(1)

Η οδηγία 2011/16/ΕΕ του Συμβουλίου (3) τροποποιήθηκε επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια προκειμένου να συμπεριλάβει νέες πρωτοβουλίες της Ένωσης στον τομέα της φορολογικής διαφάνειας. Οι αλλαγές αυτές εισήγαγαν κυρίως την υποχρέωση υποβολής στοιχείων, ακολουθούμενη από κοινοποίηση σε άλλα κράτη μέλη, σχετικών με χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς, εκ των προτέρων διασυνοριακές αποφάσεις και εκ των προτέρων συμφωνίες ενδοομιλικής τιμολόγησης, εκθέσεις ανά χώρα και δηλωτέες διασυνοριακές ρυθμίσεις. Οι εν λόγω τροποποιήσεις επέκτειναν έτσι το πεδίο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών. Οι φορολογικές αρχές των κρατών μελών έχουν τώρα στη διάθεσή τους ευρύτερο σύνολο εργαλείων συνεργασίας, για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση μορφών φορολογικής απάτης, φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής.

(2)

Τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή παρακολουθεί την εφαρμογή της οδηγίας 2011/16/EE και το 2019 ολοκλήρωσε την αξιολόγησή της. Αν και έχουν γίνει σημαντικές βελτιώσεις στον τομέα της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών, υπάρχει ακόμη ανάγκη να βελτιωθούν οι διατάξεις που σχετίζονται με όλες τις μορφές ανταλλαγής πληροφοριών και διοικητικής συνεργασίας.

(3)

Σύμφωνα με το άρθρο 5 της οδηγίας 2011/16/ΕΕ, η λαμβάνουσα αρχή κοινοποιεί στην αιτούσα αρχή οιανδήποτε πληροφορία διαθέτει ή η οποία περιέρχεται σε αυτήν ως αποτέλεσμα διοικητικών ερευνών και έχει εύλογη συνάφεια με την εφαρμογή και την επιβολή της εγχώριας νομοθεσίας των κρατών μελών όσον αφορά τους φόρους που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των ανταλλαγών πληροφοριών και να αποφευχθεί η αδικαιολόγητη απόρριψη αιτημάτων, αλλά και για να παρασχεθεί ασφάλεια δικαίου τόσο για τις φορολογικές διοικήσεις όσο και για τους φορολογουμένους, θα πρέπει να καθοριστεί σαφώς και να κωδικοποιηθεί το διεθνώς συμπεφωνημένο πρότυπο της προβλέψιμης συνάφειας.

(4)

Ορισμένες φορές είναι αναγκαίο να εξετάζονται αιτήματα παροχής πληροφοριών οι οποίες αφορούν ομάδες φορολογουμένων που δεν μπορούν να ταυτοποιηθούν ατομικά και η εύλογη συνάφεια των ζητούμενων πληροφοριών μπορεί να περιγραφεί μόνον βάσει κοινού συνόλου χαρακτηριστικών. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός αυτό, οι φορολογικές διοικήσεις θα πρέπει να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν ομαδοποιημένα αιτήματα παροχής πληροφοριών βάσει σαφούς νομικού πλαισίου.

(5)

Είναι σημαντικό να ανταλλάσσουν τα κράτη μέλη μεταξύ τους πληροφορίες που σχετίζονται με εισόδημα προερχόμενο από διανοητική ιδιοκτησία, καθώς αυτός ο τομέας της οικονομίας είναι επιρρεπής σε συμφωνίες μετατόπισης κερδών λόγω της μεγάλης κινητικότητας των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων. Ως εκ τούτου, τα δικαιώματα, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 στοιχείο β) της οδηγίας 2003/49/ΕΚ του Συμβουλίου (4) θα πρέπει να περιλαμβάνονται στις κατηγορίες εισοδήματος που υπόκεινται σε υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών με σκοπό να ενισχυθεί η καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν πάσα δυνατή και εύλογη προσπάθεια για να συμπεριλάβουν τον αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) των κατοίκων που έχει εκδοθεί από το κράτος μέλος κατοικίας στην κοινοποίηση των κατηγοριών εισοδήματος και κεφαλαίου που υπόκεινται σε υποχρεωτική αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών.

(6)

Η ψηφιοποίηση της οικονομίας αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Αυτό οδήγησε σε αυξανόμενο αριθμό σύνθετων καταστάσεων που συνδέονται με τη φορολογική απάτη, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαποφυγή. Η διασυνοριακή διάσταση των υπηρεσιών που προσφέρονται μέσω της χρήσης φορέων εκμετάλλευσης πλατφορμών έχει δημιουργήσει ένα σύνθετο περιβάλλον όπου μπορεί να είναι δύσκολο να επιβληθούν φορολογικοί κανόνες και να διασφαλιστεί η φορολογική συμμόρφωση. Υφίσταται έλλειψη φορολογικής συμμόρφωσης και η αξία του αδήλωτου εισοδήματος είναι σημαντική. Οι φορολογικές διοικήσεις των κρατών μελών δεν διαθέτουν επαρκείς πληροφορίες για την ορθή εκτίμηση και τον έλεγχο του ακαθάριστου εισοδήματος που αποκτάται στη χώρα τους από εμπορικές δραστηριότητες πραγματοποιούμενες με τη διαμεσολάβηση ψηφιακών πλατφορμών. Αυτό είναι ιδιαίτερα προβληματικό όταν το εισόδημα ή το φορολογητέο ποσό διακινείται μέσω ψηφιακών πλατφορμών εγκατεστημένων σε άλλη δικαιοδοσία.

(7)

Οι φορολογικές διοικήσεις συχνά ζητούν πληροφορίες από φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας. Αυτό συνεπάγεται σημαντικές δαπάνες διαχείρισης και συμμόρφωσης για τους φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας. Παράλληλα, ορισμένα κράτη μέλη έχουν επιβάλει μονομερή υποχρέωση υποβολής στοιχείων, η οποία δημιουργεί πρόσθετο διοικητικό κόστος για τους φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας, καθώς οφείλουν να συμμορφώνονται με πολλά εθνικά πρότυπα υποβολής στοιχείων. Είναι επομένως απαραίτητο να εισαχθεί τυποποιημένη απαίτηση υποβολής στοιχείων η οποία θα εφαρμόζεται σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά.

(8)

Λαμβανομένου υπόψη ότι το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος ή των φορολογητέων ποσών των πωλητών σε ψηφιακές πλατφόρμες διακινείται διασυνοριακά, η υποβολή πληροφοριών που σχετίζονται με τη σχετική δραστηριότητα θα είχε επιπρόσθετα θετικά αποτελέσματα, εάν οι εν λόγω πληροφορίες κοινοποιούνταν και στα κράτη μέλη που είναι επιλέξιμα για τη φορολόγηση του αποκτηθέντος εισοδήματος. Συγκεκριμένα, η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών αρχών έχει ζωτική σημασία προκειμένου οι εν λόγω φορολογικές αρχές να έχουν στη διάθεσή τους τις πληροφορίες που τους χρειάζονται για την ορθή εκτίμηση του οφειλόμενου φόρου εισοδήματος και του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ).

(9)

Για να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, θα πρέπει οι κανόνες υποβολής στοιχείων να είναι αποτελεσματικοί και απλοί. Αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες στην ανίχνευση φορολογητέων πράξεων κατά τη διενέργεια εμπορικής δραστηριότητας που διευκολύνεται μέσω ψηφιακών πλατφορμών και λαμβανομένου επίσης υπόψη του πρόσθετου διοικητικού κόστους που θα αντιμετώπιζαν οι φορολογικές διοικήσεις σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να επιβληθεί υποχρέωση υποβολής στοιχείων στους φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας. Οι φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας έχουν περισσότερες δυνατότητες να συλλέγουν και να επαληθεύουν τις απαραίτητες πληροφορίες για όλους τους πωλητές που δραστηριοποιούνται χρησιμοποιώντας συγκεκριμένη ψηφιακή πλατφόρμα.

(10)

Η υποχρέωση υποβολής στοιχείων θα πρέπει να καλύπτει τόσο τις διασυνοριακές όσο και τις μη διασυνοριακές δραστηριότητες, προκειμένου να διασφαλίζονται η αποτελεσματικότητα των κανόνων υποβολής στοιχείων, η ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης. Επιπλέον, η κατ’ αυτόν τον τρόπο εφαρμογή των κανόνων υποβολής στοιχείων αναμένεται να μειώσει το διοικητικό κόστος της εκάστοτε ψηφιακής πλατφόρμας.

(11)

Λόγω της ευρείας χρήσης ψηφιακών πλατφορμών στη διενέργεια εμπορικών δραστηριοτήτων, τόσο από φυσικά πρόσωπα όσο και από οντότητες, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η υποχρέωση υποβολής στοιχείων εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τη νομική φύση του πωλητή. Ωστόσο, θα πρέπει να προβλεφθεί εξαίρεση για τις κρατικές οντότητες που δεν θα πρέπει να υπόκεινται στην υποχρέωση υποβολής στοιχείων.

(12)

Η δήλωση του εισοδήματος που αποκτάται μέσω τέτοιων δραστηριοτήτων θα πρέπει να παρέχει στις φορολογικές διοικήσεις πλήρεις πληροφορίες απαραίτητες για την ορθή εκτίμηση του οφειλόμενου φόρου εισοδήματος.

(13)

Για λόγους απλούστευσης και περιορισμού των δαπανών συμμόρφωσης, θα ήταν εύλογο να απαιτείται από τους φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας να δηλώνουν το εισόδημα που έχουν αποκτήσει οι πωλητές μέσω της χρήσης της ψηφιακής πλατφόρμας σε ένα μόνο κράτος μέλος.

(14)

Δεδομένου του χαρακτήρα και της ευελιξίας των ψηφιακών πλατφορμών, η υποχρέωση υποβολής στοιχείων θα πρέπει να επεκτείνεται και στους φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας που ασκούν εμπορική δραστηριότητα στην Ένωση, αλλά δεν έχουν τη φορολογική κατοικία, δεν έχουν συσταθεί ούτε έχουν διοικητική έδρα ή μόνιμη εγκατάσταση σε κράτος μέλος («αλλοδαποί φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας»). Αυτό θα εξασφαλίσει ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ όλων των ψηφιακών πλατφορμών και θα αποτρέψει τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Για να διευκολυνθεί η επίτευξη του στόχου αυτού, θα πρέπει να απαιτείται από τους αλλοδαπούς φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας να καταχωρίζονται και να υποβάλλουν στοιχεία σε ένα μόνο κράτος μέλος για την άσκηση δραστηριότητας στην εσωτερική αγορά. Μετά την ανάκληση καταχώρισης αλλοδαπού φορέα εκμετάλλευσης πλατφόρμας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο εν λόγω αλλοδαπός φορέας εκμετάλλευσης πλατφόρμας υποχρεούται να παρέχει στο οικείο κράτος μέλος κατάλληλες εγγυήσεις, όπως ένορκες βεβαιώσεις ή καταθέσεις εγγύησης, κατά την επανακαταχώρισή τους στην Ένωση.

(15)

Ωστόσο, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν μέτρα που θα μειώσουν το διοικητικό κόστος για τους αλλοδαπούς φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας και τις φορολογικές αρχές των κρατών μελών, σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν κατάλληλες ρυθμίσεις, οι οποίες διασφαλίζουν την ανταλλαγή ισοδύναμων πληροφοριών μεταξύ μιας δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης και ενός κράτους μέλους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα ήταν σκόπιμο να απαλλάσσονται οι φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας που υπέβαλλαν στοιχεία σε δικαιοδοσία εκτός Ένωσης από την υποχρέωση υποβολής στοιχείων σε κράτος μέλος, εφόσον οι πληροφορίες που λαμβάνει το κράτος μέλος σχετίζονται με τις δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας και οι πληροφορίες είναι ισοδύναμες με τις πληροφορίες που απαιτούνται σύμφωνα με τους κανόνες υποβολής στοιχείων που ορίζονται στην παρούσα οδηγία. Προκειμένου να προωθηθεί η διοικητική συνεργασία σε αυτόν τον τομέα με δικαιοδοσίες εκτός Ένωσης και αναγνωρίζοντας την ανάγκη για ευελιξία στις διαπραγματεύσεις συμφωνιών μεταξύ κρατών μελών και δικαιοδοσιών εκτός Ένωσης, η παρούσα οδηγία θα πρέπει να επιτρέπει σε εγκεκριμένο φορέα εκμετάλλευσης πλατφόρμας μιας δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης να υποβάλλει μόνον ισοδύναμες πληροφορίες σχετικά με τους δηλωτέους πωλητές στις φορολογικές αρχές δικαιοδοσίας εκτός Ένωσης, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα αποστέλλουν τις εν λόγω πληροφορίες στις φορολογικές διοικήσεις των κρατών μελών. Εάν κρίνεται σκόπιμο, ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να ενεργοποιείται ώστε να αποτρέπεται η υποβολή και διαβίβαση ισοδύναμων πληροφοριών περισσότερες από μία φορές.

(16)

Δεδομένου ότι οι φορολογικές αρχές παγκοσμίως βρίσκονται αντιμέτωπες με τις προκλήσεις που συνδέονται με τη διαρκώς αναπτυσσόμενη οικονομία ψηφιακών πλατφορμών, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ανέπτυξε Πρότυπους Κανόνες για την Υποβολή Στοιχείων από τους Φορείς Εκμετάλλευσης Πλατφόρμας όσον αφορά τους Πωλητές στην Οικονομία Διαμοιρασμού και στην Οικονομία Περιστασιακής Απασχόλησης («Πρότυποι Κανόνες»). Λόγω της συχνότητας των διασυνοριακών δραστηριοτήτων που ασκούνται από ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και από τους πωλητές που δραστηριοποιούνται σε αυτές, μπορεί εύλογα να αναμένεται ότι οι δικαιοδοσίες εκτός Ένωσης θα έχουν επαρκή κίνητρα για να ακολουθήσουν το εξέχον παράδειγμα της Ένωσης και να εφαρμόσουν τη συλλογή και την αμοιβαία αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τους δηλωτέους πωλητές σύμφωνα με τους Πρότυπους Κανόνες. Παρότι δεν ταυτίζονται με το πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας όσον αφορά τους πωλητές σχετικά με τους οποίους πρέπει να υποβάλλονται πληροφορίες και τις ψηφιακές πλατφόρμες διά των οποίων πρέπει να υποβάλλονται οι πληροφορίες, οι Πρότυποι Κανόνες αναμένεται να προβλέπουν την υποβολή ισοδύναμων πληροφοριών αναφορικά με τις σχετικές δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής τόσο της παρούσας οδηγίας όσο και των Πρότυπων Κανόνων, οι οποίοι μπορούν να επεκταθούν περαιτέρω ώστε να καλύψουν επιπλέον σχετικές δραστηριότητες.

(17)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5). Ειδικότερα, η Επιτροπή θα πρέπει να καθορίζει, μέσω εκτελεστικών πράξεων, αν οι πληροφορίες που απαιτείται να ανταλλάσσονται βάσει συμφωνίας των αρμόδιων αρχών κράτους μέλους με δικαιοδοσία εκτός Ένωσης είναι ισοδύναμες με τις οριζόμενες στην παρούσα οδηγία. Επειδή η σύναψη συμφωνιών με δικαιοδοσίες εκτός Ένωσης σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας εξακολουθεί να εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, η δράση της Επιτροπής θα μπορούσε επίσης να ενεργοποιηθεί κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους. Η εν λόγω διοικητική διαδικασία θα πρέπει, χωρίς να μεταβάλλει το πεδίο εφαρμογής και τους όρους της παρούσας οδηγίας, να παρέχει ασφάλεια δικαίου όσον αφορά τη συσχέτιση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την παρούσα οδηγία και από τυχόν συμφωνίες ανταλλαγής πληροφοριών που ενδέχεται να έχουν τα κράτη μέλη με δικαιοδοσίες εκτός Ένωσης. Για τον σκοπό αυτόν, είναι αναγκαίο, κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους, να μπορεί επίσης να προσδιορίζεται η ισοδυναμία πριν από την προβλεπόμενη σύναψη τέτοιας συμφωνίας. Όταν η ανταλλαγή των πληροφοριών αυτών βασίζεται σε πολυμερή πράξη, η απόφαση σχετικά με την ισοδυναμία θα πρέπει να λαμβάνεται σε σχέση με το σύνολο του συναφούς πλαισίου που καλύπτει η εν λόγω πράξη. Ωστόσο, θα πρέπει να εξακολουθήσει να είναι δυνατή η λήψη της απόφασης σχετικά με την ισοδυναμία, κατά περίπτωση, σε σχέση με διμερή πράξη ή τη σχέση ανταλλαγής με μεμονωμένη δικαιοδοσία εκτός Ένωσης.

(18)

Για λόγους πρόληψης της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, είναι σκόπιμο η υποβολή στοιχείων σχετικά με εμπορική δραστηριότητα να περιλαμβάνει τη μίσθωση ακίνητης περιουσίας, τις προσωπικές υπηρεσίες, την πώληση αγαθών και τη μίσθωση οποιουδήποτε μέσου μεταφοράς. Οι δραστηριότητες που πραγματοποιούνται από πωλητή που ενεργεί ως υπάλληλος του φορέα εκμετάλλευσης πλατφόρμας δεν θα πρέπει να εμπίπτουν στο πεδίο της εν λόγω υποβολής στοιχείων.

(19)

Με στόχο τη μείωση των περιττών δαπανών συμμόρφωσης των πωλητών που ασχολούνται με την ενοικίαση ακινήτων, όπως οι αλυσίδες ξενοδοχείων ή οι ταξιδιωτικοί πράκτορες, θα πρέπει να υπάρχει κατώτατος αριθμός μισθωμάτων ανά καταχωρισμένο ακίνητο, υπεράνω του οποίου δεν θα ισχύει η υποχρέωση υποβολής στοιχείων. Εντούτοις, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος καταστρατήγησης των υποχρεώσεων υποβολής στοιχείων από διαμεσολαβητές που εμφανίζονται στις ψηφιακές πλατφόρμες ως μεμονωμένος πωλητής ενώ διαχειρίζονται μεγάλο αριθμό μονάδων ακινήτων, θα πρέπει να θεσπιστούν κατάλληλες διασφαλίσεις.

(20)

Ο στόχος της πρόληψης της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής θα μπορούσε να διασφαλιστεί με τη θέσπιση απαίτησης για τους φορείς εκμετάλλευσης πλατφορμών να δηλώνουν το εισόδημα που έχει αποκτηθεί μέσω ψηφιακών πλατφορμών σε πρώιμο στάδιο, πριν οι φορολογικές αρχές των κρατών μελών πραγματοποιήσουν τις ετήσιες φορολογικές εκτιμήσεις τους. Για να διευκολυνθεί το έργο των φορολογικών αρχών των κρατών μελών, οι υποβληθείσες πληροφορίες θα πρέπει να ανταλλάσσονται εντός ενός μηνός από την υποβολή των στοιχείων. Προκειμένου να διευκολυνθεί η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών και να ενισχυθεί η αποδοτική χρήση των πόρων, οι ανταλλαγές πληροφοριών θα πρέπει να γίνονται ηλεκτρονικά μέσω του υφιστάμενου κοινού δικτύου επικοινωνιών (CCN) που έχει αναπτύξει η Ένωση.

(21)

Όταν αλλοδαποί φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας υποβάλλουν ισοδύναμες πληροφορίες σχετικά με τους δηλωτέους πωλητές στις αντίστοιχες φορολογικές αρχές δικαιοδοσιών εκτός Ένωσης, αναμένεται από τις φορολογικές αρχές των εν λόγω δικαιοδοσιών να εξασφαλίζουν την αποτελεσματική εφαρμογή των διαδικασιών δέουσας επιμέλειας και των απαιτήσεων υποβολής στοιχείων. Ωστόσο, στις περιπτώσεις που δεν συμβαίνει αυτό, οι αλλοδαποί φορείς εκμετάλλευσης πλατφόρμας θα πρέπει να υποχρεούνται σε καταχώριση και υποβολή στοιχείων στην Ένωση, τα δε κράτη μέλη θα πρέπει να επιβάλλουν την τήρηση των υποχρεώσεων καταχώρισης και υποβολής στοιχείων των εν λόγω φορέων εκμετάλλευσης πλατφόρμας. Επομένως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κανόνες για τις κυρώσεις που επισύρουν οι παραβάσεις των εθνικών διατάξεων που εκδίδονται δυνάμει της παρούσας οδηγίας και θα πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν την επιβολή τους. Ενώ η επιλογή των κυρώσεων εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών, οι προβλεπόμενες κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές. Καθώς οι ψηφιακές πλατφόρμες έχουν συχνά ευρεία γεωγραφική εμβέλεια, είναι σκόπιμο τα κράτη μέλη να επιδιώκουν να ενεργούν συντονισμένα για να επιβάλλουν την τήρηση της συμμόρφωσης προς τις απαιτήσεις καταχώρισης και υποβολής στοιχείων που ισχύουν για τις ψηφιακές πλατφόρμες οι οποίες λειτουργούν από δικαιοδοσίες εκτός Ένωσης, καθώς επίσης για να εμποδίζουν τη λειτουργία των ψηφιακών πλατφορμών εντός της Ένωσης ως έσχατη λύση. Εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της, η Επιτροπή θα πρέπει να διευκολύνει τον συντονισμό των συγκεκριμένων δράσεων των κρατών μελών, λαμβάνοντας υπόψη ενδεχόμενα μελλοντικά κοινά μέτρα για τις ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και τις διαφορές στα πιθανά μέτρα που έχουν στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη.

(22)

Είναι απαραίτητο να ενισχυθούν οι διατάξεις της οδηγίας 2011/16/ΕΕ σχετικά με την παρουσία υπαλλήλων ενός κράτους μέλους στο έδαφος ενός άλλου κράτους μέλους και τη διενέργεια ταυτόχρονων ελέγχων από δύο ή περισσότερα κράτη μέλη προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων. Συνεπώς, οι απαντήσεις σε αιτήματα για την παρουσία υπαλλήλων άλλου κράτους μέλους θα πρέπει να παρέχονται από την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους που λαμβάνει την αίτηση εντός καθορισμένης προθεσμίας. Όταν υπάλληλοι ενός κράτους μέλους είναι παρόντες στο έδαφος άλλου κράτους μέλους κατά τη διάρκεια διοικητικής έρευνας ή συμμετέχουν σε διοικητική έρευνα με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας, θα πρέπει να υπόκεινται στις διαδικαστικές ρυθμίσεις του κράτους μέλους προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα για να διενεργούν συνέντευξη με φυσικά πρόσωπα και να εξετάζουν φακέλους.

(23)

Κράτος μέλος που προτίθεται να διενεργήσει ταυτόχρονο έλεγχο θα πρέπει να υπόκειται στην απαίτηση κοινοποίησης της πρόθεσής του στα άλλα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. Για λόγους αποτελεσματικότητας και ασφάλειας δικαίου, είναι σκόπιμο να προβλεφθεί ότι η αρμόδια αρχή κάθε ενδιαφερόμενου κράτους μέλους υποχρεούται να απαντήσει εντός καθορισμένης προθεσμίας.

(24)

Οι πολυμερείς έλεγχοι που διενεργήθηκαν με την υποστήριξη του προγράμματος Fiscalis 2020 που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1286/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) κατέδειξαν το όφελος των συντονισμένων ελέγχων ενός ή περισσοτέρων φορολογουμένων που παρουσιάζουν κοινό ή συμπληρωματικό ενδιαφέρον για τις αρμόδιες αρχές δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών. Οι εν λόγω κοινές δράσεις πραγματοποιούνται επί του παρόντος μόνο με βάση τη συνδυασμένη εφαρμογή των υφιστάμενων διατάξεων σχετικά με την παρουσία υπαλλήλων ενός κράτους μέλους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους και τη διενέργεια ταυτόχρονων ελέγχων. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, η εν λόγω πρακτική κατέδειξε ότι απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις για τη διασφάλιση ασφάλειας δικαίου.

(25)

Είναι επομένως σκόπιμο να συμπληρωθεί η οδηγία 2011/16/ΕΕ με διατάξεις που διευκρινίζουν περαιτέρω το πλαίσιο και τις βασικές αρχές που θα πρέπει να εφαρμόζονται όταν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών επιλέγουν να προσφύγουν στο μέσο του κοινού ελέγχου. Οι κοινοί έλεγχοι θα πρέπει να αποτελούν επιπρόσθετο εργαλείο διαθέσιμο για τη διοικητική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της φορολογίας, το οποίο θα συμπληρώνει το υπάρχον πλαίσιο που προβλέπει τις δυνατότητες παρουσίας υπαλλήλων άλλου κράτους μέλους σε διοικητικές υπηρεσίες, τη συμμετοχή σε διοικητικές έρευνες καθώς και ταυτόχρονους ελέγχους. Οι κοινοί έλεγχοι θα έχουν τη μορφή διοικητικών ερευνών που διενεργούνται από κοινού από τις αρμόδιες αρχές δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών και θα συνδέονται με ένα ή περισσότερα πρόσωπα που παρουσιάζουν κοινό ή συμπληρωματικό ενδιαφέρον για τις αρμόδιες αρχές των εν λόγω κρατών μελών. Οι κοινοί έλεγχοι μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο συνεισφέροντας στην καλύτερη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Οι κοινοί έλεγχοι θα πρέπει να είναι δομημένοι έτσι ώστε να παρέχουν ασφάλεια δικαίου στους φορολογούμενους μέσω σαφών διαδικαστικών κανόνων, μεταξύ άλλων μέτρων για τον μετριασμό του κινδύνου διπλής φορολογίας.

(26)

Με σκοπό τη διασφάλιση ασφάλειας δικαίου, οι διατάξεις της οδηγίας 2011/16/ΕΕ όσον αφορά τους κοινούς ελέγχους θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν τις κύριες πτυχές περαιτέρω λεπτομερειών του εν λόγω εργαλείου, όπως τα καθορισμένα χρονικά περιθώρια απάντησης σε αίτημα κοινού ελέγχου, την έκταση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των υπαλλήλων που συμμετέχουν σε κοινό έλεγχο και τη διαδικασία που οδηγεί στην κατάρτιση τελικής έκθεσης κοινού ελέγχου. Οι εν λόγω διατάξεις σχετικά με τους κοινούς ελέγχους δεν θα πρέπει να ερμηνεύονται σαν να προδικάζουν τυχόν διαδικασίες που θα διενεργούνταν σε κράτος μέλος σύμφωνα με το εθνικό του δίκαιο ως συνέπεια ή ως επακολούθηση του κοινού ελέγχου, όπως η επιβολή ή ο καθορισμός του φόρου με απόφαση των φορολογικών αρχών των κρατών μελών, σχετική διαδικασία προσφυγής ή διακανονισμού ή τα ένδικα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους οι φορολογούμενοι στο πλαίσιο των εν λόγω διαδικασιών. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου, η τελική έκθεση κοινού ελέγχου θα πρέπει να αποτυπώνει τις διαπιστώσεις επί των οποίων συμφώνησαν οι οικείες αρμόδιες αρχές. Επιπλέον, οι οικείες αρμόδιες αρχές θα μπορούν επίσης να συμφωνήσουν ώστε η τελική έκθεση ενός κοινού ελέγχου να περιλαμβάνει τυχόν θέματα για τα οποία δεν κατέστη δυνατή η επίτευξη συμφωνίας. Οι αμοιβαίως συμφωνημένες διαπιστώσεις της τελικής έκθεσης ενός κοινού ελέγχου θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στις σχετικές πράξεις που εκδίδονται από τις αρμόδιες αρχές των συμμετεχόντων κρατών μελών μετά τον κοινό έλεγχο.

(27)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου, είναι σκόπιμο να προβλεφθεί ότι οι κοινοί έλεγχοι θα πρέπει να διενεργούνται με πρότερη συμφωνία και με συντονισμό και σύμφωνα με τη νομοθεσία και τις διαδικαστικές απαιτήσεις του κράτους μέλους στο οποίο διεξάγονται οι δραστηριότητες κοινού ελέγχου. Στις απαιτήσεις αυτές μπορεί επίσης να περιλαμβάνεται η υποχρέωση να εξασφαλίζεται ότι οι υπάλληλοι ενός κράτους μέλους που συμμετείχαν στον κοινό έλεγχο σε άλλο κράτος μέλος συμμετέχουν επίσης, εφόσον απαιτείται, σε οποιαδήποτε διαδικασία καταγγελίας, επανεξέτασης ή προσφυγής στο εν λόγω κράτος μέλος.

(28)

Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των υπαλλήλων που συμμετέχουν στον κοινό έλεγχο, όταν είναι παρόντες σε δραστηριότητες που εκτελούνται σε διαφορετικό κράτος μέλος, θα πρέπει να καθορίζονται σύμφωνα με τους νόμους του κράτους μέλους στο οποίο διεξάγονται οι δραστηριότητες του κοινού ελέγχου. Ταυτόχρονα, οι υπάλληλοι άλλου κράτους μέλους, ενώ τηρούν τη νομοθεσία του κράτους μέλους στο οποίο διεξάγονται οι δραστηριότητες κοινού ελέγχου, δεν θα πρέπει να ασκούν εξουσίες που θα υπερέβαιναν το πεδίο των εξουσιών που τους εκχωρεί η νομοθεσία του κράτους μέλους τους.

(29)

Ενώ στόχος των διατάξεων για τους κοινούς ελέγχους είναι να παράσχουν ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, καμία διάταξη της παρούσας οδηγίας δεν θα πρέπει να θεωρηθεί αντίθετη προς τους καθιερωμένους κανόνες συνεργασίας των κρατών μελών σε δικαστικά θέματα.

(30)

Είναι καταρχήν σημαντικό, οι πληροφορίες που κοινοποιούνται βάσει της οδηγίας 2011/16/ΕΕ να χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό, την εφαρμογή και την επιβολή φόρων που καλύπτονται από το ουσιαστικό πεδίο εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας. Παρότι δεν είχαν μέχρι στιγμής αποκλειστεί, έχουν προκύψει αβεβαιότητες ως προς τη χρήση των πληροφοριών λόγω ασάφειας του πλαισίου. Επομένως, και λαμβανομένης υπόψη της σημασίας που έχει ο ΦΠΑ για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι οι πληροφορίες που κοινοποιούνται μεταξύ των κρατών μελών μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό, την εφαρμογή και την επιβολή του ΦΠΑ και άλλων έμμεσων φόρων.

(31)

Κράτος μέλος που διαβιβάζει πληροφορίες σε άλλο κράτος μέλος για φορολογικούς σκοπούς θα πρέπει να επιτρέπει τη χρήση των εν λόγω πληροφοριών για άλλους σκοπούς, εφόσον αυτό επιτρέπεται από το εθνικό δίκαιο και των δύο κρατών μελών. Ένα κράτος μέλος μπορεί να το πράξει είτε επιτρέποντας τη διαφορετική χρήση κατόπιν υποχρεωτικού αιτήματος του άλλου κράτους μέλους είτε κοινοποιώντας σε όλα τα κράτη μέλη κατάλογο επιτρεπόμενων άλλων σκοπών.

(32)

Για λόγους συνδρομής προς τις φορολογικές διοικήσεις που συμμετέχουν στην ανταλλαγή πληροφοριών βάσει της παρούσας οδηγίας, τα κράτη μέλη, επικουρούμενα από την Επιτροπή, θα πρέπει να εκπονήσουν πρακτικές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, κατά περίπτωση, συμφωνία κοινού υπευθύνου επεξεργασίας δεδομένων, συμφωνία εκτελούντος την επεξεργασία δεδομένων–υπευθύνου επεξεργασίας δεδομένων ή συναφή υποδείγματα. Μόνο πρόσωπα δεόντως διαπιστευμένα από την Αρχή Διαπίστευσης Ασφαλείας της Επιτροπής μπορούν να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που κοινοποιούνται σύμφωνα με την οδηγία 2011/16/ΕΕ και παρέχονται με ηλεκτρονικά μέσα χρησιμοποιώντας το CCN και μόνο στον βαθμό που είναι αναγκαίο για την επιμέλεια, τη συντήρηση και την ανάπτυξη του κεντρικού ευρετηρίου διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας και του CCN. Η Επιτροπή είναι επίσης υπεύθυνη για την ασφάλεια του κεντρικού ευρετηρίου διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας και του CCN.

(33)

Για την πρόληψη των παραβιάσεων δεδομένων και τον περιορισμό των δυνητικών ζημιών, είναι εξαιρετικά σημαντικό να βελτιωθεί η ασφάλεια όλων των δεδομένων που ανταλλάσσονται μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών στο πλαίσιο της οδηγίας 2011/16/ΕΕ. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να συμπληρωθεί η εν λόγω οδηγία με κανόνες σχετικά με τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθούν τα κράτη μέλη και η Επιτροπή σε περίπτωση παραβίασης δεδομένων σε κράτος μέλος, καθώς και στις περιπτώσεις όπου η παραβίαση συμβαίνει στο CCN. Λόγω της ευαίσθητης φύσεως των δεδομένων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο παραβίασης δεδομένων, θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθούν μέτρα όπως το αίτημα αναστολής της ανταλλαγής πληροφοριών με το κράτος μέλος ή τα κράτη μέλη όπου συνέβη η παραβίαση των δεδομένων ή η αναστολή της πρόσβασης στο CCN σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη έως ότου διορθωθεί η παραβίαση των δεδομένων. Λόγω της τεχνικής φύσεως των διαδικασιών που σχετίζονται με την ανταλλαγή δεδομένων, τα κράτη μέλη, επικουρούμενα από την Επιτροπή, θα πρέπει να συμφωνήσουν τις πρακτικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή των διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούνται σε περίπτωση παραβίασης δεδομένων και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη μελλοντικών παραβιάσεων δεδομένων.

(34)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ενιαίοι όροι για την εφαρμογή της οδηγίας 2011/16/ΕΕ και, ιδίως, για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή να εγκρίνει τυποποιημένο έντυπο με περιορισμένο αριθμό στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών ρυθμίσεων. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

(35)

Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων κλήθηκε να γνωμοδοτήσει σύμφωνα με το άρθρο 42 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7).

(36)

Οποιαδήποτε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα πραγματοποιείται στο πλαίσιο της οδηγίας 2011/16/ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να συμμορφώνεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725. Η επεξεργασία δεδομένων καθορίζεται στην οδηγία 2011/16/ΕΕ με αποκλειστική επιδίωξη την εξυπηρέτηση του γενικού δημόσιου συμφέροντος και, συγκεκριμένα, των φορολογικών θεμάτων και των σκοπών της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, της διασφάλισης των φορολογικών εσόδων και της προώθησης της δίκαιης φορολόγησης, οι οποίες ενισχύουν τις ευκαιρίες κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ένταξης στα κράτη μέλη. Ως εκ τούτου οι παραπομπές της οδηγίας 2011/16/ΕΕ στο σχετικό ενωσιακό δίκαιο για την προστασία των δεδομένων θα πρέπει να επικαιροποιηθούν και να επεκταθούν στους κανόνες που θεσπίζονται στην παρούσα οδηγία. Αυτό είναι ιδίως σημαντικό για την κατοχύρωση ασφάλειας δικαίου για τους υπευθύνους επεξεργασίας και τους εκτελούντες την επεξεργασία δεδομένων κατά την έννοια των κανονισμών (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των δικαιωμάτων των υποκειμένων των δεδομένων.

(37)

Η παρούσα οδηγία σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και συνάδει με τις αρχές που αναγνωρίζονται ιδίως στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, η παρούσα οδηγία επιδιώκει να εξασφαλίσει τον πλήρη σεβασμό του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της επιχειρηματικής ελευθερίας.

(38)

Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η αποτελεσματική διοικητική συνεργασία μεταξύ κρατών μελών κατά τρόπο συμβατό με την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη διότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων απαιτεί ενιαίους κανόνες που μπορούν να είναι αποτελεσματικοί σε διασυνοριακές καταστάσεις αλλά μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, η οποία προβλέπεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.

(39)

Η οδηγία 2011/16/ΕΕ θα πρέπει, συνεπώς, να τροποποιηθεί αναλόγως,