ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΔΙΑΘΛΑΣΙΜΕΤΡΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΛΥΤΟΥ ΞΗΡΟΥ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ

(ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ BRIX)

1.   ΟΡΙΣΜΟΣ

Ως «περιεκτικότητα σε διαλυτό ξηρό υπόλειμμα» (αξία Brix, προσδιοριζόμενη διαθλασιμετρικά) νοείται η περιεκτικότητα σε σακχαρόζη κατά μάζα επί τοις εκατό υδατικού διαλύματος σακχαρόζης του οποίου, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, η τιμή του δείκτη διαθλάσεως είναι ίση με εκείνη του προς ανάλυση προϊόντος.

2.   ΣΥΣΚΕΥΕΣ

Ο κύριος τύπος συσκευής που χρησιμοποιείται είναι το διαθλασίμετρο τύπου Αbbe. Εναλλακτικά, επιτρέπεται η χρήση ψηφιακού διαθλασιμέτρου.

Η συσκευή πρέπει να έχει τη δυνατότητα προσδιορισμού της περιεκτικότητας σε σακχαρόζη ως εκατοστιαίου ποσοστού επί της μάζας με ακρίβεια ± 0,1 %.

Το διαθλασίμετρο πρέπει να θερμοστατείται στους 20 °C με σύστημα που επιτρέπει τη ρύθμιση της θερμοκρασίας της κυψελίδας μέτρησης από τους + 15 °C έως τους + 25 °C με ακρίβεια ± 0,5 °C.

Οι οδηγίες χρήσεις του οργάνου πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά, ιδίως όσον αφορά τη βαθμονόμηση και τη φωτεινή πηγή.

3.   ΜΕΘΟΔΟΣ

3.1.   Προετοιμασία του δείγματος

3.1.1.   Υγρά προϊόντα

Το δείγμα αναδεύεται προσεκτικά και πραγματοποιείται η μέτρηση.

3.1.2.   Προϊόντα ημιστερεά, πολτοί, χυμοί οπωρικών με αιωρούμενες ύλες

Το μέσο εργαστηριακό δείγμα που προκύπτει μετά από επιμελή ανάμειξη του προϊόντος, ομογενοποιείται.

Μέρος του δείγματος διέρχεται από στεγνό ηθμό από γάζα διπλωμένη στα τέσσερα και, αφού απορριφθούν οι πρώτες σταγόνες πραγματοποιείται ο προσδιορισμός στο διήθημα.

3.1.3.   Στερεά προϊόντα όπως μαρμελάδες και πηκτές

Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατό να εκτελεστεί ο προσδιορισμός απευθείας στο ομογενοποιημένο προϊόν, ζυγίζονται 40 g του προϊόντος με ακρίβεια 0,01 g σε ποτήρι ζέσεως 250 ml, όπου προστίθενται 100 ml αποσταγμένου νερού.

Αναδεύοντας με γυάλινη ράβδο, θερμαίνουμε προσεκτικά και αφήνουμε σε ήπιο βρασμό επί δύο ή τρία λεπτά.

Το περιεχόμενο ψύχεται, και, χρησιμοποιώντας αποσταγμένο νερό για την έκπλυση, μεταφέρεται σε κατάλληλο προζυγισμένο σκεύος. Στη συνέχεια, προστίθεται αποσταγμένο νερό μέχρις ότου η συνολική τελική μάζα του φθάσει περίπου τα 200 g. Η εν λόγω μάζα ζυγίζεται με ακρίβεια 0,01 g και αναδεύεται επιμελώς.

Μετά παρέλευση 20 λεπτών διηθούμε με πτυχωτό ηθμό ή ηθμό Büchner. Ο προσδιορισμός πραγματοποιείται στο διήθημα.

3.1.4.   Κατεψυγμένα προϊόντα

Μετά την απόψυξη και την αφαίρεση των πυρήνων ή των σπερμάτων και των ενδοκαρπίων, το προϊόν αναμειγνύεται με το υγρό που προέκυψε κατά την απόψυξη.

Στη συνέχεια ακολουθείται η διαδικασία των σημείων 3.1.2 ή/και 3.1.3, αναλόγως της φύσης του προϊόντος.

3.1.5.   Προϊόντα ξηρά ή προϊόντα που περιέχουν φρούτα ολόκληρα ή σε τεμάχια

Το εργαστηριακό δείγμα —ή μέρος του δείγματος αυτού— τεμαχίζεται σε μικρά τεμάχια, αφαιρούνται οι πυρήνες ή τα σπέρματα και τα ενδοσπέρμια και αναμειγνύεται επιμελώς.

Ζυγίζονται 10 έως 20 g του προϊόντος με ακρίβεια 0,01 g σε ποτήρι ζέσεως.

Προστίθεται αποσταγμένο νερό, το οποίο αντιστοιχεί στο πενταπλάσιο της μάζας του προϊόντος.

Το δείγμα θερμαίνεται σε ζέον υδατόλουτρο επί 30 λεπτά. Αναδεύεται κατά διαστήματα με γυάλινη ράβδο.

Μετά την ψύξη ακολουθείται η διαδικασία του σημείου 3.1.3.

3.1.6.   Αλκοολούχα προϊόντα

Ζυγίζονται περίπου 100 g του δείγματος με ακρίβεια 0,01 g σε προζυγισμένο ποτήρι ζέσεως.

Το εν λόγω σκεύος τοποθετείται σε ζέον υδατόλουτρο επί 30 λεπτά, αναδεύεται κατά διαστήματα με γυάλινη ράβδο και, αν είναι αναγκαίο, προστίθεται αποσταγμένο νερό.

Σε περίπτωση που η περιεκτικότητα αλκοόλης στο προϊόν υπερβαίνει το 5 % περίπου κατά μάζα, προστίθεται εκ νέου αποσταγμένο νερό και επαναθερμαίνουμε στο ζέον υδατόλουτρο επί 45 λεπτά.

Το δείγμα ζυγίζεται, διηθείται εφόσον είναι αναγκαίο, και ακολουθεί ο προσδιορισμός.

3.2.   Προσδιορισμός

Η αρχή της μεθόδου είναι ο προσδιορισμός της περιεκτικότητας του προϊόντος σε διαλυτό ξηρό υπόλειμμα με βάση τον δείκτη διάθλασής του.

Η θερμοκρασία μέτρησης πρέπει να είναι μεταξύ 15 και 25 °C.

Εάν χρησιμοποιείται ψηφιακό διαθλασίμετρο, η θερμοκρασία πρέπει να είναι 20 °C.

Το δείγμα φέρεται σε θερμοκρασία μέτρησης εμβαπτίζοντας το δοχείο που το περιέχει σε υδατόλουτρο με την απαιτούμενη θερμοκρασία.

Μικρή ποσότητα δείγματος τοποθετείται στο κάτω πρίσμα του διαθλασιμέτρου, έτσι ώστε το δείγμα να καλύπτει ομοιόμορφα τη γυάλινη επιφάνεια όταν τα δύο πρίσματα φέρονται σε επαφή.

Η μέτρηση πραγματοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης της συσκευής.

Η ανάγνωση της περιεκτικότητας σε σακχαρόζη κατά μάζα επί τοις εκατό πραγματοποιείται με ακρίβεια 0,1 %.

Στο κάθε παρασκευασθέν δείγμα πραγματοποιούνται τουλάχιστον δύο προσδιορισμοί.

4.   ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

Υπολογισμοί και τύποι

Η περιεκτικότητα σε διαλυτό ξηρό υπόλειμμα εκφράζεται σε γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια (g/100 g) του προϊόντος. Αυτό αντιστοιχεί στην «αξία °Brix».

Το διαλυτό ξηρό υπόλειμμα υπολογίζεται ως εξής:

Οι τιμές της περιεκτικότητας σε σακχαρόζη κατά μάζα επί τοις εκατό του δείγματος λαμβάνονται με άμεση ανάγνωση των ενδείξεων του διαθλασιμέτρου.

Σε περίπτωση που η ανάγνωση των ενδείξεων αυτών δεν πραγματοποιηθεί σε θερμοκρασία + 20 °C, γίνονται διορθώσεις σύμφωνα με τον πίνακα 1.

Εφόσον η μέτρηση έχει πραγματοποιηθεί σε αραιωμένο διάλυμα, η περιεκτικότητα σε διαλυτό ξηρό υπόλειμμα (M) υπολογίζεται με τον τύπο:

όπου M' είναι η μάζα του διαλυτού ξηρού υπολείμματος σε γραμμάρια ανά 100 g προϊόντος όπως προκύπτει από το διαθλασίμετρο και Ε η μάζα προϊόντος σε γραμμάρια ανά 100 g διαλύματος.

Το αποτέλεσμα αυτού του υπολογισμού πρέπει να δίδεται με ένα δεκαδικό ψηφίο (± 0,1 °Brix).

Πίνακας 1

Διορθώσεις για την περίπτωση που ο προσδιορισμός πραγματοποιείται σε θερμοκρασία άλλη από τους 20 °C

Θερμοκρασία °C	Σακχαρόζη σε γραμμάρια ανά 100 γραμμάρια προϊόντος
	5	10	15	20	30	40	50	60	70	75
	Αφαιρείται
15	0,25	0,27	0,31	0,31	0,34	0,35	0,36	0,37	0,36	0,36
16	0,21	0,23	0,27	0,27	0,29	0,31	0,31	0,32	0,31	0,23
17	0,16	0,18	0,20	0,20	0,22	0,23	0,23	0,23	0,20	0,17
18	0,11	0,12	0,14	0,15	0,16	0,16	0,15	0,12	0,12	0,09
19	0,06	0,07	0,08	0,08	0,08	0,09	0,09	0,08	0,07	0,05
	Προστίθεται
21	0,06	0,07	0,07	0,07	0,07	0,07	0,07	0,07	0,07	0,07
22	0,12	0,14	0,14	0,14	0,14	0,14	0,14	0,14	0,14	0,14
23	0,18	0,20	0,20	0,21	0,21	0,21	0,21	0,22	0,22	0,22
24	0,24	0,26	0,26	0,27	0,28	0,28	0,28	0,28	0,29	0,29
25	0,30	0,32	0,32	0,34	0,36	0,36	0,36	0,36	0,36	0,37

5.   ΑΚΡΙΒΕΙΑ

Στο σημείο αυτό παρατίθενται τα δεδομένα διεργαστηριακής δοκιμής που εκτελέστηκε σε 8 δείγματα και τα στοιχεία ακριβείας της μεθόδου που προέκυψαν από αυτά. Τα στοιχεία αντιπροσωπεύουν τις απαιτήσεις απόδοσης της μεθόδου που περιγράφεται στο παράρτημα. Τα στοιχεία ακριβείας δίνονται στον πίνακα 2.

Πηγή των δεδομένων που αφορούν την ακρίβεια

Τα σχετικά με την ακρίβεια δεδομένα προσδιορίστηκαν από διεργαστηριακή δοκιμή, η οποία πραγματοποιήθηκε κατά τα έτη 1999/2000 με τη συμμετοχή των Ευρωπαϊκών Τελωνειακών Εργαστηρίων.

Η αξιολόγηση των στοιχείων ακριβείας διενεργήθηκε σύμφωνα με το πρότυπο ISO 5725.

Πίνακας 2

Δεδομένα που αφορούν την ακρίβεια

Ονομασία του δείγματος	Αριθμός εργαστηρίων	Μέση τιμή (°Brix)	Όριο επαναληψιμότητας r (%)	Όριο αναπαραγωγιμότητας r (%)
Κοκτέιλ φρούτων	11	18,9	3,0	4,7
Ανανάς	10	19,4	1,7	1,7
Κομπόστα μήλου	12	19,5	2,0	2,7
Τροπικά φρούτα	9	12,8	2,9	4,0
Μαρμελάδα φράουλα	12	59,8	4,0	7,2
Χυμός μήλο	12	11,1	1,4	4,7
Συμπυκνωμένος χυμός πορτοκάλι	9	65,2	1,3	2,6
Χυμός πορτοκάλι σε σκόνη	11	99,8	2,3	5,3