29.7.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 247/63

(1)

Στις 26 Μαρτίου 2010, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε ως προς την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη δρομολόγηση νέας στρατηγικής για την απασχόληση και την ανάπτυξη, «Ευρώπη 2020», η οποία βασίζεται σε μεγαλύτερο συντονισμό των οικονομικών πολιτικών και εστιάζεται στους νευραλγικούς τομείς στους οποίους απαιτείται δράση ώστε να ενισχυθεί το δυναμικό διατηρήσιμης ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης.

(2)

Στις 13 Ιουλίου 2010, το Συμβούλιο, με βάση τις προτάσεις της Επιτροπής, εξέδωσε σύσταση σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών και της Ένωσης (2010 έως 2014) και, στις 21 Οκτωβρίου 2010, εξέδωσε απόφαση σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών (2), που από κοινού αποτελούν τις «ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές». Τα κράτη μέλη καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές στις οικείες οικονομικές πολιτικές και πολιτικές για την απασχόληση.

(3)

Στις 29 Ιουνίου 2012, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ενέκριναν Σύμφωνο για την ανάπτυξη και την απασχόληση, το οποίο παρέχει ένα συνεκτικό πλαίσιο δράσης σε επίπεδο κρατών μελών, ΕΕ και ευρωζώνης, με την κινητοποίηση όλων των δυνατών μηχανισμών, μέσων και πολιτικών. Έλαβαν απόφαση σχετικά με τη δράση που πρέπει να αναληφθεί στο επίπεδο των κρατών μελών, ιδίως εκφράζοντας την απόλυτη προσήλωσή τους στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και στην εφαρμογή των ειδικών ανά χώρα συστάσεων.

(4)

Στις 9 Ιουλίου 2013, το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση (3) σχετικά με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Λετονίας για το 2013 και διατύπωσε τη γνώμη του σχετικά με το επικαιροποιημένο πρόγραμμα σύγκλισης της Λετονίας για την περίοδο 2012-2016.

(5)

Στις 13 Νοεμβρίου 2013, η Επιτροπή εξέδωσε την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης, με την οποία αρχίζει το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο του 2014 όσον αφορά τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών. Επίσης, στις 13 Νοεμβρίου 2013, η Επιτροπή, με βάση τον κανονισμό (EΕ) αριθ. 1176/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), εξέδωσε την έκθεση για τον Μηχανισμό Επαγρύπνησης, στην οποία η Λετονία δεν συμπεριλαμβανόταν μεταξύ των κρατών μελών που επρόκειτο να υποβληθούν σε εμπεριστατωμένη επισκόπηση.

(6)

Στις 20 Δεκεμβρίου 2013, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τις προτεραιότητες για την εξασφάλιση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, δημοσιονομικής εξυγίανσης και μέτρων για την ενίσχυση της ανάπτυξης. Τόνισε ότι θα πρέπει να επιδιωχθεί διαφοροποιημένη, ευνοϊκή για την ανάπτυξη δημοσιονομική εξυγίανση, να αποκατασταθούν οι κανονικές συνθήκες δανειοδότησης στην οικονομία, να προωθηθούν η ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα, να αντιμετωπισθούν η ανεργία και οι κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης και να εκσυγχρονιστεί η δημόσια διοίκηση.

(7)

Στις 29 Απριλίου 2014, η Λετονία υπέβαλε το εθνικό της πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για το 2014 και στις 30 Απριλίου 2014 το οικείο πρόγραμμα σταθερότητας για το 2014. Για να ληφθεί υπόψη η μεταξύ τους αλληλεξάρτηση, τα δύο προγράμματα αξιολογήθηκαν συγχρόνως.

(8)

Ο στόχος της δημοσιονομικής στρατηγικής που εκτίθεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του 2014 είναι να μειωθεί σταδιακά το ονομαστικό έλλειμμα και να διατηρηθεί διαρθρωτικό ισοζύγιο συνεπές με τον μεσοπρόθεσμο στόχο, λαμβάνοντας υπόψη την επιτρεπόμενη προσωρινή απόκλιση από τον στόχο αυτό, λόγω του αντικτύπου της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το Πρόγραμμα Σταθερότητας έχει τροποποιήσει τον μεσοπρόθεσμο στόχο από - 0,5 % σε - 1,0 %. Ο νέος μεσοπρόθεσμος στόχος απηχεί του στόχους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η προβλεπόμενη εξέλιξη του ονομαστικού ισοζυγίου στο Πρόγραμμα Σταθερότητας συνεπάγεται σταδιακή επιδείνωση του (εκ νέου υπολογισθέντος) διαρθρωτικού ισοζυγίου, αν και παραμένει εντός του περιθωρίου που επιτρέπει η εφαρμογή της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Λαμβάνοντας υπόψη την επιτρεπόμενη απόκλιση από τον μεσοπρόθεσμο στόχο, το προβλεπόμενο διαρθρωτικό έλλειμμα ευθυγραμμίζεται με την απαίτηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Σύγκλισης μέχρι το 2016. Ωστόσο, η προβλεπόμενη αύξηση του εκ νέου υπολογισθέντος διαρθρωτικού ελλείμματος το 2017 οδηγεί σε απόκλιση από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής προς τον μεσοπρόθεσμο στόχο. Συνολικά, η δημοσιονομική στρατηγική που εκτίθεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας είναι ως επί το πλείστον σύμφωνη με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Το δημόσιο χρέος αναμένεται να παραμείνει αρκετά κάτω από το 60 % του ΑΕΠ καθ' όλη την περίοδο του προγράμματος, για να υποχωρήσει στο 31 % του ΑΕΠ μέχρι το 2017. Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι δημοσιονομικές προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας και το οποίο δεν έχει εγκριθεί επισήμως από ανεξάρτητο φορέα, είναι ρεαλιστικό. Η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει γύρω στο 4 % ετησίως κατά την περίοδο του προγράμματος, οι δε προβλεπόμενες αυξήσεις τιμών είναι μέτριες.

(9)

Το δημοσιονομικό σενάριο του Προγράμματος Σταθερότητας προβλέπει απότομη μείωση του μεριδίου των δημόσιων εσόδων και δαπανών στο ΑΕΠ, ως αποτέλεσμα σειράς μέτρων που συνεπάγονται μείωση των εσόδων σε συνδυασμό με στοχευμένη συγκράτηση των δαπανών. Οι αυξανόμενες αιτήσεις για δαπάνες σε αρκετούς τομείς πολιτικής συνιστούν κίνδυνο για τις προβλεπόμενες στο Πρόγραμμα Σταθερότητας μειώσεις των δαπανών. Οι εαρινές προβλέψεις του 2014 των Υπηρεσιών της Επιτροπής δείχνουν ότι, ενώ η δημοσιονομική πολιτική το 2014 συνάδει με την απαίτηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Σύγκλισης, υπάρχει κίνδυνος απόκλισης το 2015. Με βάση την αξιολόγηση του Προγράμματος Σταθερότητας από το Συμβούλιο και τις προβλέψεις της Επιτροπής, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1466/97, το Συμβούλιο είναι της γνώμης ότι το 2014 η απόκλιση του διαρθρωτικού ελλείμματος από τον μεσοπρόθεσμο στόχο αντανακλά τις επιπτώσεις της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος, ενώ από το 2015 υπάρχει κίνδυνος απόκλισης από την απαιτούμενη πορεία προσαρμογής.

(10)

Η Λετονία έχει λάβει μέτρα για τη μείωση της φορολογίας των χαμηλών εισοδημάτων και των οικογενειών με εξαρτώμενα άτομα και για την αύξηση της φορολόγησης της περιουσίας και των περιβαλλοντικών φόρων, αλλά το ύψος και ο σχεδιασμός των φόρων αυτών δεν επηρεάζουν αρκετά τη συμπεριφορά των οικονομικών φορέων, ενώ δεν καταργούνται ορισμένες επιβλαβείς για το περιβάλλον επιδοτήσεις. Μολονότι οι αρχές έχουν σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης και τη μείωση του ποσοστού της αδήλωτης οικονομικής δραστηριότητας, κυρίως με τη βελτίωση της εκτίμησης των κινδύνων και τη θέσπιση αυστηρότερων κυρώσεων για δόλια συμπεριφορά, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα στον τομέα της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής. Συγκεκριμένα, παρά το ότι αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό της συνολικής φορολογίας, τα έσοδα από τους φόρους κατανάλωσης εμφανίζουν μεγάλα περιθώρια περαιτέρω αύξησης, εφόσον βελτιωθεί η φορολογική συμμόρφωση.

(11)

Παρά το αρχικώς φιλόδοξο σχέδιο μεταρρύθμισης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η Λετονία δεν σημείωσε πρόοδο όσον αφορά τη θέσπιση διεθνώς εγκεκριμένου συστήματος διαπίστευσης, τα σχέδια εισαγωγής ενός νέου μοντέλου χρηματοδότησης προβλέπονται ενδεικτικά για το 2016, η ενοποίηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων έχει αποδυναμωθεί και οι περιορισμοί σχετικά με τη χρήση ξένων γλωσσών παραμένουν αμετάβλητοι. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για τη μεταρρύθμιση του συστήματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, το οποίο είναι υπερβολικά μεγάλο δεδομένης της μείωσης του πληθυσμού, προσφέρει υπερβολικά πολλά διαφορετικά προγράμματα σπουδών και δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για αλλοδαπούς σπουδαστές και διδακτικό προσωπικό. Τα αποτελέσματα της πρώτης ανεξάρτητης αξιολόγησης των ερευνητικών ιδρυμάτων δείχνουν ότι 21 % των επιστημόνων πλήρους απασχόλησης εργάζονται για το 10 % των αξιολογηθέντων ερευνητικών ιδρυμάτων που μπορούν να θεωρηθούν ως υψηλού επιπέδου διεθνή ερευνητικά κέντρα. Επιπλέον, η Λετονία είχε ένταση Ε&Α μόνο 0,66 % του ΑΕΠ το 2012 και δεν ακολουθεί σωστή πορεία προς την επίτευξη του στόχου που είχε θέσει στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για διάθεση του 1,5 % του ΑΕΠ στην Ε&Α.

(12)

Η Λετονία έχει σημειώσει πρόοδο στην αντιμετώπιση της ανεργίας, η οποία έχει μειωθεί αισθητά. Ωστόσο, η ανεργία των νέων παραμένει σε σχετικά υψηλά επίπεδα και υπάρχει ανάγκη για μέτρα προσέγγισης των μη εγγεγραμμένων άεργων νέων. Παρόλο που η Λετονία έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των ζητημάτων της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων και της ποιότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης, αυτά χρήζουν ακόμη προσοχής, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση της ποιότητας των προγραμμάτων μαθητείας και την ανάπτυξη συνολικού επαγγελματικού προσανατολισμού. Οι ενεργητικές πολιτικές για την αγορά εργασίας εξακολουθούν να είναι περιορισμένης έκτασης και να στηρίζονται υπερβολικά στα δημόσια έργα.

(13)

Το ποσοστό των φτωχών που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας παραμένει πολύ υψηλό στη Λετονία. Η Λετονία έχει λάβει ορισμένα μέτρα για τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας και έχει ολοκληρώσει μια ευρείας κλίμακας αξιολόγηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης εξασφαλίζοντας έτσι μια στέρεη βάση για την πραγματοποίηση μεταρρύθμισης βάσει αποδεικτικών στοιχείων. Έχει αυξήσει σημαντικά διάφορες παροχές που αφορούν τα παιδιά και αύξησε τα όρια αφορολόγητου εισοδήματος φυσικών προσώπων για τα εξαρτώμενα άτομα. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του συστήματος κοινωνικής προστασίας όσον αφορά τη μείωση της φτώχειας παραμένει χαμηλή και ο σχεδιασμός ενός αποτελεσματικού δικτύου κοινωνικής ασφάλειας εξακολουθεί να εκκρεμεί. Συνολικά, μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού αντιμετωπίζει κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού και το ποσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο για τα παιδιά. Οι οικογένειες με παιδιά, οι άνεργοι, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα που κατοικούν σε αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας της Λετονίας ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι οι χαμηλότερες στην ΕΕ. Η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη παρεμποδίζεται από το κόστος, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών άμεσων πληρωμών από τους ασθενείς και του γενικευμένου φαινομένου των άτυπων πληρωμών, οι οποίες δεν επιτρέπουν σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού να καλύπτει τις ανάγκες υγειονομικής περίθαλψής του. Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για να ενισχυθεί η αποδοτικότητα του συστήματος, να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση με καλή σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας και να προωθηθούν δραστηριότητες πρόληψης των ασθενειών.

(14)

Η Λετονία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στον ανταγωνισμό. Το άνοιγμα αυτό θα επεκταθεί και στον τομέα των νοικοκυριών στις αρχές του 2015. Τον Ιούνιο του 2013, η Λετονία εντάχθηκε στο Nord Pool Spot, την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας των βαλτικών και σκανδιναβικών χωρών, Υπάρχει ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης των διασυνδέσεων με την ενεργειακή αγορά της ΕΕ, δεδομένου ότι η Λετονία επί του παρόντος εξαρτάται από τις εισαγωγές και η διασυνοριακή σύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας με την Εσθονία εμφανίζει ως επί το πλείστον συμφόρηση. Η ανάπτυξη των υποδομών είναι επομένως καίριας σημασίας καθ' ην στιγμήν η Λετονία αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις για την κάλυψη των ελλείψεων υποδομών. Κάποια πρόοδος έχει επίσης επιτευχθεί στον τομέα του φυσικού αερίου, καθώς το Κοινοβούλιο ενέκρινε τροπολογίες στον νόμο περί ενέργειας, με τις οποίες προβλέπεται το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς φυσικού αερίου από τον Απρίλιο του 2014. Ωστόσο, το πλήρες άνοιγμα της αγοράς αναβλήθηκε για το 2017. Η Λετονία έχει προωθήσει ένα ισορροπημένο σύνολο μέτρων με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας για τους βασικούς τομείς της οικονομίας και κατά τα επόμενα έτη περισσότερο από το 70 % της εξοικονόμησης ενέργειας θα επιτυγχάνεται στον τομέα των κτιρίων. Ωστόσο, θα πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω η αποδοτικότητα των μεταφορών, των κτιρίων και των συστημάτων θέρμανσης.

(15)

Η Λετονία έχει λάβει σημαντικά μέτρα για τη βελτίωση του δικαστικού συστήματος ώστε να περιορισθούν ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων και η διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών. Ωστόσο, ο υψηλός αριθμός εκκρεμών υποθέσεων εξακολουθεί να συνιστά απειλή για τις επιχειρήσεις και χρειάζεται να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας του δικαστικού συστήματος, ιδίως για τις υποθέσεις αφερεγγυότητας, διαμεσολάβησης και διαιτησίας. Η Λετονία έχει προτείνει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση. Ωστόσο, η εφαρμογή τους είναι αργή και δεν καλύπτει τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ η μεταρρύθμιση των κρατικών επιχειρήσεων έχει καθυστερήσει σημαντικά. Είναι αναγκαίο να επέλθουν τροποποιήσεις στο δίκαιο του ανταγωνισμού προκειμένου να δοθεί στο Συμβούλιο Ανταγωνισμού μεγαλύτερη θεσμική και οικονομική ανεξαρτησία, ώστε να παρεμβαίνει αποτελεσματικά έναντι δημόσιων και ιδιωτικών φορέων των οποίων οι ενέργειες θίγουν τον ανταγωνισμό.

(16)

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Επιτροπή διενήργησε πλήρη ανάλυση της οικονομικής πολιτικής της Λετονίας. Αξιολόγησε το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και το πρόγραμμα σταθερότητας. Έλαβε υπόψη όχι μόνο τη χρησιμότητά τους για την άσκηση βιώσιμης δημοσιονομικής και κοινωνικοοικονομικής πολιτικής στη Λετονία, αλλά και το κατά πόσο συνάδουν με τους κανόνες και τις κατευθύνσεις της ΕΕ, δεδομένης της ανάγκης να ενισχυθεί η συνολική οικονομική διακυβέρνηση της Ένωσης μέσω της συμβολής της στη διαμόρφωση των μελλοντικών εθνικών αποφάσεων. Οι συστάσεις της Επιτροπής βάσει του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου αποτυπώνονται στις συστάσεις 1 έως 5 κατωτέρω.

(17)

Υπό το πρίσμα της αξιολόγησης αυτής, το Συμβούλιο εξέτασε το Πρόγραμμα Σταθερότητας και η γνώμη του (5) αντικατοπτρίζεται ιδίως στη σύσταση 1 κατωτέρω.

(18)

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Επιτροπή προέβη επίσης σε ανάλυση της οικονομικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ ως σύνολο. Με βάση την ανάλυση αυτή, το Συμβούλιο εξέδωσε συγκεκριμένες συστάσεις οι οποίες απευθύνονται στα κράτη μέλη που έχουν υιοθετήσει το ευρώ ως νόμισμα (6). Ως κράτος που έχει νόμισμα το ευρώ, η Λετονία θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσει την πλήρη και έγκαιρη εφαρμογή των συστάσεων αυτών,

1.

Να διατηρήσει υγιή δημοσιονομική κατάσταση το 2014 και να ενισχύσει τη δημοσιονομική στρατηγική από το 2015 και εξής, εξασφαλίζοντας ότι η απόκλιση από τον μεσοπρόθεσμο στόχο θα περιορισθεί στις επιπτώσεις της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Να συνεχίσει τις προσπάθειες για περαιτέρω μείωση της φορολογίας των χαμηλών εισοδημάτων, καθιερώνοντας σταδιακά φόρους περιουσίας και περιβαλλοντικούς φόρους ευνοϊκότερους για την ανάπτυξη και βελτιώνοντας τη φορολογική συμμόρφωση και την είσπραξη των φόρων.

2.

Να επιταχύνει την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ιδίως μέσω της σύστασης ανεξάρτητου φορέα διαπίστευσης και της θέσπισης μοντέλου χρηματοδότησης που επιβραβεύει την ποιότητα. Να προσφέρει επαγγελματικό προσανατολισμό σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, να βελτιώσει την ποιότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ενισχύοντας κυρίως τη μαθητεία, και να βελτιώσει την απασχολησιμότητα των νέων, προσεγγίζοντας όσους είναι άεργοι ή εκτός επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης και δεν είναι εγγεγραμμένοι σε δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης. Να λάβει μέτρα για ένα πιο ολοκληρωμένο και περιεκτικό σύστημα έρευνας, συγκεντρώνοντας τα χρηματοδοτικά μέσα σε διεθνώς ανταγωνιστικά ερευνητικά ιδρύματα.

3.

Να μεταρρυθμίσει περαιτέρω το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και τη χρηματοδότησή του για να εξασφαλίσει καλύτερη κάλυψη, επάρκεια των παροχών, περισσότερη ενεργοποίηση και παροχή στοχευμένων κοινωνικών υπηρεσιών. Να αυξήσει την κάλυψη των ενεργών πολιτικών για την αγορά εργασίας. Να βελτιώσει τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, την ποιότητα και την προσβασιμότητα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.

4.

Να επιταχύνει την ανάπτυξη των διασυνδέσεων φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας με τα γειτονικά κράτη μέλη, ώστε να διαφοροποιήσει τις πηγές ενέργειας και να προωθήσει τον ανταγωνισμό ενισχύοντας την ενοποίηση των αγορών ενέργειας της Βαλτικής. Να συνεχίσει τις προσπάθειες για περαιτέρω βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις μεταφορές, τα κτίρια και τα συστήματα θέρμανσης.

5.

Να ολοκληρώσει τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων των εκκρεμών μεταρρυθμίσεων σε θέματα αφερεγγυότητας, διαιτησίας και διαμεσολάβησης, ώστε να εξασφαλίσει ένα νομικό πλαίσιο ευνοϊκότερο για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Να εντείνει τις μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης, μεταξύ άλλων θέτοντας σε εφαρμογή τη μεταρρύθμιση της διαχείρισης των κρατικών επιχειρήσεων και ενισχύοντας τη θεσμική και οικονομική ανεξαρτησία του Συμβουλίου Ανταγωνισμού.