31.7.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 228/29

(1)

Το τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ) άρχισε την 1η Ιανουαρίου 1999. Το Συμβούλιο, το οποίο συνήλθε στις 3 Μαΐου 1998 στις Βρυξέλλες σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, αποφάσισε ότι το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω Χώρες, η Αυστρία, η Πορτογαλία και η Φινλανδία πληρούσαν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 1999 (1).

(2)

Με την απόφαση 2000/427/ΕΚ (2), το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Ελλάδα πληρούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2001. Με την απόφαση 2006/495/ΕΚ (3), το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Σλοβενία πληρούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2007. Με τις αποφάσεις 2007/503/ΕΚ (4) και 2007/504/ΕΚ (5), το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Κύπρος και η Μάλτα πληρούσαν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2008. Με την απόφαση 2008/608/ΕΚ (6), το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Σλοβακία πληρούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ. Με την απόφαση 2010/416/ΕΕ (7), το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Εσθονία πληρούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ. Με την απόφαση 2013/387/ΕΕ (8), το Συμβούλιο αποφάσισε ότι η Λετονία πληρούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την υιοθέτηση του ευρώ.

(3)

Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του πρωτοκόλλου σχετικά με ορισμένες διατάξεις που αφορούν το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (εφεξής «Συνθήκη ΕΚ»), το Ηνωμένο Βασίλειο γνωστοποίησε στο Συμβούλιο ότι δεν σκόπευε να μεταβεί στο τρίτο στάδιο της ΟΝΕ την 1η Ιανουαρίου 1999. Η γνωστοποίηση δεν έχει μεταβληθεί. Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του Πρωτοκόλλου σχετικά με ορισμένες διατάξεις που αφορούν τη Δανία, το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη ΕΚ, και με την απόφαση που λήφθηκε τον Δεκέμβριο του 1992 στο Εδιμβούργο από τους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων, η Δανία γνωστοποίησε στο Συμβούλιο ότι δεν θα συμμετάσχει στο τρίτο στάδιο της ΟΝΕ. Η Δανία δεν ζήτησε να κινηθεί η διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 140 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

(4)

Με την απόφαση 98/317/ΕΚ, η Σουηδία τυγχάνει παρέκκλισης κατά την έννοια του άρθρου 139 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 4 της πράξης προσχώρησης του 2003 (9), η Τσεχική Δημοκρατία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία και η Πολωνία τυγχάνουν παρέκκλισης κατά την έννοια του άρθρου 139 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 5 της πράξης προσχώρησης του 2005 (10), η Βουλγαρία και η Ρουμανία τυγχάνουν παρέκκλισης κατά την έννοια του άρθρου 139 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 5 της πράξης προσχώρησης του 2012 (11), η Κροατία τυγχάνει παρέκκλισης κατά την έννοια του άρθρου 139 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(5)

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ιδρύθηκε την 1η Ιουλίου 1998. Το ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα αντικαταστάθηκε με έναν μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών, η δημιουργία του οποίου εγκρίθηκε με ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 1997, για τη θέσπιση ενός μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών στο τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (12). Οι διαδικασίες για τη δημιουργία του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών στο τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΜΣΙ ΙΙ) καθορίστηκαν στη συμφωνία της 16ης Μαρτίου 2006 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών εκτός της ζώνης ευρώ για τη θέσπιση των λειτουργικών διαδικασιών του μηχανισμού συναλλαγματικών ισοτιμιών κατά το τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (13).

(6)

Το άρθρο 140 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ καθορίζει τις διαδικασίες για την κατάργηση της παρέκκλισης των σχετικών κρατών μελών. Τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο χρόνια ή όποτε το ζητήσει κράτος μέλος με παρέκκλιση, η Επιτροπή και η ΕΚΤ υποβάλλουν έκθεση στο Συμβούλιο ακολουθώντας τη διαδικασία του άρθρου 140 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ.

(7)

Η εθνική νομοθεσία των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των καταστατικών των εθνικών κεντρικών τραπεζών, πρέπει να προσαρμόζεται, ανάλογα με τις ανάγκες, προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι συμβιβάζεται με τα άρθρα 130 και 131 της ΣΛΕΕ και με το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (εφεξής «καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ»). Οι εκθέσεις της Επιτροπής και της ΕΚΤ παρέχουν λεπτομερή αξιολόγηση του συμβιβάσιμου χαρακτήρα της νομοθεσίας της Λιθουανίας με τα άρθρα 130 και 131 της ΣΛΕΕ και με το καταστατικό του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ.

(8)

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 13 σχετικά με τα κριτήρια σύγκλισης που καθορίζονται στο άρθρο 140 της ΣΛΕΕ, το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών, που προβλέπεται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 πρώτη περίπτωση της Συνθήκης, έχει την έννοια ότι ένα κράτος μέλος έχει σταθερές επιδόσεις στο θέμα των τιμών και μέσο ποσοστό πληθωρισμού, καταγεγραμμένο επί ένα έτος πριν από την εξέταση, που δεν υπερβαίνει περισσότερο από 1,5 εκατοστιαίες μονάδες εκείνο των τριών, το πολύ, κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας τιμών. Για τους σκοπούς του κριτηρίου της σταθερότητας των τιμών, ο πληθωρισμός υπολογίζεται βάσει των εναρμονισμένων δεικτών τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2494/95 του Συμβουλίου (14). Για την αξιολόγηση του κριτηρίου της σταθερότητας των τιμών, ο πληθωρισμός ενός κράτους μέλους μετράται ως ποσοστό της μεταβολής του αριθμητικού μέσου 12 μηνιαίων δεικτών ως προς τον αριθμητικό μέσο των 12 μηνιαίων δεικτών της προηγούμενης περιόδου. Στις εκθέσεις της Επιτροπής και της ΕΚΤ λήφθηκε υπόψη τιμή αναφοράς η οποία υπολογίστηκε ως ο απλός αριθμητικός μέσος των ποσοστών πληθωρισμού των τριών κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας των τιμών συν 1,5 εκατοστιαίες μονάδες. Κατά την ετήσια περίοδο που έληξε τον Απρίλιο του 2014, η τιμή αναφοράς του πληθωρισμού υπολογίστηκε σε 1,7 τοις εκατό, και τα κράτη μέλη με τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας των τιμών ήταν η Λετονία, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, με ποσοστά πληθωρισμού, αντιστοίχως, 0,1 τοις εκατό, 0,3 τοις εκατό και 0,3 τοις εκατό. Είναι δικαιολογημένο να αποκλείονται από τα κράτη μέλη με τις καλύτερες επιδόσεις οι χώρες των οποίων τα ποσοστά πληθωρισμού δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιόλογα σημεία αναφοράς για τα άλλα κράτη μέλη. Τέτοιες ακραίες τιμές είχαν επισημανθεί κατά το παρελθόν στις εκθέσεις σύγκλισης του 2004, του 2010 και του 2013. Στην παρούσα συγκυρία, είναι δικαιολογημένο να αποκλειστεί η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Κύπρος από τα κράτη με τις καλύτερες επιδόσεις (15). Αντικαθίστανται από τη Λετονία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, τα κράτη μέλη με τα αμέσως χαμηλότερα ποσοστά πληθωρισμού, για τον υπολογισμό της τιμής αναφοράς.

(9)

Σύμφωνα με το άρθρο 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 13, το κριτήριο της δημοσιονομικής κατάστασης, που αναφέρεται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 δεύτερη περίπτωση της ΣΛΕΕ, ότι τη στιγμή της εξέτασης δεν έχει ληφθεί απόφαση του Συμβουλίου για το κράτος μέλος, όπως αναφέρεται στο άρθρο 126 παράγραφος 6 της ΣΛΕΕ, όσον αφορά την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος.

(10)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου αριθ. 13, το κριτήριο της συμμετοχής στον μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος, που προβλέπεται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 τρίτη περίπτωση της ΣΛΕΕ ότι ένα κράτος μέλος έχει τηρήσει τα κανονικά περιθώρια διακύμανσης που προβλέπει ο μηχανισμός συναλλαγματικών ισοτιμιών του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος χωρίς σοβαρές εντάσεις κατά τα δύο, τουλάχιστον, έτη πριν από την εξέταση. Ειδικότερα, το κράτος μέλος δεν πρέπει να έχει υποτιμήσει τη διμερή κεντρική ισοτιμία του νομίσματός του έναντι του ευρώ, με δική του πρωτοβουλία, μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Από την 1η Ιανουαρίου 1999, ο ΜΣΙ ΙΙ παρέχει το πλαίσιο για την αξιολόγηση της εκπλήρωσης του κριτηρίου της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Κατά την εξέταση της εκπλήρωσης του εν λόγω κριτηρίου στις εκθέσεις τους, η Επιτροπή και η ΕΚΤ εξέτασαν τη διετή περίοδο που έληξε στις 15 Μαΐου 2014.

(11)

Σύμφωνα με το άρθρο 4 του πρωτοκόλλου αριθ. 13, το κριτήριο της σύγκλισης των επιτοκίων που προβλέπεται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 τέταρτη περίπτωση της ΣΛΕΕ ότι το υπό παρατήρηση κράτος μέλος, για διάστημα ενός έτους πριν από την εξέταση, είχε μέσο ονομαστικό μακροπρόθεσμο επιτόκιο το οποίο δεν υπερβαίνει εκείνο των τριών, το πολύ, κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας των τιμών, περισσότερο από δύο ποσοστιαίες μονάδες. Για τους σκοπούς του κριτηρίου σύγκλισης των επιτοκίων χρησιμοποιήθηκαν συγκρίσιμα επιτόκια δεκαετών κρατικών ομολόγων. Προκειμένου να εξετασθεί αν πληρούται το κριτήριο των επιτοκίων, στις εκθέσεις της Επιτροπής και της ΕΚΤ ελήφθη υπόψη τιμή αναφοράς που υπολογίσθηκε με βάση τον απλό αριθμητικό μέσο όρο των ονομαστικών μακροπρόθεσμων επιτοκίων των τριών κρατών μελών με τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας των τιμών συν 2 εκατοστιαίες μονάδες. Η τιμή αναφοράς βασίζεται στα μακροπρόθεσμα επιτόκια στη Λετονία (3,3 τοις εκατό), την Ιρλανδία (3,5 τοις εκατό) και την Πορτογαλία (5,9 τοις εκατό) και, στην ετήσια περίοδο που έληξε τον Απρίλιο του 2014, ήταν 6,2 τοις εκατό.

(12)

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του πρωτοκόλλου αριθ. 13, τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην παρούσα αξιολόγηση εκπλήρωσης των κριτηρίων σύγκλισης παρέχονται από την Επιτροπή. Η τελευταία παρέσχε τα στοιχεία για την εκπόνηση της παρούσας πρότασης. Τα δημοσιονομικά δεδομένα παρασχέθηκαν από την Επιτροπή μετά την υποβολή εκθέσεων από τα κράτη μέλη μέχρι την 1η Απριλίου 2014, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 479/2009 του Συμβουλίου (16).

(13)

Βάσει των εκθέσεων τις οποίες υπέβαλαν η Επιτροπή και η ΕΚΤ σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά την εκπλήρωση από τη Λιθουανία των υποχρεώσεών της όσον αφορά την επίτευξη της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, διατυπώνονται τα ακόλουθα συμπεράσματα: