29.6.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 181/1

(1)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1185/2003 του Συμβουλίου (3) θεσπίζει γενική απαγόρευση της πρακτικής της αφαίρεσης πτερυγίων καρχαρία με παράλληλη απόρριψη στη θάλασσα του υπολοίπου σώματος του καρχαρία.

(2)

Τα ψάρια που ανήκουν στην ταξινομική βαθμίδα των Elasmobranchii (ελασμοβράγχια), στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι καρχαρίες και τα σελάχια, είναι εν γένει ιδιαζόντως ευάλωτα στην υπερεκμετάλλευση λόγω των χαρακτηριστικών του κύκλου ζωής τους, που περιλαμβάνουν αργή ανάπτυξη, καθυστερημένη παραγωγική ωριμότητα και μικρό αριθμό νεογνών, αν και η βιολογική παραγωγικότητα δεν είναι ίδια για όλα τα είδη. Γενικά, κατά τα τελευταία έτη, ορισμένοι πληθυσμοί καρχαριών έχουν τεθεί σοβαρά στο στόχαστρο, μεταξύ άλλων, σκαφών με τη σημαία κράτους μέλους που αλιεύουν εντός και εκτός των υδάτων της Ένωσης, και αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές λόγω της δραματικής αύξησης της ζήτησης για προϊόντα καρχαριών, και ιδίως για τα πτερύγιά τους.

(3)

Τα πτερύγια καρχαριών δεν αποτελούν παραδοσιακό συστατικό της ευρωπαϊκής διατροφής, ωστόσο οι ίδιοι οι καρχαρίες αποτελούν απαραίτητο στοιχείο του θαλάσσιου οικοσυστήματος της Ένωσης. Η διαχείριση και η διατήρηση των αποθεμάτων καρχαριών καθώς και η προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης του τομέα της αλιείας γενικότερα θα πρέπει συνεπώς να τεθούν σε προτεραιότητα προς όφελος του περιβάλλοντος και των εργαζομένων στον τομέα αυτό.

(4)

Από τις υφιστάμενες επιστημονικές γνώσεις που βασίζονται στην εξέταση των ποσοστών των αλιευμάτων καρχαριών, γενικά προκύπτει ότι πολλά αποθέματα καρχαριών απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση, αν και η κατάσταση δεν είναι ίδια για όλα τα είδη ή ακόμα και για το ίδιο είδος σε διαφορετικές θαλάσσιες ζώνες. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (ΙUCΝ), απειλείται περισσότερο από το 25 % όλων των πελαγικών ειδών καρχαριών από τα οποία αναλογία που υπερβαίνει το 50 % είναι μεγάλα είδη ωκεάνιων πελαγικών καρχαριών. Τα τελευταία χρόνια, η αλιεία, η διατήρηση επί του σκάφους, η μεταφόρτωση ή η εκφόρτωση αυξανόμενου αριθμού ειδών καρχαριών, συμπεριλαμβανομένων των καρχαριών τα πτερύγια των οποίων έχουν υψηλή εμπορική αξία, έχουν απαγορευθεί βάσει του δικαίου της Ένωσης ή στο πλαίσιο περιφερειακών οργανώσεων διαχείρισης της αλιείας.

(5)

Ο γλαυκοκαρχαρίας (Priconace glauca) και ο καρχαρίας μάκο (Isurus oxyrinchus), που έχουν ταξινομηθεί από την IUCN ως «δυνάμει απειλούμενα» και «ευάλωτα» είδη αντιστοίχως, συνιστούν προς το παρόν τα βασικά είδη καρχαρία που αλιεύει ο στόλος της Ένωσης, ενώ ο γλαυκοκαρχαρίας αποτελεί περίπου το 70 % των συνολικών δηλωμένων εκφορτώσεων καρχαριών. Ωστόσο, άλλα είδη, μεταξύ άλλων, η ζύγαινα και οι λείοι καρχαρίες, συγκαταλέγονται επίσης στα αλιεύματα εντός και εκτός των υδάτων της Ένωσης και συμβάλλουν στην οικονομική βιωσιμότητα της αλιείας.

(6)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1185/2003 επιτρέπει σήμερα στα κράτη μέλη να εκδίδουν ειδικές άδειες αλιείας που επιτρέπουν την επεξεργασία των καρχαριών επί του σκάφους στο πλαίσιο της οποίας αφαιρείται από το σώμα του καρχαρία το πτερύγιό του. Για να εξασφαλισθεί ότι υπάρχει αντιστοιχία μεταξύ του βάρους των πτερυγίων καρχαρία και των σωμάτων, έχει θεσπιστεί μια αναλογία «πτερυγίου προς σφάγιο». Η χρήση της αναλογίας «πτερυγίου προς σφάγιο» προκαλεί σοβαρά προβλήματα ελέγχου και επιβολής της νομοθεσίας. Η χρήση της εν λόγω αναλογίας δεν επαρκεί για την εξάλειψη της πρακτικής της διαλογής αλιευμάτων ανώτερης κατηγορίας και, λόγω διαφορών στις τεχνικές αφαίρεσης πτερυγίων και της διαφοροποίησης του μεγέθους των πτερυγίων και του βάρους διαφόρων ειδών καρχαριών, η χρήση της θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την αφαίρεση πτερυγίων χωρίς τούτο να γίνεται αντιληπτό. Μετά τις διάφορες διαδικασίες επεξεργασίας, τα πτερύγια και τα σώματα των καρχαριών μπορεί να εκφορτωθούν σε διαφορετικούς λιμένες. Υπ’ αυτές τις συνθήκες παρεμποδίζεται η συλλογή δεδομένων, μεταξύ άλλων σχετικά με την ταυτοποίηση των ειδών και τη δομή των πληθυσμών, τα οποία απαιτούνται για την παροχή επιστημονικών συμβουλών όσον αφορά τη θέσπιση αλιευτικών μέτρων διαφύλαξης και διαχείρισης των αλιευμάτων.

(7)

Υπό το πρίσμα του διεθνούς σχεδίου δράσης για τη διατήρηση και τη διαχείριση των καρχαριών, το οποίο ενέκρινε, το 1999, ο οργανισμός τροφίμων και γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), η Ένωση θα πρέπει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διατήρηση των καρχαριών και την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και των απορρίψεων στη θάλασσα υπολειμμάτων από αλιεύματα καρχαρία. Στα συμπεράσματά του της 23ης Απριλίου 2009, το Συμβούλιο ενέκρινε τη γενική προσέγγιση και τους ειδικούς στόχους της Ένωσης που καθορίζονταν στην ανακοίνωση της Επιτροπής για ένα σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τη διατήρηση και διαχείριση των καρχαριών, της 5ης Φεβρουαρίου 2009. Το Συμβούλιο επίσης ενθάρρυνε την Επιτροπή να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα της αφαίρεσης των πτερυγίων καρχαρία και να υποβάλει, το συντομότερο δυνατόν, πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1185/2003, ιδίως όσον αφορά τις παρεκκλίσεις και συναφείς προϋποθέσεις που προβλέπονται σε αυτόν.

(8)

Η επιστημονική, τεχνική και οικονομική επιτροπή αλιείας (ΕΤΟΕΑ) αναγνωρίζει το πρόβλημα της αφαίρεσης πτερυγίων καρχαρία, με παράλληλη απόρριψη του σώματος στη θάλασσα, ζητεί την εξάλειψή του ανεξαιρέτως, και συμβουλεύει ότι όλα τα είδη ελασμοβραχίων θα πρέπει να εκφορτώνονται με τα πτερύγιά τους σε φυσική συνοχή με το σώμα τους.

(9)

Επιμέρους περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερο το ζήτημα της αφαίρεσης των πτερυγίων. Επιπροσθέτως, οι επιστημονικοί φορείς τους έχουν εκφράσει την προτίμησή τους για την εκφόρτωση των καρχαριών με τα πτερύγιά τους σε φυσική συνοχή με το σώμα τους και τονίζουν ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της αφαίρεσης πτερυγίων και για τη διευκόλυνση της συλλογής των στοιχείων που απαιτούνται για την αξιολόγηση των αποθεμάτων. Τα ετήσια ψηφίσματα για τη βιώσιμη αλιεία που εκδίδει η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ από το 2007, η παγκόσμια πολιτική της IUCN το 2008 κατά της αφαίρεσης πτερυγίων των καρχαριών και η συνεδρίαση του 2010 της Διάσκεψης για την αναθεώρηση της συμφωνίας ιχθυαποθεμάτων έχουν απευθύνει έκκληση σε κράτη να λάβουν μέτρα που θα καθιστούν υποχρεωτική την εκφόρτωση όλων των καρχαριών με τα πτερύγιά τους σε φυσική συνοχή με το σώμα τους.

(10)

Το 2010 και 2011, ως μέρος της απαιτούμενης δοκιμής αξιολόγησης των επιπτώσεων, η Επιτροπή διενήργησε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για τον καταλληλότερο τρόπο τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1185/2003. Η Επιτροπή συνήγαγε το συμπέρασμα στην αξιολόγηση των επιπτώσεων ότι, προκειμένου να επιτευχθεί ο βασικός στόχος διατήρησης των αποθεμάτων καρχαρία, ο εν λόγω κανονισμός θα πρέπει να προβλέπει την εκφόρτωση των καρχαριών με τα πτερύγιά τους σε φυσική συνοχή με το σώμα τους.

(11)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1185/2003 θα πρέπει, συνεπώς, να τροποποιηθεί αναλόγως,

1)

Στο άρθρο 2, το σημείο 3 καταργείται.

2)

Στο άρθρο 3, παρεμβάλλεται η ακόλουθη παράγραφος:

«1α.   Με την επιφύλαξη της παραγράφου 1, για να διευκολυνθεί η αποθήκευση επί του σκάφους, τα πτερύγια του καρχαρία επιτρέπεται να είναι μερικώς τετμημένα και διπλωμένα επί του σφαγίου, δεν αφαιρούνται όμως από το σφάγιο πριν από την εκφόρτωση.».

3)

Τα άρθρα 4 και 5 διαγράφονται.

4)

Το άρθρο 6 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 6

Εκθέσεις

1.   Όταν σκάφη υπό σημαία κράτους μέλους αλιεύουν, διατηρούν επί του σκάφους, μεταφορτώνουν ή εκφορτώνουν καρχαρίες, το κράτος μέλος σημαίας διαβιβάζει κατ’ έτος στην Επιτροπή, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 του Συμβουλίου, της 20ής Νοεμβρίου 2009, περί θεσπίσεως κοινοτικού συστήματος ελέγχου της τήρησης των κανόνων της κοινής αλιευτικής πολιτικής (*), και τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 404/2011 της Επιτροπής, της 8ης Απριλίου 2011, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 του Συμβουλίου (**), έως την 1η Μαΐου, συνοπτική έκθεση για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού κατά τη διάρκεια του προηγουμένου έτους. Στην έκθεση περιγράφεται ο εκ μέρους του κράτους μέλους της σημαίας έλεγχος της συμμόρφωσης των πλοίων του με τον παρόντα κανονισμό, εντός και εκτός των υδάτων της Ένωσης, καθώς και τα μέτρα επιβολής της εφαρμογής που έλαβε σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. Πιο συγκεκριμένα, το κράτος μέλος της σημαίας παρέχει όλες τις ακόλουθες πληροφορίες:

2.   Μετά την υποβολή από τα κράτη μέλη της δεύτερης ετήσιας έκθεσής τους, σύμφωνα με την παράγραφο 1, η Επιτροπή, έως την 1η Ιανουαρίου 2016, συντάσσει έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και τις διεθνείς εξελίξεις στον εν λόγω τομέα.

(*)  ΕΕ L 343 της 22.12.2009, σ. 1."

(**)  ΕΕ L 112 της 30.4.2011, σ. 1.»."