This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 31977L0388
Sixth Council Directive 77/388/EEC of 17 May 1977 on the harmonization of the laws of the Member States relating to turnover taxes - Common system of value added tax: uniform basis of assessment
Έκτη οδηγία 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1977 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών - Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση
Έκτη οδηγία 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1977 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών - Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση
ΕΕ L 145 της 13.6.1977, p. 1–40
(DA, DE, EN, FR, IT, NL) Το έγγραφο αυτό έχει δημοσιευτεί σε ειδική έκδοση
(EL, ES, PT, FI, SV, CS, ET, LV, LT, HU, MT, PL, SK, SL)
No longer in force, Date of end of validity: 31/12/2006; καταργήθηκε από 32006L0112
Έκτη οδηγία 77/388/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 17ης Μαΐου 1977 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών, των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών - Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας: ομοιόμορφη φορολογική βάση
Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 145 της 13/06/1977 σ. 0001 - 0040
Φινλανδική ειδική έκδοση: Κεφάλαιο 9 τόμος 1 σ. 0028
Ελληνική ειδική έκδοση: Κεφάλαιο 09 τόμος 1 σ. 0049
Σουηδική ειδική έκδοση: Κεφάλαιο 9 τόμος 1 σ. 0028
Ισπανική ειδική έκδοση: Κεφάλαιο 09 τόμος 1 σ. 0054
Πορτογαλική ειδική έκδοση : Κεφάλαιο 09 τόμος 1 σ. 0054
ΕΚΤΗ ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 17ης Μαΐου 1977 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των Κρατών μελών , των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών - Κοινό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας : ομοιόμορφη φορολογική βάση ( 77/388/ΕΟΚ ) ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ , Έχοντας υπόψη : τη συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος , και ιδίως τα άρθρα 99 και 100 , την πρόταση της Επιτροπής , τη γνώμη της Συνελεύσεως (1) , τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (2) , Εκτιμώντας : ότι όλα τα Κράτη μέλη έχουν θεσπίσει σύστημα φόρου επί της προστιθεμένης αξίας σύμφωνα με την πρώτη και την δεύτερη οδηγία του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 περί εναρμονίσεως των νομοθεσιών των Κρατών μελών των σχετικών με τους φόρους κύκλου εργασιών (3) . ότι κατ’ εφαρμογή της αποφάσεως της 21ης Απριλίου 1970 περί αντικαταστάσεως των χρηματικών συνεισφορών των Κρατών μελών από ιδίους πόρους της Κοινότητος (4) , ο προϋπολογισμός της Κοινότητος , με την επιφύλαξη των λοιπών εσόδων , θα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από ιδίους πόρους της Κοινότητος ότι στους πόρους αυτούς περιλαμβάνονται , μεταξύ άλλων , και οι προερχόμενοι από τον φόρο προστιθεμένης αξίας που προκύπτουν από την εφαρμογή κοινού συντελεστού επί φορολογικής βάσεως καθοριζομένης κατά τρόπο ομοιόμορφο και σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες . ότι πρέπει να συνεχισθεί η πραγματική ελευθέρωση της κυκλοφορίας των προσώπων , των αγαθών , των υπηρεσιών και των κεφαλαίων , καθώς και η αλληλοδιείσδυση των οικονομιών . ότι πρέπει να ληφθεί υπόψη ο αντικειμενικός σκοπός της καταργήσεως των φορολογιών κατά την εισαγωγή και της μη φορολογίας η επιστροφής των φόρων κατά την εξαγωγή στις μεταξύ των Κρατών μελών συναλλαγές ότι πρέπει να εξασφαλισθεί η ουδετερότης του κοινού συστήματος των φόρων επί του κύκλου εργασιών ως προς την καταγωγή των αγαθών και των παροχών υπηρεσιών , για να καταστεί τελικά δυνατή η πραγματοποίηση μιας κοινής αγοράς με υγιείς όρους ανταγωνισμού και χαρακτηριστικά γνωρίσματα ανάλογα με εκείνα μιας πραγματικής εσωτερικής αγοράς . ότι η έννοια του υποκειμένου στον φόρο πρέπει να διευκρινισθεί ώστε να επιτρέπει στα Κράτη μέλη , προς εξασφάλιση μεγαλύτερης ουδετερότητος του φόρου , να περιλαμβάνουν σε αυτήν και πρόσωπα , τα οποία πραγματοποιούν πράξεις επ’ ευκαιρία . ότι η έννοια της φορολογητέας πράξεως έχει προκαλέσει δυσχέρειες ιδίως όσον αφορά τις πράξεις που εξομοιούνται προς φορολογητέες πράξεις , και ότι παρίσταται ανάγκη διευκρινίσεως των εννοιών αυτών . ότι ο προσδιορισμός του τόπου των φορολογητέων πράξεων έχει προκαλέσει συγκρούσεις αρμοδιότητος μεταξύ των Κρατών μελών , ιδίως όσον αφορά την παράδοση αγαθών με συναρμολόγηση και την παροχή υπηρεσιών ότι αν και ως τόπος παροχής υπηρεσιών πρέπει κατ’ αρχήν να ορίζεται ο τόπος , όπου ο παρέχων τις υπηρεσίες έχει εγκαταστήσει την έδρα της επαγγελματικής του δραστηριότητος , ο τόπος αυτός πρέπει , εν τούτοις , να θεωρείται ότι κείται στην χώρα του λήπτου , ιδίως για ορισμένες παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται μεταξύ των υποκειμένων στον φόρο και των οποίων το κόστος υπεισέρχεται στην τιμή των αγαθών . ότι οι έννοιες της γενεσιουργού αιτίας και του απαιτητού του φόρου πρέπει να εναρμονισθούν , ώστε η εφαρμογή καθώς και οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις του κοινοτικού συντελεστού να ισχύσουν ταυτόχρονα σε όλα τα Κράτη μέλη . ότι η βάση επιβολης του φόρου πρέπει να εναρμονισθεί , ώστε η εφαρμογή του κοινοτικού συντελεστού στις φορολογητέες πράξεις να οδηγεί σε συγκρίσιμα αποτελέσματα σε όλα τα Κράτη μέλη . ότι οι συντελεστές που εφαρμόζονται από τα Κράτη μέλη , πρέπει να καθιστούν δυνατή την κανονική έκπτωση του επιβληθέντος κατά το προηγούμενο στάδιο φόρου . ότι πρέπει να καταρτισθεί κοινός πίνακας απαλλαγών με σκοπό την ομοιόμορφη είσπραξη των ιδίων πόρων σε όλα τα Κράτη μέλη . ότι το καθεστώς των εκπτώσεων πρέπει να εναρμονισθεί κατά το μέτρο που έχει επίπτωση στο πραγματικό επίπεδο της εισπράξεως , ο δε υπολογισμός της αναλογίας της εκπτώσεως πρέπει να γίνεται με όμοιο τρόπο σε όλα τα Κράτη μέλη . ότι πρέπει να διευκρινισθεί ποιοι είναι οι υπόχρεοι του φόρου , ιδίως όσον αφορά ορισμένες παροχές από πρόσωπα εγκατεστημένα στο εξωτερικό . ότι οι υποχρεώσεις των φορολογουμένων πρέπει να εναρμονισθούν κατά το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό , ώστε να εξασφαλίζεται η ισοδύναμη είσπραξη του φόρου σε όλα τα Κράτη μέλη ότι οι υπόχρεοι του φόρου οφείλουν ιδίως να δηλώνουν περιοδικά το συνολικό ποσό των πράξεών τους , οι οποίες αποτελούν τόσο εισροές όσο και εκροές , όταν αυτό είναι αναγκαίο για την βεβαίωση και τον έλεγχο της βάσεως των ιδίων πόρων . ότι ενδείκνυται η εναρμόνιση των υφισταμένων διαφόρων ειδικών καθεστώτων ότι , όσον αφορά τις μικρές επιχειρήσεις , πρέπει να επιτραπεί στα Κράτη μέλη να διατηρήσουν τα ειδικά τους καθεστώτα , σύμφωνα με κοινές διατάξεις και εν όψει πιο προωθημένης εναρμονίσεως ότι , όσον αφορά τους γεωργούς , πρέπει να δοθεί στα Κράτη μέλη η δυνατότητα εφαρμογής ενός ειδικού καθεστώτος , που συνεπάγεται κατ’ αποκοπήν επιστροφή του προηγουμένως καταβληθέντος φόρου προστιθεμένης αξίας στους γεωργούς που δεν υπάγονται στο κανονικό καθεστώς ότι πρέπει να καθορισθούν οι βασικές αρχές του καθεστώτος αυτού και να θεσπισθεί μία κοινή μέθοδος προσδιορισμού της προστιθεμένης αξίας των γεωργών αυτών για τις ανάγκες της εισπράξεως των ιδίων πόρων . ότι απαιτείται να εξασφαλισθεί συντονισμένη εφαρμογή των διατάξεων της παρούσης οδηγίας και ότι για τον σκοπό αυτόν είναι απαραίτητο να θεσπισθεί κοινοτική διαδικασία διαβουλεύσεως ότι η σύσταση μιας επιτροπής φόρου προστιθεμένης αξίας καθιστά δυνατή την οργάνωση στενής συνεργασίας μεταξύ των Κρατών μελών και της Επιτροπής στον τομέα αυτόν . ότι πρέπει τα Κράτη μέλη να έχουν την δυνατότητα , εντός ορισμένων ορίων και υπό ορισμένες προϋποθέσεις , να λαμβάνουν η να διατηρούν ειδικά μέτρα κατά παρέκκλιση της παρούσης οδηγίας , με σκοπό την απλοποίηση της εισπράξεως του φόρου και την αποτροπή ορισμένων περιπτώσεων φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής . ότι ενδέχεται να κριθεί σκόπιμο να εξουσιοδοτηθούν τα Κράτη μέλη να συνάψουν με τρίτες χωρες ή με διεθνείς οργανισμούς συμφωνίες , δυνάμενες να περιέχουν παρεκκλίσεις από την παρούσα οδηγία . ότι είναι απαραίτητο να προβλεφθεί μεταβατική περίοδος που να επιτρέπει την προοδευτική προσαρμογή των εθνικών νομοθεσιών σε ορισμένους τομείς . ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ : ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 1 Τα Κράτη μέλη προσαρμόζουν το ήδη εφαρμοζόμενο σύστημα φόρου επί της προστιθεμένης αξίας προς τις διατάξεις των κατωτέρω άρθρων . Τα Κράτη μέλη εκδίδουν τις απαιτούμενες νομοθετικές , κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις , ώστε το κατά τον τρόπο αυτό προσαρμοσμένο σύστημα να τεθεί σε ισχύ το ταχύτερο δυνατό , και το αργότερο μέχρι την 1η Ίανουαρίου 1978 . ΤΙΤΛΟΣ II ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Άρθρο 2 Στον φόρο προστιθεμένης αξίας υπόκεινται : 1 . οι παραδόσεις αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών , που πραγματοποιούνται εξ επαχθούς αιτίας στο εσωτερικό της χώρας υπό υποκειμένου στο φόρο , που ενεργεί υπό την ιδιότητά του αυτήν . 2 . Οι εισαγωγές άγαθών . ΤΙΤΛΟΣ III ΕΔΑΦΙΚΟΤΗΣ Άρθρο 3 1 . Για την εφαρμογή της παρούσης οδηγίας , ως « εσωτερικό της χώρας » νοείται το πεδίο εφαρμογής της συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος οπως ορίζεται , για κάθε Κράτος μέλος , στο αρθρο 227 . 2 . Δεν περιλαμβάνονται στο « εσωτερικό της χώρας » τα ακόλουθα εθνικά εδάφη : - Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας : νήσος της Ελιγολάνδης , περιοχή του Μπύζιγκεν . - Βασίλειο της Δανίας : Γροιλανδία . - Ιταλική Δημοκρατία : Λιβίνιο , Καμπιόνε ντ’ Ιτάλια , τα εθνικά ύδατα της λίμνης του Λουγκάνο . 3 . Εάν η Επιτροπή κρίνει , ότι οι προβλεπόμενες στην παράγραφο 2 εξαιρέσεις δεν δικαιολογούνται πλέον , ιδίως άπό απόψεως ουδετερότητος ως προς τον ανταγωνισμό η από απόψεως ιδίων πόρων , υποβάλλει στο Συμβούλιο κατάλληλες προτάσεις . ΤΙΤΛΟΣ IV ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ ΦΟΡΟ Άρθρο 4 1 . Θεωρείται ως « υποκείμενος στον φόρο » οποιοσδήποτε ασκεί , κατά τρόπο ανεξάρτητο και σε οποιονδήποτε τόπο , μία από τις οικονομικές δραστηριότητες που αναφέρονται στην παράγραφο 2 , ανεξαρτήτως του επιδιωκομένου σκοπού των αποτελεσμάτων της δραστηριότητος αυτης . 2 . Οικονομικές δρασηριότητες , κατά την έννοια της παραγράφου 1 , είναι όλες οι δραστηριότητες του παραγωγού , του εμπόρου η του παρέχοντος υπηρεσίες , περιλαμβανομένων και των δραστηριοτήτων εξορύξεως , των γεωργικών δραστηριοτήτων καθώς και των δραστηριοτήτων των ελευθέρων επαγγελμάτων η των εξομοιουμένων προς αυτά . Ως οικονομική δραστηριότης θεωρείται επίσης η εκμετάλλευση ενσωμάτου η άυλου αγαθού , προς τον σκοπό αντλήσεως εσόδων διαρκούς χαρακτήρος . 3 . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να θεωρούν επίσης ως υποκείμενο στον φόρο οποιονδήποτε πραγματοποιεί επ’ ευκαιρία πράξη αναγομένη στις προβλεπόμενες στην παράγραφο 2 δραστηριότητες , και ιδίως μία από τις κατωτέρω πράξεις : α ) Παράδοση κτιρίων η τμημάτων κτιρίων και του συνεχομένου εδάφους , που πραγματοποιείται προ της πρώτης εγκαταστάσεως σε αυτά τα Κράτη μέλη δύνανται να καθορίσουν τις λεπτομέρειες εφαρμογής αυτού του κριτηρίου επί των μετατροπών ακινήτων καθώς και την έννοια του συνεχομένου εδάφους . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να εφαρμόζουν άλλα κριτήρια , εκτός του κριτηρίου της πρώτης εγκαταστάσεως , όπως το κριτήριο του διαρρεύσαντος χρονικού διαστήματος μεταξύ του χρόνου αποπερατώσεως του ακινήτου και του χρόνου της πρώτης παραδόσεως η το κριτήριο του διαρρεύσαντος χρονικού διαστήματος μεταξύ του χρόνου της πρώτης εγκαταστάσεως και του χρόνου της μεταγενέστερης παραδόσεως , εφ’ όσον τα χρονικά αυτά διαστήματα δεν υπερβαίνουν τα πέντε ή τα δύο έτη αντιστοίχως . Ως « κτίριο » νοείται κάθε κατασκευή που συνδέεται αρρήκτως με το έδαφος . β ) Παράδοση γηπέδων προς οικοδόμηση . Ως γήπεδο προς οικοδόμηση νοείται η ακάλυπτη ή διαρρυθμισμένη έκταση γης , όπως ορίζεται από τα Κράτη μέλη . 4 . Ο χρησιμοποιούμενος στην παράγραφο 1 όρος « κατά τρόπο ανεξάρτητο » αποκλείει από την φορολογία τους μισθωτούς και λοιπά πρόσωπα κατά το μέτρο που συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εργασίας η με οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση που δημιουργεί δεσμούς εξαρτήσεως , όσον αφορά τους όρους εργασίας και αμοιβής , και την ευθύνη του εργοδότου . Με την επιφύλαξη της διαβουλεύσεως που προβλέπεται από το άρθρο 29 , κάθε Κράτος μέλος έχει την ευχέρεια να θεωρεί ως ένα υποκείμενο στον φόρο τα εγκατεστημένα στο εσωτερικό της χώρας πρόσωπα , τα οποία είναι μεν ανεξάρτητα μεταξύ τους από νομικής απόψεως , συνδέονται όμως στενά από χρηματοδοτικής , οικονομικής και οργανωτικής απόψεως . 5 . Τα Κράτη , οι περιφέρειες , οι νομοί , οι δήμοι και κοινότητες και οι λοιποί οργανισμοί δημοσίου δικαίου δεν θεωρούνται ως υποκείμενοι στον φόρο για τις δραστηριότητες η πράξεις , τις οποίες πραγματοποιούν ως δημοσία εξουσία , έστω και αν , επ’ ευκαιρία αυτών των δραστηριοτήτων η πράξεων , εισπράττουν δικαιώματα , τέλη , εισφορές η άλλες επιβαρύνσεις . Εν τούτοις , όταν πραγματοποιούν τέτοιες δραστηριότητες ή πράξεις , πρέπει να θεωρούνται ως υποκείμενοι σε φόρο για τις δραστηριότητες η πράξεις αυτές κατά το μέτρο που η μη υπαγωγή τους στον φόρο θα οδηγούσε σε σημαντικές στρεβλώσεις των όρων του ανταγωνισμού . Οπωσδήποτε , οι προαναφερθέντες οργανισμοί θεωρούνται ως υποκείμενοι σε φόρο , ιδίως για τις πράξεις , που απαριθμούνται στο παράρτημα Δ , και κατά το μέτρο που οι πράξεις αυτές δεν είναι αμελητέες . Τα Κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν ως δραστηριότητες δημοσίας άρχης , τις δραστηριότητες των προαναφερθέντων οργανισμών , που απαλλάσσονται δυνάμει των αρθρων 13 και 28 . ΤΙΤΛΟΣ V ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Άρθρο 5 Παράδοση αγαθών 1 . Ως « παράδοση αγαθού » θεωρείται η μεταβίβαση της εξουσίας να διαθέτει κανείς ενσώματο αγαθό ως κύριος . 2 . Λογίζονται ως « ενσώματα αγαθά » το ηλεκτρικό ρεύμα , το φωταέριο , η θερμότης , το ψύχος και παρόμοια πράγματα . 3 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν ως ενσώματα άγαθά : α ) ορισμένα δικαιώματα επί ακινήτων . β ) τα εμπράγματα δικαιώματα , τα οποία παρέχουν στον δικαιούχο εξουσία χρήσεως επί ακινήτων . γ ) τα μερίδια και τις μετοχές , των οποίων η κατοχή εξασφαλίζει νομικά η πραγματικά , την περιέλευση κατά κυριότητα η κατ’ επικαρπία , ακινήτου η τμήματος ακινήτου . 4 . Επίσης θεωρείται ως παράδοση κατά την έννοια της παραγράφου 1 : α ) η μεταβίβαση , επί καταβολή αποζημιώσεως , της κυριότητος άγαθού , κατ’ επιταγήν της δημοσίας αρχής η επ’ ονόματί της η εις εκτέλεση νόμου . β ) η υλική παράδοση αγαθού δυνάμει συμβάσεως , η οποία προβλέπει την εκμίσθωση άγαθού για ορισμένη περίοδο ή την πώληση αγαθού με δόσεις , με την επιφύλαξη της κυριότητος το αργότερο μέχρις αποπληρωμής του τιμήματος . γ ) η μεταβίβαση αγαθού , η οποία πραγματοποιείται δυνάμει συμβάσεως εντολής προς αγορά η πώληση . 5 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν ως παράδοση , κατά την έννοια της παραγράφου 1 : α ) η μεταβίβαση , επί καταβολή αποζημιώσεως της δόση άπό τον άναλαβόντα την εργασία στον πελάτη του κινητού αγαθού που κατεσκεύασε η συναρμολόγησε από υλικά και αντικείμενα , τα οποία του παρέδωσε ο πελάτης του προς τον σκοπό αυτόν , ανεξαρτήτως αν ο αναλαβών την εργασία εχει χρησιμοποιήσει και ίδια υλικά . β ) την παράδοση ορισμένων έργων επί ακινήτων . 6 . Εξομοιούται προς παράδοση εξ επαχθούς αιτίας , η ανάληψη υπό του υποκειμένου στον φόρο αγαθού της επιχειρήσεώς του , το οποίο χρησιμοποιεί για ίδιες ανάγκες ή για ανάγκες του προσωπικού του ή το οποίο μεταβιβάζει δωρεάν ή , γενικότερα , διαθέτει για σκοπούς ξένους προς την επιχείρηση , όταν το αγαθό αυτό ή τα συστατικά του στοιχεία , έχουν δημιουργήσει δικαίωμα για ολική ή μερική έκπτωση από τον φόρο προστιθεμένης αξίας . Δεν περιλαμβάνονται , πάντως , οι αναλήψεις που γίνονται για τις ανάγκες της επιχειρήσεως και αφορούν τη χορήγηση δώρων μικρής αξίας και δειγμάτων . 7 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να εξομοιώνουν προς παράδοση εξ επαχθούς αιτίας : α ) την διάθεση υπό υποκειμένου στον φόρο , για τις ανάγκες της επιχειρήσεως του , αγαθού παραχθέντος , κατασκευασθέντος , εξορυχθέντος , μεταποιηθέντος , αγορασθέντος ή εισαχθέντος στο πλαίσιο της επιχειρησεώς του , στην περίπτωση που η απόκτηση ενός τέτοιου αγαθού από άλλον υποκείμενο στον φόρο δεν θα του δημιουργούσε δικαίωμα προς ολική έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας . β ) την διάθεση αγαθού από υποκείμενο στον φόρο , σε τομέα δραστηριότητος μη υπαγόμενο στον φόρο , όταν το αγαθό αυτό έχει δημιουργήσει δικαίωμα προς ολική ή μερική έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας κατά την κτήση ή την διάθεση αυτού , σύμφωνα με την περίπτωση α ) . γ ) εξαιρέσει των περιπτώσεων των αναφερομένων στην παράγραφο 8 , την κατοχή αγαθών υπό υποκειμένου στον φόρο ή διαδόχου του σε περίπτωση παύσεως της υποκειμένης στον φόρο οικονομικής του δραστηριότητος , όταν κατά τον χρόνο κτήσεως ή διαθέσεως των αγαθών αυτών , σύμφωνα με την περίπτωση α ) εδημιουργήθη δικαίωμα για ολική ή μερική εκπτωση . 8 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν , ότι κατά την μεταβίβαση εξ επαχθούς ή χαριστικής αιτίας ή υπό μορφή εισφοράς σε εταιρεία , συνόλου ή μέρους συνόλου αγαθών , ουδεμία παράδοση αγαθών επραγματοποιήθη και ότι ο δικαιούχος διαδέχεται τον μεταβιβάζοντα . Τα Κράτη μέλη δύνανται , όταν συντρέχει περίπτωση , να λαμβάνουν κάθε αναγκαίο μέτρο προς αποτροπή στρεβλώσεως των όρων του ανταγωνισμού , στην περίπτωση που ο δικαιούχος δεν υπόκειται πλήρως στον φόρο . Άρθρο 6 Παροχή υπηρεσιών 1 . Ως « παροχή υπηρεσιών » θεωρείται κάθε πράξη , η οποία δεν αποτελεί παράδοση αγαθών κατά την έννοια του άρθρου 5 . Η πράξη αυτή αυτή δύναται να συνίσταται μεταξύ άλλων , σε : - εκχώρηση άυλου αγαθού , το οποίο αντιπροσωπεύεται ή όχι από τίτλο , - υποχρέωση προς παράλειψη ή ανοχή πράξεως ή καταστάσεως , - εκτέλεση υπηρεσίας κατ’ επιταγήν της δημοσίας αρχής η επ’ ονόματι της η εις εκτέλεση νόμου . 2 . Εξομοιούνται προς παροχές υπηρεσιών εξ επαχθούς αιτίας : α ) η χρησιμοποίηση αγαθού , το οποίο κατέχει η επιχείρηση , για τις ίδιες ανάγκες του υποκειμένου στον φόρο ή του προσωπικού του ή , γενικότερα , για σκοπούς ξένους προς την επιχείρηση , εφ’ όσον το αγαθό αυτό εδημιούργησε δικαίωμα προς ολική ή μερική έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας . β ) η άνευ ανταλλάγματος παροχή υπηρεσιών υπό του υποκειμένου σε φόρο για ίδιες ανάγκες αυτού ή του προσωπικού του ή , γενικότερα , για σκοπούς ξένους προς την επιχείρησή του . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να παρεκκλίνουν από τις διατάξεις της παρούσης παραγράφου , υπό τον όρο ότι η παρέκκλιση αυτή δεν επιφέρει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού . 3 . Προς αποτροπή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και υπό την επιφύλαξη της προβλεπομένης στο άρθρο 29 διαβουλεύσεως , τα Κράτη μέλη δύνανται να εξομοιώνουν προς παροχή υπηρεσιών επαχθούς αιτίας την εκτέλεση υπό του υποκειμένου στον φόρο υπηρεσίας για τις ανάγκες της επιχειρήσεώς του , στην περίπτωση όπου η εκτέλεση μιας τέτοιας υπηρεσίας υπό άλλου υποκείμενου στον φόρο δεν θα του δημιουργούσε δικαίωμα προς ολική έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας . 4 . όταν υποκείμενος στον φόρο , ενεργώντας ιδίω ονόματι αλλά για λογαριασμό τρίτου , μεσολαβεί σε παροχή υπηρεσιών , θεωρείται ότι λαμβάνει και παρέχει προσωπικά τις εν λόγω υπηρεσίες . 5 . Το άρθρο 5 παράγραφος 8 ισχύει υπό τους αυτούς όρους και επί της παροχής υπηρεσιών . Άρθρο 7 Εισαγωγές « Εισαγωγή αγαθού » θεωρείται η είσοδος του αγαθού αυτού στο εσωτερικό της χώρας κατά την έννοια του άρθρου 3 . ΤΙΤΛΟΣ VI ΤΟΠΟΣ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΗΤΕΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ Άρθρο 8 Παραδόσεις αγαθών 1 . Ως τόπος παραδόσεως αγαθών θεωρείται : α ) στην περίπτωση αποστολής ή μεταφοράς αγαθού υπό του προμηθευτού ή του αγοραστού είτε υπό τρίτου προσώπου : ο τόπος όπου ευρίσκεται το αγαθό κατά τον χρόνο ενάρξεως της αποστολής ή της μεταφοράς με προορισμό τον παραλήπτη επί παραδόσεως του αγαθού κατόπιν εγκαταστάσεως ή συναρμολογήσεως , μετά η άνευ δοκιμής της λειτουργίας του , από τον προμηθευτή ή για λογαριασμό του , ως τόπος παραδόσεως θεωρείται ο τόπος στον οποίο γίνεται η εγκατάσταση ή η συναρμολόγηση στην περίπτωση , κατά την οποία η εγκατάσταση ή η συναρμολόγηση δεν πραγματοποιείται στην χώρα του προμηθευτού , αλλά σε άλλη χώρα , το Κράτος μέλος στο οποίο γίνεται η εισαγωγή λαμβάνει κάθε αναγκαίο μέτρο προς αποφυγή διπλής φορολογίας στο Κράτος αυτό . β ) εφ’ όσον το άγαθό δεν αποστέλλεται ούτε μεταφέρεται : ο τόπος όπου ευρίσκεται το αγαθό κατά τον χρόνο της παραδόσεώς του . 2 . Κατά παρέκκλιση της παραγράφου 1 περίπτωση α ) όταν ο τόπος ενάρξεως της αποστολής ή της μεταφοράς των αγαθών δεν ευρίσκεται στην χώρα εισαγωγής , αλλά σε άλλη χώρα , ως τόπος της παραδόσεως της πραγματοποιουμένης από τον εισαγωγέα , όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 21 περίπτωση 2 , καθώς και ως τόπος παρεπομένων ενδεχομένως παραδόσεων , θεωρείται το εσωτερικό της χώρας εισαγωγής των αγαθών . Άρθρο 9 Παροχές υπηρεσιών 1 . Ως τόπος παροχής υπηρεσιών θεωρείται η έδρα της οικονομικής δραστηριότητος του παρέχοντος τις υπηρεσίες ή της μόνιμης εγκαταστάσεώς του από την οποία παρέχονται οι υπηρεσίες , ελλείψει δε τούτων , ο τόπος της κατοικίας η συνήθους διαμονής του . 2 . Εν τούτοις : α ) τόπος παροχής υπηρεσιών συναφών προς ακίνητα , περιλαμβανομένων των υπηρεσιών κτηματομεσιτών και εμπειρογνωμόνων , καθώς και των υπηρεσιών που αποσκοπούν στην προετοιμασία ή τον συντονισμό εργασιών επί ακινήτων , όπως παραδείγματος χάριν οι υπηρεσίες αρχιτεκτόνων ή γραφείων επιβλέψεως , είναι ο τόπος όπου κείται το ακίνητο . β ) τόπος παροχής υπηρεσιών μεταφοράς είναι ο τόπος , όπου πραγματοποιείται η μεταφορά ανάλογα με τις διανυθείσες αποστάσεις . γ ) τόπος παροχής υπηρεσιών που έχουν ως αντικείμενο : - πολιτιστικές , καλλιτεχνικές , αθλητικές , επιστημονικές , εκπαιδευτικές , ψυχαγωγικές ή παρόμοιες δραστηριότες , περιλαμβανομένων των δραστηριοτήτων των οργανωτών τους καθώς και των παρεπομένων , κατά περίπτωση , προς τις δραστηριότητες αυτές παροχών υπηρεσιών , - παρεπόμενες μεταφορικές δραστηριότητες όπως η φόρτωση , εκφόρτωση , συντήρηση και διευθέτηση των μεταφερομένων ειδών και παρόμοιες δραστηριότητες , - πραγματογνωμοσύνες επί ενσωμάτων κινητών αγαθών , - εργασίες επί ενσωμάτων κινητών αγαθών , είναι ο τόπος , όπου εκτελούνται υλικώς οι παροχές αυτές . δ ) τόπος παροχής υπηρεσιών μισθώσεως ενσωμάτων κινητών αγαθών - εξαιρέσει όλων των μεταφορικών μέσων - τα οποία εξάγονται από τον εκμισθωτή ενός Κράτους μέλους για να χρησιμοποιηθούν σε άλλο Κράτος μέλος , είναι ο τόπος της χρησιμοποιήσεως αυτής . ε ) τόπος παροχής των κατωτέρω υπηρεσιών , οι οποίες παρέχονται σε λήπτες εγκατεστημένους εκτός της Κοινότητος ή σε υποκειμένους στον φόρο εγκατεστημένους μεν εντός της Κοινότητος αλλά εκτός της χώρας του παρέχοντος τις υπηρεσίες , είναι ο τόπος της έδρας της οικονομικής δραστηριότητος του λήπτου ή της μονίμου εκείνης εγκαταστάσεώς του για την οποία παρεσχέθησαν οι υπηρεσίες αυτές , ελλείψει δε τούτων ο τόπος της κατοικίας του ή της συνήθους διαμονής του : - εκχώρηση και παραχώρηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας , δικαιωμάτων εκ διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας , αδειών εκμεταλλεύσεως βιομηχανικών και εμπορικών σημάτων και λοιπών παρομοίων δικαιωμάτων , - παροχή διαφημιστικών υπηρεσιών , - παροχή υπηρεσιών από συμβούλους , μηχανικούς , γραφεία μελετών , δικηγόρους , λογιστές , και λοιπές παρόμοιες παροχές , καθώς και η επεξεργασία στοιχείων και η παροχή πληροφοριών , - ανάληψη υποχρεώσεως μη ασκήσεως μιας επαγγελματικής δραστηριότητος εν όλω ή εν μέρει , η δικαιώματος αναφερομένου στην παρούσα περίπτωση ε ) , - τραπεζικές , χρηματοδοτικές και ασφαλιστικές εργασίες , περιλαμβανομένων των εργασιών αντασφαλίσεως , εξαιρέσει της μισθώσεως χρηματοθυρίδων , - διάθεση προσωπικού , - παροχές υπηρεσιών πραγματοποιούμενες από διαμεσολάβουντα πρόσωπα , τα οποία ενεργούν επ’ ονόματι και για λογαριασμό τρίτου , όταν τα πρόσωπα αυτά μεσολαβούν για παροχές υπηρεσιών που άναφέρονται στην παρούσα περίπτωση ε ) . 3 . Προς αποφυγή περιπτώσεων διπλής φορολογίας , μη φορολογήσεως ή στρεβλώσεων του ανταγωνισμου , τα Κράτη μέλη δύνανται , όσον αφορά τις παροχές υπηρεσιών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 περίπτωση ε ) , καθώς και τις μισθώσεις ενσωμάτων κινητών αγαθών , να θεωρούν : α ) τον τόπο παροχής υπηρεσιών , ο οποίος δυνάμει του παρόντος άρθρου κείται στο εσωτερικό της χώρας , ως κείμενον εκτός της Κοινότητος , όταν η πραγματική χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση πραγματοποιούνται εκτός της Κοινότητος . β ) τον τόπο παροχής υπηρεσιών , ο οποίος δυνάμει του παρόντος άρθρου κείται εκτός της Κοινότητος , ως κείμενον στο εσωτερικό της χώρας , όταν η πραγματική χρησιμοποίηση και εκμετάλλευση πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας . ΤΙΤΛΟΣ VII ΓΕΝΕΣΙΟΥΡΓΟΣ ΑΓΤΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΤΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ Άρθρο 10 1 . Θεωρούνται ως : α ) γενεσιουργός αιτία του φόρου : το γεγονός , με το οποίο δημιουργούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις , οι οποίες είναι αναγκαίες για να καταστεί απαιτητός ο φόρος . β ) απαιτητό του φόρου : το κατά νόμον δικαίωμα του Δημοσίου , από ένα δεδομένο χρονικό σημείο , προς πληρωμή του φόρου εκ μέρους του υποχρέου , έστω και αν η πληρωμή αυτή δύναται να ανασταλεί . 2 . Η γενεσιουργός αιτία επέρχεται και ο φόρος καθίσταται απαιτητός , κατά τον χρόνο πραγματοποιήσεως της παραδόσεως του αγαθού ή της παροχής των υπηρεσιών . οι παραδόσεις αγαθών , πέραν των αναφερομένων στο άρθρο 5 παράγραφος 4 περίπτωση β ) , καθώς και οι παροχές υπηρεσιών , οι οποίες συνεπάγονται τμηματικές καταβολές έναντι λογαριασμού ή διαδοχικές πληρωμές , θεωρείται ότι πραγματοποιούνται κατά την λήξη των χρονικών περιόδων , στις οποίες αναφέρονται οι τμηματικές καταβολές έναντι λογαριασμού ή διαδοχικές πληρωμές . Εν τούτοις , σε περίπτωση τμηματικών καταβολών έναντι λογαριασμού προ της παραδόσεως αγαθών ή της παροχής υπηρεσιών , ο φόρος καθίσταται απαιτητός κατά τον χρόνο της εισπράξεως , μέχρι του ορίου του εισπραχθέντος ποσού . Κατά παρέκκλιση των ανωτέρω διατάξεων , τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να προβλέπουν , ότι για ορισμένες πράξεις ή ορισμένες κατηγορίες υποκειμένων στον φόρο , ο φόρος καθίσταται απαιτητός : - είτε , το αργότερο , κατά τον χρόνο εκδόσεως του τιμολογίου ή του εγγράφου το οποίο επέχει θέση τιμολογίου , - είτε , το αργότερο , κατά τον χρόνο εισπράξεως του τιμήματος , - είτε , σε περίπτωση μη εκδόσεως ή καθυστερημένης εκδόσεως του τιμολογίου ή του έγγράφου που επέχει θέση τιμολογίου , εντός ορισμένης προθεσμίας από τον χρόνο γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως . 3 . Κατά την εισαγωγή , η γενεσιουργός αιτία επέρχεται και ο φόρος καθίσταται απαιτητός κατά τον χρόνο εισόδου του αγαθού στο εσωτερικό της χώρας , κατά την έννοια του άρθρου 3 . όταν τα εισαγόμενα αγαθά υπόκεινται σε δασμούς , γεωργικές εισφορές ή επιβαρύνσεις ισοδυνάμου αποτελέσματος , που έχουν θεσπισθεί στο πλαίσιο κοινής πολιτικής , τα κράτη μέλη δύνανται να συναρτούν την γενεσιουργό αιτία και το απαιτητό του φόρου , με την γενεσιουργό αιτία και το απαιτητό που προβλέπονται γι’ αυτούς τους κοινοτικούς δασμούς , εισφορές και επιβαρύνσεις . Σε περίπτωση που τα αγαθά δεν υπόκεινται σε κανένα από τους εν λόγω κοινοτικούς δασμούς ή φόρους , τα Κράτη μέλη δύνανται να εφαρμόζουν , ως προς την γενεσιουργό αιτία και το απαιτητό του φόρου , τις ήδη εν ισχύι σχετικές διατάξεις επί των δασμών . όταν τα αγαθά τίθενται , από της εισαγωγής τους , σε ένα από τα καθεστώτα που προβλέπονται στο άρθρο 16 παράγραφος 1 περίπτωση Α , η υπό καθεστώς προσωρινής εισαγωγής ή διαμετακομίσεως , ή γενεσιουργός αιτία και το απαιτητό του φόρου επέρχονται μόνο κατά τον χρόνο , κατά τον οποίο τα αγαθά εξέρχονται από το καθεστώς αυτό και δηλώνονται ότι τίθενται σε ανάλωση . ΤΙΤΛΟΣ VIII ΒΑΣΗ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ Άρθρο 11 Α . Στο εσωτερικό της χώρας 1 . Βάση επιβολής του φόρου είναι : α ) για τις παραδόσεις αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών , εκτός των αναφερομένων κατωτέρω στις περιπτώσεις β ) , γ ) και δ ) οτιδήποτε αποτελεί την αντιπαροχή , την οποία έλαβε ή πρόκειται να λάβει για τις πράξεις αυτές ο προμηθευτής ή ο παρέχων τις υπηρεσίες από τον αγοραστή , τον λήπτη ή τρίτο πρόσωπο , συμπεριλαμβανομένων των επιδοτήσεων που συνδέονται αμέσως με την τιμή των πράξεων αυτών . β ) για τις πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφοι 6 και 7 , η τρέχουσα τιμή αγοράς των αγαθών αυτών ή παρομοίων αγαθών ή ελλείψει τιμής αγοράς , το κόστος των αγαθών , κατά τον χρόνο πραγματοποιήσεως των εν λόγω πράξεων . γ ) για τις πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 2 , το ποσό των εξόδων των αναληφθέντων από τον υποκείμενο στο φόρο , για την εκτέλεση της παροχής των υπηρεσιών . δ ) για τις πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 3 , η κανονική αξία της εν λόγω πράξεως . Ως « κανονική αξία » μιας υπηρεσίας θεωρείται οτιδήποτε ένας λήπτης , ευρισκόμενος στο στάδιο της εμπορίας όπου πραγματοποιείται η πράξη , θα έπρεπε να καταβάλει σε παρέχοντα την υπηρεσία κατά τρόπο ανεξάρτητο στο εσωτερικό της χώρας κατά τον χρόνο κατά τον οποίον πραγματοποιείται η πράξη , υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού , για να λάβει την αυτή υπηρεσία . 2 . Στην βάση επιβολής του φόρου περιλαμβάνονται : α ) οι φόροι , δασμοί , δικαιώματα , εισφορές και τέλη , εξαιρέσει του φόρου προστιθεμένης αξίας . β ) τα παρεπόμενα έξοδα , όπως έξοδα προμηθείας , συσκευασίας , μεταφοράς και ασφαλίσεως , με τα οποία επιβαρύνει ο προμηθευτής τον αγοραστή ή τον λήπτη τα Κράτη μέλη δύνανται να θεωρούν ως παρεπόμενα τα έξοδα που αποτελούν αντικείμενο χωριστής συμφωνίας . 3 . Στην βάση επιβολής του φόρου δεν περιλαμβάνονται : α ) οι μειώσεις της τιμής υπό μορφή εκπτώσεως για προκαταβολική πληρωμή . β ) οι εκπτώσεις και επιστροφές τιμήματος , οι χορηγούμενες στον αγοραστή ή τον λήπτη κατά τον χρόνο πραγματοποιήσεως της πράξεως . γ ) τα ποσά τα οποία λαμβάνει ο υποκείμενος στον φόρο από τον αγοραστή ή τον λήπτη , για κάλυψη εξόδων γενομένων επ’ ονόματι και για λογαριασμό τους , και τα οποία έχουν καταχωρηθεί σε εκκρεμή λογαριασμό των λογιστικών του βιβλίων . Ο εν λόγω υποκείμενος στον φόρο οφείλει να δικαιολογήσει το πραγματικό ποσό των εξόδων αυτών και δεν δικαιούται να εκπέσει τον φόρο , στον οποίο ενδεχομένως έχουν υποβληθεί . Β . Κατά την εισαγωγή αγαθών 1 . Η βάση επιβολής του φόρου αποτελείται : α ) από την τιμή την οποία κατέβαλε ή θα καταβάλει ο εισαγωγεύς , εφόσον η τιμή αυτή αποτελεί την μόνη αντιπαροχή , όπως ορίζεται υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση α ) . β ) από την κανονική αξία εάν δεν υπάρχει τιμή ή η τιμή η οποία κατεβλήθη ή θα καταβληθεί δεν αποτελεί την μόνη αντιπαροχή για το εισαχθέν αγαθό . Ως « κανονική άξία » κατά την εισαγωγή αγαθού θεωρείται οτιδήποτε ένας εισαγωγεύς , ευρισκόμενος στο στάδιο της εμπορίας , όπου πραγματοποιείται η εισαγωγή , θα έπρεπε να καταβάλει σε ανεξάρτητο προμηθευτή της χώρας από την οποία προέρχεται το αγαθό , κατά τον χρόνο κατά τον οποίο καθίσταται απαιτητός ο φόρος , υπό συνθήκες πλήρους ανταγωνισμου , για να αποκτήσει το εν λόγω αγαθό . 2 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να καθορίσουν ως βάση επιβολής του φόρου την αξία που ορίζεται στον κανονισμό ( ΕΟΚ ) άριθ. 803/68 (5) . 3 . Στην βάση επιβολής του φόρου περιλαμβάνονται , εάν δεν έχουν ήδη περιληφθεί : α ) οι φόροι , δασμοί , εισφορές και άλλα τέλη , που οφείλονται εκτός της χώρας εισαγωγής , καθώς και όσα οφείλονται λόγω της εισαγωγής , εξαιρέσει του φόρου προστιθεμένης αξίας . β ) τα παρεπόμενα έξοδα , όπως έξοδα προμηθείας , συσκευασίας , μεταφοράς και ασφαλίσεως , τα οποία πραγματοποιούνται μέχρι τον πρώτο τόπο προορισμού των αγαθών στο εσωτερικό της χώρας . Ως « πρώτος τόπος προορισμού » νοείται στην περίπτωση αυτή ο τόπος που αναγράφεται στην φορτωτική ή άλλο έγγραφο μεταφοράς , βάσει του οποίου εισέρχονται τα αγαθά στην χώρα εισαγωγής . Ελλείψει τέτοιας ενδείξεως , ως πρώτος τόπος προορισμού θεωρείται ο τόπος της πρώτης εκφορτώσεως στην χώρα αυτή . Τα Κράτη μέλη δύνανται , επίσης , να περιλάβουν στην βάση επιβολής του φόρου τα ανωτέρω αναφερόμενα παρεπόμενα έξοδα , όταν προκύπτουν από την μεταφορά σε άλλο τόπο προορισμού , εφόσον αυτός είναι γνωστός κατά τον χρόνο , κατά τον οποίον επέρχεται η γενεσιουργός αιτία του φόρου . 4 . Δεν περιλαμβάνονται στην βάση επιβολής του φόρου τα στοιχεία που αναφέρονται υπό Α παράγραφος 3 περιπτώσεις α ) και β ) . 5 . Για τα προσωρινώς εξαχθέντα αγαθά , τα οποία επανεισάγονται κατόπιν επιδιορθώσεως , μεταποιήσεως , προσαρμογής , διασκευής η άλλης κατεργασίας που πραγματοποιείται στο εξωτερικό και των οποίων η επανεισαγωγή δεν απαλλάσσεται του φόρου , σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 14 παράγραφος 1 περίπτωση στ ) , τα Κράτη μέλη λαμβάνουν μέτρα , ώστε η φορολογική μεταχείριση του τελικού αγαθού από απόψεως φόρου προστιθεμένης αξίας , να είναι ίση με την μεταχείριση την οποία θα υφίστατο το εν λόγω αγαθό , στην περίπτωση , που οι ανωτέρω πράξεις θα είχαν πραγματοποιηθεί στο εσωτερικό της χώρας . Γ . Διάφορες διατάξεις 1 . Σε περίπτωση ακυρώσεως , καταγγελίας , λύσεως , ολικής ή μερικής μη καταβολής ή μειώσεως της τιμής , επερχομένης μετά την πραγματοποίηση της πράξεως , η βάση επιβολής του φόρου μειώνεται ανάλογα , κατά τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από τα Κράτη μέλη . Εν τούτοις , σε περίπτωση ολικής ή μερικής μη καταβολής της τιμής , τα Κράτη μέλη δύνανται να παρεκκλίνουν από τον κανόνα αυτόν . 2 . όταν τα στοιχεία , που χρησιμεύουν για τον καθορισμό της βάσεως επιβολής του φόρου , εκφράζονται σε νόμισμα άλλο από εκείνο του Κράτους μέλους , όπου γίνεται η εκτίμηση , η ισοτιμία καθορίζεται σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 12 του κανονισμου ( ΕΟΚ ) άριθ. 803/68 . 3 . όσον αφορά την αξία των επιστρεφομένων ειδών συσκευασίας , τα Κράτη μέλη δύνανται : - είτε να την εξαιρούν από την βάση επιβολής του φόρου λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα για τον διακανονισμό της βάσεως επιβολής του φόρου όταν δεν επιστρέφονται οι συσκευασίες , - είτε να την περιλαμβάνουν στην βάση επιβολής του φόρου λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα για τον διακανονισμό της βάσεως επιβολής του φόρου όταν επιστρέφονται πράγματι οι εν λόγω συσκευασίες . ΤΙΤΛΟΣ IX ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ Άρθρο 12 1 . Εφαρμοστέος επί των φορολογητέων πράξεων συντελεστής είναι ο ισχύων κατά τον χρόνο , κατά τον οποίον επέρχεται η γενεσιουργός αιτία του φόρου . Εντούτοις: α ) στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 10 παράγραφος 2 δεύτερο και τρίτο εδάφιο , εφαρμοστέος συντελεστής είναι ο ισχύων κατά τον χρόνο , κατά τον οποίο καθίσταται απαιτητός ο φόρος . β ) στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 10 παράγραφος 3 δεύτερο και τρίτο εδάφιο , εφαρμοστέος συντελεστής είναι ο ισχύων κατά τον χρόνο , κατά τον οποίο τα αγαθά δηλώνονται ότι τίθενται σε ανάλωση . 2 . Σε περίπτωση μεταβολής των συντελεστών , τα Κράτη μέλη δύνανται : - να προβαίνουν σε αναπροσαρμογή στις περιπτώσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 περίπτωση α ) , ώστε να λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής ο εφαρμοστέος κατά τον χρόνο , κατά τον οποίο πραγματοποιείται η παράδοση των αγαθών ή η παροχή των υπηρεσιών , - να λαμβάνουν κάθε κατάλληλο μεταβατικό μέτρο . 3 . Ο κανονικός συντελεστής του φόρου προστιθεμένης αξίας καθορίζεται από κάθε Κράτος μέλος σε ποσοστό επί τοις εκατό της βάσεως επιβολής του φόρου , που είναι το αιτό για τις παραδόσεις αγαθών και για τις παροχές υπηρεσιών . 4 . Ορισμένες παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών , είναι δυνατό να υποβάλλονται σε αυξημένους ή μειωμένους συντελεστές . Κάθε μειωμένος συντελεστής καθορίζεται κατά τρόπο ώστε το ποσό του φόρου προστιθεμένης αξίας που προκύπτει από την εφαρμογή του συντελεστού αυτού , να επιτρέπει , υπό κανονικές συνθήκες , να εκπίπτεται το σύνολο του φόρου προστιθεμένης αξίας , του οποίου επιτρέπεται η έκπτωση , σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 17 . 5 . Εφαρμοστέος συντελεστής κατά την εισαγωγή αγαθών είναι ο εφαρμοζόμενος στο εσωτερικό της χώρας για την παράδοση ομοίων αγαθών . ΤΙΤΛΟΣ X ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ Άρθρο 13 Απαλλαγές στο εσωτερικό της χώρας Α . Απαλλαγές ορισμένων δραστηριοτήτων γενικού συμφέροντος 1 . Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών διατάξεων , τα Κράτη μέλη απαλλάσσουν , υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή και απλή εφαρμογή των προβλεπομένων κατωτέρω απαλλαγών και να αποτρέπεται κάθε ενδεχόμενη φοροδιαφυγή , φοροαποφυγή και κατάχρηση : α ) τις παροχές υπηρεσιών και τις παρεπόμενες προς τις παροχές αυτές παραδόσεις αγαθών , οι οποίες πραγματοποιούνται από τις δημόσιες ταχυδρομικές υπηρεσίες , εξαιρέσει της μεταφοράς προσώπων και των τηλεπικοινωνιών . β ) την νοσοκομειακή και ιατρική περίθαλψη , καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές πράξεις , οι οποίες παρέχονται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή υπό κοινωνικές συνθήκες παρεμφερείς προς τις ισχύουσες για τους οργανισμούς αυτούς , από νοσηλευτικά ιδρύματα , κέντρα ιατρικής περιθάλψεως και διαγνώσεως , καθώς και από άλλα ιδρύματα της αυτής φύσεως , δεόντως αναγνωρισμένα . γ ) τις παροχές ιατρικής περιθάλψεως , οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της ασκήσεως ιατρικών και παραϊατρικών επαγγελμάτων , όπως καθορίζονται από το ενδιαφερόμενο Κράτος μέλος . δ ) τις παραδόσεις ανθρωπίνων οργάνων , αίματος και γάλακτος . ε ) τις παροχές υπηρεσιών , οι οποίες πραγματοποιούνται από τους οδοντοτεχνίτες στο πλαίσιο του επαγγέλματός τους , καθώς και τις παραδόσεις ειδών οδοντικής προθετικής που πραγματοποιούνται από τους οδοντιάτρους και τους οδοντοτεχνίτες . στ ) τις παροχές υπηρεσιών , οι οποίες πραγματοποιούνται από ανεξάρτητες ενώσεις προσώπων , που ασκούν δραστηριότητα απαλλασσομένη του φόρου ή για την οποία τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την ιδιότητα του υποκειμένου στον φόρο , με σκοπό την παροχή στα μέλη τους των αμέσως αναγκαίων υπηρεσιών για την άσκηση της δραστηριότητος αυτής , εφόσον οι ενώσεις αυτές απαιτούν από τα μέλη τους μόνο την εξόφληση του επακριβώς αναλογούντος σε αυτά μέρους των από κοινού αναληφθεισών δαπανών , υπό τον όρο ότι η απαλλαγή αυτή δεν δημιουργεί κίνδυνο στρεβλώσεως των όρων του ανταγωνισμού . ζ ) τις παροχές υπηρεσιών και τις παραδόσεις αγαθών , οι οποίες συνδέονται στενά με την κοινωνική πρόνοια και ασφάλιση , περιλαμβανομένων και των παρεχομένων από οίκους ευγηρίας , και οι οποίες πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή άλλους οργανισμούς που το ενδιαφερόμενο Κράτος μέλος αναγνωρίζει ως κοινωνικού χαρακτήρος . η ) τις παροχές υπηρεσιών και τις παραδόσεις αγαθών , οι οποίες συνδέονται στενά με την προστασία των παιδιών και των νέων και πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή από οργανισμούς που το ενδιαφερόμενο Κράτος μέλος αναγνωρίζει ως κοινωνικού χαρακτήρος . θ ) την αγωγή των παιδιών ή των νέων , την σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση , την επαγγελματική εκπαίδευση , επιμόρφωση ή επανακατάρτιση καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές παροχές υπηρεσιών και παραδόσεις αγαθών , που πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου που επιδιώκουν τους ανωτέρω σκοπούς ή από οργανισμούς που το ενδιαφερόμενο Κράτος μέλος αναγνωρίζει ότι έχουν παρεμφερείς σκοπούς . ι ) τα ιδιαίτερα μαθήματα που παραδίδονται από εκπαιδευτικούς και τα οποία ανάγονται στην σχολική ή πανεπιστημιακή εκπαίδευση . ια ) την διάθεση προσωπικού από θρησκευτικά ή φιλοσοφικά ιδρύματα για τις προβλεπόμενες στις περιπτώσεις β ) , ζ ) , η ) και δ ) δραστηριότητες και για σκοπούς πνευματικής αρωγής . ιβ ) τις παροχές υπηρεσιών , καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές παραδόσεις αγαθών προς τα μέλη τους στο πλαίσιο του συλλογικού τους συμφέροντος , έναντι εισφοράς καθοριζομένης σύμφωνα με το καταστατικό τους , από οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρος , που επιδιώκουν σκοπούς πολιτικούς , συνδικαλιστικούς , θρησκευτικούς , πατριωτικούς , φιλοσοφικούς , φιλανθρωπικούς ή πολιτικής αγωγής υπό τον όρο , ότι η απαλλαγή αυτή δεν δημιουργεί κίνδυνο στρεβλώσεων του ανταγωνισμού . ιγ ) ορισμένες παροχές υπηρεσιών συνδεόμενες στενά με τον αθλητισμό ή την σωματική αγωγή και προσφερόμενες από οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρος σε πρόσωπα ασχολούμενα με τον αθλητισμό ή την σωματική αγωγή . ιδ ) ορισμένες παροχές υπηρεσιών πολιτιστικού χαρακτήρος , καθώς και τις στενά συνδεόμενες με αυτές παραδόσεις αγαθών που πραγματοποιούνται από οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή άλλους οργανισμούς πολιτιστικού χαρακτήρος αναγνωρισμένους από το ενδιαφερόμενο Κράτος μέλος . ιε ) τις παροχές υπηρεσιών και τις παραδόσεις αγαθών , που πραγματοποιούνται από οργανισμούς , των οποίων οι εργασίες απαλλάσσονται του φόρου σύμφωνα με τις ανωτέρω περιπτώσεις β ) , ζ ) , η ) , δ ) , ιβ ) , ιγ ) και ιδ ) , επ’ ευκαιρία εκδηλώσεων , προοριζομένων να προσπορίζουν στους οργανισμούς αυτούς οικονομική ενίσχυση και οι οποίες οργανώνονται προς αποκλειστικό οφελός τους , υπό τον όρον ότι η απαλλαγή αυτή δεν δημιουργεί κίνδυνο στρεβλώσεων των όρων του ανταγωνισμού τα Κράτη μέλη δύνανται να θεσπίζουν τους αναγκαίους περιορισμούς , ιδίως όσον αφορά τον αριθμό των εκδηλώσεων ή το ύψος των εσόδων που παρέχουν δικαίωμα προς απαλλαγή . ιστ ) την μεταφορά ασθενών ή τραυματιών , με ειδικώς διαρρυθμισμένα οχήματα , η οποία πραγματοποιείται από αναγνωρισμένους οργανισμούς . ιζ ) τις δραστηριότητες δημοσίων οργανισμών ραδιοφώνου και τηλεοράσεως , εξαιρέσει αυτών που έχουν εμπορικό χαρακτήρα . 2 . α ) Τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν , χωριστά για κάθε περίπτωση , ότι η χορήγηση σε οργανισμούς , εκτός των οργανισμών δημοσίου δικαίου , κάθε μιας από τις απαλλαγές που προβλέπονται στην παράγραφο 1 περιπτώσεις β ) , ζ ) , η ) , δ ) , ιβ ) , ιγ ) και ιδ ) , εξαρτάται από την τήρηση μιας ή περισσοτέρων από τις κάτωθι προϋποθέσεις : - οι εν λόγω οργανισμοί δεν πρέπει να έχουν ως σκοπό την συστηματική επιδίωξη του κέρδους , τα ενδεχόμενα δε κέρδη τους δεν πρέπει σε καμμία περίπτωση να διανέμονται , αλλά να διατίθενται για την διατήρηση ή την βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών , - η διοίκηση και διαχείριση τούτων πρέπει να ασκείται ουσιαστικά χωρίς μισθό , από πρόσωπα που δεν έχουν , είτε αυτά τα ίδια , είτε μέσω τρίτων προσώπων , άμεσο ή έμμεσο συμφέρον από τα αποτελέσματα της εκμεταλλεύσεως των σχετικών δραστηριοτήτων , - οι τιμές τις οποίες καθορίζουν πρέπει να έχουν εγκριθεί από τις δημόσιες αρχές ή να μην υπερβαίνουν παρόμοιες εγκεκριμένες τιμές ή , προκειμένου περί πράξεων για τις οποίες δεν προβλέπεται έγκριση τιμής , οι τιμές πρέπει να είναι κατώτερες των καθοριζόμενων για ανάλογες πράξεις από εμπορικές επιχειρήσεις , οι οποίες υπόκεινται στον φόρο προστιθεμένης αξίας , - οι απαλλαγές δεν πρέπει να δημιουργούν κίνδυνο στρεβλώσεως του ανταγωνισμού σε βάρος των εμπορικών επιχειρήσεων που υπόκεινται στον φόρο προστιθεμένης αξίας . β ) οι παροχές υπηρεσιών και οι παραδόσεις αγαθών αποκλείονται από την απαλλαγή την προβλεπόμενη στην παράγραφο 1 περιπτώσεις β ) , ζ ) , η ) , δ ) , ιβ ) , ιγ ) και ιδ ) έάν : - δεν είναι απαραίτητες για την διενέργεια των πράξεων που απαλλάσσονται του φόρου , - προορίζονται κυρίως να προσπορίσουν στον οργανισμό συμπληρωματικά έσοδα με την πραγματοποίηση πράξεων αμέσως ανταγωνιζομένων τις πράξεις εμπορικών επιχειρήσεων υποκειμένων στον φόρο προστιθεμένης αξίας . Β . Λοιπές απαλλαγές Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών διατάξεων , τα Κράτη μέλη απαλλάσσουν , υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν , ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή και απλή εφαρμογή των προβλεπομένων κατωτέρω απαλλαγών και να αποτρέπεται ενδεχόμενη φοροδιαφυγή , φοροαποφυγή και κατάχρηση : α ) τις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εργασίες , περιλαμβανομένων και των συναφών προς τις πράξεις αυτές παροχών υπηρεσιών , που πραγματοποιούνται από τους ασφαλιστές και ασφαλιστικούς πράκτορες . β ) τις μισθώσεις ακινήτων , εξαιρέσει : 1 . των πράξεων παροχής καταλύματος , όπως ορίζονται από την νομοθεσία των Κρατών μελών , που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του ξενοδοχειακού τομέως ή άλλων τομέων παρεμφερούς χαρακτήρος , περιλαμβανομένης και της μισθώσεως κατασκηνώσεων διακοπών ή γηπέδων , διαρρυθμισμένων καταλλήλως για κατασκήνωση . 2 . των μισθώσεων χώρων για την στάθμευση αυτοκινήτων . 3 . των μισθώσεων εργαλείων και μηχανημάτων μονίμως εγκατεστημένων . 4 . των μισθώσεων χρηματοθυρίδων . Τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν περαιτέρω εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω απαλλαγής . γ ) τις παραδόσεις αγαθών , τα οποία διατίθενται αποκλειστικά σε δραστηριότητα απαλλασσομένη του φόρου , δυνάμει του παρόντος άρθρου ή του άρθρου 28 παράγραφος 3 περίπτωση β ) , υπό την προϋπόθεση ότι τα αγαθά αυτά δεν εδημιούργησαν δικαίωμα εκπτώσεως , καθώς και τις παραδόσεις αγαθών , των οποίων η απόκτηση ή η διάθεση , εξαιρείται του δικαιώματος εκπτώσεως , δυνάμει του άρθρου 17 παράγραφος 6 . δ ) τις ακόλουθες πράξεις : 1 . την χορήγηση και την διαπραγμάτευση πιστώσεων , καθώς και την διαχείριση πιστώσεων ενεργουμένη από εκείνον , ο οποίος τις εχορήγησε . 2 . την διαπραγμάτευση και την ανάληψη υποχρεώσεων , προσωπικών ή χρηματικών εγγυήσεων και λοιπών ασφαλειών , καθώς και την διαχείριση ενεγγύων πιστώσεων ενεργουμένη από εκείνον , ο οποίος τις εχορήγησε . 3 . τις εργασίες , περιλαμβανομένων και των διαπραγματεύσεων , οι οποίες αφορούν καταθέσεις , τρεχούμενους λογαριασμούς , πληρωμές , μεταφορές και εμβάσματα , απαιτήσεις , επιταγές και λοιπά αξιόγραφα , εξαιρέσει της εισπράξεως απαιτήσεων . 4 . τις εργασίες , περιλαμβανομένης και της διαπραγματεύσεως , οι οποίες αφορούν συνάλλαγμα , χαρτονομίσματα και νομίσματα αποτελούντα νόμιμα μέσα πληρωμής , εξαιρέσει των νομισμάτων και χαρτονομισμάτων για συλλογές θεωρούνται ότι αποτελούν αντικείμενο συλλογής και τα χρυσά , αργυρά ή από άλλο μέταλλο νομίσματα , καθώς και τα χαρτονομίσματα , τα οποία δεν χρησιμοποιούνται κανονικώς υπό την ιδιότητά τους ως νομίμων μέσων πληρωμής ή τα οποία παρουσιάζουν συλλεκτικό ενδιαφέρον . 5 . τις εργασίες , περιλαμβανομένης και της διαπραγματεύσεως , άλλ’ εξαιρέσει της φυλάξεως και της διαχειρίσεως , οι οποίες αφορούν μετοχές και μερίδια εταιρειών ή ενώσεων , ομολογίες και λοιπούς τίτλους , εξαιρέσει : - τίτλων αντιπροσωπευόντων εμπορεύματα , - δικαιωμάτων ή τίτλων αναφερομένων στο άρθρο 5 παράγραφος 3 . 6 . τη διαχείριση των αμοιβαίων κεφαλαίων , όπως ορίζονται από τα Κράτη μέλη . ε ) τις παραδόσεις , στην ονομαστική τους αξία , γραμματοσήμων , ισχυόντων στο εσωτερικό της χώρας , χαρτοσήμων και λοιπών παρομοίων αξιών . στ ) τα στοιχήματα , λαχεία και λοιπά τυχερά παιχνίδια, με την επιφύλαξη τηρήσεως των καθοριζομένων από κάθε Κράτος μέλος προϋποθέσεων και ορίων . ζ ) τις παραδόσεις κτιρίων ή μέρους κτιρίων και του συνεχομένου με αυτά εδάφους , πλην των προβλεπομένων στο άρθρο 4 παράγραφος 3 περίπτωση α ) . η ) τις παραδόσεις μη οικοδομημένων γηπέδων , πλην των προβλεπομένων στο άρθρο 4 παράγραφος 3 περίπτωση β ) γηπέδων προς οικοδόμηση . Γ . Δικαίωμα επιλογής Τα Κράτη μέλη δύνανται να χορηγούν στους υποκειμένους στον φόρο δικαίωμα επιλογής φορολογήσεως στις περιπτώσεις : α ) μισθώσεως ακινήτων . β ) των αναφερομένων πράξεων υπό Β περιπτώσεις δ ) , ζ ) και η ) . Τα Κράτη μέλη δύνανται να περιορίζουν την έκταση του δικαιώματος επιλογής , καθορίζουν δε τον τρόπο ασκήσεως αυτού του δικαιώματος . Άρθρο 14 Aπαλλαγές κατά την εισαγωγή 1 . Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών διατάξεων , τα Κράτη μέλη απαλλάσσουν , υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν , ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή και απλή εφαρμογή των προβλεπομένων κατωτέρω απαλλαγών και να αποτρέπεται κάθε ενδεχόμενη φοροδιαφυγή , φοροαποφυγή ή κατάχρηση : α ) τις οριστικές εισαγωγές αγαθών , των οποίων η παράδοση από υποκειμένους στον φόρο απαλλάσσεται οπωσδήποτε του φόρου στο εσωτερικό της χώρας . β ) τις εισαγωγές αγαθών , τα οποία εδηλώθησαν ότι τίθενται υπό καθεστώς διαμετακομίσεως . γ ) τις εισαγωγές αγαθών , τα οποία εδηλώθησαν ότι τίθενται υπό τελωνειακό καθεστώς προσωρινής εισαγωγής και απολαύουν , ως εκ τούτου , απαλλαγής εκ των δασμών ή θα ετύγχαναν παρομοίας απαλλαγής , έάν εισήγοντο από τρίτη χώρα . δ ) τις οριστικές εισαγωγές αγαθών , τα οποία απολαύουν ατελείας εκτός της προβλεπομένης από το κοινό δασμολόγιο ή θα απέλαυον παρομοίας ατελείας , εάν εισήγοντο από τρίτη χώρα . Εν τούτοις , τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να μην παρέχουν απαλλαγή , όταν η χορήγησή της δημιουργει κίνδυνο σοβαρής στρεβλώσεως των όρων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά . ε ) την επανεισαγωγή αγαθών από εκείνον που τα εξήγαγε , στην κατάσταση στην οποίαν εξήχθησαν , τα οποία απολαύουν ατελείας ή θα απέλαυον παρομοίας ατελείας , εάν εισήγοντο από τρίτη χώρα . στ ) την επανεισαγωγή ενσωμάτων κινητών αγαθών από εκείνον , ο οποίος τα εξήγαγε , ή από τρίτο πρόσωπο για λογαριασμό του , εφόσον τα αγαθά αυτά υπέστησαν σε άλλο Κράτος μέλος κατεργασία , η οποία εφορολογήθη άνευ δικαιώματος εκπτώσεως ή επιστροφής . ζ ) τις εισαγωγές αγαθών : - που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των διπλωματικών και προξενικών σχέσεων , όταν τα αγαθά αυτά απολαύουν ατελείας ή θα απέλαυον παρομοίας ατελείας , εάν εισήγοντο από τρίτη χώρα , - που πραγματοποιούνται από διεθνείς οργανισμούς που αναγνωρίζονται ως διεθνείς οργανισμοί από τις δημόσιες αρχές της χώρας υποδοχής , καθώς και από τα μέλη των οργανισμών αυτών , εντός των ορίων και υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από τις διεθνείς συμβάσεις περί ιδρύσεως των οργανισμών αυτών ή από τις συμφωνίες περί της έδρας των , - οι οποίες πραγματοποιούνται στα Κράτη μέλη που μετέχουν στη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού , από τις ένοπλες δυνάμεις των άλλων μερών της Συμμαχίας , προς χρήση των δυνάμεων αυτών ή των πολιτικών υπηρεσιών που τις συνοδεύουν ή για τον εφοδιασμό των λεσχών και κυλικείων τους , εφόσον οι δυνάμεις αυτές υπηρετούν τον κοινό αμυντικό σκοπό . η ) τις εισαγωγές σε λιμένες προϊόντων αλιείας από επιχειρήσεις θαλασσίας αλιείας στην κατάσταση που αλιεύθησαν ή αφού υπέστησαν εργασίες συντηρήσεως ενόψει της εμπορίας τους και προ πάσης παραδόσεώς τους . θ ) τις παροχές υπηρεσιών συναφών προς την εισαγωγή αγαθών και των οποίων η αξία περιλαμβάνεται στην βάση επιβολής του φόρου , σύμφωνα με το άρθρο 11 υπό Β παράγραφος 3 περίπτωση β ) . ι ) τις εισαγωγές χρυσού από τις Κεντρικές Τράπεζες . 2 . Η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο , το ταχύτερο δυνατόν , προτάσεις για τον καθορισμό κοινοτικών φορολογικών κανόνων , με τις οποίες θα προσδιορίζεται το πεδίο εφαρμογής των αναφερομένων στην παράγραφο 1 απαλλαγών , καθώς και οι πρακτικές λεπτομέρειες της εφαρμογής τους . Μέχρι την έναρξη της ισχύος των κανόνων αυτών , τα Κράτη μέλη δύνανται : - να διατηρούν τις εν ισχύι εθνικές τους διατάξεις στο πλαίσιο των ανωτέρω διατάξεων , - να τις προσαρμόζουν , προς τον σκοπό μειώσεως των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και , ειδικότερα , των προκαλουμένων από την μη φορολόγηση ή την διπλή φορολόγηση εξ άπόψεως του φόρου προστιθεμένης αξίας στο εσωτερικό της Κοινότητος , - να χρησιμοποιούν τις διοικητικές διαδικασίες , τις οποίες κρίνουν ως πλέον κατάλληλες για να επιτευχθεί η απαλλαγή . Τα Κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή τα ληφθέντα μέτρα καθώς και εκείνα που λαμβάνουν δυνάμει των προηγουμένων διατάξεων η Επιτροπή ενημερώνει σχετικώς τα άλλα Κράτη μέλη . Άρθρο 15 Απαλλαγές των πράξεων κατά την εξαγωγή , των εξομοιουμένων προς αυτές πράξεων και των διεθνών μεταφορών Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών διατάξεων , τα Κράτη μέλη απαλλάσσουν , υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν , ώστε να εξασφαλίζεται η ορθή και απλή εφαρμογή των προβλεπομένων κατωτέρω απαλλαγών και να αποτρέπεται κάθε ενδεχόμενη φοροδιαφυγή , φοροαποφυγή και κατάχρηση : 1 . τις παραδόσεις αγαθών , αποστελλομένων ή μεταφερομένων από τον πωλητή ή για λογαριασμό του εκτός του εδάφους που αναφέρεται στο άρθρο 3 . 2 . τις παραδόσεις αγαθών , αποστελλομένων ή μεταφερομένων από μη εγκατεστημένο στο εσωτερικό της χώρας αγοραστή ή για λογαριασμό του , εκτός του εδάφους που αναφέρεται στο άρθρο 3 , εξαιρέσει των αγαθών που μεταφέρονται από τον ίδιο τον αγοραστή και προορίζονται για εξοπλισμό ή εφοδιασμό σκαφών αναψυχής και τουριστικών αεροσκαφών ή οποιουδήποτε άλλου μεταφορικού μέσου ιδιωτικής χρήσεως . 3 . τις παροχές υπηρεσιών που συνίστανται σε εργασίες επί κινητών αγαθών κτηθέντων ή εισαχθέντων για να υποστούν τις εργασίες αυτές στο εσωτερικό της χώρας , που αναφέρεται στο άρθρο 3 , και που αποστέλλονται ή μεταφέρονται εκτός του εδάφους τούτου από τον παρέχοντα τις υπηρεσίες ή από τον μη εγκατεστημένο στο εσωτερικό της χώρας λήπτη ή για λογαριασμό των προσώπων αυτών . 4 . τις παραδόσεις αγαθών , τα οποία προορίζονται για εφοδιασμό : α ) πλοίων που χρησιμοποιούνται στην ναυσιπλοΐα ανοικτής θαλάσσης και εκτελούν μεταφορά επιβατών επί κομίστρω ή με τα οποία ασκείται εμπορική , βιομηχανική ή αλιευτική δραστηριότητα . β ) ναυαγοσωστικών και άλλων πλοίων επιθαλασσίας αρωγής , καθώς και πλοίων παρακτίου αλιείας , εξαιρουμένων των προμηθειών ταξιδίου των εν λόγω πλοίων παρακτίου αλιείας . γ ) πλοίων πολεμικών , όπως περιγράφονται στην κλάση 89.01 Α του κοινου δασμολογίου , τα οποία αναχωρούν από την χώρα με προορισμό λιμένα ή όρμο του εξωτερικού . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη έχουν την δυνατότητα περιορισμού της εκτάσεως της απαλλαγής αυτής έως ότου τεθεί σε εφαρμογή σχετική κοινοτική φορολογική ρύθμιση . 5 . τις παραδόσεις , μετατροπές , επιδιορθώσεις , εργασίες συντηρήσεως , ναυλώσεις και μισθώσεις πλοίων θαλάσσης , αναφερομένων στην περίπτωση 4 υπό α ) και β ) , καθώς και τις παραδόσεις , μισθώσεις , επισκευές και εργασίες συντηρήσεως αντικειμένων - περιλαμβανομένου και του αλιευτικου εξοπλισμού - τα οποία είναι ενσωματωμένα στα πλοία αυτά ή χρησιμεύουν για την εκμετάλλευσή τους . 6 . τις παραδόσεις , μετατροπές , επιδιορθώσεις , εργασίες συντηρήσεως , ναυλώσεις και μισθώσεις αεροσκαφών , χρησιμοποιουμένων υπό αεροπορικών εταιρειών που εκτελούν κυρίως διεθνείς μεταφορές επί κομίστρω , καθώς επίσης και τις παραδόσεις , μισθώσεις , επιδιορθώσεις και εργασίες συντηρήσεως αντικειμένων , τα οποία είναι ενσωματωμένα στα αεροσκάφη αυτά ή χρησιμεύουν για την εκμετάλλευσή τους . 7 . τις παραδόσεις αγαθών , προοριζομένων για εφοδιασμό των αναφερομένων στην περίπτωση 6 αεροσκαφών . 8 . τις παροχές υπηρεσιών , εκτός των προβλεπομένων στην περίπτωση 5 , οι οποίες πραγματοποιούνται για τις άμεσες ανάγκες των αναφερομένων στην περίπτωση αυτή πλοίων θαλάσσης και του φορτίου τους . 9 . τις παροχές υπηρεσιών , εκτός των προβλεπομένων στην περίπτωση 6 , οι οποίες πραγματοποιούνται για τις άμεσες ανάγκες των αναφερομένων στην περίπτωση αυτή αεροσκαφων και του φορτίου τους . 10 . τις παραδόσεις αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών , οι οποίες : - πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των διπλωματικών και προξενικών σχέσεων , - προορίζονται για διεθνείς οργανισμούς , που αναγνωρίζονται ως διεθνείς οργανισμοί από τις δημόσιες αρχές της χώρας υποδοχής , καθώς και για τα μέλη των οργανισμών αυτών , εντός των ορίων και υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από τις διεθνείς συμβάσεις περί ιδρύσεως των οργανισμών αυτών ή από τις συμφωνίες περί της έδρας τους , - πραγματοποιούνται στα Κράτη μέλη που μετέχουν στη Συνθήκη του Βορείου Ατλαντικού και προορίζονται για τις ένοπλες δυνάμεις των άλλων μερών της Συμμαχίας για την χρήση των ένοπλων δυνάμεων αυτών ή των πολιτικών υπηρεσιών που τις συνοδεύουν , ή για τον εφοδιασμό των λεσχών και κυλικείων τους , εφόσον οι δυνάμεις αυτές υπηρετούν τον κοινό αμυντικό σκοπό . Η παρούσα απαλλαγή εφαρμόζεται εντός των ορίων και υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται από κάθε Κράτος μέλος , έως ότου θεσπισθεί ομοιόμορφη φορολογική ρύθμιση . Η άπαλλαγή δύναται να χορηγείται κατά την διαδικασία επιστροφής του φόρου . 11 . τις παραδόσεις χρυσού στις Κεντρικές Τράπεζες τις παραδόσεις αγαθών σε αναγνωρισμένους οργανισμούς , οι οποίοι , στο πλαίσιο των ανθρωπιστικών , φιλανθρωπικών ή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων τους , εξάγουν τα αγαθά αυτά στο εξωτερικό ή απαλλαγή δύναται να χορηγείται σύμφωνα με την διαδικασία επιστροφής του φόρου . 13 . τις παροχές υπηρεσιών , περιλαμβανομένων των μεταφορών και των παρεπομένων με αυτές εργασιών , άλλ’ εξαιρουμένων των παροχών υπηρεσιών που απαλλάσσονται σύμφωνα με το άρθρο 13 , εφόσον συνδέονται κατά τρόπο άμεσο με διαμετακόμιση ή εξαγωγή αγαθών , ή με εισαγωγή αγαθών που απολαύει απαλλαγής σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 παράγραφος 1 περιπτώσεις β ) και γ ) και του άρθρου 16 παράγραφος 1 . 14 . τις παροχές υπηρεσιών , οι οποίες πραγματοποιούνται από μεσίτες ή άλλα μεσολάβουντα πρόσωπα που ενεργούν επ’ ονόματι και για λογαριασμό τρίτων , σχετικά με τις αναφερόμενες στο παρόν άρθρο πράξεις ή με πράξεις πραγματοποιούμενες εκτός του εδάφους που αναφέρεται στο άρθρο 3 . Η απαλλαγή αυτή δεν εφαρμόζεται στα πρακτορεία ταξιδίων , όταν παρέχουν , επ’ ονόματι και για λογαριασμό του ταξιδιώτου , υπηρεσίες πραγματοποιούμενες σε άλλα Κράτη μέλη . Άρθρο 16 Ειδικές απαλλαγές αναγόμενες στην διεθνή διακίνηση αγαθών 1 . Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών φορολογικών διατάξεων , τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια , με την επιφύλαξη της προβλεπομένης στο άρθρο 29 διαβουλεύσεως , να λαμβάνουν ειδικά μέτρα , για να μην υποβάλλουν στον φόρο προστιθεμένης αξίας τις ακόλουθες πράξεις ή ορισμένες από αυτές , υπό τον όρο ότι οι πράξεις αυτές δεν αποσκοπούν σε τελική χρήση ή και κατανάλωση και ότι το ποσό του φόρου προστιθεμένης αξίας , το οποίο εισπράττεται κατά τον χρόνο της θέσεως σε ανάλωση , αναλογεί προς το ποσό του φόρου , το οποίο θα έπρεπε να είχε εισπραχθεί , αν κάθε μία από τις πράξεις αυτές είχε φορολογηθεή κατά την εισαγωγή ή στο εσωτερικό της χώρας : Α . οι εισαγωγές αγαθών , τα οποία προορίζονται : α ) να προσκομισθούν στο τελωνείο και , εφόσον συντρέχει λόγος , να εναποτεθούν προσωρινά κατά την έννοια της οδηγίας 68/312/ΕΟΚ (6) . β ) να τεθούν υπό το καθεστώς ελευθέρας ζώνης κατά την έννοια της οδηγίας 69/75/ΕΟΚ (7) . γ ) να τεθούν υπό καθεστώς τελωνειακής αποταμιεύσεως κατά την έννοια της οδηγίας 69/74/ΕΟΚ (8) . δ ) να γίνουν δεκτά στα ύδατα και τις σύρτεις που αναφέρονται στο άρθρο 4 του κανονισμού ( ΕΟΚ ) αριθ. 1496/68 (9) . ε ) να τεθούν υπό καθεστώς εναποθηκεύσεως άλλο εκτός της τελωνειακής αποταμιεύσεως ή υπό καθεστώς τελειοποιήσεως προς επανεξαγωγή . Β . οι παραδόσεις αγαθών , αποστελλομένων ή μεταφερομένων στους ανωτέρω υπό Α απαριθμουμένους χώρους , καθώς και οι παροχές υπηρεσιών οι συναφείς προς τις παραδόσεις αυτές . Γ . οι παραδόσεις αγαθών και οι παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται στους ανωτέρω υπό Α απαριθμουμένους χώρους , με διατήρηση μιας των καταστάσεων που αναφέρονται στο ίδιο στοιχείο . Δ . οι παραδόσεις αγαθών με διατήρηση των αναφερομένων στο άρθρο 14 παράγραφος 1 περιπτώσεις β ) και γ ) καθεστώτων διαμετακομίσεως και προσωρινής εισαγωγής , καθώς και οι παροχές υπηρεσιών οι συναφείς προς τις παραδόσεις αυτές . 2 . Με την επιφύλαξη της προβλεπομένης στο άρθρο 29 διαβουλεύσεως , τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να απαλλάσσουν τις εισαγωγές και τις παραδόσεις αγαθών που προορίζονται προς έναν υποκείμενον στον φόρο με σκοπό την εξαγωγή τους στην κατάσταση στην οποία ευρίσκονται η κατόπιν μεταποιήσεως , καθώς και τις παροχές υπηρεσιών τις σχετικές προς την εξαγωγική δραστηριότητα αυτού του υποκειμένου στον φόρο , μέχρι ποσού ίσου προς την συνολική αξία των εξαγωγών του κατά τους δώδεκα προηγουμένους μήνες . 3 . Η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο , το ταχύτερο δυνατόν , προτάσεις σχετικά με τις κοινές μεθόδους εφαρμογής του φόρου προστιθεμένης αξίας επί των προβλεπομένων στις παραγράφους 1 και 2 πράξεων . ΤΙΤΛΟΣ XI ΕΚΠΤΩΣΕΙΣ Άρθρο 17 Γένεση και έκταση του δικαιώματος προς έκπτωση 1 . Το δικαίωμα προς εκπτω ή γεννάται κατά τον χρόνο , κατά τον οποίον ο εκπεστέος φόρος γίνεται απαιτητός . 2 . Κατά το μέτρο που τα αγαθά ή οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση των φορολογουμένων πράξεών του , ο υποκείμενος στον φόρο δικαιούται να εκπίπτει από τον φόρο , για τον οποίον είναι υπόχρεος : α ) τον οφειλόμενο ή καταβληθέντα φόρο προστιθεμένης αξίας για αγαθά , που του παρεδόθησαν ή πρόκειται να του παραδοθούν , καθώς και για υπηρεσίες που του παρεσχέθησαν ή πρόκειται να του παρασχεθούν από άλλον υποκείμενο στον φόρο . β ) τον οφειλόμενο ή καταβληθέντα φόρο προστιθεμένης αξίας για εισαχθέντα αγαθά . γ ) τον φόρο προστιθεμένης αξίας , ο οποίος οφείλεται κατά το άρθρο 5 παράγραφος 7 περίπτωση α ) και το άρθρο 6 παράγραφος 3 . 3 . Επίσης τα Κράτη μέλη χορηγούν σε κάθε υποκείμενον στον φόρο την αναφερομένη ανωτέρω , στην παράγραφο 2 , έκπτωση ή επιστροφή του φόρου προστιθεμένης αξίας , κατά το μέτρο που τα αγαθά και οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση : α ) πράξεών του στο εξωτερικό , αναγομένων στις οικονομικές δραστηριότητες που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 , οι οποίες θα παρείχαν δικαίωμα προς έκπτωση , εάν είχαν πραγματοποιηθεί στο εσωτερικό της χώρας . β ) πράξεών του που απαλλάσσονται κατά τα άρθρα 14 παράγραφος 1 περίπτωση θ ) , 15 και 16 παράγραφος 1 υπό Β , Γ και Δ και παράγραφος 2 . γ ) πράξεών του που απαλλάσσονται κατά το άρθρο 13 υπό Β περιπτώσεις α ) και δ ) υποπεριπτώσεις 1 έως 5 , όταν ο λήπτης είναι εγκατεστημένος εκτός της Κοινότητος ή όταν οι πράξεις αυτές συνδέονται άμεσα με αγαθά προοριζόμενα να εξαχθούν σε χώρα εκτός της Κοινότητος . 4 . Το Συμβούλιο θα καταβάλει προσπάθεια να εκδώσει ομοφώνως προ της 31ης Δεκεμβρίου 1977 , προτάσει της Επιτροπής , τους κοινοτικούς κανόνες εφαρμογής , βάσει των οποίων θα γίνονται οι επιστροφές σύμφωνα με την παράγραφο 3 , σε υποκειμένους στον φόρο μη εγκατεστημένους στο εσωτερικό της χώρας . Μέχρι να τεθούν σε ισχύ αυτοί οι κοινοτικοί κανόνες εφαρμογής , τα Κράτη μέλη καθορίζουν μόνα τους τον τρόπο με τον οποίο θα γίνεται η επιστροφή . Εάν ο υποκείμενος στον φόρο δεν είναι εγκατεστημένος στο έδαφος της Κοινότητος , τα Κράτη μέλη έχουν την δυνατότητα να αρνούνται την επιστροφή ή να την υποβάλλουν σε συμπληρωματικές προϋποθέσεις . 5 . όσον αφορά τα αγαθά και τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται από υποκείμενον στον φόρο για την ταυτόχρονη πραγματοποίηση τόσο πράξεων αναφερομένων στις παραγράφους 2 και 3 , οι οποίες παρέχουν δικαίωμα προς έκπτωση όσο και πράξεων , οι οποίες δεν παρέχουν δικαίωμα προς έκπτωση , η έκπτωση γίνεται μόνο για το μέρος του φόρου προστιθεμένης αξίας , το οποίο αναλογεί στο ποσό που αντιστοιχεί στις πράξεις της πρώτης κατηγορίας . Η αναλογία αυτή καθορίζεται για το σύνολο των πράξεων που πραγματοποιούνται από τον υποκείμενο στον φόρο , σύμφωνα με το άρθρο 19 . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται : α ) να επιτρέπουν στον υποκείμενο στον φόρο να καθορίζει μία αναλογία για κάθε τομέα δραστηριότητός του , εφόσον τηρούνται χωριστά λογιστικά στοιχεία για κάθε ένα από τους τομείς αυτούς . β ) να υποχρεώνουν τον υποκείμενο στον φόρο να καθορίζει μία αναλογία για κάθε τομέα δραστηριότητός του και να τηρεί χωριστά λογιστικά στοιχεία για κάθε ένα από τους τομείς αυτούς . γ ) να επιτρέπουν στον υποκείμενο στον φόρο ή να τον υποχρεώνουν να ενεργεί την έκπτωση ανάλογα με την χρησιμοποίηση του όλου ή μέρους των αγαθών και υπηρεσιών . δ ) να επιτρέπουν στον υποκείμενο στον φόρο ή να τον υποχρεώνουν να ενεργεί την έκπτωση , σύμφωνα με τον κανόνα που προβλέπεται στο πρώτο εδάφιο της παρούσης παραγράφου , για όλα τα αγαθά και όλες τις υπηρεσίες , που έχουν χρησιμοποιηθεί για όλες τις αναφερόμενες στο εδάφιο αυτό πράξεις . ε ) να ορίσουν ότι , όταν ο φόρος προστιθεμένης αξίας , ο οποίος δεν δύναται να εκπίπτεται από τον υποκείμενο στον φόρο είναι ασήμαντος , τότε ο φόρος αυτός δεν θα λαμβάνεται υπόψη . 6 . Το αργότερο προ της παρόδου τεσσάρων ετών από την έναρξη της ισχύος της παρούσης οδηγίας , το Συμβούλιο προτάσει της Επιτροπης καθορίζει ομοφώνως τις δαπάνες , οι οποίες δεν παρέχουν δικαίωμα προς έκπτωση του φόρου προστιθεμένης αξίας . Οπωσδήποτε θα αποκλείονται του δικαιώματος προς έκπτωση οι δαπάνες , οι οποίες δεν έχουν χαρακτήρα αυστηρά επαγγελματικό , όπως οι δαπάνες πολυτελείας , ψυχαγωγίας ή κοινωνικής παραστάσεως . Μέχρι να τεθούν σε ισχύ οι ανωτέρω προβλεπόμενοι κανόνες , τα Κράτη μέλη δύνανται να διατηρήσουν όλες τις εξαιρέσεις , τις οποίες προβλέπει η εθνική τους νομοθεσία κατά τον χρόνο ενάρξεως ισχύος της παρούσης οδηγίας . 7 . Με την επιφύλαξη της προβλεπομένης στο άρθρο 29 διαβουλεύσεως , κάθε Κράτος μέλος έχει την ευχέρεια , για λόγους συγκυρίας , να αποκλείσει εν όλω η εν μέρει από το καθεστώς των εκπτώσεων τα αγαθά επενδύσεως ή ορισμένα εξ αυτών , ή άλλα αγαθά . Προς τον σκοπό της διατηρήσεως ταυτοσήμων όρων ανταγωνισμού , τα Κράτη μέλη δύνανται , αντί να αρνούνται την έκπτωση , να φορολογούν τα αγαθά , τα οποία κατεσκευάσθησαν από τον ίδιο τον υποκείμενο στον φόρο ή τα οποία αυτός αγόρασε στο εσωτερικό της χώρας ή εισήγαγε , κατά τρόπον ώστε η φορολόγηση αυτή να μην υπερβαίνει το ποσό του φόρου προστιθεμένης αξίας , με το οποίο θα επεβαρύνετο η απόκτηση παρομοίων αγαθών . Άρθρο 18 Τρόπος ασκήσεως του δικαιώματος προς έκπτωση 1 . Για να έχει την δυνατότητα ασκήσεως του δικαιώματος προς έκπτωση , ο υποκείμενος στον φόρο οφείλει : α ) για την αναφερομένη στο άρθρο 17 παράγραφος 2 περίπτωση α ) έκπτωση , να κατέχει τιμολόγιο , το οποίο έχει εκδοθεί κατά το άρθρο 22 παράγραφος 3 . β ) για την αναφερομένη στο άρθρο 17 παράγραφος 2 περίπτωση β ) έκπτωση , να κατέχει αποδεικτικό έγγραφο , με το οποίο να βεβαιούται η εισαγωγή και να χαρακτηρίζεται ο ίδιος ως παραλήπτης ή εισαγωγεύς το έγγραφο αυτό πρέπει ακόμη να μνημονεύει το ποσό του οφειλομένου φόρου ή να καθιστά δυνατό τον υπολογισμό του . γ ) για την αναφερομένη στο άρθρο 17 παράγραφος 2 περίπτωση γ ) έκπτωση , να τηρεί τις καθοριζόμενες από κάθε Κράτος μέλος διατυπώσεις . δ ) όταν υποχρεούται να καταβάλει τον φόρο υπό την ιδιότητά του ως λήπτου ή αγοραστού κατ’ εφαρμογή του άρθρου 21 υπό 1 , να τηρεή τις καθοριζόμενες από κάθε Κράτος μέλος διατυπώσεις . 2 . Η έκπτωση ενεργείται συνολικά από τον υποκείμενο στον φόρο δι’ αφαιρέσεως από το ποσό του φόρου του οφειλομένου για μία περίοδο δηλώσεως , του ποσού του φόρου , για τον οποίο εγεννήθη και ασκείται , δυνάμει της παραγράφου 1 , το δικαίωμα προς έκπτωση , κατά την διάρκεια της ίδιας περιόδου . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται να υποχρεώνουν τους υποκειμένους στον φόρο , οι οποίοι πραγματοποιούν πράξεις επ’ ευκαιρία , κατά την έννοια του άρθρου 4 παράγραφος 3 , να ασκούν το δικαίωμα προς έκπτωση μόνο κατά τον χρόνο της παραδόσεως . 3 . Τα Κράτη μέλη καθορίζουν τους όρους και λεπτομέρειες , βάσει των οποίων παρέχεται το δικαίωμα στον υποκείμενο στον φόρο να ενεργεί έκπτωση , την οποία δεν ενήργησε σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 2 . 4 . όταν το ποσό της δικαιουμένης εκπτώσεως είναι μεγαλύτερο του οφειλομένου φόρου για μία περίοδο δηλώσεως , τα Κράτη μέλη δύνανται είτε να μεταφέρουν την επί πλέον διαφορά στην επομένη περίοδο είτε να προβούν στην επιστροφή της βάσει διαδικασίας που καθορίζουν . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να αρνούνται την μεταφορά ή την επιστροφή , όταν η επί πλέον διαφορά είναι ασήμαντη . Άρθρο 19 Υπολογισμός της αναλογίας της εκπτώσεως 1 . Η αναλογία εκπτώσεως που προβλέπεται από το άρθρο 17 παράγραφος 5 εδάφιο πρώτο , προκύπτει από το κλάσμα που περιλαμβάνει : - στον αριθμητή το συνολικό ποσό του ετησίου κύκλου εργασιών , άνευ φόρου προστιθεμένης αξίας , που αναφέρεται στις πράξεις , οι οποίες δημιουργούν δικαίωμα προς έκπτωση , σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφοι 2 και 3 , - στον παρονομαστή το συνολικό ποσό του ετησίου κύκλου εργασιών , άνευ φόρου προστιθεμένης αξίας , που αναφέρεται στις πράξεις που περιλαμβάνονται στον αριθμητή , καθώς και στις πράξεις που δεν δημιουργούν δικαίωμα προς έκπτωση . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να συνυπολογίζουν στον παρονομαστή το ποσό των επιδοτήσεων , πλην των προβλεπομένων από το άρθρο 11 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση α ) . Η αναλογία καθορίζεται έπι ετησίας βάσεως , εκφράζεται σε ποσοστό επί τοις εκατό και στρογγυλοποείται σε αριθμό που δεν υπερβαίνει την ανώτερη μονάδα . 2 . Κατά παρέκκλιση της παραγράφου 1 , δεν λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της αναλογίας εκπτώσεως , το ποσό του κύκλου εργασιών που αναφέρεται στις παραδόσεις αγαθών επενδύσεως , χρησιμοποιουμένων άπό τον υποκείμενο στον φόρο στην επιχείρησή του . Δεν υπολογίζεται , επίσης , το ποσό του κύκλου εργασιών , το οποίο αναφέρεται σε παρεπόμενες πράξεις επί ακινήτων ή χρηματοδοτικές , ή στις πράξεις που προβλέπονται από το άρθρο 13 υπό Β περίπτωση δ , όταν πρόκειται για παρεπόμενες πράξεις . όταν τα Κράτη μέλη κάνουν χρήση της προβλεπομένης από το άρθρο 20 παράγραφος 5 δυνατότητος να μην απαιτούν διακανονισμό για τα αγαθά επενδύσεως , δύνανται να περιλαμβάνουν το προϊόν της μεταβιβάσεως των αγαθών αυτών στον υπολογισμό της αναλογίας εκπτώσεως . 3 . Η εφαρμοστέα προσωρινά , για ένα έτος αναλογία , υπολογίζεται βάσει των πράξεων του προηγουμένου έτους . όταν τα στοιχεία αυτά ελλείπουν ή είναι άνευ σημασίας , η αναλογία υπολογίζεται προσωρινά , υπό τον έλεγχο της φορολογικής αρχής , από τον υποκείμενο στον φόρο βάσει των προβλέψεών του . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται να διατηρήσουν την υπάρχουσα ρύθμισή τους . οι εκπτώσεις που πραγματοποιούνται βάσει της προσωρινής αυτής αναλογίας διακανονίζονται κατά τον καθορισμό της οριστικής αναλογίας που γίνεται το έπόμενο έτος . Άρθρο 20 Διακανονισμός των εκπτώσεων 1 . Η αρχικά ενεργηθείσα έκπτωση υπόκειται σε διακανονισμό κατά τρόπο καθοριζόμενο από τα Κράτη μέλη , ιδίως : α ) όταν η έκπτωση είναι ανωτέρα ή κατωτέρα της εκπτώσεως , την οποίαν εδικαιούτο να ενεργήσει ο υποκείμενος στον φόρο . β ) όταν , μετά την υποβολή της δηλώσεως , έγιναν μεταβολές των στοιχείων που ελήφθησαν υπόψη για τον καθορισμό του ποσού των εκπτώσεων του φόρου , ιδίως σε περίπτωση ακυρώσεως πωλήσεων ή επιτεύξεως εκπτώσεων επί του τιμήματος εντούτοις, δεν ενεργείται διακανονισμός στην περίπτωση πράξεων , για τις οποίες δεν έγινε ολική ή μερική πληρωμή , σε περίπτωση καταστροφής , απωλείας ή κλοπής δεόντως αποδεικνυομένων ή δικαιολογουμένων και στην περίπτωση εξόδων γενομένων για την χορήγηση δώρων μικρής αξίας και δειγμάτων αναφερομένων στο άρθρο 5 παράγραφος 6 . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να απαιτούν διακανονισμό για τις πράξεις , για τις οποίες δεν έγινε ολική ή μερική πληρωμή , καθώς και στην περίπτωση κλοπής . 2 . Σχετικά με τα αγαθά επενδύσεως , ο διακανονισμός ενεργείται εντός περιόδου πέντε ετών περιλαμβανομένου και του έτους , κατά την διάρκεια του οποίου απεκτήθη ή κατεσκευάσθη το αγαθό . Κατ’ έτος ο διακανονισμός αφορά μόνο το ένα πέμπτο του φόρου , με τον οποίον επεβαρύνθησαν τα αγαθά . Ο διακανονισμός αυτός πραγματοποιείται ανάλογα με τις μεταβολές του δικαιώματος προς έκπτωση , οι οποίες επέρχονται κατά την διάρκεια των επομένων ετών εν σχέσει προς το δικαίωμα εκπτώσεως , το ισχύον κατά το έτος αποκτήσεως ή κατασκευής του αγαθού . Κατά παρέκκλιση από το εδάφιο τα Κράτη μέλη δύνανται να χρησιμοποιούν ως βάση για τον διακανονισμό μία περίοδο πέντε ακεραίων ετών από την έναρξη της χρησιμοποιήσεως του αγαθού . Σχετικά με τα ακίνητα αγαθά επενδύσεως , η διάρκεια της περιόδου που χρησιμεύει ως βάση υπολογισμού των διακανονισμών , δύναται να επεκτείνεται μέχρι δέκα έτη . 3 . Σε περίπτωση παραδόσεώς του κατά την διάρκεια της περιόδου του διακανονισμού , το αγαθό επενδύσεως θεωρείται σαν να είχε χρησιμοποιηθεί από τον υποκείμενο στον φόρο , για οικονομική δραστηριότητά του , μέχρι την λήξη της περιόδου διακανονισμού . Η οικονομική δραστηριότης αυτή θεωρείται ως εξ ολοκλήρου μεν φορολογουμένη , στην περίπτωση κατά την οποίαν η παράδοση του εν λόγω είδους φορολογείται , ως εξ ολοκλήρου δε απαλλασσομένη , στην περίπτωση κατά την οποίαν η παράδοση αυτή απαλλάσσεται . Ο διακανονισμός γίνεται μια φορά μόνο για όλον τον εναπομένοντα χρόνο της περιόδου διακανονισμού . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται , στην τελευταία αυτή περίπτωση , να μην απαιτούν διακανονισμό όταν ο αποκτών είναι υποκείμενος στον φόρο και χρησιμοποιεί το εν λόγω αγαθό επενδύσεως αποκλειστικά για πράξεις , για τις οποίες δύναται να εκπεσθεί φόρος προστιθεμένης αξίας . 4 . Για την εφαρμογή των παραγράφων 2 και 3 , τα Κράτη μέλη δύνανται : - να ορίζουν την έννοια των αγαθών επενδύσεως , - να προσδιορίζουν το ποσό του φόρου , το οποίο θα λαμβάνεται υπόψη για τον διακανονισμό , - να λαμβάνουν κάθε αναγκαίο μέτρο , ώστε να αποτρέπεται το ενδεχόμενο να προκύπτουν αδικαιολόγητα πλεονεκτήματα από τους διακανονισμούς , - να επιτρέπουν απλοποιήσεις διοικητικής φύσεως . 5 . όταν σε ένα Κράτος μέλος η εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 2 και 3 έχει ασήμαντα αποτελέσματα , το Κράτος αυτό δύναται , με την επιφύλαξη της προβλεπομένης από το άρθρο 29 διαβουλεύσεως , να μην εφαρμόζει τις διατάξεις αυτές , λαμβανομένης υπόψη της συνολικής επιπτώσεως του φόρου στο ενδιαφερόμενο Κράτος μέλος και της ανάγκης απλοποιήσεων διοικητικής φύσεως , υπό τον όρο ότι δεν προκύπτουν στρεβλώσεις των όρων του ανταγωνισμού . 6 . Σε περίπτωση μεταβολής της υπαγωγής ενός υποκειμένου στον φόρο από το κανονικό φορολογικό καθεστώς σε ένα ειδικό καθεστώς ή αντιστρόφως , τα Κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα , ώστε να αποτρέπεται το ενδεχόμενο ο εν λόγω υποκείμενος στον φόρο να τυγχάνει αδικαιολογήτου πλεονεκτήματος ή να υφίσταται αδικαιολόγητη ζημία . ΤΙΤΛΟΣ XII ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ Άρθρο 21 Υπόχρεοι του φόρου έναντι του Δημοσίου Ο φόρος προστιθεμένης αξίας οφείλεται : 1 . Στο εσωτερικό καθεστώς : α ) από τον υποκείμενο στον φόρο , ο οποίος πραγματοποιεί μία φορολογητέα πράξη , πλην των αναφερομένων στο άρθρο 9 παράγραφος 2 περίπτωση ε ) και πραγματοποιουμένων από υποκείμενον στον φόρο , εγκατεστημένο στο εξωτερικό . όταν η φορολογητέα πράξη πραγματοποιείται από υποκείμενον στον φόρο εγκατεστημένον στο εξωτερικό τα Κράτη μέλη δύνανται να εκδίδουν διατάξεις , οι οποίες να προβλέπουν ότι ο φόρος οφείλεται από άλλο πρόσωπο . Δύναται ιδίως να ορίζεται προς τον σκοπό αυτό ο φορολογικός αντιπρόσωπος ή το πρόσωπο προς το οποίο απευθύνεται η φορολογητέα πράξη . Επίσης τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν άλλο πρόσωπο , εκτός του υποκειμένου στον φόρο , ως αλληλεγγύως και είς ολόκληρον υπεύθυνο για την καταβολή του φόρου . β ) από τον λήπτη μιας υπηρεσίας , από τις αναφερόμενες στο άρθρο 9 παράγραφος 2 περίπτωση ε , παρεχομένης από υποκείμενο στον φόρο εγκατεστημένο στο εξωτερικό . εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν , ότι ο παρέχων την υπηρεσία είναι αλληλεγγύως και εις ολόκληρον υπεύθυνος για την καταβολή του φόρου . γ ) κάθε πρόσωπο που αναγράφει τον φόρο προστιθεμένης αξίας σε τιμολόγιο ή άλλο έγγραφο που επέχει θέση τιμολογίου . 2 . Κατά την εισαγωγή : από το πρόσωπο ή από τα πρόσωπα , τα οποία ορίζονται ή αναγνωρίζονται από το Κράτος μέλος εισαγωγής . ΤΙΤΛΟΣ XIII ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΝ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ Άρθρο 22 Υπροχρεώσεις στο εσωτερικό καθεστώς 1 . Κάθε υποκείμενος στον φόρο οφείλει να δηλώνει την έναρξη , την μεταβολή και την παύση της δραστηριότητός του ως υποκειμένου στον φόρο . 2 . Κάθε υποκείμενος στον φόρο οφείλει να τηρεί επαρκώς λεπτομερή λογιστικήν , ώστε να καθίσταται δυνατή η εφαρμογή του φόρου προστιθεμένης αξίας και ο έλεγχος της εφαρμογής αυτής από την φορολογική αρχή . 3 . α ) Κάθε υποκείμενος στον φόρο οφείλει να εκδίδει τιμολόγιο ή έγγραφο που επέχει θέση τιμολογίου , για τις παραδόσεις αγαθών και τις παροχές υπηρεσιών , τις οποίες πραγματοποιεί προς άλλον υποκείμενο στον φόρο , να τηρεί δε αντίγραφο κάθε εκδοθέντος εγγράφου . Επίσης κάθε υποκείμενος στον φόρο οφείλει να εκδίδει τιμολόγιο για τις προκαταβολές που καταβάλλονται σε αυτόν από άλλον υποκείμενο στον φόρο προ της πραγματοποιήσεως της παραδόσεως ή προ της περατώσεως της παροχής υπηρεσιών . β ) Στο τιμολόγιο πρέπει να αναγράφεται χωριστά η τιμή άνευ φόρου και ο αντιστοίχων φόρος για κάθε διαφορετικό συντελεστή καθώς και , κατά περίπτωση , η φορολογική απαλλαγή . γ ) Τα Κράτη μέλη καθορίζουν τα κριτήρια , σύμφωνα με τα οποία ένα έγγραφο δύναται να θεωρηθεί ότι επέχει θέση τιμολογίου . 4 . Κάθε υποκείμενος στον φόρο οφείλει να καταθέτει δήλωση εντός προθεσμίας καθοριζομένης από τα Κράτη μέλη . Η προθεσμία αυτή δεν δύναται να υπερβαίνει τους δύο μήνες από την λήξη κάθε περιόδου δηλώσεως . Η περίοδος αυτή καθορίζεται από τα Κράτη μέλη ως μηνιαία , δίμηνη ή τρίμηνη . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν διαφορετικές περιόδους που δεν δύνανται , πάντως , να υπερβαίνουν το έτος . Η δήλωση πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία στοιχεία για την εξακρίβωση του ποσού του απαιτητού φόρου και του ποσού των εκπτώσεων , συμπεριλαμβανομένου , κατά περίπτωση , και κατά το μέτρο που είναι αναγκαίο για την βεβαίωση της βάσεως επιβολής του φόρου , του συνολικού ποσου των πράξεων των σχετικων με τον φόρο αυτό και τις εκπτώσεις αυτές , καθώς και του ποσού των απαλλασσομένων πράξεων . 5 . Κάθε υποκείμενος στον φόρο υποχρεούται να καταβάλει το καθαρό ποσό του φόρου προστιθεμένης αξίας κατά την υποβολή της περιοδικής του δηλώσεως . Εντούτοις, τα Κράτη μέλη δύνανται να ορίζουν άλλο χρόνο καταβολής του ποσού ή να εισπράττουν προσωρινές προκαταβολές . 6 . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να ζητούν από τον υποκείμενο στον φόρο την υποβολή δηλώσεως , η οποία να περιλαμβάνει τα στοιχεία που προβλέπονται ανωτέρω στην παράγραφο 4 και να αφορά το σύνολο των πράξεων που έχουν πραγματοποιηθεί κατά το προηγούμενο έτος . Η δήλωση αυτή πρέπει επίσης να περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία στοιχεία , για τους ενδεχομένους διακανονισμούς . 7 . Τα Κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα , ώστε οί θεωρούμενοι σύμφωνα με το άρθρο 21 περίπτωση 1 υποπεριπτώσεις α ) και β ) , ως υπόχρεοι του φόρου αντί του υποκειμένου στον φόρο , εγκατεστημένου στο εξωτερικό ή οι αλληλεγγύως και εις ολόκληρον υπεύθυνοι για την καταβολή του φόρου , να εκπληρώνουν τις προαναφερθείσες υποχρεώσεις δηλώσεως και καταβολής . 8 . Με την επιφύλαξη των διατάξεων , οι οποίες θα θεσπισθούν δυνάμει του άρθρου 17 παράγραφος 4 , τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να ορίζουν και άλλες υποχρεώσεις , που κρίνουν αναγκαίες για την εξασφάλιση επακριβούς εισπράξεως του φόρου και για την αποτροπή καταστρατηγήσεων . 9 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να απαλλάσσουν τους υποκειμένους στον φόρο : - από ορισμένες υποχρεώσεις , - από κάθε υποχρέωση , όταν πραγματοποιούν μόνον απαλλασσόμενες πράξεις , - από την καταβολή του οφειλόμενου φόρου , όταν το ποσό αυτό είναι ασήμαντο . Άρθρο 23 Υποχρεώσεις κατά την εισαγωγή όσον αφορά τις είσαγωγές αγαθών , τα Κράτη μέλη καθορίζουν τις λεπτομέρειες της δηλώσεως και της συνακολούθου καταβολής . Τα Κράτη μέλη δύνανται ιδίως να ορίζουν , ότι για τις εισαγωγές αγαθών , που πραγματοποιούνται από τους υποκειμένους στον φόρο ή τους υποχρέους ή ορισμένες κατηγορίες εξ αυτών , ο οφειλόμενος λόγω της εισαγωγής φόρος προστιθεμένης αξίας δεν καταβάλλεται κατά τον χρόνο της εισαγωγής , υπό τον όρο ότι ο φόρος αυτός αναγράφεται σε δήλωση που συντάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 4 . ΤΙΤΛΟΣ XIV ΕΙΔΙΚΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ Άρθρο 24 Ειδικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων 1 . Τα Κράτη μέλη , τα οποία συναντούν δυσχέρειες ως προς την υπαγωγή των μικρών επιχειρήσεων , λόγω της δραστηριότητος ή και της δομής τους , στο κανονικό φορολογικό καθεστώς , έχουν την ευχέρεια , εντός των ορίων και υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζουν αλλά και με την επιφύλαξη της προβλεπομένης από το άρθρο 29 διαβουλεύσεως , να εφαρμόζουν απλοποιημένες μεθόδους επιβολής και εισπράξεως του φόρου και ιδίως καθεστώτα κατ’ αποκοπήν , χωρίς όμως να δύναται να προκύπτει μείωση του φόρου . 2 . Μέχρι ένα χρονικό σημείο , το οποίο θα αποφασισθεί ομοφώνως από το Συμβούλιο , προτάσει της Επιτροπής , το οποίο όμως δεν δύναται να είναι μεταγενέστερο του χρόνου της καταργήσεως των φορολογιών κατά την εισαγωγή και της μη φορολογίας ή επιστροφής των φόρων κατά την εξαγωγή , στις μεταξύ των Κρατών μελών συναλλαγές : α ) Τα Κράτη μέλη , τα οποία έκαμαν χρήση της δυνατότητος της προβλεπομένης στο άρθρο 14 της δευτέρας οδηγίας του Συμβουλίου της 11ης Άπριλίου 1967 και καθιέρωσαν απαλλαγές ή προοδευτικές μειώσεις του φόρου , δύνανται να τις διατηρήσουν , καθώς και τον τρόπο εφαρμογής τους , εφόσον είναι σύμφωνες με το σύστημα του φόρου προστιθεμένης αξίας . Τα Κράτη μέλη , τα οποία απαλλάσσουν τους υποκειμένους στον φόρο , των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών είναι κατώτερος του ποσού σε εθνικό νόμισμα , το οποίον αντιστοιχεί σε 5 000 ευρωπαϊκές λογιστικές μονάδες βάσει του συντελεστού μετατροπής κατά την ημέρα εκδόσεως της παρούσης οδηγίας , δύνανται να αυξήσουν το απαλλασσόμενο όριο μέχρι του ποσού των 5 000 ευρωπαϊκών λογιστικών μονάδων . Τα Κράτη μέλη που εφαρμόζουν προοδευτική μείωση του φόρου δεν δύνανται να αυξήσουν το ανώτατο όριο της μειώσεως αυτής ούτε να καταστήσουν πιο ευνοϊκούς τους όρους χορηγήσεώς της . β ) Τα Κράτη μέλη , τα οποία δεν έκαμαν χρήση της ευχερείας αυτής , δύνανται να απαλλάσσουν τους υποκειμένους στον φόρο , των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών ισούται κατ’ ανώτατο όριο με το ποσό σε εθνικό νόμισμα , το οποίο αντιστοιχεί σε 5 000 ευρωπαϊκές λογιστικές μονάδες βάσει του συντελεστού μετατροπής κατά την ημέρα εκδόσεως της παρούσης οδηγίας . Δύνανται δε να εφαρμόζουν , εάν συντρέχει λόγος , προοδευτική μείωση του φόρου για υποκειμένους στον φόρο , των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών υπερβαίνει το ανώτατο όριο που όρισαν τα Κράτη αυτά για την εφαρμογή της απαλλαγής . γ ) Τα Κράτη μέλη , τα οποία απαλλάσσουν τους υποκειμένους στον φόρο των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών είναι ίσος ή ανώτερος από το ποσό σε εθνικό νόμισμα , το οποίο αντιστοιχεί σε 5 000 ευρωπαϊκές λογιστικές μονάδες βάσει του συντελεστού μετατροπής κατά την ημέρα εκδόσεως της παρούσης οδηγίας , δύνανται να αυξήσουν το ποσό αυτό για να διατηρηθεί η πραγματική του άξία . 3 . οι έννοιες της απαλλαγής και της προοδευτικής μειώσεως εφαρμόζονται επί παραδόσεων αγαθών και παροχών υπηρεσιών που πραγματοποιούνται από τις μικρές επιχειρήσεις . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να εξαιρούν ορισμένες πράξεις από το προβλέπόμενο ανωτέρω από την παράγραφο 2 καθεστώς . Εν πάση περιπτώσει η παράγραφος 2 δεν εφαρμόζεται στις πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 4 παράγραφος 3 . 4 . Ο κύκλος εργασιών που λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή της παραγράφου 2 αποτελείται από το ποσό , εκτός φόρου προστιθεμένης αξίας , των παραδόσεων αγαθών και παροχών υπηρεσιών , των οριζομένων στα άρθρα 5 και 6 , κατά το μέτρο που υπόκεινται στον φόρο , περιλαμβανομένων και των πράξεων που απαλλάσσονται με επιστροφή των φόρων που κατεβλήθησαν κατά το προηγούμενο στάδιο σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 2 , καθώς και από το ποσό των απαλλασσομένων πράξεων δυνάμει του άρθρου 15 και επίσης από το ποσό των πράξεων επί ακινήτων , των χρηματοδοτικών πράξεων που αναφέρονται στο άρθρο 13 υπό Β περίπτωση δ ) , και των παροχών των ασφαλιστικών επιχειρήσεων , εκτός εάν οι πράξεις αυτές είναι παρεπομένου χαρακτήρος . Εντούτοις, οι μεταβιβάσεις ενσωμάτων ή άυλων αγαθών επενδύσεως της επιχειρήσεως , δεν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του κύκλου εργασιών . 5 . οι υποκείμενοι στον φόρο που απολαύουν της ανωτέρω απαλλαγής , δεν έχουν το δίκαιωμα εκπτώσεως του φόρου σύμφωνα με το άρθρο 17 ούτε το δικαίωμα αναγραφής του στα τιμολόγιά τους ή σε κάθε άλλο έγγραφο που επέχει θέση τιμολογίου . 6 . οι υποκείμενοι στον φόρο που δικαιούνται την ανωτέρω απαλλαγή , δύνανται να προτιμήσουν είτε το κανονικό καθεστώς εφαρμογής του φόρου προστιθεμένης αξίας είτε την εφαρμογή των απλοποιημένων μεθόδων που προβλέπονται από την παράγραφο 1 . Στην περίπτωση αυτή απολαύουν των προοδευτικων μειώσεων του φόρου , οι οποίες προβλέπονται ενδεχομένως από την εθνική τους νομοθεσία . 7 . οι υποκείμενοι στον φόρο , οι οποίοι απολαύουν της προοδευτικής μειώσεως , θεωρούνται ως υπαγόμενοι στο κανονικό καθεστώς του φόρου προστιθεμένης αξίας , με την επιφύλαξη της εφαρμογής της παραγράφου 1 . 8 . Ανά τετραετία και για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου 1982 , η Επιτροπή , κατόπιν διαβουλεύσεων με τα Κράτη μέλη , υποβάλλει έκθεση στο Συμβούλιο περί της εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου . Η έκθεση αυτή συνοδεύεται , εφόσον συντρέχει λόγος και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη εξασφαλίσεως της προοδευτικής συγκλίσεως των εθνικών ρυθμίσεων , από προτάσεις οι οποίες αναφέρονται : α ) στην βελτίωση του ειδικού καθεστώτος των μικρών επιχειρήσεων . β ) στην προσαρμογή των εθνικών καθεστώτων σχετικά με τις ανωτέρω απαλλαγές και τις προοδευτικές μειώσεις του φόρου προστιθεμένης αξίας . γ ) στην προσαρμογή του αναφερομένου στην παράγραφο 2 ορίου των 5 000 ευρωπαϊκών λογιστικών μονάδων . 9 . Το Συμβούλιο θα αποφασίσει σε εύθετο χρόνο , εάν , για την πραγματοποίηση του σκοπού του προβλεπόμενου στο άρθρο της από 11ης Απριλίου 1967 πρώτης οδηγίας , απαιτείται η καθιέρωση ειδικού καθεστώτος για τις μικρές επιχειρήσεις και , εφόσον συντρέχει περίπτωση , θα αποφασίσει επί των ορίων και των κοινών προϋποθέσεων εφαρμογής του εν λόγω καθεστώτος . Μέχρι την καθιέρωση του καθεστώτος αυτού , τα Κράτη μέλη δύνανται να διατηρούν τα ειδικά καθεστώτα τους και να τα εφαρμόζουν σύμφωνα με το παρόν άρθρο και τις μεταγενέστερες πράξεις του Συμβουλίου . Άρθρο 25 Κοινό κατ’ αποκοπή καθεστώς γεωργών 1 . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να εφαρμόζουν για τους γεωργούς , η υπαγωγή των οποίων στο κανονικό καθεστώς του φόρου προστιθεμένης αξίας ή , ενδεχομένως , στο προβλεπόμενο από το άρθρο 24 απλοποιημένο καθεστώς θα προσέκρουε σε δυσχέρειες , ένα κατ’ αποκοπήν καθεστώς , το οποίο αποσκοπεί στον συμψηφισμό της επιβαρύνσεως με τον φόρο προστιθεμένης αξίας , ο οποίος καταβάλλεται για τις αγορές αγαθών και υπηρεσιών των κατ’ αποκοπήν γεωργών , σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου . 2 . Κατά την έννοια του παρόντος άρθρου θεωρούνται ως : - « γεωργός » : ο υποκείμενος στον φόρο , ο οποίος ασκεί την δραστηριότητά του στο πλαίσιο μιας από τις κατωτέρω οριζόμενες εκμεταλλεύσεις , - « γεωργική , δασοκομική ή αλιευτική εκμετάλλευση - « λευση » : οι εκμεταλλεύσεις , οι οποίες θεωρούνται ως εκμεταλλεύσεις αυτού του είδους από κάθε Κράτος μέλος στο πλαίσιο των απαριθμουμένων στο παράρτημα Α παραγωγικών δραστηριοτήτων , - « γεωργός κατ’ άποκοπήν » : ο γεωργός , επί του οποίου εφαρμόζεται το προβλεπόμενο κατωτέρω από τις παραγράφους 3 και επόμενες , κατ’ αποκοπήν καθεστώς , - « γεωργικά προϊόντα » : τα αγαθά που προκύπτουν από τις απαριθμούμενες στο παράρτημα Α δραστηριότητες και που παράγονται από τις γεωργικές , δασοκομικές ή αλιευτικές εκμεταλλεύσεις κάθε Κράτους μέλους , - « γεωργικές υπηρεσίες » : οι απαριθμούμενες στο παράρτημα Β υπηρεσίες που παρέχονται από γεωργό με την χρησιμοποίηση των μέσων που διαθέτει σε εργατικό δυναμικό ή/και του συνήθους εξοπλισμού της αγροτικής , δασοκομικής ή αλιευτικής εκμεταλλεύσεώς του , - « επιβάρυνση με τον προηγουμένως καταβληθέντα φόρο προστιθεμένης αξίας » : η συνολική επιβάρυνση με φόρο προστιθεμένης αξίας των αγαθών και των υπηρεσιών που αγοράσθηκαν από το σύνολο των υπαγομένων στο κατ’ αποκοπήν καθεστώς γεωργικών , δασοκομικών και αλιευτικών εκμεταλλεύσεων , εφόσον ο φόρος αυτός θα ήταν δυνατό να εκπεσθεί σύμφωνα με το άρθρο 17 στην περίπτωση γεωργού υπαγομένου στο κανονικό καθεστώς εφαρμογής του φόρου προστιθεμένης αξίας , - « κατ’ άποκοπήν ποσοστά συμψηφισμού » : τα ποσοστά τα καθοριζόμενα από τα Κράτη μέλη , σύμφωνα με την παράγραφο 3 , τα οποία εφαρμόζονται στις περιπτώσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 5 , για να δύνανται οι κατ’ άποκοπήν γεωργοί να τυγχάνουν του κατ’ αποκοπήν συμψηφισμού της επιβαρύνσεως με τον προηγουμένως καταβληθέντα φόρο προστιθεμένης αξίας , - « κατ’ άποκοπήν συμψηφισμός » : το ποσό που προκύπτει από την εφαρμογή του αναφερομένου στην παράγραφο 3 κατ’ αποκοπήν ποσοστού συμψηφισμού στον κύκλο εργασιών του κατ’ αποκοπήν γεωργού , στις προβλεπόμενες από την παράγραφο 5 περιπτώσεις . 3 . Τα Κράτη μέλη καθορίζουν , εφόσον παρίσταται ανάγκη , κατ’ αποκοπήν ποσοστά συμψηφισμού , τα οποία κοινοποιούν στην Επιτροπή πριν αυτά τεθούν σε εφαρμογή . Τα ποσοστά αυτά καθορίζονται βάσει μακροοικονομικών δεδομένων των τριών τελευταίων ετών , αναφερομένων μόνο στους κατ’ αποκοπήν γεωργούς . Δεν επιτρέπεται τα ποσοστά αυτά να έχουν ως αποτέλεσμα την επιστροφή στο σύνολο των κατ’ αποκοπήν γεωργικών ποσών , που υπερβαίνουν τις επιβαρύνσεις με τον προηγουμένως καταβληθέντα φόρο προστιθεμένης αξίας . Τα Κράτη μέλη δύνανται να μειώνουν τα ποσοστά αυτά μέχρι μηδενισμού τους . Τα ποσοστά δύνανται να στρογγυλοποιούνται στο προς τα κάτω ή προς τα άνω ήμισυ μονάδος . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρια να καθορίζουν κατ’ αποκοπήν ποσοστά συμψηφισμού διαφορετικά για την δασοκομία , τους διάφορους κλάδους της γεωργίας και την αλιεία . 4 . Τα Κράτη μέλη δύνανται να απαλλάσσουν τους κατ’ αποκοπήν γεωργούς από τις υποχρεώσεις που βαρύνουν τους υποκειμένους στον φόρο δυνάμει του άρθρου 22 . 5 . Τα προβλεπόμενα ανωτέρω από την παράγραφο 3 κατ’ αποκοπήν ποσοστά εφαρμόζονται στην τιμή άνευ φόρου των γεωργικών προϊόντων που παρεδόθησαν από τους κατ’ άποκοπήν γεωργούς σε άλλους υποκειμένους στον φόρο , πλην των κατ’ αποκοπήν γεωργών και των γεωργικών υπηρεσιών που παρεσχέθησαν από τους κατ’ αποκοπήν γεωργούς σε άλλους υποκειμένους στον φόρο , πλην των κατ’ αποκοπήν γεωργών . Με τον συμψηφισμό αυτό αποκλείεται κάθε άλλη μορφή εκπτώσεως . 6 . Τα Κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να ορίζουν ότι η καταβολή των ποσών του κατ’ αποκοπήν συμψηφισμού πραγματοποιείται : α ) είτε από τον υποκείμενο στον φόρο άγοραστή ή λήπτη στην περίπτωση αυτήν ο υποκείμενος στον φόρο αγοραστής ή λήπτης έχει το δικαίωμα , σύμφωνα με τους καθοριζομένους από τα Κράτη μέλη τρόπους , να εκπίπτει από τον οφειλόμενο φόρο προστιθεμένης αξίας το ποσό του κατ’ αποκοπήν συμψηφισμού , το οποίο κατέβαλε στους κατ’ αποκοπήν γεωργούς . β ) είτε από την δημόσια αρχή . 7 . Τα Κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για τον αποτελεσματικό έλεγχο της καταβολής των κατ’ αποκοπήν συμψηφισμών στους κατ’ αποκοπήν γεωργούς . 8 . Για τις παραδόσεις γεωργικών προϊόντων και παροχές γεωργικών υπηρεσιών , πλην των αναφερομένων ανωτέρω στην παράγραφο 5 , η καταβολή των κατ’ αποκοπήν συμψηφισμών θεωρείται ότι γίνεται από τον αγοραστή ή τον λήπτη . 9 . Κάθε Κράτος μέλος έχει την ευχέρεια να εξαιρεί από το κατ’ αποκοπήν καθεστώς ορισμένες κατηγορίες γεωργών , καθώς και τους γεωργούς , για τους οποίους η εφαρμογή του κανονικού καθεστώτος του φόρου προστιθεμένης αξίας ή , ενδεχομένως , του προβλεπομένου στο άρθρο 24 παράγραφος 1 απλοποιημένου καθεστώτος , δεν παρουσιάζει δυσχέρειες διοικητικής φύσεως . 10 . Κάθε κατ’ αποκοπήν γεωργός έχει το δικαίωμα να επιλέγει την υπαγωγή στο κανονικό καθεστώς του φόρου προστιθεμένης αξίας ή , ενδεχομένως , στο προβλεπόμενο στο άρθρο 24 παράγραφος 1 , απλοποιημένο καθεστώς , σύμφωνα με τους καθοριζομένους από κάθε Κράτος μέλος όρους και λεπτομέρειες . 11 . Πριν από το τέλος του πέμπτου έτους από την έναρξη ισχύος της παρούσης οδηγίας , η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο νέες προτάσεις ως προς την εφαρμογή του φόρου προστιθεμένης αξίας στις πράξεις που αναφέρονται στα γεωργικά προϊόντα και στις γεωργικές υπηρεσίες . 12 . όταν τα Κράτη μέλη κάνουν χρήση της προβλεπομένης από το παρόν άρθρο ευχερείας , καθορίζουν , εν όψει της εφαρμογής του καθεστώτος των ιδίων πόρων , την ομοιόμορφη βάση του φόρου προστιθεμένης αξίας , εφαρμόζοντας την κοινή μέθοδο υπολογισμού του παραρτήματος Γ . Άρθρο 26 Ειδικό καθεστώς των πρακτορείων ταξιδίων 1 . Τα Κράτη μέλη επιβάλλουν φόρο προστιθεμένης αξίας στις πράξεις των πρακτορείων ταξιδίων σύμφωνα με το παρόν άρθρο , κατά το μέτρο που τα πρακτορεία αυτά ενεργούν ιδίω ονόματι έναντι των ταξιδιωτών και εφόσον χρησιμοποιούν , για την πραγματοποίηση του ταξιδίου , παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών άλλων υποκειμένων στον φόρο . Το παρόν άρθρο δεν εφαρμόζεται στα πρακτορεία ταξιδίων , τα οποία ενεργούν αποκλειστικά ως μεσολαβητές και για τα οποία εφαρμόζεται το άρθρο 11 υπό Α παράγραφος 3 περίπτωση γ ) . Θεωρούνται , επίσης , κατά την έννοια του παρόντος άρθρου , ως πρακτορεία ταξιδίων οι οργανωτές περιηγήσεων . 2 . οι πράξεις που πραγματοποιούνται από το πρακτορείο για την εκτέλεση του ταξιδίου , θεωρούνται ως μία ενιαία παροχή υπηρεσίας από το πρακτορείο ταξιδίων προς τον ταξιδιώτη . Η παροχή αυτή φορολογείται στο Κράτος μέλος , στο οποίο το πρακτορείο ταξιδίων έχει την έδρα της οικονομικής του δραστηριότητος ή μόνιμη εγκατάσταση , από την οποία ενήργησε την παροχή των υπηρεσιών . Για την εν λόγω παροχή υπηρεσιών θεωρείται ως βάση επιβολής του φόρου και τιμή άνευ φόρου , κατά την έννοια του άρθρου 22 παράγραφος 3 περίπτωση β ) το περιθώριο κέρδους του πρακτορείου ταξιδίων , δηλαδή η διαφορά μεταξύ του συνολικού καταβλητέου από τον ταξιδιώτη ποσού άνευ φόρου προστιθεμένης αξίας και του πραγματικού κόστους με το οποίο επιβαρύνεται το πρακτορείο ταξιδίων για παραδόσεις και παροχές υπηρεσιών από άλλους υποκειμένους στον φόρο , κατά το μέτρο που ο ταξιδιώτης έχει άμεσο όφελος από τις πράξεις αυτές . 3 . Αν οι πράξεις , τις οποίες το πρακτορείο ταξιδίων αναθέτει σε άλλους υποκειμένους στον φόρο , πραγματοποιούνται από τους τελευταίους εκτός της Κοινότητος , η παροχή υπηρεσιών του πρακτορείου εξομοιούται προς δραστηριότητα μεσολαβούντος προσώπου , απαλλασσομένη σύμφωνα με το άρθρο 15 περίπτωση 14 . Αν οι πράξεις αυτές πραγματοποιούνται τόσο εντός , όσο και εκτός της Κοινότητος , πρέπει να θεωρείται ως απαλλασσόμενο μόνο το μέρος της παροχής υπηρεσιύν του πρακτορείου ταξιδίων , το οποίο αφορά τις πραγματοποιηθείσες εκτός της Κοινότητος πράξεις . 4 . Τα ποσά του φόρου προστιθεμένης αξίας , με τα οποία επιβαρύνεται το πρακτορείο ταξιδίων από άλλους υποκειμένους στον φόρο για τις προβλεπόμενες ανωτέρω από την παράγραφο 2 πράξεις που παρέχουν άμεσο όφελος στον ταξιδιώτη , δεν εκπίπτονται ούτε επιστρέφονται σε οποιοδήποτε Κράτος μέλος . ΤΙΤΛΟΣ XV ΜΕΤΡΑ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΕΩΣ Άρθρο 27 1 . Το Συμβούλιο δύναται προτάσει της Επιτροπης , να επιτρέπει ομοφώνως , σε κάθε Κράτος μέλος την λήψη ειδικών μέτρων , κατά παρέκκλιση από την παρούσα οδηγία , με σκοπό την απλοποίηση της εισπράξεως του φόρου ή την αποτροπή ορισμένων περιπτώσεων φοροδιαφυγής ή φοροαποφυγής . Τα προοριζόμενα για απλοποίηση της εισπράξεως του φόρου μέτρα δεν επιτρέπεται να επηρεάζουν , παρά μόνο κατά τρόπο αμελητέο , το ποσό του οφειλομένου φόρου στο στάδιο της τελικής καταναλώσεως . 2 . Το Κράτος μέλος που επιθυμεί να λάβει τα αναφερόμενα στην παράγραφο 1 μέτρα , φέρει το ζήτημα στην Επιτροπή και παρέχει σε αυτήν κάθε στοιχείο χρήσιμο για την εκτίμηση του θέματος . 3 . Η Επιτροπή ενημερώνει σχετικώς τα λοιπά Κράτη μέλη εντός προθεσμίας ενός μηνός . 4 . Η απόφαση του Συμβουλίου θεωρείται ότι έχει ληφθεί , εφόσον εντός διμήνου από της αναφερομένης στην παράγραφο 3 ενημερώσεως , ούτε η Επιτροπή , ούτε Κράτος μέλος , ζητήσει να επιληφθεί της υποθέσεως το Συμβούλιο . 5 . Τα Κράτη μέλη , τα οποία εφαρμόζουν κατά την 1ην Ιανουαρίου 1977 ειδικά μέτρα , όπως τα αναφερόμενα ανωτέρω στη παράγραφο 1 , δύνανται να τα διατηρήσουν , υπό τον όρο ότι θα τα κοινοποιήσουν στην Επιτροπή προ της 1ης Ιανουαρίου 1978 και με την επιφύλαξη ότι , προκειμένου περί μέτρων προοριζομένων για την απλοποίηση της εισπράξεως του φόρου , τα μέτρα αυτά είναι σύμφωνα προς το κριτήριο το τιθέμενο στην παράγραφο 1 . ΤΙΤΛΟΣ XVI ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 28 1 . οι διατάξεις , οι οποίες έχουν ενδεχομένως τεθεί σε ισχύ από τα Κράτη μέλη στο πλαίσιο της ευχέρειας που προβλέπεται στις τέσσερις πρώτες περιπτώσεις του άρθρου 17 της δευτέρας οδηγίας του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 , παύουν να εφαρμόζονται σε καθένα από τα ενδιαφερόμενα Κράτη μέλη από την αντίστοιχη ημερομηνία ενάρξεως της ισχύος των διατάξεων του άρθρου 1 παράγραφος δευτέρα της παρούσης οδηγίας . 2 . οι μειωμένοι συντελεστές και οι απαλλαγές με επιστροφή των καταβληθέντων κατά το προηγούμενο στάδιο φόρων , που υφίστανται την 31η Δεκεμβρίου 1975 και ανταποκρίνονται στα κριτήρια , τα αναφερόμενα στην τελευταία περίπτωση του άρθρου 17 της δευτέρας οδηγίας του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 , δύνανται να διατηρηθούν μέχρι μια ημερομηνία που θα καθορισθεί ομοφώνως από το Συμβούλιο , προτάσει της Επιτροπης , η οποία όμως δεν δύναται να είναι μεταγενέστερη της ημερομηνίας καταργήσεως των φορολογιών κατά την εισαγωγή και της μη φορολογίας ή επιστροφής των φόρων κατά την εξαγωγή στις μεταξύ των Κρατών μελών συναλλαγές . Τα Κράτη μέλη λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την εξασφάλιση της δηλώσεως από τους υποκειμένους στον φόρο των στοιχείων που απαιτούνται για τον προσδιορισμό των ιδίων πόρων , των αναγομένων στις πράξεις αυτές . Το Συμβούλιο προβαίνει ανά πενταετία , βάσει εκθέσεως της Επιτροπής , σε επανεξέταση των αναφερομένων ανωτέρω μειωμένων συντελεστών και απαλλαγών και , κατά περίπτωση , εκδίδει ομοφώνως , προτάσει της Επιτροπής , τις αναγκαίες διατάξεις προς εξασφάλιση της προοδευτικής καταργήσεώς τους . 3 . Κατά την διάρκεια της προβλεπομένης στην παράγραφο 4 μεταβατικής περιόδου τα Κράτη μέλη δύνανται : α ) να συνεχίσουν να επιβάλλουν φόρο επί πράξεων απαλλασσομένων δυνάμει των άρθρων 13 η 15 και των οποίων ο πίνακας παρατίθεται στο παράρτημα Ε . β ) να συνεχίσουν να απαλλάσσουν από τον φόρο τις απαριθμούμενες στο παράρτημα ΣΤ πράξεις υπό τις υφιστάμενες στο Κράτος μέλος προϋποθέσεις . γ ) να παρέχουν στους υποκειμένους στον φόρο την ευχέρεια επιλογής της φορολογήσεως των απαλλασσομένων πράξεων υπό τις οριζόμενες στο παράρτημα Ζ προϋποθέσεις . δ ) να συνεχίσουν να εφαρμόζουν διατάξεις κατά παρέκκλιση από την προβλεπομένη στο άρθρο 18 παράγραφος 2 εδάφιο πρώτο , αρχή της αμέσου εκπτώσεως . ε ) να συνεχίσουν να εφαρμόζουν διατάξεις κατά παρέκκλιση από το άρθρο 5 παράγραφος 4 περίπτωση γ ) , το άρθρο 6 παράγραφος 4 και το άρθρο 11 υπό Α παράγραφος 3 περίπτωση γ ) . στ ) να ορίσουν ότι για τις παραδόσεις κτιρίων και γηπέδων προς οικοδόμηση , αγοραζομένων προς τον σκοπό μεταπωλήσεώς τους από υποκείμενο στον φόρο που δεν είχε δικαίωμα προς έκπτωση κατά την αγορά , βάση επιβολής του φόρου είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής πωλήσεως και της τιμής αγοράς . ζ ) κατά παρέκκλιση άπό τις διατάξεις του άρθρου 17 παράγραφος 3 και του άρθρου 26 παράγραφος 3 , να συνεχίσουν να απαλλάσσουν , χωρίς δικαίωμα εκπτώσεως των προηγουμένως καταβληθέντων φόρων , τις προβλεπόμενες από το άρθρο 26 παράγραφος 3 παροχές υπηρεσιών των πρακτορείων ταξιδίων . Η παρέκκλιση αυτή εφαρμόζεται επίσης στα πρακτορεία ταξιδίων , τα οποία ενεργούν επ’ ονόματι και για λογαριασμό του ταξιδιώτου . 4 . Η μεταβατική περίοδος ορίζεται αρχικά για μία πενταετία που αρχίζει την 1ην Ιανουαρίου 1978 . Το αργότερο έξη μήνες προ της λήξεως της περιόδου αυτής , μεταγενέστερα δε μόνο όταν είναι ανάγκη , το Συμβούλιο , βάσει εκθέσεως της Επιτροπής , θα επανεξετάσει την κατάσταση όσον αφορά τις απαριθμούμενες στην παράγραφο 2 παρεκκλίσεις και θα αποφασίσει ομοφώνως , προτάσει της Επιτροπής , για την ενδεχόμενη κατάργηση ορισμένων από τις παρεκκλίσεις αυτές ή του συνόλου αυτών . 5 . Μετά το πέρας της μεταβατικής περιόδου οι μεταφορές προσώπων θα φορολογούνται στην χώρα αναχωρήσεως για την πραγματοποιουμένη στο εσωτερικό της Κοινότητος διαδρομή , κατά τρόπο που θα καθορισθεί ομοφώνως από το Συμβούλιο , προτάσει της Επιτροπής . ΤΙΤΛΟΣ XVII ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΦΟΡΟΥ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Άρθρο 29 1 . Συνιστάται Συμβουλευτική Επιτροπή Φόρου Προστιθεμένης Αξίας , η οποία καλείται στο εξής « επιτροπή » . 2 . Η επιτροπή αποτελείται από αντιπροσώπους των Κρατών μελών και της Επιτροπής . Η επιτροπή προεδρεύεται από αντιπρόσωπο της Επιτροπής . Η γραμματεία της επιτροπής εξασφαλίζεται από τις υπηρεσίες της Επιτροπής . 3 . Η επιτροπή καταρτίζει τον κανονισμό της . 4 . Εκτός από τα σημεία που αποτελούν αντικείμενο διαβουλεύσεων δυνάμει της παρούσης οδηγίας , η επιτροπή εξετάζει τα ζητήματα που της υποβάλλει ο πρόεδρός της , είτε με δική του πρωτοβουλία είτε κατόπιν αιτήσεως του αντιπροσώπου Κράτους μέλους , σχετικά με την εφαρμογή των κοινοτικών διατάξεων περί φόρου προστιθεμένης αξίας . ΤΙΤΛΟΣ XVIII ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 30 Διεθνείς συμφωνίες Το Συμβούλιο δύναται προτάσει της Επιτροπής να επιτρέπει ομοφώνως , σε κάθε Κράτος μέλος να συνάπτει με τρίτη χώρα ή με διεθνή οργανισμό συμφωνία που δύναται να περιέχει παρεκκλίσεις από την παρούσα οδηγία . Το Κράτος , το οποίο επιθυμεί να συνάψει μία τέτοια συμφωνία , φέρει το ζήτημα στην Επιτροπή και παρέχει όλα τα στοιχεία , που απαιτούνται για την εκτίμηση του θέματος . Η Επιτροπή ενημερώνει σχετικώς τα άλλα Κράτη μέλη εντός προθεσμίας ενός μηνός . Η απόφαση του Συμβουλίου θεωρείται ότι έχει ληφθεί αν , εντός διμήνου από της προβλεπομένης ανωτέρω στην πρώτη παράγραφο ενημερώσεως , η υπόθεση δεν συζητηθεί από το Συμβούλιο . Άρθρο 31 Λογιστική μονάδα 1 . Η λογιστική μονάδα που χρησιμοποιείται στην παρούσα οδηγία , είναι η ευρωπαϊκή λογιστική μονάδα ( « ΕΛΜ » ) , όπως ορίζεται από την απόφαση 75/250/ΕΟΚ (10) . 2 . Κατά την μετατροπή της λογιστικής αυτής μονάδος σε εθνικά νομίσματα , τα Κράτη μέλη δύνανται να στρογγυλοποιούν μέχρι 10 % προς τα άνω ή προς τα κάτω , τα ποσά που προκύπτουν από την μετατροπή αυτή . Άρθρο 32 Μεταχειρισμένα αντικείμενα Το Συμβούλιο , προτάσει της Επιτροπής , θα θεσπίσει ομοφώνως , προ της 31ης Δεκεμβρίου 1977 , το κοινοτικό καθεστώς φορολογίας των μεταχειρισμένων αντικειμένων , καθώς και των αντικειμένων τέχνης , αρχαιολογικών αντικειμένων και των αντικειμένων για συλλογές . Μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή το κοινοτικό αυτό καθεστώς , τα Κράτη μέλη , τα οποία κατά τον χρόνο ενάρξεως ισχύος της παρούσης οδηγίας εφαρμόζουν ειδικό καθεστώς για τα ανωτέρο αντικείμενα , δύνανται να διατηρήσουν το καθεστώς αυτό . Άρθρο 33 Με την επιφύλαξη άλλων κοινοτικών διατάξεων , οι διατάξεις της παρούσης οδηγίας δεν εμποδίζουν την διατήρηση ή την επιβολή από Κράτος μέλος φόρων επί των συμβάσεων ασφαλίσεως και επί των παιγνίων και στοιχημάτων , ειδικών φόρων καταναλώσεως , δικαιωμάτων εγγραφής ή καταχωρίσεως και γενικότερα κάθε φόρου , δικαιώματος ή τέλους , μη έχοντος τον χαρακτήρα φόρου επί του κύκλου εργασιών . ΤΙΤΛΟΣ XIX ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ Άρθρο 34 Η Επιτροπή , αφού διαβουλευθεί με τα Κράτη μέλη , υποβάλλει στο Συμβούλιο , για πρώτη φορά την 1ην Ιανουαρίου 1982 , κατόπιν δε ανά διετία , έκθεση επί της λειτουργίας του κοινού συστήματος του φόρου προστιθεμένης αξίας στα Κράτη μέλη . Η έκθεση αυτή διαβιβάζεται από το Συμβούλιο στην Συνέλευση . Άρθρο 35 Το Συμβούλιο , προς το συμφέρον της κοινής αγοράς , εκδίδει ομοφώνως , στον κατάλληλο χρόνο προτάσει της Επιτροπής και κατόπιν διαβουλεύσεως με την Συνέλευση και την οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή , τις κατάλληλες οδηγίες με σκοπό την συμπλήρωση του κοινού συστήματος φόρου προστιθεμένης αξίας και ιδίως τον προοδευτικό περιορισμό ή την κατάργηση των ληφθέντων από τα Κράτη μέλη μέτρων κατά παρέκκλιση από το σύστημα αυτό , για να επιτευχθεί σύγκλιση των εθνικών συστημάτων φόρου προστιθεμένης αξίας και να προετοιμασθεί , με τον τρόπο αυτό , η πραγματοποίηση του σκοπού που αναφέρεται στο άρθρο 4 της πρώτης οδηγίας του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 . Άρθρο 36 Το άρθρο 2 παράγραφος τετάρτη και το άρθρο 5 της πρώτης οδηγίας του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 καταργούνται . Άρθρο 37 Η δευτέρα οδηγία του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 παύει να ισχύει σε κάθε Κράτος μέλος από την έναρξη εφαρμογής της παρούσης οδηγίας . Άρθρο 38 Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα Κράτη μέλη . Έγινε στις Βρυξέλλες , στις 17 Μαΐου 1977 . Για το Συμβούλιο ο Πρόεδρος J. SILKIN (1) ΕΕ άριθ. A 40 της 8 . 4 . 1974 , σ. 25 . (2) ΕΕ άριθ. A 139 της 12 . 11 . 1974 , σ. 15 . (3) ΕΕ άριθ. 71 της 14 . 4 . 1967 , σ. 1301/67 . (4) ΕΕ άριθ. N 94 της 28 . 4 . 1970 , σ. 19 . (5) ΕΕ άριθ. N 148 της 28 . 6 . 1968 , σ. 6 . (6) ΕΕ άριθ. N 194 της 6 . 8 . 1968 , σ. 13 . (7) ΕΕ άριθ. N 58 της 8 . 3 . 1979 , σ. 11 . (8) ΕΕ άριθ. N 58 της 8 . 3 . 1969 , σ. 7 . (9) ΕΕ άριθ. N 238 της 28 . 9 . 1968 , σ. 1 . (10) ΕΕ άριθ. N 104 της 24 . 4 . 1975 , σ. 35 . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ I . Η ΚΥΡΙΩΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ 1 . γενική γεωργία , περιλαμβανομένης και της αμπελουργίας . 2 . καλλιέργεια οπωροφόρων δένδρων ( περιλαμβανομένης και καλλιεργείας ελαιοδένδρων ) και καλλιέργεια κηπευτικών , ανθοκομικών και διακοσμητικών φυτών , έστω και σε θερμοκήπια . 3 . παραγωγή μανιταριών και μπαχαρικών , παραγωγή σπόρων προς σπορά και φυτών προς φύτευση εκμετάλλευση φυτωρίων . II . ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ 1 . κτηνοτροφία . 2 . πτηνοτροφία . 3 . κονικλοτροφία . 4 . μελισσοκομία . 5 . μεταξοσκωληκοτροφία . 6 . σαλιγκαροτροφία . III . ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ IV . ΑΛΙΕΙΑ 1 . αλιεία γλυκού ύδατος . 2 . ιχθυοτροφία . 3 . καλλιέργεια μυδιών , στρειδιών και λοιπών μαλακίων και μαλακοστράκων . 4 . βατραχοτροφία . V . Θεωρούνται επίσης ως δραστηριότητες γεωγικής παραγωγής οι μεταποιητικές δραστηριότητες , τις οποίες πραγματοποιεί ο γεωργός επί προϊόντων που προέρχονται κατά κύριο λόγο από την γεωργική του παραγωγή με μέσα χρησιμοποιούμενα κανονικώς στο πλαίσιο των γεωργικών , δασοκομικών ή αλιευτικών εκμεταλλεύσεων . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Θεωρούνται ως παροχές γεωργικών υπηρεσιών οι υπηρεσίες που συμβάλλουν υπό κανονικές συνθήκες στην επίτευξη της γεωργικής παραγωγής και ιδίως : - οι εργασίες καλλιεργείας , θερισμού , αλωνίσματος , δεματιάσματος , περισυλλογής και συγκομιδής , περιλαμβανομένων και της σποράς και φυτεύσεως , - η συσκευασία και οι εργασίες προπαρασκευής για την πώληση , όπως εργασίες ξηράνσεως , καθαρισμού , συνθλίψεως , απολυμάνσεως και η εναπόθεση σε σιλό γεωργικών προϊόντων , - η αποθήκευση γεωργικών προϊόντων , - η φύλαξη , εκτροφή η πάχυνση ζώων , - η μίσθωση για γεωργικούς σκοπούς μέσων χρησιμοποιουμένων κανονικώς στις γεωργικές , δασοκομικές ή αλιευτικές εκμεταλλεύσεις , - η τεχνική βοήθεια , - η καταστροφή επιβλαβών φυτών και ζώων , οι ψεκασμοί φυτών και εδάφους , - η εκμετάλλευση αρδευτικών και αποξηραντικών εγκαταστάσεων , - η κοπή δένδρων , ξύλων και άλλες δασοκομικές υπηρεσίες . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ (1) ΚΟΙΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ I . Για τον υπολογισμό της προστιθεμένης αξίας του συνόλου των γεωργικων , δασοκομικων και αλιευτικων εκμεταλλεύσεων , λαμβάνεται υπόψη η αξία άνευ προστιθεμένης αξίας : 1 . της τελικής παραγωγής , περιλαμβανομένης της αυτοκαταναλώσεως των αναφερομένων κατωτέρω υπό IV και V κλάδων « γεωργικά προϊόντα και προϊόντα θήρας » και « ακατέργαστος ξυλεία » , στα οποία προστίθενται τα προϊόντα των αναφερομένων υπό V του παραρτήματος Α μεταποιητικών δραστηριοτήτων . 2 . της ενδιαμέσου καταναλώσεως που είναι αναγκαία για την επίτευξη της αναφερομένης υπό 1 παραγωγής . 3 . των ακαθαρίστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου οι οποίες πραγματοποιούνται σε συνδυασμό με τις καθοριζόμενες στα παραρτήματα Α και Β δραστηριότητες . II . Προς καθορισμό των υποκειμένων στον φόρο προστιθεμένης αξίας εισροών , οι οποίες δημιουργούν δικαίωμα προς έκπτωση και των εκροών των κατ’ αποκοπήν γεωργών , αφαιρούνται από τους εθνικούς λογαριασμούς οι εισροές και εκροές του αυτού είδους των υπαγομένων στο κανονικό σύστημα φόρου προστιθεμένης αξίας γεωργών , λαμβανομένων υπόψη των ίδιων , όπως και στην παράγραφο I , στοιχείων . III . Η προστιθεμένη αξία των κατ’ αποκοπήν γεωργών ισούται προς την διαφορά μεταξύ , αφενός της κατά την παράγραφο I 1 αξίας της τελικής παραγωγής άνευ φόρου προστιθεμένης αξίας και , αφετέρου, του ποσού της κατά την παράγραφο I 2 ενδιαμέσου καταναλώσεως , καθώς και των κατά την παράγραφο I 3 ακαθαρίστων επενδύσεων παγίου κεφαλαίου . όλα τα στοιχεία αυτά αναφέρονται αποκλειστικά και μόνο στους κατ’ αποκοπήν γεωργούς . IV . ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΘΗΡΑΣ * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Δημητριακά ( πλην ορύζης ) * * Σίτος και ζέα ( EPEAUTRE ) * * Σίτος μαλακός και ζέα * 10.01.11 1 * * 10.01.19 1 * Χειμερινός σίτος ( περιλαμβανομένης και ζέας ) * - * Εαρινός σίτος * - * Σίτος σκληρός * 10.01.51 * * 10.01.59 * Χειμερινός σίτος * - * Εαρινός σίτος * - * Σίκαλις και σμιγός * * Σίκαλις * 10.02.00 * Χειμερινή σίκαλις * - * Εαρινή σίκαλις * - * Σμιγός * 10.01.11 2 * * 10.01.19 2 * Κριθή * 10.03.10 * * 10.03.90 * Χειμερινή κριθή * - * Εαρινή κριθή * - * Βρώμη και μίγματα θερινών δημητριακών * * Βρώμη * 10.04.10 * * 10.04.90 * Μίγματα θερινών δημητριακών * - * Αραβόσιτος ( σπόρος ) * 10.05.10 * * 10.05.92 * Άλλα δημητριακά ( πλην ορύξης ) * * Φαγόπυρον το εδώδιμον * 10.07.10 * Κέγχρος * 10.07.91 * Σόργον * 10.07.95 * Κέγχρος ο μακρός * 10.07.96 * Δημητριακά μη κατονομαζόμενα άλλου ( πλην ορύζης ) * 10.07.99 * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Όρυζα μετά των αχύρων ή αναποφλοίωτη * 10.06.11 * Όσπρια ξηρά * * Πίσσα ξηρά και για ζωοτροφές * 07.05.11 * Πίσσα ξηρά , εκτός από τα προοριζόμενα για ζωοτροφές * - * Πίσσα ξηρά ( πλην ερεβύνθων ) * - * Ερέβυνθοι * - * Πίσσα για ζωοτροφές * - * Φασίολοι ξηροί , κουκιά και φούλια * * Φασίολοι ξηροί * 07.05.15 * Κουκιά και φούλια * 07.05.95 * Άλλα όσπρια ξηρά * * Φακαί * 07.05.91 * Σπόροι βίκου * 12.03.31 2 * Σπόροι λουπίνου * 12.03.49 2 * Ξηρά όσπρια μη κατονομαζόμενα άλλου και μίγματα οσπρίων ξηρών μεταξύ των ή με δημητριακά * 07.05.97 * Βοτανιζόμενα φυτά * * Γεώμηλα * * Γεώμηλα ( έτερα των προς σποράν ) * * Γεώμηλα πρώιμα * 07.01.13 * * 07.01.15 * Γεώμηλα μη πρώιμα * 07.01.17 * * 07.01.19 * Γεώμηλα προς σποράν * 07.01.11 * Σακχαρότευτλα * 12.04.11 * Τεύτλα για ζωοτραφές γογγύλια Σουηδίας , καρόττα και γογγύλια για ζωοτροφές άλλα φυτά βοτανιζόμενα * * Τεύτλα για ζωοτροφές * 12.10.10 * Γογγύλια Σουηδίας , καρόττα και γογγύλια για ζωοτροφές * 12.10.10 * Γογγύλια Σουηδίας * 12.10.10 * Καρόττα , γογγύλια για ζωοτροφές * 12.10.10 * Λάχανα για ζωοτροφές * 12.10.99 2 * Άλλα φυτά βοτανιζόμενα * * Κολοκασία * 07.06.10 * Γλυκοπατάται * 07.06.50 * Φυτά βοτανιζόμενα μη κατονομαζόμενα άλλου * 07.06.30 * * 12.10.09 3 * Βιομηχανικά φυτά * * Σπόροι και καρποί ελαιώδεις ( πλην ελαίων ) * * Κραμβόσπορος και γογγυλόσπορος * 12.01.91 * Χειμερινός κραμβόσπορος * - * Θερινός κραμβόσπορος * - * Εγγυλόσποροι αγριογογγύλης * - * Ηλιανθόσπορος * 12.01.95 * Σπέρματα σόγιας * 12.01.40 * Σπόρος κίκκεως * 12.01.50 * Λινόσπορος * 12.01.61 * * 12.01.69 * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Σπέρματα σησαμίου , καννάβεως , σινάπεως , μήκωνος * * Σπέρματα σησαμίου * 12.01.97 * Σπέρματα καννάβεως * 12.01.94 * Σπέρματα σινάπεως * 12.01.92 * Σπέρματα μήκωνος * 12.01.93 * Φυτά για την υφαντουργία * * Λίνον * 54.01.10 * Κάνναβις * 57.01.10 * Καπνός ακατέργαστος ( περιλαμβανομένου και του αποξηρανθέντος ) * 24.01.10 * * 24.01.90 * Λυκίσκος * 12.06.00 * Άλλα βιομηχανικά φυτά * * Κιχώριον δια καφέ * 12.05.00 * Φυτά για την ιατρική , την αρωματοποιΐα και για αρτύματα * * Κρόκος * 09.10.31 * Κύμινον * 07.01.82 * Φυτά για την ιατρική , την αρωματοποιΐα και για αρτύματα , μη κατονομαζόμενα άλλου * 09.09 ( 11-13-15-17-18 ) * * 09.10 ( 11-20-51-55-71 ) * * 12.07 ( 10-20-30-40-50-60-70-80-91-99 ) * Λαχανικά νωπά * * Λάχανα εδώδιμα * * Κουνουπίδια * 07.01.21 * * 07.01.22 * άλλα λάχανα * * Λάχανα Βρυξελλών * 07.01.26 * Λάχανα λευκά * * Λάχανα ερυθρά * 07.01.23 * Λάχανα Σαβοΐας ( η Μιλάνου ) * 07.01.27 1 * Λάχανα πράσινα * 07.01.27 1 * Λάχανα μη κατονομαζόμενα άλλου * 07.01.27 1 * Λαχανικά φυλλώδη και βλαστώδη πλην των λαχάνων * * Σέλινα εν γένει * 07.01.51 * * 07.01.53 * * 07.01.97 2 * Πράσσα * 07.01.68 * Μαρούλια * 07.01.31 * * 07.01.33 * Ραδίκια * 07.01.36 1 * Σπανάκια * 07.01.29 * Σπαράγγια * 07.01.71 * Ραδίκια ( witloof endives ) * 07.01.34 * Αγκινάρες * 07.01.73 * Έτερα λαχανικά φυλλώδη και βλαστώδη * * Σμύρνιον ( mache ) * 07.01.36 2 * Αγκιναροειδή και αγριοαγγινάρες ( cardes et cardons ) * 07.01.37 * Μάραθον * 07.01.91 * Λάπαθον η ρεβέντι * 07.01.97 1 * Κάρδαμον * 07.01.97 1 * Μαϊντανός * 07.01.97 1 * Μπρόκολα ραπανιών * 07.01.97 1 * Λαχανικά φυλλώδη και βλαστώδη μη κατονομαζόμενα άλλου * 07.01.97 1 * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Λαχανικά καλλιεργούμενα για τον καρπό * * Τομάται * 07.01.75 * * 07.01.77 * Αγγούρια και αγγουράκια * 07.01.83 * * 07.01.85 * Πεπόνια * 08.09.10 * Μελιτζάνες , κολοκύθια και κολοκυθάκια * 07.01.95 * Πιπεριές * 07.01.93 * Άλλα λαχανικά καλλιεργούμενα για τον καρπό * 07.01.97 3 * Ρίζαι , βολβοί και κόνδυλοι * * Ραφανικράμβαι ( choux-raves ) * 07.01.27 2 * Γογγύλια εδώδιμα * 07.01.54 * Καρόττα * 07.01.54 * Σκόρδα * 07.01.67 * Κρόμμυα και ασκαλώνια * 07.01 ( 62-63-66 ) * Τεύτλα εδώδιμα * 07.01.56 * * 07.01.59 * Τραγονωπώγωνες ( salsifis ) * 07.01.56 * * 07.01.59 * Έτεραι ρίζαι , βολβοί και κόνδυλοι ( σχοινόπρασσον , ραφανίδες , ρέβες , ράφανοι ή ραπάνια ) * 07.01.56 * * 07.01.59 * Λαχανικά λοβοφόρα * * Αρακάς ( μπιζέλια ) * 07.01.41 * * 07.01.43 * Φασόλια * 07.01.45 * * 07.01.47 * Άλλα λαχανικά λοβοφόρα * 07.01.49 * Μανιτάρια καλλιεργημένα * 07.01.87 * Νωποί καρποί και όπωραι , περιλαμβανομένων των εσπεριδοειδών ( πλην σταφυλών και ελαίων ) * * Μήλα και αχλάδια επιτραπέζια * * Μήλα επιτραπέζια * 08.06 ( 13-15-17 ) * Αχλάδια επιτραπέζια * 08.06 ( 36-38 ) * Μήλα για την κατασκευή μηλίτου και αχλάδια για την κατασκευή απίτου * * Μήλα για την κατασκευή μηλίτου ( cidre ) * 08.06.11 * Αχλάδια για την κατασκευή απίτου ( poire ) * 08.06.32 * Όπωραι μετά πύρηνος * * Ροδάκινα * 08.07.32 * Βερύκκοκα * 08.07.10 * Κεράσια * 08.07 ( 51-55 ) * Δαμάσκηνα ( περιλαμβανομένων και των mirabelles , reines-claudes , quetsches ) * 08.07 ( 71-75 ) * Άλλαι όπωραι μετά πύρηνος * 08.07.90 * Καρποί κελυφωτοί * * Κάρυα * 08.05.31 * Λεπτοκάρυα ( φουντούκια ) * 08.05.91 * Αμύγδαλα * 08.05.11 * * 08.05.19 * Κάστανα * 08.05.50 * Άλλοι καρποί κελυφωτοί ( πλην των τροπικών ) * * Φυστίκια * 08.05.70 * Καρποί κελυφωτοί μη κατονομαζόμενοι άλλου ( πλην των τροπικών ) * 08.05.97 1 * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Άλλοι καρποί δένδρων * * Σύκα * 08.03.10 * Κυδώνια * 08.06.50 * Καρποί δένδρων μη κατονομαζομένων άλλου ( πλην των τροπικών ) * 08.09.90 1 * Φράουλαι * 08.08 ( 11-15 ) * Καρποί σαρκώδεις * * Φραγκοστάφυλα και μαύρα φραγκοστάφυλα * * Μαύρα φραγκοστάφυλα * 08.08.41 * * 08.08.49 1 * * 08.08.90 1 * * 08.09.90 2 * Φραγκοστάφυλα * 08.08.41 * * 08.08.49 1 * * 08.08.90 1 * * 08.09.90 2 * Σμέουρα * 08.08.41 * * 08.08.49 1 * * 08.08.90 1 * * 08.09.90 2 * Πράσινα φραγκοστάφυλα * 08.08.41 * * 08.08.49 1 * * 08.08.90 1 * * 08.09.90 2 * Έτεραι παρόμοιαι όπωραι ( π.χ. μούρα καλλιεργημένα ) , πλην των άγριων μούρων * 08.08.41 * * 08.08.49 1 * * 08.08.90 1 * * 08.09.90 2 * Εσπεριδοειδή * * Πορτοκάλια * 08.02 ( 21-22-24-27 ) * Μανταρίνια και κλεμαντίνες * 08.02 ( 32-36 ) * Λεμόνια * 08.02.50 * Φράπες * 08.02.70 * Άλλα εσπεριδοειδή * 08.02.90 * Κίτρα * - * Γλυκολέμονα * - * Περγαμόντα * - * Εσπεριδοειδή μη κατονομαζόμενα άλλου * - * Σταφυλαί και έλαιαι * * Σταφυλαί * * Επιτραπέζιοι σταφυλαί * 08.04 ( 21-23 ) * Έτεραι σταφυλαί ( δια παραγωγήν οίνου , χυμού σταφυλών και σταφίδων ) * 08.04 ( 25-27 ) * Έλαιαι * * Επιτραπέζιοι έλαιαι * 07.01.78 * Έτεραι έλαιαι ( για την παραγωγή ελαίου ) * 07.01.79 * * 07.03.13 * Άλλα φυτικά προϊόντα * * Φυτά για ζωοτροφές (2) * 12.10.99 1 * Φυτά φυτωρίων * * Δένδρα και δενδρύλλια οπωροφόρα * 06.02 ( 19-40-51-55 ) * Φυτά αμπέλων * 06.02 ( 10-30 ) * Δένδρα και δενδρύλλια διακοσμητικά * 06.02 ( 71-75-79-98 ) * Δασικά φυτώρια * 06.02.60 * Φυτικαί ύλαι δια την πλεκτικήν * * Λυγαριαί , βρύλλα , ινδικοί κάλαμοι * 14.01 ( 11-19-51-59 ) * Κάλαμοι , μπαμπού * 14.01 ( 31-39 ) * Έτεραι φυτικαί ύλαι δια την πλεκτικήν * 14.01.90 * Άνθη και φυτά διακοσμητικά και δένδρα Χριστουγέννων * * Κρόμμυα και κόνδυλοι ανθέων * 06.01.10 * Φυτά διακοσμητικά * 06.01 ( 31-39 ) * Άνθη προς κοπήν , πρασινάδες και φυλλώματα * 06.03 ( 11-15-90 ) * * 06.04 ( 20-40-50 ) * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Δένδρα Χριστουγέννων * 06.04.90 * Πολυετή φυτά της υπαίθρου * 06.02.92 * Σπόροι προς σποράν * * Σπόροι προς σποράν γεωργικών προϊόντων (2) * 06.02.95 * * 12.03 ( 11-19-35-39-44-46-84-86-89 ) * * 12.03.31 1 * * 12.03.49 1 * Σπόροι προς σποράν ανθέων * 12.03.81 * Προϊόντα περισυλλογής (1) * 07.01 ( 88-89 ) * * 08.05.97 2 * * 08.08.31 * * 08.08.35 * * 08.08.49 2 * * 08.08.90 2 * * 23.06.10 1 * Παραπροϊόντα (2) * * * 12.08 ( 10-31 ) * Παραπροϊόντα καλλιεργείας δημητριακών ( πλην ορύζης ) * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας ορύζης * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας ξηρών οσπρίων * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας κηπευτικών * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας βιομηχανικών φυτών * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας νωπών λαχανικών * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας οπώρων και εσπεριδοειδών * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Παραπροϊόντα καλλιεργείας σταφυλών και ελαίων * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Άλλα παραπροϊόντα καλλιεργειών φυτών * 12.08.90 * * 12.09.00 * * 13.03.12 * * 14.02 ( 10-21-23-25-29 ) * * 14.03.00 * * 14.04.00 * * 14.05 ( 11-19 ) * * 15.16.10 * * 23.06.10 2 * * 23.06.30 * * 13.01.00 * Φυτικά προϊόντα μη κατονομαζόμενα άλλου * * Γλεύκος ( μούστος ) και οίνος * * Γλεύκος * 22.04.00 * Οίνος * 22.05 ( 21-25-31-35-41-44-45-47-51-57-59-61-69 ) * Παραπροϊόντα της οινοπαραγωγής (3) * 23.05.00 * Ελαιόλαδον * * Ελαιόλαδον παρθένον (4) * 15.07.06 * Ελαιόλαδον μη εξευγενισμένον (4) * 15.07 ( 07-08 ) * Παραπροϊόντα της απολήψεως του ελαιολάδου (5) * 23.04.05 * Βοοειδή * * Βοοειδή κατοικίδια * 01.02 ( 11-13-14-15-17 ) * Μόσχοι * - * Άλλα βοοειδή ηλικίας κάτω του έτους * - * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Δαμάλεις * - * Αγελάδες * - * Βοοειδή άρρενα αναπαραγωγής * * Βοοειδή άρρενα αναπαραγωγής ηλικίας ενός έως δύο ετών * - * Βοοειδή άρρενα αναπαραγωγής ηλικίας πλέον των δύο έτων * - * Βοοειδή προς σφαγή και πάχυνση * * Βοοειδή προς σφαγή και πάχυνση ηλικίας ενός έως δύο έτων * - * Βοοειδη προς σφαγή και πάχυνση ηλικίας ανω των δύο έτων * - * Χοιροειδη * * Χοιροειδή κατοικίδια * 01.03 ( 11-15-17 ) * Χοιρίδια * - * Νεαροί χοίροι * - * Χοίροι προς πάχυνση * - * Θήλεις χοίροι προς αναπαραγωγή * - * Άρρενες χοίροι προς αναπαραγωγή * - * Ιπποειδή * * Ίπποι * 01.01 ( 11-15-19 ) * Οίνοι * 01.01.31 * Ημίονοι * 01.01.50 * Προβατοειδή και αιγοειδή * * Προβατοειδή κατοικίδια * 01.04 ( 11-13 ) * Αιγοειδή κατοικίδια * 01.04.15 * Πουλερικά , κόνικλοι , περιστεραί και λοιπά ζώα * * Όρνιθες , αλέκτορες , κοτόπουλα και νεοσσοί * 01.05 ( 10-91 ) * Νήσσαι * 01.05.93 * Χήναι * 01.05.95 * Ινδιάνοι * 01.05.97 * Φραγκόκοτες * 01.05.98 * Κόνικλοι κατοικίδιοι * 01.06.10 * Περιστεραί κατοικίδιοι * 01.06.30 * Λοιπά ζώα * * Μέλισσαι * - * Μεταξοσκώληκες * - * Γουναροφόρα ζώα * - * Σαλίγκαροι ( πλην θαλάσσης ) * 03.03.66 * Ζώα μη άλλαχου κατονομαζόμενα * 01.06.99 * * 02.04.99 1 * Θηράματα και κρέας θηραμάτων * * Θηράματα (9) * 01.01.39 * * 01.02.90 * * 01.03.90 * * 01.04.90 * * 01.06.91 * Κρέας θηραμάτων * 02.04.30 * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Γάλα μη υποστάν ουδεμίαν κατεργασίαν * * Γάλα αγελάδος * - * Γάλα προβάτου * - * Γάλα αιγός * - * Γάλα βουβάλου * - * Ωά * * Ωά όρνιθος * * Ωά όρνιθος προς επώασιν * 04.05.12 1 * Έτερα ωά όρνιθος * 04.05.14 * Ωά έτερα της όρνιθος * * Ωά έτερα της όρνιθος προς επώασιν * 04.05.12 2 * Λοιπά ωά έτερα της όρνιθος * 04.05.16 * * 04.05.18 * άλλα ζωϊκά προϊόντα * * Έριον ( περιλαμβανομένων και των τριχών ) (1) * 53.01 ( 10-20 ) * * 53.01 ( 93-95 ) * Μέλι * 04.06.00 * Βόμβυκες μεταξοσκωλήκων * 50.01.00 * Παραπροϊόντα ζωϊκών προϊόντων (2) * 15.15.10 * * 43.01 ( 10-20-30-90 ) * * 53.02.97 * Ζωϊκά προϊόντα μη κατονομαζόμενα άλλου * 15.15.10 * * 43.01 ( 10-20-30-90 ) * * 53.02.97 * Γεωργικαί εργασίαι FACON (3) * * Γεωργικά προϊόντα σχεδόν αποκλειστικώς εισαγόμενα * * Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις * * Σπέρματα αραχιδών * 12.01.11 * * 12.01.15 * Κόπρα * 12.01.20 * Κάρυα και αμύγδαλα του φοίνικος * 12.01.30 * Βαμβακόσποροι * 12.01.96 * Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις μη άλλαχου κατονομαζόμενοι * 12.01.99 * Φυτά για την υφαντουργία τροπικά * * Βάμβαξ * 55.01.00 * Λοιπά φυτά για την υφαντουργία * * Αβάκα * 57.02.00 * Ιούτη * 57.03.10 * Σιζάλ * 57.04.10 * Κοκοκάρυα * 57.04.30 * Ραμί * 54.02.00 * Φυτά δια την υφαντουργίαν μη άλλαχου κατονομαζόμενα * 57.04.50 * Άλλα τροπικά βιομηχανικά φυτά * * Καφές * 09.01.11 * Κακάο * 18.01.00 * Ζακχαροκάλαμον * 12.04.30 * * Αριθ. κωδικοποιήσεως της ΣΥΕΚ * Καρποί και όπωραι τροπικοί * * Καρποί κελυφωτοί τροπικοί * * Κάρυα κοκκοφοινίκων * 08.01.75 * Κάρυα ανακαρδιοειδών * 08.01.77 * Κάρυα Βραξιλίας * 08.01.80 * Κάρυα του PECAN * 08.05.80 * Άλλοι τροπικοί καρποί και όπωραι * * Χουρμάδες * 08.01.10 * Μπανάνες * 08.01 ( 31-35 ) * Ανανάδες * 08.01.50 * Παπαίαι ( papaijes ) * 08.08.50 * Τροπικοί καρποί και όπωραι μη κατονομαζόμενοι άλλου * 08.01 ( 60-99 ) * Ελεφαντοστούν ακατέργαστον * 05.10.00 * V . ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗ ΞΥΛΕΙΑ Ρητινώδης ξυλεία για κατεργασία και βιομηχανικές χρήσεις Ρητινώδης μακρά ξυλεία - 1 . Σύμφλοιος ξυλεία ( 1 ) Ελάτης , ερυθροελάτης , DOUGLAS ( 2 ) Πεύκης , λάρυκος ( αγριοπεύκης ) - 2 . Ξυλεία ορυχείων ή μεταλλείων ( 1 ) Ελάτης , ερυθροελάτης , DOUGLAS ( 2 ) Πεύκης , λάρυκος ( αγριοπεύκης ) - 3 . άλλη μακρά ξυλεία ( 1 ) Ελάτης , ερυθροελάτης , DOUGLAS ( 2 ) Πεύκης , λάρυκος ( αγριοπεύκης ) Ρητινώδης ξυλεία για άλεση - 1 . Ελάτης , ερυθροελάτης , DOUGLAS - 2 . Πεύκης , λάρυκος ( αγριοπεύκης ) Καυσόξυλα ρητινώδη Ελάτης , ερυθροελάτης , DOUGLAS Πεύκης , λάρυκος ( αγριοπεύκης ) Ξυλεία πλατυφύλλων δένδρων για κατεργασία και βιομηχανικές χρήσεις Μακρά ξυλεία πλατυφύλλων δένδρων - 1 . Σύμφλοιος ξυλεία ( 1 ) Δρυός ( 2 ) Φηγού ( οξύας ) ( 3 ) Λεύκης ( 4 ) Λοιπών δένδρων - 2 . Ξυλεία ορυχείων ή μεταλλείων ( 1 ) Δρυός ( 2 ) Λοιπών δένδρων - 3 . άλλη μακρά ξυλεία ( 1 ) Δρυός ( 2 ) Φηγού ( οξυάς ) ( 3 ) Λεύκης ( 4 ) Λοιπών δένδρων Ξυλεία πλατυφύλλων δένδρων για άλεση - 1 . Δρυός - 2 . Φηγού ( οξυάς ) - 3 . Λεύκης - 4 . Λοιπών δένδρων Καυσόξυλα εκ πλατυφύλλων δένδρων Δρυός Φηγού ( οξυάς ) Λεύκης Λοιπών δένδρων Δασικαί υπηρεσίαι (1) Άλλα προϊόντα ( παραδείγματος χάριν φλοιοί , φελλός , ρητίνη ) (1) Δηλαδή δασοκομικές υπηρεσίες , ασκούμενες κανονικά από τις ίδιες τις δασικές επιχειρήσεις ( π.χ. κοπή ξύλων ) . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 4 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5 ΕΔΑΦΙΟ ΤΡΙΤΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1 . τηλεπικοινωνίες . 2 . διανομή ύδατος , φωταερίου , ηλεκτρισμού και θερμικής ενεργείας . 3 . μεταφορά αγαθών . 4 . παροχή λιμενικών και αερολιμενικών υπηρεσιών . 5 . μεταφορά προσώπων . 6 . παραδόσεις και νουργών αγαθών , κατασκευασθέντων προς τον σκοπό πωλήσεώς τους . 7 . εργασίες γεωργικών οργανισμών παρεμβάσεως , αναφερόμενες σε γεωργικά προϊόντα και πραγματοποιούμενες κατ’ εφαρμογή κανονισμών προβλεπόντων κοινή οργάνωση της αγοράς των προϊόντων αυτών . 8 . εκμετάλλευση πανηγύρεων και εκθέσεων εμπορικού χαρακτήρος . 9 . εναποθήκευση . 10 . δραστηριότητες εμπορικών διαφημιστικών γραφείων . 11 . δραστηριότητες πρακτορείων ταξιδίων . 12 . εργασίες λεσχών και κυλικείων επιχειρήσεων , πρατηρίων , συνεταιρισμών και παρομοίων ιδρυμάτων . 13 . δραστηριότητες οργανισμών ραδιοφώνου και τηλεοράσεως , πλην των προβλεπομένων από το άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση ιζ ) . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 28 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ α ) ΠΡΑΞΕΩΝ 1 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση α ) , κατά το μέτρο που έχουν σχέση με την υπηρεσία ταχυδρομικών δεμάτων . 2 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση ε ) . 3 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση στ ) , εκτός των ομάδων ιατρικού ή παραϊατρικού χαρακτήρος . 4 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση ιγ ) . 5 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση ιδ ) . 6 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση ιστ ) . 7 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση ιζ ) . 8 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Β περίπτωση δ ) υποπερίπτωση 2 , κατά το μέτρο που έχουν σχέση με υπηρεσίες μεσολαβούντων προσώπων . 9 . εργασίες αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Β περίπτωση δ ) υποπερίπτωση 5 , κατά το μέτρο που έχουν σχέση με υπηρεσίες μεσολαβούντων προσώπων . 10 . εργασίες αναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Β περίπτωση δ ) υποπερίπτωση 6 . 11 . παραδόσεις άναφερόμενες στο άρθρο 13 υπό Β περίπτωση ζ ) , όταν πραγματοποιούνται από υποκειμένους που είχαν δικαίωμα προς έκπτωση των προηγουμένως καταβληθέντων φόρων για το εν λόγω κτίριο . 12 . παραδόσεις αγαθών αναφερόμενες στο άρθρο 15 υπό 2 . 13 . πράξεις αναφερόμενες στο άρθρο 15 υπό 6 και 9 . 14 . παραδόσεις αγαθών αναφερόμενες στο άρθρο 15 υπό 12 . 15 . οι αναφερόμενες στο άρθρο 26 παροχές υπηρεσιών των πρακτορείων ταξιδίων , καθώς και οι παροχές υπηρεσιών των πρακτορείων ταξιδίων , τα οποία ενεργούν επ’ ονόματι και για λογαριασμό του ταξιδιώτου , για ταξίδια πραγματοποιούμενα εκτός της Κοινότητος . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤ ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 28 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3 ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ β ) ΠΡΑΞΕΩΝ 1 . είσπραξη δικαιωμάτων εισόδου σε αθλητικές εκδηλώσεις . 2 . παροχές υπηρεσιών συγγραφέων , καλλιτεχνών και ερμηνευτών έργων τέχνης , δικηγόρων και λοιπών ελευθέρων έπαγγελματιών , εξαιρέσει των ιατρικών και παραϊατρικών επαγγελμάτων , εφόσον δεν πρόκειται περί των παροχών υπηρεσιών των αναφερομένων στο παράρτημα Β της δευτέρας οδηγίας του Συμβουλίου της 11ης Απριλίου 1967 . 3 . παροχές υπηρεσιύν πραγματοποιούμενες με γεωργικά μηχανήματα προς όφελος ατομικών ή συνεταιρισμένων γεωργικών επιχειρήσεων . 4 . παραδόσεις καθαρόαιμων ίππων και λαγωνικών . 5 . παροχές υπηρεσιών και παραδόσεις αγαθών παρεπόμενες προς τις παροχές αυτές , οι οποίες πραγματοποιούνται από τις δημόσιες ταχυδρομικές υπηρεσίες στον τομέα των τηλεπικοινωνιών . 6 . παροχές υπηρεσιών πραγματοποιούμενες από τις επιχειρήσεις κηδειών και αποτεφρώσεως , καθώς και οι παρεπόμενες προς τις ανωτέρω παροχές παραδόσεις αγαθών . 7 . εργασίες πραγματοποιούμενες από τυφλούς ή εργαστήρια τυφλών , υπό την προϋπόθεση ότι η απαλλαγή τους δεν επιφέρει σημαντικές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού . 8 . παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών προς οργανισμούς επιφορτισμένους με την κατασκευή , την διαρρύθμιση και την συντήρηση νεκροταφείων , τάφων και μνημείων των θυμάτων πολέμου . 9 . παροχή περιθάλψεως προς ζώα από κτηνιάτρους . 10 . εργασίες πραγματοποιούμενες από νοσοκομειακά ιδρύματα , μη προβλεπόμενες από το άρθρο 13 υπό Α παράγραφος 1 περίπτωση β ) . 11 . υπηρεσίες εμπειρογνωμόνων που έχουν σχέση με την εκτίμηση ασφαλιστικών αποζημιώσεων . 12 . παροχή ύδατος από οργανισμούς δημοσίου δικαίου . 13 . διαχείριση πιστώσεων και ενεγγύων πιστώσεων από πρόσωπο ή οργανισμό εκτός εκείνου , ο οποίος εχορήγησε την πίστωση . 14 . είσπραξη απαιτήσεων . 15 . φύλαξη και διαχείριση μετοχών , μεριδίων εταιρειών και ενώσεων , ομολογιών και λοιπών χρεωγράφων ή αξιογράφων , εξαιρέσει τίτλων αντιπροσωπευτικών εμπορευμάτων και των δικαιωμάτων και τίτλων αναφερομένων στο άρθρο 5 παράγραφος 3 . 16 . οι αναφερόμενες στο άρθρο 4 παράγραφος 3 παραδόσεις κτιρίων . 17 . μεταφορές προσώπων . οι μεταφορές αγαθών , όπως οι αποσκευές και τα αυτοκίνητα οχήματα , συνοδευομένων από ταξιδιώτες ή παροχές υπηρεσιών συναφείς προς την μεταφορά προσώπων , απαλλάσσονται μόνο κατά το μέτρο που απαλλάσσονται οι μεταφορές των προσώπων αυτών . 18 . παραδόσεις , μετατροπές , διορθώσεις , συντήρηση , ναυλώσεις και μισθώσεις πλοίων , προοριζομένων για την εσωτερική εμπορική ναυσιπλοΐα , καθώς και αντικειμένων ενσωματωμένων στα πλοία αυτά ή χρησιμευόντων για την εκμετάλλευσή τους . 19 . παραδόσεις ορισμένων αγαθών επενδύσεως μετά την πάροδο της προθεσμίας διακανονισμού των δικαιωμάτων προς έκπτωση . 20 . παραδόσεις υλικών εξ ανακτήσεως και καινούργιων βιομηχανικών απορριμμάτων . 21 . εφοδιασμός πλοίων αναψυχής αναχωρούντων από την επικράτεια . 22 . εφοδιασμός αεροσκαφών ιδιωτικής χρήσεως αναχωρούντων από την επικράτεια . 23 . παραδόσεις , μετατροπές , διορθώσεις , συντήρηση , ναυλώσεις και μισθώσεις αεροσκαφών χρησιμοποιουμένων από κρατικούς οργανισμούς , καθώς και αντικειμένων ενσωματωμένων στα αεροσκάφη αυτά ή χρησιμευόντων για την εκμετάλλευσή τους . 24 . μεταφορές εμπορευμάτων στους ποταμούς Ρήνο και Μοζέλλα ( και στα κανάλια του δευτέρου ) , καθώς και οι συναφείς προς τις μεταφορές αυτές εργασίες . 25 . παραδόσεις , μετατροπές , διορθώσεις , συντήρηση , ναυλώσεις και εκμισθώσεις πολεμικών πλοίων . 26 . εργασίες σχετικές με τον χρυσό , πλην του χρυσού βιομηχανικής χρήσεως . 27 . οι προβλεπόμενες από το άρθρο 26 παροχές υπηρεσιών των πρακτορείων ταξιδίων , καθώς και οι παροχές υπηρεσιών των πρακτορείων ταξιδίων που ενεργούν επ’ ονόματι και για λογαριασμό του ταξιδιώτου , για ταξίδια πραγματοποιούμενα στο εσωτερικό της Κοινότητος . ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1 . Το αναφερόμενο στο άρθρο 28 παράγραφος 3 περίπτωση γ ) δικαίωμα επιλογής δύναται να χορηγείται : α ) αν πρόκειται περί εργασιών αναφερομένων στο παράρτημα Ε : τα Κράτη μέλη , τα οποία εφαρμόζουν ήδη την απαλλαγή , συνδυασμένη όμως με δικαίωμα επιλογής , δύνανται να διατηρούν το εν λόγω δικαίωμα επιλογής . β ) αν πρόκειται περί πράξεων αναφερομένων στο παράρτημα ΣΤ : τα Κράτη μέλη , τα οποία διατηρούν προσωρινά την απαλλαγή , δύνανται να χορηγούν στους υποκειμένους στον φόρο το δικαίωμα επιλογής της φορολογήσεως . 2 . Τα Κράτη μέλη που χορηγούν δικαίωμα επιλογής της φορολογήσεως μη καλυπτόμενο από τις διατάξεις της παραγράφου 1 , δύνανται να επιτρέψουν στους υποκειμένους στον φόρο , οι οποίοι κάνουν χρήση τούτου , να το διατηρήσουν το αργότερο μέχρι την λήξη τριετούς περιόδου από την ημερομηνία ενάρξεως ισχύος της παρούσης οδηγίας .