(1)

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, που καθορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2019 («Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία»), ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) έθεσε τον στόχο για κλιματική ουδετερότητα στην Ένωση έως το 2050 και τον άμεσο στόχο να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 έως το 2030. Η κλιματική ουδετερότητα της Ένωσης απαιτεί μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση που δεν αφήνει καμία περιοχή και κανέναν πολίτη στο περιθώριο, μια αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε ένα ενοποιημένο ενεργειακό σύστημα.

(2)

Η ανανεώσιμη ενέργεια έχει θεμελιώδη συμβολή στην επίτευξη των στόχων αυτών, δεδομένου ότι ο ενεργειακός τομέας παράγει επί του παρόντος περισσότερο από το 75 % των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ένωση. Με τη μείωση των εν λόγω εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η ανανεώσιμη ενέργεια μπορεί να συμβάλει επίσης στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με το περιβάλλον, όπως η απώλεια βιοποικιλότητας, και στη μείωση της ρύπανσης σύμφωνα με τους στόχους της ανακοίνωσης της Επιτροπής της 12ης Μαΐου 2021 με τίτλο «Πορεία προς έναν υγιή πλανήτη για όλους – Σχέδιο δράσης της ΕΕ για μηδενική ρύπανση των υδάτων, του αέρα, και του εδάφους». Η πράσινη μετάβαση σε μια οικονομία βασισμένη σε ανανεώσιμη ενέργεια θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της απόφασης (ΕΕ) 2022/591 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), το οποίο αποσκοπεί επίσης στην προστασία, την αποκατάσταση και τη βελτίωση της κατάστασης του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων μέσω της ανάσχεσης και της αντιστροφής της απώλειας βιοποικιλότητας. Το γεγονός ότι η ανανεώσιμη ενέργεια μειώνει την έκθεση σε κλυδωνισμούς των τιμών σε σύγκριση με τα ορυκτά καύσιμα, μπορεί να δώσει στην ανανεώσιμη ενέργεια κεντρικό ρόλο όσον αφορά την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Η ανανεώσιμη ενέργεια μπορεί επίσης να αποφέρει ευρέα κοινωνικοοικονομικά οφέλη, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προωθώντας τις τοπικές βιομηχανίες, αντιμετωπίζοντας παράλληλα την αυξανόμενη εγχώρια και παγκόσμια ζήτηση για τεχνολογία ανανεώσιμης ενέργειας.

(3)

Η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) θέτει ως δεσμευτικό συνολικό στόχο της Ένωσης να επιτευχθεί μερίδιο τουλάχιστον 32 % της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Ένωσης έως το 2030. Σύμφωνα με το σχέδιο κλιματικών στόχων του 2030, που καθορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 17ης Σεπτεμβρίου 2020 με τίτλο «Ενίσχυση της κλιματικής φιλοδοξίας της Ευρώπης για το 2030: Επενδύουμε σε ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον προς όφελος των πολιτών μας», το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας θα πρέπει να αυξηθεί στο 40 % έως το 2030, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου του στην Ένωση. Στο πλαίσιο αυτό, τον Ιούλιο του 2021, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η Επιτροπή πρότεινε να διπλασιαστεί το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα έως το 2030 σε σύγκριση με το 2020, ώστε να φτάσει τουλάχιστον το 40 %.

(4)

Το γενικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις της πανδημίας της COVID-19 έχουν οδηγήσει σε αύξηση των τιμών της ενέργειας σε ολόκληρη την Ένωση, γεγονός που τονίζει την ανάγκη να επιταχυνθεί η ενεργειακή απόδοση και να αυξηθεί η χρήση ανανεώσιμης ενέργειας στην Ένωση. Προκειμένου να επιτευχθεί ο μακροπρόθεσμος στόχος ενός ενεργειακού συστήματος ανεξάρτητου από τρίτες χώρες, η Ένωση θα πρέπει να επικεντρωθεί στην επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης και στη διασφάλιση μιας ενεργειακής πολιτικής μείωσης των εκπομπών, η οποία θα μειώνει την εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και θα προωθεί δίκαιες και προσιτές τιμές για τους πολίτες της Ένωσης και τις επιχειρήσεις σε όλους τους τομείς της οικονομίας.

(5)

Το σχέδιο REPowerEU που καθορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Μαΐου 2022 («σχέδιο REPowerEU»), έχει στόχο την εξάλειψη της εξάρτησης της Ένωσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν το 2030. Η εν λόγω ανακοίνωση προβλέπει την εμπροσθοβαρή ανάπτυξη της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, με την αύξηση του μέσου ρυθμού ανάπτυξης των εν λόγω μορφών ενέργειας, καθώς και πρόσθετη δυναμικότητα ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2030, ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη παραγωγή ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης. Κάλεσε επίσης τους συννομοθέτες να εξετάσουν έναν υψηλότερο ή νωρίτερο στόχο για το αυξανόμενο μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σκόπιμο να αυξηθεί ο συνολικός στόχος της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια έως και 42,5 %, προκειμένου να επισπευσθεί σημαντικά ο υφιστάμενος ρυθμός ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας, και συνακόλουθα να επισπευσθεί η σταδιακή εξάλειψη της εξάρτησης της Ένωσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα μέσω της αύξησης της διαθεσιμότητας οικονομικά προσιτής, ασφαλούς και βιώσιμης ενέργειας στην Ένωση. Πέραν αυτού του υποχρεωτικού επιπέδου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν να επιτύχουν συλλογικά έναν συνολικό στόχο της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια της τάξης του 45 % σύμφωνα με το σχέδιο REPowerEU.

(6)

Οι στόχοι για την ανανεώσιμη ενέργεια θα πρέπει να συμβαδίζουν με τις συμπληρωματικές προσπάθειες απανθρακοποίησης με βάση άλλες μη ορυκτές πηγές ενέργειας, για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να συνδυάζουν διάφορες μη ορυκτές πηγές ενέργειας προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της Ένωσης να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές εθνικές τους συνθήκες και τη δομή του ενεργειακού εφοδιασμού τους. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, η ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας στο πλαίσιο του αυξημένου δεσμευτικού συνολικού στόχου της Ένωσης θα πρέπει να ενσωματωθεί σε συμπληρωματικές προσπάθειες απανθρακοποίησης που περιλαμβάνουν την ανάπτυξη άλλων μη ορυκτών πηγών ενέργειας τις οποίες τα κράτη μέλη αποφασίζουν να επιδιώξουν.

(7)

Η καινοτομία αποτελεί βασικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της ανανεώσιμης ενέργειας. Το ευρωπαϊκό στρατηγικό σχέδιο ενεργειακών τεχνολογιών που καθορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 15ης Σεπτεμβρίου 2015 με τίτλο «Προς ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο ενεργειακών τεχνολογιών (σχέδιο ΣΕΤ): Επιτάχυνση του μετασχηματισμού του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος» («σχέδιο ΣΕΤ»), αποσκοπεί στην προώθηση της μετάβασης προς ένα κλιματικά ουδέτερο ενεργειακό σύστημα μέσω δράσεων για την έρευνα και την καινοτομία, οι οποίες καλύπτουν ολόκληρη την αλυσίδα καινοτομίας, από την έρευνα έως τη διείσδυση στην αγορά. Στα ενοποιημένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα που υποβάλλονται δυνάμει του άρθρου 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), τα κράτη μέλη καλούνται να καθορίσουν τους εθνικούς στόχους και τις επιδιώξεις χρηματοδότησης δημοσίων και, εάν υπάρχουν, ιδιωτικών έργων έρευνας και καινοτομίας που σχετίζονται με την Ενεργειακή Ένωση, συμπεριλαμβανομένου, κατά περίπτωση, χρονοδιαγράμματος για την υλοποίηση των στόχων· αποτύπωση των προτεραιοτήτων της στρατηγικής της Ενεργειακής Ένωσης που καθορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Φεβρουαρίου 2015 με τίτλο «Στρατηγική πλαίσιο για μια ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση με μακρόπνοη πολιτική για την κλιματική αλλαγή», και, κατά περίπτωση, του σχεδίου ΣΕΤ. Ως συμπλήρωμα των εθνικών στόχων και των επιδιώξεων χρηματοδότησης, προκειμένου να προωθηθεί η παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας με καινοτόμα τεχνολογία ανανεώσιμης ενέργειας και να διαφυλαχθεί η συνεχιζόμενη ηγετική θέση της Ένωσης στην έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμας τεχνολογίας ανανεώσιμης ενέργειας, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να θέσει ως ενδεικτικό στόχο για καινοτόμες τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας τουλάχιστον το 5 % της πρόσφατα εγκατεστημένης δυναμικότητας ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2030.

(8)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), και σύμφωνα με τη σύσταση (ΕΕ) 2021/1749 της Επιτροπής (9), τα κράτη μέλη θα πρέπει να υιοθετήσουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση με την προώθηση της ενεργειακά αποδοτικότερης ανανεώσιμης πηγής για κάθε δεδομένο τομέα και εφαρμογή, καθώς και με την προώθηση της αποδοτικότητας του συστήματος, έτσι ώστε να απαιτείται η ελάχιστη ενέργεια για δεδομένη οικονομική δραστηριότητα.

(9)

Οι τροποποιήσεις που καθορίζονται στην παρούσα οδηγία προορίζονται να στηρίξουν επίσης την επίτευξη του στόχου της Ένωσης για ετήσια παραγωγή βιώσιμου βιομεθανίου 35 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων έως το 2030, ο οποίος καθορίζεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 18ης Μαΐου 2022 που συνοδεύει το σχέδιο REPowerEU, με τίτλο «Εφαρμογή του σχεδίου δράσης REPowerEU: Επενδυτικές ανάγκες, πρόγραμμα επιτάχυνσης της χρήσης υδρογόνου και επίτευξη των στόχων για το βιομεθάνιο», στηρίζοντας έτσι την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις φιλοδοξίες της Ένωσης για το κλίμα.

(10)

Καθίσταται ολοένα και περισσότερο εμφανής η ανάγκη να ευθυγραμμιστούν οι πολιτικές για τη βιοενέργεια με την αρχή της αλυσιδωτής χρήσης της βιομάζας. Η εν λόγω αρχή στοχεύει στην επίτευξη της αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων βιομάζας μέσω της προτεραιοποίησης, όπου είναι δυνατόν, της χρήσης της βιομάζας ως ύλη σε αντιδιαστολή με τη χρήση της για ενέργεια, αυξάνοντας έτσι την ποσότητα βιομάζας που είναι διαθέσιμη στο σύστημα. Μια τέτοια ευθυγράμμιση έχει σκοπό τη διασφάλιση δίκαιης πρόσβασης στην αγορά πρώτων υλών βιομάζας για την ανάπτυξη καινοτόμων βιολογικών λύσεων υψηλής προστιθέμενης αξίας και μιας βιώσιμης κυκλικής βιοοικονομίας. Κατά την ανάπτυξη καθεστώτων στήριξης για τη βιοενέργεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει, συνεπώς, να λαμβάνουν υπόψη τη διαθέσιμη παροχή βιώσιμης βιομάζας για ενεργειακές και μη ενεργειακές χρήσεις και τη συντήρηση των εθνικών δασικών καταβοθρών άνθρακα και οικοσυστημάτων, καθώς και την αρχή της κυκλικής οικονομίας και την αρχή της αλυσιδωτής χρήσης της βιομάζας και την ιεράρχηση των αποβλήτων που θεσπίζεται στην οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10).. Σύμφωνα με την αρχή της αλυσιδωτής χρήσης της βιομάζας, η ξυλώδης βιομάζα θα πρέπει να χρησιμοποιείται σύμφωνα με την υψηλότερη οικονομική και περιβαλλοντική προστιθέμενη αξία της με την ακόλουθη σειρά προτεραιοτήτων: προϊόντα με βάση το ξύλο, παράταση της διάρκειας ζωής των προϊόντων με βάση το ξύλο, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, βιοενέργεια και διάθεση. Εάν καμία άλλη χρήση για την ξυλώδη βιομάζα δεν είναι οικονομικά βιώσιμη ή περιβαλλοντικά κατάλληλη, η ανάκτηση ενέργειας συμβάλλει στη μείωση της παραγωγής ενέργειας από μη ανανεώσιμες πηγές. Τα καθεστώτα στήριξης των κρατών μελών για τη βιοενέργεια θα πρέπει συνεπώς να κατευθύνονται σε πρώτες ύλες για τις οποίες ο ανταγωνισμός στην αγορά με τους τομείς υλικών είναι περιορισμένος και των οποίων η προμήθεια θεωρείται θετική τόσο για το κλίμα όσο και για τη βιοποικιλότητα, προκειμένου να αποφευχθούν αρνητικά κίνητρα για μη βιώσιμες οδούς παραγωγής βιοενέργειας, όπως προσδιορίστηκαν στην έκθεση του 2021 του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Επιτροπής, με τίτλο «The use of woody biomass for energy production in the EU» (Η χρήση ξυλώδους βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας στην ΕΕ).

Ταυτόχρονα, κατά την εφαρμογή μέτρων που διασφαλίζουν την τήρηση της αρχής της αλυσιδωτής χρήσης της βιομάζας, είναι αναγκαίο να αναγνωριστούν οι εθνικές ιδιαιτερότητες που καθοδηγούν τα κράτη μέλη στον σχεδιασμό των καθεστώτων στήριξής τους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν από την εν λόγω αρχή σε δεόντως αιτιολογημένες περιστάσεις, για παράδειγμα όταν αυτό απαιτείται για σκοπούς ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, όπως στην περίπτωση ιδιαίτερα σοβαρών συνθηκών ψύχους. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν από την εν λόγω αρχή όταν δεν υπάρχουν βιομηχανίες ή εγκαταστάσεις μεταποίησης που θα μπορούσαν να προσφέρουν υψηλότερη προστιθέμενη αξία στη χρήση ορισμένων πρώτων υλών εντός μιας γεωγραφικής περιμέτρου. Σε τέτοια περίπτωση, η μεταφορά πέραν αυτής της περιμέτρου για τους σκοπούς μιας τέτοιας χρήσης δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από οικονομική ή περιβαλλοντική άποψη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν τέτοιες παρεκκλίσεις στην Επιτροπή. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να χορηγούν άμεση χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από κορμοτεμάχια πριονιού, κορμοτεμάχια ξυλόφυλλων, στρογγυλή ξυλεία βιομηχανικής ποιότητας, πρέμνα και ρίζες. Για τον σκοπό της παρούσας οδηγίας, τα φορολογικά πλεονεκτήματα δεν θεωρούνται άμεση χρηματοδοτική στήριξη. Η πρόληψη δημιουργίας, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των αποβλήτων θα πρέπει να αποτελεί επιλογή προτεραιότητας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφεύγουν τη δημιουργία καθεστώτων στήριξης που θα έρχονταν σε αντίθεση με τους στόχους για την επεξεργασία των αποβλήτων και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μη αποδοτική χρήση των ανακυκλώσιμων αποβλήτων. Επιπλέον, για να διασφαλιστεί η αποδοτικότερη χρήση της βιοενέργειας, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να χορηγούν νέα στήριξη ούτε να ανανεώνουν οποιαδήποτε στήριξη σε αποκλειστικά ηλεκτροπαραγωγικές εγκαταστάσεις, εκτός εάν οι εγκαταστάσεις βρίσκονται σε περιοχές με ειδικό καθεστώς χρήσης όσον αφορά τη μετάβασή τους από ορυκτά καύσιμα ή στις εξόχως απόκεντρες περιοχές που αναφέρονται στο άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), ή οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα.

(11)

Η ταχεία ανάπτυξη και η αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα κόστους της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καλυφθεί ένα αυξανόμενο μερίδιο της ζήτησης ενέργειας, για παράδειγμα με τη χρήση αντλιών θερμότητας για τη θέρμανση χώρων ή βιομηχανικές διεργασίες χαμηλής θερμοκρασίας, τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων στις μεταφορές ή ηλεκτρικών κλιβάνων σε ορισμένες βιομηχανίες. Η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή συνθετικών καυσίμων για κατανάλωση σε τομείς μεταφορών που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούν, όπως οι αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές. Ένα πλαίσιο για τον εξηλεκτρισμό πρέπει να επιτρέπει ισχυρό και αποτελεσματικό συντονισμό και να επεκτείνει τους μηχανισμούς της αγοράς για την αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης στον χώρο και στον χρόνο, την τόνωση των επενδύσεων σε σχέση με την ευελιξία και στην ενσωμάτωση μεγάλων μεριδίων μεταβλητής παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει συνεπώς να διασφαλίσουν ότι η διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα εξακολουθήσει να αυξάνεται με επαρκή ρυθμό για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν ένα πλαίσιο που θα περιλαμβάνει μηχανισμούς συμβατούς με την αγορά για την αντιμετώπιση των εναπομενόντων εμποδίων για την ύπαρξη ασφαλών και επαρκών συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας κατάλληλων για υψηλό επίπεδο ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς και εγκαταστάσεων αποθήκευσης, πλήρως ενσωματωμένων στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Ειδικότερα, το εν λόγω πλαίσιο θα πρέπει να αντιμετωπίζει τα εναπομένοντα εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων των μη χρηματοοικονομικών, όπως η έλλειψη, από μέρους των αρχών, επαρκών ψηφιακών πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού για την επεξεργασία αυξανόμενου αριθμού αιτήσεων χορήγησης άδειας.

(12)

Κατά τον υπολογισμό του μεριδίου ανανεώσιμης ενέργειας σε ένα κράτος μέλος, τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης θα πρέπει να υπολογίζονται στον τομέα όπου καταναλώνονται (ηλεκτρική ενέργεια, θέρμανση και ψύξη ή μεταφορές). Για να αποφευχθεί η διπλή καταμέτρηση, η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των εν λόγω καυσίμων δεν θα πρέπει να υπολογίζεται. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την εναρμόνιση των λογιστικών κανόνων για τα εν λόγω καύσιμα σε ολόκληρη την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001, ανεξάρτητα από το εάν υπολογίζονται για τον συνολικό στόχο ανανεώσιμης ενέργειας ή για οποιονδήποτε επιμέρους στόχο. Θα επέτρεπε επίσης τον υπολογισμό της πραγματικής ενέργειας που καταναλώνεται, λαμβανομένων υπόψη των ενεργειακών απωλειών στη διαδικασία παραγωγής των εν λόγω καυσίμων. Επιπλέον, θα επέτρεπε τον υπολογισμό των ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης που εισάγονται και καταναλώνονται στην Ένωση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να συμφωνήσουν, μέσω ειδικής συμφωνίας συνεργασίας, να υπολογίζουν τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης που καταναλώνονται σε δεδομένο κράτος μέλος στο μερίδιο της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο κράτος μέλος όπου παρήχθησαν. Όταν συνάπτονται τέτοιες συμφωνίες, εφόσον δεν συμφωνηθεί διαφορετικά, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να υπολογίζουν τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης που παράγονται σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο καταναλώνονται, ως εξής: έως 70 % του όγκου τους στη χώρα όπου καταναλώνονται και έως 30 % του όγκου τους στη χώρα παραγωγής. Οι συμφωνίες μεταξύ των κρατών μελών μπορούν να λάβουν τη μορφή ειδικής συμφωνίας συνεργασίας που συνάπτεται μέσω της πλατφόρμας της Ένωσης για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που ξεκίνησε στις 29 Νοεμβρίου 2021.

(13)

Η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την προώθηση της ανανεώσιμης ενέργειας μπορεί να λάβει τη μορφή στατιστικών μεταβιβάσεων, καθεστώτων στήριξης ή κοινών έργων. Επιτρέπει μια οικονομικά αποδοτική διάθεση της ανανεώσιμης ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρώπη και συμβάλλει στην ολοκλήρωση της αγοράς. Παρά τις δυνατότητές της, η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών ήταν πολύ περιορισμένη, οδηγώντας έτσι σε ανεπαρκή αποτελέσματα όσον αφορά την αποδοτικότητα στην αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας. Επομένως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεωθούν να θεσπίσουν ένα πλαίσιο συνεργασίας για κοινά έργα έως το 2025. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν τουλάχιστον δύο κοινά έργα έως το 2030. Επιπλέον, τα κράτη μέλη των οποίων η ετήσια κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υπερβαίνει τις 100 TWh θα πρέπει να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν τρίτο κοινό έργο έως το 2033. Τα έργα που χρηματοδοτούνται από εθνικές συνεισφορές στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια, που θεσπίστηκε με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2020/1294 της Επιτροπής (11) θα εκπλήρωναν την εν λόγω υποχρέωση για τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη.

(14)

Στην ανακοίνωσή της, της 19ης Νοεμβρίου 2020, με τίτλο «Μια στρατηγική της ΕΕ για την αξιοποίηση του δυναμικού των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον», η Επιτροπή θέσπισε έναν φιλόδοξο στόχο 300 GW για την υπεράκτια αιολική ενέργεια και 40 GW για την ωκεάνια ενέργεια σε όλες τις θαλάσσιες λεκάνες της Ένωσης έως το 2050. Για να διασφαλιστεί αυτή η σημαντική αλλαγή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργαστούν σε διασυνοριακή κλίμακα σε επίπεδο θαλάσσιας λεκάνης. Ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/869 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) απαιτεί από τα κράτη μέλη να συνάψουν μη δεσμευτική συμφωνία να συνεργαστούν όσον αφορά τους στόχους για την υπεράκτια παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές η οποία θα πραγματοποιείται σε κάθε θαλάσσια λεκάνη έως το 2050, με ενδιάμεσα στάδια το 2030 και το 2040. Η δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τους όγκους της υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας που προτίθενται να επιτύχουν τα κράτη μέλη μέσω διαγωνισμών αυξάνει τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα για τους επενδυτές και υποστηρίζει την επίτευξη των στόχων για την παραγωγή υπεράκτιας ανανεώσιμης ενέργειας. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο για τη διασφάλιση της συνύπαρξης διαφορετικών χρήσεων της θάλασσας. Η διάθεση χώρου για υπεράκτια έργα ανανεώσιμης ενέργειας στα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια είναι απαραίτητη για να καταστούν δυνατά ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός, η εκτίμηση των επιπτώσεων των εν λόγω υπεράκτιων έργων ανανεώσιμης ενέργειας και η εξασφάλιση της αποδοχής της προγραμματισμένης ανάπτυξής τους από το κοινό. Η διευκόλυνση της συμμετοχής των κοινοτήτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κοινά έργα συνεργασίας για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρέχει περαιτέρω μέσα για την ενίσχυση της αποδοχής του κοινού.

(15)

Η αγορά συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αναπτύσσεται ραγδαία και παρέχει μια συμπληρωματική λύση για την αγορά παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, επιπλέον των καθεστώτων στήριξης από τα κράτη μέλη ή της απευθείας πώλησης στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, η αγορά συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εξακολουθεί να περιορίζεται σε μικρό αριθμό κρατών μελών και σε μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ σημαντικά διοικητικά, τεχνικά και οικονομικά εμπόδια εξακολουθούν να υφίστανται σε μεγάλα τμήματα της αγοράς της Ένωσης. Τα υφιστάμενα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 15 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 για την ενθάρρυνση της υιοθέτησης συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει συνεπώς να ενισχυθούν περαιτέρω, με τη διερεύνηση της χρήσης εγγυήσεων πιστώσεων για τη μείωση των οικονομικών κινδύνων των εν λόγω συμβάσεων, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω εγγυήσεις, όταν είναι δημόσιες, δεν θα πρέπει να παραγκωνίζουν την ιδιωτική χρηματοδότηση. Επιπλέον, τα μέτρα για τη στήριξη των συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να επεκταθούν σε άλλες μορφές συμβάσεων αγοράς ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, των συμβάσεων αγοράς θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να αναλύσει τους φραγμούς για τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις αγοράς ανανεώσιμης ενέργειας, και ειδικότερα για την ανάπτυξη διασυνοριακών συμβάσεων αγοράς ανανεώσιμης ενέργειας, και να εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για την άρση των εν λόγω φραγμών.

(16)

Ενδέχεται να απαιτείται περαιτέρω εξορθολογισμός των διοικητικών διαδικασιών και των διαδικασιών αδειοδότησης, προκειμένου να μειωθεί ο περιττός διοικητικός φόρτος για το σκοπό της δημιουργίας έργων ανανεώσιμης ενέργειας και σχετικών έργων για τις υποδομές του δικτύου. Εντός δύο ετών από την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας και με βάση τις ενοποιημένες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα που υποβάλλονται δυνάμει του άρθρου 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει εάν απαιτούνται πρόσθετα μέτρα για την περαιτέρω στήριξη των κρατών μελών στην εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 που ρυθμίζουν τις διαδικασίες αδειοδότησης, λαμβάνοντας επίσης υπόψη την υποχρέωση των σημείων επαφής που συστήνονται ή ορίζονται δυνάμει του άρθρου 16 της εν λόγω οδηγίας να διασφαλίζουν την τήρηση των προθεσμιών για τις διαδικασίες αδειοδότησης που ορίζονται στην εν λόγω οδηγία. Τα μέτρα θα πρέπει να μπορεί να περιλαμβάνουν ενδεικτικούς βασικούς δείκτες επιδόσεων σχετικά, μεταξύ άλλων, με τη διάρκεια των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας εντός και εκτός των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

(17)

Τα κτίρια παρουσιάζουν μεγάλες ανεκμετάλλευτες δυνατότητες για αποτελεσματική συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην Ένωση. Για την επίτευξη της φιλοδοξίας που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119 αναφορικά με την επίτευξη του στόχου της Ένωσης για κλιματική ουδετερότητα, θα χρειαστεί η απανθρακοποίηση της θέρμανσης και της ψύξης στα κτίρια μέσω αυξημένου μεριδίου παραγωγής και χρήσης ανανεώσιμης ενέργειας. Ωστόσο, η πρόοδος στη χρήση ανανεώσιμης ενέργειας για θέρμανση και ψύξη ήταν στάσιμη την τελευταία δεκαετία, βασιζόμενη σε μεγάλο βαθμό στην αυξημένη χρήση βιομάζας. Χωρίς τον καθορισμό ενδεικτικών μεριδίων ανανεώσιμης ενέργειας στα κτίρια, δεν θα είναι δυνατή η παρακολούθηση της προόδου και ο εντοπισμός σημείων συμφόρησης στην υιοθέτηση ανανεώσιμης ενέργειας. Η δημιουργία ενδεικτικών μεριδίων ανανεώσιμης ενέργειας σε κτίρια αποτελεί μακροπρόθεσμο μήνυμα για τους επενδυτές, μεταξύ άλλων και για την περίοδο αμέσως μετά το 2030. Συνεπώς, θα πρέπει να καθοριστούν ενδεικτικά μερίδια για τη χρήση ανανεώσιμης ενέργειας σε κτίρια, που παράγονται επιτόπου ή πλησίον καθώς και ανανεώσιμης ενέργειας από το δίκτυο, ώστε να καθοδηγούν και να ενθαρρύνουν τις προσπάθειες των κρατών μελών να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες χρήσης και παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας στα κτίρια, να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη τεχνολογίας που παράγει ανανεώσιμη ενέργεια, και συμβάλλει στην αποτελεσματική ενσωμάτωση της εν λόγω τεχνολογίας στο ενεργειακό σύστημα, παρέχοντας παράλληλα βεβαιότητα στους επενδυτές και τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, συμβάλλοντας επίσης στην αποδοτικότητα του συστήματος. Η έξυπνη και καινοτόμα τεχνολογία που συμβάλλει στην αποδοτικότητα του συστήματος θα πρέπει επίσης να προωθείται όπου είναι σκόπιμο. Για τον υπολογισμό των εν λόγω ενδεικτικών μεριδίων, κατά τον προσδιορισμό του μεριδίου της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από το δίκτυο που χρησιμοποιείται στα κτίρια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν το μέσο μερίδιο ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που παρασχέθηκε στην επικράτειά τους κατά τα δύο προηγούμενα έτη.

(18)

Το ενδεικτικό μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας της Ένωσης στον κτιριακό τομέα που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2030 αποτελεί αναγκαίο ελάχιστο ορόσημο για τη διασφάλιση της απανθρακοποίησης του κτιριακού αποθέματος της Ένωσης έως το 2050 και συμπληρώνει το κανονιστικό πλαίσιο που αφορά την ενεργειακή απόδοση και την ενεργειακή επίδοση των κτιρίων. Συμβάλλει καθοριστικά στο να καταστεί δυνατή η απρόσκοπτη και οικονομικά αποδοτική σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων από τα κτίρια, ώστε να διασφαλιστεί η αντικατάστασή τους από ανανεώσιμη ενέργεια. Το ενδεικτικό μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας στον κτιριακό τομέα συμπληρώνει το κανονιστικό πλαίσιο για τα κτίρια δυνάμει του ενωσιακού δικαίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, διασφαλίζοντας ότι η τεχνολογία, οι συσκευές και οι υποδομές ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της αποδοτικής τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, κλιμακώνονται επαρκώς και εγκαίρως ώστε να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα στα κτίρια και να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα ασφαλούς και αξιόπιστου εφοδιασμού ανανεώσιμης ενέργειας για κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας έως το 2030. Το ενδεικτικό μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας στον κτιριακό τομέα προωθεί επίσης τις επενδύσεις ανανεώσιμης ενέργειας σε μακροπρόθεσμες εθνικές στρατηγικές και σχέδια ανακαίνισης κτιρίων που επιτρέπουν την επίτευξη της απανθρακοποίησης των κτιρίων. Επιπλέον, το ενδεικτικό μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας στον κτιριακό τομέα παρέχει έναν σημαντικό πρόσθετο δείκτη για την προώθηση της ανάπτυξης ή του εκσυγχρονισμού αποδοτικών δικτύων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, συμπληρώνοντας έτσι τόσο τον ενδεικτικό στόχο τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης βάσει του άρθρου 24 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 όσο και την απαίτηση να διασφαλιστεί ότι η ανανεώσιμη ενέργεια και η απορριπτόμενη θερμότητα και ψύξη από αποδοτικό σύστημα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης είναι διαθέσιμα για την κάλυψη της συνολικής ετήσιας χρήσης πρωτογενούς ενέργειας νέων ή ανακαινισμένων κτιρίων. Αυτό το ενδεικτικό μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας στον κτιριακό τομέα είναι επίσης αναγκαίο για να διασφαλιστεί με οικονομικά αποδοτικό τρόπο η επίτευξη της ετήσιας αύξησης της θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές σύμφωνα με το άρθρο 23 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001.

(19)

Δεδομένης της μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας σε οικιστικά, εμπορικά και δημόσια κτίρια, οι υφιστάμενοι ορισμοί που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1099/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13) θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στον υπολογισμό του εθνικού μεριδίου ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στα κτίρια, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο διοικητικός φόρτος, διασφαλίζοντας παράλληλα την πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη του ενδεικτικού μεριδίου ανανεώσιμης ενέργειας της Ένωσης για τα κτίρια έως το 2030.

(20)

Οι χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης αποτελούν έναν από τους βασικούς φραγμούς για τις επενδύσεις σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας και τις συναφείς υποδομές τους. Στους φραγμούς αυτούς περιλαμβάνονται η πολυπλοκότητα των εφαρμοστέων κανόνων για την επιλογή θέσης και τις διοικητικές άδειες για τα εν λόγω έργα, η πολυπλοκότητα και η διάρκεια της εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εν λόγω έργων και των σχετικών ενεργειακών δικτύων, προβλήματα σύνδεσης με το δίκτυο, περιορισμοί στην προσαρμογή των τεχνολογικών προδιαγραφών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αδειοδότησης, και προβλήματα στελέχωσης των αρχών αδειοδότησης ή των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων. Προκειμένου να επιταχυνθεί ο ρυθμός ανάπτυξης των εν λόγω έργων, είναι αναγκαίο να θεσπιστούν κανόνες που θα απλουστεύσουν και θα συντομεύσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης, λαμβάνοντας υπόψη την ευρεία κοινωνική αποδοχή της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας.

(21)

Η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 εξορθολογίζει τις διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης των σταθμών ανανεώσιμης ενέργειας θεσπίζοντας κανόνες για την οργάνωση και τη μέγιστη διάρκεια του διοικητικού σκέλους της διαδικασίας αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας, οι οποίοι καλύπτουν όλες τις σχετικές άδειες εγκατάστασης, ανανέωσης και λειτουργίας των σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και για τη σύνδεση των εν λόγω σταθμών παραγωγής με το δίκτυο.

(22)

Η περαιτέρω απλούστευση και συντόμευση των διοικητικών διαδικασιών αδειοδότησης για σταθμούς παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών παραγωγής ενέργειας που συνδυάζουν διαφορετικές πηγές ανανεώσιμης ενέργειας, αντλίες θερμότητας, συντοπισμό αποθήκευσης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, καθώς και των στοιχείων ενεργητικού που απαιτούνται για τη σύνδεση των εν λόγω σταθμών παραγωγής, αντλιών θερμότητας και αποθήκευσης με το δίκτυο και για την ενσωμάτωση ανανεώσιμης ενέργειας στα δίκτυα θέρμανσης και ψύξης με συντονισμένο και εναρμονισμένο τρόπο, είναι αναγκαία προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Ένωση θα επιτύχει τους φιλόδοξους στόχους της για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 και τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την αρχή του «μη βλάπτειν» της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και με την επιφύλαξη της εσωτερικής κατανομής αρμοδιοτήτων εντός των κρατών μελών.

(23)

Η θέσπιση συντομότερων και σαφών προθεσμιών για τη λήψη αποφάσεων από τις αρμόδιες αρχές όσον αφορά την έκδοση άδειας για τις εγκαταστάσεις ανανεώσιμης ενέργειας με βάση μια πλήρη αίτηση έχει σκοπό να επισπεύσει την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας. Ο χρόνος κατασκευής των σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και της σύνδεσής τους με το δίκτυο δεν θα πρέπει να υπολογίζεται σε αυτές τις προθεσμίες, εκτός εάν συμπίπτει με άλλα διοικητικά στάδια της διαδικασίας αδειοδότησης. Ωστόσο, είναι σκόπιμο να γίνει διάκριση μεταξύ των έργων σε περιοχές ιδιαίτερα πρόσφορες για την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας, για τα οποία οι προθεσμίες μπορούν να εξορθολογιστούν σημαντικά, δηλαδή περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και των έργων που βρίσκονται εκτός αυτών των περιοχών. Κατά τον καθορισμό των εν λόγω προθεσμιών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες των υπεράκτιων έργων ανανεώσιμης ενέργειας.

(24)

Ορισμένα από τα συνηθέστερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κύριοι έργων ανανεώσιμης ενέργειας αφορούν τις πολύπλοκες και χρονοβόρες διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης και διαδικασίες σύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο που έχουν θεσπιστεί σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και την έλλειψη επαρκούς στελέχωσης και τεχνικής πραγματογνωσίας στις αρχές αδειοδότησης για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προτεινόμενων έργων. Κατά συνέπεια, είναι σκόπιμο να εξορθολογιστούν ορισμένες περιβαλλοντικές πτυχές των διαδικασιών αδειοδότησης για τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

(25)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποστηρίζουν την ταχύτερη ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας με την πραγματοποίηση συντονισμένης χαρτογράφησης για την ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας και των σχετικών υποδομών στην επικράτειά τους, σε συντονισμό με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιορίσουν τις χερσαίες, επιφανειακές, υπόγειες και θαλάσσιες, λιμναίες ή ποτάμιες περιοχές που απαιτούνται για την τοποθέτηση σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και τις σχετικές υποδομές, προκειμένου να καλύψουν τουλάχιστον τις εθνικές συνεισφορές τους στον αναθεωρημένο συνολικό στόχο για την ανανεώσιμη ενέργεια για το 2030 που ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 και για τη στήριξη της επίτευξης του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 το αργότερο, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν υφιστάμενα έγγραφα χωροταξικού σχεδιασμού για τον προσδιορισμό των περιοχών αυτών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι εν λόγω περιοχές αντικατοπτρίζουν τις εκτιμώμενες πορείες τους και τη συνολική προγραμματισμένη εγκατεστημένη δυναμικότητα και θα πρέπει να προσδιορίζουν ειδικές περιοχές για τα διάφορα είδη τεχνολογίας ανανεώσιμης ενέργειας που ορίζονται στα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα τα οποία υποβάλλονται σύμφωνα με τα άρθρα 3 και 14 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999. Κατά τον προσδιορισμό των απαιτούμενων χερσαίων, επιφανειακών, υπόγειων, και θαλάσσιων, λιμναίων ή ποτάμιων περιοχών θα πρέπει να λαμβάνεται ιδίως υπόψη η διαθεσιμότητα ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και το δυναμικό που προσφέρουν οι διάφορες χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας των διαφόρων ειδών τεχνολογίας, η προβλεπόμενη ζήτηση ενέργειας, λαμβανομένης υπόψη της ενεργειακής απόδοσης και της απόδοσης του συστήματος, συνολικά και στις διάφορες περιφέρειες του κράτους μέλους, και η διαθεσιμότητα σχετικών ενεργειακών υποδομών, αποθήκευσης και άλλων εργαλείων ευελιξίας, με συνεκτίμηση της απαιτούμενης δυναμικότητας για την κάλυψη της αυξανόμενης ποσότητας ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και της περιβαλλοντικής ευαισθησίας σύμφωνα με το παράρτημα III της οδηγίας 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14).

(26)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να χαρακτηρίσουν, ως υποομάδα αυτών των περιοχών, συγκεκριμένες χερσαίες (εδάφους και υπεδάφους συμπεριλαμβανομένων) και θαλάσσιες, ποτάμιες ή λιμναίες περιοχές, ως περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι περιοχές αυτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα πρόσφορες για την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας, με διάκριση μεταξύ των ειδών τεχνολογίας, βάσει του ότι η ανάπτυξη του συγκεκριμένου τύπου ανανεώσιμης πηγής ενέργειας δεν αναμένεται να έχει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Κατά τον καθορισμό περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφεύγουν τις προστατευόμενες περιοχές και να εξετάζουν σχέδια αποκατάστασης και κατάλληλα μέτρα μετριασμού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να χαρακτηρίσουν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ειδικά για έναν ή περισσότερους τύπους σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και να υποδεικνύουν τον τύπο ή τους τύπους ανανεώσιμης ενέργειας που είναι κατάλληλοι για παραγωγή σε κάθε τέτοια περιοχή επιτάχυνσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τουλάχιστον ένα είδος τεχνολογίας και να αποφασίσουν το μέγεθος των εν λόγω περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων και των απαιτήσεων του τύπου ή των τύπων της τεχνολογίας για τις οποίες δημιουργούν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώκουν να διασφαλίζουν ότι το συνδυασμένο μέγεθος των περιοχών αυτών είναι σημαντικό και συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων που ορίζονται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/2001.

(27)

Η πολλαπλή χρήση του χώρου για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας και άλλες χρήσεις της γης, των εσωτερικών υδάτων και της θάλασσας, όπως η παραγωγή τροφίμων ή η προστασία ή η αποκατάσταση της φύσης, μετριάζει τους περιορισμούς στη χρήση της γης, των εσωτερικών υδάτων και της θάλασσας. Στο πλαίσιο αυτό, ο χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο για τον εντοπισμό και τον προσανατολισμό των συνεργειών για τη χρήση της γης, των εσωτερικών υδάτων και της θάλασσας σε αρχικό στάδιο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διερευνούν, να καθιστούν εφικτές και να ευνοούν τις πολλαπλές χρήσεις των περιοχών που προσδιορίζονται ως αποτέλεσμα των μέτρων χωροταξικού σχεδιασμού που έχουν εγκριθεί. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν τις αλλαγές στη χρήση της ξηράς και της θάλασσας, όπου απαιτείται, υπό την προϋπόθεση ότι οι διάφορες χρήσεις και δραστηριότητες είναι συμβατές και μπορούν να συνυπάρχουν.

(28)

Η οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15) θεσπίζει τις εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων ως σημαντικό εργαλείο για την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών παραμέτρων στην προετοιμασία και την έγκριση σχεδίων και προγραμμάτων. Προκειμένου να χαρακτηρίσουν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταρτίσουν ένα ή περισσότερα σχέδια που να περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τους ισχύοντες κανόνες και μέτρα μετριασμού για τα έργα που είναι εγκατεστημένα σε καθεμία από τις εν λόγω περιοχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να καταρτίζουν ένα ενιαίο σχέδιο για όλες τις περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την τεχνολογία ανανεώσιμης ενέργειας, ή ειδικά σχέδια τεχνολογίας, προσδιορίζοντας έναν ή περισσότερους τομείς επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κάθε σχέδιο θα πρέπει να υπόκειται σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει της οδηγίας 2001/42/ΕΚ, προκειμένου να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις κάθε τεχνολογίας ανανεώσιμης ενέργειας στις σχετικές περιοχές που χαρακτηρίζονται στο εν λόγω σχέδιο. Η διενέργεια εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία για τον σκοπό αυτό θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να έχουν μια πιο ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προσέγγιση του σχεδιασμού, να εξασφαλίζουν τη συμμετοχή του κοινού σε αρχικό στάδιο και να λαμβάνουν υπόψη τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε αρχικό στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού σε στρατηγικό επίπεδο. Αυτό θα συνέβαλλε στην επίσπευση της ανάπτυξης διαφορετικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με ταχύτερο και πιο εξορθολογισμένο τρόπο, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων αυτών. Η εν λόγω εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα πρέπει να περιλαμβάνει διασυνοριακές διαβουλεύσεις μεταξύ των κρατών μελών εάν το σχέδιο είναι πιθανόν να έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον σε άλλο κράτος μέλος.

(29)

Μετά την έγκριση του σχεδίου ή των σχεδίων που ορίζουν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν όλες τις σημαντικές δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εφαρμογής των σχεδίων και προγραμμάτων προκειμένου, μεταξύ άλλων, να εντοπίζουν εγκαίρως απρόβλεπτες δυσμενείς επιπτώσεις και να είναι σε θέση να λάβουν κατάλληλα διορθωτικά μέτρα, σύμφωνα με την οδηγία 2001/42/ΕΚ.

(30)

Για να αυξηθεί η δημόσια αποδοχή των έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν κατάλληλα μέτρα για την προώθηση της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι διατάξεις της σύμβασης της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη σχετικά με την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (16), η οποία υπογράφηκε στο Aarhus στις 25 Ιουνίου 1998, ιδίως δε εκείνες που αφορούν τη συμμετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη.

(31)

Προκειμένου να εξορθολογιστεί η διαδικασία αναγνώρισης της περιοχής επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να αποφευχθεί η εις διπλούν διενέργεια εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την ίδια περιοχή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να δηλώνουν περιοχές που έχουν ήδη χαρακτηριστεί κατάλληλες για την επίσπευση της ανάπτυξης τεχνολογίας ανανεώσιμης ενέργειας βάσει της εθνικής νομοθεσίας ως περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι δηλώσεις αυτές θα πρέπει να υπόκεινται σε ορισμένους περιβαλλοντικούς όρους, εξασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος. Η δυνατότητα χαρακτηρισμού των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον υφιστάμενο σχεδιασμό θα πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένη, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θέτει σε κίνδυνο την τυπική διαδικασία για τον χαρακτηρισμό των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Έργα που βρίσκονται σε περιοχές ήδη καθορισμένες σε εθνικό επίπεδο ως προστατευόμενες, που δεν μπορούν να δηλωθούν ως περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν υπό τους ίδιους όρους υπό τους οποίους θεσπίστηκαν.

(32)

Οι περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μαζί με τους υφιστάμενους σταθμούς παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, τους μελλοντικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εκτός των εν λόγω περιοχών και τους μηχανισμούς συνεργασίας, θα πρέπει να έχουν ως στόχο να διασφαλίσουν ότι η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα είναι επαρκής για την επίτευξη της συνεισφοράς των κρατών μελών στον συνολικό στόχο της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια που ορίζεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρήσουν τη δυνατότητα να χορηγούν άδειες για έργα εκτός των περιοχών αυτών.

(33)

Στις περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας που συμμορφώνονται με τους κανόνες και για τα μέτρα που προσδιορίζονται στα σχέδια τα οποία έχουν καταρτίσει τα κράτη μέλη, θα πρέπει να ισχύει το τεκμήριο ότι δεν προκαλούν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Συνεπώς, για τα έργα αυτά θα πρέπει να προβλέπεται εξαίρεση από την υποχρέωση διενέργειας ειδικής εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε επίπεδο έργου κατά την έννοια της οδηγίας 2011/92/ΕΕ, εκτός αν πρόκειται για έργα για τα οποία το κράτος μέλος έχει αποφασίσει να απαιτήσει εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων στον εθνικό υποχρεωτικό κατάλογο έργων, και για έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον σε άλλο κράτος μέλος ή όταν το ζητήσει ένα κράτος μέλος που ενδέχεται να επηρεαστεί σημαντικά. Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε διασυνοριακό πλαίσιο (17), η οποία υπεγράφη στο Espoo στις 25 Φεβρουαρίου 1991, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν για τα κράτη μέλη στα οποία το έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές διασυνοριακές επιπτώσεις σε τρίτη χώρα.

(34)

Οι υποχρεώσεις που ορίζονται στην οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (18) εξακολουθούν να ισχύουν όσον αφορά τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς, μεταξύ άλλων σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος αποφασίσει να χαρακτηρίσει περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών που σχετίζονται με την υδροηλεκτρική ενέργεια, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι η όποια δυνητική δυσμενής επίπτωση στο οικείο υδατικό σύστημα ή υδατικά συστήματα είναι δικαιολογημένη και ότι εφαρμόζονται όλα τα σχετικά μέτρα μετριασμού.

(35)

Ο χαρακτηρισμός των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να επιτρέπει στους σταθμούς παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και στις εγκαταστάσεις συντοπισμένης αποθήκευσης ενέργειας, καθώς και τη σύνδεση των εν λόγω σταθμών παραγωγής και αποθήκευσης με το δίκτυο, να επωφελούνται από προβλεψιμότητα και εξορθολογισμένες διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης. Ειδικότερα, τα έργα που βρίσκονται σε περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να επωφελούνται από ταχείες διοικητικές διαδικασίες αδειοδότησης, συμπεριλαμβανομένης σιωπηρής έγκρισης σε περίπτωση που η αρμόδια αρχή δεν απαντήσει σε ενδιάμεσο διοικητικό στάδιο εντός της καθορισμένης προθεσμίας, εκτός εάν το συγκεκριμένο έργο υπόκειται σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ή εάν η αρχή της σιωπηρής διοικητικής έγκρισης δεν υφίσταται στο εθνικό δίκαιο του οικείου κράτους μέλους. Για τα έργα αυτά θα πρέπει επίσης να ισχύουν σαφείς προθεσμίες, τα δε έργα θα πρέπει να τυγχάνουν ασφάλειας δικαίου όσον αφορά το αναμενόμενο αποτέλεσμα της διαδικασίας αδειοδότησης. Μετά την υποβολή αίτησης για έργο σε περιοχή επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, το κράτος μέλος θα πρέπει να διενεργεί ταχύ έλεγχο των εν λόγω αιτήσεων με σκοπό να εντοπίσει εάν το έργο είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει σημαντικές απρόβλεπτες δυσμενείς επιπτώσεις λόγω της περιβαλλοντικής ευαισθησίας της γεωγραφικής περιοχής στην οποία βρίσκεται και οι οποίες δεν προσδιορίστηκαν κατά την περιβαλλοντική εκτίμηση των σχεδίων που ορίζουν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η οποία πραγματοποιείται δυνάμει της οδηγίας 2001/42/ΕΚ και εάν το έργο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 7 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ λόγω της πιθανότητας σημαντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον σε άλλο κράτος μέλος ή λόγω αιτήματος κράτους μέλους που είναι πιθανό να επηρεαστεί σημαντικά. Για τους σκοπούς της εν λόγω διαδικασίας ελέγχου, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να μπορεί να ζητήσει από τον αιτούντα να παράσχει πρόσθετες διαθέσιμες πληροφορίες χωρίς να απαιτείται νέα αξιολόγηση ή συλλογή δεδομένων.

Όλα τα έργα που βρίσκονται σε περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και συμμορφώνονται με τους κανόνες και τα μέτρα που προσδιορίζονται στα σχέδια που εκπονεί το κράτος μέλος θα πρέπει να θεωρείται ότι έχουν εγκριθεί στο τέλος της εν λόγω διαδικασίας ελέγχου. Εφόσον τα κράτη μέλη διαθέτουν σαφή στοιχεία για το ότι ένα συγκεκριμένο έργο είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει σημαντικές απρόβλεπτες αρνητικές επιπτώσεις, τα κράτη μέλη θα πρέπει, μετά την εν λόγω διαδικασία ελέγχου, να υποβάλουν το έργο σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ και, κατά περίπτωση, σε εκτίμηση δυνάμει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου (19). Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αιτιολογήσουν την απόφασή τους περί υποβολής έργων σε τέτοιες εκτιμήσεις πριν τη διεξαγωγή των εν λόγω εκτιμήσεων. Οι εν λόγω εκτιμήσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν εντός έξι μηνών προ των εν λόγω αποφάσεων, με δυνατότητα παράτασης της προθεσμίας λόγω έκτακτων περιστάσεων. Είναι σκόπιμο να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να θεσπίζουν παρεκκλίσεις από την υποχρέωση διενέργειας των εν λόγω εκτιμήσεων σε δικαιολογημένες περιστάσεις για αιολικά και ηλιακά φωτοβολταϊκά έργα, επειδή τα εν λόγω έργα αναμένεται να παρέχουν τη συντριπτική πλειονότητα της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Στην περίπτωση αυτή, ο κύριος του έργου θα πρέπει να λαμβάνει αναλογικά μέτρα μετριασμού ή, εάν δεν είναι διαθέσιμα, αντισταθμιστικά μέτρα, τα οποία, εάν δεν είναι διαθέσιμα άλλα αναλογικά αντισταθμιστικά μέτρα, μπορούν να λάβουν τη μορφή χρηματικής αποζημίωσης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι σημαντικές απρόβλεπτες δυσμενείς επιπτώσεις που εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ελέγχου.

(36)

Λόγω της ανάγκης να επισπευσθεί η ανάπτυξη ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ο χαρακτηρισμός των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν θα πρέπει να εμποδίζει τη συνεχιζόμενη και μελλοντική εγκατάσταση έργων ανανεώσιμης ενέργειας σε όλες τις περιοχές που είναι διαθέσιμες για ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας. Τα έργα αυτά θα πρέπει να εξακολουθούν να υπόκεινται στην υποχρέωση διεξαγωγής ειδικής εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ και θα πρέπει να υπόκεινται στις διαδικασίες αδειοδότησης που προβλέπονται για έργα ανανεώσιμης ενέργειας που βρίσκονται εκτός των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Προκειμένου να επισπευσθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης στην κλίμακα που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου για την ανανεώσιμη ενέργεια που ορίζεται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/2001, θα πρέπει επίσης να απλουστευθούν και να εξορθολογιστούν οι διαδικασίες αδειοδότησης που ισχύουν για έργα εκτός των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τη θέσπιση σαφών μέγιστων προθεσμιών για όλα τα στάδια της διαδικασίας αδειοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων ανά έργο.

(37)

Η κατασκευή και λειτουργία σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την περιστασιακή θανάτωση ή παρενόχληση πτηνών και άλλων ειδών που προστατεύονται βάσει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ ή της οδηγίας 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20). Ωστόσο, τέτοια θανάτωση ή ενόχληση προστατευόμενων ειδών δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι γίνεται εκ προθέσεως κατά την έννοια των εν λόγω οδηγιών, εάν το έργο για την κατασκευή και τη λειτουργία των εν λόγω σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές παρέχει κατάλληλα μέτρα μετριασμού για την αποφυγή θανάτωσης, την πρόληψη της ενόχλησης, την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εν λόγω μέτρων μέσω της δέουσας παρακολούθησης και, με βάση τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί, τη λήψη περαιτέρω απαραίτητων μέτρων για να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στον πληθυσμό του συγκεκριμένου είδους.

(38)

Εκτός από την εγκατάσταση νέων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των στόχων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Δεδομένου ότι οι υφιστάμενοι σταθμοί παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας έχουν εγκατασταθεί ως επί το πλείστον σε τοποθεσίες με σημαντικές δυνατότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η ανανέωσή τους μπορεί να διασφαλίσει τη συνεχή χρήση των τοποθεσιών αυτών, μειώνοντας ταυτόχρονα την ανάγκη καθορισμού νέων τοποθεσιών για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η ανανέωση περιλαμβάνει περαιτέρω οφέλη, όπως η υφιστάμενη σύνδεση στο δίκτυο, ο πιθανώς υψηλότερος βαθμός δημόσιας αποδοχής και η γνώση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

(39)

Η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 θεσπίζει εξορθολογισμένες διαδικασίες αδειοδότησης για την ανανέωση σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας. Προκειμένου να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ανάγκη για την ανανέωση υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και να αξιοποιηθούν πλήρως τα πλεονεκτήματα που προσφέρει, είναι σκόπιμο να καθιερωθεί μια ακόμη συντομότερη διαδικασία αδειοδότησης για την ανανέωση των σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας που βρίσκονται σε περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης μιας συντομότερης διαδικασίας ελέγχου. Για την ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας που βρίσκονται εκτός περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν απλουστευμένη και ταχεία διαδικασία αδειοδότησης που δεν υπερβαίνει το ένα έτος, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την αρχή του «μη βλάπτειν» της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

(40)

Προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί περαιτέρω η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει να θεσπιστεί απλουστευμένη διαδικασία αδειοδότησης για τις συνδέσεις με το δίκτυο όπου η ανανέωση έχει ως αποτέλεσμα περιορισμένη αύξηση της συνολικής δυναμικότητας σε σύγκριση με το αρχικό έργο. Η ανανέωση έργων ανανεώσιμης ενέργειας συνεπάγεται αλλαγές ή επέκταση των υφιστάμενων έργων σε διαφορετικούς βαθμούς. Η διαδικασία αδειοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων και του ελέγχου, για την ανανέωση έργων ανανεώσιμης ενέργειας θα πρέπει να περιορίζεται στις πιθανές επιπτώσεις που προκύπτουν από την αλλαγή ή την επέκταση σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(41)

Κατά την ανανέωση μιας ηλιακής εγκατάστασης, μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της απόδοσης και της δυναμικότητας χωρίς αύξηση του κατειλημμένου χώρου. Επομένως, η ανανεωμένη εγκατάσταση δεν έχει διαφορετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον από την αρχική εγκατάσταση, υπό την προϋπόθεση ότι ο χρησιμοποιούμενος χώρος δεν αυξάνεται κατά τη διαδικασία και εξακολουθούν να τηρούνται τα αρχικά απαιτούμενα περιβαλλοντικά μέτρα μετριασμού.

(42)

Η εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και της σχετικής συντοπισμένης αποθήκευσης ενέργειας, καθώς και η σύνδεση του εν λόγω εξοπλισμού και της εν λόγω αποθήκευσης με το δίκτυο, σε υφιστάμενες ή μελλοντικές τεχνητές κατασκευές που έχουν δημιουργηθεί για σκοπούς διαφορετικούς από την παραγωγή ηλιακής ενέργειας ή την αποθήκευση ενέργειας με εξαίρεση τις τεχνητές επιφάνειες νερού, όπως σε στέγες, χώρους στάθμευσης, δρόμους και σιδηροδρόμους, δεν εγείρει συνήθως ανησυχίες σχετικά με ανταγωνιστικές χρήσεις του χώρου ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Επομένως, οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις θα πρέπει να είναι δυνατό να επωφελούνται από συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης και από παρέκκλιση από την υποχρέωση διενέργειας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ, επιτρέποντας παράλληλα στα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη ειδικές περιστάσεις που σχετίζονται με την προστασία της πολιτιστικής ή ιστορικής κληρονομιάς, τα εθνικά αμυντικά συμφέροντα, ή λόγους ασφάλειας. Οι εγκαταστάσεις αυτοκατανάλωσης, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων για συλλογικούς αυτοκαταναλωτές, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, συμβάλλουν επίσης στη μείωση της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου, στην αύξηση της ανθεκτικότητας του συστήματος και στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια. Η εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας δυναμικότητας κάτω των 100 kW, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων αυτοκαταναλωτών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, δεν είναι πιθανό να έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή στο δίκτυο και δεν εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια. Επιπλέον, οι μικρές εγκαταστάσεις δεν απαιτούν γενικά επέκταση της δυναμικότητας στο σημείο σύνδεσης με το δίκτυο. Λαμβανομένων υπόψη των άμεσων θετικών αποτελεσμάτων των εγκαταστάσεων αυτών για τους καταναλωτές, και των περιορισμένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν, είναι σκόπιμο να εξορθολογιστεί περαιτέρω η διαδικασία αδειοδότησης που ισχύει γι’ αυτές, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπερβαίνουν την υφιστάμενη δυναμικότητα της σύνδεσης με το δίκτυο διανομής, με την εισαγωγή της έννοιας της θετικής διοικητικής σιωπής στις σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης, προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των εν λόγω εγκαταστάσεων και να μπορούν να αποφέρουν τα οφέλη τους βραχυπρόθεσμα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν κατώτατο όριο χαμηλότερο από 100 kW λόγω των εσωτερικών τους περιορισμών, υπό την προϋπόθεση ότι το κατώτατο όριο παραμένει υψηλότερο από 10,8 kW.

(43)

Η τεχνολογία αντλιών θερμότητας έχει καθοριστική σημασία για την παραγωγή ανανεώσιμης θέρμανσης και ψύξης από ενέργεια του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και γεωθερμική ενέργεια. Οι αντλίες θερμότητας επιτρέπουν επίσης τη χρήση απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης. Η ταχεία ανάπτυξη αντλιών θερμότητας που κινητοποιούν υποχρησιμοποιούμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ενέργεια του περιβάλλοντος ή η γεωθερμική ενέργεια, και η απορριπτόμενη θερμότητα από τον βιομηχανικό και τον τριτογενή τομέα, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων δεδομένων, καθιστά δυνατή την αντικατάσταση των λεβήτων φυσικού αερίου και άλλων λεβήτων που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα με λύση θέρμανσης από ανανεώσιμες πηγές, με παράλληλη αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Αυτό θα επιταχύνει τη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου για την παροχή θέρμανσης, τόσο στα κτίρια όσο και στη βιομηχανία. Προκειμένου να επιταχυνθεί η εγκατάσταση και η χρήση αντλιών θερμότητας, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν στοχευμένες συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης για τις εν λόγω εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης απλουστευμένης διαδικασίας αδειοδότησης για τη σύνδεση μικρότερων αντλιών θερμότητας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, όταν δεν υπάρχουν ανησυχίες για την ασφάλεια, δεν απαιτούνται περαιτέρω εργασίες για συνδέσεις με το δίκτυο και δεν υπάρχει τεχνική ασυμβατότητα των κατασκευαστικών στοιχείων του συστήματος, εκτός εάν δεν απαιτείται τέτοια διαδικασία αδειοδότησης από την εθνική νομοθεσία. Χάρη στην ταχύτερη και ευκολότερη εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα της θέρμανσης, ο οποίος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της ενεργειακής κατανάλωσης της Ένωσης, προορίζεται να συμβάλει στην ασφάλεια του εφοδιασμού και στην αντιμετώπιση μιας δυσκολότερης κατάστασης στην αγορά.

(44)

Για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης, στις αναγκαίες κατά περίπτωση εκτιμήσεις για να εξακριβωθεί κατά πόσον ένας σταθμός παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, η σύνδεση του εν λόγω σταθμού με το δίκτυο, το ίδιο το σχετικό δίκτυο ή τα περιουσιακά στοιχεία αποθήκευσης παρουσιάζουν υπέρτερο δημόσιο συμφέρον σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεωρούν ότι οι εν λόγω σταθμοί ανανεώσιμης ενέργειας και οι σχετικές υποδομές τους είναι υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρετούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, εκτός εάν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις ότι τα εν λόγω έργα έχουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες δεν μπορούν να μετριαστούν ή να αντισταθμιστούν, ή όταν τα κράτη μέλη αποφασίζουν να περιορίσουν την εφαρμογή του εν λόγω τεκμηρίου σε δεόντως αιτιολογημένες και ειδικές περιστάσεις, όπως για λόγους που σχετίζονται με την εθνική άμυνα. Η θεώρηση των εν λόγω σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας ως επιτακτικού δημόσιου συμφέροντος και οργανικών για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, θα επιτρέψει στα έργα αυτά να επωφελούνται από απλουστευμένη αξιολόγηση.

(45)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή και αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων που ορίζονται στην παρούσα οδηγία, η Επιτροπή υποστηρίζει τα κράτη μέλη με το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (21), που παρέχει εξατομικευμένη τεχνική εμπειρογνωσία για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων μεταρρυθμίσεων για την αύξηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, την προώθηση της καλύτερης ενοποίησης των ενεργειακών συστημάτων, τον προσδιορισμό συγκεκριμένων περιοχών που είναι ιδιαίτερα πρόσφορες για την εγκατάσταση σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και τον εξορθολογισμό του πλαισίου για τις διαδικασίες έγκρισης και αδειοδότησης σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Στην τεχνική υποστήριξη, για παράδειγμα, περιλαμβάνονται η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, η εναρμόνιση των νομοθετικών πλαισίων και η ανταλλαγή των σχετικών βέλτιστων πρακτικών, όπως το να καθίστανται εφικτές και να ευνοούνται οι πολλαπλές χρήσεις.

(46)

Πρέπει να δημιουργηθούν ενεργειακές υποδομές για τη στήριξη της σημαντικής κλιμάκωσης της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να ορίσουν ειδικές περιοχές υποδομών στις οποίες η ανάπτυξη έργων δικτύου ή αποθήκευσης που είναι αναγκαία για την ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας δεν αναμένεται να έχει σημαντική περιβαλλοντική επίπτωση, η εν λόγω επίπτωση μπορεί να μετριαστεί δεόντως ή, όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, να αντισταθμιστεί. Έργα υποδομής σε αυτές τις περιοχές μπορούν να επωφεληθούν από πιο εξορθολογισμένες περιβαλλοντικές εκτιμήσεις. Εάν τα κράτη μέλη αποφασίσουν να μην ορίσουν τέτοιες περιοχές, εξακολουθούν να ισχύουν οι αξιολογήσεις και οι κανόνες που ισχύουν βάσει της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης. Προκειμένου να χαρακτηρίσουν περιοχές για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταρτίσουν ένα ή περισσότερα σχέδια που να περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό των περιοχών και τους ισχύοντες κανόνες και μέτρα μετριασμού για τα έργα που θα εγκατασταθούν σε κάθε περιοχή για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα σχέδια θα πρέπει να αναφέρουν σαφώς το πεδίο εφαρμογής της ειδικής περιοχής και το είδος των καλυπτόμενων έργων υποδομής. Κάθε σχέδιο θα πρέπει να υπόκειται σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων δυνάμει της οδηγίας 2001/42/ΕΚ, προκειμένου να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις κάθε τύπου έργου στις σχετικές χαρακτηρισμένες περιοχές. Τα έργα δικτύων σε τέτοιες ειδικές περιοχές υποδομών θα πρέπει να αποφεύγουν, στο μέτρο του δυνατού, τους τόπους Natura 2000 και τις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί στο πλαίσιο εθνικών συστημάτων προστασίας για τη διατήρηση της φύσης και της βιοποικιλότητας, εκτός εάν, λόγω των ιδιαιτεροτήτων των έργων δικτύου, δεν υπάρχουν αναλογικές εναλλακτικές λύσεις για την ανάπτυξη τέτοιων έργων. Κατά την αξιολόγηση της αναλογικότητας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη διασφάλισης της οικονομικής βιωσιμότητας, της σκοπιμότητας και της αποτελεσματικής και ταχείας υλοποίησης του έργου, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η πρόσθετη δυναμικότητα παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας που αναπτύσσεται μπορεί να ενσωματωθεί άμεσα στο ενεργειακό σύστημα, ή κατά πόσον υπάρχουν ήδη έργα υποδομής διαφόρων τύπων στη συγκεκριμένη περιοχή Natura 2000 ή προστατευόμενη περιοχή, γεγονός που θα επέτρεπε τη συνένωση διαφορετικών έργων υποδομής σε έναν τόπο με αποτέλεσμα χαμηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Τα ειδικά σχέδια για έργα αποθήκευσης θα πρέπει πάντα να αποκλείουν τους τόπους Natura 2000, δεδομένου ότι υπάρχουν λιγότεροι περιορισμοί όσον αφορά τη θέση τους. Σε αυτούς τους τομείς, τα κράτη μέλη θα πρέπει, υπό δικαιολογημένες περιστάσεις, μεταξύ άλλων όταν αυτό απαιτείται για την επιτάχυνση της επέκτασης του δικτύου για τη στήριξη της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας για την επίτευξη των στόχων για το κλίμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να είναι σε θέση να θεσπίζουν εξαιρέσεις από ορισμένες υποχρεώσεις αξιολόγησης που ορίζονται στην περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Εάν τα κράτη μέλη αποφασίσουν να κάνουν χρήση των εν λόγω εξαιρέσεων, τα συγκεκριμένα έργα θα πρέπει να υπόκεινται σε απλουστευμένη διαδικασία ελέγχου παρόμοια με τη διαδικασία ελέγχου που προβλέπεται στους τομείς επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η οποία θα πρέπει να βασίζεται σε υφιστάμενα δεδομένα. Τα αιτήματα της αρμόδιας αρχής για την παροχή πρόσθετων διαθέσιμων πληροφοριών δεν θα πρέπει να απαιτούν νέα αξιολόγηση ή συλλογή δεδομένων. Εάν η εν λόγω διαδικασία ελέγχου εντοπίζει έργα που είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν σημαντικές απρόβλεπτες δυσμενείς επιπτώσεις, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να διασφαλίζει την εφαρμογή κατάλληλων και αναλογικών μέτρων μετριασμού ή, εάν δεν είναι διαθέσιμα, αντισταθμιστικών μέτρων. Σε περίπτωση αντισταθμιστικών μέτρων, η ανάπτυξη του έργου μπορεί να συνεχίζεται κατά τη διάρκεια του προσδιορισμού των αντισταθμιστικών μέτρων.

(47)

Ο ανεπαρκής αριθμός ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ιδίως εγκαταστατών και σχεδιαστών συστημάτων θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές, επιβραδύνει την αντικατάσταση των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα από συστήματα που βασίζονται σε ανανεώσιμη ενέργεια και συνιστά σημαντικό εμπόδιο στην ενσωμάτωση ανανεώσιμης ενέργειας στους τομείς των κτιρίων, της βιομηχανίας και της γεωργίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργάζονται με κοινωνικούς εταίρους και κοινότητες ανανεώσιμης ενέργειας για να προβλέψουν τις δεξιότητες που θα χρειαστούν. Θα πρέπει να διατίθενται επαρκής αριθμός αποτελεσματικών στρατηγικών αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης και προγραμμάτων κατάρτισης υψηλής ποιότητας και δυνατότητες πιστοποίησης, σχεδιαζόμενων κατά τρόπο ώστε να προσελκύουν τη συμμετοχή και να διασφαλίζουν την κατάλληλη εγκατάσταση και την αξιόπιστη λειτουργία ευρείας κλίμακας συστημάτων θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές, όπως επίσης τεχνολογίας αποθήκευσης και σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων από ανανεώσιμες πηγές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν ποια μέτρα θα πρέπει να ληφθούν για την προσέλκυση ομάδων που υποεκπροσωπούνται επί του παρόντος στους εν λόγω επαγγελματικούς τομείς. Κατάλογος των καταρτισμένων και πιστοποιημένων εγκαταστατών θα πρέπει να δημοσιοποιείται για να διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και η εύκολη πρόσβαση σε προσαρμοσμένες δεξιότητες εγκατάστασης και σχεδιασμού που εγγυώνται τη σωστή εγκατάσταση και λειτουργία της θέρμανσης και ψύξης από ανανεώσιμες πηγές.

(48)

Οι εγγυήσεις προέλευσης αποτελούν βασικό εργαλείο για την ενημέρωση των καταναλωτών καθώς και για την περαιτέρω υιοθέτηση των συμβάσεων αγοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Συνεπώς, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η έκδοση, η εμπορία, η μεταβίβαση και η χρήση εγγυήσεων προέλευσης μπορούν να πραγματοποιούνται σε ένα ενιαίο σύστημα με κατάλληλα τυποποιημένα πιστοποιητικά που αναγνωρίζονται αμοιβαία σε ολόκληρη την Ένωση. Επιπλέον, για να παρέχεται πρόσβαση σε κατάλληλα υποστηρικτικά αποδεικτικά στοιχεία για τα πρόσωπα που συνάπτουν συμβάσεις αγοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τυχόν σχετικές εγγυήσεις προέλευσης μπορούν να μεταβιβάζονται στον αγοραστή. Για μεγαλύτερη ευελιξία του ενεργειακού συστήματος και δεδομένων των αυξανόμενων απαιτήσεων των καταναλωτών, χρειάζεται ένα πιο καινοτόμο, ψηφιακό, τεχνολογικά προηγμένο και αξιόπιστο εργαλείο για τη στήριξη και την τεκμηρίωση της αυξανόμενης παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Για να διευκολυνθεί η ψηφιακή καινοτομία στον τομέα αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει, κατά περίπτωση, να επιτρέπουν την έκδοση τμηματικών εγγυήσεων προέλευσης και με χρονοσφραγίδα εγγύτερα στον πραγματικό χρόνο. Δεδομένης της ανάγκης για βελτίωση της ενδυνάμωσης των καταναλωτών και για συμβολή σε υψηλότερο μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον εφοδιασμό με αέριο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαιτούν από τους προμηθευτές αερίου δικτύου που γνωστοποιούν το ενεργειακό τους μείγμα στους τελικούς καταναλωτές να χρησιμοποιούν εγγυήσεις προέλευσης.

(49)

Η ανάπτυξη υποδομών για δίκτυα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης θα πρέπει να ενταθεί και να κατευθυνθεί προς την αξιοποίηση ενός ευρύτερου φάσματος ανανεώσιμων πηγών θερμότητας και ψύξης με αποτελεσματικό και ευέλικτο τρόπο, προκειμένου να αυξηθεί η ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας και να ενισχυθεί η ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος. Είναι συνεπώς σκόπιμο να επικαιροποιηθεί ο κατάλογος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τις οποίες τα δίκτυα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο και να απαιτηθεί η ενσωμάτωση της αποθήκευσης θερμικής ενέργειας ως πηγής ευελιξίας, μεγαλύτερης ενεργειακής απόδοσης και οικονομικά αποδοτικότερης λειτουργίας.

(50)

Με περισσότερα από 30 εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα να αναμένονται στην Ένωση έως το 2030, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι μπορούν να συμβάλουν πλήρως στην ενοποίηση του συστήματος ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας και, συνεπώς, να επιτύχουν υψηλότερα μερίδια ανανεώσιμης ενέργειας με οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Πρέπει να αξιοποιηθεί πλήρως η δυνατότητα των ηλεκτρικών οχημάτων να απορροφούν την ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε περιόδους που είναι άφθονη και να την τροφοδοτούν ξανά στο δίκτυο όταν υπάρχει έλλειψη, συμβάλλοντας στην ενοποίηση του συστήματος μεταβλητής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και διασφαλίζοντας παράλληλα ασφαλή και αξιόπιστο εφοδιασμό με ηλεκτρική ενέργεια. Ως εκ τούτου, είναι εύλογο να θεσπιστούν συγκεκριμένα μέτρα για τα ηλεκτρικά οχήματα, και για τις πληροφορίες σχετικά με την ανανεώσιμη ενέργεια και σχετικά με τον τρόπο και τον χρόνο πρόσβασης σε αυτήν, τα οποία συμπληρώνουν εκείνα των κανονισμών (ΕΕ) 2023/1804 (22) και (ΕΕ) 2023/1542 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23).

(51)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (24) και η οδηγία (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (25) απαιτούν από τα κράτη μέλη να επιτρέπουν και να προωθούν τη συμμετοχή της ανταπόκρισης στη ζήτηση μέσω συγκέντρωσης, καθώς και να προβλέπουν συμβάσεις δυναμικής τιμολόγησης ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς πελάτες, κατά περίπτωση. Προκειμένου να διευκολυνθεί η περαιτέρω παροχή κινήτρων υπέρ της πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της ανταπόκρισης στη ζήτηση, αυτή πρέπει να βασίζεται όχι μόνο σε δυναμικές τιμές αλλά και σε ενδείξεις σχετικά με την πραγματική διείσδυση της πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στο σύστημα. Είναι επομένως αναγκαίο να βελτιωθούν οι ενδείξεις που φτάνουν στους καταναλωτές και τους συμμετέχοντες στην αγορά σχετικά με το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την ένταση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της παρεχόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω της κοινοποίησης συγκεκριμένων πληροφοριών. Στη συνέχεια, τα πρότυπα κατανάλωσης μπορούν να προσαρμοστούν με βάση τη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την παρουσία ηλεκτρικής ενέργειας μηδενικού άνθρακα, σε συνδυασμό με μια προσαρμογή με βάση τις ενδείξεις περί των τιμών. Αυτό εξυπηρετεί τον στόχο της περαιτέρω στήριξης της ανάπτυξης καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων και ψηφιακών λύσεων, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να συνδέουν την κατανάλωση με το επίπεδο της ανανεώσιμης ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και, με τον τρόπο αυτό, να παρέχουν κίνητρα για τις κατάλληλες επενδύσεις στο δίκτυο για τη στήριξη της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας.

(52)

Προκειμένου οι υπηρεσίες ευελιξίας και εξισορρόπησης από τη συγκέντρωση στοιχείων κατανεμημένης αποθήκευσης να αναπτυχθούν με ανταγωνιστικό τρόπο, η πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο σε βασικές πληροφορίες μπαταριών, όπως η κατάσταση υγείας, η κατάσταση φόρτισης, η χωρητικότητα και το σημείο ρύθμισης ισχύος θα πρέπει να παρέχεται χωρίς διακρίσεις, σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες προστασίας των δεδομένων, και δωρεάν στους ιδιοκτήτες ή τους χρήστες των μπαταριών και στις οντότητες που ενεργούν για λογαριασμό τους, όπως οι διαχειριστές ενεργειακών συστημάτων κτιρίων, οι πάροχοι υπηρεσιών κινητικότητας και άλλοι συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι επομένως σκόπιμο να θεσπιστούν μέτρα σε σχέση με την κάλυψη της ανάγκης πρόσβασης στα εν λόγω δεδομένα για τη διευκόλυνση των λειτουργιών που σχετίζονται με την ενσωμάτωση οικιακών μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων, συμπληρωματικά προς τις διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα μπαταριών που σχετίζονται με τη διευκόλυνση της αναπροσαρμογής χρήσης των μπαταριών που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1542. Οι διατάξεις σχετικά με την πρόσβαση στα δεδομένα μπαταριών των ηλεκτρικών οχημάτων θα πρέπει να εφαρμόζονται συμπληρωματικά προς τις διατάξεις του δικαίου της Ένωσης σχετικά με την έγκριση τύπου οχημάτων.

(53)

Λόγω του αυξανόμενου αριθμού ηλεκτρικών οχημάτων σε οδικούς, σιδηροδρομικούς, θαλάσσιους και άλλους τρόπους μεταφοράς θα απαιτηθεί η βελτιστοποίηση και διαχείριση των λειτουργιών επαναφόρτισης με τρόπο που να μην προκαλεί συμφόρηση και να εκμεταλλεύεται πλήρως τη διαθεσιμότητα ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και τις χαμηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στο σύστημα. Η λειτουργικότητα αυτή θα πρέπει επίσης να διατίθεται σε καταστάσεις στις οποίες η έξυπνη και αμφίδρομη επαναφόρτιση θα συνέβαλλε στην περαιτέρω διείσδυση της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στους στόλους ηλεκτρικών οχημάτων στον κλάδο των μεταφορών και στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας γενικότερα,. Λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής των σημείων επαναφόρτισης, οι απαιτήσεις για τις υποδομές φόρτισης θα πρέπει να επικαιροποιούνται με τρόπο που να καλύπτει τις μελλοντικές ανάγκες και να μην οδηγεί σε αρνητικά φαινόμενα εγκλωβισμού όσον αφορά την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των υπηρεσιών.

(54)

Τα σημεία επαναφόρτισης στα οποία τα ηλεκτρικά οχήματα σταθμεύουν συνήθως για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, όπως τα σημεία στάθμευσης λόγω κατοικίας ή απασχόλησης, έχουν μεγάλη σημασία για την ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος. Ως εκ τούτου, πρέπει να διασφαλιστούν έξυπνες και, όπου είναι σκόπιμο, αμφίδρομης ροής λειτουργίες επαναφόρτισης. Σε αυτό το πλαίσιο, η λειτουργία κανονικής υποδομής επαναφόρτισης που δεν είναι προσβάσιμη στο κοινό είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ενσωμάτωση των ηλεκτρικών οχημάτων στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς βρίσκεται εκεί όπου τα ηλεκτρικά οχήματα σταθμεύουν επανειλημμένα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, όπως σε κτίρια με περιορισμένη πρόσβαση, χώρους στάθμευσης για οχήματα του προσωπικού ή εγκαταστάσεις στάθμευσης που εκμισθώνονται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα.

(55)

Η ανταπόκριση στη ζήτηση είναι ζωτικής σημασίας για να καταστεί δυνατή η έξυπνη επαναφόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων και, συνακόλουθα, η αποτελεσματική ενσωμάτωση των ηλεκτρικών οχημάτων στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα είναι ζωτικής σημασίας για τη διαδικασία απανθρακοποίησης των μεταφορών και για τους σκοπούς της διευκόλυνσης της ενοποίησης του ενεργειακού συστήματος. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν, κατά περίπτωση, πρωτοβουλίες για την προώθηση της ανταπόκρισης στη ζήτηση μέσω της διαλειτουργικότητας και της ανταλλαγής δεδομένων για συστήματα θέρμανσης και ψύξης, τις μονάδες αποθήκευσης θερμικής ενέργειας και άλλες ενεργειακές διατάξεις.

(56)

Οι χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων που συνάπτουν συμβατικές συμφωνίες με παρόχους υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης και συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν πληροφορίες και εξηγήσεις για τον τρόπο με τον οποίο οι όροι της συμφωνίας θα επηρεάσουν τη χρήση του οχήματός τους και την κατάσταση υγείας της μπαταρίας του. Οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης και οι συμμετέχοντες στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα πρέπει να εξηγούν με σαφήνεια στους χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων πώς θα αμείβονται για τις υπηρεσίες ευελιξίας, εξισορρόπησης και αποθήκευσης που παρέχονται στο σύστημα και στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση του ηλεκτρικού τους οχήματος. Οι χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές όταν συνάπτουν τις εν λόγω συμφωνίες, ιδίως όσον αφορά την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων, όπως η τοποθεσία και οι συνήθειες οδήγησης, σε σχέση με τη χρήση του οχήματός τους. Οι προτιμήσεις των χρηστών ηλεκτρικών οχημάτων σχετικά με τον τύπο ηλεκτρικής ενέργειας που αγοράζεται για χρήση στο ηλεκτρικό τους όχημα, καθώς και άλλες προτιμήσεις, μπορούν επίσης να αποτελούν μέρος των εν λόγω συμφωνιών. Για τους λόγους αυτούς, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η κατά το δυνατόν αποτελεσματικότερη χρήση της υποδομής επαναφόρτισης που έχει αναπτυχθεί. Προκειμένου να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην ηλεκτροκίνηση, είναι ουσιώδες οι χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων να μπορούν να χρησιμοποιούν τη συνδρομή τους σε πολλαπλά σημεία επαναφόρτισης. Με αυτόν τον τρόπο επίσης θα δοθεί στον πάροχο υπηρεσιών που επιλέγει ο χρήστης ηλεκτρικού οχήματος η δυνατότητα να ενσωματώσει με βέλτιστο τρόπο το ηλεκτρικό όχημα στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, μέσω προβλέψιμου σχεδιασμού και κινήτρων που βασίζονται στις προτιμήσεις των χρηστών ηλεκτρικών οχημάτων. Αυτό εναρμονίζεται επίσης με τις αρχές ενός ενεργειακού συστήματος επικεντρωμένου στον καταναλωτή και βασισμένου στον παραγωγό και με το δικαίωμα επιλογής προμηθευτή των χρηστών ηλεκτρικών οχημάτων ως τελικών πελατών σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας (ΕΕ) 2019/944.

(57)

Τα στοιχεία κατανεμημένης αποθήκευσης, όπως οι οικιακές μπαταρίες και οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν σημαντική ευελιξία και υπηρεσίες εξισορρόπησης στο δίκτυο μέσω συγκέντρωσης. Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των εν λόγω συσκευών και υπηρεσιών, οι κανονιστικές διατάξεις σχετικά με τη σύνδεση και τη λειτουργία των στοιχείων αποθήκευσης, όπως τα τιμολόγια, οι χρόνοι δέσμευσης και οι προδιαγραφές σύνδεσης, θα πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που να μην παρεμποδίζει το δυναμικό όλων των στοιχείων αποθήκευσης, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και κινητών και άλλων συσκευών όπως για παράδειγμα των αντλιών θερμότητας, των ηλιακών συλλεκτών και της αποθήκευσης θερμικής ενέργειας, ώστε να παρέχουν ευελιξία και υπηρεσίες εξισορρόπησης στο σύστημα και να συμβάλλουν στην περαιτέρω διείσδυση της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, σε σύγκριση με μεγαλύτερα, σταθερά στοιχεία αποθήκευσης. Επιπλέον των γενικών διατάξεων για την πρόληψη των διακρίσεων στην αγορά που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/943 και στην οδηγία (ΕΕ) 2019/944, θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικές απαιτήσεις για την ολιστική αντιμετώπιση της συμμετοχής των εν λόγω στοιχείων και την άρση τυχόν εναπομενόντων φραγμών και εμποδίων για την αξιοποίηση του δυναμικού των εν λόγω στοιχείων, ώστε να διευκολυνθεί η απανθρακοποίηση του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας και να δοθεί η δυνατότητα στους καταναλωτές να συμμετέχουν ενεργά στην ενεργειακή μετάβαση.

(58)

Ως γενική αρχή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ίσους όρους ανταγωνισμού για τα μικρά αποκεντρωμένα συστήματα παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, μεταξύ άλλων μέσω μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων, ώστε να είναι σε θέση να συμμετέχουν στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης της συμφόρησης και της παροχής υπηρεσιών ευελιξίας και εξισορρόπησης χωρίς διακρίσεις σε σύγκριση με άλλα συστήματα παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, και χωρίς δυσανάλογη διοικητική ή κανονιστική επιβάρυνση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους αυτοκαταναλωτές και τις κοινότητες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να συμμετέχουν ενεργά στις εν λόγω αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, παρέχοντας υπηρεσίες ευελιξίας μέσω της ανταπόκρισης στη ζήτηση και της αποθήκευσης, μεταξύ άλλων μέσω μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων.

(59)

Η βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 25 % της ενεργειακής κατανάλωσης της Ένωσης και είναι ο σημαντικότερος καταναλωτής θέρμανσης και ψύξης, ο οποίος σήμερα τροφοδοτείται κατά 91 % από ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, το 50 % της ζήτησης θέρμανσης και ψύξης είναι χαμηλής θερμοκρασίας (< 200 °C) για την οποία υπάρχουν οικονομικά αποδοτικές επιλογές ανανεώσιμης ενέργειας, μεταξύ άλλων μέσω του εξηλεκτρισμού και της άμεσης χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Επιπλέον, η βιομηχανία χρησιμοποιεί μη ανανεώσιμες πηγές ως πρώτες ύλες για την παραγωγή προϊόντων όπως χάλυβα ή χημικά. Καθώς οι βιομηχανικές επενδυτικές αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα θα καθορίσουν τις μελλοντικές βιομηχανικές διεργασίες και ενεργειακές επιλογές που μπορούν να εξεταστούν από τη βιομηχανία, είναι σημαντικό αυτές οι επενδυτικές αποφάσεις να είναι μακρόπνοες και να μην καθιστούν στοιχεία ενεργητικού μη αξιοποιήσιμα. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να τεθούν δείκτες αναφοράς για να δοθεί κίνητρο στη βιομηχανία να στραφεί σε διαδικασίες παραγωγής που βασίζονται σε ανανεώσιμη ενέργεια, οι οποίες όχι μόνο τροφοδοτούνται από ανανεώσιμη ενέργεια, αλλά χρησιμοποιούν επίσης πρώτες ύλες με βάση τις ανανεώσιμες πηγές, όπως το ανανεώσιμο υδρογόνο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθήσουν τον εξηλεκτρισμό των βιομηχανικών διεργασιών, όπου είναι δυνατόν, για παράδειγμα για τη βιομηχανική θερμότητα χαμηλής θερμοκρασίας. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθούν τη χρήση κοινής μεθοδολογίας για προϊόντα που φέρουν επισήμανση ότι έχουν παραχθεί εν μέρει ή πλήρως με τη χρήση ανανεώσιμης ενέργειας ή με τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης ως πρώτης ύλης, λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες μεθοδολογίες επισήμανσης των προϊόντων της Ένωσης και τις πρωτοβουλίες για βιώσιμα προϊόντα. Με αυτόν τον τρόπο θα αποφευχθούν οι παραπλανητικές πρακτικές και θα αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Επιπλέον, δεδομένης της προτίμησης των καταναλωτών για προϊόντα που συμβάλλουν στους στόχους του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, θα αυξηθεί η ζήτηση της αγοράς για τα εν λόγω προϊόντα.

(60)

Για να μειωθεί η εξάρτηση της Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα και τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, η Επιτροπή θα πρέπει να αναπτύξει μια ενωσιακή στρατηγική για το εισαγόμενο και το εγχώριο υδρογόνο με βάση τα στοιχεία που υποβάλλουν τα κράτη μέλη.

(61)

Τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ενεργειακούς σκοπούς, αλλά και για μη ενεργειακούς σκοπούς ως πρώτες ύλες ή πρώτες ύλες σε βιομηχανίες όπως η χαλυβουργία ή η χημική βιομηχανία. Η χρήση ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης και για τους δύο σκοπούς αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητές τους να αντικαταστήσουν τα ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη και να μειώσουν τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε βιομηχανικές διεργασίες που είναι δύσκολο να εξηλεκτριστούν και θα πρέπει επομένως να συμπεριληφθεί σε έναν στόχο για τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης. Τα εθνικά μέτρα για τη στήριξη της χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης στους βιομηχανικούς τομείς που είναι δύσκολο να εξηλεκτριστούν δεν θα πρέπει να οδηγούν σε καθαρή αύξηση της ρύπανσης λόγω της αυξημένης ζήτησης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που καλύπτεται από τα πλέον ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, όπως ο άνθρακας, το ντίζελ, ο λιγνίτης, η πετρελαιούχος τύρφη και ο πετρελαιούχος σχιστόλιθος. Η κατανάλωση υδρογόνου σε βιομηχανικές διεργασίες όπου το υδρογόνο παράγεται ως υποπροϊόν ή προέρχεται από υποπροϊόν το οποίο είναι δύσκολο να αντικατασταθεί με ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης θα πρέπει να εξαιρείται από τον εν λόγω στόχο. Το υδρογόνο που καταναλώνεται για την παραγωγή καυσίμων κίνησης καλύπτεται από τους στόχους μεταφορών για ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης.

(62)

Η στρατηγική της Ένωσης για το υδρογόνο, που καθορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 8ης Ιουλίου 2020 με τίτλο «Στρατηγική για το υδρογόνο για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη», αναγνωρίζει τον ρόλο των υφιστάμενων μονάδων παραγωγής υδρογόνου που έχουν μετασκευαστεί για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην επίτευξη της αυξημένης κλιματικής φιλοδοξίας για το 2030. Υπό το φως αυτής της στρατηγικής, και στο πλαίσιο της πρόσκλησης υποβολής έργων που διοργανώθηκε από το ταμείο καινοτομίας της Ένωσης, που θεσπίστηκε με το άρθρο 10α παράγραφος 8 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (26), οι πρωτοπόροι έλαβαν επενδυτικές αποφάσεις με σκοπό τη μετασκευή των προϋπαρχουσών εγκαταστάσεων παραγωγής υδρογόνου με βάση την τεχνολογία αναμόρφωσης μεθανίου με ατμό, με στόχο την απαλλαγή της παραγωγής υδρογόνου από τις ανθρακούχες εκπομπές. Για τον σκοπό του υπολογισμού του παρονομαστή στη συνεισφορά των ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται για τελικούς ενεργειακούς και μη ενεργειακούς σκοπούς στη βιομηχανία, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το υδρογόνο που παράγεται σε μετασκευασμένες εγκαταστάσεις παραγωγής με βάση τεχνολογία αναμόρφωσης μεθανίου με ατμό για την οποία έχει δημοσιευθεί απόφαση της Επιτροπής με σκοπό τη χορήγηση επιχορήγησης στο πλαίσιο του Ταμείου Καινοτομίας πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας και οι οποίες επιτυγχάνουν μέση μείωση των αερίων θερμοκηπίου κατά 70 % σε ετήσια βάση.

(63)

Επιπλέον, θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι η αντικατάσταση του υδρογόνου που παράγεται από τη διαδικασία αναμόρφωσης μεθανίου με ατμό θα μπορούσε να επιφέρει συγκεκριμένες προκλήσεις για ορισμένες υπάρχουσες ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις παραγωγής αμμωνίας. Θα καθιστούσε αναγκαία την ανασυγκρότηση τέτοιων εγκαταστάσεων παραγωγής, η οποία θα απαιτούσε ουσιώδη προσπάθεια από τα κράτη μέλη ανάλογα με τις συγκεκριμένες εθνικές τους περιστάσεις και τη δομή του ενεργειακού τους εφοδιασμού.

(64)

Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της Ένωσης να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050 και να απαλλαγεί ο βιομηχανικός τομέας της Ένωσης από τις ανθρακούχες εκπομπές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να συνδυάζουν τη χρήση μη ορυκτών πηγών ενέργειας και ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης στο πλαίσιο των ειδικών εθνικών συνθηκών και του ενεργειακού τους μείγματος. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να μειώσουν τον στόχο για τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης στον βιομηχανικό τομέα, υπό την προϋπόθεση ότι καταναλώνουν περιορισμένο μερίδιο υδρογόνου ή παραγώγων του παραγόμενων από ορυκτά καύσιμα και ότι βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη της αναμενόμενης εθνικής συνεισφοράς τους σύμφωνα με τον τύπο του παραρτήματος II του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999.

(65)

Η αύξηση της φιλοδοξίας στον τομέα της θέρμανσης και ψύξης είναι το κλειδί για την επίτευξη του συνολικού στόχου για ανανεώσιμη ενέργεια, δεδομένου ότι ο τομέας θέρμανσης και ψύξης αποτελεί περίπου το ήμισυ της ενεργειακής κατανάλωσης της Ένωσης, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα τελικών χρήσεων και τεχνολογίας στα κτίρια, τη βιομηχανία και την τηλεθέρμανση και τηλεψύξη. Για να επιταχυνθεί η αύξηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης, η ελάχιστη ετήσια αύξηση της ποσοστιαίας μονάδας σε επίπεδο κράτους μέλους θα πρέπει να καταστεί δεσμευτική για όλα τα κράτη μέλη. Η ελάχιστη ετήσια μέση δεσμευτική αύξηση κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2021 και 2025 και κατά 1,1 ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2026 και 2030 στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης που ισχύει για όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμπληρωθεί με πρόσθετες ενδεικτικές αυξήσεις ή συμπληρωματικά ποσοστά υπολογιζόμενα ειδικά για κάθε κράτος μέλος, προκειμένου να επιτευχθεί μέση αύξηση 1,8 ποσοστιαίων μονάδων σε επίπεδο Ένωσης. Οι εν λόγω πρόσθετες ενδεικτικές αυξήσεις ή συμπληρωματικές ενισχύσεις ανά κράτος μέλος αποσκοπούν στην ανακατανομή των πρόσθετων προσπαθειών που απαιτούνται για την επίτευξη του επιθυμητού επιπέδου ανανεώσιμης ενέργειας το 2030 μεταξύ των κρατών μελών με βάση το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και την οικονομική αποδοτικότητα και στην καθοδήγηση των κρατών μελών όσον αφορά το τι θα μπορούσε να είναι επαρκές επίπεδο ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας στον συγκεκριμένο τομέα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διενεργούν, σύμφωνα με την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση, αξιολόγηση του δυναμικού τους όσον αφορά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης και της δυνητικής χρήσης απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν δύο ή περισσότερα μέτρα από τον κατάλογο μέτρων για τη διευκόλυνση της αύξησης του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας στη θέρμανση και την ψύξη. Κατά τη θέσπιση και την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν την προσβασιμότητα όλων των καταναλωτών στα εν λόγω μέτρα, ιδίως όσων ζουν σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος ή ευπαθή νοικοκυριά.

(66)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αυξανόμενη σημασία του τομέα της τηλεθέρμανσης και της τηλεψύξης συνοδεύεται από καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών, είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί και να ενισχυθεί η διαφάνεια σχετικά με το μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης των συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης.

(67)

Τα σύγχρονα αποδοτικά συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης με βάση τις ανανεώσιμες πηγές έχουν καταδείξει τις δυνατότητές τους να παρέχουν οικονομικά αποδοτικές λύσεις για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας, την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και την ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος, διευκολύνοντας παράλληλα τη συνολική απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στον τομέα της θέρμανσης και ψύξης. Προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιοποίηση του εν λόγω δυναμικού, η ετήσια αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας ή της υπολειπόμενης θερμότητας και ψύξης στον τομέα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης θα πρέπει να αυξηθεί από μία ποσοστιαία μονάδα σε 2,2 ποσοστιαίες μονάδες χωρίς να αλλάξει ο ενδεικτικός χαρακτήρας της εν λόγω αύξησης, αντικατοπτρίζοντας την άνιση ανάπτυξη αυτού του τύπου δικτύου σε ολόκληρη την Ένωση.

(68)

Προκειμένου να συνυπολογιστεί η αυξημένη σημασία του τομέα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης και η ανάγκη να κατευθυνθεί η ανάπτυξη των εν λόγω δικτύων προς την ενσωμάτωση περισσότερης ανανεώσιμης ενέργειας, είναι σκόπιμο να ενθαρρυνθούν οι φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων τηλεθέρμανσης ή τηλεψύξης να συνδέουν τρίτους προμηθευτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης με συστήματα δικτύων τηλεθέρμανσης ή τηλεψύξης άνω των 25 MW.

(69)

Τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης, ιδίως τα συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, συμβάλλουν διαρκώς περισσότερο στην εξισορρόπηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, παρέχοντας πρόσθετη ζήτηση για μεταβλητή ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, όπως η αιολική και η ηλιακή, όταν η εν λόγω ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές είναι άφθονη, φθηνή και διαφορετικά θα περιοριζόταν. Η εν λόγω εξισορρόπηση μπορεί να επιτευχθεί μέσω της χρήσης υψηλής απόδοσης ηλεκτροκίνητων μονάδων παραγωγής θερμότητας και ψύξης, όπως οι αντλίες θερμότητας, ιδίως όταν οι εν λόγω μονάδες παραγωγής θερμότητας και ψύξης συνδυάζονται με μεγάλη αποθήκευση θερμότητας, ιδίως σε τηλεθέρμανση και τηλεψύξη ή σε ατομική θέρμανση, όπου δεν είναι διαθέσιμες οι οικονομίες κλίμακας και οι αποδόσεις σε επίπεδο συστήματος της τηλεθέρμανσης και της τηλεψύξης. Τα οφέλη των αντλιών θερμότητας είναι διπλά καθώς πρώτον, αυξάνουν σημαντικά την ενεργειακή απόδοση, εξοικονομώντας σε μεγάλο βαθμό ενέργεια και κόστος για τους καταναλωτές, και δεύτερον, ενσωματώνουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθιστώντας δυνατή τη μεγαλύτερη χρήση της γεωθερμικής ενέργειας και της ενέργειας του περιβάλλοντος. Προκειμένου να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για θέρμανση, ψύξη και αποθήκευση θερμότητας, με την ανάπτυξη ιδίως αντλιών θερμότητας, είναι σκόπιμο να επιτραπεί στα κράτη μέλη να συνυπολογίζουν την ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που οδηγεί τους εν λόγω παραγωγούς θερμότητας και ψύξης, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας, στη δεσμευτική και ενδεικτική ετήσια αύξηση της ανανεώσιμης ενέργειας στη θέρμανση και ψύξη και στην τηλεθέρμανση και τηλεψύξη.

(70)

Αν και ευρέως διαθέσιμη, η απορριπτόμενη θερμότητα και ψύξη δεν χρησιμοποιείται αρκετά, με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων, τη χαμηλότερη ενεργειακή απόδοση στα εθνικά ενεργειακά συστήματα και την υψηλότερη από την αναγκαία ενεργειακή κατανάλωση στην Ένωση. Υπό την προϋπόθεση ότι η απορριπτόμενη θερμότητα και ψύξη παρέχεται από αποδοτική τηλεθέρμανση και τηλεψύξη, είναι σκόπιμο να επιτραπεί στην απορριπτόμενη θερμότητα και ψύξη να υπολογίζεται στη μερική επίτευξη των στόχων για ανανεώσιμη ενέργεια στα κτίρια, τη βιομηχανία, τη θέρμανση και ψύξη, καθώς και στην πλήρη επίτευξη των στόχων για την τηλεθέρμανση και τηλεψύξη. Αυτό θα επιτρέψει την αξιοποίηση των συνεργειών μεταξύ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης στα δίκτυα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, αυξάνοντας το οικονομικό σκεπτικό για επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη των εν λόγω δικτύων. Ειδικότερα, η συμπερίληψη της απορριπτόμενης θερμότητας στον δείκτη αναφοράς για την ανανεώσιμη ενέργεια στη βιομηχανία θα πρέπει να είναι αποδεκτή μόνο όσον αφορά απορριπτόμενη θερμότητα ή ψύξη παρεχόμενη μέσω φορέα εκμετάλλευσης τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης από άλλο βιομηχανικό χώρο ή άλλο κτίριο, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι εν λόγω φορείς παρέχουν θερμότητα ή ψύξη ως κύρια δραστηριότητά τους και ότι η συνυπολογιζόμενη απορριπτόμενη θερμότητα διαφοροποιείται σαφώς από την εσωτερική απορριπτόμενη θερμότητα που ανακτάται εντός της ίδιας επιχείρησης ή συνδεδεμένων με αυτή επιχειρήσεων ή κτιρίων.

(71)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή του τομέα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης στην ενοποίηση του ενεργειακού τομέα, είναι απαραίτητο να επεκταθεί η συνεργασία με τους διαχειριστές συστημάτων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας στους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να διευρυνθεί το πεδίο της συνεργασίας στον σχεδιασμό επενδύσεων δικτύου και στις αγορές με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης για την παροχή υπηρεσιών ευελιξίας στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Θα πρέπει επίσης να καταστεί δυνατή η περαιτέρω συνεργασία με φορείς εκμετάλλευσης δικτύων φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων υδρογόνου και άλλων ενεργειών, προκειμένου να διασφαλιστεί η ευρύτερη ενοποίηση μεταξύ των ενεργειακών φορέων και η πιο οικονομικά αποδοτική χρήση τους. Επιπλέον, οι απαιτήσεις για στενότερο συντονισμό μεταξύ φορέων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, βιομηχανικών και τριτογενών τομέων και τοπικών αρχών θα μπορούσαν να διευκολύνουν τον διάλογο και τη συνεργασία που είναι αναγκαία για την αξιοποίηση οικονομικά αποδοτικών δυνατοτήτων απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης μέσω συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης.

(72)

Η χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον κλάδο των μεταφορών μπορεί να συμβάλει στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές του τομέα των μεταφορών της Ένωσης με οικονομικά αποδοτικό τρόπο και να βελτιώσει, μεταξύ άλλων θεμάτων, την ενεργειακή διαφοροποίηση σε αυτόν τον τομέα, ενώ παράλληλα προωθεί την καινοτομία, την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ένωσης και ενώ μειώνει την εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας. Προκειμένου να επιτευχθεί ο αυξημένος στόχος για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που καθορίζεται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119, θα πρέπει να αυξηθεί το επίπεδο της ανανεώσιμης ενέργειας που παρέχεται σε όλους τους τρόπους μεταφοράς στην Ένωση. Η δυνατότητα των κρατών μελών να επιλέγουν μεταξύ ενός στόχου για τις μεταφορές που εκφράζεται ως στόχος μείωσης της έντασης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου ή ως μερίδιο της κατανάλωσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές παρέχει στα κράτη μέλη κατάλληλο βαθμό ευελιξίας για τον σχεδιασμό των πολιτικών τους για την απανθρακοποίηση των μεταφορών. Επιπλέον, η θέσπιση συνδυασμένου ενεργειακού στόχου για τα προηγμένα βιοκαύσιμα και το βιοαέριο και τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένου ενός ελάχιστου μεριδίου για ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, θα διασφάλιζε αυξημένη χρήση των ανανεώσιμων καυσίμων με τις μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε τρόπους μεταφοράς που είναι δύσκολο να εξηλεκτριστούν, όπως οι θαλάσσιες και οι αεροπορικές μεταφορές. Για να ξεκινήσει η αλλαγή των καυσίμων στις θαλάσσιες μεταφορές, τα κράτη μέλη με θαλάσσιους λιμένες θα πρέπει να προσπαθήσουν να διασφαλίσουν ότι, από το 2030, το μερίδιο των ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης στη συνολική ποσότητα ενέργειας που παρέχεται στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών θα είναι τουλάχιστον 1,2 %. Η επίτευξη των στόχων αυτών θα πρέπει να διασφαλίζεται με υποχρεώσεις για τους προμηθευτές καυσίμων, καθώς και με άλλα μέτρα που περιλαμβάνονται στους κανονισμούς (ΕΕ) 2023/1805 (27) και (ΕΕ) 2023/2405 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (28). Οι ειδικές υποχρεώσεις για τους προμηθευτές αεροπορικών καυσίμων θα πρέπει να καθορίζονται μόνο δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2023/2405.

(73)

Προκειμένου να ενθαρρυνθεί η υιοθέτηση της προμήθειας ανανεώσιμων καυσίμων στον δύσκολο να απανθρακοποιηθεί τομέα των καυσίμων διεθνών θαλάσσιων μεταφορών, για τον υπολογισμό των στόχων για τις μεταφορές, τα ανανεώσιμα καύσιμα που παρέχονται για διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην τελική κατανάλωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον τομέα των μεταφορών και, επομένως, τα καύσιμα που παρέχονται για διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην τελική κατανάλωση πηγών ενέργειας στον τομέα των μεταφορών. Ωστόσο, οι θαλάσσιες μεταφορές καταλαμβάνουν μεγάλο μερίδιο στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας ορισμένων κρατών μελών. Λαμβανομένων υπόψη των σημερινών τεχνολογικών και κανονιστικών περιορισμών που εμποδίζουν την εμπορική χρήση βιοκαυσίμων στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, είναι σκόπιμο, κατά παρέκκλιση από την υποχρέωση υπολογισμού όλης της ενέργειας που παρέχεται στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, κατά τον υπολογισμό των ειδικών στόχων για τις μεταφορές, να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη μέλη να θέσουν για την παροχή ενέργειας στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών ανώτατο όριο 13 % της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης ενέργειάς τους. Για τα νησιωτικά κράτη μέλη, όπου η ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών είναι δυσανάλογα υψηλή, δηλαδή πάνω από το ένα τρίτο των τομέων των οδικών και σιδηροδρομικών μεταφορών, το ανώτατο όριο θα πρέπει να είναι 5 %. Ωστόσο, για τον υπολογισμό του συνολικού στόχου για την ανανεώσιμη ενέργεια, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών χαρακτηριστικών των διεθνών θαλάσσιων μεταφορών, όσον αφορά τα καύσιμα που τους παρέχονται, αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας ενός κράτους μέλους μόνον εάν είναι ανανεώσιμα.

(74)

Η ηλεκτροκίνηση θα διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην απανθρακοποίηση του τομέα των μεταφορών. Για την προώθηση της περαιτέρω ανάπτυξης της ηλεκτροκίνησης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν έναν πιστωτικό μηχανισμό που θα επιτρέπει στους φορείς εκμετάλλευσης σημείων επαναφόρτισης που είναι προσβάσιμα στο κοινό να συμβάλουν, παρέχοντας ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, στην εκπλήρωση της υποχρέωσης που έχουν θεσπίσει τα κράτη μέλη για τους προμηθευτές καυσίμων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να συμπεριλάβουν ιδιωτικά σημεία επαναφόρτισης σε αυτόν τον πιστωτικό μηχανισμό, εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παρέχεται στα εν λόγω ιδιωτικά σημεία επαναφόρτισης παρέχεται αποκλειστικά σε ηλεκτρικά οχήματα. Παράλληλα με τη στήριξη της ηλεκτρικής ενέργειας στον τομέα των μεταφορών μέσω ενός τέτοιου πιστωτικού μηχανισμού, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να θέτουν υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας για την απανθρακοποίηση του μείγματος υγρών καυσίμων τους, ιδίως σε τομείς μεταφορών που είναι δύσκολο να απανθρακοποιηθούν, όπως οι θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, όπου ο άμεσος εξηλεκτρισμός είναι πολύ πιο δύσκολος.

(75)

Τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένου του ανανεώσιμου υδρογόνου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη ή πηγή ενέργειας σε βιομηχανικές και χημικές διεργασίες και στις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές, απανθρακοποιώντας τομείς στους οποίους ο άμεσος εξηλεκτρισμός δεν είναι τεχνολογικά εφικτός ή ανταγωνιστικός. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την αποθήκευση ενέργειας για την εξισορρόπηση, όπου είναι αναγκαίο, του ενεργειακού συστήματος, διαδραματίζοντας έτσι σημαντικό ρόλο στην ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος.

(76)

Η πολιτική της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια στοχεύει να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής της Ένωσης όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι απαραίτητη επίσης η συμβολή σε ευρύτερους περιβαλλοντικούς στόχους, και ιδίως στην πρόληψη της απώλειας βιοποικιλότητας, η οποία επηρεάζεται αρνητικά από την έμμεση αλλαγή χρήσης γης που σχετίζεται με την παραγωγή ορισμένων βιοκαυσίμων, βιορευστών και καυσίμων βιομάζας. Η συμβολή σε αυτούς τους κλιματικούς και περιβαλλοντικούς στόχους συνιστά βαθιά και μακροχρόνια διαγενεακή ανησυχία για τους πολίτες και τους νομοθέτες της Ένωσης. Η Ένωση θα πρέπει συνεπώς να προάγει τα εν λόγω καύσιμα σε ποσότητες που εξισορροπούν την αναγκαία φιλοδοξία με την ανάγκη να αποφευχθεί η συνεισφορά σε άμεσες και έμμεσες αλλαγές της χρήσης γης. Ο τρόπος υπολογισμού του στόχου στον τομέα των μεταφορών δεν θα πρέπει να επηρεάζει τα όρια που καθορίζονται για τον τρόπο με τον οποίο θα υπολογιστούν ως προς την επίτευξη αυτού του στόχου, ορισμένα καύσιμα που παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων και ζωοτροφών, αφενός, και καύσιμα με υψηλό κίνδυνο έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης, αφετέρου. Επιπλέον, προκειμένου να μην δημιουργηθεί κίνητρο για τη χρήση βιοκαυσίμων και βιοαερίου που παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων και ζωοτροφών στις μεταφορές, και λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων του πολέμου κατά της Ουκρανίας στον εφοδιασμό τροφίμων και ζωοτροφών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξακολουθήσουν να είναι σε θέση να επιλέγουν αν θα προσμετρούν βιοκαύσιμα και βιοαέριο που παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων και ζωοτροφών ή όχι στον στόχο των μεταφορών. Εάν δεν τα συνυπολογίζουν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να επιλέξουν να μειώσουν τον στόχο που βασίζεται στην ενέργεια ή να μειώσουν αναλόγως τον στόχο μείωσης της έντασης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, υποθέτοντας ότι τα βιοκαύσιμα που παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων και ζωοτροφών εξοικονομούν 50 % εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, ποσοστό που αντιστοιχεί στις τυπικές τιμές που καθορίζονται σε παράρτημα της παρούσας οδηγίας για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις πλέον συναφείς οδούς παραγωγής βιοκαυσίμων που παράγονται από καλλιέργειες τροφίμων και ζωοτροφών, καθώς και το ελάχιστο όριο μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που ισχύει για τις περισσότερες εγκαταστάσεις που παράγουν τέτοια βιοκαύσιμα.

(77)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η χρήση βιοκαυσίμων, βιορευστών και καυσίμων βιομάζας επιτρέπει την εξοικονόμηση διαρκώς περισσότερων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, και για να αντιμετωπιστούν οι πιθανές έμμεσες επιπτώσεις της προώθησης των εν λόγω καυσίμων, όπως η αποδάσωση, η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει το επίπεδο του μέγιστου μεριδίου της μέσης ετήσιας επέκτασης της παγκόσμιας περιοχής παραγωγής σε υψηλά αποθέματα άνθρακα με βάση αντικειμενικά και επιστημονικά κριτήρια, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους και τις δεσμεύσεις της Ένωσης για το κλίμα, και θα πρέπει να προτείνει νέο κατώτατο όριο, όπου απαιτείται, με βάση τα αποτελέσματα της επανεξέτασής της. Περαιτέρω, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει τη δυνατότητα σχεδιασμού μιας ταχείας πορείας για τη σταδιακή κατάργηση της συμβολής των εν λόγω καυσίμων στους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να μεγιστοποιηθεί η ποσότητα μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

(78)

Ο καθορισμός του στόχου για τις μεταφορές ως στόχου μείωσης της έντασης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου καθιστά αναγκαία την παροχή μεθοδολογίας σύμφωνα η οποία λαμβάνει υπόψη ότι διαφορετικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εξοικονομούν διαφορετικές ποσότητες εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και, συνεπώς, συμβάλλουν διαφορετικά σε έναν στόχο. Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές πρέπει να θεωρείται ότι έχει μηδενικές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, γεγονός που σημαίνει ότι μειώνει κατά 100 % τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε σύγκριση με την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα. Αυτό θα δημιουργήσει κίνητρο για τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς τα ανανεώσιμα καύσιμα και τα καύσιμα ανακυκλωμένου άνθρακα είναι απίθανο να επιτύχουν τόσο υψηλό ποσοστό μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Συνεπώς, ο εξηλεκτρισμός που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσε να καταστεί ο αποτελεσματικότερος τρόπος για την απανθρακοποίηση των οδικών μεταφορών. Επιπλέον, προκειμένου να προωθηθεί η χρήση ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης στις αεροπορικές και τις θαλάσσιες μεταφορές, οι οποίες είναι δύσκολο να εξηλεκτριστούν, είναι σκόπιμο να θεσπιστεί πολλαπλασιαστής για τα καύσιμα που παρέχονται στους εν λόγω τρόπους μεταφοράς όταν αυτοί προσμετρώνται στους ειδικούς στόχους που έχουν τεθεί για τα εν λόγω καύσιμα.

(79)

Ο άμεσος εξηλεκτρισμός των τομέων τελικής χρήσης, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των μεταφορών, συμβάλλει στην αποδοτικότητα του συστήματος και διευκολύνει τη μετάβαση σε ένα ενεργειακό σύστημα που βασίζεται σε ανανεώσιμη ενέργεια. Συνεπώς, είναι από μόνος του ένα αποτελεσματικό μέσο για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Δεν απαιτείται επομένως η δημιουργία ενός πλαισίου σχετικά με την προσθετικότητα που θα εφαρμόζεται ειδικά στην ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές η οποία παρέχεται σε ηλεκτρικά οχήματα στον τομέα των μεταφορών. Επιπλέον, τα ηλιακά ηλεκτρικά οχήματα μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην απανθρακοποίηση του ευρωπαϊκού τομέα μεταφορών.

(80)

Δεδομένου ότι τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης πρέπει να υπολογίζονται ως ανανεώσιμη ενέργεια ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο καταναλώνονται, οι κανόνες για τον προσδιορισμό του ανανεώσιμου χαρακτήρα τους όταν παράγονται από ηλεκτρική ενέργεια, οι οποίοι ίσχυαν μόνο για τα εν λόγω καύσιμα όταν καταναλώνονταν στον τομέα των μεταφορών, θα πρέπει να επεκταθούν σε όλα τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο καταναλώνονται.

(81)

Τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης είναι σημαντικά για την αύξηση του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας σε τομείς που αναμένεται να βασίζονται μακροπρόθεσμα σε αέρια και υγρά καύσιμα, μεταξύ άλλων για βιομηχανικές εφαρμογές και στις μεταφορές βαρέων επαγγελματικών οχημάτων. Έως την 1η Ιουλίου 2028, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει τον αντίκτυπο της μεθοδολογίας που ορίζει πότε η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης μπορεί να θεωρηθεί πλήρως ανανεώσιμη, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της προσθετικότητας και της χρονικής και γεωγραφικής συσχέτισης στο κόστος παραγωγής, στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και στο ενεργειακό σύστημα, και θα πρέπει να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η έκθεση θα πρέπει να αξιολογήσει ιδίως τον αντίκτυπό της εν λόγω μεθοδολογίας στη διαθεσιμότητα και την οικονομική προσιτότητα των ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης για τη βιομηχανία και τις μεταφορές και στην ικανότητα της Ένωσης να επιτύχει τους στόχους της για τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης, λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική της Ένωσης για το εισαγόμενο και το εγχώριο υδρογόνο, ελαχιστοποιώντας παράλληλα την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και στο ενεργειακό σύστημα συνολικά. Σε περίπτωση που η παρούσα έκθεση καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η μεθοδολογία δεν διασφαλίζει επαρκή διαθεσιμότητα και οικονομική προσιτότητα και δεν συμβάλλει ουσιαστικά στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, στην ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος και στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης που έχουν τεθεί για το 2030, η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει τη μεθοδολογία της Ένωσης και, κατά περίπτωση, να εκδώσει κατ’ εξουσιοδότηση πράξη για την τροποποίηση της εν λόγω μεθοδολογίας, ώστε να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές στα κριτήρια προκειμένου να διευκολυνθεί η ενδυνάμωση της βιομηχανίας υδρογόνου.

(82)

Για να διασφαλιστεί υψηλότερη περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα των κριτηρίων βιωσιμότητας και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ένωσης για στερεά καύσιμα βιομάζας σε εγκαταστάσεις που παράγουν θερμότητα, ηλεκτρική ενέργεια και ψύξη, το ελάχιστο όριο για την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων θα πρέπει να μειωθεί από το ισχύον όριο των 20 MW σε 7,5 MW.

(83)

Η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 ενίσχυσε το πλαίσιο αειφορίας της βιοενέργειας και μείωσης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου θέτοντας κριτήρια για όλους τους τομείς τελικής χρήσης. Θέσπισε ειδικούς κανόνες για βιοκαύσιμα, βιορευστά και καύσιμα βιομάζας που παράγονται από δασική βιομάζα, απαιτώντας τη βιωσιμότητα των εργασιών συγκομιδής και τον υπολογισμό των εκπομπών αλλαγής χρήσης γης. Σύμφωνα με τους στόχους της διατήρησης της βιοποικιλότητας και της πρόληψης της καταστροφής των οικοτόπων, σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ, την οδηγία 2000/60/ΕΚ, την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (29) και την οδηγία 2009/147/ΕΚ, είναι αναγκαίο να επιτευχθεί η ενισχυμένη προστασία οικοτόπων ιδιαίτερης βιοποικιλότητας και πλούσιων σε άνθρακα, όπως πρωτογενή και υπεραιωνόβια δάση, δάση υψηλής βιοποικιλότητας, λειμώνες, τυρφώνες και ερεικώνες. Συνεπώς, θα πρέπει να θεσπιστούν εξαιρέσεις και περιορισμοί όσον αφορά την προμήθεια δασικής βιομάζας από τις εν λόγω περιοχές, σύμφωνα με την προσέγγιση για τα βιοκαύσιμα, τα βιορευστά και τα καύσιμα βιομάζας που παράγονται από γεωργική βιομάζα, εκτός εάν η προσέγγιση βάσει κινδύνου προβλέπει τις αναγκαίες εξαιρέσεις και περιορισμούς και οι φορείς εκμετάλλευσης παρέχουν τις απαιτούμενες εγγυήσεις. Επιπλέον, με την επιφύλαξη κατάλληλων μεταβατικών περιόδων για σκοπούς επενδυτικής ασφάλειας, τα κριτήρια μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου θα πρέπει επίσης να εφαρμόζονται σταδιακά στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις που βασίζονται στη βιομάζα, ώστε να διασφαλίζεται ότι η παραγωγή βιοενέργειας σε όλες αυτές τις εγκαταστάσεις οδηγεί σε μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε σύγκριση με την ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα.

(84)

Τα κριτήρια βιωσιμότητας που αφορούν τη συγκομιδή δασικής βιομάζας θα πρέπει να προσδιοριστούν περαιτέρω, σύμφωνα με τις αρχές της βιώσιμης διαχείρισης των δασών. Οι εν λόγω προδιαγραφές θα πρέπει να αποσκοπούν στην ενίσχυση και την αποσαφήνιση της προσέγγισης βάσει κινδύνων για τη δασική βιομάζα, παρέχοντας παράλληλα στα κράτη μέλη αναλογικές διατάξεις που επιτρέπουν στοχευμένες προσαρμογές για πρακτικές που μπορεί να είναι κατάλληλες σε τοπικό επίπεδο.

(85)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η χρήση δασικής βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας είναι συμβατή με τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (30). Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να διενεργούν μελλοντοστραφείς αξιολογήσεις και να εφαρμόζουν τα αναγκαία μέτρα που συμπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999.

(86)

Δεδομένης της ιδιαίτερης κατάστασης των εξόχως απόκεντρων περιοχών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 349 ΣΛΕΕ και χαρακτηρίζεται σε ό,τι αφορά τον ενεργειακό τομέα από απομόνωση, περιορισμένο εφοδιασμό και εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, θα πρέπει να προβλεφθεί η παράταση της παρέκκλισης που επιτρέπει στα κράτη μέλη να θεσπίζουν ειδικά κριτήρια προκειμένου να διασφαλίζεται η επιλεξιμότητα για χρηματοδοτική στήριξη για την κατανάλωση ορισμένων καυσίμων βιομάζας στις εν λόγω περιοχές, ώστε να καλύπτονται επίσης τα βιορευστά και τα βιοκαύσιμα. Τυχόν ειδικά κριτήρια θα πρέπει να αιτιολογούνται αντικειμενικά για λόγους ενεργειακής ανεξαρτησίας της οικείας εξόχως απόκεντρης περιοχής και διασφάλισης της ομαλής μετάβασης στα κριτήρια αειφορίας, στα κριτήρια ενεργειακής απόδοσης και στα κριτήρια μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην οικεία εξόχως απόκεντρη περιοχή σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001.

(87)

Η Ένωση έχει δεσμευτεί να βελτιώσει την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα της παραγωγής καυσίμων βιομάζας. Η παρούσα οδηγία συμπληρώνει άλλες νομοθετικές πράξεις της Ένωσης, ιδίως κάθε νομοθετική πράξη για τη βιώσιμη εταιρική διακυβέρνηση, η οποία καθορίζει απαιτήσεις δέουσας επιμέλειας στην αξιακή αλυσίδα όσον αφορά τις δυσμενείς επιπτώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα ή το περιβάλλον.

(88)

Προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τους παραγωγούς ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων ανακυκλωμένου άνθρακα και για τα κράτη μέλη, όταν εθελοντικά ή εθνικά συστήματα έχουν αναγνωριστεί από την Επιτροπή μέσω εκτελεστικής πράξης ότι παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία ή παρέχουν ακριβή δεδομένα σχετικά με τη συμμόρφωση με τα κριτήρια αειφορίας και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, καθώς και με άλλες απαιτήσεις που ορίζονται στις τροποποιητικές διατάξεις της παρούσας οδηγίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποδέχονται τα αποτελέσματα της πιστοποίησης που εκδίδεται από τα εν λόγω συστήματα στο πλαίσιο της αναγνώρισης της Επιτροπής. Προκειμένου να μειωθεί η επιβάρυνση των μικρών εγκαταστάσεων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να θεσπίσουν απλουστευμένο μηχανισμό εθελοντικής επαλήθευσης για εγκαταστάσεις με συνολική θερμική ισχύ μεταξύ 7,5 MW και 20 MW.

(89)

Για τον μετριασμό των κινδύνων και την καλύτερη πρόληψη της απάτης στις αλυσίδες εφοδιασμού για τη βιοενέργεια και τα καύσιμα ανακυκλωμένου άνθρακα, η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 προβλέπει πολύτιμες προσθήκες όσον αφορά τη διαφάνεια, την ιχνηλασιμότητα και την εποπτεία. Στο πλαίσιο αυτό, η ενωσιακή βάση δεδομένων που θα δημιουργηθεί από την Επιτροπή στοχεύει στην ιχνηλάτηση υγρών και αερίων ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων ανακυκλωμένου άνθρακα. Το πεδίο εφαρμογής της βάσης δεδομένων θα πρέπει να επεκταθεί από τον τομέα μεταφορών σε όλους τους άλλους τομείς τελικής χρήσης στους οποίους καταναλώνονται τα εν λόγω καύσιμα. Μια τέτοια επέκταση προορίζεται να συμβάλει καθοριστικά στην ολοκληρωμένη παρακολούθηση της παραγωγής και της κατανάλωσης των εν λόγω καυσίμων, μετριάζοντας τους κινδύνους διπλού υπολογισμού ή παρατυπιών στις αλυσίδες εφοδιασμού που καλύπτονται από την ενωσιακή βάση δεδομένων. Επιπλέον, για να αποφευχθεί ο κίνδυνος διπλών απαιτήσεων για το ίδιο ανανεώσιμο αέριο, θα πρέπει να ακυρώνεται η εγγύηση προέλευσης για κάθε παρτίδα ανανεώσιμου αερίου που έχει καταχωριστεί στη βάση δεδομένων. Η βάση δεδομένων θα πρέπει να δημοσιοποιείται με ανοικτό, διαφανή και φιλικό προς τον χρήστη τρόπο, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της ιδιωτικής και εμπορικά ευαίσθητης προστασίας των δεδομένων. Η Επιτροπή δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τις πληροφορίες που αναφέρονται στην ενωσιακή βάση δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των ποσοτήτων, της γεωγραφικής προέλευσης και της πρώτης ύλης των βιοκαυσίμων, των βιορρευστών και των καυσίμων από βιομάζα. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσπαθήσουν να εργαστούν για τη διασυνδεσιμότητα μεταξύ της ενωσιακής βάσης δεδομένων και των υφιστάμενων εθνικών βάσεων δεδομένων, ώστε να καταστεί δυνατή η ομαλή μετάβαση και να καταστεί δυνατή η αμφίδρομη λειτουργία των βάσεων δεδομένων. Συμπληρωματικά προς αυτή την ενίσχυση της διαφάνειας και της ιχνηλασιμότητας των μεμονωμένων φορτίων πρώτων υλών και καυσίμων στην αλυσίδα εφοδιασμού, ο πρόσφατα εκδοθείς εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/996 της Επιτροπής (31) ενίσχυσε τις απαιτήσεις σχετικά με τον έλεγχο για τους οργανισμούς πιστοποίησης και τις εξουσίες δημόσιας εποπτείας των οργανισμών πιστοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας των αρμόδιων αρχών να έχουν πρόσβαση σε έγγραφα και εγκαταστάσεις των οικονομικών φορέων κατά τους εποπτικούς ελέγχους τους. Αναλόγως ενισχύθηκε σημαντικά η ακεραιότητα του πλαισίου επαλήθευσης της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, δεδομένου ότι συμπληρώνεται ο έλεγχος από τους οργανισμούς πιστοποίησης και η ενωσιακή βάση δεδομένων με την ικανότητα επαλήθευσης και εποπτείας εκ μέρους των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών. Συνιστάται θερμά στα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν και τις δύο δυνατότητες δημόσιας εποπτείας.

(90)

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσαρμόζονται συνεχώς στις βέλτιστες διοικητικές πρακτικές και να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για την απλούστευση της εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 και, κατά συνέπεια, για τη μείωση του κόστους συμμόρφωσης για τους εμπλεκόμενους φορείς και τους επηρεαζόμενους τομείς.

(91)

Πρέπει να θεσπιστούν κατάλληλες διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης, ιδίως όσον αφορά τη χρήση πρώτων υλών που βασίζονται σε απόβλητα ή βιομάζας που έχει διαπιστωθεί ότι συνιστά υψηλό κίνδυνο έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης. Δεδομένου ότι ο εντοπισμός και η πρόληψη της απάτης είναι ουσιαστικής σημασίας για την πρόληψη του αθέμιτου ανταγωνισμού και της ανεξέλεγκτης αποδάσωσης, μεταξύ άλλων σε τρίτες χώρες, θα πρέπει να εφαρμοστεί πλήρης και πιστοποιημένη ιχνηλασιμότητα των εν λόγω πρώτων υλών.

(92)

Η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 θα πρέπει, επομένως, να τροποποιηθεί αναλόγως.

(93)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1999 περιλαμβάνει αρκετές αναφορές στον για το 2030 δεσμευτικό σε επίπεδο Ένωσης στόχο τουλάχιστον 32 % για το μερίδιο ανανεώσιμης ενέργειας που καταναλώνεται στην Ένωση. Καθώς ο εν λόγω στόχος πρέπει να αυξηθεί προκειμένου να συμβάλει αποτελεσματικά στη φιλοδοξία μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55 % έως το 2030, οι εν λόγω αναφορές θα πρέπει να τροποποιηθούν. Τυχόν πρόσθετες απαιτήσεις σχεδιασμού και υποβολής εκθέσεων που ορίζονται δεν θα δημιουργήσουν νέο σύστημα σχεδιασμού και υποβολής εκθέσεων, αλλά θα πρέπει να υπόκεινται στο υφιστάμενο πλαίσιο σχεδιασμού και υποβολής εκθέσεων βάσει του εν λόγω κανονισμού.

(94)

Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 98/70/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (32) θα πρέπει να τροποποιηθεί προκειμένου να αποφευχθεί η επικάλυψη των κανονιστικών απαιτήσεων όσον αφορά τους στόχους για την απανθρακοποίηση των καυσίμων κίνησης και να ευθυγραμμιστεί με την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001.

(95)

Οι ορισμοί της οδηγίας 98/70/ΕΚ θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τους ορισμούς της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 προκειμένου να αποφευχθεί η εφαρμογή διαφορετικών ορισμών δυνάμει των δύο αυτών πράξεων.

(96)

Οι υποχρεώσεις σχετικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και τη χρήση βιοκαυσίμων της οδηγίας 98/70/ΕΚ θα πρέπει να απαλειφθούν για λόγους εξορθολογισμού και για να αποφευχθεί η διπλή ρύθμιση όσον αφορά τις ενισχυμένες υποχρεώσεις απανθρακοποίησης των καυσίμων κίνησης που προβλέπονται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/2001.

(97)

Οι υποχρεώσεις σχετικά με την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων για τις μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που ορίζονται στην οδηγία 98/70/ΕΚ θα πρέπει να απαλειφθούν για να αποφευχθεί η επικάλυψη των ρυθμίσεων για την υποχρέωση υποβολής εκθέσεων.

(98)

Η οδηγία (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου (33), η οποία προβλέπει τους λεπτομερείς κανόνες για την ομοιόμορφη εφαρμογή του άρθρου 7α της οδηγίας 98/70/ΕΚ, θα πρέπει να καταργηθεί καθώς καθίσταται παρωχημένη με την κατάργηση του άρθρου 7α της οδηγίας 98/70/ΕΚ από την παρούσα οδηγία.

(99)

Όσον αφορά τα βιολογικά συστατικά του ντίζελ, η αναφορά στο ντίζελ Β7 στην οδηγία 98/70/ΕΚ, δηλαδή στο ντίζελ που περιέχει μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων σε ποσοστό έως και 7 %, περιορίζει τις διαθέσιμες επιλογές για την επίτευξη υψηλότερων στόχων ενσωμάτωσης των βιοκαυσίμων όπως ορίζονται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/2001. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σχεδόν ολόκληρη η προμήθεια ντίζελ στην Ένωση είναι ήδη Β7. Για τον λόγο αυτόν, το μέγιστο μερίδιο των βιολογικών συστατικών θα πρέπει να αυξηθεί από 7 % σε 10 %. Η διατήρηση της ενθάρρυνσης της χρήσης του καυσίμου B10, δηλαδή του ντίζελ που περιέχει μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων σε ποσοστό έως και 10 %, απαιτεί βαθμό προστασίας του B7 σε επίπεδο Ένωσης για ποσοστό μεθυλεστέρων λιπαρών οξέων 7 % στο ντίζελ, λόγω του μεγάλου ποσοστού οχημάτων που δεν είναι συμβατά με το B10 και αναμένεται να υπάρχουν στον στόλο έως το 2030. Αυτό θα πρέπει να αντανακλάται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο της οδηγίας 98/70/ΕΚ.

(100)

Οι μεταβατικές διατάξεις θα πρέπει να επιτρέπουν την τακτική συνέχιση της συλλογής δεδομένων και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων σχετικά με τα άρθρα της οδηγίας 98/70/ΕΚ που διαγράφονται με την παρούσα οδηγία.

(101)

Δεδομένου ότι οι στόχοι της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, της ενεργειακής εξάρτησης και των τιμών ενέργειας, δεν μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως εξαιτίας της κλίμακας της δράσης να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(102)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (34), τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να επισυνάπτουν στην κοινοποίηση των εθνικών μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, όταν δικαιολογείται, ένα ή περισσότερα έγγραφα που διευκρινίζουν τη σχέση ανάμεσα στα στοιχεία μιας οδηγίας και στα αντίστοιχα τμήματα των εθνικών πράξεων μεταφοράς. Όσον αφορά την παρούσα οδηγία, οι νομοθέτες θεωρούν τη διαβίβαση τέτοιων εγγράφων δικαιολογημένη, ιδίως μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην υπόθεση Επιτροπή κατά Βελγίου (35) (υπόθεση C-543/17).

(103)

Προκειμένου να αντισταθμιστεί ο κανονιστικός φόρτος που εισάγεται με την παρούσα οδηγία για τους πολίτες, τις διοικήσεις και τις επιχειρήσεις, η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάσει το κανονιστικό πλαίσιο στους σχετικούς τομείς σύμφωνα με την αρχή «μία θέσπιση, μία κατάργηση», όπως ορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 29ης Απριλίου 2021 με τίτλο «Βελτίωση της νομοθεσίας: συνένωση δυνάμεων για τη βελτίωση της νομοθεσίας»,

1)

Στο άρθρο 2, το δεύτερο εδάφιο τροποποιείται ως εξής:

2)

Το άρθρο 3 τροποποιείται ως εξής:

3)

Το άρθρο 7 τροποποιείται ως εξής:

4)

Το άρθρο 9 τροποποιείται ως εξής:

5)

Το άρθρο 15 τροποποιείται ως εξής:

6)

Παρεμβάλλονται τα ακόλουθα άρθρα:

(*12)  Οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΕΕ L 257 της 28.8.2014, σ. 135)."

(*13)  Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας (ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7)."

(*14)  Οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Νοεμβρίου 2009, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών (ΕΕ L 20 της 26.1.2010, σ. 7)."

(*15)  Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2000, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων (ΕΕ L 327 της 22.12.2000, σ. 1)."

(*16)  Οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (ΕΕ L 197 της 21.7.2001, σ. 30)."

(*17)  Οδηγία 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (ΕΕ L 26 της 28.1.2012, σ. 1).»."

7)

Το άρθρο 16 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

8)

Στο άρθρο 18 οι παράγραφοι 3 και 4 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

9)

Το άρθρο 19 τροποποιείται ως εξής:

10)

Στο άρθρο 20, η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

11)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

(*18)  Κανονισμός (ΕΕ) 2018/858 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την έγκριση και την εποπτεία της αγοράς μηχανοκίνητων οχημάτων και των ρυμουλκουμένων τους και των συστημάτων, κατασκευαστικών στοιχείων και χωριστών τεχνικών μονάδων που προορίζονται για τα οχήματα αυτά, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 715/2007 και (ΕΚ) αριθ. 595/2009 και για την κατάργηση της οδηγίας 2007/46/ΕΚ (ΕΕ L 151 της 14.6.2018, σ. 1).»."

12)

Παρεμβάλλονται τα ακόλουθα άρθρα:

(*19)  Σύσταση (ΕΕ) 2021/2279 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2021, σχετικά με τη χρήση των μεθόδων περιβαλλοντικού αποτυπώματος για τη μέτρηση και τη γνωστοποίηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων κατά τον κύκλο ζωής των προϊόντων και των οργανισμών (ΕΕ L 471 της 30.12.2021, σ. 1).»."

13)

Το άρθρο 23 τροποποιείται ως εξής:

14)

Το άρθρο 24 τροποποιείται ως εξής:

15)

Το άρθρο 25 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

16)

Το άρθρο 26 τροποποιείται ως εξής:

17)

Το άρθρο 27 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

18)

Το άρθρο 28 τροποποιείται ως εξής:

19)

Το άρθρο 29 τροποποιείται ως εξής:

20)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

21)

Το άρθρο 30 τροποποιείται ως εξής:

22)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

(*21)  Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/996 της Επιτροπής, της 14ης Ιουνίου 2022, σχετικά με τους κανόνες για την επαλήθευση των κριτηρίων αειφορίας και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των κριτηρίων χαμηλού κινδύνου έμμεσης αλλαγής της χρήσης γης (ΕΕ L 168 της 27.6.2022, σ. 1).»."

23)

Το άρθρο 33 τροποποιείται ως εξής:

24)

Το άρθρο 35 τροποποιείται ως εξής:

25)

Τα παραρτήματα τροποποιούνται σύμφωνα με τα παραρτήματα της παρούσας οδηγίας.

1)

Το άρθρο 2 τροποποιείται ως εξής:

2)

Στο άρθρο 4 στοιχείο α), το σημείο 2) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

3)

Στο άρθρο 5, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

4)

Στο άρθρο 29, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

1)

Το άρθρο 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

2)

Στο άρθρο 2, τα σημεία 8) και 9) αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

(*25)  Οδηγία (EE) 2018/2001/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 82).»."

3)

Το άρθρο 4 τροποποιείται ως εξής:

4)

Τα άρθρα 7α έως 7ε διαγράφονται.

5)

Το άρθρο 9 τροποποιείται ως εξής:

6)

Τα παραρτήματα I, II, IV και V τροποποιούνται σύμφωνα με το παράρτημα II της παρούσας οδηγίας.