Υπόθεση C‑269/15

Rijksdienst voor Pensioenen

κατά

Willem Hoogstad

(αίτηση του Hof van Cassatie για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Κοινωνική ασφάλιση — Κανονισμός (ΕΟΚ) 1408/71 — Άρθρο 4 — Καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής — Κρατήσεις επί των κατά νόμον οφειλομένων συντάξεων λόγω γήρατος καθώς και επί κάθε άλλης συμπληρωματικής παροχής — Άρθρο 13 — Προσδιορισμός της εφαρμοστέας νομοθεσίας — Κατοικία σε άλλο κράτος μέλος»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (δέκατο τμήμα) της 26ης Οκτωβρίου 2016

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Παραδεκτό – Προϋποθέσεις – Ζητήματα που σχετίζονται με το υποστατό της διαφοράς ή με το αντικείμενό της – Αίτηση με την οποία παρέχονται στο Δικαστήριο επαρκείς διευκρινίσεις όσον αφορά το πραγματικό και κανονιστικό πλαίσιο

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2. Κοινωνική ασφάλιση – Διακινούμενοι εργαζόμενοι – Κανονιστικό πλαίσιο της Ένωσης – Καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής – Κοινωνικές εισφορές επί των παροχών από συστήματα επικουρικών συντάξεων – Εμπίπτουν – Εφαρμοστέα νομοθεσία – Αρχή της μιας και μόνης εφαρμοστέας νομοθεσίας – Εθνική ρύθμιση προβλέπουσα την παρακράτηση των εν λόγω εισφορών – Ασφαλισμένος που κατοικεί σε άλλο κράτος μέλος και υπόκειται στην κοινωνική νομοθεσία του κράτους αυτού – Δεν επιτρέπεται

   (Κανονισμός 1408/71 του Συμβουλίου, άρθρα 4, 13 §§ 1 και 2, 14 έως 17, 27, 28, 28α και 33)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 19-22)

2.  Το άρθρο 13, παράγραφος 1, του κανονισμού 1408/71, περί εφαρμογής των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε και ενημερώθηκε με τον κανονισμό 118/97, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1606/98, αντιτίθεται σε εθνική νομοθεσία, η οποία προβλέπει την παρακράτηση εισφορών που έχουν άμεσο και αρκούντως ουσιώδη σύνδεσμο με τους νόμους που διέπουν τους κλάδους κοινωνικής ασφαλίσεως οι οποίοι απαριθμούνται στο άρθρο 4 του εν λόγω κανονισμού 1408/71, όπως έχει τροποποιηθεί, επί των παροχών από συστήματα επικουρικών συντάξεων, ενώ ο δικαιούχος αυτών των επικουρικών συντάξεων δεν κατοικεί στο εν λόγω κράτος μέλος και υπόκειται, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 13, παράγραφος 2, στοιχείο στʹ, του ίδιου κανονισμού, όπως έχει τροποποιηθεί, στην κοινωνική νομοθεσία του κράτους μέλους όπου κατοικεί.

   Συγκεκριμένα, οι επιβαρύνσεις οι οποίες επιβάλλονται σε συστήματα επικουρικών συντάξεων, είναι δυνατό να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού αυτού, καθόσον τα έσοδα από τις εισφορές αυτές χρησιμοποιούνται ευθέως και ειδικώς για τη χρηματοδότηση ορισμένων κλάδων κοινωνικής ασφαλίσεως στο κράτος μέλος.

   Η ερμηνεία αυτή επιβεβαιώνεται από τον σκοπό τον οποίο επιδιώκει ο κανονισμός 1408/71 καθώς και από τις αρχές επί των οποίων στηρίζεται. Συγκεκριμένα, η πληρότητα του συστήματος κανόνων συγκρούσεως που καθιερώνει ο κανονισμός 1408/71 έχει ως αποτέλεσμα να μην έχει ο νομοθέτης κάθε κράτους μέλους την εξουσία να ορίζει ελεύθερα την έκταση και τις προϋποθέσεις εφαρμογής της εθνικής του νομοθεσίας όσον αφορά τα πρόσωπα που υπόκεινται σ’ αυτή και την επικράτεια. Η εν λόγω αρχή της εφαρμογής της νομοθεσίας ενός μόνον κράτους μέλους, η οποία ισχύει στον τομέα της κοινωνικής ασφαλίσεως, σκοπεί στην αποφυγή των περιπλοκών που μπορεί να ανακύψουν από την ταυτόχρονη εφαρμογή περισσοτέρων εθνικών νομοθεσιών και στην εξάλειψη της άνισης μεταχειρίσεως που θα συνεπαγόταν, για τα πρόσωπα που μετακινούνται στο εσωτερικό της Ένωσης, η μερική ή πλήρης σώρευση των εφαρμοστέων νομοθεσιών. Αυτή η αρχή διέπει πάντως μόνον τις καταστάσεις εκείνες στις οποίες αναφέρονται το άρθρα 13, παράγραφος 2, καθώς και τα άρθρα 14 έως 17 του κανονισμού 1408/71, στον βαθμό που προσδιορίζουν τους κανόνες συγκρούσεως που πρέπει να εφαρμόζονται στις εκάστοτε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Επομένως, κατόπιν της προσθήκης του σημείου στʹ στο άρθρο 13, παράγραφος 2, του κανονισμού 1408/71, με τον κανονισμό 2195/91, για την τροποποίηση του κανονισμού 1408/71, η αρχή της εφαρμογής της νομοθεσίας ενός μόνον κράτους μέλους εφαρμόζεται και στους εργαζομένους οι οποίοι έπαυσαν οριστικώς τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες.

   Τέλος, το άρθρο 33 του κανονισμού 1408/71 πρέπει να ερμηνευθεί με παραπομπή στα άρθρα 27, 28 και 28α του τμήματος 5, του κεφαλαίου Ι, του τίτλου III του κανονισμού, που έχει εφαρμογή στα δικαιώματα των δικαιούχων συντάξεων και των μελών της οικογένειάς τους, τα οποία αφορούν είτε περιπτώσεις στις οποίες ο δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη οφειλόμενη δυνάμει της νομοθεσίας δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών είτε περιπτώσεις στις οποίες ο δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη δυνάμει της νομοθεσίας ενός μόνον κράτους μέλους, πλην όμως δεν έχει κανένα δικαίωμα επί παροχών στη χώρα κατοικίας του.

   Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να συναχθεί από την ύπαρξη ουσιαστικών κανόνων σχετικών με τα δικαιώματα των δικαιούχων συντάξεως, οι οποίοι δεν εφαρμόζονται σε κάθε περίπτωση στις συντάξεις γήρατος ή τις επικουρικές συντάξεις που στηρίζονται σε συμβατικές διατάξεις, ότι η παρακράτηση κοινωνικών εισφορών επί τέτοιων επικουρικών συντάξεων είναι συμβατή με την αρχή της εφαρμογής της νομοθεσίας ενός μόνον κράτους μέλους που κατοχυρώνεται στο άρθρο 13, παράγραφος 1, του κανονισμού 1408/71.

   (βλ. σκέψεις 31, 32, 34, 36-38, 41-43 και διατακτ.)