Υπόθεση C‑531/13

Marktgemeinde Straßwalchen κ.λπ.

κατά

Bundesminister für Wirtschaft, Familie und Jugend

(αίτηση του Verwaltungsgerichtshof

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Περιβάλλον — Οδηγία 85/337/ΕΟΚ — Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων — Σχέδια τα οποία πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο — Ερευνητικές γεωτρήσεις — Σημείο 14 του παραρτήματος I — Έννοια του όρου “εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου για εμπορικούς σκοπούς” — Υποχρέωση εκτιμήσεως κατά την εξόρυξη ορισμένης ποσότητας αερίου — Σημείο 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II — Έννοια της “εξορύξεως βάθους” — Σημείο 1 του παραρτήματος III — Έννοια της “συσσωρεύσεως σχεδίων”»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα) της 11ης Φεβρουαρίου 2015

1. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ερμηνεία – Διάταξη μη παραπέμπουσα ρητώς στο δίκαιο των κρατών μελών – Αυτοτελής και ενιαία ερμηνεία

2. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Παράρτημα I – Υποχρέωση των αρμοδίων αρχών να πραγματοποιούν την εκτίμηση πριν τη χορήγηση άδειας – Πεδίο εφαρμογής – Σχέδιο εξορύξεως πετρελαίου και φυσικού αερίου για εμπορικούς σκοπούς – Έννοια – Ερευνητική γεώτρηση – Αποκλείεται

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/31, άρθρο 4 § 1 και παράρτημα I, σημείο 14)

3. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Υποβολή σε εκτίμηση των έργων που υπάγονται στις κατηγορίες του παραρτήματος IΙ – Σχέδια εξορύξεως βάθους – Έννοια – Ερευνητικές γεωτρήσεις – Εμπίπτουν

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/31, άρθρο 4 § 2 και παράρτημα ΙI, σημείο 2, στοιχείο δʹ)

4. Προδικαστικά ερωτήματα – Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου – Προσδιορισμός των κρίσιμων στοιχείων του δικαίου της Ένωσης – Αναδιατύπωση των ερωτημάτων

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

5. Περιβάλλον – Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον – Οδηγία 85/337 – Υποβολή σε εκτίμηση των έργων που υπάγονται στις κατηγορίες του παραρτήματος II – Σχέδια εξορύξεως βάθους – Εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών – Όρια – Συνεκτίμηση του σωρευτικού αποτελέσματος ενός σχεδίου με άλλα σχέδια – Υποχρέωση – Όρια ενός δήμου – Δεν ασκεί επιρροή

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/31, άρθρο 4 § 2 και παρατήματα ΙI, σημείο 2, στοιχείο δʹ, και ΙΙΙ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 21)

2.  Το σημείο 14 του παραρτήματος I της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2009/31, έχει την έννοια ότι ερευνητική γεώτρηση, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται δοκιμή εξορύξεως φυσικού αερίου και πετρελαίου προκειμένου να διακριβωθεί η δυνατότητα εμπορικής εκμεταλλεύσεως κοιτάσματος, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της διατάξεως αυτής.

   Καίτοι μια τέτοια γεώτρηση είναι, εξ ορισμού, πράξη λαμβάνουσα χώρα για εμπορικούς σκοπούς, από το πλαίσιο και τον σκοπό του σημείου 14 του παραρτήματος I της οδηγίας 85/337 προκύπτει εντούτοις ότι το πεδίο εφαρμογής της διατάξεως αυτής δεν επεκτείνεται στις ερευνητικές γεωτρήσεις. Συγκεκριμένα, η εν λόγω διάταξη αφορά σχέδια ορισμένης διάρκειας βάσει των οποίων διασφαλίζεται η συνεχής εξόρυξη σχετικώς σημαντικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων. Συναφώς, η εφαρμογή, αυτή καθεαυτήν, στις ερευνητικές γεωτρήσεις των κριτηρίων του εν λόγω σημείου 14 δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία εφόσον η διάταξη αυτή προβλέπει ανώτατα όρια ημερησίας εξορύξεως με τα οποία το θεσπισθέν όριο για ερευνητική γεώτρηση δεν έχει σχέση. Εξάλλου, πριν από την ερευνητική γεώτρηση δεν μπορεί να καθοριστεί με βεβαιότητα η πραγματική ύπαρξη υδρογονανθράκων. Επομένως, μόνον βάσει μιας τέτοιας γεωτρήσεως μπορεί να καθοριστεί η δυνάμενη να εξορυχθεί ημερησίως ποσότητα υδρογονανθράκων. Επιπλέον, η προβλεπόμενη στο πλαίσιο της δοκιμής αυτής ποσότητα εξορυσσομένων υδρογονανθράκων, καθώς και η διάρκεια της δοκιμής, περιορίζονται σε ό,τι είναι τεχνικώς αναγκαίο προς απόδειξη της δυνατότητας εκμεταλλεύσεως ενός κοιτάσματος.

   Η ερμηνεία αυτή ενισχύεται από τη συστηματική διάρθρωση της οδηγίας 85/337. Συγκεκριμένα, το σημείο 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II της οδηγίας αυτής μπορεί να έχει εφαρμογή στις ερευνητικές γεωτρήσεις, ούτως ώστε το σύνολο των ερευνητικών γεωτρήσεων δεν εκφεύγει, εκ προοιμίου, του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας αυτής.

   (βλ. σκέψεις 22-26, 32, διατακτ. 1)

3.  Όσον αφορά το περιεχόμενο του σημείου 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2009/31, για τις εξορύξεις βάθους, στη διάταξη αυτή δεν απαριθμούνται εξαντλητικώς τα διάφορα είδη γεωτρήσεων τα οποία αφορά, αλλά στο πεδίο εφαρμογής της περιλαμβάνονται όλες οι γεωτρήσεις βάθους, εξαιρουμένων αυτών για τη διερεύνηση της σταθερότητας του εδάφους. Επομένως, καθόσον οι γεωτρήσεις εκμεταλλεύσεως συνιστούν γεωτρήσεις βάθους, εμπίπτουν στο σημείο 2, στοιχείο δʹ.

   (βλ. σκέψεις 29, 30)

4.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 37, 38)

5.  Το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2009/31, σε συνδυασμό με το σημείο 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II της οδηγίας αυτής, έχει την έννοια ότι η υποχρέωση εκτιμήσεως περιβαλλοντικών επιπτώσεων γεωτρήσεως βάθους, όπως η ερευνητική γεώτρηση της κύριας δίκης, μπορεί να απορρέει από τη διάταξη αυτή. Επομένως, οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να εξετάσουν συγκεκριμένα αν, λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων του παραρτήματος III της εν λόγω οδηγίας, πρέπει να γίνει εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει ιδίως να εξεταστεί αν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ερευνητικών γεωτρήσεων μπορούν, λόγω των επιπτώσεων άλλων σχεδίων, να είναι μεγαλύτερες από ό,τι εάν δεν πραγματοποιούνταν οι γεωτρήσεις αυτές. Η εν λόγω εκτίμηση δεν μπορεί να εξαρτάται από τα όρια ενός δήμου.

   (βλ. σκέψη 47, διατακτ. 2)

Υπόθεση C‑531/13

Marktgemeinde Straßwalchen κ.λπ.

κατά

Bundesminister für Wirtschaft, Familie und Jugend

(αίτηση του Verwaltungsgerichtshof

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Περιβάλλον — Οδηγία 85/337/ΕΟΚ — Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων — Σχέδια τα οποία πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο — Ερευνητικές γεωτρήσεις — Σημείο 14 του παραρτήματος I — Έννοια του όρου “εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου για εμπορικούς σκοπούς” — Υποχρέωση εκτιμήσεως κατά την εξόρυξη ορισμένης ποσότητας αερίου — Σημείο 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II — Έννοια της “εξορύξεως βάθους” — Σημείο 1 του παραρτήματος III — Έννοια της “συσσωρεύσεως σχεδίων”»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα) της 11ης Φεβρουαρίου 2015

1. Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ερμηνεία — Διάταξη μη παραπέμπουσα ρητώς στο δίκαιο των κρατών μελών — Αυτοτελής και ενιαία ερμηνεία

2. Περιβάλλον — Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον — Οδηγία 85/337 — Παράρτημα I — Υποχρέωση των αρμοδίων αρχών να πραγματοποιούν την εκτίμηση πριν τη χορήγηση άδειας — Πεδίο εφαρμογής — Σχέδιο εξορύξεως πετρελαίου και φυσικού αερίου για εμπορικούς σκοπούς — Έννοια — Ερευνητική γεώτρηση — Αποκλείεται

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/31, άρθρο 4 § 1 και παράρτημα I, σημείο 14)

3. Περιβάλλον — Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον — Οδηγία 85/337 — Υποβολή σε εκτίμηση των έργων που υπάγονται στις κατηγορίες του παραρτήματος IΙ — Σχέδια εξορύξεως βάθους — Έννοια — Ερευνητικές γεωτρήσεις — Εμπίπτουν

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/31, άρθρο 4 § 2 και παράρτημα ΙI, σημείο 2, στοιχείο δʹ)

4. Προδικαστικά ερωτήματα — Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου — Προσδιορισμός των κρίσιμων στοιχείων του δικαίου της Ένωσης — Αναδιατύπωση των ερωτημάτων

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

5. Περιβάλλον — Εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων στο περιβάλλον — Οδηγία 85/337 — Υποβολή σε εκτίμηση των έργων που υπάγονται στις κατηγορίες του παραρτήματος II — Σχέδια εξορύξεως βάθους — Εξουσία εκτιμήσεως των κρατών μελών — Όρια — Συνεκτίμηση του σωρευτικού αποτελέσματος ενός σχεδίου με άλλα σχέδια — Υποχρέωση — Όρια ενός δήμου — Δεν ασκεί επιρροή

   (Οδηγία 85/337 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2009/31, άρθρο 4 § 2 και παρατήματα ΙI, σημείο 2, στοιχείο δʹ, και ΙΙΙ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 21)

2.  Το σημείο 14 του παραρτήματος I της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2009/31, έχει την έννοια ότι ερευνητική γεώτρηση, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται δοκιμή εξορύξεως φυσικού αερίου και πετρελαίου προκειμένου να διακριβωθεί η δυνατότητα εμπορικής εκμεταλλεύσεως κοιτάσματος, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της διατάξεως αυτής.

   Καίτοι μια τέτοια γεώτρηση είναι, εξ ορισμού, πράξη λαμβάνουσα χώρα για εμπορικούς σκοπούς, από το πλαίσιο και τον σκοπό του σημείου 14 του παραρτήματος I της οδηγίας 85/337 προκύπτει εντούτοις ότι το πεδίο εφαρμογής της διατάξεως αυτής δεν επεκτείνεται στις ερευνητικές γεωτρήσεις. Συγκεκριμένα, η εν λόγω διάταξη αφορά σχέδια ορισμένης διάρκειας βάσει των οποίων διασφαλίζεται η συνεχής εξόρυξη σχετικώς σημαντικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων. Συναφώς, η εφαρμογή, αυτή καθεαυτήν, στις ερευνητικές γεωτρήσεις των κριτηρίων του εν λόγω σημείου 14 δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία εφόσον η διάταξη αυτή προβλέπει ανώτατα όρια ημερησίας εξορύξεως με τα οποία το θεσπισθέν όριο για ερευνητική γεώτρηση δεν έχει σχέση. Εξάλλου, πριν από την ερευνητική γεώτρηση δεν μπορεί να καθοριστεί με βεβαιότητα η πραγματική ύπαρξη υδρογονανθράκων. Επομένως, μόνον βάσει μιας τέτοιας γεωτρήσεως μπορεί να καθοριστεί η δυνάμενη να εξορυχθεί ημερησίως ποσότητα υδρογονανθράκων. Επιπλέον, η προβλεπόμενη στο πλαίσιο της δοκιμής αυτής ποσότητα εξορυσσομένων υδρογονανθράκων, καθώς και η διάρκεια της δοκιμής, περιορίζονται σε ό,τι είναι τεχνικώς αναγκαίο προς απόδειξη της δυνατότητας εκμεταλλεύσεως ενός κοιτάσματος.

   Η ερμηνεία αυτή ενισχύεται από τη συστηματική διάρθρωση της οδηγίας 85/337. Συγκεκριμένα, το σημείο 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II της οδηγίας αυτής μπορεί να έχει εφαρμογή στις ερευνητικές γεωτρήσεις, ούτως ώστε το σύνολο των ερευνητικών γεωτρήσεων δεν εκφεύγει, εκ προοιμίου, του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας αυτής.

   (βλ. σκέψεις 22-26, 32, διατακτ. 1)

3.  Όσον αφορά το περιεχόμενο του σημείου 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2009/31, για τις εξορύξεις βάθους, στη διάταξη αυτή δεν απαριθμούνται εξαντλητικώς τα διάφορα είδη γεωτρήσεων τα οποία αφορά, αλλά στο πεδίο εφαρμογής της περιλαμβάνονται όλες οι γεωτρήσεις βάθους, εξαιρουμένων αυτών για τη διερεύνηση της σταθερότητας του εδάφους. Επομένως, καθόσον οι γεωτρήσεις εκμεταλλεύσεως συνιστούν γεωτρήσεις βάθους, εμπίπτουν στο σημείο 2, στοιχείο δʹ.

   (βλ. σκέψεις 29, 30)

4.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 37, 38)

5.  Το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 85/337, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως έχει τροποποιηθεί από την οδηγία 2009/31, σε συνδυασμό με το σημείο 2, στοιχείο δʹ, του παραρτήματος II της οδηγίας αυτής, έχει την έννοια ότι η υποχρέωση εκτιμήσεως περιβαλλοντικών επιπτώσεων γεωτρήσεως βάθους, όπως η ερευνητική γεώτρηση της κύριας δίκης, μπορεί να απορρέει από τη διάταξη αυτή. Επομένως, οι αρμόδιες εθνικές αρχές πρέπει να εξετάσουν συγκεκριμένα αν, λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων του παραρτήματος III της εν λόγω οδηγίας, πρέπει να γίνει εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει ιδίως να εξεταστεί αν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ερευνητικών γεωτρήσεων μπορούν, λόγω των επιπτώσεων άλλων σχεδίων, να είναι μεγαλύτερες από ό,τι εάν δεν πραγματοποιούνταν οι γεωτρήσεις αυτές. Η εν λόγω εκτίμηση δεν μπορεί να εξαρτάται από τα όρια ενός δήμου.

   (βλ. σκέψη 47, διατακτ. 2)