Υπόθεση C‑419/13

Art & Allposters International BV

κατά

Stichting Pictoright

(αίτηση του Hoge Raad der Nederlanden

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Πνευματική ιδιοκτησία — Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα — Οδηγία 2001/29/ΕΚ — Άρθρο 4 — Δικαίωμα διανομής — Κανόνας περί αναλώσεως — Έννοια του “αντικειμένου” — Μεταφορά της εικόνας ενός προστατευομένου έργου από χάρτινη αφίσα σε καμβά ζωγραφικής — Αντικατάσταση του υλικού φορέα — Συνέπεια ως προς την ανάλωση»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 22ας Ιανουαρίου 2015

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου – Ερμηνεία του εθνικού δικαίου – Αποκλείεται

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα – Οδηγία 2001/29 – Εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας – Δικαίωμα διανομής – Ανάλωση σε περίπτωση πρώτης πώλησης ή κατ’ άλλον τρόπο πρώτης μεταβίβασης της κυριότητας του έργου εντός της Ένωσης από τον δικαιούχο ή με τη συγκατάθεσή του – Διάθεση στο εμπόριο στην Ένωση του έργου κατόπιν μετατροπής του υλικού φορέα του χωρίς τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος του δημιουργού – Μη εφαρμογή του κανόνα περί αναλώσεως

   (Οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 28 και άρθρα 2, στοιχείο αʹ, και 4 § 2)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 22)

2.  Το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 2001/29, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, έχει την έννοια ότι ο κανόνας περί αναλώσεως του δικαιώματος διανομής δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση κατά την οποία η αναπαραγωγή προστατευόμενου έργου, μετά τη διάθεσή του στο εμπόριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος του δημιουργού, υποβλήθηκε σε διαδικασία αντικαταστάσεως του υλικού του φορέα, όπως η μεταφορά σε καμβά της επί χάρτινης αφίσας αναπαραγωγής, και διατέθηκε εκ νέου στην αγορά με τη νέα του μορφή.

   Συγκεκριμένα, ο νομοθέτης της Ένωσης, χρησιμοποιώντας τους όρους «υλικό αγαθό» και «το αντικείμενο αυτό» στην αιτιολογική σκέψη 28 και στο άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 2001/29 θέλησε να αφήσει στους δημιουργούς τον έλεγχο της πρώτης θέσεως στην αγορά της Ένωσης κάθε υλικού αντικειμένου το οποίο ενσωματώνει την πνευματική τους δημιουργία. Συναφώς, αντικατάσταση του υλικού φορέα έργου, όπως η μεταφορά σε καμβά ζωγραφικής της εικόνας καλλιτεχνικού έργου που απεικονίζεται επί χάρτινης αφίσας, συνεπάγεται τη δημιουργία νέου αντικειμένου που ενσωματώνει την εικόνα του προστατευμένου έργου, ενώ η αφίσα, αυτή καθαυτήν, παύει να υφίσταται. Η μετατροπή αυτή του αντιγράφου του προστατευμένου έργου η οποία καθιστά το αποτέλεσμα εγγύτερο του πρωτοτύπου είναι ικανή να αποτελέσει στην πραγματικότητα νέα αναπαραγωγή του έργου αυτού, κατά το άρθρο 2, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 2001/29, το οποίο εμπίπτει στο αποκλειστικό δικαίωμα του δημιουργού και απαιτεί την άδειά του.

   Εξάλλου, το γεγονός ότι η μελάνη διατηρείται κατά τη διαδικασία της μεταφοράς δεν θίγει τη διαπίστωση ότι ο φορέας της εικόνας έχει αλλάξει. Το σημαντικό είναι αν το τροποποιημένο αντικείμενο, εκτιμώμενο στο σύνολό του, είναι, καθεαυτό, από ουσιαστικής απόψεως, το αντικείμενο το οποίο διατέθηκε στην αγορά με τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος. Κατά συνέπεια, η συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος του δημιουργού δεν αφορά τη διανομή αντικειμένου που ενσωματώνει το έργο του αν το αντικείμενο αυτό τροποποιήθηκε μετά την πρώτη θέση του σε εμπορία ούτως ώστε να αποτελεί νέα αναπαραγωγή του έργου αυτού. Στην περίπτωση αυτή, το δικαίωμα διανομής του αντικειμένου αυτού αναλώνεται μόνον κατόπιν της πρώτης πωλήσεώς του ή της πρώτης μεταβιβάσεως της κυριότητας του νέου αυτού αντικειμένου με τη συγκατάθεση του κατόχου του εν λόγω δικαιώματος.

   (βλ. σκέψεις 37, 42, 43, 45, 46, 49 και διατακτ.)

Υπόθεση C‑419/13

Art & Allposters International BV

κατά

Stichting Pictoright

(αίτηση του Hoge Raad der Nederlanden

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Πνευματική ιδιοκτησία — Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα — Οδηγία 2001/29/ΕΚ — Άρθρο 4 — Δικαίωμα διανομής — Κανόνας περί αναλώσεως — Έννοια του “αντικειμένου” — Μεταφορά της εικόνας ενός προστατευομένου έργου από χάρτινη αφίσα σε καμβά ζωγραφικής — Αντικατάσταση του υλικού φορέα — Συνέπεια ως προς την ανάλωση»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 22ας Ιανουαρίου 2015

1. Προδικαστικά ερωτήματα — Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου — Ερμηνεία του εθνικού δικαίου — Αποκλείεται

   (Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2. Προσέγγιση των νομοθεσιών — Δικαίωμα του δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα — Οδηγία 2001/29 — Εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας — Δικαίωμα διανομής — Ανάλωση σε περίπτωση πρώτης πώλησης ή κατ’ άλλον τρόπο πρώτης μεταβίβασης της κυριότητας του έργου εντός της Ένωσης από τον δικαιούχο ή με τη συγκατάθεσή του — Διάθεση στο εμπόριο στην Ένωση του έργου κατόπιν μετατροπής του υλικού φορέα του χωρίς τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος του δημιουργού — Μη εφαρμογή του κανόνα περί αναλώσεως

   (Οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, αιτιολογική σκέψη 28 και άρθρα 2, στοιχείο αʹ, και 4 § 2)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 22)

2.  Το άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 2001/29, για την εναρμόνιση ορισμένων πτυχών του δικαιώματος του δημιουργού και συγγενικών δικαιωμάτων στην κοινωνία της πληροφορίας, έχει την έννοια ότι ο κανόνας περί αναλώσεως του δικαιώματος διανομής δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση κατά την οποία η αναπαραγωγή προστατευόμενου έργου, μετά τη διάθεσή του στο εμπόριο στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος του δημιουργού, υποβλήθηκε σε διαδικασία αντικαταστάσεως του υλικού του φορέα, όπως η μεταφορά σε καμβά της επί χάρτινης αφίσας αναπαραγωγής, και διατέθηκε εκ νέου στην αγορά με τη νέα του μορφή.

   Συγκεκριμένα, ο νομοθέτης της Ένωσης, χρησιμοποιώντας τους όρους «υλικό αγαθό» και «το αντικείμενο αυτό» στην αιτιολογική σκέψη 28 και στο άρθρο 4, παράγραφος 2, της οδηγίας 2001/29 θέλησε να αφήσει στους δημιουργούς τον έλεγχο της πρώτης θέσεως στην αγορά της Ένωσης κάθε υλικού αντικειμένου το οποίο ενσωματώνει την πνευματική τους δημιουργία. Συναφώς, αντικατάσταση του υλικού φορέα έργου, όπως η μεταφορά σε καμβά ζωγραφικής της εικόνας καλλιτεχνικού έργου που απεικονίζεται επί χάρτινης αφίσας, συνεπάγεται τη δημιουργία νέου αντικειμένου που ενσωματώνει την εικόνα του προστατευμένου έργου, ενώ η αφίσα, αυτή καθαυτήν, παύει να υφίσταται. Η μετατροπή αυτή του αντιγράφου του προστατευμένου έργου η οποία καθιστά το αποτέλεσμα εγγύτερο του πρωτοτύπου είναι ικανή να αποτελέσει στην πραγματικότητα νέα αναπαραγωγή του έργου αυτού, κατά το άρθρο 2, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 2001/29, το οποίο εμπίπτει στο αποκλειστικό δικαίωμα του δημιουργού και απαιτεί την άδειά του.

   Εξάλλου, το γεγονός ότι η μελάνη διατηρείται κατά τη διαδικασία της μεταφοράς δεν θίγει τη διαπίστωση ότι ο φορέας της εικόνας έχει αλλάξει. Το σημαντικό είναι αν το τροποποιημένο αντικείμενο, εκτιμώμενο στο σύνολό του, είναι, καθεαυτό, από ουσιαστικής απόψεως, το αντικείμενο το οποίο διατέθηκε στην αγορά με τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος. Κατά συνέπεια, η συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος του δημιουργού δεν αφορά τη διανομή αντικειμένου που ενσωματώνει το έργο του αν το αντικείμενο αυτό τροποποιήθηκε μετά την πρώτη θέση του σε εμπορία ούτως ώστε να αποτελεί νέα αναπαραγωγή του έργου αυτού. Στην περίπτωση αυτή, το δικαίωμα διανομής του αντικειμένου αυτού αναλώνεται μόνον κατόπιν της πρώτης πωλήσεώς του ή της πρώτης μεταβιβάσεως της κυριότητας του νέου αυτού αντικειμένου με τη συγκατάθεση του κατόχου του εν λόγω δικαιώματος.

   (βλ. σκέψεις 37, 42, 43, 45, 46, 49 και διατακτ.)