Κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε κοινούς κανόνες σε σχέση με τις γεωργικές αγορές, οι οποίοι αφορούν ειδικότερα τις δημόσιες παρεμβάσεις στις αγορές, τα καθεστώτα ποσοστώσεων και ενισχύσεων, τα πρότυπα εμπορίας και παραγωγής, καθώς και τις συναλλαγές με τρίτες χώρες.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2007, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισμένα γεωργικά προϊόντα («ενιαίος κανονισμός ΚΟΑ») [Πράξη(-εις) τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Η κοινή οργάνωση των γεωργικών αγορών ορίζει το νομοθετικό πλαίσιο που έχει θεσπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο για ορισμένους γεωργικούς τομείς, οι οποίοι παρατίθενται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ του παρόντος κανονισμού.

Προβλέφθηκαν λοιπόν κοινοί κανόνες από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τη διαχείριση των γεωργικών αγορών, τα πρότυπα εμπορίας των γεωργικών προϊόντων, καθώς και τις εξαγωγές και εισαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Παρεμβάσεις στην αγορά

Για να διασφαλιστεί η σταθερότητα των αγορών και ικανοποιητικό επίπεδο ζωής στη γεωργική κοινότητα, δημιουργήθηκε ένας μηχανισμός στήριξης των τιμών, ενώ παράλληλα συστάθηκαν καθεστώτα άμεσης στήριξης.

Ο μηχανισμός στήριξης των τιμών λαμβάνει υπ’ όψιν τις ανάγκες κάθε γεωργικού τομέα, καθώς και την αλληλεξάρτησή τους. Τα σχετικά μέτρα υλοποιούνται ως:

• δημόσιες παρεμβάσεις στις αγορές γεωργικών προϊόντων·
• καταβολή ενισχύσεων της ιδιωτικής αποθεματοποίησης για τα δημητριακά, το ρύζι, τη ζάχαρη, το ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές, το βοδινό και το μοσχαρίσιο κρέας, το γάλα και τα προϊόντα του γάλακτος, το χοίρειο, πρόβειο και αίγειο κρέας.

Ειδικά μέτρα παρέμβασης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να λαμβάνει έκτακτα μέτρα για να στηρίξει τις αγορές που διέρχονται κρίση. Τέτοια μέτρα απαιτούνται για παράδειγμα σε περίπτωση εξάπλωσης ασθενειών των ζώων ή φυσικής καταστροφής των οποίων οι συνέπειες επηρεάζουν τις γεωργικές αγορές.

Καθεστώτα ποσοστώσεων

Για τη ζάχαρη και το γάλα, καθορίζονται εθνικές ποσοστώσεις παραγωγής. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη κατανέμουν τις ποσοστώσεις στις επιχειρήσεις παραγωγής. Ο παρών κανονισμός καθορίζει ιδίως τον τρόπο μεταφοράς ποσοστώσεων μεταξύ επιχειρήσεων και τη διαχείριση του πλεονάσματος της παραγωγής. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την επιβολή εισφορών από τα κράτη μέλη στους παραγωγούς.

Καθεστώτα ενισχύσεων

Προβλέπονται επίσης ενισχύσεις για τους ακόλουθους τομείς:

• τη ζάχαρη (μέτρα επιστροφής στην παραγωγή)·
• το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, το ελαιόλαδο και τις επιτραπέζιες ελιές, τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και τα προϊόντα μελισσοκομίας·
• τα προγράμματα υπέρ της κατανάλωσης φρούτων ή γάλακτος στο σχολείο·
• τον αμπελοοινικό τομέα και τον τομέα του λυκίσκου·
• τη σηροτροφία.

ΕΜΠΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ

Η Επιτροπή δύναται να επιβάλλει πρότυπα εμπορίας ορισμένων γεωργικών προϊόντων. Τα πρότυπα αυτά μπορούν για παράδειγμα να αφορούν την ποιότητα των προϊόντων, τη συσκευασία τους, την αποθεματοποίηση ή και τη μεταφορά τους.

Με τον παρόντα κανονισμό επιβάλλονται συμπληρωματικοί κανόνες σχετικά με την παραγωγή και εμπορία προϊόντων που φέρουν ειδικό σήμα προστασίας στον τομέα του οίνου. Νοούνται τα σήματα για την ελεγχόμενη ονομασία προέλευσης, τις γεωγραφικές ενδείξεις και τις παραδοσιακές ενδείξεις. Στον κανονισμό περιγράφεται η διαδικασία για την υποβολή αίτησης σχετικού σήματος από τους ενδιαφερόμενους παραγωγούς.

Οργανώσεις παραγωγών και διεπαγγελματικές οργανώσεις

Ο παρών κανονισμός ορίζει τους κανόνες που αφορούν την αναγνώριση και τη λειτουργία οργανώσεων παραγωγών και διεπαγγελματικών οργανώσεων.

Οι οργανώσεις παραγωγών ειδικότερα πρέπει να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός κοινού προγραμματισμού παραγωγής και στην προσαρμογή του στη ζήτηση.

Οι διεπαγγελματικές οργανώσεις, με τη σειρά τους, δεν αποτελούνται κατά κύριο λόγο από παραγωγούς. Μπορούν να περιλαμβάνουν εκπροσώπους οικονομικών δραστηριοτήτων συνδεδεμένων με την παραγωγή, το εμπόριο ή τη μεταποίηση γεωργικών προϊόντων. Οι διεπαγγελματικές οργανώσεις έχουν κυρίως ως αντικείμενο τη βελτιστοποίηση του κόστους παραγωγής και μεταποίησης των προϊόντων.

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΜΕ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ

Κατ’αρχήν, απαγορεύονται κατά τις συναλλαγές με τρίτες χώρες η επιβολή οποιασδήποτε επιβάρυνσης ισοδυνάμου αποτελέσματος με δασμό και η εφαρμογή οποιουδήποτε ποσοτικού περιορισμού ή μέτρου ισοδυνάμου αποτελέσματος.

Εισαγωγές

Η Επιτροπή μπορεί να επιβάλλει την προσκόμιση αδειών εισαγωγής για τα προϊόντα ορισμένων τομέων: των σιτηρών, του ρυζιού, της ζάχαρης, των σπόρων προς σπορά, του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών, του λίνου και της κάνναβης, των φρέσκων και των κατεργασμένων οπωροκηπευτικών, της μπανάνας, του οίνου, των ζώντων φυτών, του βοείου κρέατος, του χοίρειου κρέατος, του κρέατος αιγοπροβάτων, του κρέατος πουλερικών, του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, των αυγών και της γεωργικής αιθυλικής αλκοόλης.

Οι εισαγωγικοί δασμοί του Κοινού Δασμολογίου εφαρμόζονται στα εν λόγω προϊόντα, για ορισμένα μάλιστα από αυτά προβλέπονται ειδικές διατάξεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εισαγωγικοί δασμοί μπορεί να ανασταλούν ή μπορεί να εφαρμοστούν πρόσθετοι δασμοί.

Οι ειδικές αυτές διατάξεις ισχύουν συγκεκριμένα για τις εισαγωγές μειγμάτων διαφόρων σιτηρών, μειγμάτων ρυζιού ή μειγμάτων σιτηρών και ρυζιού, και το δικαίωμα εισαγωγής καθορίζεται ανάλογα με τη σύσταση του μείγματος. Επιπλέον καθορίζεται προτιμησιακό καθεστώς για τη ζάχαρη και θεσπίζονται ορισμένες προϋποθέσεις εισαγωγής για την κάνναβη και το λυκίσκο.

Εκτός αυτών, η Επιτροπή δύναται να προβλέπει εισαγωγικές δασμολογικές ποσοστώσεις, δηλαδή όρια στον όγκο των εμπορευμάτων που μπορούν να εισαχθούν με μειωμένους δασμούς. Η διαχείριση των δασμολογικών ποσοστώσεων πραγματοποιείται από την Επιτροπή, κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε διάκριση.

Εξαγωγές

Η Επιτροπή μπορεί να επιβάλλει την προσκόμιση αδειών εξαγωγής ως προϋπόθεση για τις εξαγωγές προϊόντων του τομέα των σιτηρών, του ρυζιού, της ζάχαρης, του ελαιολάδου και των επιτραπέζιων ελιών, των φρέσκων και των κατεργασμένων οπωροκηπευτικών, του οίνου, του βοείου κρέατος, του χοιρείου κρέατος, του κρέατος αιγοπροβάτων, του κρέατος των πουλερικών, του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, των αυγών και της γεωργικής αιθυλικής αλκοόλης.

Η εξαγωγή ορισμένων προϊόντων μπορεί να στηρίζεται με τη χορήγηση επιστροφών κατά την εξαγωγή, οι οποίες καλύπτουν τη διαφορά μεταξύ των τιμών στη διεθνή αγορά και των τιμών της ΕΕ. Οι επιστροφές αυτές μπορούν να διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τόπο προορισμού και καθορίζονται από την Επιτροπή κατά τακτά χρονικά διαστήματα, λαμβανομένων υπόψη των τάσεων των αγορών της Ένωσης και των διεθνών αγορών. Οι επιστροφές κατά την εξαγωγή αποθεματοποιημένης βύνης, σιτηρών και βοείου κρέατος ρυθμίζονται από ειδικές διατάξεις.

Καθορίζονται επίσης κανόνες σχετικά με τη διαχείριση των εξαγωγικών ποσοστώσεων στον τομέα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων και την ειδική μεταχείριση κατά την εισαγωγή σε τρίτη χώρα.

Ανταγωνισμός

Εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό δίκαιο για τον ανταγωνισμό. Ωστόσο στο άρθρο 176 του κανονισμού προβλέπονται εξαιρέσεις, για τις οποίες η Επιτροπή δέχεται συμφωνίες ή εναρμονισμένες πρακτικές. Στον κανονισμό προβλέπονται επίσης τέτοιου είδους εξαιρέσεις στους τομείς των οπωροκηπευτικών και του καπνού.

Επιπροσθέτως εφαρμόζεται κατ’ αρχήν στους γεωργικούς τομείς το ευρωπαϊκό καθεστώς κρατικών ενισχύσεων. Στον κανονισμό προβλέπονται ωστόσο ειδικές διατάξεις για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα του γάλακτος και του οίνου.

Επιτροπολογία

Η Επιτροπή επικουρείται από τη Διαχειριστική Επιτροπή για την Κοινή Οργάνωση των Γεωργικών Αγορών (EN).

Πλαίσιο

Πριν από την έγκριση του παρόντος κανονισμού, κάθε γεωργικός τομέας είχε τη δική του κοινή οργάνωση αγοράς. Υπήρχε έτσι σε ευρωπαϊκό επίπεδο πλειάδα οργανώσεων γεωργικών αγορών. Το παρόν νομικό πλαίσιο απλοποιεί και ενοποιεί τις διαφορετικές ρυθμίσεις που ίσχυαν στο παρελθόν.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 04.03.2011