Τρόποι ελέγχου της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

• Ο κανονισμός θεσπίζει τους κανόνες για τον έλεγχο από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (άρθρο 291 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
• Ο έλεγχος αυτός πραγματοποιείται μέσω ενός συστήματος που είναι γνωστό στην ιδιότυπη ορολογία της ΕΕ ως το σύστημα «επιτροπολογίας», το οποίο αναφέρεται στις επιτροπές τις οποίες συμβουλεύεται η Επιτροπή για τα σχέδια εκτελεστικών πράξεων. Οι εν λόγω επιτροπές αποτελούνται από εκπροσώπους των κρατών μελών, υπό την προεδρία της Επιτροπής, και ακολουθούν διαφορετικές επιχειρησιακές διαδικασίες ανάλογα με τη σχετική βασική πράξη. Η επιτροπολογία δεν είναι υποχρεωτική για όλες τις εκτελεστικές πράξεις.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός θεσπίζει δύο διαδικασίες για τον έλεγχο της άσκησης από την Επιτροπή των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων (που χορηγούνται από τον νομοθέτη): τη διαδικασία εξέτασης και τη συμβουλευτική διαδικασία.

Η διαδικασία εξέτασης χρησιμοποιείται κυρίως για:

• εκτελεστικές πράξεις γενικής εμβέλειας·
• εκτελεστικές πράξεις με ενδεχομένως μεγάλο αντίκτυπο ή που αφορούν ορισμένους τομείς πολιτικής (π.χ. γεωργία, αλιεία, περιβάλλον, υγεία, κοινή εμπορική πολιτική και φορολόγηση).

Οι εκτελεστικές πράξεις της Επιτροπής πρέπει να λαμβάνουν τη στήριξη μιας ειδικής πλειοψηφίας (σταθμισμένο σύστημα ψήφου όπου 15 εκ των 27 κρατών μελών πρέπει να υπερψηφίσουν και οι εν λόγω ψήφοι πρέπει να αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 65 % του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ) της επιτροπής. Εάν η επιτροπή εκδώσει μη ευνοϊκή γνώμη, η Επιτροπή μπορεί να υποβάλει το σχέδιο πράξης σε μια επιτροπή προσφυγών για να δει αν η εξέταση του μέτρου πρέπει να συνεχιστεί ή αν πρέπει να τροποποιηθεί το κείμενο. Εάν η επιτροπή προσφυγών απορρίψει τις προτεινόμενες εκτελεστικές πράξεις της Επιτροπής, η Επιτροπή δεν μπορεί να εγκρίνει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης.

Η συμβουλευτική διαδικασία, σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιείται για όλες τις υπόλοιπες εκτελεστικές πράξεις (π.χ. μεμονωμένες πράξεις στον τομέα του πολιτισμού). Η Επιτροπή αποφασίζει επί της έγκρισης της προτεινόμενης πράξης και πρέπει να λάβει «ιδιαιτέρως υπόψη» τη γνώμη της επιτροπής, που εγκρίθηκε με απλή πλειοψηφία (πλειονότητα των ψήφων).

Δικαίωμα ελέγχου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης: κάθε φορά που εγκρίνεται μια βασική νομοθετική πράξη δυνάμει της συνήθους νομοθετικής διαδικασίας (της πλέον κοινής διαδικασίας λήψης αποφάσεων, που καλύπτει την πλειονότητα των τομέων πολιτικής, και στην οποία το Κοινοβούλιο και του Συμβούλιο έχουν την ίδια βαρύτητα), είτε το Κοινοβούλιο είτε το Συμβούλιο μπορούν ανά πάσα στιγμή να γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή ότι, κατά την άποψή τους, η προτεινόμενη εκτελεστική πράξη υπερβαίνει τις αρμοδιότητες της Επιτροπής. Σε αυτή την περίπτωση, η Επιτροπή πρέπει να επανεξετάσει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης και να αποφασίσει εάν προτίθεται να διατηρήσει, να τροποποιήσει ή να αποσύρει το σχέδιο εκτελεστικής πράξης. Για λόγους διαφάνειας, η Επιτροπή διατηρεί μητρώο των εργασιών των επιτροπών (το μητρώο επιτροπολογίας) που περιλαμβάνει κατάλογο όλων των επιτροπών επιτροπολογίας, καθώς και γενικές πληροφορίες και έγγραφα σχετικά με τις εργασίες κάθε επιτροπής.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζεται από την 1η Μαρτίου 2011.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το άρθρο 291 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπει στην Επιτροπή να εγκρίνει εκτελεστικά μέτρα για μια νομική πράξη όταν απαιτούνται ομοιόμορφες προϋποθέσεις εφαρμογής. Η βασική νομική πράξη πρέπει να αναθέτει ρητά στην Επιτροπή την εξουσία να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις.

Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής σχετικά με τις εξελίξεις στο σύστημα επιτροπολογίας, υπάρχουν 322 επιτροπές που καλύπτουν ουσιαστικά όλους τους τομείς αρμοδιότητας της ΕΕ (γεωργία, περιβάλλον, μεταφορές, υγεία και καταναλωτές κ.λπ.). Το 2022, πραγματοποίησαν 673 συνεδριάσεις, εφάρμοσαν 1 675 γραπτές διαδικασίες και υπέβαλαν 2048 γνώμες.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλέπε:

• Επιτροπολογία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Μητρώο επιτροπολογίας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕE) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13-18).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τις εργασίες των επιτροπών κατά τη διάρκεια του 2022 [COM(2023) 664 final της 26.10.2023].

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος έκτο — Θεσμικές και δημοσιονομικές διατάξεις — Δημοσιονομικές διατάξεις — Τίτλος I — Θεσμικές διατάξεις — Κεφάλαιο 2 — Νομικές πράξεις της Ένωσης, διαδικασίες θέσπισης και άλλες διατάξεις — Τμήμα 1 — Οι νομικές πράξεις της Ένωσης — άρθρο 291 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 173).

τελευταία ενημέρωση 23.01.2024