Κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ;

• Οι κατευθυντήριες γραμμές παρουσιάζουν τις αρχές αξιολόγησης των κάθετων συμφωνιών* και των εναρμονισμένων πρακτικών με βάση το άρθρο 101 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) (βλέπε σύνοψη) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/720 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ο νέος κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών — βλέπε σύνοψη).
• Έχουν σκοπό να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αξιολογήσουν τη συμβατότητα των κάθετων συμφωνιών τους με τους κανόνες ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η Επιτροπή τονίζει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται μηχανικά και ότι κάθε συμφωνία πρέπει να αξιολογείται μεμονωμένα.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι κατευθυντήριες γραμμές καλύπτουν οκτώ βασικά ζητήματα.

Αξιολόγηση μιας κάθετης συμφωνίας ανάλογα με το αν ο προμηθευτής ή/και ο αγοραστής έχουν μερίδιο αγοράς άνω του 30 %

• Αν ούτε ο προμηθευτής ούτε ο αγοραστής υπερβαίνουν το όριο και η συμφωνία δεν περιέχει ορισμένους σοβαρούς περιορισμούς του ανταγωνισμού («σκληρούς περιορισμούς»), η συμφωνία αυτόματα δικαιούται απαλλαγή από το άρθρο 101 της ΣΛΕΕ.
• Αν είτε ο προμηθευτής είτε ο αγοραστής διαθέτει μερίδιο αγοράς άνω του ορίου του 30 % ή η συμφωνία περιέχει έναν ή περισσότερους σκληρούς περιορισμούς, η συμφωνία πρέπει να αξιολογηθεί για να διαπιστωθεί, καταρχάς, αν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 101 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ και, αν ναι, αν πληροί τις προϋποθέσεις για την απαλλαγή που προβλέπονται από το άρθρο 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ.

Ενδεχόμενα αποτελέσματα των κάθετων συμφωνιών

• Θετικά. Χαμηλότερες τιμές, προαγωγή του ανταγωνισμού σε επίπεδα άλλα πλην εκείνου των τιμών, βελτιωμένη ποιότητα των υπηρεσιών και άλλα θετικά αποτελέσματα για τον ανταγωνισμό.
• Αρνητικά. Αντιανταγωνιστικός αποκλεισμός άλλων προμηθευτών ή άλλων αγοραστών μέσω της ύψωσης φραγμών στην είσοδο ή την επέκταση, περιορισμός της ελευθερίας των καταναλωτών ή αύξηση τιμών.

Συμφωνίες που, σε γενικές γραμμές, δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 101 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται:

• συμφωνίες που δεν επηρεάζουν αισθητά το εμπόριο μεταξύ των κρατών («απουσία επηρεασμού του εμπορίου»), που δεν περιορίζουν αισθητά τον ανταγωνισμό («συμφωνίες ήσσονος σημασίας») ή που αφορούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις·
• συμφωνίες εμπορικής αντιπροσωπείας, όταν μια επιχείρηση διαπραγματεύεται και/ή συνάπτει συμβάσεις για λογαριασμό άλλης επιχείρησης και δεν επωμίζεται μεγάλους οικονομικούς κινδύνους όσον αφορά τη συγκεκριμένη δραστηριότητα πώλησης ή αγοράς

Πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2022/720. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει:

• την «περιοχή ασφαλείας» που καθορίζεται από τον κανονισμό για συμφωνίες που πληρούν τις προϋποθέσεις·
• τον ορισμό μιας κάθετης συμφωνίας: «μια συμφωνία ή εναρμονισμένη πρακτική μεταξύ δύο ή περισσοτέρων επιχειρήσεων, καθεμία εκ των οποίων δραστηριοποιείται, για τους σκοπούς της συμφωνίας ή της εναρμονισμένης πρακτικής, σε διαφορετικό επίπεδο της αλυσίδας παραγωγής ή διανομής, που αφορά τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα μετέχοντα μέρη δύνανται να αγοράζουν, να πωλούν ή να μεταπωλούν ορισμένα αγαθά ή υπηρεσίες»·
• οι κάθετες συμφωνίες στην οικονομία των επιγραμμικών πλατφορμών, οι οποίες, σε γενικές γραμμές, δεν χαρακτηρίζονται ως συμφωνίες εμπορικής αντιπροσωπείας και δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 101 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ·
• ειδικά όρια στην εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2022/720, μεταξύ άλλων, για τις εξής:
  • συμφωνίες που περιλαμβάνουν ενώσεις λιανοπωλητών·
  • συμφωνίες σχετικά με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας·
  • συμφωνίες μεταξύ ανταγωνιστών·
  • συμφωνίες με παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών διαμεσολάβησης που έχουν υβριδική λειτουργία («υβριδικές πλατφόρμες»)·
  • συμφωνίες που καλύπτονται από άλλους κανονισμούς απαλλαγής κατά κατηγορία.

Ορισμός της αγοράς και υπολογισμός του μεριδίου αγοράς

• Η ανακοίνωση της Επιτροπής για τον ορισμό της αγοράς παρέχει καθοδήγηση για τους κανόνες, τα κριτήρια και τα αποδεικτικά στοιχεία που χρησιμοποιεί η Επιτροπή.
• Ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/720 διευκρινίζει ότι τα μερίδια αγοράς του προμηθευτή και του αγοραστή θα πρέπει καταρχήν να υπολογίζονται με βάση τα σχετικά με την αξία στοιχεία, με συνεκτίμηση όλων των πηγών εσόδων που προκύπτουν από την πώληση των αγαθών ή των υπηρεσιών. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν στοιχεία για την αξία, μπορούν να γίνουν τεκμηριωμένες εκτιμήσεις με βάση άλλες αξιόπιστες πληροφορίες για την αγορά, όπως τα αριθμητικά στοιχεία για τους όγκους.

Περιορισμοί ιδιαίτερης σοβαρότητας στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/720. Οι εν λόγω περιορισμοί:

• πρέπει, σε γενικές γραμμές, να απαγορεύονται λόγω της ζημίας που προκαλούν στους καταναλωτές·
• οδηγούν στον αποκλεισμό ολόκληρης της κάθετης συμφωνίας από το ευεργέτημα της απαλλαγής κατά κατηγορία·
• περιλαμβάνουν τον καθορισμό των τιμών μεταπώλησης και περιορισμούς στην γεωγραφική περιοχή ή στους καταναλωτές στους οποίους ο αγοραστής μπορεί να πραγματοποιεί ενεργητικές ή παθητικές πωλήσεις των αναφερόμενων στη σύμβαση αγαθών ή υπηρεσιών.

Κανόνες ανάκλησης και μη εφαρμογής. Οι κανόνες αυτοί αφορούν:

• τις αρμοδιότητες της Επιτροπής και των εθνικών αρχών ανταγωνισμού να ανακαλούν το ευεργέτημα της απαλλαγής κατά κατηγορία για μεμονωμένες κάθετες συμφωνίες όπου η σχετική αρχή διαπιστώνει ότι η συμφωνία δεν πληροί μία ή περισσότερες από τις προϋποθέσεις του άρθρου 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ·
• την εξουσία της Επιτροπής να εκδίδει κανονισμούς που να δηλώνουν ότι ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/720 δεν εφαρμόζεται πλέον, κατά κύριο λόγο όταν παράλληλα δίκτυα παρόμοιων κάθετων συμφωνιών καλύπτουν πάνω από το 50 % μιας σχετικής αγοράς.

Πολιτική εφαρμογής σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Η εν λόγω πολιτική:

• εξηγεί πώς η Επιτροπή αξιολογεί, με βάση τα άρθρα 101 παράγραφος 1 και 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, κάθετες συμφωνίες που δεν επωφελούνται από την απαλλαγή κατά κατηγορία που προβλέπεται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/720·
• παρέχει καθοδήγηση για την αξιολόγηση ορισμένων κάθετων περιορισμών, όπως η προώθηση συγκεκριμένου σήματος, η αποκλειστική προμήθεια, οι περιορισμοί στη χρήση διαδικτυακών αγορών ή υπηρεσιών σύγκρισης τιμών και οι υποχρεώσεις ισοτιμίας.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ;

Εφαρμόζονται μαζί με τον νέο κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2022, και αντικαθιστούν τις κατευθυντήριες γραμμές που χρονολογούνται από το 2010.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Το άρθρο 101 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ απαγορεύει τις συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που εμποδίζουν, περιορίζουν ή νοθεύουν τον ανταγωνισμό. Οι κάθετες συμφωνίες περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις καθεμία εκ των οποίων δραστηριοποιείται σε διαφορετικό επίπεδο της αλυσίδας παραγωγής ή διανομής.
• Το άρθρο 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ επιτρέπει τέτοιες συμφωνίες εφόσον:
  • βελτιώνουν την παραγωγή ή τη διανομή αγαθών ή προωθούν την τεχνική και οικονομική πρόοδο·
  • εξασφαλίζουν στους καταναλωτές δίκαιο τμήμα από τα οφέλη·
  • δεν επιβάλλουν περιορισμούς μη απαραίτητους για την επίτευξη των οφελών·
  • δεν καταργούν εντελώς τον ανταγωνισμό.
• Ο κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών εξαιρεί τις κάθετες συμφωνίες που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και επιτρέπουν τη δημιουργία μιας «περιοχής ασφαλείας».
• Ο κανονισμός και οι συνοδευτικές κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς έχουν αναθεωρηθεί ώστε να ταιριάζουν σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που έχει αναδιαμορφωθεί λόγω της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου.
• Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:
  • Απαλλαγές κατά κατηγορία — κάθετες συμφωνίες (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ανακοίνωση της Επιτροπής — Ανακοίνωση της Επιτροπής: Κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς (ΕΕ C 248 της 30.6.2022, σ. 1-85).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2022/720 της Επιτροπής, της 10ης Μαΐου 2022, για την εφαρμογή του άρθρου 101 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ορισμένες κατηγορίες κάθετων συμφωνιών και εναρμονισμένων πρακτικών (ΕΕ L 134 της 11.5.2022, σ. 4-13).

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος τρίτο — Οι εσωτερικές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης — Τίτλος VII — Κοινοί κανόνες για τον ανταγωνισμό, τη φορολογία και την προσέγγιση των νομοθεσιών — Κεφάλαιο 1 — Κανόνες ανταγωνισμού — Τμήμα 1 — Κανόνες εφαρμοστέοι επί των επιχειρήσεων — Άρθρο 101 (πρώην άρθρο 81 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 88-89).

τελευταία ενημέρωση 09.09.2022