Διοικητική συνεργασία στον τομέα του ΦΠΑ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Κεντρικές υπηρεσίες διασύνδεσης

Κάθε κράτος μέλος ορίζει μια κεντρική υπηρεσία διασύνδεσης ως σημείο επαφών με τις άλλες χώρες της ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η υπηρεσία πρέπει να τηρεί κατάλογο των εξουσιοδοτημένων υπαλλήλων και των υπηρεσιών διασύνδεσης που μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες με τους ομολόγους τους σε άλλα κράτη μέλη. Όταν οι υπάλληλοι ή οι υπηρεσίες διασύνδεσης παραλαμβάνουν αίτηση ή απάντηση σε αίτηση αποστολής πληροφοριών, πρέπει να ενημερώνουν την κεντρική υπηρεσία διασύνδεσης.

Ανταλλαγή πληροφοριών

Οι χώρες μπορούν να ζητήσουν πληροφορίες από άλλο κράτος μέλος χρησιμοποιώντας ένα ενιαίο έντυπο που θα τους επιτρέψει να αξιολογήσουν σωστά μια διασυνοριακή συναλλαγή. Οι αρχές στις οποίες υποβάλλεται η αίτηση πρέπει να απαντούν στις αιτούσες αρχές εντός 3 μηνών από την παραλαβή της αίτησης ή εντός ενός μηνός εάν οι πληροφορίες βρίσκονται ήδη στη διάθεσή τους.

Ορισμένες πληροφορίες ανταλλάσσονται αυτόματα όταν:

• οι πληροφορίες από το κράτος μέλος καταγωγής είναι ουσιώδεις για το σύστημα ελέγχου του κράτους μέλους προορισμού της ΕΕ όπου θα πραγματοποιηθεί η φορολόγηση·
• μπορεί εύλογα να θεωρηθεί ότι διαπράχθηκε ή θα διαπραχθεί παραβίαση της νομοθεσίας για τον ΦΠΑ στο κράτος μέλος προορισμού·
• υφίσταται κίνδυνος διαφυγής φορολογικών εσόδων στο κράτος μέλος προορισμού.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη δύνανται να ανταλλάσσουν πληροφορίες αυθόρμητα και να ζητούν ανατροφοδότηση από τις χώρες στις οποίες διαβιβάζονται οι εν λόγω πληροφορίες.

Τα κράτη μέλη μπορούν να αρνούνται να παράσχουν πληροφορίες όταν:

• οι αιτήσεις παροχής πληροφοριών που υποβάλλονται από την αιτούσα αρχή σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο επιβάλλουν δυσανάλογο φόρτο·
• εφόσον η αιτούσα αρχή δεν έχει εξαντλήσει τις συνήθεις πηγές πληροφοριών·
• αυτό θα οδηγούσε στην κοινολόγηση εμπορικού, βιομηχανικού ή επαγγελματικού απορρήτου ή είναι αντίθετο προς τη δημόσια τάξη.

Πληροφορίες αποθήκευσης

Κάθε κράτος μέλος πρέπει να αποθηκεύει τις ακόλουθες επικαιροποιημένες πληροφορίες για τουλάχιστον 5 χρόνια:

• πληροφορίες που παρέχονται στους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες (κατάλογοι ατόμων στους οποίους έχουν προμηθεύσει αγαθά) που υποβάλλονται από υποκείμενους στον φόρο που έχουν ταυτοποιηθεί για τους σκοπούς του ΦΠΑ·
• δεδομένα σχετικά με τα πρόσωπα στα οποία το κράτος μέλος έχει χορηγήσει αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ·
• δεδομένα σχετικά με τους αριθμούς φορολογικού μητρώου ΦΠΑ που είναι πλέον άκυροι·
• πληροφορίες σχετικά με τους μη εγκατεστημένους υποκείμενους στον φόρο.

Στη συνέχεια, οι πληροφορίες κοινοποιούνται σε όλα τα κράτη μέλη μέσω ενός ηλεκτρονικού συστήματος, του συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τον ΦΠΑ (VIES).

Ο κανονισμός (ΕE) 2020/283 εισάγει τροποποίηση που απαιτεί από την Επιτροπή να αναπτύσσει, να διατηρεί, να φιλοξενεί και να διαχειρίζεται τεχνικά κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα πληροφοριών για τις πληρωμές (CESOP) με σκοπό τις έρευνες σχετικά με εικαζόμενη απάτη στον τομέα του ΦΠΑ ή για τον εντοπισμό απάτης στον τομέα του ΦΠΑ. Το CESOP θα αποθηκεύει τα δεδομένα για τις πληρωμές που συλλέγουν τα κράτη μέλη, θα τα συγκεντρώνει ανά δικαιούχο και θα τα διασταυρώνει με τις υπόλοιπες πληροφορίες που ανταλλάσσονται δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 904/2010. Τα δεδομένα στο CESOP θα είναι προσβάσιμα μόνον από εμπειρογνώμονες των κρατών μελών στον τομέα της καταπολέμησης της απάτης. Θα εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2024.

Η οδηγία (ΕΕ) 2020/285 προβλέπει απλοποιημένους κανόνες για τη μείωση του διοικητικού φόρτου και του κόστους συμμόρφωσης για τις μικρές επιχειρήσεις, καθώς και για τη δημιουργία πιο ευνοϊκού φορολογικού περιβάλλοντος που θα τις βοηθήσει να αναπτυχθούν και να πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές πιο αποτελεσματικά σε διασυνοριακό επίπεδο. Οι μικρές επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να ωφελούνται από τους απλοποιημένους κανόνες εκπλήρωσης των υποχρεώσεων καταβολής ΦΠΑ, όταν ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους δεν υπερβαίνει το όριο που θέτει το εκάστοτε κράτος μέλος, όριο το οποίο δεν μπορεί να ξεπερνά τα 85.000 ευρώ. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι μικρές επιχειρήσεις από άλλα κράτη μέλη, οι οποίες δεν υπερβαίνουν αυτό το όριο, θα μπορούν επίσης να επωφελούνται από το απλοποιημένο καθεστώς, εφόσον ο ετήσιος κύκλος εργασιών τους σε ολόκληρη την ΕΕ δεν υπερβαίνει τα 100.000 ευρώ. Αυτοί οι νέοι κανόνες εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2025.

Επιστροφές ΦΠΑ

Τα κράτη μέλη διαβιβάζουν τις αιτήσεις για επιστροφές ΦΠΑ που λαμβάνουν από τους φορολογούμενους εγκατεστημένους σε άλλα κράτη μέλη προς τις αρχές των ενδιαφερόμενων κρατών μελών επιστροφής. Η εν λόγω διαβίβαση πραγματοποιείται ηλεκτρονικά εντός 15 ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της αίτησης. Οι αρχές των κρατών μελών επιστροφής πρέπει να ενημερώνουν τις αρχές των άλλων κρατών μελών στις εξής περιπτώσεις:

• εάν απαιτούνται πρόσθετες ηλεκτρονικώς κωδικοποιημένες πληροφορίες σχετικά με τον χαρακτήρα και τις υπηρεσίες των αιτούντων ή
• εάν απαιτείται από τους αιτούντες η υποβολή περιγραφής των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους με τη χρήση εναρμονισμένων κωδικών.

Τρίτες χώρες

Αν το επιτρέπουν οι ρυθμίσεις που διέπουν την παροχή συνδρομής με την εν λόγω τρίτη χώρα, η αρμόδια αρχή ενός κράτους μέλους μπορεί να διαβιβάζει τις πληροφορίες που λαμβάνει από τη συγκεκριμένη χώρα προς κάθε κράτος μέλος που διατυπώνει σχετικό αίτημα ή προς κάθε άλλο κράτος μέλος που ενδέχεται να ενδιαφέρεται σχετικά. Οι αρχές των κρατών μελών δύνανται να διαβιβάζουν πληροφορίες σε τρίτες χώρες στις εξής περιπτώσεις:

• εάν έχει δώσει τη συγκατάθεσή του το κράτος μέλος από το οποίο προέρχονται οι πληροφορίες·
• εάν η εν λόγω χώρα εκτός της ΕΕ έχει συμφωνήσει να συνεργαστεί ως προς τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων για παράτυπες πράξεις που ενδέχεται να αντιβαίνουν στη νομοθεσία για τον ΦΠΑ.

Καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ

Με τον κανονισμό δημιουργείται το Eurofisc, ένα δίκτυο εμπειρογνωμόνων για την καταπολέμηση της απάτης το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να επεξεργάζονται από κοινού δεδομένα ΦΠΑ και να ανταλλάσσουν έγκαιρες προειδοποιήσεις για επιχειρήσεις για τις οποίες υπάρχουν υπόνοιες ότι ενέχονται σε απάτη στον τομέα του ΦΠΑ. Το Eurofisc συντονίζει επίσης κάθε δράση παρακολούθησης που έχει ξεκινήσει από τις φορολογικές αρχές μετά την προειδοποίησή του για απάτη. Το Eurofisc μπορεί επίσης να συνεργαστεί με την OLAF και την Ευρωπόλ όταν αυτό απαιτείται.

Ηλεκτρονικό εμπόριο

Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για τον εκσυγχρονισμό του συστήματος ΦΠΑ της ΕΕ και, προκειμένου αυτό να προσαρμοστεί στις διασυνοριακές ηλεκτρονικές εμπορικές συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών της ΕΕ, ο κανονισμός (ΕΕ) 2017/2454 τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 904/2010, θεσπίζοντας κανόνες οι οποίοι θα ενισχύσουν τη διοικητική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Ο τροποποιητικός κανονισμός του 2017 διασφαλίζει την κάλυψη των παροχών υπηρεσιών και των πωλήσεων αγαθών εξ αποστάσεως δυνάμει της οδηγίας (ΕΕ) 2017/2455 (η οποία, με τη σειρά της, τροποποιεί τις οδηγίες 2006/112/ΕΚ — βλέπε σύνοψη και 2009/132/ΕΚ — βλέπε σύνοψη). Εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο του 2021.

Μεταξύ άλλων, ο κανονισμός προβλέπει τα εξής:

• ο αριθμός φορολογικού μητρώου βάσει του οποίου καταβάλλεται ΦΠΑ παρέχεται εκ των προτέρων, ώστε οι τελωνειακές αρχές να ελέγχουν την εγκυρότητά του κατά την εισαγωγή αγαθών·
• οι αιτήσεις των κρατών μελών προς τους φορολογούμενους για δεδομένα και διοικητικές έρευνες θα συντονίζονται από τη χώρα εγγραφής¹.

Στις αρχές του 2020, η Επιτροπή εξέδωσε τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2020/21, όσον αφορά τη διοικητική συνεργασία και την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, και τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2020/194, για τον καθορισμό λεπτομερειών σχετικά με τη λειτουργία της μονοαπευθυντικής θυρίδας ΦΠΑ για την επιγραμμική πώληση αγαθών.

Αμφότεροι οι εκτελεστικοί κανονισμοί συμβάλλουν στη διασφάλιση ότι ο ΦΠΑ καταβάλλεται στο κράτος μέλος του τελικού καταναλωτή, επιτυγχάνοντας έτσι δικαιότερη κατανομή των φορολογικών εσόδων μεταξύ των κρατών μελών.

Λόγω της κρίσης της νόσου COVID-19, αυτοί οι νέοι κανόνες για τον ΦΠΑ στο ηλεκτρονικό εμπόριο θα εφαρμόζονται από την 1η Ιουλίου 2021 και δεν θα τεθούν σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2021 [εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2020/1318]. Παράλληλα, με αυτόν τον τρόπο θα επιτραπεί σε όλα τα κράτη μέλη να οριστικοποιήσουν τα συστήματα ΤΠ που είναι αναγκαία για την υλοποίηση και εφαρμογή των εν λόγω αλλαγών.