Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/788 σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

• Ο κανονισμός (ΕΕ) 2019/788 επικαιροποιεί τους κανόνες σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, η οποία σχεδιάστηκε ώστε να συμβάλλει στην ενίσχυση της δημοκρατίας μέσω της συμμετοχής των πολιτών στο δημοκρατικό και πολιτικό βίο της ΕΕ.
• Αποσκοπεί στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών της ΕΕ στις πολιτικές της ΕΕ που επηρεάζουν τις ζωές τους μέσω μιας διαδικασίας που τους επιτρέπει να καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νέους νόμους σε τομείς όπου η Επιτροπή είναι αρμόδια να το πράξει.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το άρθρο 11 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε το δικαίωμα της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών. Το άρθρο 24 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζει τις διαδικασίες και προϋποθέσεις για τις Ευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες Πολιτών.

Δικαίωμα υποστήριξης μιας Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών

• Κάθε πολίτης της ΕΕ διατηρεί το δικαίωμα να υποβάλλει δήλωση υποστήριξης μιας Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών μετά την καταχώριση της πρωτοβουλίας αυτής από την Επιτροπή. Μόλις μια πρωτοβουλία συγκεντρώσει 1 εκατομμύριο υπογραφές, οι διοργανωτές της πρωτοβουλίας μπορούν να προσεγγίζουν απευθείας με αίτημά τους την Επιτροπή, καλώντας τη να υποβάλει πρόταση για νομοθετική πράξη της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι η πρωτοβουλία αφορά έναν τομέα του δικαίου της ΕΕ επί του οποίου η Επιτροπή έχει την αρμοδιότητα να το πράξει για την εφαρμογή των Συνθηκών της ΕΕ.
• Κάθε πολίτης της ΕΕ που πληροί τα όρια ηλικίας προκειμένου να ψηφίσει στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει το δικαίωμα να υποστηρίξει μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών υπογράφοντας δήλωση υποστήριξης. Οι χώρες της ΕΕ δύνανται να καθορίζουν το ελάχιστο όριο ηλικίας για την υποστήριξης μιας πρωτοβουλίας στα 16 έτη. Αφού συγκεντρωθούν 1 εκατομμύριο υπογραφές για μια πρωτοβουλία, η Επιτροπή αποφασίζει για τις επακόλουθες ενέργειες που θα λάβει εάν τελικά προβεί στη λήψη ενεργειών.
• Τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε πληροφορίες αναφορικά με πρωτοβουλίες και ίσες ευκαιρίες για τη στήριξή τους.

Πληροφορίες και βοήθεια από την Επιτροπή και από τις χώρες της ΕΕ

• Η Επιτροπή:
  • παρέχει σε πολίτες και ομάδες διοργανωτών εύκολα προσβάσιμες και πλήρεις πληροφορίες και βοήθεια σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, μεταξύ άλλων ανακατεύθυνοντάς τους προς τις σχετικές πηγές πληροφόρησης και βοήθειας·
  • δημοσιοποιεί, μέσω διαδικτύου και σε έντυπη μορφή καθώς και σε όλες τις επίσημες γλώσσες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, οδηγό σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών·
  • παρέχει δωρεάν μια επιγραμμική συνεργατική πλατφόρμα για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών·
  • παρέχει μεταφράσεις των καταχωρισμένων πρωτοβουλιών σε όλες τις επίσημες γλώσσες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.
• Η πλατφόρμα παρέχει πρακτικές και νομικές συμβουλές, καθώς και φόρουμ συζήτησης και ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών μεταξύ των πολιτών, των ομάδων διοργανωτών, των ενδιαφερόμενων μερών, των μη κυβερνητικών οργανώσεων, των εμπειρογνωμόνων και των άλλων θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ που επιθυμούν να συμμετάσχουν.
• Η Επιτροπή μεριμνά ώστε οι πληροφορίες σχετικά με τις καταχωρισμένες πρωτοβουλίες να δημοσιοποιούνται στο επιγραμματικό μητρώο που δημιουργήθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό.
• Κάθε χώρα της ΕΕ ορίζει 1 ή περισσότερα σημεία επαφής για τη δωρεάν παροχή πληροφοριών και βοήθειας στις ομάδες διοργανωτών.

Καταχώριση

• Οι ομάδες διοργανωτών πρέπει να υποβάλλουν την αίτηση καταχώρισης στην Επιτροπή μέσω του μητρώου.
• Η Επιτροπή θα πρέπει:
  • να εξακριβώνει την εκπλήρωση των κριτηρίων καταχώρισης που ορίζονται στον κανονισμό·
  • να αιτιολογεί τυχόν άρνηση καταχώρισης και να ενημερώνει την ομάδα διοργανωτών για όλα τα ένδικα και εξώδικα μέσα που τίθενται στη διάθεσή της·
  • να δημοσιοποιεί στο επιγραμμικό μητρώο όλες τις αποφάσεις που λαμβάνει σχετικά με τις αιτήσεις καταχωρίσεων προτάσεων που υποβάλλουν ομάδες διοργανωτών για τις πρωτοβουλίες των πολιτών.

Συγκέντρωση δηλώσεων υποστήριξης

• Η ομάδα διοργανωτών της εκάστοτε καταχωρισμένης πρωτοβουλίας έχει 12 μήνες στη διάθεσή της για τη συγκέντρωση του απαραίτητου αριθμού δηλώσεων υποστήριξης (1 εκατομμύριο συνολικά με επίτευξη των ελαχίστων ορίων τουλάχιστον στο ένα τέταρτο των χωρών της ΕΕ).
• Τα υποδείγματα για τις δηλώσεις υποστήριξης παρατίθενται στο παράρτημα III του κανονισμού.
• Οι διοργανωτές μπορούν να λάβουν τις δηλώσεις υποστήριξης σε έντυπη μορφή ή/και επιγραμμικά.
• Η Επιτροπή καθιστά διαθέσιμο ένα κεντρικό επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιεί μια ομάδα διοργανωτών για την επιγραμμική συγκέντρωση δηλώσεων υποστήριξης.
• Μόλις συγκεντρωθεί ο ελάχιστος αριθμός δηλώσεων υποστήριξης, κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει να επαληθεύει και να πιστοποιεί ότι οι δηλώσεις υποστήριξης που έχουν υπογραφεί από τους υπηκόους της συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του κανονισμού. Για το σκοπό αυτό, η ομάδα διοργανωτών πρέπει να υποβάλλει τις δηλώσεις υποστήριξης (που συγκεντρώθηκαν επιγραμμικά και σε έντυπη μορφή) στις οικείες χώρες της ΕΕ, εντός 3 μηνών από το πέρας της δωδεκάμηνης περιόδου συγκέντρωσης. Μπορούν να χρησιμοποιούν την υπηρεσία διαβίβασης αρχείων της Επιτροπής για την υποβολή αυτή. Ωστόσο, η χρήση της υπηρεσίας είναι προαιρετική εάν έχουν χρησιμοποιήσει το δικό τους μεμονωμένο επιγραμμικό σύστημα συγκέντρωσης αντί του κεντρικού επιγραμμικού συστήματος συγκέντρωσης της Επιτροπής. Η ομάδα διοργανωτών μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί την υπηρεσία διαβίβασης αρχείων της Επιτροπής για τη διαβίβαση των έντυπων δηλώσεων, ή μπορεί να αποφασίσει να διαβιβάσει η ίδια τις εν λόγω δηλώσεις.

Δημοσίευση και δημόσια ακρόαση

• Όταν η Επιτροπή παραλαμβάνει έγκυρη πρωτοβουλία για την οποία έχει συγκεντρωθεί ο απαραίτητος αριθμός έγκυρων δηλώσεων υποστήριξης, δημοσιεύει στο μητρώο σχετική ανακοίνωση και διαβιβάζει την πρωτοβουλία στο Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών και τα εθνικά κοινοβούλια.
• Εντός 3 μηνών από την παρουσίαση της πρωτοβουλίας, παρέχεται η δυνατότητα στην ομάδα διοργανωτών να παρουσιάσει την πρωτοβουλία της σε δημόσια ακρόαση που διοργανώνει το Κοινοβούλιο.
• Έπειτα από τη δημόσια ακρόαση που διεξάγεται στους χώρους του, το Κοινοβούλιο αξιολογεί την πολιτική υποστήριξη της πρωτοβουλίας (βλ. παρακάτω).

Εξέταση από την Επιτροπή και αξιολόγηση από το Κοινοβούλιο

• Εντός 6 μηνών από τη δημοσίευση της πρωτοβουλίας και μετά τη δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή εκθέτει σε ανακοίνωση τα νομικά και πολιτικά της συμπεράσματα σχετικά με την πρωτοβουλία, τις ενέργειες στις οποίες σκοπεύει ενδεχομένως να προβεί και τους λόγους για τους οποίους προτίθεται να αναλάβει ή όχι δράση.
• Όταν η Επιτροπή προτίθεται να αναλάβει δράση για μια πρωτοβουλία, συμπεριλαμβανομένης, όπου κρίνεται σκόπιμο, της έγκρισης προτάσεων για έναν νόμο της ΕΕ, η ανακοίνωση προσδιορίζει επίσης το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των εν λόγω δράσεων. Η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει, στο μητρώο και στο δημόσιο δικτυακό τόπο για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών, επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που υιοθετήθηκαν ως αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας.
• Ακολούθως, το Κοινοβούλιο αξιολογεί τα μέτρα που λαμβάνει η Επιτροπή.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός (ΕE) 2019/788 εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2020, εκτός από το άρθρο 9 παράγραφος 4, το άρθρο 10, το άρθρο 11 παράγραφος 5 και τα άρθρα 20-24, τα οποία εφαρμόζονται από τις 6 Ιουνίου 2019.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών — Πώς λειτουργεί (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Πρωτοβουλία των ευρωπαίων πολιτών (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/788 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (ΕΕ L 130 της 17.05.2019, σ. 55-81)

Διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2019/788 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος II — Διατάξεις περί δημοκρατικών αρχών — Άρθρο 11 (ΕΕ C-202 της 7.6.2016, σ. 21)

Ενοποιημένη έκδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος δεύτερο — Απαγόρευση των διακρίσεων και ιθαγένεια της Ένωσης — Άρθρο 24 (πρώην άρθρο 21 ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 58)

τελευταία ενημέρωση 31.01.2023