Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας

Ο κανονισμός προβλέπει τη σύσταση νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας (ΕΤΑ) για την περίοδο 2007-2013. Το Ταμείο προβλέπει τη χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης για να διευκολυνθεί η εφαρμογή της μεταρρύθμισης του 2002 της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ), και για τη στήριξη των αναγκαίων αναδιαρθρώσεων που συνδέονται με την εξέλιξη του τομέα.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1198/2006 του Συμβουλίου, της 27ης Ιουλίου 2006, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας [Βλέπε πράξη (εις) τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ) οφείλει να συνεισφέρει στην υλοποίηση των στόχων της κοινής αλιευτικής πολιτικής (ΚΑλΠ), οι οποίοι συνίστανται κυρίως στη εξασφάλιση της διατήρησης και της βιώσιμης εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων. Για το σκοπό αυτό, μπορεί να παρέχει οικονομική στήριξη που στοχεύει:

• στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των αλιευτικών δραστηριοτήτων και της βιώσιμης εκμετάλλευσης των αλιευτικών πόρων·
• στη μείωση των πιέσεων που ασκούνται στα αλιευτικά αποθέματα, με εξισορρόπηση της αλιευτικής ικανότητας του κοινοτικού στόλου και των διαθέσιμων πόρων·
• στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της αλιείας εσωτερικών υδάτων·
• στην ενίσχυση της ανάπτυξης οικονομικώς βιώσιμων επιχειρήσεων στον τομέα της αλιείας, καθώς και της ανταγωνιστικότητας των δομών εκμετάλλευσης των πόρων·
• στην προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος και της διατήρησης των θαλάσσιων πόρων·
• στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις περιοχές εκείνες όπου αναπτύσσονται δραστηριότητες στον τομέα της αλιείας·
• στην προώθηση της ισότητας μεταξύ των ανδρών και των γυναικών που απασχολούνται στον τομέα της αλιείας.

Άξονες προτεραιότητας

Για το ΕΤΑ προβλέπονται πέντε άξονες προτεραιότητας:

• μέτρα για την προσαρμογή του κοινοτικού αλιευτικού στόλου:Μπορεί να χορηγείται οικονομική ενίσχυση στους αλιείς και ιδιοκτήτες αλιευτικών σκαφών που ζημιώνονται από τα μέτρα καταπολέμησης της υπερεκμετάλλευσης των πόρων ή για την προστασία της δημόσιας υγείας, για την προσωρινή ή οριστική απόσυρση αλιευτικών σκαφών και για την επαγγελματική κατάρτιση, τον επαγγελματικό επαναπροσανατολισμό ή την πρόωρη συνταξιοδότηση των αλιέων. Σε περίπτωση οριστικής απόσυρσης σκαφών, εξαιρουμένων όσων προορίζονται για διάλυση, τα σκάφη είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου σε δραστηριότητες εκτός της αλιείας ή για την κατασκευή τεχνητών υφάλων. Το ΕΤΑ μπορεί να συμβάλει σε βελτιώσεις όσον αφορά τις συνθήκες εργασίας, την ποιότητα των προϊόντων, την ενεργειακή απόδοση και την επιλεκτικότητα των αλιευτικών εργαλείων. Μπορεί επίσης να συμμετάσχει στην αντικατάσταση των μηχανών, σε μη ανανεώσιμες αποζημιώσεις στους αλιείς που υφίστανται τις συνέπειες λόγω οριστικής παύσης των αλιευτικών δραστηριοτήτων και σε πριμοδοτήσεις προς νέους αλιείς που επιθυμούν να αγοράσουν το πρώτο τους αλιευτικό σκάφος. Εντούτοις, οι οικονομικές ενισχύσεις δεν δύνανται να οδηγούν σε αύξηση της αλιευτικής ικανότητας ή της ισχύος της μηχανής του σκάφους·
• υδατοκαλλιέργεια, αλιεία εσωτερικών υδάτων, μετατροπή και εμπορία:Το ΕΤΑ στηρίζει την απόκτηση και τη χρήση εξοπλισμού και τεχνικών που αποσκοπούν στη μείωση των επιπτώσεων της υδατοκαλλιέργειας στο περιβάλλον και στη βελτίωση της ποιότητας των αλιευμάτων καθώς και των συνθηκών σε θέματα υγιεινής, σε θέματα υγείας του ανθρώπου ή των ζώων. Οι ενισχύσεις θα χορηγούνται κυρίως στις μικρές και μικρομεσαίες καθώς και σε ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες απασχολούν λιγότερους από 750 υπαλλήλους ή των οποίων ο κύκλος εργασιών είναι μικρότερος από 200 εκατ. ευρώ. Προτεραιότητα ωστόσο δίνεται στις μικρές και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις·
• συλλογικές δράσεις:Σε ορισμένες συλλογικές δράσεις μπορεί να χορηγείται ενίσχυση του ΕΤΑ υπό την προϋπόθεση ότι αυτές συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη ή στη διατήρηση των πόρων, στη βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρουν οι αλιευτικοί λιμένες, στην ενίσχυση της αγοράς αλιευτικών προϊόντων ή στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ επιστημόνων και επαγγελματιών του τομέα της αλιείας·
• βιώσιμη ανάπτυξη αλιευτικών περιοχών:Το ΕΤΑ υποστηρίζει τα μέτρα και τις πρωτοβουλίες που αποβλέπουν στη διαφοροποίηση και στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στις περιοχές που εξαρτώνται από την αλιεία και οι οποίες επηρεάζονται από τη μείωση των αλιευτικών δραστηριοτήτων·
• τεχνική βοήθεια:Το ΕΤΑ μπορεί να χρηματοδοτήσει τις δράσεις προετοιμασίας, παρακολούθησης, διοικητικής και τεχνικής στήριξης, αξιολόγησης, δημοσιονομικού και άλλου ελέγχου, που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

Προγραμματισμός

Ένας από τους βασικούς στόχους του ΕΤΑ είναι η απλοποίηση της κατανομής και της διαχείρισης των κονδυλίων. Για να τους χορηγηθεί ενίσχυση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν στην Επιτροπή ένα στρατηγικό και ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα.

Τα εθνικά στρατηγικά σχέδια πρέπει να αναφέρουν τους εθνικούς στόχους και προτεραιότητες για την εφαρμογή της ΚΑλΠ. Η Επιτροπή θα διοργανώσει συζήτηση με τα κράτη μέλη πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2011 με στόχο την αξιολόγηση της προόδου που έχει σημειωθεί όσον αφορά την εφαρμογή των στρατηγικών σχεδίων, με βάση τα συμπεράσματα των ενδιάμεσων αξιολογήσεων.

Τα εθνικά στρατηγικά σχέδια αποτελούν τη βάση για την κατάρτιση επιχειρησιακών προγραμμάτων με στόχο την εφαρμογή των πολιτικών και των προτεραιοτήτων που θα συγχρηματοδοτηθούν από το ΕΤΑ. Η Επιτροπή εγκρίνει με την έκδοση απόφασης τα εν λόγω επιχειρησιακά προγράμματα αφού επιβεβαιώσει ότι είναι σύμφωνα με τους στόχους του ΕΤΑ. Σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο, μπορεί να ζητήσει την προσαρμογή ενός επιχειρησιακού προγράμματος.

Τα επιχειρησιακά προγράμματα υπόκεινται σε τρεις αξιολογήσεις. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια τόσο για τις εκ των προτέρων όσο και για τις ενδιάμεσες αξιολογήσεις, ενώ η Επιτροπή πραγματοποιεί την τελική αξιολόγηση. Το μέρος του προϋπολογισμού που προορίζεται για την τεχνική βοήθεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση αυτών των αξιολογήσεων.

Αρμοδιότητες

Ο κανονισμός καθορίζει τις αρμοδιότητες των κρατών μελών και της Επιτροπής όσον αφορά το ΕΤΑ. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη οφείλουν να ενημερώνουν το ευρύ κοινό, τους εν δυνάμει δικαιούχους και τους οικείους φορείς όσον αφορά τις δυνατότητες που προσφέρει το ΕΤΑ, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η διαφάνεια των παρεμβάσεων του Ταμείου και να αναδεικνύεται ο ρόλος της Κοινότητας.

Δημοσιονομικό πλαίσιο

Το ΕΤΑ διαθέτει 304 εκατ. ευρώ για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013. Για τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Επιτροπή προτείνει να διατίθεται κατά μέσο όρο 615 εκατ. ευρώ ετησίως στα κράτη μέλη που έχουν αποφασίσει να λαμβάνουν ενισχύσεις από το ΕΤΑ (όλα τα κράτη μέλη εκτός του Λουξεμβούργου).

Τα ποσά κατανέμονται μεταξύ των κρατών μελών ανάλογα με τη σημασία του κλάδου της αλιείας, τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται στον τομέα αυτό και τις αναπροσαρμογές που κρίνονται απαραίτητες για την αλιεία και για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων.

Με εξαίρεση ορισμένες δαπάνες που αναλαμβάνει η Επιτροπή, οι οποίες καλύπτονται σε ποσοστό 100 % από το ΕΤΑ, η μέγιστη συμβολή του ΕΤΑ υπολογίζεται πάντοτε σε σχέση με το σύνολο των δημόσιων δαπανών. Η συμβολή του ΕΤΑ ποικίλλει ανάλογα με τους άξονες προτεραιότητας και είναι πιο υψηλή στις λιγότερο ευνοημένες περιφέρειες και στα νέα κράτη μέλη, δηλαδή στις περιφέρειες που εμπίπτουν στον νέο στόχο «Σύγκλιση» στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων. Εξάλλου, η ένταση της δημόσιας ενίσχυσης που εγκρίνεται ανά χρηματοδοτούμενη ενέργεια ποικίλλει με βάση τις ίδιες παραμέτρους (βλ. το παράρτημα II του παρόντος κανονισμού).

Στον κανονισμό καθορίζονται οι κανόνες που αφορούν θέματα επιλεξιμότητας των δαπανών (άρθρο 55), χρηματοοικονομικής διαχείρισης, δημοσιονομικών διορθώσεων, δημοσιονομικών δεσμεύσεων και επιστροφών. Επίσης, βάσει του ίδιου κανονισμού, προβλέπεται και η σύσταση επιτροπής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας η οποία θα επικουρεί την Επιτροπή στη διαχείριση του ΕΤΑ.

Η συνεισφορά της Ένωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει τη δημόσια συνεισφορά και το μέγιστο ποσό συνεισφοράς του ΕΤΑ για κάθε άξονα προτεραιότητας και κάθε στόχο. Ωστόσο, μπορούν να προβλεφθούν παρεκκλίσεις κατόπιν γραπτού αιτήματος ενός κράτους μέλους και υπό ορισμένες προϋποθέσεις (βλέπε άρθρο 76).

Διαχείριση, παρακολούθηση και έλεγχος

Κάθε κράτος μέλος, προκειμένου να είναι σε θέση να απευθύνει αιτήσεις πληρωμής, οφείλει να ορίσει:

• μια αρχή διαχείρισης του προγράμματος που θα επιλέγει και θα παρακολουθεί τις χρηματοδοτούμενες ενέργειες·
• μια αρχή πιστοποίησης που θα ελέγχει εάν οι δαπάνες είναι σύμφωνες με τους κοινοτικούς κανόνες·
• μια ελεγκτική αρχή, που θα ελέγχει την ορθή λειτουργία των αρχών διαχείρισης και πιστοποίησης·
• μια επιτροπή παρακολούθησης, στην οποία θα συμμετέχει εκπρόσωπος της Επιτροπής σε συμβουλευτική βάση και θα αξιολογεί την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του επιχειρησιακού προγράμματος.

Οι αρχές διαχείρισης οφείλουν να υποβάλλουν ετησίως έκθεση στην Επιτροπή, η οποία θα διατυπώνει ακολούθως τις παρατηρήσεις της επί των εκθέσεων αυτών. Η Επιτροπή συνοψίζει τις προαναφερόμενες εκθέσεις στην ετήσια έκθεση, την οποία διαβιβάζει στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών. Τα κράτη μέλη οφείλουν επίσης να υποβάλουν τελική έκθεση όσον αφορά την εκτέλεση του επιχειρησιακού προγράμματος πριν από τις 31 Μαρτίου 2017.

Πλαίσιο

Το ΕΤΑ είναι το νέο μέσο προγραμματισμού για την αλιεία στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προοπτικών της ΕΕ για την περίοδο 2007-2013, που αντικαθιστά το Χρηματοδοτικό Μέσο Προσανατολισμού της Αλιείας (ΧΜΠΑ).

Όπως και τα άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, το ΕΤΑ θα διέπεται από τις αρχές στις οποίες βασίζεται η νέα προσέγγιση, όπως η απλοποίηση, η διαφάνεια, ο στρατηγικός σχεδιασμός και η αυξημένη ευθύνη των κρατών μελών σε ό,τι αφορά την επιλογή και τη χρήση των ταμείων. Το ΕΤΑ είναι ένα εκ των δύο χρηματοδοτικών μέσων για τις δαπάνες που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της ΚΑλΠ.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Απόφαση 2008/693/ΕΚ της Επιτροπής της 13ης Αυγούστου 2008 για τροποποίηση της απόφασης Ε(2006) 4332 για τον καθορισμό, ανά κράτος μέλος, της ετήσιας ενδεικτικής κατανομής των κοινοτικών πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2007 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 [Επίσημη Εφημερίδα L 229 της 28.8.2008].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 13.01.2013