EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52017IR0044

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η τοπική και η περιφερειακή διάσταση της βιοοικονομίας και ο ρόλος των περιφερειών και των πόλεων»

OJ C 306, 15.9.2017, p. 32–36 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

15.9.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 306/32


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η τοπική και η περιφερειακή διάσταση της βιοοικονομίας και ο ρόλος των περιφερειών και των πόλεων»

(2017/C 306/07)

Εισηγήτρια:

η κ. Katrin Budde (DE/PES), μέλος του κοινοβουλίου του ομόσπονδου κράτους της Σαξονίας-Άνχαλτ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ (ΕτΠ)

Κύρια μηνύματα

1.

επικροτεί τις μέχρι σήμερα προσπάθειες που κατέβαλαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες προκειμένου να ενθαρρύνουν τη βιοοικονομία σε περιφερειακό επίπεδο μέσα από μια αειφόρο διαχείριση των φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των χερσαίων πόρων, καθώς και των εσωτερικών και των θαλάσσιων υδάτων, και ζητεί την εντατικοποίηση αυτών των προσπαθειών·

2.

πιστεύει ότι η ανάπτυξη της βιοοικονομίας, ιδίως στις αγροτικές και δασικές περιοχές της ΕΕ, συνιστά πολύ μεγάλο δυναμικό για την ανάπτυξη και την απασχόληση και τονίζει ότι το δυναμικό αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί μόνον εάν οι παράγοντες που δραστηριοποιούνται επιτόπου στις περιφέρειες και τους δήμους συνεργάζονται στενά και επιδιώκουν κοινούς στόχους·

3.

προτείνει επομένως, σε περίπτωση μελλοντικής επικαιροποίησης της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για τη βιοοικονομία, να δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση του δυναμικού και των πλεονεκτημάτων της βιοοικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της βιοτεχνολογίας και της βιομάζας, προς όφελος της τοπικής και της περιφερειακής ανάπτυξης, τόσο σε αστικές όσο και σε αγροτικές περιοχές·

4.

είναι πεπεισμένη ότι θα πρέπει να ενισχυθούν οι συνέργειες μεταξύ ευρωπαϊκών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών πρωτοβουλιών για τη βιοοικονομία στο πνεύμα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, προκειμένου να διαμορφωθούν οι βέλτιστες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της βιοοικονομίας στην Ευρώπη·

5.

ζητεί, πρωτίστως, να αξιοποιηθούν οι περιφερειακές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης που εστιάζονται στη βιοοικονομία, και η πτυχή αυτή να συνυπολογιστεί στην αξιολόγηση της στρατηγικής για τη βιοοικονομία·

6.

προτείνει την επανεξέταση του ισχύοντος ρυθμιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη της βιοοικονομίας, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για βελτίωση της νομοθεσίας, ούτως ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την εξάλειψη των εμποδίων στις επενδύσεις που περιέχονται στους κανονισμούς της ΕΕ·

7.

καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις ευρωπαϊκές περιφέρειες να εκπονήσουν προορατικές στρατηγικές επικοινωνίας προκειμένου να αυξήσουν την ευαισθητοποίηση όσον αφορά το δυναμικό της βιοοικονομίας στις περιφέρειες. Προτείνει, στο πλαίσιο αυτό, να χρησιμοποιηθούν οι όροι «βιοπεριφέρειες» και «βιοκοινότητες» για τις αναφορές στις αγροτικές περιοχές, τις πόλεις και τις περιφέρειες που αποδίδουν ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας·

8.

τάσσεται υπέρ της στενής σύνδεσης των πρωτοβουλιών για την προώθηση της βιοοικονομίας με την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο και προτρέπει να υποστηριχθούν οι βιοπεριφέρειες και οι βιοκοινότητες, καθώς και οι επιχειρήσεις και οι ενώσεις που χρησιμοποιούν τους τοπικούς βιολογικούς τους πόρους για τη δημιουργία νέων αλυσίδων αξίας, ακόμη και μέσω της άμεσης χρηματοδότησης των δικών τους περιφερειακών κέντρων ερευνών που δραστηριοποιούνται στους διάφορους τομείς της βιοοικονομίας, συμπεριλαμβανομένου του αγροδιατροφικού τομέα·

9.

ζητεί να τροποποιηθεί η πολιτική της ΕΕ και των κρατών μελών προκειμένου να δοθεί προτεραιότητα στην επίλυση των υφιστάμενων τοπικών προβλημάτων και προκλήσεων και οι προϋποθέσεις για την προώθηση της βιοοικονομίας από την ΕΕ να σχεδιαστούν κατά τρόπο ώστε να μπορούν να υποστηριχθούν οι προσαρμοσμένες στις ανάγκες της εκάστοτε περιφέρειας λύσεις, λαμβανομένων επίσης υπόψη των ιδιαίτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικές ή οι απομακρυσμένες περιφέρειες·

10.

υπογραμμίζει ότι οι επενδύσεις στον τομέα της βιοοικονομίας μπορούν να αυξηθούν μόνον εάν εξασφαλιστεί καλύτερη πρόσβαση στους κύριους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς της ΕΕ, όπως το ΕΤΣΕ, τα ΕΔΕΤ, το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» και το COSME, μεταξύ άλλων·

11.

προτείνει να εφαρμοστούν νέοι συνδυασμοί μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων χρηματοδότησης της ΕΕ, έτσι ώστε να εκπληρωθούν οι απαιτήσεις μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ανάπτυξη της βιοοικονομίας [προώθηση της έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας (ΕΑΚ) και των επενδύσεων, εγγυήσεις]·

12.

προτρέπει να διευκολυνθεί η συνεκτίμηση των συμφερόντων των περιφερειών στην κοινή επιχείρηση βιομηχανιών βιοπροϊόντων (ΚΕ ΒΒΙ/Bio-based Industries Joint Undertaking), έτσι ώστε να βελτιωθεί η συνοχή των μέτρων, να αξιοποιηθούν σε βέλτιστο βαθμό οι συνέργειες και να προωθηθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την τόνωση των επενδύσεων στη βιοοικονομία·

13.

καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες χρηματοδότησης της βιοοικονομίας που διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ 2.0 και να επιδιώξει με προορατικό τρόπο τη δημιουργία επαφών με τις βιοπεριφέρειες και τις βιοκοινότητες·

14.

επικροτεί την περαιτέρω στήριξη της προώθησης της διαπεριφερειακής συνεργασίας και της συγκριτικής μάθησης (benchlearning) μεταξύ των περιφερειών βιοοικονομίας και των βιοκοινοτήτων μέσα από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», το INTERREG, καθώς και από άλλα προγράμματα. Προτείνει, στο πλαίσιο αυτό, την αξιοποίηση του Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) ως νομικού μέσου για την ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ των βιοπεριφερειών και των βιοκοινοτήτων·

15.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει εγκαίρως μέτρα, ήδη πριν από την έναρξη της επόμενης περιόδου χρηματοδότησης, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η συντονισμένη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως στους τομείς της αγροτικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένου του αγροδιατροφικού και τον δασικού τομέα, και στον τομέα και της πολιτικής για τη συνοχή, μέσω ενδεδειγμένων διασφαλίσεων και ουσιαστικού συντονισμού του περιεχομένου των επιχειρησιακών προγραμμάτων για τις βιοπεριφέρειες στην Ευρώπη·

16.

συνιστά να καταρτιστούν προτάσεις για την καθιέρωση, για περιορισμένη χρονική διάρκεια, συναφών συστημάτων παροχής κινήτρων για τα βιοπροϊόντα με γνώμονα τη ζήτηση, προκειμένου να αντισταθμιστεί το υψηλό αρχικό κόστος κατά την εισαγωγή τους στην αγορά. Καλεί εν προκειμένω τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες της ΕΕ να θεσπίσουν τους δικούς τους κανόνες για την ενθάρρυνση των βιοϋλικών στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων·

17.

είναι πεπεισμένη ότι το τεράστιο δυναμικό των περιφερειών της Ευρώπης στον τομέα της βιοοικονομίας μπορεί να αξιοποιηθεί καλύτερα προσδίδοντας στις περιφέρειες και τις πόλεις, καθώς και στις διαπεριφερειακές τους ενώσεις, ευρύτερο ρόλο στο πλαίσιο της επιτροπής ενδιαφερόμενων φορέων στον τομέα της βιοοικονομίας («Bioeconomy Stakeholders Panel») και προτείνει, ως εκ τούτου, να διοργανώνεται ετήσιο «Ευρωπαϊκό φόρουμ των βιοπεριφερειών, των βιοδήμων και των βιοκοινοτήτων» (European Forum of Bio-regions, Biomunicipalities & Biocommunities), κάθε φορά σε διαφορετική ευρωπαϊκή βιοπεριφέρεια ή βιοκοινότητα, στο οποίο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι από τα κράτη μέλη, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

18.

τονίζει ότι, για να επιτευχθεί η ανάπτυξη της βιοοικονομίας, χρειάζεται να προσαρμοστούν τα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών μελών, ενώ οι κύκλοι των μαθημάτων κατάρτισης, η επαγγελματική επιμόρφωση και τα επαγγελματικά προσόντα, καθώς και τα προγράμματα σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να παρέχουν στους πολίτες τα κατάλληλα μέσα για να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις δεξιοτήτων. Η ΕτΠ προτείνει, επομένως, αυτές οι απαιτήσεις να συνεκτιμηθούν στο Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την εκπαίδευση·

19.

επισημαίνει ότι η βιοοικονομία αποτελεί επίσης ευκαιρία για τον τομέα της υγείας εφόσον, μέσω προηγμένων τεχνολογιών μελέτης και έρευνας, είναι δυνατόν σήμερα να αναπτυχθούν καινοτόμα θεραπευτικά προϊόντα που βασίζονται σε σύνθετες φυσικές ουσίες, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα και προς όφελος του οικοσυστήματος. Η παραγωγή υψηλής ποιότητας τροφίμων και λειτουργικών τροφίμων συμβάλλει επίσης στη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού·

20.

προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας στο προσεχές πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα καθώς και κατά την κατάρτιση της κοινής γεωργικής πολιτικής και της μελλοντικής πολιτικής για τη συνοχή από ό, τι μέχρι σήμερα και θεωρεί επίσης ότι θα πρέπει να αναγνωριστεί η συμβολή της βιοοικονομίας στην εδαφική συνοχή της ΕΕ·

21.

φρονεί ότι μια ολοκληρωμένη εκτίμηση των εδαφικών επιπτώσεων είναι κρίσιμης σημασίας για την επανεξέταση του σχεδίου δράσης για τη βιοοικονομία και ότι, στο πλαίσιο του επόμενου σχεδίου δράσης, η πρόοδος θα πρέπει να αξιολογείται σε τακτική βάση με τη μορφή μιας έκθεσης εφαρμογής·

Το δυναμικό της βιοοικονομίας

22.

φρονεί ότι για να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η αύξηση του πληθυσμού, η εξάντληση ή η συρρίκνωση των πόρων και η κλιματική αλλαγή, πρέπει να υιοθετηθούν νέες προσεγγίσεις προκειμένου να διαφυλαχθούν και στο μέλλον η βιώσιμη ανάπτυξη και η αποδοτική χρήση των πόρων που είναι ζωτικής σημασίας για τους λαούς και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και των περιφερειών της. Η ανάπτυξη περιβαλλοντικά υγιών γεωργικών πρακτικών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο υπό αυτό το πρίσμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) εκφράζει την πεποίθηση ότι μια βιοοικονομία που βασίζεται στη γνώση, με πλήρη σεβασμό του περιβάλλοντος, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη αυτού του στόχου. Η βιοοικονομία αποτελεί έναν κλάδο ζωτικής σημασίας για το μέλλον, διότι το ιδιαίτερο δυναμικό της εντοπίζεται, μεταξύ άλλων, στην προώθηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας καθώς ενθαρρύνει την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω της ουδετερότητας ως προς τις ανθρακούχες εκπομπές. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που παράγονται με βιώσιμο τρόπο χρησιμοποιώντας βιολογικούς πόρους μπορούν να συγκεράσουν τις τρεις πτυχές της βιώσιμης ανάπτυξης, ήτοι την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος·

23.

αυτό δεν σημαίνει ότι η χρησιμοποίηση των βιοτεχνολογικών διεργασιών δεν ενέχει επίσης κινδύνους. Παραδείγματος χάρη, η χρήση της βιομάζας ως σημείου εκκίνησης για τα προϊόντα βιολογικής προέλευσης ενέχει τον κίνδυνο δημιουργίας ανταγωνισμού για χερσαίους και υδάτινους πόρους (η γνωστή συζήτηση «τρόφιμα έναντι καυσίμων»). Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, οι διαθέσιμες πρώτες ύλες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με βιώσιμο, οικονομικό και διαφοροποιημένο τρόπο. Μια έξυπνη ανακύκλωση της βιομάζας σύμφωνα με το σύστημα της κλιμακωτής χρήσης, η οποία επαναλαμβάνεται και εφαρμόζεται όσο το δυνατόν συχνότερα, μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη αυτού του στόχου. Αυτή η προσέγγιση θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την κατάρτιση των στρατηγικών κατευθύνσεων για την περαιτέρω προώθηση της βιοοικονομίας· Η χρήση της βιοτεχνολογίας μπορεί επίσης να πλήξει τη βιοποικιλότητα, εξαιτίας και της χρήσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Σε όλα τα εγχειρήματα, κρίνεται σκόπιμη η αυστηρή εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης, σύμφωνα με τις διατάξεις της ενωσιακής νομοθεσίας όπως ορίζονται στο άρθρο 191 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)·

24.

διαπιστώνει ότι η μέγιστη δυνατή χρήση βιολογικών προϊόντων σε ένα ευρύ φάσμα βιομηχανικών τομέων έχει επίσης ως στόχο να εξασφαλίσει και να δημιουργήσει βιώσιμες θέσεις εργασίας σε νέες, αειφόρες αγορές, ειδικά στις μέχρι σήμερα μειονεκτούσες και λιγότερο εκβιομηχανισμένες περιφέρειες, καθώς και στις αγροτικές, τις ορεινές και τις παράκτιες περιφέρειες. Τα συστατικά υψηλής τεχνολογίας των βιολογικών χημικών και των βιοτεχνολογικών φαρμάκων, πέραν της ικανότητας αναγέννησης αποβιομηχανοποιημένων περιοχών ή περιοχών που διέρχονται σοβαρή κρίση, αποφέρουν οφέλη για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Η βιοοικονομία διαθέτει επίσης και μια κοινωνική διάσταση, δεδομένου ότι αποτελεί τον κινητήριο μοχλό και τροφοδοτεί τις ευκαιρίες για τοπικές και περιφερειακές διαρθρωτικές μεταβολές·

25.

θέτει ως στόχο να αυξηθεί σημαντικά το μερίδιο των καινοτόμων βιομηχανιών που στηρίζονται στη βιοοικονομία στο ΑΕγχΠ, κατά την επόμενη δεκαετία, και είναι πεπεισμένη ότι αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μόνον με τη συμβολή των περιφερειών·

26.

σημειώνει ότι, για την ανάπτυξη της βιοοικονομίας, τόσο οι περιφερειακές συνθήκες (παρουσία φυσικών πόρων, βαθμός της οικονομικής τους χρήσης, ανάπτυξη των αλυσίδων αξίας, παρουσία καινοτόμου περιβάλλοντος) όσο και οι στρατηγικές αποφάσεις που λαμβάνουν οι τοπικοί φορείς είναι ζωτικής σημασίας. Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι στους ακόλουθους τομείς υπάρχουν δυνατότητες άσκησης επιρροής για την περαιτέρω ανάπτυξη της βιοοικονομίας, οι οποίες θα πρέπει να αξιοποιηθούν: έρευνα, βιομηχανική τεχνολογία, πρωτογενής παραγωγή και υποδομές, ζήτηση και συστήματα παροχής κινήτρων, συνήθειες των καταναλωτών και ευαισθητοποίηση, πολιτισμός, πολιτικές και νομοθεσία·

Εμπόδια στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας.

27.

επικροτεί το γεγονός ότι, σε πολλές περιφέρειες της ΕΕ, καταβάλλονται προσπάθειες για να αναπτυχθεί η βιοοικονομία, υπογραμμίζει, ωστόσο, τις τεράστιες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των περιφερειών όσον αφορά την ανάπτυξη της βιοοικονομίας και εντοπίζει στο πεδίο αυτό σημαντικό δυναμικό ανάπτυξης. Στις περιφέρειες της ΕΕ υπάρχουν ήδη εξαιρετικά αποκλίνουσες ερμηνείες ως προς το τι σημαίνει «βιοτεχνολογία». Ως εκ τούτου, η ΕτΠ θεωρεί ότι χρειάζονται πιο ενδεδειγμένες στρατηγικές επικοινωνίας, προκειμένου να αυξηθεί η πληροφόρηση σχετικά με τις δυνατότητες που προσφέρει η βιοοικονομία και να ενισχυθεί η σχετική ευαισθητοποίηση. Η ΕτΠ καλεί επίσης την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες της ΕΕ να αναλάβουν ενεργό δράση ή να εντατικοποιήσουν τις υφιστάμενες προσπάθειές τους. Είναι αναγκαία μια ανοιχτή και διαφανής συζήτηση σχετικά με τους στόχους, τις προκλήσεις και τους τρόπους υλοποίησης της βιοοικονομίας, καθώς και με τις δυσμενείς επιπτώσεις ή τις ζημίες που μπορούν να προκύψουν από την μη υλοποίησή της, με όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες επιτόπου. Ομοίως, οι πολίτες θα πρέπει επίσης να ενημερώνονται σχετικά με τη βιοοικονομία και να τους εξασφαλιστούν δυνατότητες ανάληψης ενεργού δράσης στον τομέα της βιοτεχνολογίας·

28.

εντοπίζει εμπόδια στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας στους ακόλουθους τομείς: αβεβαιότητα ως προς την ανάπτυξη των αγορών και των τεχνολογιών, συναφείς υψηλοί κίνδυνοι για τα προτεινόμενα έργα και εκτενείς περίοδοι αποπληρωμής σε ό,τι αφορά την κατασκευή των υποδομών, υψηλό κόστος στους τομείς έρευνας και ανάπτυξης, υψηλότερο κόστος για τα βιοπροϊόντα τα οποία, παρά τη βιωσιμότητα που τα χαρακτηρίζει, είναι δύσκολο να προωθηθούν στον τελικό καταναλωτή, πολλοί μεμονωμένοι παράγοντες (παραγωγοί, πολιτικοί, επιστήμονες), ρυθμιστικά πλαίσια και έλλειψη μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την υποστήριξη όλων των σταδίων ανάπτυξης και τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος προκειμένου να περιοριστεί ο υψηλός επιχειρηματικός κίνδυνος του κλάδου·

Επενδύσεις και χρηματοδοτήσεις

29.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» διατέθηκαν 3,85 δισ. ευρώ για επενδύσεις στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης της βιοοικονομίας, το ότι αποφασίστηκε η σύσταση της κοινής επιχείρησης βιομηχανιών βιοπροϊόντων (ΚΕ ΒΒΙ/Bio-based Industries Joint Undertaking), καθώς και το γεγονός ότι χορηγούνται επίσης χρηματοδοτικοί πόροι από το ΕΤΣΕ 2.0 για έργα στον τομέα της βιοοικονομίας·

30.

υπογραμμίζει ότι χρειάζεται αύξηση των επενδύσεων για την ανάπτυξη και την επέκταση της βιοοικονομίας και απευθύνει έκκληση να βελτιωθεί η πρόσβαση στους διάφορους διαθέσιμους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς (ΕΔΕΤ, ΕΤΣΕ, «Ορίζοντας 2020», ΚΓΠ) αξιοποιώντας τις δυνατότητες συμπληρωματικότητας και τις συνέργειες. Προτρέπει να αναπτυχθούν νέες δυνατότητες συνδυασμού μεταξύ των διαφόρων χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ (προώθηση της καινοτομίας, τόνωση των επενδύσεων, εγγυήσεις), προκειμένου να περιοριστούν οι κίνδυνοι για τους ιδιώτες επενδυτές και να στηριχθούν οι ΜΜΕ να εισαγάγουν τα βιοπροϊόντα στην αγορά·

31.

τάσσεται υπέρ της εξασφάλισης καλύτερων χρηματοδοτικών δυνατοτήτων και επαρκών κεφαλαίων κινδύνου και καινοτομίας για την ανάπτυξη εμπορικά αξιοποιήσιμων λύσεων για τη σειριακή διαδικασία παραγωγής, προκειμένου να μειωθούν οι οικονομικοί κίνδυνοι, ιδίως για τις ΜΜΕ, κατά τα στάδια εισαγωγής στην αγορά και εμπορικής προώθησης·

32.

επισημαίνει ότι οι περιφερειακές συνθήκες που απαιτούνται για την ανάπτυξη της βιοοικονομίας είναι πολύ ετερογενείς και ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις σχετικά με το πώς μπορούν να ενσωματωθούν, σε πρώιμο στάδιο, οι περιφερειακές προσεγγίσεις στον πολιτικό σχεδιασμό για τη διαμόρφωση της χρηματοδότησης. Ο στόχος είναι να εξευρεθούν μέθοδοι, προκειμένου οι δυνατότητες χρηματοδότησης να διαμορφωθούν κατά τρόπο ώστε να εφαρμοστούν με επιτυχία υπό τις ετερογενείς περιφερειακές συνθήκες, να αντιμετωπιστούν με επιτυχία γεωγραφικές προκλήσεις που σχετίζονται με τον νησιωτικό ή απομακρυσμένο χαρακτήρα και να βελτιωθεί η σύνδεσή τους με τα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά προγράμματα·

33.

ζητεί να εξεταστεί ποια κίνητρα για την προώθηση της βιοοικονομίας και ποια μέσα υπέρ των βιοπροϊόντων μπορούν να εισαχθούν στην πλευρά της ζήτησης. Φρονεί ότι η εφαρμογή προγραμμάτων παροχής κινήτρων υπέρ της αγοράς των βιοπροϊόντων μπορεί εν μέρει να αντισταθμίσει τα μειονεκτήματα όσον αφορά το κόστος για τους καταναλωτές, στοιχείο που θα ενθαρρύνει, μακροπρόθεσμα, τη βελτίωση της πρόσβασης στην αγορά για τα προϊόντα βιολογικής προέλευσης·

Στήριξη των περιφερειών και των περιφερειακών παραγόντων — Νομοθεσία

34.

υπογραμμίζει ότι οι περιφέρειες και οι πόλεις διαδραματίζουν ιδιαίτερο και ολοένα σημαντικότερο ρόλο στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας, καθότι οι πρώτες ύλες βιολογικής προέλευσης συνιστούν την αφετηρία για τις αλυσίδες αξίας της βιοοικονομίας·

35.

υπογραμμίζει ότι οι περιφέρειες της ΕΕ χρειάζονται μεγαλύτερη στήριξη προκειμένου να εκπονήσουν και να υλοποιήσουν περιφερειακές στρατηγικές για τη βιοοικονομία και, ως εκ τούτου, επιδοκιμάζει πρωτοβουλίες όπως π.χ. η «European Sustainable Chemicals Support Service» (ESCSS — Ευρωπαϊκή υπηρεσία στήριξης των βιώσιμων χημικών προϊόντων). Προτείνει, επίσης, την επέκταση τέτοιου είδους πρωτοβουλιών σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους της βιοοικονομίας (π.χ. φαρμακευτική βιομηχανία, αυτοκινητοβιομηχανία, κατασκευαστικός κλάδος, ενεργειακός τομέας, βιοτεχνολογία, αγροδιατροφικός και δασικός τομέας, μηχανολογικός εξοπλισμός, τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών)·

36.

ζητεί να ενισχυθεί ο ρόλος που διαδραματίζουν τα χωριά, οι πόλεις και οι περιφέρειες καθώς και οι διαπεριφερειακές τους ενώσεις προκειμένου να προσδιοριστούν πρότυπα βέλτιστων πρακτικών και να ενθαρρυνθεί η συγκριτική μάθηση (benchlearning) μεταξύ των περιφερειών· επιπλέον, υποστηρίζει την υιοθέτηση ενδεδειγμένων μέτρων με στόχο την ενίσχυση του ρόλου των δήμων στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας, επίσης στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων που διοργανώνουν οι ίδιες. Κρίνεται σκόπιμο να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι διαδικασίες βιοοικονομίας ξεκινούν συχνά στο τοπικό επίπεδο και σε μικρή κλίμακα και, συνεπώς, είναι ζωτικής σημασίας η υποστήριξη αυτών των πρωτοβουλιών·

37.

τονίζει ότι διαπεριφερειακά δίκτυα όπως ο European Bioeconomy Intercluster 3BI (Ευρωπαϊκός συνεργατικός σχηματισμός για τη βιοοικονομία), η πρωτοβουλία Vanguard ή το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Περιφερειών της Χημικής Βιομηχανίας (European Chemical Regions Network — ECRN), καθώς και άλλα, που αφορούν τη γεωργία και το αγροτικό περιβάλλον (π.χ. Euromontana, AREPO, ERIAFF…), συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη της βιοοικονομίας και αποτελούν σημαντικούς μηχανισμούς για την ανάπτυξη στρατηγικών και την ανταλλαγή γνώσεων σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Στον συγκεκριμένο τομέα, τα δίκτυα αυτά συχνά λειτουργούν ως «ιμάντας μετάδοσης» μεταξύ τοπικού, περιφερειακού, εθνικού και ενωσιακού επιπέδου·

38.

υποστηρίζει πρωτοβουλίες όπως, για παράδειγμα, η δήλωση των βιοπεριφερειών (1) στο Λοτζ (η οποία υιοθετήθηκε από περιφέρειες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και από εκπροσώπους επιχειρήσεων, πανεπιστημίων, ΜΚΟ και γεωργικών οργανώσεων, κατά το Ευρωπαϊκό συνέδριο για τη βιοοικονομία που πραγματοποιήθηκε στο Λοτζ το 2016) και εκφράζει την ικανοποίησή της για την αυξημένη διαπεριφερειακή δικτύωση των βιοπεριφερειών χάρη στις διασυνοριακές αλυσίδες αξίας και την μακροπεριφερειακή συνεργασία·

39.

είναι πεπεισμένη ότι η ανάπτυξη της βιοοικονομίας απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση η οποία θα συνδυάζει διάφορους τομείς πολιτικής και φρονεί ότι οι συνεργατικοί σχηματισμοί, τα δίκτυα και άλλες πλατφόρμες με παγκόσμιο δυναμικό θα πρέπει να υποστηριχθούν περισσότερο, ούτως ώστε να συντονιστεί η μεταφορά γνώσης και ο διάλογος σε όλο το μήκος των αλυσίδων αξίας·

40.

θεωρεί ότι εξακολουθεί να απαιτείται επειγόντως η βελτίωση του συντονισμού των διαφόρων πολιτικών και εθνικών επιπέδων διακυβέρνησης έτσι ώστε να προωθηθεί η βιοοικονομία, ιδίως σε ό,τι αφορά το νομικό ρυθμιστικό πλαίσιο. Τα 28 κράτη μέλη εφαρμόζουν επί του παρόντος διαφορετικούς κανόνες για τη χρήση της βιομάζας ως σημείου αφετηρίας των αλυσίδων προστιθέμενης αξίας της βιοοικονομίας. Ομοίως, πολλά από τα τελικά προϊόντα της βιοοικονομίας υπόκεινται σε διαφορετική μεταχείριση στα διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ. Η ΕτΠ φρονεί ότι είναι απαραίτητη η εναρμόνιση και η απλούστευση της νομοθεσίας, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Έρευνα και ανάπτυξη, κατάρτιση

41.

υπογραμμίζει ότι καθοριστικής σημασίας για την περαιτέρω ανάπτυξη της βιοοικονομίας είναι η διάδοση της βάσης γνώσεων σχετικά με τη βιώσιμη χρήση της βιομάζας ως σημείου εκκίνησης για την αλυσίδα προστιθέμενης αξίας της βιοοικονομίας. Η ενίσχυση της έρευνας, η ανάπτυξη νέων προϊόντων και η εισαγωγή τους στην αγορά αποτελούν μια μακροχρόνια διαδικασία, η οποία δεσμεύει εκτεταμένους ανθρώπινους και χρηματοοικονομικούς πόρους.

42.

θεωρεί ότι θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η στήριξη των ερευνητικών δικτύων και της συνεργασίας μεταξύ φορέων των διαφόρων αλυσίδων αξίας, συμπεριλαμβανομένων των πανεπιστημίων και των μη πανεπιστημιακών ερευνητικών ιδρυμάτων, και να υπάρξει στενότερη διασύνδεση μεταξύ του δυναμικού της επιστήμης, της παραγωγής και της βιομηχανίας. Ειδικότερα, πρέπει να ενισχυθούν οι πρωτοβουλίες συνεργατικών σχηματισμών σε εθνικό και σε περιφερειακό επίπεδο με στόχο τη μεταφορά των αποτελεσμάτων της καινοτομίας από το εργαστήριο στην αγορά, μέσα από την ανάπτυξη ενός δικτύου αλληλεπιδράσεων και συνεργειών μεταξύ των παραγωγών, των ερευνητών, των επιχειρηματιών, των επενδυτών και των φορέων χάραξης πολιτικής·

43.

ζητεί να πραγματοποιηθεί συνεκτική επισκόπηση των υφιστάμενων πρωτοβουλιών στον τομέα της βιοοικονομίας. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται ολοένα και περισσότερο η χρηματοδότηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων —πιλοτικών, επίδειξης και παραγωγής— του τομέα αναφοράς στις περιφέρειες της ΕΕ, με στόχο την ανάπτυξη παραγωγικών και βιομηχανικών διεργασιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και την προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και της τεχνογνωσίας. Η στρατηγική αυτή έχει ως στόχο την αποφυγή επικαλύψεων και την οικονομικότερη ανάπτυξη των διεργασιών και των προϊόντων.

44.

επισημαίνει ότι η ανάπτυξη της βιοοικονομίας συνεπάγεται μεταβολή στη δομή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ότι είναι απαραίτητο να ενδυναμωθεί ο διεπιστημονικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης και ότι τα αναλυτικά εκπαιδευτικά προγράμματα θα πρέπει να ενσωματώσουν νέα προγράμματα σπουδών.

Βρυξέλλες, 11 Μαΐου 2017.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Markku MARKKULA


(1)  https://media.wix.com/ugd/32bd65_afadb83292a0452fa58289575d1e5eaf.pdf


Top