14.6.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 183/22

1.

Η διδασκαλία υψηλού επιπέδου αναγνωρίζεται ευρέως ως ένας από τους κυριότερους παράγοντες για την εξασφάλιση επιτυχών μαθησιακών αποτελεσμάτων με την ανάπτυξη των γνώσεων, δεξιοτήτων, συμπεριφορών και αξιών που χρειάζονται οι εκπαιδευόμενοι για να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους ως ατόμων και ως ενεργών μελών της κοινωνίας και του εργατικού δυναμικού.

2.

Σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, ο ρόλος των εκπαιδευτικών και οι προσδοκίες που εναποτίθενται σε αυτούς υπόκεινται επίσης σε εξέλιξη, καθώς καλούνται να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που θέτουν οι απαιτήσεις για νέες δεξιότητες, οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και η αυξανόμενη κοινωνική και πολιτισμική πολυμορφία, σε συνδυασμό με την ανάγκη παροχής πιο εξατομικευμένης διδασκαλίας και κάλυψης ειδικών μαθησιακών αναγκών.

3.

Οι εκπαιδευτές για εκπαιδευτικούς διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού δυναμικού. Η παροχή αρχικής κατάρτισης υψηλής ποιότητας, στήριξης στις πρώτες φάσεις της σταδιοδρομίας («περίοδος εισαγωγής») και συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την προσέλκυση κατάλληλων υποψηφίων στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού, καθώς και για την απόκτηση και διατήρηση των σχετικών δεξιοτήτων που χρειάζονται οι εκπαιδευτικοί για να είναι αποτελεσματικοί στις τάξεις του σήμερα.

4.

Η βελτίωση των προγραμμάτων κατάρτισης και των διαδικασιών πρόσληψης των εκπαιδευτικών προϋποθέτει τον προκαθορισμό των απαιτούμενων επαγγελματικών δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών στις διάφορες φάσεις της σταδιοδρομίας τους. Τα πλαίσια επαγγελματικών δεξιοτήτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση των προτύπων ποιότητας, με τον καθορισμό των γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών που οι εκπαιδευτικοί, μεταξύ άλλων στους τομείς της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ) και της εκπαίδευσης ενηλίκων, θα πρέπει να διαθέτουν ή να αποκτήσουν. Ομοίως, οι εκπαιδευτές που προετοιμάζουν τους εκπαιδευτικούς να αναλάβουν τα καθήκοντά τους μπορούν να επωφεληθούν από ανάλογα πλαίσια.

1.

Είναι σύνηθες οι νέοι εκπαιδευτικοί να εγκαταλείπουν πρόωρα το επάγγελμα, φαινόμενο που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια για τους εκάστοτε ενδιαφερομένους και τα αντίστοιχα συστήματα συνολικά. Τα προγράμματα αρχικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών που προετοιμάζουν επαρκώς τους εκπαιδευτικούς από την αρχή, σε συνδυασμό με τα μέτρα διευκόλυνσης της εισαγωγής, την καθοδήγηση και τη μεγαλύτερη συνεκτίμηση της προσωπικής και επαγγελματικής ευημερίας των εκπαιδευτικών, μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.

2.

Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως αναπόσπαστο μέρος του ευρύτερου πολιτικού στόχου για την ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ποιότητας του επαγγέλματος. Αυτό απαιτεί κατάλληλες πολιτικές επιλογής, πρόσληψης και διατήρησης, αποτελεσματική αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών, στήριξη στις πρώτες φάσεις της σταδιοδρομίας, επαγγελματική εκπαίδευση και ανάπτυξη σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας, παιδαγωγική ανάδραση και κίνητρα για τους εκπαιδευτικούς.

3.

Τα προγράμματα κατάρτισης των εκπαιδευτικών, είτε προορίζονται για υποψήφιους εκπαιδευτικούς προτού ξεκινήσουν τη σταδιοδρομία τους είτε για τους ασκούντες το εκπαιδευτικό λειτούργημα στο πλαίσιο της συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης, θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτα ώστε να ανταποκρίνονται στις αλλαγές στους τομείς της διδασκαλίας και της μάθησης. Θα πρέπει να αξιοποιούν την πείρα των εκπαιδευτικών και να επιδιώκουν να προάγουν διεπιστημονικές και συνεργατικές προσεγγίσεις, ώστε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι εκπαιδευτικοί να τα εκλαμβάνουν ως μέρος της υποχρέωσης συνεργασίας τους με συναφείς φορείς, όπως συναδέλφους, γονείς και εργοδότες.

4.

Η ραγδαία εξάπλωση των εργαλείων ψηφιακής μάθησης και των ανοικτών εκπαιδευτικών πόρων δημιουργεί επίσης την ανάγκη επαρκούς κατανόησής τους από τους εκπαιδευτικούς προκειμένου να είναι σε θέση να αναπτύξουν σχετικές ψηφιακές δεξιότητες και να εξασφαλίσουν αποτελεσματική και κατάλληλη χρήση τους στο πλαίσιο της διδασκαλίας. Τα νέα αυτά εργαλεία μπορούν επίσης να συμβάλουν στην εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στην εκπαίδευση υψηλού επιπέδου για όλους.

1.

Η αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών θα πρέπει να προσφέρει στους υποψήφιους εκπαιδευτικούς τις βασικές δεξιότητες που απαιτούνται για την παροχή διδασκαλίας υψηλής ποιότητας, καθώς και να τους παρέχει κίνητρα για την απόκτηση και την αναβάθμιση δεξιοτήτων σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους. Λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών που επικρατούν σε εθνικό επίπεδο, η αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών θα πρέπει όχι μόνο να περιλαμβάνει τη γνώση του αντικειμένου και παιδαγωγικές δεξιότητες υποβοηθούμενες από ολοκληρωμένες περιόδους πρακτικής διδακτικής εμπειρίας, αλλά και να ενθαρρύνει τόσο τον ατομικό στοχασμό όσο και τη συνεργατική διδασκαλία, την προσαρμογή σε πολυπολιτισμικές τάξεις και την αποδοχή ηγετικών ρόλων.

2.

Μεταξύ των ειδικών ζητημάτων στα οποία τα προγράμματα κατάρτισης των εκπαιδευτικών θα πρέπει να δώσουν περισσότερη προσοχή συγκαταλέγονται οι μέθοδοι που βοηθούν αποτελεσματικά τους εκπαιδευομένους να αποκτήσουν εγκάρσιες δεξιότητες, όπως ο ψηφιακός αλφαβητισμός, η εκμάθηση τρόπων μάθησης, η επιχειρηματικότητα και η δημιουργική και κριτική σκέψη, καθώς και να ενισχύσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες. Επιπλέον, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στους αποτελεσματικούς τρόπους στήριξης διαφόρων ομάδων εκπαιδευομένων, μεταξύ των οποίων οι εκπαιδευόμενοι με ειδικές ανάγκες και/ή όσοι προέρχονται από μειονεκτικά περιβάλλοντα.

3.

Η αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών θα μπορούσε να διαθέτει συστήματα διασφάλισης της ποιότητας και να υπόκειται σε τακτική επανεξέταση, με έμφαση στην εξασφάλιση των απαιτούμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων, στην ποιότητα και την κατάλληλη διάρκεια της πρακτικής εμπειρίας και στη διασφάλιση της χρησιμότητας του περιεχομένου διδασκαλίας.

4.

Τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα οποία εξασφαλίζεται η αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών θα μπορούσαν να ενισχυθούν ως κέντρα για την κατάρτιση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των εκπαιδευτών τους, καθώς και για τη διεξαγωγή έρευνας σχετικά με την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών και τις αποτελεσματικές μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης.

5.

Ο διάλογος και οι συμπράξεις μεταξύ των φορέων κατάρτισης των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και με τους εκπροσώπους της αγοράς εργασίας και του κοινωνικού συνόλου, μπορούν να προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες και ιδέες κατά τον σχεδιασμό και την παροχή των προγραμμάτων κατάρτισης των εκπαιδευτικών. Οι εν λόγω συμπράξεις μπορούν επίσης να συμβάλουν στην προώθηση μιας πιο συντονισμένης προσέγγισης ως προς τα προσόντα, τα πρότυπα δεξιοτήτων και την αντίστοιχη παροχή κατάρτισης, ιδίως στους τομείς της ΕΕΚ και της εκπαίδευσης ενηλίκων.

6.

Τόσο η αρχική κατάρτιση όσο και η συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών θα πρέπει να βασίζονται στην άρτια παιδαγωγική έρευνα και να εφαρμόζουν μαθησιακές μεθόδους για ενήλικες που βασίζονται σε κοινότητες πρακτικής, σε επιγραμμική μάθηση και σε μάθηση από ομοτίμους. Θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν τακτικά την ευκαιρία να αναβαθμίζουν τη γνώση του θεματικού αντικειμένου τους και να λαμβάνουν υποστήριξη και κατάρτιση σε αποτελεσματικούς και καινοτόμους τρόπους διδασκαλίας, συμπεριλαμβανομένων των τρόπων που βασίζονται στις νέες τεχνολογίες.

1.

Να επιδιώξουν να διασφαλίσουν ότι τα προγράμματα αρχικής κατάρτισης των εκπαιδευτικών παρέχουν στους υποψήφιους εκπαιδευτικούς ευκαιρίες για να αποκτήσουν όλες τις σχετικές δεξιότητες που χρειάζονται για να ξεκινήσουν με επιτυχία τη σταδιοδρομία τους.

2.

Να προωθήσουν την ανάπτυξη ολοκληρωμένων πλαισίων επαγγελματικών δεξιοτήτων για εκπαιδευτικούς (2), τα οποία θα προσδιορίζουν τις δεξιότητες και τα προσόντα που απαιτούνται σε διάφορες φάσεις της σταδιοδρομίας τους ή σε διάφορες καταστάσεις διδασκαλίας. Τα εν λόγω πλαίσια θα πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτα ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες και να τίθενται υπό συζήτηση σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς.

3.

Να ενθαρρύνουν, ομοίως, τη δημιουργία πλαισίων επαγγελματικών δεξιοτήτων σχετικά με εκπαιδευτές για εκπαιδευτικούς, με τον προσδιορισμό των απαιτούμενων δεξιοτήτων, καθώς και με την ενίσχυση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πρακτικών μεταξύ ομοτίμων και με την ανάπτυξη τομέων, όπως η καθοδήγηση νέων εκπαιδευτικών στο σχολείο.

4.

Να διερευνήσουν περαιτέρω τις δυνατότητες ενισχυμένης συνεργασίας, συμπράξεων και δικτύωσης με ένα ευρύ φάσμα φορέων για τον σχεδιασμό των προγραμμάτων κατάρτισης των εκπαιδευτικών.

5.

Να προαγάγουν την αποτελεσματική ψηφιακή διδασκαλία και μάθηση, εξασφαλίζοντας ότι οι εκπαιδευτές για εκπαιδευτικούς καθώς και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αποκτούν επαρκές επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων και μαθαίνουν πώς να βοηθούν τους εκπαιδευομένους να χρησιμοποιούν τους ψηφιακούς πόρους με σύνεση και ασφάλεια και πώς να διαχειρίζονται καλύτερα τις διαδικασίες ατομικής μάθησης, μέσω ενημερωμένων προγραμμάτων κατάρτισης των εκπαιδευτικών και βελτιωμένης πρόσβασης σε ποιοτικούς ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους και χρήσης των πόρων αυτών.

6.

Να αξιοποιήσουν τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες που προσφέρουν τα μέσα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα Erasmus+ και, κατά περίπτωση, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, προκειμένου:

1.

Να χρησιμοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο τις δομές του ΕΚ 2020 στο πλαίσιο της ανοικτής μεθόδου συντονισμού για να ενισχύσουν την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής και να αναπτύξουν και να διαδώσουν επιτυχημένες πρακτικές πολιτικής σχετικά με:

2.

Να αξιοποιήσουν τα αποτελέσματα συναφών μελετών και ερευνών όπως της διεθνούς έρευνας για τη διδασκαλία και τη μάθηση (TALIS) (3), προκειμένου να εξετάσουν τις επιπτώσεις σε επίπεδο πολιτικής των απόψεων των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων σχετικά με την κατάρτιση των εκπαιδευτικών.

3.

Να αναδείξουν, μέσω ερευνών, παραδείγματα των πλέον αποτελεσματικών μεθόδων και πρακτικών που επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να βοηθήσουν τους εκπαιδευομένους να διαχειριστούν αποτελεσματικά τη μαθησιακή διαδικασία στα σημερινά πολυδιάστατα μαθησιακά περιβάλλοντα.

1.

Να συστήσει κοινότητες εκπαιδευτικών, ιδίως υποψήφιων και νεοπροσληφθέντων εκπαιδευτικών, χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες ευρωπαϊκές πλατφόρμες για εκπαιδευτικούς, όπως το «eTwinning», με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ ομοτίμων σχετικά με τις διδακτικές πρακτικές στην ΕΕ.

2.

Να στηρίξει τη συνεργασία με εταίρους, δίκτυα και οργανώσεις που μπορούν να προσφέρουν πείρα και τεχνογνωσία σχετικά με τον σχεδιασμό αποτελεσματικών προγραμμάτων κατάρτισης των εκπαιδευτικών, ιδίως προγραμμάτων αρχικής κατάρτισης.