28.1.2012

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 24/70

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη τροποποίηση της οδηγίας 2003/96/ΕΚ σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας»

[COM(2011) 169 τελικό — 2011/0092 (CNS)]

και «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή — Εξυπνότερη φορολογία της ενέργειας για την ΕΕ: πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας»

[COM(2011) 168 τελικό]

2012/C 24/13

Εισηγητής: ο κ. PIGAL

Στις 29 Απριλίου 2011, το Συμβούλιο αποφάσισε σύμφωνα με το άρθρο 113 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την

«Πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για τη τροποποίηση της οδηγίας 2003/96/ΕΚ σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας»

COM(2011) 169 τελικό — 2011/0092 (CNS)

και την

«Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή — Εξυπνότερη φορολογία της ενέργειας για την ΕΕ: πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας»

COM(2011) 168 τελικό

Το ειδικευμένο τμήμα «Οικονομική και Νομισματική Ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 4 Οκτωβρίου 2011.

Κατά την 475η σύνοδο ολομέλειας, της 26ης και 27ης Οκτωβρίου 2011 (συνεδρίαση της 27ης Οκτωβρίου 2011), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 158 ψήφους υπέρ, 4 ψήφους κατά και 13 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Συμπεράσματα

1.1.1   Σε μια εποχή που πολλά κράτη μέλη χαράζουν τις στρατηγικές τους για την αντιμετώπιση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η αναθεώρηση της οδηγίας για τη φορολογία της ενέργειας παρέχει ευκαιρίες συμφιλίωσης των περιβαλλοντικών στόχων με τους οικονομικούς. Επιτρέπει στα κράτη μέλη που το επιθυμούν να μεταφέρουν τμήμα της φορολογίας της εργασίας ή του κεφαλαίου σε μια μορφή φορολογίας που να ενθαρρύνει περιβαλλοντικά υπεύθυνες συμπεριφορές που να συμβάλλουν στην ενεργειακή απόδοση, σύμφωνα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

1.1.2   Η Ευρώπη δεν μπορεί να αρκεστεί στους στόχους που έχει θέσει όσον αφορά την ενεργειακή πολιτική. Πρέπει τώρα να αποκτήσει τα μέσα για την επίτευξή τους. Για να ευοδωθούν οι προσπάθειες, θα πρέπει να αποστείλει μια ισχυρή ειδοποίηση μέσω της τιμής. Πρόκειται για ένα αποτελεσματικό μέσο, αν όχι το μόνο, που μπορεί να επιβάλει μια αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς.

1.1.3   Η αναδιατύπωση της οδηγίας για τον ενεργειακό φόρο (ΟΕΦ) αποτελεί αναμφίβολα βελτίωση σε σχέση με την αρχική οδηγία. Η εισαγωγή των δύο συνιστωσών για τη μέτρηση / φορολογία της ενέργειας καθιστά την οδηγία ακριβέστερη και ορθότερη. Η συνιστώσα «φόρος CO2» συμπληρώνει το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ΣΕΕ της ΕΕ).

1.1.4   Με βάση τις δύο συνιστώσες της φορολογίας, οι περισσότερες μορφές ενέργειας πρέπει να αντιμετωπίζονται / φορολογούνται εξίσου ανάλογα με τις εκπομπές CO2 και το ενεργειακό τους περιεχόμενο. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ηλεκτρική ενέργεια δεν υπόκειται στην ίδια ευθυγράμμιση με τις άλλες πηγές ενέργειας.

1.1.5   Όσο οδυνηρή κι αν είναι προς το παρόν, η ειδοποίηση μέσω της τιμής που αποστέλλεται με την υψηλή φορολογία στα καύσιμα προετοιμάζει τους ευρωπαίους καταναλωτές ενέργειας για τις αναπόφευκτες ελλείψεις και περιορισμούς, με την ενθάρρυνση των επενδύσεων και των προσπαθειών εξοικονόμησης ενέργειας, το ενδιαφέρον και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την αντοχή στις πετρελαϊκές κρίσεις, κ.λπ.

Αντιθέτως, η ειδοποίηση μέσω της τιμής όσον αφορά τη φορολογία είναι ανύπαρκτη για τα καύσιμα και ενδέχεται να παραμείνει έτσι με την αναδιατύπωση της ΟΕΦ. Οι καταναλωτές δεν μπορούν συνεπώς να έχουν όφελος από τις προσπάθειες και τις επενδύσεις στην εξοικονόμηση ενέργειας για τα καύσιμα και πλήττονται από τις απρόβλεπτες διακυμάνσεις της αγοράς.

1.1.6   Το αυξημένο ενδιαφέρον των καταναλωτών για την εξοικονόμηση καυσίμων θα ωφελήσει και τις επιχειρήσεις του τομέα με την επιτάχυνση της ανανέωσης του εξοπλισμού και την παροχή νέων ευκαιριών αγοράς.

1.1.7   Οι μεγάλοι βιομηχανικοί κλάδοι, καταναλωτές ενέργειας, οι οποίοι προηγουμένως ήταν εκτός του πεδίου εφαρμογής της ΟΕΦ δικαίως συμπεριλαμβάνονται εκ νέου σε αυτό.

Ωστόσο, άλλοι τομείς απαλλάσσονται πλήρως ή εν μέρει, όπως για παράδειγμα:

—	η γεωργία, ο οικοδομικός τομέας, τα δημόσια έργα,

—	οι δημόσιες συγκοινωνίες και οι στρατιωτικές μεταφορές, η αποκομιδή απορριμμάτων, οι δημόσιες διοικήσεις,

—	τα ασθενοφόρα (όχι όμως τα ταξί), οι αεροπορικές μεταφορές, οι θαλάσσιες μεταφορές της Ένωσης,

—	η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν τα νοικοκυριά, κλπ.

Είναι δύσκολο να βρεθεί συνοχή σε όλες αυτές τις απαλλαγές, πόσο μάλλον όταν κινδυνεύει να διαταραχθεί το μήνυμα προς όσους δεν ωφελούνται από τις απαλλαγές αυτές.

1.1.8   Σε αντίθεση με τα όσα αναφέρονται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η νέα ΟΕΦ δεν καθορίζει κανένα πλαίσιο, δεν παίρνει θέση, δεν υποβάλλει καν σύσταση όσον αφορά τη χρήση από τα κράτη μέλη μέρους ή του συνόλου των εσόδων του νέου φορολογικού καθεστώτος ώστε να εξελιχθεί η προσφορά προς νέες τεχνολογίες ή καθαρότερη ενέργεια.

1.1.9   Η ΕΟΚΕ, ωστόσο, δεν μπορεί να μην επισημάνει ότι η ΟΕΦ συμβάλλει στην ανάπτυξη της ενιαίας αγοράς εφόσον αποσκοπεί στην εναρμόνιση της φορολογία της ενέργειας

1.2   Συστάσεις

1.2.1   Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής οι οποίες αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Είναι σαφές ότι η αναδιατύπωση της ΟΕΦ βαίνει προς την κατεύθυνση αυτή αποσκοπώντας κυρίως:

—	στην ενθάρρυνση της αειφόρου ανάπτυξης και στην προστασία του περιβάλλοντος,

—	στην προστασία της εσωτερικής αγοράς και στην προώθηση της ανάπτυξης,

—	στη μείωση του κόστους εργασίας και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

1.2.2   Ωστόσο, η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της που η αναδιατύπωση της ΟΕΦ δεν είναι πιο φιλόδοξη και πιο συνεκτική. Πράγματι, πριν ακόμα η πρόταση υποβληθεί (και εξεταστεί) στο Συμβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε την πρωτοβουλία να συμπεριλάβει στο κείμενο εξαιρέσεις ή παρεκκλίσεις οι οποίες αποσκοπούν είτε στο να μη δυσαρεστηθούν ορισμένα κράτη μέλη, είτε στο να ικανοποιηθούν ορισμένα άλλα.

Στη διαδικασία της επερχόμενης διαπραγμάτευσης στους κόλπους του Συμβουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινδυνεύει να μην έχει πλέον περιθώριο ελιγμών, πέραν της οριστικής και επικίνδυνης στρέβλωσης του πνεύματος της αναδιατύπωσης, όπως αυτή μας παρουσιάζεται.

1.2.3   Αναμένονται ενδοιασμοί ακόμη και αντιρρήσεις από τα κράτη μέλη. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Ευρώπη, ιδιαίτερα δε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να επιβάλει μέτρα στα κράτη μέλη, πολύ περισσότερο όταν ορισμένα από αυτά αντιμετωπίζουν εμπόδια, σε εθνικό επίπεδο, σχετικά με αποφάσεις που είναι αναγκαίες για να επιτευχθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι γενικώς αποδεκτοί στόχοι.

1.2.4   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει εξάλλου να προετοιμαστεί και να αντέξει τις προσπάθειες πίεσης ορισμένων που θέλουν να εμποδίσουν οποιαδήποτε αλλαγή προβάλλοντας το «ενδεχόμενο πρόσθετο κόστος» ή την «επικίνδυνη απώλεια της ανταγωνιστικότητας». Εάν οφείλει βεβαίως να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εξετάσουν ορισμένες επιμέρους ή λεπτές καταστάσεις, οφείλει επίσης να «διατηρήσει τον προσανατολισμό» των ενεργειακών στόχων της Ευρώπης, και να τονίσει τα στρατηγικά οφέλη της καινοτομίας στις νέες μορφές ενέργειας που έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, κλπ.

1.2.5   Η ΕΟΚΕ προτείνει, για την άρση των επιφυλάξεων των κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καθορίσει λύσεις για την υποστήριξη των επιβεβλημένων αλλαγών και, στο μέτρο του δυνατού, να τις ενσωματώσει στο προτεινόμενο κείμενο. Η προσέγγιση αυτή φαίνεται προτιμότερη από τις παραχωρήσεις πριν τις διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη, δεδομένου κυρίως ότι θα επιτρέψει και στους καταναλωτές να προετοιμαστούν καλύτερα στις επιδιωκόμενες μεταρρυθμίσεις.

2.   Εισαγωγή

2.1   Σύνοψη

2.1.1   Το υπό εξέταση κείμενο δεν αποτελεί νέα οδηγία αλλά αναδιατύπωση της ΟΕΦ. Η αναδιατυπωμένη οδηγία προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2013. Η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με την τρίτη φάση του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΕ της ΕΕ).

2.1.2   Για κάθε καύσιμο, η αναθεωρημένη οδηγία εισάγει δύο συνιστώσες φορολογίας, με συγκεκριμένο στόχο η κάθε μια:

—	τη φορολογία που σχετίζεται με την εκπομπή CO2 , που αποσκοπεί στη μείωση της ρύπανσης από αέρια του θερμοκηπίου (GES)

—	τη φορολογία που συνδέεται με το ενεργειακό περιεχόμενο, που αποσκοπεί στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, ανεξάρτητα από το χρησιμοποιηθέν προϊόν ενέργειας.

2.1.3   Για τα καύσιμα κίνησης:

—	το 2013, η φορολογία που σχετίζεται με το CO2 θα είναι 20 ευρώ/τόνο CO2

—	το 2018, η φορολογία για την ενέργεια θα είναι 9,6 ευρώ/GJ.

2.1.4   Για τα καύσιμα θέρμανσης:

—	το 2013, η φορολογία που σχετίζεται με το CO2 θα είναι 20 ευρώ/τόνο CO2

—	το 2013, η φορολογία για την ενέργεια θα είναι 0,15 ευρώ/GJ.

2.1.5   Υπενθυμίζεται ότι η υφιστάμενη ΟΕΦ, όπως και η πρόταση αναδιατύπωσής της, καθιερώνουν ελάχιστα επίπεδα φορολογίας. Τα κράτη μπορούν συνεπώς να ορίσουν τα υψηλότερα επίπεδα φορολογίας, πράγμα που εξάλλου πράττουν τα περισσότερα εξ αυτών.

2.2   Περιεχόμενο

2.2.1   Η παρούσα πρόταση αναδιατύπωσης προστίθεται σε ένα σύνολο προηγουμένως εγκεκριμένων οδηγιών, ιδίως δε:

—	στην οδηγία 2003/96/ΕΚ σχετικά με τον ενεργειακό φόρο (ΟΕΦ) που πρέπει να αναθεωρηθεί,

—	στην οδηγία 2003/87/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου (ΣΕΕ της ΕΕ),

—	στην οδηγία 2009/29/ΕΚ σχετικά με την αναθεώρηση των δικαιωμάτων εκπομπής από το 2013,

—	στην οδηγία 2006/32/ΕΚ σχετικά με την ενεργειακή απόδοση· καθορισμός των PCI (1) στο παράρτημα II,

—	στην οδηγία 2009/28/ΕΚ η οποία εισάγει τα κριτήρια αειφορίας, ειδικότερα δε για τα βιοκαύσιμα.

2.2.2   Εκτός από την εξέταση της προτεινόμενης αναδιατύπωσης της ΟΕΦ, η παρούσα γνωμοδότηση βασίζεται επίσης στις συμπληρωματικές πληροφορίες που υπάρχουν στην ανακοίνωση (2) και στο υπόμνημα (3) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

2.2.3   Επισημαίνεται ότι το έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή αυτής της ευρωπαϊκής πολιτικής εντάσσεται σε ένα διεθνές πλαίσιο που επηρεάζει τα μάλα διάφορες πτυχές όπως για παράδειγμα:

—   τη νομοθεσία: η σύμβαση του Σικάγου περιορίζει κατά τρόπο αυστηρό και υποχρεωτικό τη φορολογία της αεροναυτιλίας,

—   την αγορά: η έρευνα επέτρεψε την εξόρυξη πετρελαίου από σχιστόλιθο. Αυτή η ανακάλυψη κατέστησε δυνατή την εκμετάλλευση νέων περιοχών, αυξάνοντας, στην πραγματικότητα, την προσφορά ορυκτής ενέργειας. Επίσης, άλλαξε εντελώς την αγορά φυσικού αερίου, εφόσον οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν σε παγκόσμιο επίπεδο, και κατέστησε άλλες μορφές ενέργειας, κυρίως από ανανεώσιμες πηγές, λιγότερο ελκυστικές,

—   τη στρατηγική: τα γεγονότα της Βορείου Αφρικής και της Μέσης Ανατολής επηρεάζουν σημαντικά όχι μόνον τις τιμές των καυσίμων αλλά και τις θέσεις των κρατών μελών έναντι αυτών των μορφών ενέργειας,

—   το περιβάλλον: οι συμφωνίες του Κιότο και οι συνομιλίες του Κανκούν πρέπει να ληφθούν υπόψη και ενδεχομένως η στρατηγική και οι πολιτικές της Ευρώπης να πρέπει να προσαρμοστούν αναλόγως,

—   την κοινή γνώμη: τα γεγονότα στη Φουκουσίμα έδειξαν πόσο μπορεί να επηρεαστεί η κοινή γνώμη από ένα τόσο σημαντικό όσο απρόσμενο γεγονός. Οι στρατηγικές και οι αποφάσεις των κρατών μελών και της Ευρώπης δεν μπορούν να παραμείνουν αδιάφορες. Είναι αυτονόητο ότι οι αρχές πρέπει να προσαρμόσουν γρήγορα την πολιτική τους.

2.2.4   Τίθεται συνεπώς το ερώτημα «πώς μπορεί να τεθεί εκ νέου το πρόβλημα της φορολογίας της ενέργειας σε μια διεθνή προοπτική;»:

—	πώς να καθοριστεί τιμή αναφοράς CO2 στην Ευρώπη απουσία μιας διεθνούς σφαιρικής συμφωνίας;

—	αξίζει επίσης να εξεταστεί η ιδέα ενός διεθνούς και γενικού φόρου.

2.3   Ιστορικό

2.3.1   Η προηγούμενη οδηγία (2003/96/ΕΚ) προέκυψε από πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 1996. Οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τροποποίησαν σε μεγάλο βαθμό την πρόταση αυτή προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι εθνικές ιδιαιτερότητες. Με τις τροπολογίες προτάθηκε μια πολύ σταδιακή εφαρμογή μαζί με μεταβατικές περιόδους, παρεκκλίσεις και άλλες εξαιρέσεις. Τέλος, η προτεινόμενη οδηγία του 1996 εγκρίθηκε το 2003.

2.3.2   Η εφαρμογή της στα κράτη μέλη, οι εξελίξεις στην αγορά ενέργειας και η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και στο κλίμα της κατανάλωσης ενέργειας, κατέδειξαν αδυναμίες και τρόπους βελτίωσης (βλ. παρακάτω).

2.3.3   Οι εργασίες για την αναθεώρηση αυτής της οδηγίας ξεκίνησε το 2005. Μια πρώτη προσπάθεια που επικεντρώθηκε στη χρήση του πετρελαίου, ξεκίνησε το 2007, χωρίς να καταλήξει στο Συμβούλιο. Μια νέα πρόταση αναθεώρησης ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματά του τον Μάρτιο του 2008, και κατέστη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ετήσια επισκόπηση της οικονομικής ανάπτυξης το 2011.

Το σώμα των Επιτρόπων, στις 12 Απριλίου 2011 υιοθέτησε την πρόταση αναδιατύπωσης των διατάξεων της οδηγίας σχετικά με τη φορολογία της ενέργειας.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1   Η αναδιατύπωση της οδηγίας ΟΕΦ αποσκοπεί πρωτίστως στην ανταπόκριση των νέων προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως ορίζονται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020»:

—	καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής,

—	προτεραιότητα στη βιώσιμη ανάπτυξη,

—	πιο πράσινη και πιο ανταγωνιστική οικονομία,

—	συμμετοχή στη φορολογική εναρμόνιση,

—	μείωση της φορολόγησης της εργασίας,

—	ενίσχυση των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα,

—	δημοσιονομική εξυγίανση των κρατών μελών.

3.2   Ανταποκρίνεται επίσης στον «κανόνα 3 επί 20» της στρατηγικής «Κλίμα και ενέργεια της ΕΕ 2013-2020»:

—	μείωση των αερίων θερμοκηπίου κατά 20 %,

—	παραγωγή 20 % από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2020,

—	βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20 %.

3.3   Αποσκοπεί να διορθώσει αδυναμίες ή κενά της προηγούμενης ΟΕΦ:

—	οι υφιστάμενοι ελάχιστοι συντελεστές εφαρμόζονται γενικά στην ποσότητα που έχει καταναλωθεί χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την ενεργειακή αξία ή τη ρύπανση,

—	τούτο οδηγεί σε συμπεριφορές που αντίκεινται στους στόχους της ΕΕ· για παράδειγμα, ενθαρρύνεται ο άνθρακας και τιμωρούνται οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας,

—	η παρούσα ΟΕΦ δεν προβλέπει την παροχή κινήτρων για την προώθηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, έτσι ώστε η αιθανόλη να φορολογείται πάρα πολύ,

—	ο ανεπαρκής συντονισμός της ΟΕΦ με το ΣΕΕ της ΕΕ για τις εκπομπές CO2 μεταφράζεται σε διπλή φορολόγηση ή σε μη φορολόγηση ανάλογα με τους τομείς.

3.4   Στην αναδιατύπωση αυτή λαμβάνονται υπόψη εξωγενείς περιορισμοί:

—	η αναδιάρθρωση και ο εκσυγχρονισμός των φορολογικών συστημάτων,

—	η οικονομική κρίση που αποδυνάμωσε τα περιθώρια ελιγμών των κρατών μελών και αύξησε τις δημοσιονομικές πιέσεις,

—	η απτή και μετρήσιμη εμφάνιση των πρώτων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής,

—	οι διεθνείς εντάσεις, αιτία αναταραχής και ανησυχιών στη διεθνή αγορά ενέργειας.

3.5   Τέλος, η αναδιατυπωμένη οδηγία πρέπει επίσης να συμμορφωθεί με ορισμένους ενδογενείς περιορισμούς:

—	να εξασφαλίσει ότι η φορολογία της ενέργειας δεν δημιουργεί διακρίσεις ούτε στρεβλώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων των κρατών μελών,

—	και αντιστρόφως, να περιορίσει τις στρεβλώσεις που σχετίζονται με τη μη φορολογική εναρμόνιση της ενέργειας στην Ευρώπη.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1   Τα βασικά σημεία

4.1.1   Ως υπενθύμιση της εισαγωγής, το κύριο σημείο της πρότασης (άρθρο 1) είναι ο καθορισμός των δύο συνιστωσών της φορολογίας. Επιπλέον, επιβεβαιώνει (άρθρο 4) ότι τα επίπεδα που υπολογίζονται είναι τα ελάχιστα που μπορούν να ξεπεραστούν από τα κράτη μέλη, και ότι αυτά τα ελάχιστα επίπεδα θα αναπροσαρμόζονται κάθε 3 χρόνια.

4.1.2   Το άλλο βασικό σημείο της πρότασης είναι η εισαγωγή (άρθρο 4, παράγραφος 3) μιας νέας υποχρέωσης για τα κράτη μέλη, τα οποία θα πρέπει να εφαρμόζουν σε όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται για παρόμοιους σκοπούς (καύσιμα κίνησης), ίσα επίπεδα φορολογίας που υπολογίζεται από τις εκπομπές του CO2 και το ενεργειακό τους περιεχόμενο.

4.1.3   Στην αρχική οδηγία, τα ελάχιστα επίπεδα φορολογίας είχαν καθοριστεί ανά προϊόν (και για συγκεκριμένη χρήση), αλλά χωρίς να συνδέονται μεταξύ τους.

4.1.4   Με την τροποποίηση αυτή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να πρέπει να υπολογίσουν εκ νέου τα (εθνικά) επίπεδα φορολογίας τους προκειμένου να επαληθεύσουν ότι τηρούν τις ίδιες αναλογίες με αυτές που ισχύουν για τα ελάχιστα ευρωπαϊκά επίπεδα φορολογίας (βλ. πίνακες A, B, Γ του παραρτήματος Ι της αναθεωρημένης ΟΕΦ).

4.1.5   Η υποχρέωση αυτή αφορά τα καύσιμα κίνησης και τα καύσιμα θέρμανσης. Θα τεθεί σε ισχύ το 2013 για τα καύσιμα θέρμανσης, και το 2023 για τα καύσιμα κίνησης· η αναβολή αυτή λαμβάνει υπόψη την ύπαρξη των πολύ σημαντικών διαφορών μεταξύ των κρατών μελών.

4.1.6   Ωστόσο, επειδή τα ελάχιστα επίπεδα φορολογίας της ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνονται σε ξεχωριστό πίνακα (Πίνακας Δ), ο περιορισμός της αναλογικότητας και της εναρμόνισης των επιπέδων φορολογίας δεν ισχύει για την ηλεκτρική ενέργεια.

4.1.7   Η ηλεκτρική ενέργεια υπόκειται σε φόρο στον τελικό καταναλωτή («στην πρίζα του χρήστη») για τον παράγοντα «ενεργειακός φόρος», προκειμένου να αποφευχθεί η διπλή φορολόγηση: και στην παραγωγή και στην κατανάλωση.

4.1.8   Επειδή η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας δεν εκπέμπει CO2, ο φόρος για το CO2 εφαρμόζεται μόνο στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μεγάλες εγκαταστάσεις εξαιρούνται από την ΟΕΦ διότι υπάγονται στο ΣΕΕ της ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτό, η ηλεκτρική ενέργεια πυρηνικής προέλευσης δεν φορολογείται για το CO2 (δεν υπάρχουν εκπομπές), αλλά για την κατανάλωση ενέργειας.

4.1.9   Για την ενσωμάτωση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ σχετικά με τις ποσοστώσεις εκπομπών CO2 και την αποφυγή επικαλύψεων, η αναθεωρημένη οδηγία προβλέπει (άρθρο 14, παράγραφος 1, στοιχείο δ) ότι τα ενεργειακά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες στο πλαίσιο του ΣΕΕ της ΕΕ, απαλλάσσονται από τη φορολογία CO2. Την ίδια στιγμή, οι δραστηριότητες που είχαν προηγουμένως εξαιρεθεί από το ΣΕΕ της ΕΕ εντάσσονται τώρα στο πεδίο εφαρμογής της ΟΕΦ.

4.2   Οι επιμέρους κλάδοι

4.2.1   Η πρόταση λαμβάνει επίσης υπόψη ότι ορισμένοι τομείς μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο διαρροής άνθρακα (άρθρο 14α), και προτείνει τη δημιουργία, μέχρι το 2020, έκπτωσης φόρου για κάθε εγκατάσταση. Αυτή η έκπτωση φόρου θα υπολογίζεται από τη μέση ετήσια κατανάλωση ενεργειακών προϊόντων σε μια περίοδο αναφοράς.

4.2.2   Δραστηριότητες που προηγουμένως εξαιρούνταν από τη φορολογία (άρθρο 2), εντάσσονται τώρα στο πεδίο εφαρμογής της, είτε πρόκειται για τη συνιστώσα CO2 είτε για τη συνιστώσα του ενεργειακού περιεχομένου.

4.2.3   Όσον αφορά τους διαφοροποιημένους φορολογικούς συντελεστές (άρθρο 5) η μόνη τροποποίηση συνίσταται στην απαλλαγή των ταξί από τη διάταξη αυτή.

4.2.4   Οι αεροπορικές μεταφορές (εκτός του ιδιωτικού τομέα) και οι θαλάσσιες μεταφορές της ΕΕ (με εξαίρεση τα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής) εξαιρούνται από την ΟΕΦ.

4.2.5   Καύσιμα κίνησης μπορούν να φορολογηθούν ως καύσιμα θέρμανσης (άρθρο 8) στις εξής περιπτώσεις:

—	γεωργία, κηπουρική, ιχθυοκαλλιέργεια και δασοκομία,

—	σταθεροί κινητήρες,

—	οικοδομικός τομέας, έργα πολιτικού μηχανικού και δημόσια έργα,

—	οχήματα χωρίς άδεια κυκλοφορίας στους δρόμους.

4.2.6   Όσον αφορά τη γεωργία και τις εκπομπές της CO2, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει (άρθρο 14α) την ανάλυση του κατά πόσον πρόκειται για έναν τομέα που επηρεάζεται από τη «διαρροή άνθρακα»· στην περίπτωση αυτή θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να χορηγήσουν έκπτωση φόρου στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

Επίσης, όσον αφορά τον φόρο για το ενεργειακό περιεχόμενο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα χορηγήσει (άρθρο 15, παράγραφος 3) πλήρη απαλλαγή αν ο γεωργικός τομέας μπορεί να προσφέρει αντιστάθμισμα στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, η δε ερμηνεία της έννοιας αυτής επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του κάθε κράτους μέλους.

4.2.7   Τα βιοκαύσιμα (άρθρο 16) δεν φορολογούνται πλέον όπως τα αντίστοιχα ορυκτά καύσιμα. Εφαρμόζεται η γενική φορολογία κατανάλωσης ενέργειας (επί του ενεργειακού τους περιεχομένου).

4.2.8   Ωστόσο, η διαφορά σχετίζεται με το φόρο CO2. Τα βιοκαύσιμα δεν είναι όλα ανανεώσιμα: ορισμένα εκπέμπουν περισσότερο CO2 από όσο καταναλώνουν. Τα ανανεώσιμα βιοκαύσιμα δεν θα αποτελούν αντικείμενο του φόρου αυτού εφόσον εκ φύσεως οι εκπομπές τους CO2 θεωρούνται μηδενικές. Τα μη ανανεώσιμα βιοκαύσιμα θα υπόκεινται σε φόρο CO2 όπως και τα συμβατικά ενεργειακά προϊόντα.

4.2.9   Έως το 2023, τα κράτη μέλη θα μπορούν να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τους ειδικούς φορολογικούς συντελεστές σε χαμηλότερα επίπεδα από τα ελάχιστα που προβλέπει η ΟΕΦ.

4.2.10   Για τα καύσιμα θέρμανσης και την ηλεκτρική ενέργεια των νοικοκυριών (και των φιλανθρωπικών οργανώσεων), τα κράτη μέλη διατηρούν (άρθρο 15, παράγραφος 1, στοιχείο η) το δικαίωμα χορήγησης πλήρους ή μερικής απαλλαγής.

5.   Γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

5.1   Τα βασικά σημεία της ΟΕΦ

5.1.1   Η συνεκτίμηση των δύο συνιστωσών για τον υπολογισμό της φορολογίας της ενέργειας αποτελεί αναμφισβήτητα πρόοδο σε σχέση με την παλαιά οδηγία. Κατά πρώτο λόγο, ανταποκρίνεται στους δύο στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», δηλαδή: μείωση των εκπομπών CO2 και της κατανάλωσης ενέργειας.

Επίσης, υπολογίζει ακριβέστερα (με ένα μόνο κριτήριο) τις επιβλαβείς συνέπειες της κατανάλωσης ενέργειας: ρύπανση και υπερκατανάλωση σε σχέση με τα παγκόσμια αποθέματα.

5.1.2   Η πρόταση της αναθεωρημένης ΟΕΦ επιβάλει φόρο CO2 σε κάθε κράτος μέλος. Υπενθυμίζεται ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο υφίσταται ήδη ένας άλλος μηχανισμός: με την αγορά δικαιωμάτων εκπομπής στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ.

Μια εγκατάσταση που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ΣΕΕ της ΕΕ δεν θα μπορεί να υπάγεται στη φορολογία που προβλέπει η ΟΕΦ. Με τον τρόπο αυτό η ΟΕΦ αποφεύγει τη διπλή φορολόγηση CO2 με τους δύο μηχανισμούς. Αντιθέτως η ΟΕΦ συμβάλλει στη δημιουργία ενός μέσου φορολογίας, που καλύπτει και τις μικρές εγκαταστάσεις που μέχρι σήμερα εξαιρούνταν από το ΣΕΕ της ΕΕ λόγω του μεγέθους τους.

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόταση αυτή ενσωμάτωσης του ΣΕΕ στην ΟΕΦ, διότι διορθώνει με τον τρόπο αυτό το ΣΕΕ της ΕΕ, με το οποίο εξαιρούταν το 50 % των εκπομπών CO2 από τα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης.

5.1.3   Ορισμένες μορφές ενέργειας είναι περισσότερο ρυπογόνες από άλλες. Ορισμένες μορφές ενέργειας, που είναι πυκνότερες, επιτρέπουν μεγαλύτερη κατανάλωση από άλλες. Η δίκαιη ισορροπία μεταξύ των πηγών ενέργειας, όπως προτείνεται στην αναθεώρηση της οδηγίας είναι, κατ 'αρχήν, συνεπής και ορθή.

Ωστόσο, οδηγεί σε μεγάλες αυξήσεις της φορολογίας σε ορισμένες μορφές ενέργειας, που σήμερα φορολογούνται λιγότερο σε ορισμένα κράτη μέλη. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πετρέλαιο κίνησης για το οποίο ο ελάχιστος συντελεστής φόρου θα πρέπει να είναι υψηλότερος από εκείνον της βενζίνης, λόγω των υψηλότερων εκπομπών CO2, αλλά κυρίως λόγω του υψηλότερου ενεργειακού περιεχόμενου του. Ωστόσο, η κατάσταση σήμερα σε πολλά κράτη μέλη είναι ακριβώς η αντίθετη. Το πετρέλαιο ντίζελ φορολογείται λιγότερο και είναι πιο φθηνό από τη βενζίνη, η δε αυτοκινητοβιομηχανία προσανατολίζεται περισσότερο προς τους πετρελαιοκινητήρες.

5.1.4   Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την ανάλυση της Επιτροπής σχετικά με το γεγονός ότι επειδή το πετρέλαιο είναι πολύ φθηνότερο από τη βενζίνη, η αγορά της διύλισης έχει διαταραχθεί από την πολύ μεγάλη ζήτηση ντίζελ και από τη χαμηλή ζήτηση βενζίνης. Αύξηση της φορολογίας του ντίζελ δεν μπορεί παρά να συμβάλει στην αποκατάσταση της ισορροπίας.

5.1.5   Ωστόσο η ΕΟΚΕ προειδοποιεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η αντιστροφή των αποκλίσεων των τιμών βενζίνης/ντίζελ ενδέχεται να αποδιοργανώσει σημαντικά την αγορά της αυτοκινητοβιομηχανίας και να αυξήσει τις δαπάνες των νοικοκυριών για την μεταφορά με αυτοκίνητο. Κι εδώ η μετάβαση πρέπει να είναι σταδιακή.

5.1.6   Παραδόξως, όσον αφορά τα καύσιμα, οι υψηλοί φόροι προστάτευσαν τους καταναλωτές από την πετρελαϊκή κρίση. Πράγματι, η υψηλή τιμή συμβάλλει στην μείωση προληπτικά της κατανάλωσης και η υψηλή φορολογία μειώνει το μερίδιο των καυσίμων, που είναι ευάλωτο στις διακυμάνσεις (πιέσεις) της αγοράς.

5.1.7   Για πολλές δεκαετίες, οι κατασκευαστές γνώριζαν και μπορούσαν να επενδύσουν στην Ε & Α, και μείωσαν σημαντικά την κατανάλωση των κινητήρων τους. Παρά τις επαναλαμβανόμενες πετρελαϊκές κρίσεις, ο τομέας των μεταφορών δεν παρέλυσε ποτέ.

5.1.8   Με βάση αυτή την ανάλυση, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι ο φόρος CO2 είναι ο ίδιος για τα καύσιμα κίνησης και για τα καύσιμα θέρμανσης. Θα είναι 20 ευρώ ανά τόνο CO2 , ενδεικτικά, 0,0533 ευρώ ανά λίτρο, για όλα τα ντίζελ (θέρμανσης ή μη).

Ωστόσο εκπλήσσεται που ο γενικός φόρος κατανάλωσης ενέργειας είναι:

—	για τα καύσιμα κίνησης: 9,6 ευρώ ανά gigajoule, δηλαδή 0,316 ευρώ ανά λίτρο ντίζελ,

—	και πολύ χαμηλός για καύσιμα θέρμανσης: 0,15 ευρώ ανά gigajoule, δηλαδή 0,0054 ευρώ ανά λίτρο πετρελαίου θέρμανσης.

5.1.9   Για τον λόγο αυτόν η ΕΟΚΕ επιθυμεί ο ενεργειακός φόρος για τα καύσιμα θέρμανσης να γίνει κατανοητός στους καταναλωτές, δεν μπορεί δηλαδή να είναι στα 0,0054 ευρώ ανά λίτρο!

Η ΕΟΚΕ συνιστά να αυξηθεί σταδιακά αλλά αισθητά, και τούτο προκειμένου:

—	να ληφθούν υπόψη οι αναπόφευκτες ανάγκες των καταναλωτών για θέρμανση,

—	να μειωθεί η κατανάλωση καυσίμων θέρμανσης,

—	να δικαιολογούνται οι επενδύσεις των οικονομικών φορέων στην ενεργειακή καινοτομία για τις κατοικίες και τις βιομηχανικές ανάγκες (όπως έκαναν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων).

5.2   Οι εξαιρέσεις και οι απαλλαγές της ΟΕΦ

5.2.1   Πέντε κράτη μέλη επιτρέπουν τη μείωση της φορολογίας στο ντίζελ εμπορικής χρήσης (φορτηγά, λεωφορεία, ταξί, κ.λπ.) σε σχέση με τη φορολογία του ντίζελ ιδιωτικής χρήσης. Η αναθεώρηση της ΟΕΦ επαναφέρει τη δυνατότητα αυτή και υποχρεώνει τα κράτη μέλη να αποκαταστήσουν την ισορροπία.

Επειδή η ρύπανση από το πετρέλαιο είναι πάντα η ίδια, ανεξάρτητα από τη χρήση (εμπορική ή ιδιωτική), ο σκοπός αυτής της μείωσης του φόρου είναι η κοινή λογική και η συνέπεια με τις αρχές της στρατηγικής 2020. Επιπλέον, η εκθετική ανάπτυξη των οδικών μεταφορών, που καταναλώνουν σε μεγάλο βαθμό πετρέλαιο, καταδεικνύει την ανάγκη να σταματήσει αυτή η τάση, ή ακόμα να μειωθεί η κυκλοφορία των φορτηγών.

Ωστόσο οι σωρευτικές επιπτώσεις των δύο μέτρων αύξησης της φορολογίας του πετρελαίου (εξισορρόπηση σε σχέση με τη βενζίνη, βλ. ανωτέρω, και τέλος της μείωσης για εμπορική χρήση) θα οδηγήσει σε δραματική αύξηση των τιμών πετρελαίου σε ορισμένα τα κράτη μέλη. Σε αυτή την περίπτωση, ορισμένα επαγγέλματα, εξαιρετικά οργανωμένα και με δυνατότητες κινητοποίησης, θα μπορούσαν είτε να ασκήσουν πίεση στις εθνικές τους κυβερνήσεις είτε να ωθήσουν σε σημαντικά κοινωνικά κινήματα.

Η ΕΟΚΕ προειδοποιεί επομένως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τους κινδύνους των πολύ σημαντικών ή πολύ γρήγορων αλλαγών, και για τους αναπόφευκτους ενδοιασμούς των κρατών μελών. Προτείνει συνεπώς τα συνοδευτικά μέτρα να αποσκοπούν, αφενός, στην ικανοποίηση των απαιτήσεων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», και, αφετέρου, στην παρότρυνση των κρατών μελών να υποστηρίξουν την αναθεώρηση της ΟΕΦ.

5.2.2   Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνήσουν ώστε κάθε μορφή ενέργειας να φορολογείται δίκαια και ανάλογα με τις εκπομπές CO2 και το ενεργειακό της περιεχόμενο (βλ. παραπάνω). Η ηλεκτρική ενέργεια, ωστόσο, εξαιρείται από αυτόν τον περιορισμό ομογενοποίησης.

Η ΕΟΚΕ διερωτάται σχετικά με αυτήν την εξαίρεση και ελπίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσαρμόσει την πρότασή της κατά τρόπο ώστε η ηλεκτρική ενέργεια να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζονται οι λοιπές μορφές ενέργειας.

5.2.3   Οι δραστηριότητες που στην προηγούμενη οδηγία απαλλάσσονταν από τη φορολογία της ενέργειας, θα πρέπει τώρα να ευθυγραμμιστούν με τις άλλες και, ως εκ τούτου, να φορολογούνται με τον ίδιο τρόπο για το CO2 και την κατανάλωση ενέργειας.

Υπενθυμίζεται ότι οι δραστηριότητες που απαλλάσσονταν ήταν: μεταλλουργικές δραστηριότητες και χημικής αναγωγής, ηλεκτρολυτικές διεργασίες, επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής εντάσεως (όπου το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας αντιπροσωπεύει πάνω από το 50 % του κόστους παραγωγής) και δραστηριότητες παραγωγής μη μεταλλικών ορυκτών (τσιμέντο, γυαλί, ασβέστης, κ.λπ.).

Με την τροποποίηση αυτή, οι συντάκτες της αναθεώρησης της οδηγίας εμφανίζουν μια εμφανή συνέπεια: αφενός, φορολογούνται, χωρίς διακρίσεις, όλες οι δραστηριότητες που ρυπαίνουν ή καταναλώνουν ενέργεια, και αφετέρου, όλες οι δραστηριότητες ενθαρρύνονται να επενδύουν για τη μείωση του ενεργειακού αντικτύπου τους.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί συνεπώς αυτή την επιστροφή στη δικαιοσύνη και στη συνοχή. Ανησυχεί, ωστόσο, για τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των σχετικών δραστηριοτήτων. Για τον λόγο αυτό, προτείνει και πάλι τα συνοδευτικά μέτρα να αποσκοπούν:

—	στην ενίσχυση των κλάδων αυτών για επενδύσεις ή μετατροπές,

—	στην εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους και των εγκαταστάσεών τους στο έδαφος της ΕΕ.

Εξάλλου, η ΕΟΚΕ διερωτάται για τον πραγματικό αντίκτυπο της τροποποίησης αυτής η οποία συνίσταται στο να εισάγει αυτές τις δραστηριότητες στο πεδίο εφαρμογής της ΟΕΦ, ώστε να εξέλθουν αμέσως από αυτό οι δραστηριότητες που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής του ΣΕΕ της ΕΕ.

Τέλος, η ΕΟΚΕ διερωτάται κατά πόσον ο κίνδυνος διαρροής διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να αφορά τις προηγουμένως απαλλασσόμενες δραστηριότητες. Το ΣΕΕ της ΕΕ περιλαμβάνει μηχανισμούς προστασίας και η ΟΕΦ θα μπορούσε να εμπνευστεί από αυτούς.

5.2.4   Το όφελος των διαφοροποιημένων φορολογικών συντελεστών παραμένει επιτρεπτό στα κράτη μέλη για σχεδόν όλες τις ενδιαφερόμενες προηγουμένως δραστηριότητες. Η διατήρηση του οφέλους για τις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες δεν τις ενθαρρύνει για επενδύσεις ώστε να μειώσουν τη ρύπανση και την κατανάλωση καυσίμων. Αντίθετα, η διατήρηση αυτή, μπορεί να δικαιολογηθεί στο όνομα της προώθησης των μέσων μαζικής μεταφοράς αντί των ατομικών.

Ωστόσο η ΕΟΚΕ διερωτάται για τη χρησιμότητα διατήρησης του οφέλους εξαίρεσης στην αποκομιδή απορριμμάτων, στα ασθενοφόρα, στη δημόσια διοίκηση, στα άτομα με αναπηρία, στις ένοπλες δυνάμεις κλπ.

Για τον λόγο αυτό, συνιστά η πρόταση να τροποποιηθεί έτσι ώστε οι εξαίρετοι λόγοι που δικαιολογούν την εξαίρεση των ταξί από το όφελος διαφορετικών φορολογικών συντελεστών να εφαρμόζονται το ίδιο και στα άλλα μέσα μεταφοράς.

5.2.5   Στηριζόμενη στην ίδια ανάλυση με τους διαφοροποιημένους φορολογικούς συντελεστές, η ΕΟΚΕ διερωτάται για τους λόγους που υπαγορεύουν την απαλλαγή από την ΟΕΦ των αεροπορικών και θαλάσσιων μεταφορών της ΕΕ.

5.2.6   Ακόμα και αν στο μέλλον, οι αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές ενταχθούν, λόγω των εκπομπών CO2 και μόνο, στο πεδίο εφαρμογής του ΣΕΕ της ΕΕ, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι αυτοί οι δύο τομείς μεγάλης κατανάλωσης ενέργειας δεν υπόκεινται στη γενική φορολογία κατανάλωσης ενέργειας.

Όσον αφορά το σκέλος «ενεργειακό περιεχόμενο», οι δύο αυτοί τρόποι μεταφοράς είναι αδύνατο να φορολογηθούν λόγω διεθνών συμβάσεων. Η ΕΟΚΕ προτείνει συνεπώς να αρχίσουν διαπραγματεύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο, προκειμένου οι συμβάσεις αυτές να εναρμονιστούν με τους ευρωπαϊκούς κανόνες.

5.2.7   Η ΕΟΚΕ διερωτάται για τη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών σχετικά με την απαλλαγή των νοικοκυριών (κυρίως) από τη φορολογία για τα καύσιμα θέρμανσης και την ηλεκτρική ενέργεια.

Με την παροχή αυτής της δυνατότητας υπονομεύεται ολόκληρη η συνοχή του υπολοίπου της ΟΕΦ. Πράγματι, αρχή της ΟΕΦ είναι η υπόθεση ότι η ειδοποίηση μέσω της τιμής θα ενθαρρύνει τους ενδιαφερόμενους φορείς να μειώσουν τις εκπομπές CO2 και την κατανάλωση ενέργειας. Γιατί τα νοικοκυριά, που είναι μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας, να μην λάβουν αυτό το μήνυμα;

Η ΕΟΚΕ συνιστά συνεπώς να αποσυρθεί από το κείμενο της πρότασης αυτή η απαλλαγή για τα καύσιμα θέρμανσης των νοικοκυριών, αφού ληφθούν ωστόσο υπόψη οι συγκεκριμένες ανάγκες των τοπικών / εθνικών καταναλωτών.

5.2.8   Η αναθεώρηση της ΟΕΦ, για λόγους συνοχής, εξασφαλίζει ότι οι μέχρι πρότινος «εκτός πεδίου» δραστηριότητες είναι και πάλι στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας, και ότι η εμπορική χρήση του ντίζελ δεν υπερτερεί έναντι της ιδιωτικής χρήσης.

Σε αυτή την περίπτωση, πώς εξηγείται το γεγονός ότι άλλοι κλάδοι (π.χ. γεωργία, κατασκευές, δημόσια έργα, κλπ.) εξακολουθούν να τυγχάνουν προτιμησιακής μεταχείρισης, δηλαδή φορολόγηση των καυσίμων κίνησης με συντελεστές των καυσίμων θέρμανσης, συνεπώς πολύ χαμηλότερες; Πόσο μάλλον όταν οι κλάδοι αυτοί πρέπει να είναι υποδειγματικοί: με τις δραστηριότητές τους και την προβολή τους οι κλάδοι αυτοί αποτελούν τον πυρήνα βελτιώσεων της χωροταξίας και της κατοικίας.

5.2.9   Η ΕΟΚΕ διερωτάται για τους λόγους που δικαιολογούν αυτή την εξαίρεση, και που δεν μπορεί να είναι ούτε οικονομικοί, ούτε κοινωνικοί, ούτε περιβαλλοντικοί. Εκφράζει την ανησυχία της ότι η προσέγγιση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να επιβραδύνει ή να εμποδίσει την εφαρμογή της νέας ΟΕΦ με το πρόσχημα ότι φαίνεται αυθαίρετη και εισάγει διακρίσεις.

5.2.10   Όσον αφορά ειδικότερα τον τομέα της γεωργίας, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να επισημάνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η αναθεωρημένη ΟΕΦ είναι αρκετά αόριστη και ότι τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να απαιτήσουν αποσαφηνίσεις και διαβεβαιώσεις πριν επικυρώσουν την πρόταση αυτή.

Οι διευκρινίσεις που πρέπει να γίνουν αφορούν:

—	τους λόγους που δικαιολογούν την ειδική και ιδιαίτερα ευνοϊκή μεταχείριση της γεωργίας που αντίκεινται στις αρχές και στις ειδοποιήσεις μέσω της τιμής που επικαλείται η ΟΕΦ, καθώς και στις προσπάθειες που απαιτούνται από άλλους τομείς που αντιμετωπίζουν επίσης δυσκολίες,

—	τη διαδικασία και τα κριτήρια αξιολόγησης όσον αφορά, αφενός, τον κίνδυνο διαρροής άνθρακα και, αφετέρου, το προτεινόμενο αντιστάθμισμα για την ενεργειακή απόδοση.

5.3   Οι διάφορες πτυχές της ΟΕΦ

5.3.1   Η νέα ΟΕΦ δεν μπορεί να είναι μια απλή και μονολιθική λύση. Η ενεργειακή πολιτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, πολυμερής και σύνθετη· απαιτεί δε συνδυασμό πολλών λύσεων, δηλαδή μια σύνθετη λύση.

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει, ωστόσο, τις προσπάθειες των συντακτών της αναθεώρησης της ΟΕΦ όσον αφορά την απλούστευση των αρχών της, των στόχων της και της εφαρμογής της.

5.3.2   Παράλληλα, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η αναδιατύπωση της ΟΕΦ αποτελεί μέρος ενός σύνθετου και πλούσιου ρυθμιστικού πεδίου. Περιέχει άλλωστε πολλές αναφορές σε άλλα κείμενα και οδηγίες. Όλες αυτές οι αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των κειμένων συμβάλλουν στην αποφυγή πλεονασμών των επαναλαμβανόμενων στοιχείων σε διάφορες οδηγίες.

Οι τομείς όμως της ενέργειας και του περιβάλλοντος εξελίσσονται. Η δυνατότητα επικαιροποίησης των κωδικών της ονοματολογίας (άρθρο 2, παράγραφος 5), αποτελεί απτό παράδειγμα. Επιπλέον, οποιαδήποτε αλλαγή σε ένα κείμενο αναφοράς μπορεί να επηρεάσει άλλο κείμενο κατά τρόπο απρόσμενο ή ανεπιθύμητο.

Η ΕΟΚΕ προτείνει αρχικά τα κείμενα αναφοράς να περιληφθούν ως παράρτημα· επίσης, κατά περίπτωση, να διευκρινιστεί κατά πόσον ορισμένα στοιχεία του παραρτήματος μπορούν να δεσμευτούν ώστε να εξασφαλιστεί η συνοχή της μελλοντικής ΟΕΦ.

5.3.3   Το άρθρο 4 ενσωματώνει στον υπολογισμό του ελάχιστου συντελεστή το «σύνολο των εισπραττόμενων επιβαρύνσεων από όλους τους έμμεσους φόρους», συμπεριλαμβανομένων επομένως των αμιγώς εθνικών μέτρων, όπως ο φόρος διοξειδίου του άνθρακα σε ορισμένα κράτη μέλη. Ωστόσο, το πεδίο εφαρμογής της φορολογίας και οι απαλλαγές που επιλέγουν τα κράτη μέλη για τον φόρο διοξειδίου του άνθρακα μπορεί να διαφέρουν από τις απαλλαγές που προβλέπει για τον φόρο αυτό η ΟΕΦ.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορούσε να διευκρινίσει ότι η ενσωμάτωση των δύο φορολογιών CO2 θα πρέπει να πραγματοποιείται από τα κράτη μέλη κατά τη στιγμή της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.

5.3.4   H αναθεώρηση επικεντρώνεται στην φορολογία της ενέργειας· εξάλλου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ΟΕΦ δεν καλύπτει τη χρησιμοποίηση από τα κράτη μέλη των φορολογικών εσόδων που προέρχονται από την ΟΕΦ.

Η στρατηγική Ευρώπη 2020 θέτει ως προτεραιότητα την αειφόρο ανάπτυξη με στόχο μια οικονομία αποτελεσματικότερη όσον αφορά τη χρήση των πόρων, πιο οικολογική και πιο ανταγωνιστική.

Η ΕΟΚΕ διερωτάται γιατί να μην περιλαμβάνονται στην μελλοντική ΟΕΦ συγκεκριμένα μέτρα ώστε να εξασφαλιστεί μια συνεκτική και κοινή δράση των κρατών μελών με στόχο μια πιο βιώσιμη, πιο οικολογική και πιο ανταγωνιστική οικονομία, όπως για παράδειγμα:

—	κοινωνικά μέτρα που να προωθούν την απασχόληση και να μειώνουν το κόστος της εργασίας,

—	μέτρα που να ενθαρρύνουν την τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα των νέων μορφών ενέργειας,

—	μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης των κρατών μελών.

5.3.5   Οι εκπομπές CO2 εκφράζονται σε τόνους, το ενεργειακό περιεχόμενο σε gigajoules (GJ). Ο ελάχιστος συντελεστής φορολόγησης κάθε ενεργειακού προϊόντος υπολογίζεται με βάση τις εκπομπές CO2 και του ενεργειακού του περιεχομένου. Αυτοί οι ελάχιστοι συντελεστές πρέπει συνεπώς να αντιστοιχούν στη συνήθη μονάδα τιμολόγησης και φορολόγησης· συνήθως το λίτρο για τα καύσιμα κίνησης και ορισμένα καύσιμα θέρμανσης, η κιλοβατώρα (kWh) για την ηλεκτρική ενέργεια, κ.λπ.. Αυτή η μετατροπή απαιτεί υπολογισμό από το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, οι κανόνες και οι υποθέσεις που χρησιμοποιούνται στους υπολογισμούς αυτούς δεν εξηγούνται και δεν επιτρέπουν στους εκπροσώπους ορισμένων κρατών μελών να επιτύχουν τα ίδια αποτελέσματα.

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι η εναρμόνιση των υπολογισμών μετατροπής είναι απαραίτητη, και κατά συνέπεια, προτείνει να διευκρινίζονται στο κείμενο οι διαδικασίες μετατροπής των μονάδων που χρησιμοποιούνται, και να βασίζεται όσο το δυνατόν περισσότερο στις μονάδες που ανταποκρίνονται περισσότερο στη φορολογική πραγματικότητα στα κράτη μέλη.

---

(1)  PCI: Καθαρή θερμογόνος δύναμη των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας.

(2)  COM(2011) 168 τελικό.

(3)  Mémo 11/238.

---