28.1.2012

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 24/29

---

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ενίσχυση της συνοχής της ΕΕ και του συντονισμού της κοινωνικής της πολιτικής μέσω της νέας οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας του άρθρου 9 της ΣΛΕΕ» (γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

2012/C 24/06

Εισηγητής: ο κ. LECHNER

Στις 20 Ιανουαρίου 2011, και σύμφωνα με το άρθρο 29, παράγραφος 2, του Εσωτερικού Κανονισμού της, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση πρωτοβουλίας με θέμα:

«Ενίσχυση της συνοχής της ΕΕ και του συντονισμού της κοινωνικής της πολιτικής μέσω της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας του άρθρου 9 της ΣΛΕΕ».

Το τμήμα «Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και δικαιώματα του πολίτη», στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 28 Σεπτεμβρίου 2011.

Κατά την 475η σύνοδο ολομέλειάς της, της 26ης και 27ης Οκτωβρίου 2011 (συνεδρίαση της 26ης Οκτωβρίου 2011), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε την ακόλουθη γνωμοδότηση με 113 ψήφους υπέρ, 1 ψήφο κατά και 7 αποχές.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1   Μια θεμελιώδης καινοτομία της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η οριζόντια κοινωνική ρήτρα (Άρθρο 9 της ΣΛΕΕ), σύμφωνα με την οποία «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεών της, η Ένωση συνεκτιμά τις απαιτήσεις που συνδέονται με την προαγωγή υψηλού επιπέδου απασχόλησης, με τη διασφάλιση της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, κατάρτισης και προστασίας της ανθρώπινης υγείας». Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), της οποίας η αρμοδιότητα να συνεισφέρει στην κοινωνική διάσταση της ΕΕ έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα της υιοθέτησης της Συνθήκης της Λισαβόνας, εκτιμά ότι αυτή η διάταξη αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό βήμα προόδου προς μια πιο κοινωνική ΕΕ, μόνον εάν εφαρμοστεί κατάλληλα. Για το σκοπό αυτόν, η ΕΟΚΕ επικροτεί διάφορα συμπεράσματα και συστάσεις μιας ανεξάρτητης πανεπιστημιακής μελέτης που πραγματοποιήθηκε κατ' αίτημα της Βελγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το δεύτερο εξάμηνο του 2010 (1).

1.2   Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι η εφαρμογή της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας (ΟΚΡ) αποτελεί εφαρμογή πρωτογενούς νομοθεσίας για την οποία δεσμεύτηκαν όλα τα κράτη μέλη με την υπογραφή και κύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας. Αντίθετα, πρέπει να εφαρμόζεται εγκάρσια σε όλες τις σχετικές πολιτικές και δραστηριότητες της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, τόσο από τα όργανα της ΕΕ όσο και από τα κράτη μέλη.

1.3   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία βάσει της Συνθήκης της Λισαβόνας καλείται να προάγει «το κοινό συμφέρον της Ένωσης» (Άρθρο 17 της ΣΕΕ), πρέπει να διασφαλίσει την ικανοποιητική τήρηση της ΟΚΡ και να μεριμνήσει ώστε η ΟΚΡ να επισημαίνεται και να λαμβάνεται πλήρως υπόψη σε όλα τα σχετικά έγγραφα καθώς και στα δικαστικά κείμενα και να συμβάλλει στην επίτευξη των νέων στόχων της Συνθήκης τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από τα κράτη μέλη.

1.4   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της αξιολόγησης του κοινωνικού αντικτύπου στο πλαίσιο του συνολικού συστήματος αξιολόγησης αντικτύπου (ΣΑΑ). Η αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου θα πρέπει να αναγνωριστεί ως βασικό εργαλείο που εξασφαλίζει συστηματικά ότι οι κοινοί στόχοι της ΕΕ στον κοινωνικό τομέα ενσωματώνονται σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής της ΕΕ.

1.5   Η οριζόντια κοινωνική ρήτρα θα πρέπει να εφαρμοστεί στους γενικότερους τομείς και στη συνολική δομή της νέας κοινωνικοοικονομικής διακυβέρνησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», την οποία συμφώνησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2010. Πρέπει να εφαρμοστεί σε καθεμία από τις τρεις προτεραιότητές της (έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς), καθώς και για την παρακολούθηση της προόδου προς την επίτευξη των πέντε πρωταρχικών στόχων της ΕΕ (οι οποίοι πρέπει επιπλέον να προσλάβουν τη μορφή εθνικών στόχων και να συμβάλουν αποτελεσματικά στην υλοποίηση των στόχων της ΕΕ), των επτά εμβληματικών πρωτοβουλιών, των δέκα ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών για την οικονομική πολιτική και την πολιτική απασχόλησης, του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της νέας οικονομικής διακυβέρνησης.

1.6   Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ και όλα τα τμήματά της πρέπει να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τη νομικά δεσμευτική ΟΚΡ και όλες τις υπόλοιπες νομικά δεσμευτικές οριζόντιες ρήτρες (Άρθρα 8 έως 12 της ΣΛΕΕ) στις γνωμοδοτήσεις και λοιπές εργασίες τους με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ.

1.7   Σε καθεμία από τις γνωμοδοτήσεις της για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή άλλα Όργανα της ΕΕ, η ΕΟΚΕ θα εξετάζει κατά πόσο έχει πραγματοποιηθεί επαρκής αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου. Εφόσον χρειάζεται, θα καλεί τα αρμόδια όργανα της ΕΕ να διορθώσουν αυτήν την έλλειψη.

1.8   Δεδομένης της ευθύνης που έχει αναλάβει η Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας για τον συντονισμό και τη συνεργασία στον κοινωνικό τομέα σε επίπεδο ΕΕ, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην εξασφάλιση μιας ισχυρής κοινωνικής διάστασης για τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και γενικότερα, στην υλοποίηση μιας πιο κοινωνικής ΕΕ. Είναι πολύ σημαντικό στο μέλλον να διαδραματίσει πλήρη και ισότιμο ρόλο με την Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής και την Επιτροπή Απασχόλησης στη γενική εφαρμογή και παρακολούθηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

1.9   Για να προωθηθεί και να ενισχυθεί η αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου σε εθνικό και υποεθνικό επίπεδο, η Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας (ΕΚΠ) πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην εμβάθυνση των υφιστάμενων εργασιών επί του θέματος αυτού, διασφαλίζοντας ότι οι αναδυόμενες ευάλωτες ομάδες και τα ελλείμματα στην ισότητα των φύλων λαμβάνονται καλύτερα υπόψη. Θα πρέπει να προωθήσει την κατανόηση αυτού του εργαλείου, να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να κάνουν χρήση στις πολιτικές διαδικασίες τους από πρώιμο στάδιο και να υποστηρίξει την ανάπτυξη και τη διάδοση της γνώσης σχετικά με τα εργαλεία, τις μεθόδους και τις πηγές δεδομένων που απαιτούνται για να καταστεί αποτελεσματικό. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να παρακολουθεί και να υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με τη χρήση των αξιολογήσεων του κοινωνικού αντικτύπου από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της ανάπτυξης των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων (ΕΠΜ).

1.10   Η Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας αποφάσισε να εκδώσει ετήσια έκθεση η οποία θα καλύπτει την αξιολόγηση της προόδου προς την επίτευξη του πρωταρχικού στόχου της ΕΕ σχετικά με την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας, την παρακολούθηση της εφαρμογής των κοινωνικών πτυχών των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών και άλλων δραστηριοτήτων για την παρακολούθηση της κοινωνικής κατάστασης και την ανάπτυξη πολιτικών στο πλαίσιο του συντονισμού και της συνεργασίας στον κοινωνικό τομέα σε επίπεδο ΕΕ (2). Αυτή η έκθεση θα μπορούσε να καταστεί η ετήσια αξιολόγηση της κοινωνικής διάστασης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και να τροφοδοτήσει την ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την καθοδήγηση πολιτικής της ΕΕ και, ενδεχομένως, τις «κοινωνικές συστάσεις» προς τα κράτη μέλη σχετικά με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεών τους. Όπως έχει συμφωνηθεί από την ΕΚΠ, η αξιολόγηση αυτή θα βασίζεται στην ετήσια στρατηγική αναφορά των κρατών μελών σχετικά με την πρόοδο προς την επίτευξη των κοινών κοινωνικών στόχων της ΕΕ και σε επικαιροποιημένα σχέδια που λαμβάνουν υπόψη τον κύκλο της εθνικής πολιτικής.

1.11   Η ΕΟΚΕ θα καταρτίζει ετησίως γνωμοδότηση σχετικά με την εφαρμογή τόσο της ΟΚΡ, στην οποία θα πρέπει να αφιερωθεί ένα σημαντικότερο και ειδικό κύριο κεφάλαιο της γνωμοδότησης, όσο και των υπόλοιπων κοινωνικών οριζόντιων ρητρών, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και άλλων διατάξεων κοινωνικής πολιτικής της Συνθήκης της Λισαβόνας καθώς και του παράγωγου δικαίου και των υπόλοιπων νομικών και πολιτικών μέτρων, και θα εξετάζεται κατά πόσο οι στόχοι τηρούνται και προάγονται. Επίσης, θα αξιολογεί και θα εκτιμά σε ποιο βαθμό συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ΕΕ, τόσο κοινωνικά όσο και από την άποψη των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και θα προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την πιο αποτελεσματική επίτευξη των στόχων. Μια ακρόαση για το θέμα αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε άλλες σημαντικές οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών στον κοινωνικό τομέα για να παρουσιάσουν τις δικές τους συγκεκριμένες απόψεις και εκθέσεις. Οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών οργάνων θα πρέπει να ενημερώνονται για την ετήσια αυτή γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ.

1.12   Η ΕΟΚΕ, καθώς και οι εθνικές ΟΚΕ και οι παρεμφερείς οργανισμοί στα κράτη μέλη οφείλουν να συμβάλλουν στην υλοποίηση της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας και των κοινωνικών ΣΑΑ, υποστηρίζοντας τις πρωτοβουλίες των ευρωπαίων πολιτών και τα σχέδια για διάλογο των πολιτών σχετικά με την κοινωνική πολιτική. Η Συντονιστική επιτροπή «Ευρώπη 2020» της ΕΟΚΕ οφείλει επίσης να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με το περιεχόμενο και τη διαδικασία των Εθνικών Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων.

1.13   Η ΕΟΚΕ και η Επιτροπή πρέπει να συνάψουν διοργανική συμφωνία που να ορίζει ότι η Επιτροπή θα διαβιβάζει στην ΕΟΚΕ όλες τις αξιολογήσεις αντικτύπου των φακέλων της Επιτροπής, ώστε να μπορεί να τις λάβει υπόψη στις γνωμοδοτήσεις και τις εκθέσεις της.

2.   Πλαίσιο ανάπτυξης μιας πιο κοινωνικής ΕΕ

2.1   Η Συνθήκη της Λισαβόνας και η στρατηγική «Ευρώπη 2020» παρέχουν σημαντικές ευκαιρίες για πρόοδο προς μια καλύτερη και αμοιβαία ενισχυόμενη ισορροπία μεταξύ των οικονομικών, εργασιακών και κοινωνικών στόχων – και συνεπώς, προς μια ισχυρότερη κοινωνική ΕΕ. Όπως επισημαίνεται στην προαναφερθείσα πανεπιστημιακή μελέτη που πραγματοποιήθηκε κατ' αίτημα της Βελγικής Προεδρίας της ΕΕ το 2010, ξεχωρίζουν πέντε δυνατότητες (3).

2.1.1   Η Συνθήκη της Λισαβόνας, μέσω της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας, παρέχει μια νομική βάση για τη συνεκτίμηση του κοινωνικού αντικτύπου των πολιτικών, για την ενσωμάτωση κοινωνικών στόχων σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής (συμπεριλαμβανομένων των μη κοινωνικών πολιτικών και μέτρων), καθώς και για την παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων σχετικά με τον αντίκτυπο των πολιτικών.

2.1.2   Η Συνθήκη και η στρατηγική «Ευρώπη 2020» (με τους πρωταρχικούς στόχους και τις εμβληματικές πρωτοβουλίες της ΕΕ) έχουν αυξήσει την προβολή και τη σημασία των κοινωνικών στόχων - ιδίως, αν και όχι μόνο, των στόχων σχετικά με την κοινωνική ένταξη και τη φτώχεια.

2.1.3   Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» προσφέρει τη δυνατότητα μιας πιο ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσέγγισης για την απασχόληση και την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική διακυβέρνηση. Αυτό θα διασφαλίσει ότι οι πολιτικές σε αυτούς τους τομείς ενισχύονται αμοιβαία.

2.1.4   Με τη νέα Συνθήκη αυξάνεται η δυνατότητα καλύτερης προστασίας, ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού των εθνικών συστημάτων κοινωνικής προστασίας, καθώς και των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, ιδίως των κοινωνικών υπηρεσιών, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ του ευρωπαϊκού και του εθνικού επιπέδου.

2.1.5   Η Συνθήκη αιτιολογεί τη δράση της ΕΕ σε ευρύτερο φάσμα κοινωνικών θεμάτων από ό,τι προηγουμένως, όπως η συνεισφορά σε ένα υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης, η προστασία της υγείας και η μείωση των ανισοτήτων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο συντονισμό από ό,τι μέχρι τώρα του μωσαϊκού των «κοινωνικών» πολιτικών με την ευρεία έννοια.

2.2   Όπως τόνισε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. J.M. Barroso, η στρατηγική «Ευρώπη 2020», θέτοντας έναν στόχο κοινωνικής ένταξης, ανέδειξε τρεις διαστάσεις της φτώχειας και του αποκλεισμού. Εντούτοις, είναι απαραίτητο τα κράτη μέλη -και η ΕΕ στο σύνολό της- να συνεχίσουν να παρακολουθούν τις επιδόσεις, σύμφωνα με τη δέσμη κοινωνικών δεικτών που έχουν συμφωνηθεί από κοινού και υποστηρίζουν τον συντονισμό και τη συνεργασία στον κοινωνικό τομέα σε επίπεδο ΕΕ (4).

2.3   Σε συμφωνία με τον νέο στόχο της «εδαφικής συνοχής» (τον οποίο εισήγαγε η Συνθήκη της Λισαβόνας) και με βάση τον σκοπό της πρόσφατης αναθεώρησης του προϋπολογισμού για επικέντρωση της χρηματοδότησης της συνοχής στους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και στην αντίστοιχη ενίσχυση της πολιτικής για τη συνοχή, η απώτερη επιδίωξη που πρέπει να ενσωματωθεί στις επόμενες δημοσιονομικές προοπτικές (για την περίοδο μετά το 2013) είναι να εξασφαλιστεί ότι οι κοινωνικοί στόχοι της ΕΕ λαμβάνονται πλήρως υπόψη στις «εδαφικές» πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ. Αυτό συνεπάγεται ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η σύνδεση των κοινωνικών στόχων με την πολιτική συνοχής της ΕΕ, δηλαδή αξιοποίηση των δυνατοτήτων του νέου στόχου εδαφικής συνοχής στους επόμενους κανονισμούς για τον προγραμματισμό, εξασφάλιση της εφαρμογής των αρχών της μη διακριτικής μεταχείρισης και της προσβασιμότητας στη χρηματοδότηση των Διαρθρωτικών Ταμείων, μέριμνα ώστε η πολιτική συνοχής να χρησιμοποιείται ως «προληπτικό σκέλος» (5) για την προώθηση διαρθρωτικών και θεσμικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν τα κοινωνικά επιτεύγματα της ΕΕ και ενσωμάτωση της εδαφικής διάστασης ως σημαντικού στοιχείου για τον συντονισμό και τη συνεργασία στον κοινωνικό τομέα σε επίπεδο ΕΕ. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι μια σημαντική διάσταση αυτού του «τοπικισμού» θα είναι η ενεργός συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών φορέων.

2.4   Καίρια σημασία κατέχει η μετουσίωση του στόχου κοινωνικής ένταξης της ΕΕ, όπως ορίζεται και στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», σε λογικούς εθνικούς (και πιθανώς και υποεθνικούς) στόχους. Οι εθνικοί στόχοι πρέπει να συνεισφέρουν σαφώς στη συνολική επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Οι στόχοι πρέπει να βασίζονται σε αποδείξεις. Πρέπει να αντικατοπτρίζουν επακριβώς τους μηχανισμούς που οδηγούν στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς και τους συνολικούς στόχους πολιτικής για την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης. Πρέπει επίσης να μετρούν τα πραγματικά αποτελέσματα της πολιτικής και να αποφεύγουν κάθε κίνδυνο να παραμορφωθούν, να ξεχαστούν ή να αγνοηθούν οι πολιτικοί στόχοι στην προσπάθεια εκπλήρωσης των σκοπών. Για να διασφαλιστεί η συνεχιζόμενη δημόσια και πολιτική στήριξη, οι στόχοι πρέπει να θεσπιστούν με βάση μια ισχυρή, αυστηρή και διαφανή διαδικασία. Ως εκ τούτου, θα πρέπει επίσης να συνεκτιμηθούν οι απόψεις των ενδιαφερόμενων φορέων. Η πρόοδος προς την επίτευξη των ευρωπαϊκών και (υπο-)εθνικών στόχων πρέπει να παρακολουθείται στενά και να καταγράφεται σε σχετικές εκθέσεις.

3.   Πλαίσιο εφαρμογής της Οριζόντιας Κοινωνικής Ρήτρας

3.1   Η Συνθήκη της Λισαβόνας εισάγει ορισμένες σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική διάσταση της ΕΕ. Στο άρθρο 9 της ΣΛΕΕ προβλέπεται μια οριζόντια κοινωνική ρήτρα, σύμφωνα με την οποία «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεών της, η Ένωση συνεκτιμά τις απαιτήσεις που συνδέονται με την προαγωγή υψηλού επιπέδου απασχόλησης, με τη διασφάλιση της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, με την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού καθώς και με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, κατάρτισης και προστασίας της ανθρώπινης υγείας».

3.2   Αυτή η οριζόντια κοινωνική ρήτρα συνδέεται με τις υπόλοιπες οριζόντιες ρήτρες της Συνθήκης που αφορούν την ισότητα των φύλων, την καταπολέμηση των διακρίσεων, την προστασία των καταναλωτών, του περιβάλλοντος και των ζώων (Άρθρα 8, 10, 11, 12, 13 και 153 της ΣΛΕΕ). Η ΕΕ, τα όργανά της -συμπεριλαμβανομένης της ΕΟΚΕ ως συμβουλευτικού οργάνου- και τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να εφαρμόζουν (6) αυτές τις οριζόντιες ρήτρες σε όλες τις σχετικές προτάσεις, πολιτικές και δράσεις. Αυτό ισχύει επίσης για όλα τα σχετικά έγγραφα καθώς και στα δικαστικά κείμενα.

3.3   Σκοπός της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας είναι να εξασφαλίσει ότι όλες οι δραστηριότητες της ΕΕ λαμβάνουν πλήρως υπόψη την κοινωνική διάσταση, ακολουθώντας τους έξι επιμέρους στόχους του Άρθρου 9 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να εφαρμοστούν οι θεμελιώδεις αξίες και στόχοι της ΕΕ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της (Άρθρα 2 και 3 της ΣΕΕ και Άρθρο 7 της ΣΛΕΕ).

3.4   Ο κύριος σκοπός των προσπαθειών των κρατών μελών είναι η «σταθερή βελτίωση των όρων διαβιώσεως και απασχολήσεως των λαών τους» (Προοίμιο της ΣΛΕΕ, παράγραφος 3). Η Ένωση και τα κράτη μέλη «έχουν ως στόχο την προώθηση της απασχόλησης, τη βελτίωση των όρων διαβίωσης και εργασίας, ώστε να καταστήσουν δυνατή την εναρμόνισή τους» (Άρθρο 151 της ΣΛΕΕ).

3.5   Τα θεσμικά όργανα λήψης αποφάσεων δεν θα πρέπει να ερμηνεύουν περιοριστικά την οριζόντια κοινωνική ρήτρα, είτε ως προς το πεδίο εφαρμογής της (π.χ. καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού), είτε ως προς τις μεθόδους εφαρμογής (π.χ. ανοικτή μέθοδος συντονισμού στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ένταξης και αξιολογήσεις αντικτύπου), είτε στις δραστηριότητες της Επιτροπής για την κοινωνική προστασία αλλά αντιθέτως θα πρέπει να την εφαρμόζουν σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής πολιτικής. Η οριζόντια κοινωνική ρήτρα πρέπει να ενσωματώνεται σε νομοθετικά κείμενα που εξασφαλίζουν την εκπλήρωση των νέων στόχων της Συνθήκης από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και τα κράτη μέλη.

3.6   Όπως επισημαίνεται στη Γενική έκθεση για τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2010 (σελ. 121), η Συνθήκη της Λισαβόνας παραχωρεί αυξημένη αρμοδιότητα στην ΕΟΚΕ προκειμένου να συνεισφέρει στην κοινωνική διάσταση της ΕΕ.

3.7   Επομένως, η ΕΟΚΕ πρέπει να λάβει δεόντως υπόψη τη νομικά δεσμευτική οριζόντια κοινωνική ρήτρα - και όλες τις άλλες νομικά δεσμευτικές οριζόντιες ρήτρες (Άρθρα 8 έως 12 της ΣΛΕΕ) – σε όλες τις γνωμοδοτήσεις και λοιπές εργασίες της, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική διάσταση της ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΟΚΕ θα στηρίξει επίσης την προορατική και προληπτική προσέγγιση της ΟΚΡ.

3.8   Η ΕΟΚΕ είχε ήδη υιοθετήσει μια σφαιρική γνωμοδότηση για την οριζόντια κοινωνική ρήτρα και την κοινωνική ΑΜΣ (7), καθώς και μία άλλη σχετικά με το όφελος που έχουν για το κοινωνικό σύνολο οι παροχές κοινωνικής πρόνοιας (8), στην οποία επισημαίνεται ότι η αποτελεσματική και αυστηρή πρακτική εφαρμογή αυτών των οριζόντιων ρητρών για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή ευρωπαϊκών πολιτικών θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην ενίσχυση της συνοχής της ΕΕ και του συντονισμού της κοινωνικής πολιτικής της.

3.9   Στο δεύτερο εξάμηνο του 2010 πραγματοποιήθηκαν ορισμένες συνεδριάσεις με πρωτοβουλία της Βελγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οποίες τονίστηκε η σημασία της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας και του συστήματος αξιολόγησης του κοινωνικού αντικτύπου στην ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης στην ΕΕ (9). Η οριζόντια κοινωνική ρήτρα της νέας Συνθήκης της Λισαβόνας απαιτεί να δοθεί περισσότερη προσοχή στην κοινωνική διάσταση των πολιτικών της ΕΕ. Για να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικές επιπτώσεις των πολιτικών της ΕΕ, πρέπει να πραγματοποιηθεί διαρθρωμένος διάλογος μεταξύ και εντός όλων των οργάνων της ΕΕ. Αυτό απαιτεί τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να ξεκινήσουν διάλογο τόσο μεταξύ τους όσο και στο εσωτερικό τους (10).

3.10   Άλλοι μηχανισμοί για τη βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ, σε συνδυασμό με την οριζόντια κοινωνική ρήτρα και τα συστήματα αξιολόγησης αντικτύπου, είναι η κοινωνική ΑΜΣ, η πολιτική συνοχής της ΕΕ και οι στόχοι της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ένταξης (11).

3.11   Το σύστημα αξιολόγησης αντικτύπου (ΣΑΑ) είναι σημαντικό εργαλείο για την εφαρμογή και την υλοποίηση της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας, η δε Επιτροπή το υποστηρίζει με τις δικές της σχετικές κατευθυντήριες γραμμές στο πλαίσιο της χρηστής διακυβέρνησης (12) και της καλύτερης και έξυπνης νομοθεσίας (13).

3.11.1   Η Επιτροπή, το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν συνάψει διοργανική συμφωνία για τη χρήση του συστήματος αξιολόγησης αντικτύπου (14).

3.11.2   Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέπτυξε και αυτή κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση του κοινωνικού αντίκτυπου στο πλαίσιο του συστήματος αξιολόγησης αντικτύπου (15) της και έχει προγραμματίσει έντεκα αξιολογήσεις αντικτύπου για το 2011 στον κοινωνικό τομέα και τον τομέα της απασχόλησης (16).

3.11.3   Το Ελεγκτικό Συνέδριο ανέλυσε συνολικά τις αξιολογήσεις αντικτύπου για την περίοδο 2005-2008 και τις αξιολόγησε θετικά (17).

3.11.4   Η Επιτροπή των Περιφερειών συνεργάζεται ήδη με την Επιτροπή σε ορισμένα ΣΑΑ (18).

3.11.5   Το Συμβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή να εφαρμόσει το Άρθρο 9 της ΣΛΕΕ και το κοινωνικό ΣΑΑ (19), η δε πρόταση 29 για την Πράξη για την Ενιαία Αγορά συνιστά να πραγματοποιηθεί ανάλυση του κοινωνικού αντικτύπου.

3.11.6   Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ελήφθη υπόψη συστηματικά στις νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής, ενώ το 2010 η Επιτροπή παρουσίασε μια στρατηγική για την εφαρμογή του (20), για την οποία η ΕΟΚΕ έχει ήδη εκδώσει σχετική γνωμοδότηση (21).

3.11.7   Η ΕΟΚΕ υιοθέτησε χρήσιμες γνωμοδοτήσεις για την εισαγωγή, την επεξεργασία και την εφαρμογή των αξιολογήσεων αντικτύπου και στις αξιολογήσεις των επιπτώσεων στην αειφορία και την πολιτική της ΕΕ για το εμπόριο (22).

3.11.8   Οι διαδικασίες ΣΑΑ αποτελούν δυνητικά ισχυρά πολιτικά μέσα, τα οποία όμως πρακτικά συνοδεύονται από προκλήσεις. Για εκπληρώσουν τον σκοπό τους και μην χρησιμοποιούνται για να νομιμοποιούν προκαθορισμένες πολιτικές προτάσεις, πρέπει να αλλάξει το πνεύμα χάραξης πολιτικής και οι αρμόδιοι υπάλληλοι θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή χρόνο, γνώσεις, δεξιότητες και υποστήριξη. Είναι σημαντικό να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων στη διαδικασία. Η εφαρμογή των αξιολογήσεων αντικτύπου θα πρέπει να είναι αποτελεσματική από άποψη κόστους και ανάλογη των στόχων τους.

4.   Γενικές παρατηρήσεις

4.1   Η οριζόντια κοινωνική ρήτρα (Άρθρο 9 της ΣΛΕΕ) είναι μία από τις κύριες καινοτομίες της Συνθήκης της Λισαβόνας στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής, της οποίας οι δυνατότητες πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως. Η ΟΚΡ παρέχει ισχυρή εντολή για την ενσωμάτωση των σχετικών στόχων σε όλες τις σχετικές πολιτικές, πρωτοβουλίες και δραστηριότητες της ΕΕ. Το άρθρο αυτό θα πρέπει να αναδείξει την ανάπτυξη μιας κοινωνικής ΕΕ σε οριζόντια αποστολή της ΕΕ που θα άπτεται όλων των τομέων πολιτικής. Συνεπώς, η εφαρμογή της ΟΚΡ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και στα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα.

4.2   Η ΟΚΡ αποκτά ιδιαίτερη σημασία και επείγοντα χαρακτήρα, δεδομένου ότι ο αντίκτυπος της χρηματοπιστωτικής, οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης αυξάνει τη σημασία αυτή, τόσο για την ΕΕ συνολικά όσο και για τα κράτη μέλη χωριστά, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη την κοινωνική διάσταση της ΕΕ. Πρέπει να εξαλειφθεί η ανισορροπία μεταξύ της προώθησης της οικονομικής ολοκλήρωσης στην ενιαία αγορά και της περαιτέρω ανάπτυξης της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ. Η εφαρμογή αυτού του νέου εργαλείου μπορεί επομένως να συμβάλει ώστε να μειωθεί η υφιστάμενη δυσαρέσκεια και να ξεπεραστεί η όλο και μεγαλύτερη δυσπιστία σε πολλά κράτη μέλη όσον αφορά την προστιθέμενη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδίως όσον αφορά την κοινωνική πρόοδο, δεσμεύοντας τα κράτη μέλη να αναλάβουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις ευθύνες που τους αναλογούν.

4.3   Σε καθεμία από τις γνωμοδοτήσεις της για την Επιτροπή ή άλλα όργανα της ΕΕ, η ΕΟΚΕ θα εξετάζει κατά πόσο έχει πραγματοποιηθεί κατάλληλη αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου. Εφόσον χρειάζεται, θα καλεί τα αρμόδια όργανα της ΕΕ να διορθώσουν αυτήν την αδυναμία.

4.4   Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας, μεταξύ άλλων με τη συνεχή αποτίμηση των αξιολογήσεων της Επιτροπής και των άλλων οργάνων της ΕΕ για τον κοινωνικό αντίκτυπο (23).

4.5   Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να εφαρμόζουν την οριζόντια κοινωνική ρήτρα και όλες τις υπόλοιπες οριζόντιες ρήτρες σε όλες τις σχετικές προτάσεις, πολιτικές και δράσεις και σε όλα τα σχετικά έγγραφα καθώς και στα δικαστικά κείμενα. Για το σκοπό αυτό, οφείλουν να πραγματοποιούν αξιολογήσεις του κοινωνικού αντικτύπου.

4.6   Η ουσιαστική συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας του πολιτών σε όλα τα στάδια και επίπεδα είναι σημαντική για την αποτελεσματική εφαρμογή της ΟΚΡ και της ΑΜΣ (24) στον κοινωνικό τομέα. Η ΕΟΚΕ είναι γνωμοδοτικό όργανο που απαρτίζεται από αντιπροσώπους των οργανώσεων εργοδοτών, εργαζομένων και άλλων αντιπροσωπευτικών φορέων της κοινωνίας των πολιτών των 27 κρατών μελών. Συνεπώς, συγκεντρώνει τους βασικούς φορείς της ΕΕ και ως εκ τούτου βρίσκεται σε ιδανική θέση για να συμβάλει στην προαγωγή και τη βελτιστοποίηση του ΣΑΑ.

4.7   Η ΕΟΚΕ μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και την ενίσχυση των στόχων κοινωνικής πολιτικής και του κοινωνικού διαλόγου και του διαλόγου με τους πολίτες στα κράτη μέλη, προωθώντας την ανταλλαγή πληροφοριών και τη συνεργασία με τις οικονομικές και κοινωνικές επιτροπές (ΟΚΕ) και τους παρεμφερείς οργανισμούς στα κράτη μέλη, καθώς και με τους κοινωνικούς εταίρους, τους εκπροσώπους άλλων ομάδων συμφερόντων και άλλων σχετικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον κοινωνικό τομέα σε όλα τα επίπεδα (ΕΕ, εθνικό και περιφερειακό. Προς τούτο, θα συμβάλλουν και οι εργασίες της Συντονιστικής επιτροπής «Ευρώπη 2020» της ΕΟΚΕ, η οποία παρακολουθεί και υποβάλλει τακτικές εκθέσεις για το περιεχόμενο και την εξέλιξη των εθνικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων.

4.8   Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Πλατφόρμα (25) και τα μέλη της, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται διάφορες τομεακές κοινωνικές οργανώσεις (οργανώσεις γυναικών, οργανώσεις για ηλικιωμένους, για άτομα με ειδικές ανάγκες, για άτομα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, για αστέγους, κλπ.), καθώς και άλλες ευρωπαϊκές και εθνικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται στον κοινωνικό τομέα, έχουν επίσης σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι η οριζόντια κοινωνική ρήτρα εφαρμόζεται σωστά σε ευρωπαϊκό και (υπο)εθνικό επίπεδο.

4.9   Η εμβληματική πρωτοβουλία της Στρατηγικής Ευρώπη 2020 «Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού» (26), όπως το σχετικό έργο της ΕΟΚΕ (27) και άλλες εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής Ευρώπη 2020, θα πρέπει επίσης να συνεισφέρει στην ισόρροπη εφαρμογή της ΟΚΡ σε ευρωπαϊκό και (υπο)εθνικό επίπεδο.

5.   Ειδικές παρατηρήσεις

5.1   Οι διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας που αφορούν την κοινωνική πολιτική (ιδίως τα Άρθρα 145 έως 166 και το Άρθρο 168 της ΣΛΕΕ) και ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (ιδίως το Κεφάλαιο IV για την αλληλεγγύη) δίνουν συγκεκριμένη μορφή στην οριζόντια κοινωνική ρήτρα και πρέπει να τηρούνται πλήρως.

5.2   Η ΕΟΚΕ θα καταρτίζει ετησίως γνωμοδότηση σχετικά με την εφαρμογή της ΟΚΡ και των υπόλοιπων κοινωνικών οριζόντιων ρητρών (Άρθρα 8, 9 και 10 της ΣΛΕΕ), του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (ιδίως λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τα βασικά κοινωνικά δικαιώματα) και άλλων διατάξεων κοινωνικής πολιτικής της Συνθήκης της Λισαβόνας (ιδίως τα Άρθρα 145 έως 166 και το Άρθρο 168 της ΣΛΕΕ) καθώς και το παράγωγο δίκαιο και τα υπόλοιπα νομικά και πολιτικά μέτρα, και θα εξετάζει κατά πόσο οι κοινωνικοί στόχοι τηρούνται και προάγονται. Επίσης, θα αξιολογεί και θα εκτιμά σε ποιο βαθμό συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ΕΕ, τόσο κοινωνικά όσο και από την άποψη των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Στη γνωμοδότηση θα διατυπώνονται συστάσεις και θα προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα για την πιο αποτελεσματική επίτευξη των κοινωνικών στόχων σε ευρωπαϊκό αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Μια ακρόαση για το θέμα αυτό θα δώσει την ευκαιρία σε άλλες σημαντικές οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών στον κοινωνικό τομέα για να παρουσιάσει τις δικές τους συγκεκριμένες απόψεις και εκθέσεις. Οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών οργάνων θα πρέπει να ενημερώνονται για την ετήσια αυτή γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ. Η γνωμοδότηση θα λαμβάνει υπόψη την ετήσια έκθεση της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας για την κοινωνική διάσταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (28).

5.2.1   Εκτός από τους κοινωνικούς εταίρους και τους εκπροσώπους των διαφόρων συμφερόντων, και άλλες μεγάλες οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών στον κοινωνικό τομέα θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν τις απόψεις και εκθέσεις τους στη σχετική ακρόαση που θα διοργανώνει ειδικά η ΕΟΚΕ για την επεξεργασία της εν λόγω γνωμοδότησης.

5.2.2   Οι εκπρόσωποι των οργάνων της ΕΕ, ιδίως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα ενημερώνονται για τη σχετική ετήσια γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ.

5.3   Η ΕΟΚΕ, οι εθνικές ΟΚΕ και οι παρεμφερείς οργανισμοί στα κράτη μέλη οφείλουν να συμβάλουν στην υλοποίηση της οριζόντιας κοινωνικής ρήτρας και των κοινωνικών ΣΑΑ, υποστηρίζοντας τις πρωτοβουλίες των ευρωπαίων πολιτών και τα σχέδια για διάλογο των πολιτών σχετικά με την κοινωνική πολιτική.

5.4   Η ΕΟΚΕ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να συνάψουν διοργανική συμφωνία που να ορίζει ότι η Επιτροπή θα διαβιβάζει στην ΕΟΚΕ όλες τις αξιολογήσεις αντικτύπου των φακέλων της Επιτροπής, ώστε να μπορεί να τις λάβει υπόψη στις γνωμοδοτήσεις και τις εκθέσεις της.

5.5   Η ΕΟΚΕ και όλα τα τμήματά της πρέπει να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τη νομικά δεσμευτική ΟΚΡ και όλες τις υπόλοιπες νομικά δεσμευτικές οριζόντιες ρήτρες (Άρθρα 8 έως 12 της ΣΛΕΕ) στις γνωμοδοτήσεις και λοιπές εργασίες τους με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ (π.χ. κοινωνικές ρήτρες σε συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών (29), κοινωνική διάσταση της εσωτερικής αγοράς, εκτίμηση αντικτύπου στην αειφορία και εμπορική πολιτική της ΕΕ (30)).

---

(1)  Marlier, E. and Natali, D. (eds.) with Van Dam, R. (2010), Europe 2020: Towards a More Social EU? (Ευρώπη 2020: Προς μια πιο κοινωνική ΕΕ;), Βρυξέλλες: PIE Peter Lang

(2)  Γνωμοδότηση της ΕΚΠ για την κοινωνική διάσταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», SPC/2010/10/7 final.

(3)  Βλέπε υποσημείωση 1.

(4)  Εισαγωγή σε: Atkinson, A.B. and Marlier, E. (eds./2010), Income and living conditions in Europe (Εισόδημα και συνθήκες διαβίωσης στην Ευρώπη), Λουξεμβούργο: Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(5)  Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2010), Ενίσχυση του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών για τη σταθερότητα, την ανάπτυξη και την απασχόληση - Εργαλεία για ισχυρότερη οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ, COM(2010) 367 τελικό.

(6)  Schorkopf, F. (2010) Art. 9 AEUV [Άρθρο 9 ΣλΕΕ], «Das Recht der Europaischen Union. Kommentar» [Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: Σχολιασμός], Nettesheim, Martin (Ed.).

(7)  Διερευνητική γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού και η κοινωνική ρήτρα στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (ΕΕ C 44, 11.2.2011, σελ. 23).

(8)  Διερευνητική γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Ανάπτυξη των κοινωνικών παροχών (ΕΕ C 44, 11.2.2011, σελ. 28).

(9)  Βλ. ιδίως τη διάσκεψη με θέμα «Συντονισμός της ΕΕ στον κοινωνικό τομέα στο πλαίσιο της στρατηγικής “Ευρώπη 2020”: Κοιτώντας πίσω και χτίζοντας το μέλλον», 14-15 Σεπτεμβρίου 2010, La Hulpe, Βέλγιο.

(10)  «Η οριζόντια κοινωνική ρήτρα και η κοινωνική διάσταση στην ΕΕ», 3ο Φόρουμ για τις κοινωνικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας, 26-27 Οκτωβρίου 2010.

(11)  Γνωμοδότηση της ΕΚΠ που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Υπουργών για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική, την υγεία και τους καταναλωτές (EPSCO) τον Ιούνιο του 2011.

(12)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Αποτελεσματική διακυβέρνηση της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισσαβώνας (ΕΕ C 175, 28.07.2009, σελ. 13).

(13)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Έξυπνη νομοθεσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση», εισηγητής ο κ. Pegado Liz (ΕΕ C 248 της 25.8.2011 σ. 87).

(14)  Διοργανική κοινή προσέγγιση για την αξιολόγηση αντικτύπου (ΑΑ), 14901/05 JUR.

(15)  Οδηγίες για την αξιολόγηση του κοινωνικού αντικτύπου στο πλαίσιο του συστήματος αξιολόγησης αντικτύπου της Επιτροπής, 2009.

(16)  http://ec.europa.eu/governance/impact/planned_ia/roadmaps_2011_en.htm#empl (20.3.2011).

(17)  Ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου «Εκτιμήσεις του αντικτύπου στο πλαίσιο της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ: υποστηρίζουν τη διαδικασία λήψης αποφάσεων;» No 3/2010,(http://ec.europa.eu/governance/impact/docs/coa_report_3_2010_de.pdf)

(18)  http://ec.europa.eu/governance/impact/ia_in_other/ia_in_other_en.htm (20.3.2011).

(19)  Δελτίο Τύπου του Συμβουλίου «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές»6.12.2010 (http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/lsa/118244.pdf).

(20)  Ανακοίνωση της Επιτροπής, COM(2010) 573 τελικό.

(21)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής – Στρατηγική για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση», εισηγήτρια: (ΕΕ C 376, 22.12.2011, σελ. 74)

(22)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Ποιοτικά πρότυπα –Μελέτες κοινωνικού αντίκτυπου (ΕΕ C 175, 27.7.2007, σελ. 21) και γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Διαβούλευση σχετικά με το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής για την αξιολόγηση αντικτύπου, (ΕΕ C 100, 30.04.2009, σελ. 28).

(23)  Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8.6.2011 (2011/2016 (IND)

(24)  Βλ. υποσημείωση 8.

(25)  Η Πλατφόρμα ευρωπαϊκών κοινωνικών ΜΚΟ (κοινωνική πλατφόρμα) είναι η συμμαχία αντιπροσωπευτικών ευρωπαϊκών ομοσπονδιών και δικτύων ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον κοινωνικό τομέα. Βλέπε: http://www.socialplatform.org/

(26)  Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=961&langId=en.

(27)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού: ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για κοινωνική και εδαφική συνοχή», εισηγήτρια η κ. O'Neill, http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.soc-opinions.14953

(28)  Γνωμοδότηση της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας (ΕΚΠ) σχετικά με την κοινωνική διάσταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», SPC/2010/10/7 final.

(29)  Sozialnormen in Nachhaltigkeitskapiteln bilateraler Freihandelsabkommen, (Κοινωνικά πρότυπα στα κεφάλαια για την αειφορία των διμερών συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου), Lukas, Steinkellner, Ludwig Boltzmann Institut für Menschenrechte, Wien 2010

(30)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ «Εκτίμηση αντικτύπου στην αειφορία (EAA) και εμπορική πολιτική της ΕΕ», εισηγήτρια: η κ. Pichenot, (ΕΕ C 218 της 23.7.2011, σ. 14) http://www.eesc.europa.eu/?i=portal.en.rex-opinions.18107, http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?year=2011&serie=C&textfield2=218&Submit=Rechercher&ihmlang=en

---