31.3.2011   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 99/9

(1)

Το άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (1) επιτρέπει στα κράτη μέλη, των οποίων τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας πληρούν ορισμένα κριτήρια, να προβλέπουν τη μεταβατική δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σε εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής. Τα κριτήρια αυτά συνδέονται με την ανάγκη εκσυγχρονισμού του ενεργειακού συστήματος, ενώ τα κράτη μέλη που αποφασίζουν να κάνουν χρήση της συγκεκριμένης επιλογής οφείλουν παράλληλα να λάβουν μέτρα για τη διασφάλιση επενδύσεων στο ενεργειακό σύστημα, όπως για αναβάθμιση υποδομών, καθαρές τεχνολογίες κ.λπ., των οποίων το ύψος πρέπει να αντιστοιχεί στην αξία των αντίστοιχων δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν.

(2)

Πρέπει να τονιστεί ότι τα κράτη μέλη που πληρούν τα κριτήρια δεν είναι υποχρεωμένα να κάνουν χρήση της επιλογής και μπορεί κάλλιστα να μην την αξιοποιήσουν, λαμβάνοντας υπόψη την απώλεια εσόδων από πλειστηριασμούς την οποία συνεπάγεται. Ωστόσο, τα κράτη μέλη που εφαρμόζουν την επιλογή οφείλουν να τηρούν τις διατάξεις του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(3)

Υπάρχει επιτακτική ανάγκη για ένα εναρμονισμένο σύστημα εμπορίας εκπομπών, ώστε να αξιοποιούνται καλύτερα τα οφέλη της εν λόγω εμπορίας και να αποφεύγονται οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. Στο πλαίσιο αυτό, η οδηγία 2003/87/ΕΚ θέτει ως βασική αρχή της κατανομής των δικαιωμάτων εκπομπής τον πλειστηριασμό, καθώς πρόκειται για το απλούστερο σύστημα που γενικά θεωρείται και το αποδοτικότερο από οικονομική άποψη. Ο πλειστηριασμός εξασφαλίζει επίσης ίσους όρους για την περαιτέρω ενίσχυση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

(4)

Επιπλέον, η οδηγία 2003/87/ΕΚ ορίζει ρητά ότι ο πλειστηριασμός του συνόλου των δικαιωμάτων θα πρέπει να αποτελεί αποκλειστικό κανόνα από το 2013 και μετά για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβανομένης υπόψη της δυνατότητάς του να μετακυλίει το ευκαιριακό κόστος του CO2 στους καταναλωτές μέσω της τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος και, με τον τρόπο αυτό, να πραγματοποιεί πρόσθετα κέρδη (απροσδόκητα κέρδη/windfall profits). Ο πλειστηριασμός θα αποκλείσει αυτά τα απροσδόκητα κέρδη.

(5)

Το άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ περιέχει διατάξεις παρέκκλισης από ορισμένες βασικές αρχές της οδηγίας και, ειδικότερα, από την πλήρως εναρμονισμένη σε ενωσιακή κλίμακα προσέγγιση της κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, την επιβολή του πλειστηριασμού ως εξ ορισμού μεθόδου κατανομής και τη ρητή εξαίρεση της ηλεκτροπαραγωγής από την δωρεάν κατανομή. Σκοπός των εν λόγω αρχών και κανόνων είναι να διασφαλιστεί ο υψηλότερος δυνατός βαθμός οικονομικής απόδοσης του συστήματος. Κατά συνέπεια, η εφαρμογή του άρθρου 10γ δεν θα πρέπει να παραβλάπτει τους γενικούς κανόνες και στόχους της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(6)

Με τα ανωτέρω δεδομένα και με γνώμονα, επίσης, τις ανησυχίες πολλών κρατών μελών σχετικά με τις στρεβλώσεις που θα μπορούσε να προκαλέσει στον ανταγωνισμό η εφαρμογή του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θεωρεί αναγκαία την παροχή κατευθύνσεων όσον αφορά την εφαρμογή του άρθρου 10γ για τους εξής λόγους:

(7)

Το άρθρο 10γ παράγραφος 2 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ προσδιορίζει τον μέγιστο αριθμό δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων τα οποία μπορούν να εκχωρηθούν σε επιλέξιμες εγκαταστάσεις επιλέξιμων κρατών μελών το 2013. Σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη, ο αριθμός αυτός πρέπει να μειώνεται τα επόμενα έτη, καταλήγοντας σε μηδενική δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής το 2020.

(8)

Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 6, η Επιτροπή θα εξετάζει αν ο μέγιστος αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής, που διατέθηκαν δωρεάν το 2013 σε δεδομένο κράτος μέλος βάσει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, υπερβαίνει τον αριθμό που προκύπτει από τον υπολογισμό ο οποίος παρατίθεται στο παράρτημα Ι και βασίζεται στην παράγραφο 2 του εν λόγω άρθρου.

(9)

Το άρθρο 10γ παράγραφος 2 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ ορίζει ρητά ότι «οι συνολικές μεταβατικές δωρεάν κατανομές … μειώνονται βαθμιαία καταλήγοντας σε μηδενική δωρεάν κατανομή το 2020.» Για τον λόγο αυτό επιβάλλεται μια αξιόπιστη και πειστική σταδιακή πορεία από την αφετηρία της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής, το 2013, μέχρι τον τερματισμό της το 2020.

(10)

Με δεδομένη τη νομοθετική εντολή να μειωθεί σταδιακά η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων από το ανώτατο επίπεδο του 70 % σε 0% εντός μέγιστου χρονικού διαστήματος επτά ετών, η αξιόπιστη και πειστική σταδιακή πορεία προς τη μηδενική δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων το 2020 περιλαμβάνει την έκφραση σαφούς πτωτικής τάσης στα ενδιάμεσα στάδια μεταξύ 70 % και 0 %.

(11)

Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα εξετάζει αν τα κράτη μέλη επιδιώκουν αξιόπιστη και πειστική σταδιακή μετάβαση στον πλειστηριασμό του συνόλου των δικαιωμάτων. Η υπέρμετρη συγκέντρωση των μειώσεων στο τέλος του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος θα είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο συνολικό αριθμό δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής στο σύνολο της περιόδου 2013-2020 και, κατ’ επέκταση, θα προκαλούσε αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενωσιακή αγορά. Αυτό θα ήταν ασυμβίβαστο με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας. Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν κάποια διακριτική ευχέρεια όσον αφορά τη χάραξη της κατάλληλης πορείας μειώσεων. Κατά τη γνώμη της, θα πληρούται ο όρος της σταδιακής μείωσης και δεν θα υφίσταται αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού εφόσον ένα κράτος μέλος προβλέψει είτε γραμμική είτε μη γραμμική πορεία μειώσεων, κατά την οποία η μείωση των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής μεταξύ δύο οποιωνδήποτε διαδοχικών ετών της περιόδου 2013-2020 αποκλίνει το πολύ κατά 50 % από τη μέση ετήσια μείωση κατά τα υπόλοιπα έτη που είναι αναγκαία για να επιτευχθεί το ποσοστό 0 % το 2020.

(12)

Για να είναι οι εγκαταστάσεις επιλέξιμες και να μπορούν να επωφεληθούν από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής για ηλεκτροπαραγωγή, πρέπει να έχουν τεθεί σε λειτουργία το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2008. Στις αιτήσεις που υποβάλλουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι οι εγκαταστάσεις της επικράτειάς τους που θεωρούνται επιλέξιμες για μεταβατική δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ πληρούν την προϋπόθεση αυτή, αναφέροντας τις ελεγμένες εκπομπές των εν λόγω εγκαταστάσεων κατά την περίοδο 2008-2010, καθώς και τον αριθμό άδειας και τον κάτοχο του λογαριασμού δικαιωμάτων της εκάστοτε εγκατάστασης που είναι καταχωρισμένος στο ανεξάρτητο κοινοτικό ημερολόγιο συναλλαγών (CITL). Τα στοιχεία αυτά θα πρέπει επίσης να χρησιμεύουν ως αποδεικτικό του ότι μια εγκατάσταση συνεχίζει τη δραστηριότητά της και δεν έπαυσε εν τω μεταξύ να λειτουργεί.

(13)

Εναλλακτικά, οι εγκαταστάσεις μπορούν επίσης να είναι επιλέξιμες για μεταβατική δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, εάν η αντίστοιχη επενδυτική διαδικασία «είχε αρχίσει» πράγματι έως τις 31 Δεκεμβρίου 2008.

(14)

Αυτό σημαίνει ότι η λήψη των αποφάσεων για την κατασκευή νέου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής θα πρέπει να μην έχει επηρεαστεί από την προοπτική απόκτησης δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής για τον νέο σταθμό.

(15)

Με βάση τις ανωτέρω εκτιμήσεις, θα πρέπει να θεωρείται ότι μια επενδυτική διαδικασία έχει πράγματι αρχίσει, το αργότερο, στις 31 Δεκεμβρίου 2008, εάν είναι δυνατόν να αποδειχθεί ότι η επενδυτική απόφαση δεν επηρεάστηκε από την επιλογή της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπής. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη μπορούν να υποβάλλουν ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι:

Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται ότι, στο δεδομένο πλαίσιο, οι κατασκευαστικές εργασίες που έχουν πράγματι αρχίσει μπορούν να περιλαμβάνουν και τις προκαταρτικές εργασίες κατασκευής του εν λόγω σταθμού ηλεκτροπαραγωγής, σε κάθε περίπτωση όμως θα έχουν αναληφθεί βάσει ρητής έγκρισης εκ μέρους της αρμόδιας εθνικής αρχής, εάν αυτή είναι απαραίτητη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν το σχετικό έγγραφο αδειοδότησης, το οποίο θα πρέπει να έχει εκδοθεί βάσει κανόνων ουσιαστικού εθνικού ή ενωσιακού δικαίου. Εάν δεν απαιτείται ρητή έγκριση για τις προκαταρτικές εργασίες, θα χρειάζονται άλλα αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία να προκύπτει η πραγματική έναρξη της εκτέλεσης των κατασκευαστικών εργασιών.

Ο ανωτέρω κατάλογος θα πρέπει να θεωρείται ενδεικτικός, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη ενδέχεται να είναι σε θέση να αποδείξουν με άλλα έγγραφα μέσα ότι μια επενδυτική απόφαση δεν επηρεάστηκε από την επιλογή της δωρεάν απόκτησης δικαιωμάτων εκπομπής.

(16)

Κατά την αξιολόγηση σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 6 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα απαιτεί σαφή και ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την τήρηση των εν λόγω προϋποθέσεων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνυποβάλλουν με τις αιτήσεις τους σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ όλες τις κατάλληλες σχετικές πληροφορίες. Σε αντίθετη περίπτωση, η Επιτροπή θα απορρίπτει τον κατάλογο των εγκαταστάσεων που θα καλύπτουν οι αιτήσεις.

(17)

Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, τα κράτη μέλη μπορούν να προβούν σε μεταβατική δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων σε εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρισμού. Η έκφραση «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρισμού» δεν ορίζεται στην οδηγία. Δεδομένου ότι η έκφραση αυτή αποτελεί εξαίρεση από τον γενικό κανόνα της εν λόγω οδηγίας να μην κατανέμονται δωρεάν δικαιώματα εκπομπής για ηλεκτροπαραγωγή, πρέπει να ερμηνευθεί κατά τρόπο ώστε να μην παραβλάπτονται οι στόχοι της οδηγίας.

(18)

Υπέρ της ανωτέρω προσέγγισης συνηγορεί η ανάγκη να μην πλήξουν οι αρνητικές επιπτώσεις της εφαρμογής του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ τον βιομηχανικό τομέα του εκάστοτε κράτους μέλους και την ενωσιακή αγορά.

(19)

Για τον ορισμό του πεδίου εφαρμογής του όρου «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρισμού» γίνεται αναφορά στην έννοια «παραγωγός ηλεκτρικού ρεύματος», η οποία ορίζεται στο άρθρο 3 στοιχείο κα) της οδηγίας 2003/87/ΕΚ και περιλαμβάνεται επίσης στο άρθρο 10γ παράγραφος 2 αυτής. Κατά την έννοια αυτή, καλύπτονται όλες οι εγκαταστάσεις που παράγουν αποκλειστικά ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και εκείνες που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και θερμότητα (2). Ωστόσο, ο ορισμός αυτός δεν καλύπτει τις εγκαταστάσεις που επιτελούν άλλη δραστηριότητα του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2003/87/ΕΚ επιπλέον της καύσης καυσίμων, δηλ. της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας.

(20)

Με βάση τις ανωτέρω εκτιμήσεις, η Επιτροπή θεωρεί επιλέξιμες για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ:

(21)

Κατά την από πλευράς της αξιολόγηση σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 6 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα ελέγχει αν έχουν προσκομιστεί τα αποδεικτικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της τήρησης των ανωτέρω κριτηρίων.

(22)

Για τον προσδιορισμό των εκπομπών των εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας που μπορούν να αποδοθούν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν τη συμβατότητα με τα μέτρα εφαρμογής του άρθρου 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, και ιδίως της παραγράφου 4 αυτού, και να παραπέμπουν στη μεθοδολογία κατανομής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10γ της εν λόγω οδηγίας.

(23)

Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή εθνικό σχέδιο που προβλέπει επενδύσεις. Η Επιτροπή συνιστά να βασίζεται το εθνικό σχέδιο σε ορισμένες κοινές αρχές, με τις οποίες επιδιώκεται να διασφαλιστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η αμερόληπτη και συνεπής υλοποίηση των στόχων της οδηγίας και, ειδικότερα, του άρθρου 10γ.

1η αρχή: Στο εθνικό σχέδιο θα πρέπει να προσδιορίζονται επενδύσεις που συμβάλλουν άμεσα ή έμμεσα (επενδύσεις σε δίκτυα και σε βοηθητικές υπηρεσίες) στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με ικανοποιητική σχέση κόστους-αποτελέσματος.

2η αρχή: Σκοπός των επενδύσεων που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο θα πρέπει να είναι η μελλοντική εξάλειψη, στο μέτρο του δυνατού, των καταστάσεων που αναφέρονται στο άρθρο 10γ παράγραφος 1 στοιχεία α) (3) και β) (4) και πρώτη προϋπόθεση του στοιχείου γ) (5) της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

3η αρχή: Οι επενδύσεις θα πρέπει να συμβιβάζονται μεταξύ τους και με τη λοιπή σχετική ενωσιακή νομοθεσία. Δεν πρέπει να ενδυναμώνουν δεσπόζουσες θέσεις ούτε να προκαλούν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και των συναλλαγών στην εσωτερική αγορά και, εφόσον είναι δυνατόν, θα πρέπει να ενισχύουν τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

4η αρχή: Οι επενδύσεις που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο θα πρέπει να είναι επιπρόσθετες εκείνων που οφείλουν να πραγματοποιήσουν τα κράτη μέλη για να συμμορφωθούν με άλλους στόχους ή υποχρεώσεις που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο. Θα πρέπει επίσης να μην πρόκειται για επενδύσεις που απαιτούνται για τη κάλυψη αυξανόμενης προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρισμού.

5η αρχή: Οι επενδύσεις που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο θα πρέπει να συμβάλλουν στη διαφοροποίηση, καθώς και στη μείωση της έντασης άνθρακα, του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας και των πηγών εφοδιασμού με ενέργεια για ηλεκτροπαραγωγή.

6η αρχή: Οι επενδύσεις θα πρέπει να είναι οικονομικά βιώσιμες χωρίς τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής δυνάμει του άρθρου άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, μετά τη λήξη της μεταβατικής κατανομής τέτοιων δικαιωμάτων, εξαιρουμένων των ειδικών προκαθορισμένων αναδυόμενων τεχνολογιών που βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της επίδειξης και απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙ.

(24)

Οι επενδύσεις που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο θα πρέπει, στο μέτρο του δυνατού, να είναι σύμφωνες με τις ανωτέρω αρχές. Όταν δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η τήρηση όλων των αρχών σε μια επένδυση, το οικείο κράτος μέλος θα πρέπει να εκθέτει λεπτομερώς τους σχετικούς λόγους. Σε κάθε περίπτωση, οι επενδύσεις αυτές δεν θα πρέπει να αντιβαίνουν στις εν λόγω αρχές ούτε να υποσκάπτουν τους στόχους στους οποίους βασίζονται. Ομοίως, δεν επιτρέπεται να υποσκάπτουν οι επενδύσεις στόχους που καθορίζονται στις Συνθήκες ή σε άλλα σχετικά ενωσιακά νομοθετήματα.

(25)

Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα εξετάζει τον βαθμό στον οποίο οι προσδιοριζόμενες επενδύσεις είναι σύμφωνες με τις ανωτέρω αρχές. Εάν τα στοιχεία που παρέχουν τα κράτη μέλη με τις αιτήσεις τους, σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, δεν είναι αρκούντως λεπτομερή για μια εμπεριστατωμένη αξιολόγηση από την Επιτροπή που να επιτρέπει τη συναγωγή τεκμηριωμένου συμπεράσματος, η Επιτροπή μπορεί να ζητεί συμπληρωματικές πληροφορίες. Σε περίπτωση αδυναμίας έγκαιρης παροχής των συμπληρωματικών αυτών πληροφοριών, η Επιτροπή θα απορρίπτει τα αντίστοιχα μέρη του εθνικού σχεδίου. Μπορεί επίσης να λαμβάνει υπόψη στην αξιολόγηση των αιτήσεων στοιχεία και απόψεις προερχόμενα από άλλες πηγές.

(26)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ελέγχουν αν απαιτείται εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του εθνικού σχεδίου βάσει των διατάξεων της οδηγίας 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2001, σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων (6).

(27)

Η Επιτροπή σημειώνει περαιτέρω ότι στη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας και στη χρηματοδότηση των αντίστοιχων επενδύσεων που επιβάλλει το άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ θα υπεισέρχονται, κατά κανόνα, κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, τα κράτη μέλη οφείλουν να κοινοποιούν στην Επιτροπή τα μέτρα που περιλαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις. Μετά την κοινοποίηση, τα κράτη μέλη δεν μπορούν να εφαρμόσουν τα προτεινόμενα μέτρα πριν η διαδικασία αυτή καταλήξει σε τελική απόφαση της Επιτροπής. Η Επιτροπή σκοπεύει να εκδώσει στο άμεσο μέλλον κριτήρια συμβιβάσιμου για την αξιολόγηση των ενισχύσεων αυτού του είδους. Καθώς οι αιτήσεις βάσει του άρθρου 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ και κάθε επακόλουθη απόφαση της Επιτροπής δεν θίγουν κατά κανένα τρόπο τις υποχρεώσεις των κρατών μελών που αφορούν την κοινοποίηση των κρατικών ενισχύσεων και απορρέουν από το άρθρο 108 της ΣΛΕΕ, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προγραμματίζουν αναλόγως την κοινοποίηση των τυχόν απαιτούμενων κρατικών ενισχύσεων. Κατά την αξιολόγηση των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων και των εθνικών σχεδίων στο πλαίσιο του άρθρου 107 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, η Επιτροπή θα εξασφαλίζει ότι δεν προκαλούν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, λαμβάνοντας υπόψη τον στόχο που επιδιώκεται προς το κοινό συμφέρον μέσω του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Ειδικότερα, εάν το εθνικό σχέδιο συγκεντρώνει την ενίσχυση σε περιορισμένο αριθμό δικαιούχων ή υπάρχει πιθανότητα να ενδυναμώσει η ενίσχυση τη θέση των δικαιούχων στην αγορά, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι η ενίσχυση δεν θα προκαλεί αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού πέραν της απολύτως αναγκαίας υπό το πρίσμα των γενικών στόχων της εν λόγω οδηγίας.

(28)

Με δεδομένα τον τίτλο και το γενικό πλαίσιο του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, οι επιλέξιμες βάσει αυτής της διάταξης επενδύσεις θα πρέπει να αφορούν τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και να έχουν αναληφθεί από τις 25 Ιουνίου 2009 και μετά. Ωστόσο, δεν εξαιρούνται, κατ’ αρχήν, οι επενδύσεις σε άλλους ενεργειακούς τομείς, υπό τον όρο ότι αιτιολογούνται με ισχυρά επιχειρήματα βάσει του άρθρου 10γ της οδηγίας.

(29)

Τα κράτη μέλη είναι τα πλέον κατάλληλα να κρίνουν ποιες επενδύσεις συμβάλλουν καλύτερα στον εκσυγχρονισμό των οικείων τομέων ηλεκτρικής ενέργειας και είναι υπεύθυνα για τον προσδιορισμό των επενδύσεων που πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Οφείλουν επίσης να συντονίζουν την υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εκτέλεση των επενδύσεων που αναλαμβάνονται δυνάμει του άρθρου 10γ της εν λόγω οδηγίας σε εθνικό επίπεδο (7).

(30)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παραθέτουν στα εθνικά τους σχέδια κατάλογο των εγκαταστάσεων που πρόκειται να πραγματοποιήσουν τις προσδιοριζόμενες σε αυτά επενδύσεις, καθώς και κατάλογο των επενδύσεων που προβλέπεται να προκύψουν από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής. Θα πρέπει επίσης να διευκρινίζουν σε ποιο βαθμό οι επενδύσεις αυτές θα χρηματοδοτηθούν από κέρδη προερχόμενα από δικαιώματα εκπομπής που θα κατανεμηθούν δωρεάν και σε ποιο έτος του επενδυτικού κύκλου θα συμβεί αυτό.

(31)

Οι επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από κέρδη προερχόμενα από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ είναι δυνατόν να συμπληρώνουν επενδύσεις που χρηματοδοτούνται εν μέρει από άλλες πηγές της Ένωσης (π.χ. διάθεση χρηματοδοτικών πόρων από το απόθεμα για τους νεοεισερχόμενους κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10α παράγραφος 8 της οδηγίας, περιφερειακά ταμεία, Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας, Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Ανάκαμψη της Οικονομίας, Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Πρόγραμμα Ανάκαμψης, Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών κ.λπ.), εφόσον πληρούν τις απαιτήσεις του παρόντος εγγράφου και συμβιβάζονται με αυτά τα μέσα ή πηγές. Στις περιπτώσεις αυτές, όμως, μόνο το τμήμα της επένδυσης για το οποίο διατίθενται πόροι που προκύπτουν από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ έχει σημασία για τους σκοπούς του άρθρου 10 γ αυτής, με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες της Ένωσης για τα συνολικά όρια χρηματοδότησης.

(32)

Στο παράρτημα IV διευκρινίζεται περαιτέρω ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται η Επιτροπή τους όρους «υποδομή», «καθαρές τεχνολογίες» και «διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος και των πηγών εφοδιασμού» που χρησιμοποιούνται στο άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(33)

Στο παράρτημα V παρατίθεται ενδεικτικός κατάλογος τύπων επενδύσεων που είναι επιλέξιμες βάσει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(34)

Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, το ύψος των επενδύσεων που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο πρέπει να είναι ισοδύναμο, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, με την αγοραία αξία των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής. Για τον προσδιορισμό του ποσού που πρόκειται να επενδυθεί σε εθνικό επίπεδο, στα εθνικά σχέδια των επιλέξιμων κρατών μελών πρέπει να χρησιμοποιείται ως σημείο αναφοράς η αγοραία αξία των δικαιωμάτων εκπομπής.

(35)

Δεδομένου ότι τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να αναγράφουν στα εθνικά τους σχέδια το ακριβές ποσό που σκοπεύουν να επενδύσουν στο πλαίσιο του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η αγοραία αξία των δικαιωμάτων που πρόκειται να κατανεμηθούν δωρεάν σύμφωνα με το άρθρο 10γ της εν λόγω οδηγίας θα πρέπει να προσδιορίζεται εκ των προτέρων και να μην αναπροσαρμόζεται στη συνέχεια (8).

(36)

Η Επιτροπή συνιστά να συνάγεται η αγοραία αξία των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής από τις βάσει μοντέλων προβλέψεις των τιμών των ανθρακούχων εκπομπών στην Ευρώπη, οι οποίες περιλαμβάνονται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, του 2010, που συνόδευε την ανακοίνωσή της CΟΜ(2010) 265 τελικό (9). Πρόκειται για επικαιροποιημένες προβλέψεις στις οποίες έχουν ληφθεί υπόψη οι νέες περιστάσεις που επικρατούν στην Ένωση.

(37)

Κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις ετήσιες τιμές που παρατίθενται στο παράρτημα VI και στις οποίες έχουν ληφθεί υπόψη η ισχύουσα νομοθεσία και οι ισχύοντες στόχοι μείωσης των εκπομπών, ως τιμές αναφοράς για τον προσδιορισμό της ετήσιας αγοραίας αξίας της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων εκπομπών που θα εφαρμόζεται στα εθνικά τους σχέδια. Λαμβανομένων υπόψη των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίζουν να χρησιμοποιήσουν υψηλότερες τιμές για τον προσδιορισμό του ύψους των επενδύσεων: οι αριθμοί που εμφαίνονται στο παράρτημα VI αντιπροσωπεύουν απλώς το ελάχιστο επίπεδο που πρέπει να εφαρμόζεται.

(38)

Η αξία των επενδύσεων που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ σε δεδομένο κράτος μέλος πρέπει να αντιστοιχεί στην αγοραία αξία των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν κατ’ εφαρμογή του ίδιου άρθρου, εκτός εάν το κράτος μέλος μπορεί να αποδείξει ότι αυτό είναι αντικειμενικά αδύνατον. Τα κράτη μέλη οφείλουν να παρέχουν τα αναγκαία αποδεικτικά στοιχεία με τις αιτήσεις που υποβάλλουν σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της εν λόγω οδηγίας, ώστε η Επιτροπή να είναι σε θέση να διενεργεί την αξιολόγηση που προβλέπεται στην παράγραφο 6 του ίδιου άρθρου.

(39)

Στην οδηγία 2003/87/ΕΚ αναγνωρίζεται σιωπηρά το γεγονός ότι είναι δυνατόν να προκύψουν απροσδόκητα κέρδη από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, ιδίως στις περιπτώσεις που οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να μετακυλήσουν τη χρηματοοικονομική αξία των δικαιωμάτων εκπομπής στους πελάτες τους. Αυτό ισχύει για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας και αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους η εν λόγω οδηγία προβλέπει τον πλειστηριασμό ως εξ ορισμού κανόνα κατανομής με σκοπό να «εξαλειφθεί η δυνατότητα για παράπλευρα κέρδη» (10).

(40)

Κατά παρέκκλιση της αρχής του πλειστηριασμού ως εξ ορισμού μεθόδου κατανομής, το άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ προβλέπει τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας και, κατ’ επέκταση, αποδέχεται σιωπηρά την εμφάνιση απροσδόκητων κερδών. Ωστόσο, το εν λόγω άρθρο αποσκοπεί σαφώς στη χρησιμοποίηση των κερδών αυτών για τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτροπαραγωγής στο οικείο κράτος μέλος.

(41)

Τα μέτρα που προβλέπονται στο ενωσιακό δίκαιο πρέπει να ερμηνεύονται με γνώμονα τους στόχους τους. Βάσει των διατάξεων του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ και λαμβανομένου υπόψη του υποκείμενου στόχου του, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι τα απροσδόκητα κέρδη, τα οποία προκύπτουν για τις εταιρείες που επωφελούνται από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτροπαραγωγής στο οικείο κράτος μέλος. Στο ίδιο πνεύμα, η βέλτιστη χρήση της αξίας των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν συνεπάγεται ότι τα δικαιώματα αυτά δεν χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που θα πραγματοποιούσαν οι ενδιαφερόμενες εταιρείες για να συμμορφωθούν με άλλους στόχους και υποχρεώσεις που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο. Σε αντίθετη περίπτωση, θα συνιστούσαν απλώς πρόσθετα κέρδη που η οδηγία 2003/87/ΕΚ επιδιώκει να εξαλείψει και, συνεπώς, θα αντέβαιναν στους στόχους της. Επιπλέον, αυτό θα προκαλούσε αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού, ασυμβίβαστες με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας.

(42)

Για τους ανωτέρω λόγους, ο αποδέκτης των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ θα υποχρεούται να χρησιμοποιήσει την αξία των δικαιωμάτων αυτών αναλαμβάνοντας μια επένδυση που προσδιορίζεται στο εθνικό σχέδιο σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 1. Όταν εταιρείες λαμβάνουν δωρεάν δικαιώματα εκπομπής χωρίς να αναλαμβάνουν την επένδυση αυτή ή λαμβάνουν δωρεάν περισσότερα δικαιώματα εκπομπής από όσα είναι απαραίτητα για την ανάληψη των αντίστοιχων επενδύσεων που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο, πρέπει να υποχρεούνται να αποδίδουν την αξία του πλεονάσματος δικαιωμάτων στην οντότητα που αναλαμβάνει την επένδυση.

(43)

Δεδομένου ότι το εθνικό σχέδιο που αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό της ηλεκτροπαραγωγής στο οικείο κράτος μέλος, ενδέχεται να περιλαμβάνει επενδύσεις οι οποίες πρόκειται να πραγματοποιηθούν από εταιρείες που δεν υπόκεινται στο σύστημα της Ένωσης (11), δεν θα λαμβάνουν/μπορούν να λάβουν δωρεάν δικαιώματα εκπομπής όλες οι εταιρείες που προορίζονται να αναλάβουν τις προσδιοριζόμενες στο εθνικό σχέδιο επενδύσεις. Λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων του άρθρου 10γ παράγραφοι 1 και 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, οι διαχειριστές συστήματος μεταφοράς ή διανομής, κατά την έννοια του άρθρου 2 σημεία 4) και 6) της οδηγίας 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ (12), αποτελούν φορείς εκμετάλλευσης δικτύου κατά την έννοια του άρθρου 10γ παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Οι εταιρείες αυτές είναι γενικά πιθανόν να μην δραστηριοποιούνται στην παραγωγή ή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, δεν θα μπορούν να λάβουν δικαιώματα εκπομπής, μπορεί όμως να υποχρεωθούν να πραγματοποιήσουν επενδύσεις που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο.

(44)

Σύμφωνα με την 3η αρχή για το εθνικό σχέδιο και με το σημείο 27 του παρόντος εγγράφου κατευθύνσεων, όταν οι επενδύσεις στην παραγωγή ή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο κατ’ εφαρμογή του άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, θα μπορούσαν να προκαλέσουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού ή να δημιουργήσουν κίνδυνο ενίσχυσης δεσπόζουσας θέσης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάζουν το ενδεχόμενο να απαιτούν από τους δικαιούχους των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε συστήματα μεταφοράς και διανομής ή για την παραγωγή ή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας οι οποίες να μην προκαλούν τέτοιες στρεβλώσεις.

(45)

Δεν μπορεί επίσης να αποκλειστεί η περίπτωση δωρεάν κατανομής σε εταιρείες ενός αριθμού δικαιωμάτων των οποίων η αξία θα είναι μικρότερη από την απαιτούμενη για την κάλυψη επένδυσης που προσδιορίζεται στο εθνικό σχέδιο. Στην περίπτωση αυτή, θα είναι ίσως σκόπιμο να δίνεται στις εταιρείες αυτές η δυνατότητα να πραγματοποιούν την αντίστοιχη επένδυση που προσδιορίζεται στο εθνικό σχέδιο.

(46)

Για τους λόγους αυτούς, τα κράτη μέλη μπορούν να συγκροτούν μηχανισμό τήρησης λογαριασμών, εφόσον το κρίνουν απαραίτητο και σκόπιμο, για τη μεταφορά κονδυλίων στις περιπτώσεις που εκτίθενται ανωτέρω.

(47)

Στον μηχανισμό αυτό θα πρέπει πάντως να λαμβάνονται υπόψη οι ακόλουθες απαιτήσεις:

(48)

Η χρήση εσόδων των κρατών μελών που προέρχονται από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων (14) ή άλλων κρατικών εσόδων για τη χρηματοδότηση επενδύσεων οι οποίες περιλαμβάνονται στο εθνικό σχέδιο θα έχει ως αποτέλεσμα απροσδόκητα κέρδη για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας που λαμβάνουν δωρεάν δικαιώματα εκπομπής δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Λαμβανομένων υπόψη των αιτιολογικών σκέψεων 15 και 19 της τροποποιητικής οδηγίας 2009/29/ΕΚ, καθώς και του άρθρου 10γ παράγραφος 5 στοιχείο ε), της γενικής προσέγγισης και των γενικών στόχων της οδηγίας, η οποία προβλέπει τον πλειστηριασμό ως εξ ορισμού μέθοδο κατανομής, η Επιτροπή θα απορρίπτει κάθε αίτηση που θα έχει υποβληθεί σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 και στην οποία θα έχει υιοθετηθεί η προσέγγιση αυτή.

(49)

Τα κράτη μέλη που κάνουν χρήση της δυνατότητας δωρεάν κατανομής δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ ενδέχεται να αποφασίσουν ότι τα δικαιώματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο για παράδοση από την εγκατάσταση, το έτος κατά το οποίο και για το οποίο χορηγήθηκαν. Μια εταιρεία που λαμβάνει δικαιώματα υπό τις προϋποθέσεις αυτές δεν μπορεί να τα πωλήσει στην αγορά, να τα μεταφέρει σε άλλο έτος ή να επιτρέψει την παράδοσή τους από άλλη εγκατάσταση (έστω και της ίδιας εταιρείας).

(50)

Με τις προϋποθέσεις αυτές, το κράτος μέλος που τις επιβάλλει εκτίθεται σε κίνδυνο εφαρμογής του άρθρου 10γ κατά τρόπο ασυμβίβαστο με τους στόχους και την αρχιτεκτονική του συστήματος της Ένωσης, το οποίο αποσκοπεί στη συνολική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τρόπο αποτελεσματικό ως προς το κόστος και οικονομικά αποδοτικό. Η εφαρμογή της οδηγίας 2003/87/ΕΚ από τα κράτη μέλη κατά τρόπο αντίθετο προς τους στόχους της θα ήταν παράνομη.

(51)

Με τα μη μεταβιβάσιμα δικαιώματα εκλείπουν τα κίνητρα για τη λήψη μέτρων μείωσης των εκπομπών που είναι διαθέσιμα για τον κάτοχο των μη μεταβιβάσιμων δικαιωμάτων και εφικτά με κόστος χαμηλότερο από την ισχύουσα τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής. Ο κάτοχος μη μεταβιβάσιμων δικαιωμάτων θα θεωρεί πάντα την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων μείωσης δαπανηρότερη από την κάλυψη απλώς των εκπομπών με τα μη μεταβιβάσιμα δικαιώματα.

(52)

Με βάση τις εκτιμήσεις αυτές, η Επιτροπή συνιστά ένθερμα στα κράτη μέλη να μην κάνουν χρήση της δυνατότητας κατανομής μη μεταβιβάσιμων δικαιωμάτων εκπομπής. Εάν, παρόλα αυτά, τα κράτη μέλη θεωρούν απαραίτητη τη συγκεκριμένη δυνατότητα επιλογής, οφείλουν να αποδεικνύουν ότι την χρησιμοποιούν μόνο στον βαθμό που είναι αναγκαίος για να επιτύχουν ένα βασικό στόχο αντανακλώμενο στο άρθρο 10γ και ότι δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί αποτελεσματικότερα με άλλα μέσα. Στους λόγους που προβάλλουν τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη τα παρεχόμενα κίνητρα για μειώσεις των εκπομπών και η δυνητική αύξηση του κόστους συμμόρφωσης με το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής λόγω της επιλογής τους να μετατρέψουν ορισμένα δικαιώματα σε μη μεταβιβάσιμα.

(53)

Υπό το πρίσμα και με την επιφύλαξη των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί επιπλέον ότι θα πρέπει να είναι μεταβιβάσιμο τουλάχιστον το πλείστο των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν σύμφωνα με το άρθρο 10γ της οδηγίας. Συνιστά τον περιορισμό των τυχόν μη μεταβιβάσιμων δικαιωμάτων σε αριθμό που να μην υπερβαίνει τις συνολικές εκπομπές από την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε τομείς οι οποίοι δεν συνεπάγονται κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού στον βιομηχανικό τομέα του οικείου κράτους μέλους ή της Ένωσης (αυτό θα ίσχυε, λόγου χάριν, για τον οικιακό τομέα). Από το άρθρο 10γ παράγραφος 5 στοιχείο ε) και παράγραφος 6 προκύπτει ότι η Επιτροπή οφείλει να απορρίπτει τις αιτήσεις που ενδέχεται να προκαλέσουν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού.

(54)

Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα εξετάζει, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους της οδηγίας και, ειδικότερα, του άρθρου 10γ, αν δικαιολογείται ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής που μετατρέπονται σε μη μεταβιβάσιμα, δηλ. αν είναι απαραίτητος και ανάλογος με τον επιδιωκόμενο σκοπό, καθώς και αν θα μπορούσε να προκαλέσει αδικαιολόγητες στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή θα απορρίπτει τις υποβαλλόμενες σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 αιτήσεις, όταν διαπιστώνει ότι δεν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις.

(55)

Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 6, η Επιτροπή θα αξιολογεί τις αιτήσεις λαμβάνοντας υπόψη όλα τα σχετικά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων αυτών που απαριθμούνται στην παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου. Θα συνεκτιμά επίσης τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις Συνθήκες και τις γενικές αρχές του ενωσιακού δικαίου. Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική αξιολόγηση, οι αιτήσεις θα πρέπει να συντάσσονται με βάση το υπόδειγμα που παρατίθεται στο παράρτημα VII του παρόντος εγγράφου. Η Επιτροπή θα αρχίζει να αξιολογεί μια αίτηση μόνον αφού της έχουν υποβληθεί όλες οι σχετικές πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων των αποδεικτικών στοιχείων που είναι αναγκαία για την τεκμηρίωσή τους.

(56)

Τo άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ προστέθηκε με σκοπό να καταστήσει δυνατό τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτροπαραγωγής στα επιλέξιμα κράτη μέλη. Για τον λόγο αυτό, το άρθρο προβλέπει εξαίρεση από μια θεμελιώδη αρχή της οδηγίας. Σύμφωνα με την πάγια νομολογία, η εξαίρεση αυτή πρέπει να ερμηνεύεται και να εφαρμόζεται κατά τρόπο ώστε να περιορίζεται στον βαθμό που είναι αναγκαίος για την επίτευξη του καθοριζόμενου στο άρθρο 10γ στόχου, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τους υπέρτερους στόχους της εν λόγω οδηγίας.

(57)

Όσον αφορά την αξία των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν και τη σχέση τους με το ύψος των επενδύσεων που απαιτούνται βάσει του άρθρου 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, έχει σημασία να σημειωθεί ότι από τα δικαιώματα εκπομπής που κατανέμονται δωρεάν μπορεί να προκύψουν απροσδόκητα κέρδη για τις εταιρείες που επωφελούνται από τα συγκεκριμένα δικαιώματα, εάν η αξία τους δεν χρησιμοποιείται για επενδύσεις ή χρησιμοποιείται για επενδύσεις που θα πραγματοποιούνταν για τη συμμόρφωση με άλλους στόχους και υποχρεώσεις που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο. Στην περίπτωση αυτή, δεν θα εξασφαλιζόταν αντίστοιχη συμβολή στην επίτευξη του στόχου για τον οποίο έγινε δεκτή η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής σύμφωνα με το άρθρο 10γ.

(58)

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν τα δικαιώματα εκπομπής τα οποία κατανέμονται δωρεάν δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ είναι δυνατόν να προκαλέσουν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που δεν συμβιβάζονται με την παράγραφο 5 στοιχείο ε) του εν λόγω άρθρου, εάν τα συγκεκριμένα δικαιώματα δεν χρησιμοποιούνται για τον σκοπό για τον οποίο πρέπει να κατανέμονται.

(59)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή θα δίνει ιδιαίτερη έμφαση κατά την αξιολόγηση στο κατά πόσον η αξία των δικαιωμάτων εκπομπής που εκχωρούνται δωρεάν σε επιλέξιμες εγκαταστάσεις, δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, χρησιμοποιείται για την πραγματοποίηση επενδύσεων από τις εγκαταστάσεις αυτές ή, σε αντίθετη περίπτωση, θα εξακριβώνει αν η αξία των εν λόγω δικαιωμάτων εκπομπής τίθεται στη διάθεση εγκαταστάσεων/φορέων εκμετάλλευσης ή εταιρειών που δεν λαμβάνουν καθόλου ή λαμβάνουν ανεπαρκή δικαιώματα εκπομπής για την κάλυψη των αντίστοιχων επενδύσεων οι οποίες προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο.

(60)

Για λόγους διαφάνειας και προκειμένου να είναι δυνατή η βάσιμη αξιολόγηση των αιτήσεων από την Επιτροπή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημοσιεύουν την αίτησή τους πριν από την υποβολή της στην Επιτροπή, ώστε η τελευταία να είναι σε θέση να συνεκτιμά πληροφορίες και απόψεις προερχόμενες από άλλες πηγές. Οι αιτήσεις των κρατών μελών θα πρέπει να θεωρούνται περιβαλλοντικές πληροφορίες και να υπόκεινται στις απαιτήσεις της οδηγίας 2003/4/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2003, για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες και για την κατάργηση της οδηγίας 90/313/ΕΟΚ του Συμβουλίου (15), καθώς και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1367/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Σεπτεμβρίου 2006, για την εφαρμογή στα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας των διατάξεων της σύμβασης του Århus σχετικά με την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (16). Θα είναι επίσης αναγκαίο να ελέγχουν τα κράτη μέλη αν απαιτείται εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του εθνικού σχεδίου τους σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42/ΕΚ.

(61)

Τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν διατάξεις σχετικά με την παρακολούθηση και την επιβολή όσον αφορά τις προβλεπόμενες στο εθνικό σχέδιο επενδύσεις, ώστε να διασφαλιστεί η ορθή εκτέλεση των επενδύσεων αυτών. Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 5 στοιχείο δ) της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να παρατίθενται λεπτομερώς στις αιτήσεις για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής.

(62)

Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την παρακολούθηση και την επιβολή των επενδύσεων που προσδιορίζονται στα οικεία εθνικά σχέδια. Κατά την αξιολόγηση των αιτήσεων των κρατών μελών για δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής, σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 6 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στο κατά πόσον το κράτος μέλος έχει προβλέψει αποτελεσματικές διατάξεις σχετικά με την παρακολούθηση και επιβολή για την εφαρμογή του εθνικού σχεδίου, συμπεριλαμβανομένου μηχανισμού στενής παρακολούθησης και αποτελεσματικής επιβολής των επενδύσεων που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο. Προς τούτο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι έχουν τεθεί σε ισχύ οι αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για την υπαγωγή των επενδύσεων σε αυστηρό έλεγχο διενεργούμενο από τις αρμόδιες εθνικές αρχές που κατονομάζονται στην αίτηση.

(63)

Εν προκειμένω, τα ακόλουθα στοιχεία είναι σημαντικά:

(64)

Τα αποτελέσματα της διαδικασίας παρακολούθησης και επιβολής, συνοδευόμενα από ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία, πρέπει να αναφέρονται κάθε έτος μέσω των ετήσιων εκθέσεων που τα κράτη μέλη οφείλουν να υποβάλλουν στην Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Ειδικότερα, θα πρέπει να επισυνάπτονται στις εκθέσεις αντίγραφα των εγγράφων πιστοποίησης από εξωτερικό ελεγκτή (που φέρουν υπογραφή και επίσημη σφραγίδα) και επίσημη μετάφρασή τους στην αγγλική γλώσσα (εάν δεν έχουν συνταχθεί στη γλώσσα αυτή). Τα κράτη μέλη μπορούν, εάν το επιθυμούν, να δημοσιοποιούν τις σχετικές ετήσιες εκθέσεις των φορέων εκμετάλλευσης.

(65)

Οι ετήσιες εκθέσεις των κρατών μελών που αφορούν τις επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της ηλεκτροπαραγωγής, σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, θα πρέπει να υποβάλλονται στην Επιτροπή μέχρι τις 31 Ιανουαρίου κάθε έτους, η δε πρώτη να υποβληθεί το 2014. Στις εκθέσεις αυτές θα πρέπει να γίνεται ανασκόπηση του είδους και του ύψους των επενδύσεων που ανελήφθησαν το προηγούμενο έτος (17).

(66)

Οι ετήσιες εκθέσεις θα πρέπει να επιβεβαιώνουν με ουσιαστικά αποδεικτικά στοιχεία ότι οι επενδύσεις υλοποιούνται επιτοπίως και πληρούν τις απαιτήσεις της οδηγίας 2003/87/ΕΚ και του παρόντος εγγράφου κατευθύνσεων και, ιδίως, ότι συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

(67)

Είναι επίσης αναγκαίο να καταδεικνύουν οι εκθέσεις ότι το ποσό που επενδύεται ετησίως συνάδει με το συνολικό ύψος των προβλεπόμενων επενδύσεων για όλη την περίοδο εφαρμογής, το οποίο καθορίζεται στα εθνικά σχέδια των κρατών μελών σε συνάρτηση με την αγοραία αξία των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής που ορίζεται στο παρόν έγγραφο κατευθύνσεων. Δεν χρειάζεται να αντιστοιχούν οι επενδύσεις στην καθορισμένη αγοραία αξία των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής σε ετήσια βάση. Ωστόσο, κάθε απόκλιση μεταξύ της αξίας των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής και του ύψους των επενδύσεων θα πρέπει να διορθώνεται το έτος που έπεται εκείνου κατά το οποίο σημειώνεται, ώστε η πορεία των επενδύσεων κατά την περίοδο εφαρμογής να παραμένει αξιόπιστη, λαμβανομένης υπόψη της μείωσης του αριθμού δικαιωμάτων που επιτρέπεται να κατανέμονται δωρεάν.

(68)

Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, οι ετήσιες εκθέσεις πρέπει να βασίζονται στις εκθέσεις που υποβάλλουν ανά 12 μήνες στα κράτη μέλη οι φορείς εκμετάλλευσης σχετικά με την υλοποίηση των επενδύσεων που αναφέρονται στο εθνικό σχέδιο. Πρέπει επίσης να βασίζονται σε συμπληρωματικές πηγές πληροφοριών, ιδίως σε επίσημα στοιχεία και σε δεδομένα που έχουν επαληθευθεί από ανεξάρτητο φορέα. Στις εκθέσεις θα πρέπει να αναφέρονται οι πηγές των δεδομένων και να παρατίθενται τα στοιχεία αναφοράς των αποδεικτικών εγγράφων.

(69)

Πρέπει να υπάρχει διαφάνεια όσον αφορά τις ετήσιες εκθέσεις των κρατών μελών προς την Επιτροπή. Σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, οι εκθέσεις αυτές πρέπει να δημοσιοποιούνται. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο εμπιστευτικός χαρακτήρας των εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών.

(70)

Κατά την εκ μέρους της αξιολόγηση σύμφωνα με το άρθρο 10γ παράγραφος 6 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, η Επιτροπή θα εξετάζει την ορθότητα των ετήσιων εκθέσεων βάσει των παρεχόμενων αποδεικτικών στοιχείων και, εάν δεν έχουν υποβληθεί όλα τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία, θα μπορεί να ζητεί συμπληρωματικές πληροφορίες.

(71)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεν παρέχει μέσω των ετήσιων εκθέσεών του επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, από τα οποία προκύπτει ότι οι επενδύσεις που προσδιορίζονται στο εθνικό σχέδιο υλοποιούνται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και την αξία των δωρεάν κατανεμητέων δικαιωμάτων εκπομπής που καθορίζονται στο εθνικό σχέδιο, και εφόσον

τότε παραβιάζονται οι προϋποθέσεις τις οποίες ορίζει το άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, όσον αφορά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής και τις επενδύσεις που απαιτούνται βάσει της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου. Δεδομένου ότι οι προϋποθέσεις αυτές είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη των υποκείμενων στόχων του άρθρου 10γ, η απουσία επενδύσεων έχει ως αποτέλεσμα πρόσθετα κέρδη για τη σχετική εταιρεία και δεν συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της οδηγίας 2003/87/ΕΚ και, ειδικότερα, του άρθρου 10γ. Κατά συνέπεια, μπορεί να οδηγήσει σε παράνομη εφαρμογή της οδηγίας κατά τρόπο αντίθετο με τους στόχους της. Μπορεί επίσης να προβληματίσει σοβαρά την Επιτροπή στο πλαίσιο των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις. Εάν είναι απαραίτητο η Επιτροπή θα διενεργεί έρευνα βάσει του άρθρου 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ ή/και θα κινεί διαδικασίες για παράβαση. Η διαδικασία στο πλαίσιο του άρθρου 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ μπορεί να καταλήξει σε αναστολή της δωρεάν κατανομής, σύμφωνα με το άρθρο 10γ της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, ενός αριθμού δικαιωμάτων εκπομπής που αντιστοιχεί στο ύψος των ελλειπουσών επενδύσεων. Εάν δεν διορθωθεί η κατάσταση, το εμπλεκόμενο κράτος μέλος θα πρέπει τελικά να εκπλειστηριάσει τον αντίστοιχο αριθμό δικαιωμάτων σύμφωνα με τον κανονισμό που εκδόθηκε κατ’ εφαρμογή του άρθρου 10 παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.