27.10.2007   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 256/8

1.1

Στα συμπεράσματα της Προεδρίας του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης και 24ης Μαρτίου 2006 ζήτησε από την ΕΟΚΕ να παρουσιάσει, στις αρχές του 2008, συνοπτική έκθεση προς στήριξη της εταιρικής σχέσης για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

1.2

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρότεινε τους παρακάτω ειδικούς τομείς δράσεων προτεραιότητας για το διάστημα 2005-2008:

2.1

Παρά τα θετικά της αποτελέσματα, η στρατηγική της Λισσαβώνας δεν έχει αποδώσει τα μέγιστα μέχρι σήμερα, ιδίως στους τομείς της οικονομικής και της βιομηχανικής ανάπτυξης και της δημιουργίας περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας. Όσον αφορά τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, η Ευρώπη αντιμετωπίζει προκλήσεις από τους παραδοσιακούς και από πιο πρόσφατους ανταγωνιστές, στις οποίες δεν μπορεί να ανταποκριθεί καταλλήλως.

2.2

Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι αναγκασμένες να λειτουργούν σε μία ενιαία αγορά που παραμένει ατελής, ιδίως όσον αφορά την εναρμόνιση των φορολογικών κανόνων, την πολύ βραδεία εφαρμογή των οδηγιών από τα κράτη μέλη, τις εναπομένουσες διοικητικές επιβαρύνσεις και την έλλειψη κινητικότητας των εργαζομένων. Οι ΜΜΕ, ειδικότερα, δυσκολεύονται να υπερνικήσουν αυτά τα εμπόδια.

2.3

Άλλες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπισθούν είναι η έλλειψη επιχειρηματικού πνεύματος, η γήρανση του πληθυσμού και ο αντίκτυπός της στην επιχειρηματικότητα, η προσφορά εργασίας και η ανάγκη μεγαλύτερης επικέντρωσης στα θέματα της μεταβίβασης των επιχειρήσεων, της πρόσβασής τους στη χρηματοδότηση κατά τα στάδια της ίδρυσης και της ανάπτυξής τους, καθώς επίσης της πρόσβασής τους στα αποτελέσματα των ερευνών και, κατά συνέπεια, στις ευκαιρίες καινοτομίας.

2.4

Οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας. Η απαραίτητη αυτή συμβολή τους δεν λήφθηκε, εντούτοις, υπόψη κατά τα πρώτα έτη εφαρμογής της στρατηγικής. Θα πρέπει, ειδικότερα, να ενισχυθεί η συμμετοχή των οργανώσεων των ΜΜΕ στην αξιολόγηση της προόδου, όπως και ο ρόλος τους στην προώθηση των ΜΜΕ σε όλα τα επίπεδα πολιτικής. Επ' ευκαιρία της επόμενης αναθεώρησης των ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών για την ανάπτυξη και την απασχόληση για τα έτη 2008-2010, η ΕΟΚΕ ζητεί καλύτερα στοχοθετημένες και εξορθολογισμένες ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για τις ΜΜΕ, ιδίως όσον αφορά το κεφάλαιο των μικροοικονομικών μεταρρυθμίσεων. Προκειμένου να εξασφαλισθεί η πλήρης συμμετοχή τους στην διαδικασία αυτή, η ΕΟΚΕ παροτρύνει το Συμβούλιο να δώσει νομική βάση στον Χάρτη των Μικρών Επιχειρήσεων -όπως ζητήθηκε από το Κοινοβούλιο- ώστε να ενισχυθεί η βάση για ευρύτερη δράση. Οι ακόλουθες κατευθυντήριες γραμμές και δράσεις κρίνονται καθοριστικές για την ανάπτυξη του επιχειρηματικού δυναμικού των ΜΜΕ

2.4.1

Η ΕΟΚΕ παροτρύνει την Επιτροπή και το Συμβούλιο να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να καταστεί η προσέγγιση «Σκέψου πρώτα σε μικρή κλίμακα» κατευθυντήρια αρχή σε όλη τη σχετική νομοθεσία.

2.4.2

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να ανακηρυχθεί το 2009 «Έτος του επιχειρηματία», ούτως ώστε, αφενός, να δοθεί έμφαση στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι επιχειρηματίες στην ανάπτυξη και την ευημερία και, αφετέρου, να ενθαρρυνθούν οι νέοι κυρίως, αλλά όχι μόνον, να εξετάσουν το ενδεχόμενο μίας σταδιοδρομίας στον επιχειρηματικό χώρο.

2.4.3

Η ΕΟΚΕ ζητά να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για να εξασφαλισθεί ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και καινοτομία», το οποίο να παρέχει στήριξη και εύκολη πρόσβαση στις ΜΜΕ, και να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ΜΜΕ τόσο στο 7o πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας και ανάπτυξης όσο και στα διαρθρωτικά ταμεία. Η αποτελεσματικότητα και η προσβασιμότητα των εν λόγω προγραμμάτων, όπως επίσης της πρωτοβουλίας JEREMIE, θα πρέπει να τελούν υπό στενή παρακολούθηση.

2.4.4

Το ανθρώπινο κεφάλαιο αποτελεί το πολυτιμότερο στοιχείο μίας εταιρείας. Κατάλληλοι μηχανισμοί στήριξης, προσφορές προσαρμοσμένης κατάρτισης και ορθά σχεδιασμένα χρηματοοικονομικά κίνητρα θα έδιναν στις ΜΜΕ τη δυνατότητα να αναβαθμίσουν τις ικανότητες και τις δεξιότητες των εργαζομένων και των επιχειρηματιών μέσω της πραγματοποίησης περαιτέρω επενδύσεων στη συνεχή κατάρτιση.

2.4.5

Η ΕΟΚΕ παροτρύνει την Επιτροπή να προβεί σε ανάλυση της συμμετοχής των ΜΜΕ στα κοινοτικά προγράμματα. Αν η συμμετοχή τους δεν κριθεί ικανοποιητική, θα πρέπει να τεθεί ένα υποχρεωτικό ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής.

2.4.6

Οι δημόσιες συμβάσεις συνιστούν ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων των ΜΜΕ. Η συμμετοχή των ΜΜΕ θα πρέπει να παρακολουθείται στενά και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη διευκόλυνση της πρόσβασής τους στις δημόσιες συμβάσεις. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί, επίσης, η ανταλλαγή ορθών πρακτικών.

2.4.7

Στο επίπεδο της Επιτροπής, χρειάζεται να δημιουργηθεί μία συντονιστική διάρθρωση για μία πραγματική, αποδοτική και αποτελεσματική πολιτική για τις ΜΜΕ σε όλα τα προγράμματα, τις δράσεις και τα νομοθετικά μέτρα.

2.4.8

Είναι αναγκαίο να σχεδιαστούν ειδικές δράσεις προώθησης και αξιοποίησης των ορθών πρακτικών στον τομέα των ΜΜΕ και όσον αφορά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, ιδίως στις περιφέρειες που παρουσιάζουν χαμηλό βαθμό ανάπτυξης σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες. Αυτός ο τύπος δράσεων θα πρέπει να υλοποιηθεί μέσω των οργανώσεων των ΜΜΕ.

3.1

Η στρατηγική της Λισσαβώνας είναι ευρύτερα γνωστή, με λίγα λόγια, ως δέσμευση να καταστεί η Ευρώπη μέχρι το 2010 η πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο. Επιπροσθέτως αυτών των γενικών γραμμών, το Συμβούλιο υιοθέτησε, τον Ιούνιο του 2000, στη Σάντα Μαρία ντα Φέιρα, τον «Χάρτη των Μικρών Επιχειρήσεων».

3.2

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι, εξ αρχής, η εντολή της Λισσαβώνας της 24ης Μαρτίου 2000:

3.3

Στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου του 2005, το Συμβούλιο προέβη σε μία ενδιάμεση επανεξέταση της στρατηγικής της Λισσαβώνας και αποφάσισε να ανακινήσει τη διαδικασία, εστιάζοντας εκ νέου στην ανάπτυξη και την απασχόληση ως κορυφαίες πολιτικές προτεραιότητες της Ευρώπης. Συμφωνήθηκαν ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη και την απασχόληση (1) με σκοπό την ενίσχυση της συνοχής των μεταρρυθμιστικών μέτρων και τη χάραξη ενός «χάρτη πορείας» για τον σχεδιασμό των εθνικών προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων.

3.4

Κατά την εξέλιξη της στρατηγικής της Λισσαβώνας, η επιδίωξη της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης συνιστά ένα κρίσιμο στοιχείο για τη βελτίωση της οικονομικής ευημερίας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την προστασία και τη βελτίωση των βιοτικών προτύπων. Με τη σειρά τους, η καλύτερη ποιότητα ζωής, οι κοινωνικές βελτιώσεις και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ανάπτυξη. Εκεί όπου η στρατηγική της Λισσαβώνας δεν έχει αποδώσει μέχρι σήμερα είναι κυρίως στους τομείς της οικονομικής και βιομηχανικής ανάπτυξης και της δημιουργίας περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας. Σε ό,τι αφορά τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, η Ευρώπη αντιμετωπίζει δυσκολίες. Από την έναρξη της διαδικασίας της Λισσαβώνας, πραγματοποιήθηκαν δύο διευρύνσεις της ΕΕ, με τις οποίες ο αριθμός των κρατών μελών της αυξήθηκε από τα 15 στα 25 και έπειτα στα 27 κράτη μέλη.

3.5

Η ΕΟΚΕ θα ήθελε να επισημάνει κατ' αρχάς ότι η στρατηγική της Λισσαβώνας συνέβαλε στην υλοποίηση διαφόρων θετικών εξελίξεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι εξής:

3.6

Παρά τα προαναφερθέντα θετικά σημεία, η βασική παρατήρηση είναι ότι η Ευρώπη, παγιδευμένη μεταξύ των μεγάλων βιομηχανοποιημένων ανταγωνιστών της και των αναδυόμενων οικονομιών με χαμηλό κόστος παραγωγής της που κάνουν ολοένα και μεγαλύτερη χρήση των νέων τεχνολογιών, βρίσκεται αντιμέτωπη με όλο και μεγαλύτερες ανταγωνιστικές προκλήσεις. Αρκετοί δείκτες προξενούν ανησυχία, και πιο συγκεκριμένα:

3.7

Ταυτόχρονα, οι μεταρρυθμίσεις της στρατηγικής της Λισσαβώνας σημειώνουν καθυστέρηση:

3.7.1

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα κράτη μέλη ανέλαβαν μεν να ολοκληρώσουν την ενιαία αγορά σε πολλούς τομείς (ενέργεια, υπηρεσίες, δημόσιες συμβάσεις, διευρωπαϊκά δίκτυα, προσαρμογή των δημοσίων υπηρεσιών), αρνούνται όμως να προβούν στην εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων εντός του προβλεπομένου χρονικού πλαισίου.

3.7.1.1

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Επιτροπή ανέλαβε, ήδη από τη δεκαετία του 1990, μία πληθώρα πρωτοβουλιών, προκειμένου, πρώτον, να κατανοήσει καλύτερα τις ανάγκες και τη λειτουργία των ΜΜΕ και, δεύτερον, να στηρίξει την ανάπτυξή τους και να τις βοηθήσει να αξιοποιήσουν καλύτερα το δυναμικό τους για δημιουργία θέσεων εργασίας. Αυτές οι δράσεις ενισχύθηκαν τα τελευταία χρόνια με τον διορισμό του Εκπροσώπου της Επιτροπής για τις ΜΜΕ, με το σχέδιο δράσης για την επιχειρηματικότητα που υιοθετήθηκε το 2004, με τις προσπάθειες για καλύτερη νομοθεσία και καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και με το πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ).

3.7.2

Σε εθνικό επίπεδο, τα αποτελέσματα ποικίλλουν και οι αδυναμίες αφορούν κατά κύριο λόγο:

3.7.3

Τα νέα κράτη μέλη πρέπει συχνά να υπερνικήσουν πρόσθετα μειονεκτήματα, οφειλόμενα στην ύπαρξη αναπτυξιακού χάσματος, παραδείγματος χάρη στον τομέα της απασχόλησης, των τεχνολογιών ή του περιβάλλοντος, παρότι ορισμένες φορές τα μειονεκτήματα αυτά αντισταθμίζονται επίσης από μέτρα ανανέωσης που είναι πιο ριζικά από ό,τι στην ΕΕ-15.

3.8

Πρέπει, τέλος, να αναφερθεί και η έκθεση που καταρτίστηκε από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) κατόπιν αιτήσεως του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου 2005, όπου παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων της ΕΟΚΕ με τους εταίρους της, σε όλα τα κράτη μέλη και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας και τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων και άλλων παραγόντων της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών (2). Τα τελευταία χρόνια, η ΕΟΚΕ έχει δημοσιεύσει διάφορες εκθέσεις σχετικά με τη στρατηγική της Λισσαβώνας και τις ειδικότερες πτυχές της (3).

4.1.1

Οι ΜΜΕ αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων (99,8 %) στην Ευρώπη. Η πιο συνηθισμένη μορφή ευρωπαϊκής επιχείρησης είναι η πολύ μικρή επιχείρηση (91 %), ενώ οι μικρές επιχειρήσεις αποτελούν το 7 %. Οι περισσότερες λοιπόν επιχειρήσεις στην Ευρώπη όχι μόνο είναι μικρές, αλλά αντιπροσωπεύουν και ένα σημαντικό ποσοστό τόσο της ευρωπαϊκής επαγγελματικής πείρας (τα δύο τρίτα της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα) όσο και της οικονομικής δραστηριότητας (57 % του ΑΕγχΠ) (4).

4.1.2

Προκειμένου να βελτιωθεί η παρακολούθηση των οικονομικών επιδόσεων των ΜΜΕ, η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ανακινήσει τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις ΜΜΕ.

4.1.3

Οι ΜΜΕ είναι οι κύριες επιχειρήσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας, ενώ ταυτόχρονα αντιπροσωπεύουν μια από τις βασικές πηγές εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού (φόροι, ΦΠΑ, κλπ.) και προσφέρουν τη δυνατότητα επαγγελματικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης σε σημαντικό μέρος του πληθυσμού, ιδίως στο πλέον δραστήριο και καινοτόμο τμήμα στοιχείο που ωθεί την οικονομία στην πρόοδο. Επιπλέον, διασφαλίζουν το βασικό συστατικό στοιχείο ενός οικονομικού υπόβαθρου που ευνοεί την οικονομία της αγοράς, χαρακτηρίζεται από ευελιξία, καινοτομικότητα και δυναμισμό και αποτελεί το φυτώριο των μελλοντικών μεγάλων επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στους νέους τομείς της οικονομίας που βασίζονται σε σύνθετες τεχνολογίες υψηλής αποδοτικότητας.

4.2.1

Με την έμφαση που δίδεται στην ανταγωνιστικότητα αναγνωρίζεται η ανάγκη να επιτευχθεί βιώσιμη ανταγωνιστικότητα σε μια ανοικτή και παγκόσμια οικονομία με την αύξηση της χρήσης των νέων τεχνολογιών στην Ευρώπη, τον προσδιορισμό αποτελεσματικότερης επαγγελματικής κατάρτισης, την εξειδίκευση του εργατικού δυναμικού και τη βελτίωση της παραγωγικότητας. Η έννοια της ποιότητας (ποιότητα των αγαθών, των υπηρεσιών, των κανονιστικών ρυθμίσεων, της διακυβέρνησης, της απασχόλησης, των κοινωνικών σχέσεων και του περιβάλλοντος) κατέχει κεντρική θέση στη στρατηγική.

4.2.2

Προκειμένου να εξασφαλισθεί οικονομική σταθερότητα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρήσουν τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς τους στόχους καθ' όλη τη διάρκεια του οικονομικού κύκλου ή να λάβουν όλα τα αναγκαία διορθωτικά μέσα. Με την επιφύλαξη αυτής της υποχρέωσης, θα πρέπει να αποφεύγουν προκυκλικές δημοσιονομικές πολιτικές. Τα κράτη μέλη που παρουσιάζουν ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, με κίνδυνο τη μη βιωσιμότητα, οφείλουν να προσπαθήσουν να τα διορθώσουν με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα προάγουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα, καθώς και μέσω δημοσιονομικών πολιτικών. Τα μέτρα αυτά συνιστούν το ελάχιστο, δεδομένης της γήρανσης του ευρωπαϊκού πληθυσμού.

4.2.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι μόνο ο εκ βάθρων αναπροσανατολισμός της οικονομικής πολιτικής και ιδιαίτερα της μακροοικονομικής πολιτικής μπορεί να άρει τα εσωτερικά εμπόδια που αναχαιτίζουν τη βιώσιμη και ευρεία ανάκαμψη της οικονομικής συγκυρίας στην ΕΕ. Η ΕΕ πρέπει να στηριχθεί στις δικές της δυνάμεις για να επαναφέρει την ευρωπαϊκή οικονομία στον δρόμο της ανάπτυξης και της πλήρους απασχόλησης. Αυτό θα απαιτήσει μια ισορροπημένη μακροοικονομική πολιτική, με δεδηλωμένο στόχο την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής της Λισσαβώνας, και ειδικότερα την πλήρη απασχόληση, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας· και τον πραγματικό συνυπολογισμό της υποχρέωσης για βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Διάσκεψης Κορυφής του Γκέτεμποργκ.

4.2.4

Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι ο στόχος της νομισματικής πολιτικής θα πρέπει να είναι η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της σταθερότητας των τιμών, της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης. Θα ήταν σκόπιμο να παροτρυνθεί η ΕΚΤ να επιδιώξει τη σταθερότητα υπό την ευρεία έννοια, δηλαδή όχι μόνο τη σταθερότητα των τιμών, αλλά και τη σταθερότητα της ανάπτυξης, της πλήρους απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής (5). Για να επιτευχθούν αποτελέσματα, είναι σημαντικό να συμφωνούν οι εθνικοί προϋπολογισμοί με τις πολιτικές της ΕΚΤ και να τηρείται το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

4.2.5

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ επισημαίνει την ιδιαίτερη σημασία των υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις ως μέρους των ΜΜΕ για την επιτυχία της διαδικασίας της Λισσαβώνας και για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Σε συνέχεια της σχετικής ανακοίνωσης της Επιτροπής (6), η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός ρυθμιστικού περιβάλλοντος εντός του οποίου οι ΜΜΕ να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της κοινωνίας με τις οποίες έρχονται αντιμέτωπες.

4.2.6

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει επίσης την εκτενή ανάλυση των μέτρων στήριξης που απαιτούνται σε 27 τομείς της μεταποιητικής βιομηχανίας, που γίνεται στο έγγραφο της Επιτροπής για μία ολοκληρωμένη βιομηχανική πολιτική, αλλά επιμένει στην ανάγκη πραγματικής εφαρμογής αυτής της πολιτικής σε συντονισμό με τα κράτη μέλη (7).

4.3.1

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει πλήρως την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής να μειώσει τον διοικητικό φόρτο για τις επιχειρήσεις κατά 25 % μέχρι το 2012 (9). Τούτο μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ΑΕγχΠ της ΕΕ κατά 1,5 %. Η ΕΟΚΕ παροτρύνει την Επιτροπή να παρουσιάσει μία σαφή στρατηγική για την απλοποίηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος, προκειμένου να αποφευχθεί η αποτυχία τελεσφόρησης (10).

4.3.2

Η ελάφρυνση του διοικητικού φόρτου μπορεί να ενισχύσει τον οικονομικό δυναμισμό. Ο περιορισμός του όγκου των νομικών και των κανονιστικών υποχρεώσεων απαιτεί μία σφαιρική προσέγγιση, όχι μόνο εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και εκ μέρους των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών. Είναι σημαντικό να είναι οι ρυθμίσεις καλά σχεδιασμένες και αναλογικές.

4.3.3

H EOKE είναι υπέρ της σύστασης της Επιτροπής Ανάλυσης Επιπτώσεων (στις επιχειρήσεις), η οποία αναγγέλθηκε από την Επιτροπή στη στρατηγική της επισκόπησης του προγράμματος για τη βελτίωση της νομοθεσία (11) με στόχο την ενίσχυση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των αναλύσεων επιπτώσεων. Το πεδίο δράσης της ωστόσο, δεν θα πρέπει να περιοριστεί στον απλό συντονισμό, αλλά θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η ποιότητα της εργασίας σε σχέση με τις ΜΜΕ και η ανάλυση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών των νομοθετικών προτάσεων. Οι νέες ρυθμίσεις στο εθνικό και στο κοινοτικό επίπεδο θα πρέπει να εξετάζονται για να αναλύονται οι επιπτώσεις τους στις ΜΜΕ.

4.3.4

Οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις των νέων ή των αναθεωρημένων κανονιστικών ρυθμίσεων πρέπει να αναλύονται προσεκτικά, ώστε να προσδιορίζονται οι δυνητικές αντισταθμίσεις και συνέργειες μεταξύ των διάφορων στόχων πολιτικής. Επιπλέον, οι υφιστάμενες ρυθμίσεις θα πρέπει να ελέγχονται ως προς τη δυνατότητα απλοποίησης και να αξιολογείται η επίπτωσή τους στην ανταγωνιστικότητα. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις εκτιμήσεις επιπτώσεων των ανεξάρτητων επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των μικρών επιχειρήσεων, σε σχέση με όλες τις νομοθετικές και τις κανονιστικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τέλος, αναπτύσσεται επί του παρόντος μία κοινή προσέγγιση για τον υπολογισμό του διοικητικού κόστους της νέας και της ήδη υφιστάμενης νομοθεσίας. Η προσέγγιση «Σκέψου πρώτα σε μικρή κλίμακα» θα πρέπει να αποτελέσει κατευθυντήρια αρχή τόσο κατά την επανεξέταση της υφιστάμενης νομοθεσίας όσο και κατά την εκπόνηση νέας. Τούτο σημαίνει ότι η νομοθεσία οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες των ΜΜΕ.

4.3.5

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι οι βελτιώσεις είναι ιδιαιτέρα σημαντικές για τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), που συνήθως διαθέτουν περιορισμένους μόνον πόρους για να αντιμετωπίσουν τον διοικητικό φόρτο, τον οποίο επιβάλλει τόσο η κοινοτική όσο και η εθνική νομοθεσία.

4.3.6

Πρέπει να γίνουν τα απαραίτητα βήματα, ώστε να εξασφαλισθεί ότι όλα τα κράτη μέλη εφαρμόζουν έγκαιρα και ποιοτικά όλες τις οδηγίες, ώστε να πεισθούν οι εθνικές και περιφερειακές κυβερνήσεις και νομοθέτες να αρχίσουν το δικό τους σχέδιο απλοποίησης, ξεκινώντας από εκείνες τις ρυθμίσεις όπου υπήρξε υπερβολική συσσώρευση ρυθμιστικών παρεμβάσεων («gold-plating») κατά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού δικαίου.

4.3.7

Οι περισσότεροι από τους φορείς χάραξης της πολιτικής σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο δεν γνωρίζουν αρκετά για τις μικρές επιχειρήσεις και τις πραγματικές τους ανάγκες. Η καλύτερη συμμετοχή των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων των ΜΜΕ (12) σε όλα τα επίπεδα αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βελτίωση της ποιότητας της πολιτικής των ΜΜΕ στην Ευρώπη. Η ενίσχυση των ενώσεων των μικρών επιχειρήσεων αποτελεί επίσης ουσιώδες στοιχείο του Ευρωπαϊκού Χάρτη των Μικρών Επιχειρήσεων (2000). Οι αντιπροσωπευτικές οργανώσεις των ΜΜΕ θα πρέπει να συμμετέχουν, ως σημαντικοί συντελεστές, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα.

4.3.8

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Μικρών Επιχειρήσεων που αποδείχθηκε χρήσιμο μέσο για την παρακολούθηση της προόδου και τον εντοπισμό των προβλημάτων των ΜΜΕ και το οποίο κινητοποιεί, επίσης, τα κράτη μέλη να αναλαμβάνουν δράση με στόχο τη βελτίωση του συντονισμού των επιχειρηματικών πολιτικών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι σημαντικό να υπάρξει ένας σταθερός ρυθμός ένταξης των εκθέσεων εφαρμογής του Χάρτη στις ετήσιες εκθέσεις του προγράμματος της Λισσαβώνας. Ο Χάρτης πρέπει να συνεχίσει να επικαιροποιείται και να συμπληρώνεται υπό το φως της αναθεωρημένης στρατηγικής της Λισσαβώνας και της διαδικασίας διεύρυνσης της ΕΕ.

4.4.1

Η επιχειρηματικότητα αποτελεί ένα σύνθετο φαινόμενο, που περιλαμβάνει στοιχεία πρωτοβουλίας, κινδύνου και καινοτομίας. Οι μικρές και νέες επιχειρήσεις παράγουν καινοτομίες, γεμίζουν τα εξειδικευμένα τμήματα της αγοράς, δημιουργούν θέσεις εργασίας και αυξάνουν τον ανταγωνισμό, προάγοντας έτσι την οικονομική αποδοτικότητα.

4.4.2

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πλήττεται στο σύνολό της από χαμηλή νέα επιχειρηματική δραστηριότητα. Στην πιο πρόσφατη έκθεση του Global Entrepreneurship Monitor, κανένα ευρωπαϊκό κράτος μέλος δεν περιλαμβάνεται ανάμεσα στα 10 πρώτα κράτη (14). Αντιθέτως, 8 κράτη μέλη περιλαμβάνονται στα 10 κράτη με τα χαμηλότερα επίπεδα συμμετοχής (15).

4.4.3

Η επιχειρηματικότητα είναι σημαντική για το σύνολο της κοινωνίας. Για να προαχθεί και να αυξηθεί η συνειδητοποίηση της καλλιέργειας στην επιχειρηματική σκέψη και η κατανόηση της σημασίας της επιχειρηματικότητας για τη συνολική ανάπτυξη μιας χώρας, η EOKE προτείνει να ανακηρυχθεί το 2009 «Ευρωπαϊκό Έτος της Επιχειρηματικότητας». Στο πλαίσιο αυτό, η EOKE σημειώνει ότι το 2010 θα πραγματοποιηθεί η ενδιάμεση αναθεώρηση αρκετών σχετικών κοινοτικών προγραμμάτων. Είναι απαραίτητο να διαμορφωθεί μια θετική στάση του κοινού έναντι της επιχειρηματικότητας. Το Ευρωπαϊκό Έτος θα παράσχει την ευκαιρία παγίωσης και ενίσχυσης των υφιστάμενων ανταλλαγών βέλτιστων πρακτικών.

4.4.4

Υπάρχει μεγάλη ανάγκη στην ΕΕ για αλλαγές στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ιδίως στο επίπεδο της ανώτατης εκπαίδευσης, προκειμένου να δοθεί περισσότερη έμφαση στην προηγμένη επιχειρηματική εκπαίδευση, στη στρατηγική αξία της διαχείρισης των πληροφοριών και στις ΤΠΕ και τη δικτύωση. Ο ρόλος των σχολείων και των πανεπιστημίων συνιστά ουσιώδη παράγοντα για την προώθηση ενός επιχειρηματικού πνεύματος μεταξύ των νέων. Προτείνεται, παραδείγματος χάρη, η ενεργός συμμετοχή εκπροσώπων των εταιρειών στην εκπαίδευση, όπως επίσης η συμμετοχή των επιχειρηματικών οργανώσεων. Οι δραστηριότητες των μέσων ενημέρωσης και η εικόνα που διαβιβάζουν για τις επιχειρήσεις είναι εξίσου σημαντικές.

4.4.5

Κρίνεται σκόπιμο να ενταθούν οι πολιτικές που αποσκοπούν στην παροχή βοήθειας για τη δημιουργία και την ανάπτυξη επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων, μεταξύ άλλων, της μείωσης του χρόνου και του κόστους για την ίδρυση επιχειρήσεων, μέτρων για τη βελτίωση της πρόσβασης στο κεφάλαιο επιχειρηματικού κινδύνου, του πολλαπλασιασμού των προγραμμάτων επιχειρηματικής κατάρτισης, δράσεων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε δίκτυα και υπηρεσίες κοινής ωφελείας και της καθιέρωσης πυκνότερου δικτύου υπηρεσιών υποστήριξης των μικρών επιχειρήσεων. Χρειάζονται, επιπλέον, πολιτικές αποφάσεις για τη μεταρρύθμιση των φορολογικών συστημάτων, των κανονιστικών ρυθμίσεων, της πρόσβασης στην αγορά, των διαδικασιών διάσωσης και αναδιάρθρωσης, καθώς επίσης του κληρονομικού δικαίου. Απαραίτητη είναι, τέλος, και μία αλλαγή νοοτροπίας σχετικά με την αντιμετώπιση της χρεοκοπίας.

4.4.6

Η δυνατότητα χρηματοδότησης κατά τα πρώτα στάδια μίας επιχείρησης αποτελεί καίριο ζήτημα. Στο Βέλγιο η κυβέρνηση ανέλαβε πρωτοβουλίες για την κάλυψη του ελλείμματος ιδίων κεφαλαίων. Ένα παράδειγμα αποτελεί το ταμείο ARKimedes, το οποίο έχει συγκεντρώσει 110 εκατομμύρια ευρώ σε μορφή μετοχών ή ομολογιών, υπό την εγγύηση της περιφερειακής κυβέρνησης της Φλάνδρας.

4.4.7

Εξίσου απαραίτητη είναι η παροχή πληροφοριών και υπηρεσιών υποστήριξης στις επιχειρήσεις και ιδιαίτερα στους νέους επιχειρηματίες. Στην Φλάνδρα (Βέλγιο) τα προγράμματα παροχής συμβουλών έχουν αποδειχθεί πολύ χρήσιμα.

4.4.8

Ο φόβος της αποτυχίας έχει ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στη δυνητική ίδρυση νέων επιχειρήσεων. Χρειάζεται να υιοθετηθεί ένα κατάλληλο κοινωνικό πλαίσιο για τους αυτοαπασχολούμενους. Θα πρέπει, επίσης, να δίνεται ευκολότερα στους αυτοαπασχολούμενους μία δεύτερη ευκαιρία.

4.5.1

Θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες της ενιαίας αγοράς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έπρεπε πλέον να καρπούται τα πλεονεκτήματα μιας αγοράς, η οποία είναι μεγαλύτερη από των ΗΠΑ ή της Κίνας, εντούτοις:

4.5.2

Η ελκυστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως τόπου πραγματοποίησης επενδύσεων εξαρτάται από το μέγεθος και το άνοιγμα των αγορών της, από το κανονιστικό της περιβάλλον και την ποιότητα των υποδομών της. Η αύξηση των επενδύσεων θα καταστήσει την Ευρώπη πιο παραγωγική, δεδομένου ότι τα επίπεδα παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού δεν εξαρτώνται μόνο από τις επενδύσεις στη γνώση και στην υποδομή, αλλά και από τις επενδύσεις στο υλικό και στο ανθρώπινο κεφάλαιο.

4.5.3

Η ικανότητα των ευρωπαίων παραγωγών να ανταγωνίζονται και να επιβιώνουν στην διεθνή αγορά αποτελεί το κλειδί της ανταγωνιστικής τους δύναμης στις παγκόσμιες αγορές. Ενώ το επίπεδο ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς αγαθών είναι ικανοποιητικό, οι αγορές υπηρεσιών παραμένουν, σε νομική ή σε πραγματική βάση, μάλλον κατακερματισμένες. Για να προαχθεί η οικονομική ανάπτυξη και η απασχόληση και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, η εσωτερική αγορά υπηρεσιών πρέπει να είναι πλήρως λειτουργική, διαφυλάσσοντας παράλληλα το ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο. Η κατάργηση των φορολογικών εμποδίων στις διασυνοριακές δραστηριότητες και η άρση των εναπομεινάντων εμποδίων στην κινητικότητα των εργαζομένων θα επιφέρει επίσης σημαντικά κέρδη αποδοτικότητας. Τέλος, η πλήρης ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής και της απασχόλησης, επιτρέποντας έτσι μια αποτελεσματικότερη κατανομή των κεφαλαίων και βελτιώνοντας τις συνθήκες για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.

4.5.4

Για τις ΜΜΕ, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών, η εσωτερική αγορά δεν έχει υλοποιηθεί πλήρως. Τα μεγάλα διοικητικά εμπόδια στις διασυνοριακές δραστηριότητες και τα μη προσαρμοσμένα ευρωπαϊκά πρότυπα εμποδίζουν τις μικρές επιχειρήσεις να επωφεληθούν μίας μεγαλύτερης αγοράς.

4.5.5

Τα πρότυπα διαδραματίζουν μείζονα ρόλο για την πρόσβαση στις αγορές. Οι τρέχουσες διαδικασίες τυποποίησης δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τους τις ιδιαιτερότητες της βιοτεχνίας και των ΜΜΕ. Οι μικρές επιχειρήσεις δεν συμμετείχαν στην επεξεργασία των ευρωπαϊκών και των διεθνών προτύπων. Παρά τη σημαντική υποστήριξη της Επιτροπής προς διαρθρώσεις όπως η NORMAPME (17), απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες προς όφελος των ΜΜΕ, ιδίως για τις περιορισμένες σειρές και τις ειδικά προσαρμοσμένες παραγωγές, προκειμένου να επιτευχθεί χαμηλότερο κόστος των προτύπων, πιο ισορροπημένη εκπροσώπηση στις τεχνικές επιτροπές και απλούστευση των συστημάτων τυποποίησης.

4.5.6

Υπάρχει σημαντικό περιθώριο για περαιτέρω βελτιώσεις στις πρακτικές των δημοσίων συμβάσεων. Οι βελτιώσεις αυτές θα αντικατοπτριστούν στην αύξηση του ποσοστού των δημοσίων συμβάσεων που δημοσιοποιούνται. Πρέπει να δοθεί έμφαση στις δυνατότητες των ΜΜΕ να συμμετάσχουν στις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την κατάρτιση εκ μέρους της Επιτροπής μιας σύνοψης των ορθών πρακτικών σε αυτόν τον τομέα που έχουν καταγραφεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία και οι οποίες οδήγησαν σε ενίσχυση της πρόσβασης των ΜΜΕ στις δημόσιες συμβάσεις.

4.5.7

Οι ΜΜΕ στην Ευρώπη είναι αντιμέτωπες με 27 διαφορετικά φορολογικά συστήματα, γεγονός που προκαλεί απαγορευτικά έξοδα συμμόρφωσης και δημιουργεί σοβαρούς φραγμούς στην εσωτερική αγορά. Το κόστος συμμόρφωσης για τις μικρές επιχειρήσεις είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι για τις μεγάλες επιχειρήσεις (18). Αναμένεται απλοποίηση, ιδίως προς όφελος των ΜΜΕ.

4.6.1

Στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποιημένης και γνωσιοκεντρικής οικονομίας, οι επιχειρήσεις οφείλουν να προσαρμόζονται διαρκώς στις αλλαγές. Οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες χρειάζονται, περισσότερο από ποτέ, μία στέρεα βάση γνώσεων και προσόντων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο ανταγωνισμό και να μπορέσουν να κερδίσουν τον αγώνα της καινοτομίας. Επιπλέον, οι τεχνολογικές εξελίξεις απαιτούν τη διαρκή ανάπτυξη νέων ικανοτήτων, ιδίως στον τομέα των ΤΠΕ, και την απόκτηση ενημερωμένων δεξιοτήτων τόσο για τους επιχειρηματίες όσο και για τους εργαζόμενους (19).

4.6.2

Από το 2000, με τη στρατηγική της Λισσαβώνας, έχουν σαφώς ενισχυθεί οι στόχοι της εκπαίδευσης και οι στρατηγικές της διά βίου μάθησης στην Ευρώπη, χρειάζονται εντούτοις ακόμα περαιτέρω βελτιώσεις, όπως αναφέρεται στην έκθεση αξιολόγησης του 2006 για το «Κοινό πλαίσιο δράσεων για τη διά βίου ανάπτυξη προσόντων και ικανοτήτων», το οποίο συμφωνήθηκε από τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους (ETUC, Business Europe, CEEP, UEAPME) το 2002. Σε αυτό το πλαίσιο, το νέο κοινοτικό «Ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης στον τομέα της διά βίου μάθησης» πρέπει επίσης να ενταχθεί πλήρως σε αυτήν την προσπάθεια, δεδομένου ότι ο επίσημος σκοπός του είναι να συμβάλει στην υλοποίηση των στόχων της Λισσαβώνας, δηλαδή «την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προηγμένης κοινωνίας της γνώσης με βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και με μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή».

4.6.3

Όπως ορθά υπογράμμισε η ΕΟΚΕ (20), «τα μέχρι τώρα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα, ήταν από τις λίγες δραστηριότητες της Ένωσης που απευθύνονταν άμεσα στους ευρωπαίους πολίτες. Το νέο πρόγραμμα πρέπει να έχει ως στόχο, αφενός μεν την προώθηση μιας δημοκρατικής εξέλιξης βασιζόμενης στο ιδανικό της συμμετοχικής δημοκρατίας και σε ενεργούς πολίτες, αφετέρου δε την προώθηση της απασχόλησης και μιας ευρείας αγοράς εργασίας». Δεδομένου μάλιστα, ότι το νέο πρόγραμμα ενσωματώνει τα βασικά ευρωπαϊκά προγράμματα για την κινητικότητα, δηλαδή το Leonardo da Vinci για τους μαθητευόμενους, τους νέους στο στάδιο της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και τους νεαρούς εργαζόμενους και το Erasmus για τους φοιτητές, θα πρέπει να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην ατομική κινητικότητα. Η μάθηση και η εργασία στο εξωτερικό για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όχι μόνον εμπλουτίζουν τις ικανότητες και την τεχνογνωσία του ατόμου, αλλά αυξάνουν και την κατανόησή του αναφορικά με την Ευρώπη και την ευρωπαϊκή ιθαγένεια. Επιπροσθέτως, βοηθούν τα άτομα να γίνουν πιο ενεργά και να αναλαμβάνουν ευκολότερα πρωτοβουλίες σε σχέση με τις δυνατότητες απασχόλησής τους κατά τη διάρκεια του επαγγελματικού τους βίου.

4.6.4

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ τόνισε την «ιδιαίτερη σημασία της δυνατότητας πρόσβασης των ΜΜΕ στις διαδικασίες του προγράμματος» και πρότεινε «μια ιδιαίτερη προσέγγιση στο πρόβλημα των ΜΜΕ, με απλούστευση των σχετικών διαδικασιών, για να καταστεί η συμμετοχή τους στο πρόγραμμα εφικτή και αποδοτική». Σε μία οικονομία βασισμένη στις υπηρεσίες, το πολυτιμότερο στοιχείο μίας επιχείρησης είναι το ανθρώπινο κεφάλαιό της. Προκειμένου να είναι σε θέση οι επιχειρήσεις, ιδίως δε οι ΜΜΕ, να χαράξουν μία στρατηγική για την ανάπτυξη των ικανοτήτων, θα πρέπει να σχεδιασθούν εξατομικευμένες πρωτοβουλίες στήριξης, οι οποίες θα τις βοηθήσουν να επενδύσουν στη συνεχή κατάρτιση, όπως οι κατάλληλα σχεδιασμένες προσφορές κατάρτισης, η οικονομική υποστήριξη και τα φορολογικά κίνητρα.

4.6.5

Ο κοινωνικός διάλογος αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των οικονομικών και των κοινωνικών προκλήσεων. Ένα από τα κύρια επιτεύγματά του είναι η βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς εργασίας και η πρόβλεψη των αλλαγών. Επιπρόσθετα, ο κοινωνικός διάλογος συμβάλλει στη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης στις επιχειρήσεις. Μπορεί επίσης να παρέχει κατάλληλα προσαρμοσμένες απαντήσεις για τις μικρές επιχειρήσεις, δεδομένου ότι λαμβάνει υπόψη την ιδιαιτερότητα και την ποιότητα του εργασιακού περιβάλλοντος και των εργασιακών σχέσεων, καθώς και την ιδιαίτερη εκείνη κατάσταση εντός της οποίας οι βιοτεχνίες και οι μικρές επιχειρήσεις λειτουργούν και αναπτύσσονται.

4.7.1

Το πρόγραμμα της Λισσαβώνας έθετε ως στόχο τη διάθεση στην έρευνα και ανάπτυξη του 3 % του ΑΕγχΠ, εκ του οποίου τα δύο τρίτα θα πρέπει να προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα. Επί του παρόντος ο ιδιωτικός τομέας συμβάλλει μόνο κατά 56 %. Δυστυχώς, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η Ευρώπη διαθέτει πολύ μικρότερο μερίδιο του ΑΕγχΠ της στην Ε&A από ό,τι οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία (1,93 % σε σύγκριση με 2,59 % στις ΗΠΑ και 3,15 % στην Ιαπωνία). Επιπρόσθετα, η Κίνα αναμένεται να φθάσει την ένταση έρευνας της ΕΕ μέχρι το 2010. Όσον αφορά τον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης, ο ιδιωτικός τομέας δαπάνησε το 2002 για την έρευνα και την ανάπτυξη στις ΗΠΑ 100 δισ. ευρώ περισσότερα από ό,τι στην Ευρώπη.

4.7.2

Το μελλοντικό Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Τεχνολογίας (ΕΙΤ), στόχος του οποίου είναι η επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής ολοκλήρωσης της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας σε επίπεδο αριστείας, θα πρέπει να αναγνωρίσει και να αξιοποιήσει πλήρως το δυναμικό των ΜΜΕ. Είναι σημαντικό να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων, των ερευνητικών κέντρων και των επιχειρήσεων, ιδίως των μικρών. Οι ερευνητές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να αναπτύξουν επαφές με τις επιχειρήσεις. Δεν μπορεί να υποτιμηθεί, έξαλλου, η σημασία της προαγωγής των μεταφορών τεχνολογίας μέσω τεχνολογικών κέντρων και «εκκολαπτηρίων» επιχειρήσεων. Μέτρα για την υποστήριξη των φορέων παροχής υπηρεσιών υποστήριξης της καινοτομίας, των ομίλων και των δικτύων θα πρέπει να προβλεφθούν, επίσης, στο νέο «πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων για την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία» (Ε&Α&Κ). Θα πρέπει να δοθούν περισσότερες ευκαιρίες στους ευρωπαίους ερευνητές σε καθένα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ. Είναι αναγκαία η καλύτερη προώθηση και διάδοση των ερευνητικών αποτελεσμάτων προκειμένου να βελτιωθούν η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε αυτά τα αποτελέσματα καθώς και ο οικονομικός τους αντίκτυπος.

4.7.3

Η Ευρώπη θα πρέπει να παράσχει ένα εναρμονισμένο κανονιστικό περιβάλλον σε όλη την ΕΕ, το οποίο να είναι ευνοϊκό για την καινοτομία. Χρειάζονται νέες πρωτοβουλίες για ένα ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, ώστε να προστατευθεί η καινοτομία και να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Ένα τέτοιο σύστημα θα πρέπει να προβλέπει μειωμένους φόρους για τις ΜΜΕ και μια κατάλληλη διάρθρωση ασφάλισης της νομικής προστασίας για τις διαφορές που προκύπτουν σε σχέση με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

4.7.4

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει στις πρόσφατες ανακοινώσεις της την ανάγκη να διευρυνθεί η έννοια της καινοτομίας, ώστε να υπάρξει εστίαση στις ΜΜΕ, και να ληφθεί υπόψη η μη τεχνική καινοτομία σε όλους τους οικονομικούς τομείς. Η νέα αυτή προσέγγιση πρέπει τώρα να εφαρμοσθεί σε όλους τους τομείς πολιτικής, ούτως ώστε να είναι χρήσιμη και στις μικρές επιχειρήσεις.

4.7.5

Είναι ουσιώδες για τις ΜΜΕ να αναβαθμίσουν το υπάρχον ανθρώπινο κεφάλαιό τους και να εισαγάγουν ακαδημαϊκό εργατικό δυναμικό στην παραγωγή και την καινοτομία. Το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο θα πρέπει να παράσχει στήριξη στις ΜΜΕ για την εισαγωγή προηγμένων τεχνικών τεχνολογικής έρευνας και παραγωγής, καθώς και για άλλες μορφές καινοτομίας, που είναι σημαντικές στη δομή των ΜΜΕ.

4.7.6

Οι αναγκαίοι πόροι σε επίπεδο ΕΕ θα προέλθουν από το πρόγραμμα-πλαίσιο για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, από το πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα, από τα διαρθρωτικά ταμεία και από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, για να αναφερθούν τα σημαντικότερα. Ο συντονισμός των πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των πόρων, θα είναι μία δύσκολη και λεπτή εργασία, ιδίως ενόψει των σχετικά περιορισμένων διαθέσιμων ευρωπαϊκών οικονομικών πόρων σε σχέση με τις ανάγκες και τη ζήτηση. Θα ήταν σκόπιμο να εξασφαλισθεί η χρήση οικονομικών μέσων από τα διαρθρωτικά ταμεία, προκειμένου να συγχρηματοδοτηθούν προγράμματα για καινοτόμους ΜΜΕ, νέες επιχειρήσεις και μεταβιβάσεις επιχειρήσεων (για παράδειγμα μέσω των ευρωπαϊκών ταμείων επενδύσεων — πρωτοβουλία JEREMIE). Θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, ενώ η αποτελεσματικότητά τους και η δυνατότητα πρόσβασης σε αυτά θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά.

4.7.7

Για την εισαγωγή νέων, προηγμένων μεθόδων και μηχανημάτων παραγωγής, ιδίως στις ΜΜΕ, θα χρειαστούν πιστώσεις με ευνοϊκούς όρους. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΑΕ) θα πρέπει να συμμετέχουν στενά στις εργασίες των τομεακών και διατομεακών ομάδων σχεδιασμού.

4.7.8

Οι ΜΜΕ θα πρέπει να στραφούν περισσότερο προς τις νέες εφαρμογές ΤΠΕ, οι οποίες μπορούν να μειώσουν τα έξοδά τους, να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

4.8.1

Ευρωπαϊκές μελέτες δείχνουν ότι σχεδόν το ένα τρίτο των επιχειρηματιών της Ευρώπης, κυρίως ιδιοκτήτες οικογενειακών επιχειρήσεων, πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί μέσα στα 10 επόμενα έτη. Υπολογίζεται ότι αυτό το γεγονός θα επηρεάσει περίπου 690 000 επιχειρήσεις, που παρέχουν 2,8 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προωθηθούν οι μεταβιβάσεις επιχειρήσεων ως σημαντική εναλλακτική λύση αντί της ίδρυσης νέας επιχείρησης.

4.8.2

Σε αντίθεση με το παρελθόν, ολοένα και περισσότερες μεταβιβάσεις επιχειρήσεων πραγματοποιούνται εκτός της οικογένειας, προς τρίτα μέρη. Επιπλέον, υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την αγορά μίας εδραιωμένης εταιρείας παρά για το ξεκίνημα μίας νέας επιχείρησης από το μηδέν. Έρευνες έδειξαν ότι το 96 % των μεταβιβάσεων επιχειρήσεων επιβιώνει τα πρώτα 5 έτη, ενώ στις νέες επιχειρήσεις το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 75 %.

4.8.3

Η πρώτη πρόκληση, λοιπόν, συνίσταται στη δημιουργία μίας πλατφόρμας, ώστε να διευκολυνθεί η σύναψη επαφών μεταξύ των δυνητικών πωλητών και αγοραστών επιχειρήσεων. Η εν λόγω αγορά θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, προκειμένου να αυξηθεί η πιθανότητα επίτευξης επαφών και να εξασφαλιστεί η συνέχεια των υφιστάμενων βιώσιμων επιχειρήσεων. Απαραίτητη είναι η υψηλή ποιότητα των υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων της σύναψης επαφών, της παροχής συμβουλών και της εμπιστευτικής μεταχείρισης. Στα περισσότερα από τα ευρωπαϊκά κράτη υπάρχουν αγορές μεταβίβασης επιχειρήσεων, είτε κρατικές είτε υποστηριζόμενες από το κράτος (22). Αυτές οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να αναπτυχθούν σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

4.9.1

Οι ΜΜΕ και ιδιαίτερα οι νέες, οι μεταβιβαζόμενες και οι καινοτόμοι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, ώστε να αναπτύξουν πλήρως το δυναμικό τους και να δημιουργήσουν οικονομική ανάπτυξη και περισσότερη απασχόληση στην Ευρώπη. Τα συστήματα καταμερισμού του κινδύνου, όπως π.χ. τα αμοιβαία και τα δημόσια συστήματα εγγυήσεων, έχουν αποδειχθεί πολύ αποτελεσματικά εργαλεία και πρέπει να προωθηθούν περαιτέρω τόσο στο ευρωπαϊκό όσο και στο εθνικό επίπεδο.

4.9.2

Προκειμένου οι νέες επιχειρήσεις, οι ΜΜΕ και οι ταχέως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις να διαθέτουν κεφάλαια σε λογικό κόστος, απαιτείται, εκτός από τον εξορθολογισμό των κρατικών καθεστώτων ενίσχυσης, να διατηρούνται τα επιτόκια και τα ασφάλιστρα σε λογικά ύψη.

4.9.3

Η παροχή συμβουλών στις ΜΜΕ από τις οργανώσεις των ΜΜΕ θα πρέπει να ενισχυθεί και να υποστηριχθεί. Πρέπει επίσης απαραιτήτως να δημιουργηθούν χρηματοδοτικοί μηχανισμοί, προσαρμοσμένοι στις ανάγκες και τα μέσα των μικρών επιχειρήσεων. Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ/ΕΤαΕ να χρηματοδοτήσουν την καινοτομία στις μικρές επιχειρήσεις με τη μορφή επιχειρηματικών κεφαλαίων και συστημάτων εγγύησης.

4.9.4

Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων και οι «επιχειρηματικοί άγγελοι» αποτελούν για τις ΜΜΕ σημαντικούς τρόπους πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Η τόνωση της δικτύωσης μεταξύ, αφενός, των κεφαλαιούχων και των «επιχειρηματικών αγγέλων» και, αφετέρου, των (νέων) επιχειρηματιών, είναι σημαντική προκειμένου να μειωθεί το μικρό έλλειμμα ιδίων κεφαλαίων.

4.9.5

Τα συστήματα εγγύησης αποδεικνύονται ένα πολύ αποτελεσματικό και αποδοτικό μέσο για τη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων. Η Caisse Mutuelle de Garantie de la Mécanique (CMGM) στη Γαλλία μετρά πάνω από 45 έτη πείρας σε αυτόν τον τομέα. Ο εν λόγω φορέας παρέχει στις τράπεζες εγγυήσεις για όλες σχεδόν τις πιστώσεις (επενδυτικές πιστώσεις, μεταβιβάσεις επιχειρήσεων, μακροπρόθεσμα δικαιώματα, ταμειακές πιστώσεις) που χορηγούν σε εταιρείες. Οι επιχειρήσεις εγγράφονται στο κεφάλαιο και το ταμείο εγγυήσεών του. Το σύστημα αυτό επιτρέπει τη μείωση των προσωπικών εγγυήσεων που ζητούνται από τους επιχειρηματίες, καθιστά διαθέσιμες περισσότερες πιστώσεις και προσφέρει στον επιχειρηματία ένα πλέγμα ασφαλείας έναντι της τράπεζάς του. Κρίνεται σκόπιμη η ενθάρρυνση των ανταλλαγών ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ σε θέματα πρόσβασης στις χρηματοδοτήσεις και τα ταμεία εγγυήσεων για τις ΜΜΕ.

4.10.1

Η ΕΕ οφείλει να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που παρέχει το άνοιγμα των ταχέως αναπτυσσόμενων αγορών στην Ασία, όπως οι αγορές της Κίνας και της Ινδίας. Ταυτόχρονα, η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα του νέου διεθνούς καταμερισμού της εργασίας που προκύπτει, καθώς η Κίνα αρχίζει να ειδικεύεται περισσότερο στην παραγωγή αγαθών υψηλής προστιθέμενης αξίας και η Ινδία εξελίσσεται σε παγκόσμιο κόμβο εξωτερικής ανάθεσης υπηρεσιών. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι χρειάζεται απαραίτητα μία κοινή προσέγγιση στις σχέσεις της με τις τρίτες χώρες, ώστε να βελτιωθούν οι συνθήκες πρόσβασης στην αγορά για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.

4.10.2

Μολονότι η ενιαία αγορά υφίσταται ήδη για περισσότερα από 14 έτη, πολλές επιχειρήσεις λειτουργούν ακόμα αποκλειστικά εντός του δικού τους κράτους. Τα κύρια εμπόδια συνίστανται στους γλωσσικούς φραγμούς, στις εναπομείνασες νομοθετικές και κανονιστικές διαφορές και στην έλλειψη γνώσης των άλλων αγορών. Η ΕΟΚΕ κρίνει σκόπιμη τη δημιουργία υπηρεσιών στήριξης κοντά στους επιχειρηματίες, συγκρίσιμες με το «διαβατήριο για εξαγωγή» στο Ηνωμένο Βασίλειο (23). Θα πρέπει επίσης να ενθαρρυνθεί η πρόσβαση των ΜΜΕ στις δημόσιες συμβάσεις.

4.10.3

Χρειάζεται επίσης να αναπτυχθούν κατάλληλα συστήματα στήριξης για να τονωθούν οι διασυνοριακές δραστηριότητες, τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε άλλες αγορές.

4.10.4

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις ΜΜΕ στα έγγραφα της Επιτροπής σχετικά με την εμπορική πολιτική (στρατηγική για την πρόσβαση στην αγορά, μέσα εμπορικής άμυνας, η Ευρώπη στον κόσμο).

ΕΕ C 24, 31.1.2006«Βελτίωση της νομοθεσίας», διερευνητική γνωμοδότηση κατόπιν αιτήσεως της βρετανικής Προεδρίας, εισηγητής: ο κ. Retureau

ΕΕ C 24, 31.1.2006«Τρόποι βελτίωσης της εφαρμογής και επιβολής της κοινοτικής νομοθεσίας», γνωμοδότηση πρωτοβουλίας, εισηγητής ο κ. van Iersel

ΕΕ C 112, 30.4.2004 Γνωμοδότηση με θέμα την «Βελτίωση και απλούστευση του κοινοτικού κεκτημένου» (COM(2003) 71 τελικό), εισηγητής: ο κ. Retureau.