14.10.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 255/67

1.1

Στην ανακοίνωσή της (1) για τις δημοσιονομικές προοπτικές 2007-2013 η Επιτροπή υπογραμμίζει την καθοριστική σημασία της ατζέντας κοινωνικής πολιτικής για την υλοποίηση της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υιοθέτησε τον Ιούλιο του 2004 δέσμη προτάσεων, στόχος των οποίων είναι η απλοποίηση και ο εξορθολογισμός των δαπανών στον τομέα της απασχόλησης και στον κοινωνικό τομέα της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τους κανόνες σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις.

1.2

Σύμφωνα με την Επιτροπή, ο προτεινόμενος εξορθολογισμός θα αυξήσει την ορατότητα, τη σαφήνεια και τη συνοχή των εφαρμοζόμενων μέσων και συνεπώς θα ωφελήσει πρωτίστως τους τελικούς χρήστες. Τούτο θα υλοποιηθεί κυρίως μέσω της απλοποίησης των μέσων όσον αφορά τη νομοθεσία και τη διοίκηση, καθώς και μέσω της βελτιστοποίησης της διάρθρωσης του προϋπολογισμού και της αποφυγής αλληλοεπικαλύψεων.

1.3

Ένα από αυτά τα μέσα συνιστά και το προτεινόμενο στην ανακοίνωση COM(2004) 488 τελικό κοινοτικό πρόγραμμα PROGRESS (3), ήτοι το «πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική αλληλεγγύη», το οποίο ενσωματώνει τις χρηματοδοτήσεις πλήθους δραστηριοτήτων που συνοδεύουν την κοινωνική πολιτική και την πολιτική απασχόλησης της Επιτροπής. Εκτός από το πρόγραμμα PROGRESS, απομένει η χρηματοδότηση των θεματικών τομέων «κοινωνικός διάλογος» και «ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων» (4), καθώς και τα κοινοτικά όργανα αρμόδια για τις συνθήκες εργασίας (5) και το νέο Ευρωπαϊκό ινστιτούτο για την ισότητα των φύλων (6). Κατά βάση το PROGRESS ενσωματώνει τα τέσσερα ειδικά κοινοτικά προγράμματα δράσης «καταπολέμηση των διακρίσεων», «ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών», «συνεργασία για την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού» και «μέτρα ενθάρρυνσης στον τομέα της απασχόλησης», καθώς και μια σειρά θέσεων του προϋπολογισμού σε σχέση με τις συνθήκες εργασίας.

1.4

Στο πλαίσιο του προγράμματος που εκτείνεται για τη χρονική περίοδο 2007-2013 και οι χρηματοδοτικοί πόροι του οποίου ανέρχονται σχεδόν σε 629 εκατομμύρια ευρώ και το οποίο ταυτόχρονα συμπληρώνει τις αναληφθείσες στο πλαίσιο του ΕΚΤ δραστηριότητες, υποστηρίζονται ουσιαστικά τρία είδη δραστηριοτήτων — με διαφορετικές στοχοθετήσεις στους επιμέρους τομείς των προγραμμάτων:

1.5

Το πρόγραμμα διαιρείται σε πέντε τομείς:

1.6

Το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για τους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς και παράγοντες. Απευθύνεται κυρίως στα κράτη μέλη, τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τους δημόσιους οργανισμούς απασχόλησης και στις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Επιπλέον, πρόσβαση έχουν εξειδικευμένοι φορείς που προβλέπονται στη νομοθεσία της ΕΕ, πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, καθώς και οι κοινωνικοί εταίροι και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Η κοινοτική χρηματοδότηση χορηγείται είτε υπό τη μορφή σύμβασης παροχής υπηρεσιών, κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, είτε ως επιχορήγηση (κατ' ανώτατο όριο 80 %) του κόστους, κατόπιν πρόσκλησης για την υποβολή προτάσεων για την υλοποίηση σχεδίων.

Η εφαρμογή του PROGRESS επικουρείται από μία μόνο επιτροπή προγράμματος, έναντι τεσσάρων μέχρι σήμερα (αντιστοίχως προς τα τέσσερα ειδικά προγράμματα δράσης).

1.7

Για την επταετή περίοδο προγραμματισμού προβλέπονται χρηματοδοτικοί πόροι ύψους 628,8 εκατ. ευρώ. Για τους επιμέρους τομείς του προγράμματος προβλέπονται τα εξής μερίδια του συνόλου των πιστώσεων:

Για διοικητικές δαπάνες, ιδίως για την επικουρική επιτροπή προγράμματος του PROGRESS, έχει προβλεφθεί κατ' ανώτατο όριο το 2 % των συνολικών πιστώσεων. Δέκα τοις εκατό των συνολικών πιστώσεων (62,9 εκατ. ευρώ, περίπου 9,2 εκατ. ευρώ ετησίως) δεν κατανέμεται στους επιμέρους τομείς του προγράμματος. Λαμβανομένων υπόψη των μελλοντικών εξελίξεων κατά την περίοδο εφαρμογής του προγράμματος, οι πιστώσεις αυτές έχουν δεσμευτεί ως ετήσιο «αποθεματικό», το οποίο μπορεί να διαθέσει η επιτροπή προγράμματος στο πλαίσιο των πυλώνων του προγράμματος.

2.1

Εφόσον στην ΕΕ — όπως καθορίζεται στη στρατηγική της Λισσαβόνας — η αύξηση της ανταγωνιστικότητας σε μία οικονομία της γνώσης συμβαδίζει πραγματικά με την βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη που προωθεί την απασχόληση, και ο συνδυασμός αυτών των συνιστωσών συνεπάγεται βελτίωση της ποιότητας της εργασίας, καθώς και ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής, η διασφάλιση των απαραίτητων οικονομικών πόρων και μέσων σε όλα τα πεδία πολιτικής που σχετίζονται με το πρόγραμμα PROGRESS αποκτά καθοριστική σημασία. Υπό αυτήν την έννοια, η ΕΟΚΕ επικροτεί σθεναρά την παρούσα πρόταση της Επιτροπής για το πρόγραμμα PROGRESS 2007-2013 και προσδίδει ιδιαίτερη έμφαση σε αυτήν την πρωτοβουλία ειδικά στο πλαίσιο των τρεχουσών συμβολών όσον αφορά την ενδιάμεση αξιολόγηση της στρατηγικής της Λισσαβόνας, και δεδομένου του γεγονότος ότι το εν λόγω πρόγραμμα-πλαίσιο αποτελεί μαζί με το ΕΚΤ ένα από τα κύρια χρηματοδοτικά μέσα για την υποστήριξη της ατζέντας κοινωνικής πολιτικής για τα έτη 2006-2010 η οποία βρίσκεται επίσης στη διαδικασία λήψης απόφασης. Παρά την συνολικά θετική αξιολόγηση του PROGRESS, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να εκφράσει πέρα από ορισμένες γενικές παρατηρήσεις για αυτό το νέο κοινοτικό χρηματοδοτικό μέσο και τις επιφυλάξεις της για ορισμένα επιμέρους σημεία της ανακοίνωσης της Επιτροπής τα οποία χρήζουν κατά την άποψή της περαιτέρω αποσαφήνισης και διευκρίνισης στην πρόταση απόφασης.

2.2.1

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβόνας, η ΕΟΚΕ εκτιμά ως θετικό το γεγονός ότι η παρούσα πρόταση (με την επιφύλαξη των τρεχουσών συζητήσεων σχετικά με τις σταθμίσεις και τη διαμόρφωση των δημοσιονομικών προοπτικών 2007-2013) υπογραμμίζει σαφώς την αναγκαιότητα προώθησης των υφιστάμενων κοινοτικών χρηματοδοτικών μέσων στον τομέα της απασχόλησης και στον κοινωνικό τομέα.

2.2.2

Αναμφισβήτητα, η ενσωμάτωση όλων των κοινοτικών χρηματοδοτικών μέσων στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της πολιτικής απασχόλησης που εμπίπτουν στην άμεση διοικητική αρμοδιότητα της Επιτροπής σε ένα και μοναδικό πρόγραμμα πλαίσιο, διασφαλίζει τα απαραίτητα χρηματοδοτικά μέσα για την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της στρατηγικής της Λισσαβόνας και συμβάλλει στο συντονισμό των τομέων κοινωνικής πολιτικής στο πλαίσιο της ατζέντας κοινωνικής πολιτικής.

2.2.3

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ συμφωνεί στην ουσία με τους γενικούς στόχους όπως αυτοί καθορίζονται στο άρθρο 2 της πρότασης. Ωστόσο, κρίνει ότι θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί ρητώς ως στόχος και η ενίσχυση των διασυνοριακών ανταλλαγών παραγόντων που διαθέτουν την απαραίτητη ικανότητα εφαρμογής στον κοινωνικοπολιτικό τομέα, επειδή το σημείο αυτό αποτελεί για πολλούς δυνητικούς υποψηφίους βασικό παράγοντα για τη συμμετοχή τους στα προγράμματα της ΕΕ.

2.2.4

Από αυτήν την άποψη, η ΕΟΚΕ δεν κατανοεί πλήρως γιατί στην παρούσα απόφαση, στο άρθρο 2, περίπτωση 4 γίνεται απλώς λόγος για την «προώθηση της δικτύωσης σε επίπεδο ΕΕ». Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ ο κατάλογος των γενικών στόχων του PROGRESS πρέπει να συμπληρωθεί, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η αμοιβαία μάθηση που προωθεί το PROGRESS δεν θα περιοριστεί σε συντελεστές σε επίπεδο ΕΕ, αλλά θα περιλαμβάνει και την προώθηση της διακρατικής ανταλλαγής συναφών συντελεστών σε διμερές και πολυμερές επίπεδο μεταξύ των κρατών μελών. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να αναφερθεί ρητώς ως στόχος στο άρθρο 8 «Καλύτερη γνώση όλων των ειδών διακρίσεων».

2.3.1

Το νέο πρόγραμμα θα πρέπει να εξεταστεί σε συνδυασμό με την προσέγγιση «εξορθολογισμού» την οποία προωθεί η Επιτροπή από το 2003 στους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και στην προκειμένη περίπτωση στον τομέα της πολιτικής απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 15 της παρούσας πρότασης απόφασης στο οποίο γίνεται αναφορά στους σχετικούς μηχανισμούς και τις δραστηριότητες της Επιτροπής και των κρατών μελών για το συντονισμό των δραστηριοτήτων του PROGRESS με άλλες πολιτικές, πράξεις και δράσεις της Ένωσης και της Κοινότητας, κρίνεται ως ελλιπές, καθώς σε αυτό εξετάζεται ένας μόνο τομέας πολιτικής. Με την αναφορά σε δραστηριότητες που αφορούν την έρευνα, τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις, την κατάρτιση και την πολιτική για τη νεολαία αφενός επισημαίνονται σημαντικά πεδία πολιτικής τα οποία πρέπει αναμφισβήτητα να εναρμονιστούν με τους στόχους της πολιτικής απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης, καθώς και της κοινωνικής προστασίας, αφετέρου, όμως, απουσιάζουν πλήρως άλλοι τομείς, όπως λόγου χάρη η περιφερειακή πολιτική και η πολιτική συνοχής.

2.3.2

Αντίθετα, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι το PROGRESS πρέπει να συνδεθεί και με άλλους τομείς πολιτικής, οι οποίοι επηρεάζουν σε τέτοιο σημαντικό βαθμό τον τομέα της απασχόλησης όπως τουλάχιστον η κατάσταση όσον αφορά την κοινωνική ενσωμάτωση, την ισότητα των ευκαιριών, κ.λ.π. Στο πλαίσιο αυτό — εκτός από την προτεραιότητα της εκπαίδευσης, της επιμόρφωσης και της δια βίου μάθησης — πρέπει ειδικά να καθοριστεί και ο συντονισμός με στρατηγικές και δραστηριότητες στον τομέα της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής και την πολιτικής ανταγωνισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι συγκεκριμένες πολιτικές συνάδουν σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο με τους συνολικούς στόχους του προγράμματος. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά να συμπληρωθεί αναλόγως το άρθρο 15, παράγραφοι 1 και 2 της πρότασης απόφασης.

2.4.1

Στο άρθρο 17 της πρότασης απόφασης η Επιτροπή καθορίζει παράλληλα με το συνολικό χρηματοδοτικό πλαίσιο των 628,8 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση των κοινοτικών δράσεων για την επταετή περίοδο προγραμματισμού και τα κατώτατα όρια των μεριδίων των συνολικών πιστώσεων που διατίθεται για τους επιμέρους τομείς του προγράμματος. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η Επιτροπή αδυνατεί να προσδιορίσει σαφώς τη σχέση των εγγεγραμμένων δημοσιονομικών πόρων για το συνολικό πρόγραμμα με την τρέχουσα κατάσταση χρηματοδότησης των υφιστάμενων προγραμμάτων δράσης. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύγκριση στοιχείων σχετικά με τα τρέχοντα προγράμματα δράσης, ειδικά η δυνατότητα αξιολόγησης του κατά πόσο η εξέλιξη του πληθωρισμού συνυπολογίζεται επαρκώς στην κατάρτιση του χρηματοδοτικού πλαισίου, καθώς και με ποιους τρόπους και σε ποιο βαθμό συνεκτιμήθηκαν η πρόσφατη και η προγραμματισμένη διεύρυνση (ΕΕ-25 συν Βουλγαρία, Ρουμανία) στην κατάρτιση του προϋπολογισμού. — Σχετικά με το εν λόγω ζήτημα υπάρχουν μόνο ανεπίσημες πληροφορίες εκ μέρους της Επιτροπής.

2.4.2

Στο πλαίσιο της τρέχουσας ενδιάμεσης αξιολόγησης της στρατηγικής της Λισσαβόνας και λαμβανομένου υπόψη του εύρους του προγράμματος σε ό,τι αφορά το περιεχόμενό του, η ΕΟΚΕ εκφράζει τις αμφιβολίες της όσον αφορά την επιδιωκόμενη από την Επιτροπή διατήρηση του ισχύοντος δημοσιονομικού καθεστώτος στα πεδία πολιτικής του PROGRESS. Στο κεφάλαιο 2 παράγραφος 3 της αιτιολογικής έκθεσης για το PROGRESS, η Επιτροπή κάνει λόγο για «περιορισμένα χρηματοδοτικά μέσα», που πρέπει να διατεθούν για την υποστήριξη της ατζέντας κοινωνικής πολιτικής. Η ΕΟΚΕ δεν συμφωνεί σε καμία περίπτωση με αυτήν τη συλλογιστική, δεδομένου ότι έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει την αναγκαιότητα προσαρμογής, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προοπτικών, του κοινοτικού προϋπολογισμού στη στρατηγική της Λισσαβόνας, και, ταυτόχρονα, έχει επισημάνει ότι σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποσαφηνιστεί η διασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδοτικής βάσης για την επίτευξη των στόχων τόσο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση όσο και της ατζέντας για την κοινωνική πολιτική. (9) Κατ' αυτήν την έννοια, η ΕΟΚΕ τάσσεται σαφώς υπέρ μιας πρότασης στην οποία προβλέπονται επαρκείς πόροι για το PROGRESS.

2.4.3

Εκτός αυτού, στο άρθρο 17 καθορίζεται ποσοστό 2 % των συνολικών πιστώσεων του PROGRESS ως ανώτατο όριο για τις διοικητικές δαπάνες (12,6 εκατ. ευρώ) καθώς και ποσοστό 10 % (62,9 εκατ. ευρώ ή κατά προσέγγιση 9,2 εκατ. ευρώ ετησίως) ως ετήσιο «αποθεματικό» που μπορεί να διαθέσει η επιτροπή προγραμματισμού στο πλαίσιο των πυλώνων του προγράμματος. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει σαφώς στο πλαίσιο αυτό ότι ο επταετής προγραμματισμός σε ό,τι αφορά μελλοντικές εξελίξεις πρέπει να διέπεται από επαρκή ευελιξία, ωστόσο, θεωρεί ακόμη σημαντικότερο να τονίσει με έμφαση ότι, λαμβάνοντας υπόψη την ισχύουσα, σε μεγάλο βαθμό «αυτόνομη», διαχείριση των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο να εξακολουθήσει να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η πλήρης συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

2.4.4

Ακόμη, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η προτεινόμενη κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων για τους επιμέρους τομείς του PROGRESS χρήζει περαιτέρω διευκρίνισης. Έτσι, στο άρθρο 8 καθορίζεται ο στόχος για την «ισότητα των φύλων» ως ένας από τους κύριους πυλώνες του PROGRESS. Ωστόσο, στο χρηματοδοτικό πλαίσιο (άρθρο 17) οι πόροι που προβλέπονται γι' αυτό το τμήμα του προγράμματος είναι σαφώς πιο περιορισμένοι σε σύγκριση με άλλους στόχους. Πώς αιτιολογείται αυτό; — Η ερμηνεία ότι οφείλεται στην αφαίρεση από τον προϋπολογισμό του PROGRESS των δημοσιονομικών πόρων που έχουν προβλεφθεί για την ίδρυση ινστιτούτου για την ισότητα των φύλων (52,7 εκατ. ευρώ) δεν είναι πειστική, δεδομένου ότι, μεταξύ άλλων, η εντολή, η δομή και ο τρόπος λειτουργίας του ινστιτούτου για την ισότητα των φύλων δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί. Κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ, δεν δικαιολογείται σε καμιά περίπτωση η προώθηση τέτοιου είδους περικοπών πόρων στα πεδία που καλύπτει η πολιτική για την ισότητα των φύλων και τις ίσες ευκαιρίες, εάν ληφθούν υπόψη, μεταξύ άλλων, οι στόχοι που τέθηκαν στη Λισσαβόνα όσον αφορά το ποσοστό της γυναικείας απασχόλησης, τη μειονεκτική θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας, τις εισοδηματικές διακρίσεις και την ενσωμάτωση του θέματος του φύλλου στις γενικότερες πολιτικές. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ συνιστά, κατά την κατάρτιση του γενικού χρηματοδοτικού πλαισίου για το πρόγραμμα PROGRESS, η δέσμευση των αναγκαίων για το σκοπό αυτό πόρων να μη συνεπάγεται μείωση των πιστώσεων — όπως προκύπτει από το παρόν Σχέδιο, και προτείνει την κατάρτιση αυτοτελούς προϋπολογισμού για το Ινστιτούτο ισότητας των φύλων.

2.5.1

Όσον αφορά τους στόχους της απλοποίησης και του εξορθολογισμού, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η Επιτροπή, μέσω των στόχων αυτών, προωθεί περαιτέρω και στον τομέα της πολιτικής στήριξης την ακολουθούμενη από το 2003 προσέγγισή της σχετικά με τον «εξορθολογισμό» στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και της απασχόλησης. Η ΕΟΚΕ κρίνει τους εν λόγω στόχους: απλοποίηση και εξορθολογισμός κατ' αρχήν θετικούς, εφόσον η επιδίωξή τους συνεπάγεται πράγματι εξοικονόμηση κόστους, αποφυγή επικαλύψεων και ενίσχυση της διοικητικής σαφήνειας και διαφάνειας.

2.5.2

Στο πλαίσιο αυτό η ΕΟΚΕ επιθυμεί, ωστόσο, να επισημάνει ορισμένες δυσκολίες, οι οποίες ανακύπτουν από την μετατροπή σαφώς προσδιορισμένων ειδικών προγραμμάτων σε ένα μοναδικό, πολύ μεγαλύτερων διαστάσεων και ενδεχομένως πιο δύσκολα διαχειριζόμενο πρόγραμμα. Λαμβανομένου υπόψη του ευρύτατου φάσματος όσον αφορά το περιεχόμενο του νέου προγράμματος, είναι άραγε δυνατός και σκόπιμος ο καθορισμός επιχειρησιακών στόχων σε κάθε στάδιο του προγράμματος; Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα τα οποία, δεδομένου του ευρέως φάσματος σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο, θα διασφαλίζουν την διοικητική απλοποίηση προλαμβάνοντας όμως την έλλειψη της αναγκαίας εστίασης στα διάφορα πεδία του εν λόγω προγράμματος. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι η διοικητική απλοποίηση δεν θα συμβάλλει απλώς στη βελτίωση της διαχείρισης του προγράμματος από τεχνική σκοπιά, αλλά θα εξασφαλίζει και την κατάλληλη, φιλική προς την ομάδα-στόχο διάρθρωση του περιεχομένου του εκάστοτε τομέα.

2.6.1

Το άρθρο 13 της πρότασης της Επιτροπής ορίζει ότι η Επιτροπή θα επικουρείται στην εφαρμογή του προγράμματος από μια μόνο επιτροπή προγράμματος, αντί για τέσσερις όπως ίσχυε μέχρι σήμερα (μία επιτροπή για κάθε πρόγραμμα δράσης). Η σύνθεση της επιτροπής αυτής ποικίλλει ανά περίπτωση και για το εκάστοτε υπό εξέταση θέμα συμμετέχουν διάφοροι εθνικοί εκπρόσωποι.

2.6.2

Ωστόσο, ανακύπτει το ερώτημα σχετικά με το πώς θα πρέπει να λειτουργεί και ποια θα είναι η σύνθεση μιας τέτοιας επιτροπής, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι γενικοί και ειδικοί στόχοι συνυπολογίζονται σε ικανοποιητικό βαθμό και εντός των καθορισμένων προθεσμιών σε καθέναν από τους πέντε τομείς του προγράμματος. — Τούτο όμως δεν συνεπάγεται πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση και ιδίως αυξημένες ανάγκες όσον αφορά το διυπουργικό συντονισμό σε επίπεδο κρατών μελών; — Ποιος ο αντίκτυπος των ανωτέρω ειδικά για τα μικρά και, στην προκειμένη περίπτωση, νέα κράτη μέλη; Σε γενικές γραμμές, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή, ώστε ο εξορθολογισμός σε επίπεδο Επιτροπής να μη συνεπάγεται τη διοικητική επιβάρυνση των κρατών μελών, και να εξασφαλιστεί παράλληλα η δέουσα συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη διαχείριση του προγράμματος.

2.6.3

Σχετικά με το ζήτημα αυτό, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι ο εξορθολογισμός δεν πρέπει να οδηγήσει σε περιορισμούς κατά την εφαρμογή του προγράμματος, ειδικά όσον αφορά τη διαφάνεια του συνοδευτικού έργου της επιτροπής προγράμματος, καθώς και την άσκηση επιρροής εκ μέρους των κρατών μελών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την επιλογή των σχεδίων. Όσον αφορά τα ζητήματα της διαχείρισης, της υλοποίησης των στόχων, της συμμετοχής, αλλά και της επαρκούς παρακολούθησης και της συνεχούς αξιολόγησης εκ μέρους της Επιτροπής πρέπει να διασφαλίζονται δύο προϋποθέσεις: ποιότητα και επάρκεια.

2.7.1

Σύμφωνα με την Επιτροπή, ο προτεινόμενος εξορθολογισμός θα αυξήσει την ορατότητα, τη σαφήνεια και τη συνοχή των μέσων και συνεπώς θα ωφελήσει πρωτίστως τους τελικούς χρήστες. Οι δυνητικοί δικαιούχοι θα μπορούν να υποβάλουν ευκολότερα αιτήσεις για χρηματοδότηση από διάφορους τομείς του νέου προγράμματος χάρη στην τυποποιημένη προσέγγιση και τις εναρμονισμένες διατάξεις εφαρμογής. Συνεπώς, παρέχεται στους τελικούς χρήστες ένα «ενιαίο κέντρο εξυπηρέτησης», δυνατότητα ιδιαίτερα σημαντική, δεδομένου ότι ένα σχέδιο μπορεί να επιδιώκει στόχους που εντάσσονται σε περισσότερους του ενός τομέα.

2.7.2

Ωστόσο, στην περίπτωση πολλών προτάσεων όσον αφορά τον εξορθολογισμό και τον καλύτερο καταμερισμό των πόρων είναι δύσκολο, μη γνωρίζοντας επακριβώς τις ισχύουσες διατάξεις εφαρμογής, να εκτιμηθεί κατά πόσο συνδυάζονται τα διαφορετικά είδη στοχοθετήσεων: (α) μεγαλύτερη, συγκεντρωτική διάρθρωση προγράμματος· (β) απλουστευμένη, αποτελεσματική διαχείριση σε όλα τα επίπεδα (Επιτροπή, κράτη μέλη, φορείς προώθησης των σχεδίων)· (γ) απαιτήσεις όσον αφορά την κατάρτιση εκθέσεων και την χρηματοδοτική ασφάλεια· (δ) κατά το δυνατόν απευθείας και ανοιχτή πρόσβαση στο πρόγραμμα για όλες τις ομάδες-στόχο. Στον τομέα αυτόν είναι αναγκαία η υιοθέτηση ενεργούς πολιτικής όσον αφορά τις διατάξεις εφαρμογής, ώστε να καθίσταται δυνατή η γεφύρωση αναμενόμενων αλληλοσυγκρουόμενων στόχων. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η επιτυχία του νέου προγράμματος δεν θα εξαρτηθεί εν τέλει από το ότι η διακηρυχθείσα απλοποίηση θα είναι αξιοποιήσιμη και για τους χρήστες του προγράμματος. Συνεπώς, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, οι υιοθετηθείσες διατάξεις εφαρμογής (ενιαίοι σταθμοί εξυπηρέτησης) θα αποτελέσουν ουσιαστικά τον βασικό παράγοντα για την προσβασιμότητα των τεθειμένων στόχων της απλοποίησης και του εξορθολογισμού ως «προστιθέμενης αξίας για το χρήστη».

2.7.3

Επομένως, η «εγγύτητα» των κοινοτικών πόρων θα αξιολογηθεί κυρίως με κριτήριο το κατά πόσο διευκολύνεται η πρόσβαση στο εν λόγω πρόγραμμα και τα εκάστοτε σχέδια για τους δυνητικούς υποψηφίους και σε ποιο βαθμό ενδέχεται να ανακύψουν περιορισμοί της πρόσβασής τους στα σχέδια. Όσον αφορά τη νέα διάσταση του μεγέθους του προγράμματος, τις εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί από άλλα προγράμματα δράσης και κοινοτικές πρωτοβουλίες, καθώς και τις πρόσφατες εμπειρίες με τις νέες δημοσιονομικές διατάξεις της Επιτροπής, προκύπτει το συμπέρασμα ότι: είναι απαραίτητο να ληφθούν κατάλληλα μέτρα, προκειμένου να προληφθεί η απαγορευτική επίδραση των διατάξεων εφαρμογής για τους λεγόμενους «μικρούς υποψηφίους». Ως εκ τούτου προκύπτει το ερώτημα: Ποια «αντισταθμιστικά» μέτρα θα πρέπει να ληφθούν στο πλαίσιο αυτό, ώστε το PROGRESS να εξακολουθήσει να είναι για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που δεν διαθέτουν εμπειρογνώμονες σχεδίων και ευρεία (λογιστική) υποδομή, και παρά την αύξηση των διοικητικών διαδικασιών (π.χ. προσκόμιση τραπεζικών εγγυήσεων, έλεγχος φερεγγυότητας, πιστοποιητικό οικονομικού ελέγχου), όχι μόνο χρήσιμο, αλλά και ελκυστικό και αντιστοίχως προσβάσιμο;

2.8.1

Στο άρθρο 9, παράγραφος 2 — περιγραφή των μέτρων για την επίτευξη των στόχων — όσον αφορά τη δέσμη δραστηριοτήτων «δραστηριότητες αμοιβαίας μάθησης, ευαισθητοποίησης και διάδοσης» διατυπώνονται οι εξής απαιτήσεις: «ισχυρή ευρωπαϊκή διάσταση», «κατάλληλη κλίμακα», «πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία», καθώς και περιορισμός των αρμόδιων φορέων: «αρχές σε επίπεδο χαμηλότερου του εθνικού μεταξύ άλλων». — Τα ανωτέρω κριτήρια είναι ασαφή και μεγάλα περιθώρια ερμηνείας. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά να διασφαλιστεί ότι, σε περίπτωση αυστηρής εφαρμογής των κριτηρίων αυτών κατά την πρόσκληση υποβολής προσφορών ή την υποβολή της αίτησης, δεν θα επιβληθούν εκτενείς περιορισμοί όσον αφορά μεγάλα έργα, γεγονός που συνεπάγεται και περιορισμό σε συγκεκριμένες ομάδες-στόχο και ενδιαφερόμενους συντελεστές.

2.8.2

Στο άρθρο 2, περίπτωση 5 της πρότασης απόφασης διατυπώνεται η «αύξηση της ευαισθητοποίησης των ενδιαφερόμενων μερών και του κοινού για τις πολιτικές της ΕΕ» ως γενικός στόχος του προγράμματος PROGRESS. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μόνον εφόσον το συνολικό φάσμα των συναφών ενδιαφερόμενων συντελεστών σε όλα τα κοινωνικοπολιτικά πεδία του προγράμματος σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο θα εξακολουθήσει να διαθέτει τη δυνατότητα ανάπτυξης των δραστηριοτήτων του. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΟΚΕ επικροτεί τους στόχους της απλοποίησης και του εξορθολογισμού πρωτίστως εφόσον διευκολύνουν την πρόσβαση όλων των «ενδιαφερόμενων μερών», ιδίως των κοινωνικών εταίρων και άλλων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και δεν συνεπάγονται περιορισμό της πρόσβασής τους σε κοινοτικούς πόρους.

2.8.3

Σχετικά με αυτό, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι από τον κατάλογο των παραγόντων που διαθέτουν πρόσβαση στο PROGRESS, η πρόσβαση αυτή θα περιοριστεί στις ΜΚΟ που είναι οργανωμένες σε επίπεδο ΕΕ. Στο άρθρο 10 («πρόσβαση στο πρόγραμμα») γίνεται αποκλειστικά λόγος για ΜΚΟ σε επίπεδο ΕΕ, όχι όμως για ΜΚΟ οργανωμένες σε εθνικό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ τρέφει την πεποίθηση ότι, παρόλο που παράγοντες οργανωμένοι σε επίπεδο ΕΕ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, μία πραγματική ανταλλαγή, η σύσταση δικτύων, ο εντοπισμός και η διάδοση καλών πρακτικών καθώς και η αμοιβαία μάθηση πραγματοποιούνται κυρίως μέσω παραγόντων που διαθέτουν εμπειρία σε έναν ορισμένο τομέα και δραστηριοποιούνται σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι οι διασυνοριακές δράσεις και η εξασφάλιση ανταλλαγής εμπειριών στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το θέμα αυτό εξίσου σημαντικές με μια επίσημη σύμπραξη των παραπάνω παραγόντων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προτείνει, συνεπώς, την επαναδιατύπωση του κειμένου της Επιτροπής και τον ορισμό των παραγόντων με πρόσβαση στο πρόγραμμα απλώς ως ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον ευρωπαϊκό χώρο.

2.8.4

Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ συνιστά να πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες διασαφηνίσεις και να εξασφαλιστεί η συμβατότητα στα άρθρα 2, 9 και 10 της πρότασης απόφασης, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη ενός από τους συνολικούς στόχους που έχει θέσει η Επιτροπή, ήτοι η συνεργασία με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

3.1

Σε γενικές γραμμές, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την πρόταση της Eπιτροπής για το πρόγραμμα PROGRESS 2007 — 2013 και αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην πρωτοβουλία αυτή, ιδιαιτέρως υπό το φως των επίκαιρων σχολίων σχετικά με την ενδιάμεση αξιολόγηση της Στρατηγικής της Λισσαβόνας. Το εν λόγω πρόγραμμα-πλαίσιο αφορά ένα από τα βασικά μέσα ενίσχυσης στον κοινωνικό τομέα και στον τομέα της απασχόλησης, το οποίο έχει περισσότερο μακροπρόθεσμο χαρακτήρα από την ατζέντα κοινωνικής πολιτικής για την περίοδο 2006 — 2010, η οποία εγκρίθηκε πολύ πρόσφατα. Ήδη λόγω των συνεπαγόμενων μακροπρόθεσμων δεσμεύσεων, η ΕΟΚΕ τρέφει ορισμένες επιφυλάξεις σχετικά με συγκεκριμένα σημεία της ανακοινώσεως της Eπιτροπής, τα οποία θα πρέπει να διευκρινιστούν και να προσδιοριστούν επακριβώς για τη λήψη αποφάσεων.

3.2

Συγκεκριμένα, πρόκειται για επιφυλάξεις που αφορούν στα ακόλουθα σημεία: α)τη συνοχή με άλλους πολιτικούς τομείς της Κοινότητας, β) τους χρηματοδοτικούς πόρους και την κατανομή τους, γ) την ευρύτερη πρόσβαση και την αξιοποίηση από τους τελικούς χρήστες, παρά τον εξορθολογισμό σε επίπεδο Επιτροπής, δ) τη διαφάνεια των εργασιών και τη συμμετοχή στην επιτροπή προγράμματος, ε) τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.

3.3

Η ΕΟΚΕ ελπίζει ότι, για την υλοποίηση των στόχων της Λισσαβόνας, τα σχόλια επί των σημείων αυτών — κυρίως αυτά που αφορούν το χρηματοδοτικό πλαίσιο — θα συνεκτιμηθούν στη συνέχεια των αποφάσεων για το πρόγραμμα PROGRESS.