EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52005AE0251

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την «Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)»COM(2004) 490 τελικό — 2004/0161 CNS

OJ C 234, 22.9.2005, p. 32–40 (ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, IT, LV, LT, HU, NL, PL, PT, SK, SL, FI, SV)

22.9.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 234/32


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την «Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ)»

COM(2004) 490 τελικό — 2004/0161 CNS

(2005/C 234/09)

Στις 10 Νοεμβρίου 2004, και σύμφωνα με το άρθρο 37 της συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την ανωτέρω πρόταση.

Με επιστολή του της 21ης Δεκεμβρίου 2004, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κοινοποίησε την απόφασή του της 14ης Δεκεμβρίου 2004 να ζητήσει και αυτό τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την εν λόγω πρόταση.

Το ειδικευμένο τμήμα «Γεωργία, ανάπτυξη της υπαίθρου, περιβάλλον» στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 17 Φεβρουαρίου (εισηγητής: ο κ. BROS).

Κατά την 415η σύνοδο ολομέλειάς της της 9ης και 10ης Μαρτίου 2005 (συνεδρίαση της 9ης Μαρτίου 2005), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 125 ψήφους υπέρ, 6 ψήφους κατά και 8 αποχές, την ακόλουθη γνωμοδότηση:

1.   Εισαγωγή

1.1

Το Πρόγραμμα Δράσης 2000, που υιοθετήθηκε κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Βερολίνου τον Μάρτιο του 1999, καθιέρωσε την πολιτική της αγροτικής ανάπτυξης ως τον δεύτερο πυλώνα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Έχει ως στόχο να συνοδεύσει τις μεταρρυθμίσεις της πολιτικής για τις αγορές στο σύνολο της επικράτειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, η νέα μεταρρύθμιση, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2003, επιβεβαίωσε τον ρόλο του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ θεσπίζοντας νέα μέτρα που συνδέονται με την προώθηση των προϊόντων, την ασφάλεια των τροφίμων και τις καλές συνθήκες διαβίωσης των ζώων. Οι κατευθύνσεις αυτές πρέπει να υλοποιηθούν με χρηματοδοτικά μέσα τα οποία θα διατεθούν για την αγροτική ανάπτυξη.

1.2

Ακολουθώντας τα συμπεράσματα της Διάσκεψης του Σαλτσβούργου (Νοέμβριος 2003), η Επιτροπή παρουσίασε στην ανακοίνωση για τις δημοσιονομικές προοπτικές και στην πρόταση κανονισμού που εξετάζονται στη γνωμοδότηση αυτή, τις τρεις κυριότερες κατευθύνσεις που προτίθεται να δώσει στη μελλοντική πολιτική αγροτικής ανάπτυξης και συγκεκριμένα:

βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα μέσω της παροχής στήριξης για την αναδιάρθρωση

βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου μέσω της παροχής στήριξης για τη διαχείριση της γης

βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και ενθάρρυνση της διαφοροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας με μέτρα που απευθύνονται στον γεωργικό τομέα και σε άλλους παράγοντες της υπαίθρου.

1.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή δίδει ιδιαίτερη προσοχή στις προτάσεις αυτές. Η γνωμοδότηση πρωτοβουλίας «Δεύτερος πυλώνας της ΚΓΠ: οι προοπτικές προσαρμογής της πολιτικής για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών» (1) εντάσσεται στις γενικότερες προβληματικές οι οποίες είναι:

η επιτυχία της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού της ΕΕ των 25 ζει σε αγροτικές ζώνες)·

η διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου ασφάλειας τροφίμων που εντάσσεται στην προοπτική της βιώσιμης ανάπτυξης·

η διατήρηση του ευρωπαϊκού γεωργικού προτύπου που δίδει έμφαση στην πολυλειτουργικότητα της γεωργίας και διασφαλίζει την αρμονική κατανομή της γεωργικής δραστηριότητας στο σύνολο της επικράτειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

1.4

Προκειμένου να εξετάσει όλα αυτά τα ζητήματα, η ΕΟΚΕ διευκρίνισε στην προαναφερθείσα γνωμοδότησή της τις θέσεις αρχής που θα πρέπει να καθοδηγήσουν τη μελλοντική πολιτική ανάπτυξης της υπαίθρου:

η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών συμβάλλει στην εδαφική συνοχή της ΕΕ· συνεπώς, θα πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα των πρωταρχικών στόχων της περιφερειακής πολιτικής

ο κυριότερος στόχος του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ πρέπει να είναι η στήριξη της γεωργίας στην προσαρμογή της στις διαρθρωτικές εξελίξεις και η ανταπόκριση στις προσδοκίες των πολιτών

τα δημοσιονομικά μέσα που διατίθενται για την πολιτική αυτή πρέπει να είναι επαρκή, διαφορετικά, υπάρχει ο κίνδυνος αποσύνδεσης των κοινοτικών πολιτικών από τους αγροτικούς χώρους

μόνο οι πολυλειτουργικές πτυχές της γεωργικής παραγωγής συμβάλλουν από πολλές απόψεις στη διατήρηση μιας ζωντανής υπαίθρου

αρμόδιος για τα γεωργικά ζητήματα και την ανάπτυξη της υπαίθρου πρέπει να είναι ένας μόνο Επίτροπος.

Ως λογική συνέχεια των εργασιών της, η ΕΟΚΕ προτίθεται να εκφράσει τις απόψεις της στα άλλα όργανα σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής εξετάζοντας ιδιαίτερα τη στήριξη της ανάπτυξης της υπαίθρου.

1.5

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διεξήγαγε ευρείες διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και η ΕΟΚΕ μπόρεσε επανειλημμένα, ειδικότερα στο πλαίσιο των συμβουλευτικών επιτροπών, να διατυπώσει διάφορες προτάσεις. Αυτές οι ευρείες διαβουλεύσεις δείχνουν το ανοικτό πνεύμα της Επιτροπής και η ΕΟΚΕ, συνεπώς, θα επιθυμούσε να μπορέσει η Επιτροπή να απηχήσει τις προτάσεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας που έχει ξεκινήσει.

1.6

Η ΕΟΚΕ θα καταρτίσει γνωμοδότηση σχετικά με τη νέα νομική βάση για τη χρηματοδότηση των διαφόρων σχετικών μέτρων από το ΕΓΤΑΑ και το ΕΓΤE (COM(2004) 489 τελικό — 2004/0164 (CNS) (2). Οι διοικητικές πτυχές της εφαρμογής των προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου θα εξεταστούν συνεπώς στην παρούσα γνωμοδότηση.

2.   Η πρόταση της Επιτροπής

2.1

Η πρόταση της Επιτροπής εντάσσεται στο στόχο μεγαλύτερης ευκρίνειας και διαφάνειας της κοινοτικής πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη. Για το λόγο αυτό, προτείνει τη δημιουργία ειδικού ταμείου (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης — ΕΓΤΑΑ) που θα συμβάλει στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της υπαίθρου στο σύνολο της Κοινότητας ολοκληρώνοντας τις πολιτικές για τις αγορές και τη στήριξη του εισοδήματος που εφαρμόζονται στα πλαίσια της ΚΓΠ, της πολιτικής συνοχής, και της κοινής αλιευτικής πολιτικής.

2.2

Προκειμένου να διασφαλιστεί καλύτερη συνάφεια των στόχων που τίθενται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και της εφαρμογής των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης, η Επιτροπή προτείνει την κατάρτιση κοινοτικού στρατηγικού σχεδίου για τα θέματα της ανάπτυξης της υπαίθρου. Στη συνέχεια, το εν λόγω σχέδιο θα εγκριθεί από το Συμβούλιο. Τα κράτη μέλη θα έχουν την ευθύνη κατάρτισης των εθνικών στρατηγικών σχεδίων λαμβάνοντας υπόψη τους προσανατολισμούς αυτούς. Η κατάρτιση εθνικών στρατηγικών σχεδίων και προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου θα πρέπει να υλοποιηθεί στο πλαίσιο μιας στενής συνεργασίας της Επιτροπής, των κρατών μελών, και των αρχών που ορίζονται από τα κράτη μέλη (περιφερειακές και τοπικές αρχές, κοινωνικοοικονομικοί εταίροι και οιοσδήποτε άλλος αντιπροσωπευτικός εταίρος της κοινωνίας των πολιτών).

2.3

Ως συμπλήρωμα της παρακολούθησης του προγραμματισμού, η Επιτροπή προτείνει να καταρτίζει κάθε κράτος μέλος ετήσια συνθετική αξιολόγηση που θα περιλαμβάνει τα επιτεύγματα προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου έναντι των δεικτών που προσδιορίζονται στα εθνικά στρατηγικά προγράμματα και των αποτελεσμάτων αξιολόγησης «in itinere» που αναλαμβάνονται για κάθε πρόγραμμα. Η Επιτροπή θα παρουσιάζει ετήσια έκθεση στο Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών.

2.4

Η Επιτροπή προτείνει τη συνένωση των 26 υφιστάμενων μέτρων καθώς και των νέων προτάσεων μέτρων, όπως είναι η χρηματοδότηση του προγράμματος NATURA 2000, τα δασοπεριβαλλοντικά μέτρα ή η επιμόρφωση των τοπικών αιρετών παραγόντων στην κατάρτιση χωροταξικών σχεδίων, υπό 3 άξονες που διαθέτουν χωριστούς στόχους και συμπεριλαμβάνουν ελάχιστες τιμές χρηματοδοτικού προγραμματισμού ανά άξονα:

15 % για τους άξονες «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας και της δασοκομίας» (άξονας I) και 15 % για τον άξονα «βελτίωση της ποιότητας ζωής και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας» (άξονας III),

25 % για τον άξονα «περιβάλλον και διαχείριση του χώρου» (άξονας II).

2.4.1

Ο άξονας I εστιάζεται στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τομέων γεωργίας και δασοκομίας. Προβλέπονται τέσσερις ομάδες μέτρων:

βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού,

προσαρμογή του φυσικού δυναμικού,

βελτίωση της ποιότητας της παραγωγής και των προϊόντων,

δύο μεταβατικά μέτρα για τα νέα κράτη μέλη, συγκεκριμένα στήριξη των εκμεταλλεύσεων ημιαυτοσυντήρησης και στήριξη της δημιουργίας ομάδων παραγωγών.

2.4.2

Ο άξονας II «περιβάλλον και διαχείριση της γης» αναφέρεται στη βιώσιμη χρήση των γεωργικών και δασικών εκτάσεων. Το μέτρο «μειονεκτικές περιοχές» επανακαθορίζεται σε ό,τι αφορά την οριοθέτηση των ενδιάμεσων ζωνών (με βάση αποκλειστικά φυσικά δεδομένα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα). Εξάλλου, η γενική προϋπόθεση της τήρησης των κοινοτικών και εθνικών υποχρεώσεων (προϋπόθεση για τις άμεσες ενισχύσεις του πρώτου πυλώνα της ΚΓΠ) για την γεωργία και τη δασοκομία επιβάλλεται στο επίπεδο του δικαιούχου της ενίσχυσης.

2.4.3

Ο άξονας III «βελτίωση της ποιότητας ζωής και διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας» αφορά τα μέτρα που συνδέονται με τη διαφοροποίηση της αγροτικής οικονομίας μέσω της στήριξης της ανάπτυξης μη γεωργικών δραστηριοτήτων είτε εκ μέρους αγροτών είτε εκ μέρους μη αγροτών, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στον αγροτικό χώρο (παροχή ουσιαστικών υπηρεσιών στον πληθυσμό, υποδομές), καθώς και μέτρα που συνδέονται με την απόκτηση δεξιοτήτων για τους τοπικούς αιρετούς αντιπροσώπους και το συντονισμό με στόχο την προπαρασκευή και υλοποίηση στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης.

2.5

Η προσέγγιση LEADER διευρύνεται στο σύνολο των τριών αξόνων και θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον το 7 % του συνόλου του προγραμματισμού των ταμείων αγροτικής ανάπτυξης. Η Επιτροπή προτείνει το αποθεματικό επίδοσης (3 % του ΕΓΤΑΑ) να διατεθεί για το πρόγραμμα αυτό.

2.6

Από δημοσιονομική άποψη, η Επιτροπή προτείνει την χορήγηση 88,75 δις ευρώ για την πολιτική αυτή κατά την περίοδο 2007-2013. Η διαφοροποίηση θα τροφοδοτεί ετησίως το ενιαίο ταμείο και αυτό για το σύνολο των αξόνων (περίπου 8 δις ευρώ για την αυτή περίοδο).

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής που προβλέπει, αφενός, τη δημιουργία ειδικού ταμείου για την ανάπτυξη της υπαίθρου (ΕΓΤΑΑ) και, αφετέρου, ένα ταμείο για την πολιτική των αγορών γεωργικών προϊόντων και τις άμεσες ενισχύσεις (ΕΓΤΕ). Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει, επίσης, ότι η νομοθετική πρόταση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των συμπερασμάτων της διάσκεψης του Σαλτσβούργου που αφορούσαν την αγροτική ανάπτυξη στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, επιθυμεί να προειδοποιήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τις προσαρμογές που πρέπει να γίνουν προκειμένου να τηρούνται οι αρχές μιας πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη όπως υπενθύμιζε η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της.

3.2

Εν πρώτοις, η πρόταση δημιουργίας ενιαίου ταμείου υπέρ της ανάπτυξης της υπαίθρου δεν μπορεί να γίνει χωρίς σύνδεση με μια από τις υφιστάμενες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα συμπεράσματα της Διάσκεψης του Σαλτσβούργου, οι δηλώσεις του Συμβουλίου του Λουξεμβούργου του Ιουνίου του 2003, και οι συστάσεις της ΕΟΚΕ (3) υπογραμμίζουν ότι η πολιτική υπέρ της αγροτικής ανάπτυξης (δεύτερος πυλώνας της ΚΓΠ) θα πρέπει να συνοδεύει την προσαρμογή της γεωργίας (πρώτος πυλώνας της ΚΓΠ). Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ εκφράζει την επιθυμία να επανεισαχθεί στο άρθρο 3 της πρότασης αναφορά στο άρθρο 33 της συνθήκης που προσδιορίζει τους γενικούς στόχους της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.

3.2.1   Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 3: Αποστολές»

1.

Το Ταμείο συμβάλλει στην προαγωγή της αειφόρου αγροτικής ανάπτυξης σε ολόκληρη την Κοινότητα κατά τρόπο συμπληρωματικό και συμπληρώνει τα άλλα μέσα της κοινής γεωργικής πολιτικής (προς τις πολιτικές για την αγορά και την εισοδηματική στήριξη της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, την Πολιτική Συνοχής και την Κοινή Αλιευτική Πολιτική) και. Έτσι, συμβάλλει στην υλοποίηση των στόχων που ορίζονται στο άρθρο 33 της συνθήκης.

2.

Το Ταμείο παρεμβαίνει, επίσης, σε συνδυασμό με την Πολιτική Συνοχής και την Κοινή Αλιευτική Πολιτική.

3.3

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι η οικονομική ανάπτυξη του αγροτικού χώρου στηρίζεται επίσης στην συμπληρωματικότητα των παραγόντων του αγροτικού και του μη αγροτικού τομέα. Επιδοκιμάζει τα προτεινόμενα μέτρα υπέρ της ανάπτυξης μη αγροτικών δραστηριοτήτων, καθώς και υπέρ της στήριξης των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις μικρές επιχειρήσεις, των οποίων ο ρόλος στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές πρέπει να τονιστεί.

3.4

Η διαδικασία αξιολόγησης και προσαρμογής των στόχων του Ταμείου αυτού δεν λαμβάνει υπόψη το χρονοδιάγραμμα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. Πράγματι, η Επιτροπή υπογράμμισε ότι η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ, που αποφασίστηκε τον Ιούνιο του 2003, θα έχει διαφορετικές επιπτώσεις ανάλογα με τις περιοχές και ότι, αφενός, κατά την περίοδο 2008-2009 τα νέα κράτη μέλη θα εγκαταλείψουν το απλουστευμένο καθεστώς και, αφετέρου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα διάφορα συστήματα αποσύνδεσης που εφαρμόζονται. Συνεπώς, η στρατηγική παρακολούθησης της πολιτικής για την ανάπτυξη της υπαίθρου σε ευρωπαϊκό επίπεδο οφείλει να λάβει υπόψη το χρονοδιάγραμμα του πρώτου πυλώνα της ΚΓΠ.

3.4.1   Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 13: Ετήσια έκθεση της Επιτροπής»

1.

Με αφετηρία το 2009 και στην αρχή κάθε έτους, η Επιτροπή υποβάλλει ετήσια έκθεση, στην οποία συνοψίζονται οι κύριες εξελίξεις, τάσεις και προκλήσεις που σχετίζονται με την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών σχεδίων και των κοινοτικών στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών, καθώς και αυτές που σχετίζονται με τα αποτελέσματα της εξέλιξης της ΚΓΠ και των κυριοτέρων τάσεων των διεθνών αγορών γεωργικών προϊόντων στις αγροτικές περιοχές.

3.5

Η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της 1ης Ιουλίου 2004 (4), είχε κρίνει τη δημοσιονομική πρόταση της Επιτροπής περιορισμένη έναντι των δηλωθέντων στόχων. Πράγματι, ο συνολικός προϋπολογισμός για την ανάπτυξη της υπαίθρου προβλέπεται να αντιπροσωπεύσει περίπου 96 δις ευρώ για την ΕΕ των 25 την περίοδο 2007-2013 έναντι 65 δις ευρώ για τη σημερινή περίοδο (ΕΕ των 15). Μολονότι η Επιτροπή αναγνωρίζει στο προοίμιό της ότι πάνω από το 50 % του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζει σε αγροτικές περιοχές, ο προϋπολογισμός που διατίθεται στο ΕΓΤΑΑ θα αντιστοιχεί στο 28 % των κονδυλίων που χορηγούνται στην περιφερειακή πολιτική και στο 32,5 % των κονδυλίων για τον Πρώτο πυλώνα της ΚΓΠ (συμπεριλαμβανόμενης της διαφοροποίησης). Συνεπώς, πρέπει να αποτραπεί το ενδεχόμενο οι πόροι που διατίθενται στο ΕΓΤΑΑ να αποτελούν το μόνο δημοσιονομικό μέσο υπέρ των αγροτικών περιοχών. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να καταστούν οι αγροτικές ζώνες ένα είδος γκέτο.

3.5.1

Είναι, συνεπώς, απαραίτητο να ενισχυθεί η συμπληρωματικότητα της πολιτικής αυτής με την περιφερειακή πολιτική και την πολιτική ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο). Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ διερωτάται κατά πόσο είναι αναγκαίο η χρηματοδότηση των μικρών αγροτικών υποδομών να λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά από την πολιτική για την ανάπτυξη της υπαίθρου και να εισαχθεί ένα σκέλος «απόκτηση δεξιοτήτων» για τους τοπικούς υπεύθυνους, εφόσον αυτό άπτεται της αρμοδιότητας του ΕΚΤ.

3.5.2

Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί παρά να εκφράσει την ικανοποίησή της για την πρόβλεψη ενός ελάχιστου κονδυλίου αποκλειστικά για τις ζώνες διαρθρωτικής αναπτυξιακής καθυστέρησης (31 δις ευρώ). Το ποσό αυτό είναι υψηλότερο του αντίστοιχου για τη σημερινή περίοδο, το οποίο είναι 21 δις ευρώ.

3.5.3

Ο προϋπολογισμός που διατίθεται στο LEADER αυξάνεται από 2,2 δις ευρώ σε 8,8 δις ευρώ (7 % του ΕΓΤΑΑ + 3 % του αποθεματικού επίδοσης), πράγμα που αντιπροσωπεύει την πλέον σημαντική ποσοστιαία αύξηση. Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την ενσωμάτωση του LEADER ως αυτοτελή άξονα της πολιτικής για την ανάπτυξη της υπαίθρου, δεδομένου ότι εδραιώνει τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στην ανάπτυξη της υπαίθρου. Μολονότι η μέθοδος είναι όσο σημαντική όσο και οι στόχοι, η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν δίδεται μεγαλύτερη προτεραιότητα στο στόχο της εφαρμογής καινοτόμων ή πρότυπων δράσεων. Τέλος, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στον πραγματικό κίνδυνο που θα μπορούσε να παρουσιάσει μια υπερβολικά μεγάλη δημοσιονομική δέσμευση. Θα ήταν λυπηρό σε μια τεταμένη δημοσιονομική κατάσταση ο άξονας LEADER να υλοποιηθεί σε χαμηλότερο επίπεδο για διοικητικούς λόγους ή λόγω ανεπάρκειας δημοσιονομικών πόρων σε τοπική κλίμακα. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει ο ελάχιστος επιβαλλόμενος συντελεστής να είναι χαμηλότερος για το σύνολο των κρατών μελών (ένας ελάχιστος συντελεστής 4 % είναι πιο κατάλληλος λαμβανομένου υπόψη του σημερινού προγραμματισμού). Αυτός ο ελάχιστος συντελεστής δεν προδικάζει διόλου την επιλογή των κρατών μελών να ενθαρρύνουν περισσότερο την προσέγγιση του LEADER.

3.5.4

Εναπομένουν, συνεπώς, περίπου 50 δις ευρώ για τη χρηματοδότηση «κλασσικών δράσεων» του Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Το ποσό αυτό θα αυξηθεί κατά 8 δις ευρώ μόνο με χρηματοδοτικές μεταφορές από τον πρώτο προς τον δεύτερο πυλώνα της ΚΓΠ. Η ΕΟΚΕ ζητά, συνεπώς, τα ποσά που θα προέλθουν από τη διαφοροποίηση να διατεθούν αποκλειστικά στους άξονες Ι και ΙΙ προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της υποστήριξης των προσαρμογών της γεωργίας. Αυτή η κατανομή δεν θα επηρεάσει κατά κανένα τρόπο τα ποσά που το κάθε κράτος μέλος διαθέτει για τους διάφορους άξονες κατά τη στιγμή της υιοθέτησης των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. Εξάλλου, τα ποσά που θα προέλθουν από τη διαφοροποίηση θα πρέπει να ανταποκρίνονται λογικά στην αρχή των προϋποθέσεων που ορίζονται στο άρθρο 10 του κανονισμού 1782/2003. Έτσι, μόνο οι δράσεις που εγγράφονται στους άξονες I και II επιτρέπουν την εφαρμογή προϋποθέσεων.

Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 70: Πόροι και κατανομή τους»

[…]

6.

Επιπλέον των ποσών που αναφέρονται στην παράγραφο 5, τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη για τον προγραμματισμό τα ποσά που προκύπτουν από τη διαφοροποίηση, όπως προβλέπεται στο άρθρο 12 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ.…/…[χρηματοδότηση της ΚΓΠ]. Τα ποσά αυτά μεταφέρονται στους άξονες I και II του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. .../.. [ΕΓΤΑΑ].

3.5.5

Η Επιτροπή προτείνει την εφαρμογή του συστήματος κυρώσεων στους καλλιεργητές βάσει των προϋποθέσεων χορήγησης των ενισχύσεων του πρώτου πυλώνα της ΚΓΠ για τα μέτρα του άξονα ΙΙ. Όμως, οι προϋποθέσεις αυτές ισχύουν μόνο για τους καλλιεργητές και, για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ δεν μπορεί να υποστηρίξει την πρόταση αυτή η οποία επιδιώκει την εισαγωγή διάκρισης με βάση αποκλειστικά το επαγγελματικό καθεστώς. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι έχει ταχθεί υπέρ της αρχής της ίσης μεταχείρισης των δικαιούχων δημοσίων ενισχύσεων.

3.5.6

Οι δημοσιονομικές εκτιμήσεις, που παρουσιάζονται από την Επιτροπή, υπολογίζουν σε 6,1 δις ευρώ ετησίως το κόστος της θέσης σε εφαρμογή του δικτύου NATURA 2000, μεγάλο μέρος του οποίου θα χορηγήσει η ΕΕ στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησης. Η κοινοτική συνεισφορά θα μπορούσε να καλυφθεί από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως για παράδειγμα οι πόροι για τις αποζημιώσεις που θα πρέπει να χορηγηθούν στους ιδιοκτήτες και στους φορείς εκμετάλλευσης της γης. Η ΕΟΚΕ εξέδωσε γνωμοδότηση η οποία αφορούσε αποκλειστικά την πρόταση χρηματοδότησης του NATURA 2000 (5) που υπέβαλε η Επιτροπή. Η ΕΟΚΕ επισημαίνει στη γνωμοδότησή της ότι η χρηματοδότηση του εν λόγω δικτύου αποτελεί ένα νέο και συμπληρωματικό καθήκον, για το οποίο προβλέπεται η δημιουργία ενός μέσου χρηματοδότησης, τα κονδύλια του οποίου, σε αντίθεση με τις πολιτικές υποσχέσεις που δόθηκαν, αυξάνονται ελάχιστα. Η ΕΟΚΕ αναφέρει σαφώς ότι η πρόταση της Επιτροπής είναι κατ'αυτήν αποδεκτή μόνον εάν:

διατεθούν υπέρ του NATURA 2000 πόροι ανεξάρτητοι από αυτούς που χορηγούνται, με βάση τις δημοσιονομικές προοπτικές, υπέρ της αγροτικής ανάπτυξης (δηλαδή, δίχως να ζημιώνονται τα υπάρχοντα προγράμματα)·

οι εν λόγω πόροι αξιοποιηθούν για την θέση σε εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται από το NATURA 2000 (δηλαδή να αξιοποιηθούν αποκλειστικά για τους σκοπούς της σημαντικής αυτής πολιτικής).

3.5.6.1

Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει να διατηρηθούν τα μέτρα που προβλέπονται από τα άρθρα 36 και 43 και στόχο έχουν την αντιστάθμιση του διαφυγόντος εισοδήματος που απορρέει από τα μειονεκτήματα των περιοχών τις οποίες αφορά το ΝATURA 2000, συνιστά εντούτοις να αποσυρθεί από το άρθρο 53 το μέρος εκείνο που σχετίζεται με την χρηματοδότηση της λειτουργίας του δικτύου NATURA 2000, η οποία πρέπει να καλύπτεται από ειδικό πρόγραμμα.

Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 53: Προστασία, αναβάθμιση και διαχείριση της φυσικής κληρονομιάς»

Η στήριξη που αναφέρεται στο άρθρο 49, στοιχείο α), σημείο iv) καλύπτει ενέργειες περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, και τουριστικές βελτιώσεις. και κατάρτιση σχεδίων προστασίας και διαχείρισης για τις τοποθεσίες NATURA 2000 και άλλους τόπους υψηλής φυσικής αξίας.

3.6

Μολονότι εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη αντιστάθμισης των φυσικών μειονεκτημάτων των ορεινών ζωνών, η ΕΟΚΕ, ωστόσο, διατυπώνει επιφυλάξεις για τη λύση που προτείνει η Επιτροπή σχετικά με τις απλές μειονεκτικές ζώνες. Αυτό αντιστοιχεί, αφενός, σε μείωση των ζωνών και, αφετέρου, σε μείωση της έντασης της κοινοτικής ενίσχυσης. Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι φυσικές συνθήκες πρέπει να συσσωρεύονται (αγρονομικές, κλιματικές, υδρολογικές) κατά την ταξινόμηση των ζωνών απλού φυσικού μειονεκτήματος. Και αυτό γιατί συχνά η συσσώρευση ελαφρών φυσικών μειονεκτημάτων αντιπροσωπεύει πραγματικούς περιορισμούς στην ανάπτυξη των αγροτικών ζωνών. Εξάλλου, για τις ζώνες που δεν ταξινομούνται πλέον ως ζώνες απλού φυσικού μειονεκτήματος, η ΕΟΚΕ προτείνει την προοδευτική μείωση της κοινοτικής ενίσχυσης, όπως προβλέπεται και για την περιφερειακή πολιτική. Αυτό το πρόγραμμα «σταδιακής κατάργησης» θα επιτρέψει να ελαχιστοποιηθούν οι διαταραχές στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.

3.6.1   Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου (να προστεθεί νέο σημείο 5.) στο «Άρθρο 37: Ενισχύσεις για γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα και για την καλή διαβίωση των ζώων»

[…]

5.

Προβλέπεται πενταετής περίοδος σταδιακής κατάργησης των ενισχύσεων, με φθίνουσα μείωση των πληρωμών στους κατόχους γεωργικών εκμεταλλεύσεων στις ζώνες που δεν θεωρούνται πλέον ζώνες απλού φυσικού μειονεκτήματος (Άρθρο 47, παράγραφος 3 α), λόγω της αλλαγής της στατιστικής ονοματολογίας.

3.7

Η διττή βούληση της Επιτροπής να μην παγώσει τους κανόνες εφαρμογής στο πλαίσιο του κανονισμού «αγροτική ανάπτυξη» και να εφαρμόσει πιο ευέλικτους κανόνες δημοσιονομικού προγραμματισμού θα πρέπει να επιφέρουν πραγματική βελτίωση όσον αφορά την εφαρμογή του νέου κανονισμού «αγροτική ανάπτυξη». Μολονότι η ΕΟΚΕ επικροτεί την αρχή του καθορισμού ελάχιστων συντελεστών ανά άξονα, κρίνει ωστόσο ότι η πρόταση της Επιτροπής δεν είναι συνεπής με τους προσανατολισμούς της για το θέμα. Πράγματι, μια μελέτη έχει καταδείξει ότι η σημερινή χρήση των πόρων του κανονισμού «αγροτική ανάπτυξη» συνδέεται σε σημαντικό βαθμό με τις ιδιαιτερότητες του γεωργικού τομέα στις αγροτικές περιοχές των χωρών και των περιφερειών της ΕΕ. Επίσης, η Επιτροπή υπογράμμισε ότι η μεταρρύθμιση της ΚΓΠ τον Ιούνιο του 2003 θα έχει διαφορετικές συνέπειες στις αγροτικές ζώνες. Για τον λόγο αυτό, η συσσώρευση των ελάχιστων συντελεστών ανά άξονα πρέπει να είναι κατώτερη του 50 % προκειμένου να ανταποκριθεί στην αρχή της επικουρικότητας και να προσαρμοστεί στις διάφορες συνθήκες των αγροτικών περιοχών της Ευρώπης.

3.7.1   Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 16: Ισορροπία μεταξύ προτεραιοτήτων»

Η κοινοτική χρηματοδοτική συνεισφορά σε καθένα από τους τρεις στόχους που αναφέρονται στο άρθρο 4 καλύπτει τουλάχιστον το 10 % 15 % της ολικής συνεισφοράς του Ταμείου στο πρόγραμμα για τους άξονες προτεραιότητας Ι και ΙΙΙ, οι οποίοι αναφέρονται στα τμήματα Ι και ΙΙΙ αντιστοίχως του κεφαλαίου Ι του τίτλου IV, και το 20 % 25 % της ολικής συνεισφοράς του Ταμείου στο πρόγραμμα για τον άξονα προτεραιότητας ΙΙ, ο οποίος αναφέρεται στο τμήμα ΙΙ του κεφαλαίου Ι.

3.8

Η διαδικασία αξιολόγησης των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης επιτρέπει να διασφαλιστεί η καλή χρήση και μία βελτιωμένη αποτελεσματικότητα των κοινοτικών πιστώσεων. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι οι στόχοι μιας δημόσιας πολιτικής καθορίζονται σε συνάρτηση με τις μελλοντικές προκλήσεις και όχι αποκλειστικά σε σχέση με τα αποτελέσματα του προγραμματισμού διαφόρων προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. Για το λόγο αυτό, η διοικητική απλούστευση που προτείνει η Επιτροπή εξουδετερώνεται από την επικάλυψη των διαδικασιών αξιολόγησης και θα έχει ελάχιστες άμεσες συνέπειες στον τελικό δικαιούχο.

3.9

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι το θέμα της διοικητικής απλούστευσης στην πρόταση της Επιτροπής δεν εξετάζεται ως τον τελικό δικαιούχο. Μολονότι το ζήτημα αυτό εξετάζεται κυρίως στη γνωμοδότηση για την «Χρηματοδότηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής» (6), η ΕΟΚΕ εκφράζει τις ανησυχίες της για την περιορισμένη απλούστευση των διαδικασιών που αφορούν τον τελικό δικαιούχο. Για παράδειγμα: η Επιτροπή πρότεινε την απλούστευση των προϋποθέσεων που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων στο άρθρο 25 δίχως πλέον να εξαρτά την ενίσχυση της επένδυσης από την ύπαρξη κανονικών δυνατοτήτων διάθεσης στην αγορά (καλυπτόμενα προϊόντα, τύπος επένδυσης και προβλεπόμενες ικανότητες). Ωστόσο, το άρθρο 73, ορίζει σε επτά χρόνια την προθεσμία εξόφλησης σε περίπτωση που η επένδυση τροποποιήθηκε σημαντικά. Αυτός ο νέος κανόνας ενισχύει τους ελέγχους και, συνεπώς, θα επιβάλει νέα κριτήρια οικονομικής βιωσιμότητας των σχεδίων στη φάση του προγραμματισμού. Τέλος, η προβλεπόμενη διάρκεια είναι υπερβολικά μακρά, εάν ληφθούν υπόψη η φύση και η φιλοδοξία των χρηματοδοτούμενων σχεδίων.

3.10

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η κατάρτιση, η διαχείριση και η αξιολόγηση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει να υλοποιούνται σύμφωνα με την αρχή της εταιρικής σχέσης (άρθρο 6), που περιλαμβάνει διαβουλεύσεις με τους κοινωνικοοικονομικούς εταίρους. Ζητεί η διάταξη αυτή να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα και όλοι οι αντιπροσωπευτικοί παράγοντες των οικονομικών και κοινωνικών κύκλων του αγροτικού χώρου να συμμετέχουν αυτοδικαίως στο δίκτυο αγροτικής ανάπτυξης, στο ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Επίσης, η ΕΟΚΕ εκφράζει την επιθυμία να είναι παρούσα, ως παρατηρητής, στην «επιτροπή αγροτικής ανάπτυξης» που προβλέπεται στο άρθρο 95 και όπως το επιτρέπει το άρθρο 7 της απόφασης του Συμβουλίου (1999/468/ΕΚ), πράγμα που θα παράσχει στην οργανωμένη κοινωνία των πολιτών την ευκαιρία να συμμετέχει σε όλα τα στάδια της εφαρμογής των κοινοτικών πολιτικών.

3.10.1   Υπόδειξη της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 68: Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αγροτικής Ανάπτυξης»

Σύμφωνα με το άρθρο 67 παράγραφος 1, δημιουργείται Ευρωπαϊκό Δίκτυο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη διασύνδεση των εθνικών δικτύων, αντιπροσωπευτικών οικονομικών και κοινωνικών οργανισμών ώσεων και διοικητικών υπηρεσιών που έχουν δραστηριότητα στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης σε κοινοτικό επίπεδο και της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής.

3.10.2   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 69: Εθνικό αγροτικό δίκτυο»

Κάθε κράτος μέλος δημιουργεί ένα εθνικό αγροτικό δίκτυο, στο οποίο συμμετέχουν όλοι ες οι αντιπροσωπευτικές οικονομικές και κοινωνικές οργανισμοί ώσεις και οι διοικητικές υπηρεσίες που εμπλέκονται στην αγροτική ανάπτυξη, καθώς και το όργανο που εκπροσωπεί την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την προσπάθεια αποσαφήνισης που αντιπροσωπεύει η συνένωση των 26 μέτρων υπέρ της αγροτικής ανάπτυξης σε τρεις διαφορετικούς άξονες. Φαίνεται ωστόσο ότι ορισμένα μέτρα θα ήταν πιο δικαιολογημένο να ενταχθούν στον άξονα III διότι η εφαρμογή τους λαμβάνει ολοένα περισσότερο υπόψη την χωροταξία του αγροτικού χώρου σε όλες τις συνιστώσες της. Η ΕΟΚΕ προτείνει συνεπώς τα μέτρα που περιγράφονται στο άρθρο 28 (υποδομή σχετική με την ανάπτυξη και προσαρμογή της γεωργίας και της δασοκομίας), το άρθρο 38 (μη παραγωγικές γεωργικές επενδύσεις) και το άρθρο 46 (μη παραγωγικές δασοκομικές επενδύσεις) να ενταχθούν στον άξονα III.

4.2

Η ΕΟΚΕ έχει ήδη υπογραμμίσει τη σημασία της ενίσχυσης της εγκατάστασης των νέων γεωργών και της σταθερότητας στη γεωργία στην έκθεση που συνέταξε το 2001 για τους νέους γεωργούς (7). Συνεπώς, το θέμα αυτό πρέπει να αποτελέσει μια από τις προτεραιότητες του μελλοντικού στρατηγικού σχεδίου για την αγροτική ανάπτυξη και οι λεπτομέρειες που αφορούν την παροχή των ενισχύσεων υπέρ της εγκατάστασης δεν θα πρέπει να περιορίζονται σε μια εφάπαξ πριμοδότηση, όπως προτείνει η Επιτροπή στο άρθρο 21 της πρότασης κανονισμού, και πρέπει κυρίως να δοθεί προσοχή ώστε να μην υπάρξει μείωση των διατιθέμενων πόρων.

4.2.1   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 21: Εγκατάσταση νέων γεωργών»

2.

Η στήριξη παρέχεται με τη μορφή:

εφάπαξ πριμοδότησης, της οποίας το μέγιστο ποσό αναφέρεται στο παράρτημα Ι,

επιδότησης των επιτοκίων των δανείων που συνάπτονται για την κάλυψη των εξόδων που απορρέουν από την εγκατάσταση. Η κεφαλαιοποιημένη αξία της επιδότησης αυτής δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό της εφάπαξ πριμοδότησης.

4.2.2   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 23: Χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών»

γ)

να βοηθήσει τους μελλοντικούς γεωργούς και δασοκαλλιεργητές να καλύψουν τα έξοδα που απορρέουν από την κατάρτιση του «επιχειρηματικού προγράμματος» για την ανάπτυξη των γεωργικών και δασοκομικών δραστηριοτήτων τους.

4.3

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι σε πολλά νέα κράτη μέλη βρίσκεται υπό εξέλιξη ένας περίπλοκος γεωργικός μετασχηματισμός, διαδικασία που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Για το λόγο αυτό, η απαίτηση δεκαετούς τουλάχιστον γεωργικής δραστηριότητας προκειμένου να υποστηριχθεί η πρόωρη συνταξιοδότηση είναι, στις περιπτώσεις αυτές, εξαιρετικά αυστηρή. Η ΕΟΚΕ προτείνει την καθιέρωση μεταβατικής περιόδου, κατά την οποία θα αρκεί μικρότερη χρονική διάρκεια γεωργικής δραστηριότητας, υπό την προϋπόθεση ότι ο αιτών γεωργός θα έχει απασχοληθεί κατά το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού βίου του στον τομέα της γεωργίας.

4.3.1   Σύσταση της ΕΟΚΕ: «Αρθρο 22: Πρόωρη συνταξιοδότηση», σημείο 2: «Ο αποχωρών γεωργός πρέπει», να προστεθεί νέο εδάφιο δ)

«δ)

Στην περίπτωση γεωργών από κράτη μέλη που προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή 'Ενωση την 1η Μαΐου 2004, ισχύει δεκαετής μεταβατική περίοδος: να έχει ασκήσει γεωργική δραστηριότητα τα τελευταία πέντε έτη πριν την αποχώρηση και, κατά τα προηγούμενα δεκαπέντε έτη, να έχει απασχοληθεί κατά το ήμισυ τουλάχιστον της επαγγελματικής του δραστηριότητας ως μισθωτός σε γεωργικές εργασίες.»

4.4

Η Επιτροπή προτείνει η υποστήριξη των επενδύσεων να επιτρέψει τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών δραστηριοτήτων ή τη διαφοροποίησή τους. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να διευκρινίσει ότι η υποστήριξη των επενδύσεων δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι αφορά αποκλειστικά υλικές επενδύσεις. Οι άυλες επενδύσεις που, μέσω της διάδοσης της τεχνολογικής προόδου και της μεταφοράς της στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, συμβάλλουν τόσο στην βελτίωση της ποιότητας όσο και στην αξιοποίηση και/ή την προστασία του περιβάλλοντος, θα πρέπει να συμπεριληφθούν σε καθένα από τα εν λόγω μέτρα (άρθρο 25, άρθρο 27, άρθρο 31, άρθρο 50).

4.4.1

Ο γεωργικός τομέας χαρακτηρίζεται από περιορισμένη παρουσία γυναικών όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία που δημοσιεύει η Επιτροπή. Έτσι κύριοι αποδέκτες των άμεσων και των διαρθρωτικών ενισχύσεων είναι οι άνδρες. Αυτό καταδεικνύει ότι είναι απαραίτητο να δίδεται μεγαλύτερη σημασία στις γυναίκες κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Για τους λόγους αυτούς, είναι αναγκαίο η Ευρωπαϊκή Ένωση να προωθήσει μέτρα με στόχο να δοθεί τέλος στην κατάσταση αυτή και να υποστηριχθεί η συγκρότηση εκμεταλλεύσεων υπό γυναικεία διοίκηση. Η ΕΟΚΕ συνιστά η πτυχή αυτή να αποτελέσει, στο πλαίσιο του κοινοτικού στρατηγικού προγράμματος, αντικείμενο ειδικού σημείου.

4.5

Το άρθρο 27 πραγματεύεται τις επενδύσεις που επιτρέπουν την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των πρωτογενών γεωργικών και δασοκομικών προϊόντων. Περιορίζει την επιλεξιμότητα της ενίσχυσης σε συνάρτηση με το μέγεθος των επιχειρήσεων. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι στο πλαίσιο της παγίωσης των οικονομικών δραστηριοτήτων στον αγροτικό χώρο, ο προτεινόμενος περιορισμός είναι υπέρμετρα περιοριστικός για να προσφέρει μια πραγματική ευκαιρία ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων στον αγροτικό χώρο. Πράγματι, οι επιχειρήσεις όπως οι γεωργικοί συνεταιρισμοί ή οι επιχειρήσεις γεωργικών προϊόντων διατροφής που έχουν κύκλο εργασιών πάνω από 10 και 50 εκατ. ευρώ και απασχολούν πάνω από 50 άτομα δεν έχουν αναγκαστικά πιο εύκολη πρόσβαση στις πιστώσεις από ό,τι οι μικρές επιχειρήσεις, αντιπροσωπεύουν δε μια καθόλου αμελητέα πηγή απασχόλησης.

4.5.1

Ωστόσο, οι ενισχύσεις που χορηγούνται με πόρους του ΕΓΤΑΑ για την προστιθέμενη αξία της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής, πρέπει να περιορίζονται στις μεταποιητικές δραστηριότητες που αυξάνουν πραγματικά την προστιθέμενη αξία της πρωτογενούς τοπικής και περιφερειακής γεωργικής παραγωγής και αναδεικνύουν την τεχνογνωσία, τις ιδιαιτερότητες και τις παραδόσεις των περιφερειών και τις καινοτομίες. Υπό αυτή την έννοια, στόχος του ΕΓΤΑΑ πρέπει επίσης να είναι να διευκολύνει τη συνεργασία και τον συντονισμό των επιμέρους παραγόντων του κλάδου παραγωγής γεωργικών τροφίμων και περιφερειακής δασοκομίας.

4.5.2   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 27: Αύξηση της προστιθέμενης αξίας της πρωτογενούς γεωργικής και δασοκομικής παραγωγής»

2.

Η στήριξη βάσει της παραγράφου 1 περιορίζεται στις πολύ μικρές, και τις μικρές και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατά την έννοια της σύστασης 2003/361/EΚ της Επιτροπής, καθώς και στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις που συστήνουν οι παραγωγοί. Στην περίπτωση της δασοκομικής παραγωγής, η στήριξη περιορίζεται στις πολύ μικρές επιχειρήσεις.

4.6

Η διατύπωση του άρθρου 28 δεν φαίνεται να καλύπτει το σύνολο των δράσεων που είναι επιλέξιμες σύμφωνα με το σημερινό κανονισμό αγροτικής ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει να αναφερθεί ρητά ο αναδασμός στο άρθρο αυτό. Η πρακτική του αναδασμού οφείλει να λαμβάνει υπόψη το σεβασμό του τοπίου και να μην αφορά αποκλειστικά τις αγροτικές πτυχές.

4.6.1   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 28: Υποδομή σχετική με την ανάπτυξη και προσαρμογή της γεωργίας και της δασοκομίας»

Η στήριξη που προβλέπεται στο άρθρο 19, στοιχείο β), σημείο iv), μπορεί να καλύπτει ιδίως πράξεις αναδασμού ή πράξεις σχετικές με την πρόσβαση σε γεωργική και δασική γη, τον εφοδιασμό με ενέργεια και τη διαχείριση των υδάτων.

4.7

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι ο υποχρεωτικός ή μη υποχρεωτικός χαρακτήρας των μέτρων που περιέχει η νομοθετική πρόταση δεν καθίσταται σαφής από τη διατύπωση, κυρίως στη γαλλική απόδοση. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει την προσαρμογή της διατύπωσης του άρθρου 37, που αφορά τις ενισχύσεις για γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα και για την καλή διαβίωση των ζώων, ώστε να υπενθυμίζεται ότι τα μέτρα αυτά παραμένουν υποχρεωτικά, όπως άλλωστε είναι με βάση τον ισχύοντα κανονισμό.

4.7.1   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 37Ενισχύσεις για γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα και για την καλή διαβίωση των ζώων»

1.

Τα κράτη μέλη καθιστούν διαθέσιμη οφείλουν να παρέχουν τη στήριξη που προβλέπεται στο άρθρο 34, στοιχείο α), σημείο iv) σε ολόκληρη την επικράτειά τους, σύμφωνα με τις ειδικές ανάγκες τους.

4.8

Όπως υπογραμμίζεται στην παράγραφο 3.4, το ΕΓΤΑΑ δεν πρέπει να αποτελεί ταμείο που υφίσταται επειδή τα άλλα δημοσιονομικά μέσα υπέρ των αγροτικών περιοχών δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει να διαγραφούν στο άρθρο 57 «Απόκτηση δεξιοτήτων και συντονισμός» τα σημεία γ) και δ). Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο θα πρέπει να μπορεί να παρεμβαίνει στην κατάρτιση των συντονιστών και των τοπικών αιρετών αντιπροσώπων που έχουν επιφορτιστεί με σχέδια τοπικής ανάπτυξης. Εξάλλου, εάν τα σχέδια εντάσσονται σε μια πρωτοβουλία LEADER, θα υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης ενός μέρους των δραστηριοτήτων συντονισμού.

4.9

Η ΕΟΚΕ τάσσεται κατά της πρότασης αποθεματικού επίδοσης, όπως συμβαίνει με την περιφερειακή πολιτική, και να διατεθεί η χρήση του στον άξονα LEADER. Πράγματι, η εμπειρία εφαρμογής ενός αποθεματικού επίδοσης στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής έχει αποδείξει ότι το μέτρο αυτό θεωρείται συχνά από τα κράτη μέλη ως περιορισμός και όχι ως «μέτρο προώθησης». Έστω και εάν τα κριτήρια αξιολόγησης παραμένουν εκουσίως ευρύτατα στον προσδιορισμό τους στο άρθρο 92, ωστόσο η Επιτροπή δεν εξηγεί για ποιο λόγο αυτό το αποθεματικό επίδοσης συνδέεται με τους στρατηγικούς στόχους που καταρτίζονται σε κοινοτικό επίπεδο. Τέλος, η απόφαση διάθεσης του αποθεματικού μπορεί να ληφθεί σε επίπεδο των Ομάδων Τοπικής Δράσης το νωρίτερο το 2011. Θα απομένουν δύο μόνο έτη προγραμματισμού για να αναζητηθούν νέα έργα με καθόλου αμελητέα δημοσιονομικά κονδύλια (2,6 δις ευρώ) και νέες εθνικές συγχρηματοδοτήσεις οι οποίες δεν θα έχουν δεσμευτεί τη στιγμή του προγραμματισμού. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ προτείνει τη διαγραφή του άρθρου 92 και ζητεί από την Επιτροπή να επιδείξει μεγαλύτερη προσοχή στην προσέγγιση LEADER, στο πλαίσιο του κοινοτικού στρατηγικού σχεδίου και της φάσης έγκρισης των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης.

4.10

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής να καθιερωθούν υπηρεσίες στήριξης της αντικατάστασης μιας γεωργικής εκμετάλλευσης. Το μέτρο αυτό έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι μπορεί να συμβάλει στην θελκτικότητα του αγροτικού χώρου και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Ωστόσο, το «μέγιστο διάστημα πέντε ετών» από τη στιγμή της δημιουργίας των υπηρεσιών είναι υπέρμετρα μικρό για να διασφαλιστεί η συνέχιση αυτού του είδους των υπηρεσιών.

4.10.1   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: «Άρθρο 24: Δημιουργία υπηρεσιών διαχείρισης, αντικατάστασης και παροχής συμβουλών»

Η στήριξη που προβλέπεται στο άρθρο 19, στοιχείο α), σημείο v) παρέχεται με σκοπό να καλύψει τα έξοδα που απορρέουν από τη δημιουργία υπηρεσιών διαχείρισης, αντικατάστασης και παροχής συμβουλών. και Μειώνεται σταδιακά καλύπτοντας μέγιστο διάστημα 5 7 ετών από τη δημιουργία τους.

4.11

Η προώθηση της επιχειρηματικότητας και η ενίσχυση του οικονομικού ιστού, που αποτελούν αντικείμενο του άρθρου 49, δεν πρέπει να περιορίζονται στη δημιουργία και στην ανάπτυξη πολύ μικρών επιχειρήσεων, αλλά να συμπεριλαμβάνουν επίσης την στήριξη της ανάληψης υφιστάμενων επιχειρήσεων και να διευκολύνουν τη μεταβίβαση. Η ΕΟΚΕ, στηριζόμενη στις θέσεις που έχει υιοθετήσει σχετικά με την επιχειρηματική πολιτική, ζητεί να συμπληρωθεί το άρθρο 49 α, ii), ως εξής: «[…] στήριξη της δημιουργίας, ανάληψης και ανάπτυξης πολύ μικρών επιχειρήσεων».

4.12

Το γεωργικοπεριβαλλοντικό πρόγραμμα συμβάλλει στην εμφάνιση θετικών — από περιβαλλοντική άποψη — εξωτερικών αποτελεσμάτων (κυρίως: μείωση της διάβρωσης και της απερήμωσης, βελτίωση της ποιότητας και εξοικονόμηση ύδατος, βελτίωση της βιοποικιλίας χάρη στην προστασία των βιότοπων που παρέχονται στα διάφορα είδη) και για τον λόγο αυτό θεωρείται αναγκαίο να διατηρηθούν τα μέτρα ενθάρρυνσης, αφού ληφθούν υπόψη οι εξωτερικοί αυτοί παράγοντες.

4.12.1   Σύσταση της ΕΟΚΕ για προσαρμογή του κειμένου: Τροποποίηση της παραγράφου 4 του Άρθρου 37

«4.

Οι ενισχύσεις χορηγούνται ετησίως και καλύπτουν το πρόσθετο κόστος και το διαφυγόν εισόδημα που απορρέουν από την αναληφθείσα δέσμευση. Αποτελούν επίσης κίνητρο προκειμένου να αντισταθμιστούν οι γεωργικοπεριβαλλοντικές υπηρεσίες που απορρέουν από την θέση σε εφαρμογή περιβαλλοντικών μέτρων. Εεάν χρειάζεται, μπορούν να καλύπτουν επίσης το κόστος των σχετικών πράξεων.

Εάν ενδείκνυται, οι δικαιούχοι επιλέγονται με βάση διαγωνισμό, με την εφαρμογή κριτηρίων οικονομικής, περιβαλλοντικής και σχετικής με την καλή διαβίωση των ζώων αποτελεσματικότητας.

Η στήριξη περιορίζεται στο ανώτατο ποσό που αναφέρεται στο παράρτημα Ι.»

4.13

Προκειμένου να στηριχθεί και να ενθαρρυνθεί η σύσταση και η ανάληψη μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων στον αγροτικό χώρο και σύμφωνα με τις αιτιολογικές σκέψεις της απόφασης του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Ιουλίου 2004 για το Πολυετές Πρόγραμμα, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων να θεσπίσουν νέα μέτρα με στόχο να διευκολυνθεί και να διευρυνθεί η χρήση των χρηματοπιστωτικών μέσων, όπως ο μηχανισμός εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ, από επιχειρήσεις που λειτουργούν στον αγροτικό χώρο. Καλεί επίσης το ΕΤΕ και την Επιτροπή να διερευνήσουν τη δυνατότητα μιας συμπληρωματικότητας ή προσθετικότητας μεταξύ του ΕΓΤΑΑ, του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση, με απλούστερες διαδικασίες, στις επενδύσεις των ιδρυτών ή αγοραστών επιχειρήσεων στον αγροτικό χώρο.

4.14

Η Επιτροπή υπογραμμίζει στην πρότασή της ότι τα μέτρα του άξονα «διαχείριση γης» πρέπει να ενθαρρύνουν ιδίως «τους γεωργούς και τους δασοκαλλιεργητές να χρησιμοποιούν μεθόδους χρήσεων γης συμβατές με την ανάγκη να διαφυλαχθεί το φυσικό περιβάλλον και τοπίο». Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η Επιτροπή δεν πρότεινε την επαναξιολόγηση των ανώτατων ορίων των ενισχύσεων για τα γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα σε σύγκριση με την πρόταση του 1999.

4.15

Κατά την ΕΟΚΕ, ο κανονισμός πρέπει να διευκρινίζει με σαφήνεια ότι τα μέτρα των κρατών μελών και των περιφερειών υπέρ της διατήρησης και της αξιοποίησης των γενετικών πόρων βάσει του προγράμματος FEADER, ιδιαίτερα στον γεωργικό τομέα, μπορούν να τύχουν στήριξης.

5.   Συμπεράσματα

5.1

Η νομοθετική πρόταση της Επιτροπής για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης εντάσσεται κατά πολύ στο πλαίσιο των συμπερασμάτων του Σαλτσβούργου. Η ΕΟΚΕ προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στο θέμα αυτό και επιθυμεί να ευχαριστήσει την Επιτροπή για το υψηλό επίπεδο των διαβουλεύσεων που διεξήγαγε με τα μέλη της ΕΟΚΕ. Κατ'αρχάς, η ΕΟΚΕ επιθυμεί να τονίσει ότι το ΕΓΤΑΑ δεν μπορεί να ανταποκριθεί από μόνο του σε όλα τα προβλήματα της αγροτικής ανάπτυξης. Πρέπει να εμβαθυνθεί το ζήτημα της συμπληρωματικότητας του ΕΤΠΑ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης) και του ΕΚΤ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο).

5.2

Η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών εξαρτάται από την αρχή της εδαφικής συνοχής. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ τονίζει ότι για τη διασφάλιση της οικονομικής και της κοινωνικής βιωσιμότητας των εν λόγω περιοχών, είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη η συμβολή της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, με τους δύο πυλώνες της, στη διατήρηση και δημιουργία θέσεων απασχόλησης στο σύνολο της ευρωπαϊκής επικράτειας, μέσω κυρίως της ανάπτυξης γεωργικών και/ή μη αγροτικών δραστηριοτήτων, οι οποίες θα βασίζονται στην καινοτομία. Για το λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ ζητεί από την Επιτροπή και το Συμβούλιο στην ενδιάμεση αναθεώρηση της στρατηγικής της Λισσαβώνας να συμπεριληφθούν οι νέοι προσανατολισμοί της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.

5.3

Το δημοσιονομικό ζήτημα παραμένει στο επίκεντρο του προβληματισμού. Η ΕΟΚΕ έκρινε τις δημοσιονομικές προτάσεις της Επιτροπής περιορισμένες και σταθερές (1,24 % του ΑΕγχΠ). Αυτός είναι ο λόγος που την οδήγησε να υιοθετήσει επικριτική στάση απέναντι στο ζήτημα της πλήρους ενσωμάτωσης του προγράμματος NATURA 2000 στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ, διότι αντιπροσωπεύει το ήμισυ περίπου των δημοσιονομικών πόρων του ΕΓΤΑΑ. Επίσης, ο τριπλασιασμός των πιστώσεων που χορηγούνται στην προσέγγιση LEADER είναι παράδοξος με βάση την εξέλιξη των εθνικών συγχρηματοδοτήσεων. Επίσης, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι η πρόταση χρηματοδότησης της Επιτροπής αποτελεί την ελάχιστη βάση συζήτησης· αλλιώς, η μελλοντική πολιτική γεωργικής ανάπτυξης δεν θα μπορέσει να ενταχθεί ουσιαστικά ούτε στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης ούτε στη στρατηγική της Λισσαβόνας για μια ευρωπαϊκή οικονομία ανταγωνιστική και πλήρους απασχόλησης.

5.4

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ εκφράζει την ανησυχία της για τις επιπτώσεις που οι δημοσιονομικές συζητήσεις θα μπορούσαν να έχουν στην εφαρμογή της μελλοντικής πολιτικής για την αγροτική ανάπτυξη. Πράγματι, η Επιτροπή προέβλεπε στο χρονοδιάγραμμά της ότι τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης πρέπει να υιοθετηθούν πριν τα τέλη του 2006, θα είναι ωστόσο δύσκολο για τα κράτη μέλη να καταλήξουν γρήγορα σε διοργανική συμφωνία σχετικά με τις δημοσιονομικές προοπτικές. Η ΕΟΚΕ εκφράζει, συνεπώς, την επιθυμία να υποβάλει η Επιτροπή το συντομότερο δυνατό τα κυριότερα σημεία που θα συγκροτήσουν το κοινοτικό στρατηγικό σχέδιο, έστω και εάν η υιοθέτηση των κανονισμών γίνει αργότερα.

5.5

Η ΕΟΚΕ υποβάλλει, επίσης, στην Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και στο Συμβούλιο πολυάριθμες προτάσεις για την προσαρμογή των πολιτικών προσανατολισμών που αποφάσισε η Διάσκεψη του Σαλτσβούργου όπως, π.χ., διατήρηση του δεσμού μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ, αρχή της επικουρικότητας του προγραμματισμού των μέτρων και εμβάθυνση της απλούστευσης των διαδικασιών που αφορούν τον τελικό δικαιούχο. Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να δείξει ιδιαίτερη προσοχή στο θέμα αυτό, κυρίως κατά τη διάρκεια της φάσης έγκρισης των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης, ζητώντας από τα κράτη μέλη να διευκρινίσουν με ποιο τρόπο συμμετείχαν στην προσπάθεια απλούστευσης των διαδικασιών που αφορούν τον τελικό δικαιούχο.

5.6

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί, στο μέλλον και κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της πολιτικής, να συμμετάσχει στενά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων ώστε να εκφέρει τη γνώμη της σχετικά με το κοινοτικό στρατηγικό πρόγραμμα και να μεριμνήσει για την ικανοποιητική διαβούλευση με την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης.

Βρυξέλλες, 9 Μαρτίου 2005.

Η Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Anne-Marie SIGMUND


(1)  ΕΕ C 302 της 07.12.2004, σσ. 53-59.

(2)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ 126/2005, εισηγητής: ο κ. Kienle

(3)  ΕΕ C 302 της 07.12.2004, σσ. 53-59.

(4)  ΕΕ C 302 της 07.12.2004, σσ. 53-59.

(5)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ 136/2005, εισηγητής: ο κ. Ribbe.

(6)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ 126/2005, εισηγητής: ο κ. Kienle.

(7)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Νέα οικονομία, κοινωνία της γνώσης και ανάπτυξη της υπαίθρου. Προοπτικές για τους νέους γεωργούς», εισηγήτρια: η κα SÁNCHEZ MIGUEL, ΕΕ C 36 της 8.2.2002


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

στη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Η ακόλουθη τροπολογία απορρίφθηκε, έλαβε ωστόσο τουλάχιστον το ένα τέταρτο των εκπεφρασμένων ψήφων:

Τροπολογία 3

Να διαγραφούν οι παράγραφοι 3.5.3 και 3.5.4.

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

Ψήφοι υπέρ: 31

Ψήφοι κατά: 69

Αποχές: 10


Top