EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52004IE0528
Opinion of the European Economic and Social Committee on ‘Economic diversification in the accession countries – role of SMEs and social economy enterprises’
Γνωμόδοτηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την οικονομική διαφοροποίηση στις υπό ένταξη χώρες — Ρόλος των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας
Γνωμόδοτηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την οικονομική διαφοροποίηση στις υπό ένταξη χώρες — Ρόλος των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας
OJ C 112, 30.4.2004, p. 105–112
(ES, DA, DE, EL, EN, FR, IT, NL, PT, FI, SV)
30.4.2004 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 112/105 |
Γνωμόδοτηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την οικονομική διαφοροποίηση στις υπό ένταξη χώρες — Ρόλος των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας
(2004/C 112/27)
Στις 17 Ιουλίου 2003 και σύμφωνα με το άρθρο 29 παράγραφος 2 του Εσωτερικού της κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή αποφάσισε να καταρτίσει γνωμοδότηση με θέμα: «Η οικονομική διαφοροποίηση στις υπό ένταξη χώρες — Ρόλος των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας».
Η Συμβουλευτική Επιτροπή Βιομηχανικών Μεταλλαγών (ΣΕΒΜ), στην οποία ανατέθηκε η κατάρτιση των σχετικών εργασιών της Επιτροπής, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή της στις 15 Μαρτίου 2004. Εισηγήτρια ήταν η κ. FUSCO και συνεισηγητής ο κ. GLORIEUX.
Κατά την 407η σύνοδο ολομέλειας της 31ης Μαρτίου και 1ης Απριλίου 2004 (συνεδρίαση της 1ης Απριλίου 2004), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε ομόφωνα την ακόλουθη γνωμοδότηση:
1. Εισαγωγή: ορισμοί και στόχοι
1.1. |
Η ένταξη των δέκα νέων χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί ιστορικό γεγονός άνευ προηγουμένου, τόσο λόγω του αριθμού των ενδιαφερόμενων χωρών όσο και για τις βαθιές κοινωνικοικονομικές αλλαγές που θα επιφέρει στις χώρες αυτές αλλά και στην Ευρώπη στο σύνολό της. Στην προοπτική αυτή, και σύμφωνα με την προτεραιότητα που έχει η ενίσχυση της παρουσίας της ΕΟΚΕ στις συζητήσεις για το μέλλον της Ευρώπης όπως απορρέει από την ομιλία του Προέδρου BRIESCH στις 11 Δεκεμβρίου 2002, η παρούσα γνωμοδότηση πρωτοβουλίας συμβάλει υπογραμμίζοντας τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και των οργανώσεων της στη διαδικασία διαμόρφωσης της κοινής γνώμης στη διάρκεια αυτής της περιόδου διεύρυνσης (1). |
1.2. |
Επιπλέον, η γνωμοδότηση αποτελεί συμβολή στη συζήτηση για τις συνέπειες της διεύρυνσης που περιγράφονται στην έκθεση Wim Kok «Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης — αποτελέσματα και προκλήσεις» της 26ης Μαρτίου 2003, υπογραμμίζοντας το ρόλο που οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και οι επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας (ΕΚΟ) διαδραματίζουν στην οικονομική διαφοροποίηση (συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών επιπτώσεών της) στις εντασσόμενες χώρες, καθώς και την πρόκληση που αποτελεί η πλήρης ενσωμάτωσή τους στην ενιαία αγορά. Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να συμβάλει στις διάφορες κοινοτικές πρωτοβουλίες που αποβλέπουν στη διασφάλιση της πλήρους επιτυχίας της ένταξης των νέων μελών στην ΕΕ η οποία περιλαμβάνει την οικονομική και κοινωνική συνοχή τους στις διενεργούμενες βιομηχανικές μεταλλαγές. |
1.3. |
Οι ΜΜΕ, όρος που περιλαμβάνει επίσης τις πολύ μικρές επιχειρήσεις που έχουν τα δικά τους γνωρίσματα, είναι επιχειρήσεις που ανταποκρίνονται σε ακριβή αριθμητικά κριτήρια που ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (βλέπε συνημμένο πίνακα 1) (2). |
1.4. |
Οι επιχειρήσεις ΕΚΟ ανήκουν σε ένα σύνολο τεσσάρων οικογενειών: συνεταιρισμοί, αλληλασφαλιστικές εταιρείες, ενώσεις και ιδρύματα. Οι επιχειρήσεις αυτές χαρακτηρίζονται, αφενός, από την κυριαρχία του κοινωνικού τους στόχου έναντι της μεγιστοποίησης του κέρδους, πράγμα που συχνά τις συνδέει με την περιοχή τους και την τοπική ανάπτυξη και, αφετέρου, από την ικανοποίηση αναγκών που οι άλλοι τομείς της οικονομίας δεν μπορούν να ικανοποιήσουν μόνοι τους. Οι βασικές τους αξίες είναι: αλληλεγγύη, κοινωνική συνοχή, κοινωνική ευθύνη, δημοκρατική διαχείριση, συμμετοχή, αυτονομία (3). |
1.5. |
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισαβόνας του Μαρτίου του 2000 θέσπισε το στόχο να καταστήσει την Ευρώπη την πιο δυναμική και ανταγωνιστική στον κόσμο οικονομία της γνώσης, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα «εγκαθίδρυσης ενός ευνοϊκού κλίματος για τη δημιουργία και την ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων, κυρίως ΜΜΕ» προσθέτοντας ότι «η ανταγωνιστικότητα και ο δυναμισμός των επιχειρήσεων εξαρτώνται άμεσα από έναν κανονιστικό περίγυρο ευνοϊκό στις επενδύσεις, την καινοτομία και το επιχειρησιακό πνεύμα» (4). Βάσει αυτών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Feira στις 19 και 20 Ιουνίου 2000 υιοθέτησε τον Ευρωπαϊκό Χάρτη των μικρών επιχειρήσεων που τονίζει ότι αυτές «είναι η ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας και συγκροτούν μία αναντικατάστατη πηγή απασχόλησης και θερμοκήπιο επιχειρηματικών ιδεών» (5). Επιπλέον η στρατηγική της Λισαβόνας υποστηρίζει επίσης ότι η οικονομική ανάπτυξη είναι βασικός παράγοντας για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη. Στη συνέχεια, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι οι προκλήσεις για την υιοθέτηση της ατζέντας της Λισαβόνας σχετίζονται με την ανάγκη αύξησης της προσφοράς απασχόλησης, τον συντελεστή απασχόλησης, τη βελτίωση των τεχνικών γνώσεων, τη διασφάλιση μιας τακτικής ροής από τη γεωργία και τη βιομηχανία προς τις υπηρεσίες, χωρίς να επιδεινωθούν οι περιφερειακές ανισότητες στις ίδιες τις χώρες (6). |
1.6. |
Η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της 242/2000 (7) υπογράμμισε τη σημασία των ΕΚΟ αναφέροντας ότι αυτές είναι θεμελιώδεις για την επιχειρησιακή πολυμορφία και την διαφοροποίησή της οικονομίας (8). Οι περισσότερες ΕΚΟ υπεισέρχονται στον πρότυπο προσδιορισμό που δίδει στις ΜΜΕ (9) η ΕΕ. Εκείνες που δεν υπεισέρχονται στον προσδιορισμό αυτό λόγω του μεγέθους τους έχουν σε γενικές γραμμές κοινά στοιχεία με τις ΜΜΕ, όπως χαμηλό ποσοστό εξωτερικών επενδύσεων, δεν έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο, εγγύτητα ιδιοκτητών και μετόχων και τέλος, στενή σύνδεση με τον τοπικό ιστό. |
1.7. |
Η Επιτροπή αναγνώρισε ότι οι ΜΜΕ είναι η βάση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, με 66 % της συνολικής απασχόλησης και 60 % της συνολικής προστιθεμένης αξίας της ΕΕ, εκτός γεωργικού τομέα. Το 1999, η αναλογία των ΜΜΕ στην απασχόληση των υποψήφιων χωρών ήταν ακόμη πιο υψηλή με 72 %, εκτός γεωργικού τομέα. Ο ρόλος των πολύ μικρών επιχειρήσεων (κάτω από 10 μισθωτούς) με 40 % της συνολικής απασχόλησης είναι πολύ σημαντικός (10), και δικαιολογεί την ιδιαίτερη προσοχή γι' αυτόν τον τύπο επιχειρήσεων (βλέπε συνημμένο πίνακα 2). |
1.8. |
Η κοινωνική και οικονομική σημασία των επιχειρήσεων και οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας συνεχώς αυξάνεται με περίπου 9 εκατομμύρια εργαζόμενων απασχόλησης πλήρους ωραρίου· οι εν λόγω επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 7,9 % της μη στρατιωτικής μισθωτής απασχόλησης (11). Επιπλέον συνδέονται με ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας των πολιτών δεδομένου ότι υπολογίζεται ότι άνω του 25 % των πολιτών της ΕΕ είναι μέλη τους ως παραγωγοί, καταναλωτές, αποταμιευτές, ενοικιαστές, ασφαλισμένοι, σπουδαστές, εθελοντές κ.λπ.. Στις εντασσόμενες και στις υποψήφιες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης μόνο οι συνεταιρισμοί υπολογίζονται σε 15 000, παρέχουν πάνω από 700 000 θέσεις εργασίας και συνδέονται με περίπου 15 εκατομμύρια μέλη και, μετά από μια περίοδο μείωσης, παρουσιάζουν σήμερα νέα φάση ανάπτυξης (12). Οι ΕΚΟ αναπτύσσονται ιδιαίτερα σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, το περιβάλλον, οι κοινωνικές υπηρεσίες και η απασχόληση (13). Επίσης, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία κοινωνικού κεφαλαίου, στην ικανότητα απασχόλησης ατόμων με ειδικές ανάγκες, στην κοινωνική ευημερία, στην αναζωογόνηση των τοπικών οικονομιών και στον εκσυγχρονισμό των τοπικών προτύπων διαχείρισης. Επίσης, έχουν διαμορφώσει συστήματα κοινωνικού απολογισμού τα οποία αξιολογούν τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. |
1.9. |
Σε πολλά κράτη μέλη της σημερινής ΕΕ, υφίσταται σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ των συμβατικών ΜΜΕ και των ΕΚΟ. Οι συνεταιριστικές τράπεζες προωθούν συχνά σχέδια για εκκολαπτόμενες επιχειρήσεις (start up) αλλά και για ανάπτυξη συμβατικών ΜΜΕ. Διαρθρώσεις της κοινωνικής οικονομίας απέδειξαν την χρησιμότητά τους όσον αφορά την ενίσχυση των συμβατικών ΜΜΕ όταν οι τελευταίες τις χρησιμοποιούν για να διαμορφώσουν μεταξύ τους επιχειρησιακά συστήματα (δίκτυα, ομίλους, κοινές διαρθρώσεις υποστήριξης) ή για την επίτευξη οικονομιών κλίμακας, όπως επίσης για την εγκαθίδρυση μηχανισμών αμοιβαίας εγγύησης τραπεζικών δανείων. |
1.10. |
Η ΕΟΚΕ, στην γνωμοδότησή της με θέμα «Βιομηχανικές μεταλλαγές: σημερινή κατάσταση και προοπτικές — σφαιρική προσέγγιση», της 24-25 Σεπτεμβρίου 2003, που κατήρτισε η ΣΕΒΜ, κρίνει ότι η έννοια της μεταλλαγής διαφέρει από την έννοια της αναδιάρθρωσης και διευκρινίζει ότι «πρόκειται για μια πολύ πιο δυναμική έννοια, η οποία σχετίζεται, αφενός, με τη διαρκή εξέλιξη μιας επιχείρησης (ίδρυση, εξέλιξη, διαφοροποίηση, αλλαγή), ενώ, αφετέρου, ο επιχειρηματικός κόσμος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το ευρωπαϊκό κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον στο οποίο εξελίσσεται και που, με τη σειρά του, επηρεάζει την εξέλιξη των βιομηχανικών μεταλλαγών» (14). Εξάλλου «σήμερα, πρέπει να εξετασθεί η υιοθέτηση μιας πρωτόβουλης θεώρησης των μεταλλαγών, με στόχο την καλύτερη πρόβλεψη και διαχείριση των οικονομικών, κοινωνικών, οργανωτικών, και περιβαλλοντικών συνεπειών που έχουν οι βιομηχανικές μεταλλαγές» (15). Αυτή η θεώρηση των μεταλλαγών είναι ιδιαίτερα σημαντική έναντι του αυξανόμενου αριθμού αναδιαρθρώσεων, σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από την παγκοσμιοποίηση, τη διεύρυνση της ΕΕ, την εμβάθυνση της εσωτερικής αγοράς και τις τεχνολογικές, βιομηχανικές και κοινωνικές αλλαγές. |
1.11. |
Η παρούσα γνωμοδότηση λαμβάνει κυρίως υπόψη την έκθεση της Επιτροπής «Διαχείριση της αλλαγής», της 2ας Νοεμβρίου 1998, που συντάχθηκε από ομάδα υψηλού επιπέδου, υπό την προεδρία του κ. Piehr Gyllenharmer (16) και για την οποία η ΕΟΚΕ κατήρτισε, σε γενικές γραμμές, θετική γνωμοδότηση χωρίς να παραλείπει ορισμένες επικρίσεις και στην οποία εκφράζει την ικανοποίησή της διότι αποδέχεται ότι οι μεταλλαγές δημιουργούν νέες δυνατότητες και ότι δίνεται έμφαση στη δημιουργία απασχόλησης θεωρώντας ότι «η συνολική στρατηγική που έγκειται στην εξερεύνηση … την συγκριτική αξιολόγηση, την καινοτομία και την κοινωνική συνοχή είναι μια ορθή στρατηγική». Σε ό,τι αφορά τις ΜΜΕ, η ΕΟΚΕ υπογράμμιζε ότι δεν μπορούν από μόνες τους να ξεπεράσουν τα προβλήματα των βιομηχανιών σε παρακμή, ή που οφείλονται σε σοβαρές και βίαιες κρίσεις. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι οι μεγάλες μεταλλαγές θα πρέπει διευθετηθούν μέσω μιας συνολικής προσπάθειας και τοπικών εταιρικών σχέσεων, ευέλικτων και εθελοντικών (17). |
1.12. |
Εξαιτίας των βιομηχανικών μεταλλαγών από τη δεκαετία του 90 και μετά, του παγκοσμιοποιημένου ανταγωνισμού και της αυξανόμενης επιχειρηματικής συγκέντρωσης και λίγο πριν από την προσεχή ένταξή τους στην εσωτερική αγορά, οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ των περισσότερων εντασσόμενων χωρών αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις. Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας υπόψη τον βασικό τους κοινωνικοοικονομικό ρόλο, είναι άκρως επείγον η ΕΕ στο σύνολό της να προβληματιστεί σχετικά με τον καλύτερο τρόπο για να αξιοποιηθεί ο ρόλος τους, να υποστηριχθεί η προσαρμογή τους εν όψει των προκλήσεων αυτών και να προωθηθεί η ικανότητα τους για καινοτομία και χρηματοδότηση, το επιχειρησιακό τους πνεύμα και η ανταγωνιστικότητά τους. |
2. Παρατηρήσεις για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εντασσόμενων χωρών σε ό,τι αφορά τις ΜΜΕ, τις ΕΚΟ και τις οικονομικές μεταλλαγές
2.1. Οικονομικές μεταλλαγές και διαφοροποιήσεις στις εντασσόμενες χώρες
2.1.1. |
Κατά τη μετάβασή τους από μια συγκεντρωτική οικονομία προς την οικονομία της αγοράς, οι εντασσόμενες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έζησαν θεμελιώδεις βιομηχανικές μεταλλαγές. Υπέστησαν το βίαιο φιλελευθερισμό, με σχετική απώλεια των παραδοσιακών αγορών εξαγωγής των προϊόντων τους καθώς και σημαντική πτώση της βιομηχανικής απασχόλησης (18). |
2.1.2. |
Μετά από μια δεκαετία αναδιάρθρωσης, οι κατασκευαστικές βιομηχανίες των εντασσόμενων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης προσέγγισαν το πρότυπο της διάθρωσης παραγωγής και απασχόλησης της ΕΕ. Οι κατασκευαστικές βιομηχανίες επωφελήθηκαν από τις άμεσες εξωτερικές επενδύσεις για να εκσυγχρονιστούν, οδηγώντας σε απόκλιση της παραγωγικότητας και των ποσοστών κέρδους μεταξύ των επιχειρήσεων εθνικής και ξένης ιδιοκτησίας. Αν και ορισμένες χώρες προχώρησαν προς τομείς μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας, οι άλλες φαίνεται να διατηρούν την εξειδίκευση στις δραστηριότητες υψηλής συγκέντρωσης και χαμηλής ειδίκευσης εργατικού δυναμικού, με περισσότερα μερίδια αγοράς σε ορισμένες βιομηχανίες (19). Επιπλέον, η βιομηχανική ανάκαμψη έχει επικεντρωθεί κυρίως στις μεγάλες πόλεις με κίνδυνο να μεγεθυνθούν στο μέλλον οι αποκλίσεις μεταξύ περιφερειών (20). Υφίσταται επίσης κίνδυνος μετεγκαταστάσεων επιχειρήσεων αυτού του τύπου προς τις γειτονικές στην μελλοντική ΕΕ χώρες, στο μέτρο που το κόστος του εργατικού δυναμικού θα αυξάνεται στις εντασσόμενες χώρες. |
2.1.3. |
Οι βιομηχανικές μεταλλαγές στα πλαίσια της διεύρυνσης περιλαμβάνουν επίσης αύξηση του ενδοβιομηχανικού εμπορίου και άλλους τύπους συμπράξεων (κοινοπραξίες, συγχωνεύσεις, στιγμιαίες ενώσεις κ.λ.π.) μεταξύ των εντασσόμενων και των χωρών της ΕΕ (21), όπως επίσης και την εργολαβική ανάθεση από τις μεγάλες επιχειρήσεις προς τις ΜΜΕ. Η εξέλιξη αυτή είναι αποφασιστική προκειμένου να διασφαλιστεί μια πιο δίκαιη κατανομή των οφελών από την διεύρυνση καθώς και μία λιγότερο συγκρουσιακή ενσωμάτωση στην ενιαία αγορά. Αν τα κέρδη των οικονομιών κλίμακας που θα προκύψουν είναι σημαντικά, η συμπληρωματικότητα μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων και των ΜΜΕ, μπορεί να ενισχυθεί, και οι τελευταίες μπορούν επίσης να διαδραματίσουν θεμελιώδη ρόλο ως υπεργολάβοι και φορείς παροχής υπηρεσιών. |
2.1.4. |
Οι υπηρεσίες αγοράς αντιπροσωπεύουν αυξανόμενη αναλογία του ΑΕΠ των αναπτυσσόμενων χωρών και φτάνουν το 54 % το 2001, αλλά σε ένα πλαίσιο υπεργολαβιών ή και διασυνδέσεων μεταξύ της βιομηχανίας και των υπηρεσιών. Ωστόσο η βιομηχανία αντιπροσωπεύει το 33 % του ΑΕγχΠ το 2001 και το μερίδιό τους θα συνεχίσει να είναι σημαντικό (22). |
2.1.5. |
Εκτός από τις προαναφερθείσες υπηρεσίες αγοράς, και αφού σημειωθεί ότι με απόλυτους όρους, μεταξύ 1994 και 2000, η πλειοψηφία των νέων θέσεων εργασίας αντιστοιχεί στον τομέα των υπηρεσιών, η απασχόληση στις υπηρεσίες προς τους δημόσιους οργανισμούς αυξήθηκε πολύ λίγο ή και μειώθηκε (23). Αυτός ο μεγάλης κοινωνικοοικονομικής σημασίας τομέας παρουσιάζει ακόμη σημαντική απόκλιση μεταξύ των εντασσομένων χωρών και των χωρών της ΕΕ, όσον αφορά τόσο την οικονομία όσο και την απασχόληση (24). |
2.1.6. |
Η ΕΟΚΕ παρατηρεί ότι οι ΜΜΕ στις χώρες σε μεταβατική φάση τείνουν να έχουν περισσότερη ευελιξία και δυναμικό για την καινοτομία από τις μεγάλες επιχειρήσεις, με γενικώς υψηλότερη παραγωγικότητα στις υπηρεσίες και στους ειδικευμένους μεταποιητικούς τομείς. Γενικώς, έχουν μεγαλύτερη κλίση προς το επιχειρησιακό πνεύμα. Ωστόσο, το ποσοστό χρεοκοπίας των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, στις εντασσόμενες χώρες παραμένει πολύ υψηλό, έστω και αν σε ορισμένες (25) η σχέση μεταξύ ακαθάριστου και καθαρού ποσοστού δημιουργίας ΜΜΕ είναι πιο ευνοϊκό σε σύγκριση με πολλές χώρες μέλη της ΕΕ (βλέπε συνημμένο πίνακα 4). |
2.2. Κοινωνικός αντίκτυπος των μεταλλαγών
2.2.1. |
Η ανάλυση της αύξησης της απασχόλησης ανά κατηγορία μεγέθους στις υποψήφιες χώρες μεταξύ 1995 και 1999 δείχνει ότι η απασχόληση στις ΜΜΕ αυξήθηκε σημαντικά ενώ η αντίστοιχη αύξηση στις μεγάλες επιχειρήσεις μειώθηκε (βλέπε συνημμένο πίνακα 3). Σύμφωνα με την έκθεση του Παρατηρητηρίου των ευρωπαϊκών ΜΜΕ, η αύξηση αυτή μπορεί να οφείλεται τόσο στις απώλειες απασχόλησης στις μεγάλες επιχειρήσεις όσο και στην αντικατάστασή τους από τις ΜΜΕ, δεν αντισταθμίζει όμως τις απώλειες απασχόλησης (26). |
2.2.2. |
Η μεταβατική περίοδος επέφερε αυξανόμενη φτώχεια και ανισότητα (27). Μεταξύ των άλλων προβλημάτων, αναλύσεις που βασίζονται σε ανεπαρκή ωστόσο στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι γυναίκες έχουν σαφώς δυσχερέστερη θέση στην αγορά εργασίας (28). |
2.2.3. |
Τα τελευταία χρόνια, τα συστήματα κοινωνικής προστασίας και υγείας στις αναπτυσσόμενες χώρες υπέστησαν πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις. Οι χώρες αυτές βεβαίως σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα με τις χώρες της σημερινής ΕΕ: αύξηση των δαπανών και στασιμότητα ή μείωση των εσόδων. Ωστόσο σε γενικές γραμμές βρίσκονται κάτω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο όσον αφορά την υγεία. Η προσδοκία επιβίωσης είναι κατώτερη κατά 6 χρόνια από την αντίστοιχη στα κράτη μέλη (29). |
2.3. Ρόλος και προκλήσεις των ΜΜΕ και των ΕΚΟ στις αναπτυσσόμενες χώρες
2.3.1. |
Το σημερινό έλλειμμα των τρεχόντων λογαριασμών στις αναπτυσσόμενες χώρες και οι περιορισμοί του συμφώνου σταθερότητας, θα επιβάλουν συμπληρωματικές εντάσεις στις δημόσιες δαπάνες (30). Είναι συνεπώς αναγκαίο να εξευρεθούν καινοτόμοι τρόποι ικανοποίησης των αναγκών γενικού συμφέροντος (31), πεδίο στο οποίο ειδικότερα μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο οι ΕΚΟ, όπως στην περίπτωση πολλών κρατών μελών της ΕΕ (32). Αυτό έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στις αποβιομηχανοποιημένες περιφέρειες όπου εκλείπουν οι συμβατικές επενδύσεις και στις αγροτικές περιφέρειες όπου παρατηρείται εξαφάνιση πολλών γεωργικών ΜΜΕ. Ήδη σε ένα σημαντικό τμήμα των εντασσόμενων χωρών και των υποψηφίων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι ΕΚΟ είναι με μεγάλη διαφορά οι πρώτοι εργοδότες ατόμων με ειδικές ανάγκες. |
2.3.2. |
Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης των μικρών επιχειρήσεων αναγνωρίζει ότι τούτες αποτελούν το σκελετό της ευρωπαϊκής οικονομίας, ωστόσο είναι και οι πιο ευαίσθητες στις μεταλλαγές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Τούτο είναι ακόμα πιο εμφανές στις εντασσόμενες χώρες, οι οποίες υιοθέτησαν επίσημα το Χάρτη (33). Η πρόκληση για τις ΜΜΕ και τις ΕΚΟ όσον αφορά την ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά είναι ακόμη μεγαλύτερη από ό,τι σε όλα τα προηγούμενα κύματα διεύρυνσης. Ορισμένα από τα κυριότερα εμπόδια είναι η έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση καθώς και οι διοικητικές ρυθμίσεις (βλέπε συνημμένο πίνακα 5). |
2.3.3. |
Το Πράσινο Βιβλίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το επιχειρηματικό πνεύμα διαβεβαιώνει ότι οι ΕΚΟ, λόγω του ό,τι οφείλουν να εφαρμόζουν «τις αρχές της επιχείρησης και της απόδοσης για να επιτύχουν τους κοινωνικούς και πολιτικούς τους στόχους, … βρίσκονται αντιμέτωπες με ιδιαίτερες προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, την κατάρτιση στη διαχείριση και στην παροχή συμβουλών» (34). Οι προκλήσεις αυτές είναι ακόμα πιο σημαντικές στις υπό ένταξη χώρες διότι δεν είναι οι μόνες που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ΕΚΟ. Συγκεκριμένα, οι συνεταιρισμοί θεωρούνται συχνά ως απολίθωμα του προηγούμενου καθεστώτος, παρά το ό,τι εμφανίστηκαν πριν από ενάμισι αιώνα και ό,τι γενικά είναι καλά προσαρμοσμένοι για την ένταξη στην οικονομία της αγοράς. Οι ρυθμίσεις ή οι προκαταλήψεις στις οποίες υπόκεινται περιορίζουν συχνά την πρόσβασή τους στην αγορά. Ωστόσο στις οικονομίες που βρίσκονται σε φάση μετάβασης, είναι απόλυτα φυσικός «ο συνδυασμός των μικρών συνεταιριστικών παραγωγών, της τοπικής συνεταιριστικής αποταμίευσης, των δανειοδοτικών ιδρυμάτων και των τοπικών αρχών (με την ιδιότητα του χρηματοδότη, του εγγυητή και συχνά του κατόχου μεριδίων χρηματοδοτικής συμμετοχής τόσο στα παραγωγικά ιδρύματα όσο και στα χρηματοδοτικάkol» (35). |
2.3.4. |
Στις εντασσόμενες χώρες, οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ αποτελούν σημαντικό μέσο απασχόλησης και επαναπασχόλησης λόγω των διενεργούμενων σημαντικών βιομηχανικών μεταλλαγών, από τομείς που βρίσκονται σε παρακμή ή που μειώνουν την απασχόληση προς τους παραδοσιακούς (βιοτεχνία, παραδοσιακά επαγγέλματα) και τους αναπτυσσόμενους τομείς όπως οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, οι νέες τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών, οι τομείς υψηλής τεχνολογίας, η κατασκευή και τα δημόσια έργα, οι υπηρεσίες εγγύτητας (συμπεριλαμβανομένης της υγείας) και ο τουρισμός. |
2.3.5. |
Στις χώρες αυτές οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις μεταλλαγές με διάφορους τρόπους που έχουν ήδη δοκιμαστεί στα κράτη μέλη της ΕΕ όπου απαριθμούνται πολυάριθμες περιπτώσεις ορθών πρακτικών: για παράδειγμα, με την απασχόληση ατόμων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας, με την στήριξη στην καινοτόμο ικανότητα των νανοεπιχειρήσεων και των μικρών επιχειρήσεων, με την επαναπασχόληση ανέργων από βιομηχανίες που μείωσαν το προσωπικό τους ή σταμάτησαν τη δραστηριότητά τους, με τη σύσταση ιδρυμάτων αμοιβαίας κοινωνικής ασφάλισης, με τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων στους αναπτυσσόμενους τομείς, με την ανάπτυξη υπηρεσιών και την υπεργολαβία, με την μεταβίβαση επιχειρήσεων που βρίσκονται σε κρίση στους εργαζόμενους και με την ποιοτική μεταβολή στο εσωτερικό του ιδίου τομέα. Ακόμη, οι ΕΚΟ μπορούν να συμβάλουν στη μεταλλαγή αυτή τόσο με την ιδιαίτερη ικανότητα κατάρτισής τους στο επιχειρηματικό πνεύμα όπως έχει ήδη αποδειχθεί στα κράτη μέλη της ΕΕ, όσο και από τις αξίες που προωθούν, για παράδειγμα το κοινωνικά υπεύθυνο επιχειρηματικό πνεύμα, η δημοκρατία και η συμμετοχή του πολίτη, η ενεργός συμμετοχή ακόμα και οικονομική των εργαζομένων στην επιχείρηση, η κοινωνική ένταξη, το ενδιαφέρον για την τοπική και την βιώσιμη ανάπτυξη. |
2.3.6. |
Η νομιμοποίηση της ανεπίσημης οικονομίας αποτελεί πρόκληση για τις υπό ένταξη χώρες. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2003 που δημοσίευσε το Πανεπιστήμιο των Ηνωμένων Εθνών (36), η οικονομία αυτή είναι ασταθής και δεν μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη ή για τη σώρευση κεφαλαίου δεδομένου ότι η κύρια λειτουργία της είναι η επιβίωση με τη στήριξη της κατανάλωσης. Είναι επιζήμια για τα πρότυπα εργασίας και έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες όπως η διάβρωση του φορολογικού συστήματος, των βάσεων της αγοράς συναλλάγματος και της κοινωνικής προστασίας, θέτοντας σε κίνδυνο την αποτελεσματική μακροοικονομική διαχείριση. Η οικονομία αυτή διατηρεί μια παράλογη τομεακή διάρθρωση όπου παρατηρείται απόλυτη κυριαρχία των πολύ μικρών επιχειρήσεων, κεφαλαιοποίηση χαμηλού επιπέδου, περιορισμένος επιχειρηματικός χαρακτήρας και ταχέως ξεπερασμένη τεχνολογία. Σε συνθήκες εντονότερου ανταγωνισμού λόγω της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η βιομηχανική πολιτική των εντασσόμενων χωρών πρέπει να λάβει επειγόντως υπόψη αυτή την ανησυχητική πραγματικότητα, η δε εφαρμογή της πρέπει να είναι πολύ αυστηρή. |
3. Συστάσεις για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προώθησης των ΜΜΕ και των ΕΚΟ με σκοπό την οικονομική διαφοροποίηση των υπό ένταξη χωρών
3.1. Γενικές παρατηρήσεις
Τα κοινά χαρακτηριστικά των ΜΜΕ (συμπεριλαμβανομένων των πολύ μικρών επιχειρήσεων) και των ΕΚΟ (βλέπε σημείο 1.6) και η θετική αλληλεπίδραση μεταξύ τους (βλέπε σημεία 1.9 και 2.3.5) αποτελούν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ μιας νέας συνδυασμένης προσπάθειας σε επίπεδο ΕΕ για την προώθηση και τη στήριξή τους. Οι ισχυρότερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ κατά την συγκυρία της ένταξης (βλέπε τμήμα 2) καθιστούν ιδιαίτερα σημαντική τη λήψη μέτρων στήριξης προκειμένου οι δύο αυτοί τύποι επιχειρήσεων να μπορέσουν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην ανάπτυξη στα νέα κράτη μέλη.
Η ΕΟΚΕ έλαβε γνώση των υφισταμένων προγραμμάτων στήριξης προς τις ΜΜΕ ειδικότερα αλλά σημειώνει επίσης τις ανεπαρκείς δομές που υφίστανται για την στήριξη των ΕΚΟ καθώς και για την προώθηση κοινών πρωτοβουλιών ΜΜΕ και ΕΚΟ.
Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ προτείνει να τεθεί σε εφαρμογή ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τη στήριξη των ΜΜΕ και των ΕΚΟ στις εντασσόμενες χώρες. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να προωθηθεί από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, τις κυβερνήσεις των εν λόγω χωρών καθώς και από τις οργανώσεις εκπροσώπησης και στήριξης των ΜΜΕ και των ΕΚΟ σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Τα διαρθρωτικά ταμεία στα οποία οι εντασσόμενες χώρες θα έχουν πρόσβαση από το Μάιο του 2004, θα πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων του ολοκληρωμένου αυτού προγράμματος. Επίσης θα πρέπει να διασφαλιστεί η σύνδεση με το σχέδιο δράσης στο οποίο αναφέρεται η ανακοίνωση της Επιτροπής για το επιχειρηματικό πνεύμα.
3.2. Πρόγραμμα σε δέκα σημεία
3.2.1. Ολοκλήρωση των στατιστικών δεδομένων
Στις περισσότερες εντασσόμενες χώρες, οι στατιστικές που αφορούν τις ΜΜΕ και τις ΕΚΟ καθώς και τις οργανώσεις εκπροσώπησης και στήριξής τους, είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκείς και ανομοιόμορφες (37). Οι ΕΚΟ πλήττονται από ακόμη περισσότερες ασάφειες από ό,τι οι παραδοσιακές ΜΜΕ: δεν υφίστανται επί του παρόντος συγκεκριμένα δεδομένα για τις επιχειρήσεις αυτές στις εν λόγω χώρες, πέρα από τα δεδομένα που παρέχουν οι ομοσπονδίες τους, όταν αυτές υπάρχουν. Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητη την πρωτοβουλία που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τη θέσπιση συστήματος υπολογισμών παράλληλων με τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες, όπως έχει ήδη γίνει πειραματικά σε ορισμένα κράτη μέλη (38), σε συνδυασμό με ένα σύστημα συλλογής δεδομένων επαρκώς απλό και σαφές, προκειμένου να μπορούν να αντεπεξέλθουν και οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ χωρίς δυσκολία (39).
3.2.2. Βελτίωση της συμμόρφωσης και ουσιαστική εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου καθώς και βελτίωση του νομικού και διοικητικού πλαισίου
3.2.2.1. |
Παρά το γεγονός ότι στις εντασσόμενες χώρες καταβάλλονται σημαντικές προσπάθειες για την ενσωμάτωση του κοινοτικού κεκτημένου στις εθνικές νομοθεσίες και κανόνες, η θέση σε εφαρμογή μέσω των κρατικών πολιτικών, παρουσιάζει ατέλειες όσον αφορά τις ΜΜΕ και τις ΕΚΟ· πρόκειται συγκεκριμένα για τις πολιτικές υπέρ των επιχειρήσεων, προώθησης των ΜΜΕ, απασχόλησης, της κοινωνικής πολιτικής, της κοινωνικής ένταξης, της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων, ιδίως όσον αφορά το σεβασμό στο περιβάλλον κ.λπ.. Είναι απαραίτητο να ενισχυθεί ουσιαστικά η διαδικασία αυτή, ιδίως με την επίβλεψη του διοικητικού προσωπικού και με την παροχή ενίσχυσης στις ΜΜΕ και ΕΚΟ για την σταδιακή συμμόρφωσή τους με τους κοινοτικούς κανόνες, με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επίσης, θα πρέπει να συνεχιστεί το έργο που πραγματοποιείται στο θέμα του κοινοτικού κεκτημένου και της εφαρμογής του μέσω του προγράμματος στήριξης επιχειρήσεων του PHARE. Εξάλλου, παρά το γεγονός ότι οι εντασσόμενες χώρες βελτίωσαν σημαντικά τις νομοθεσίες τους για τις ΜΜΕ (ιδίως όσον αφορά την χρεοκοπία), η πρόοδος είναι ακόμα πολύ περιορισμένη όσον αφορά τη νομοθεσία για την προώθηση των ΕΚΟ. Οι πρόσφατες μεταβολές στη νομοθεσία για τους συνεταιρισμούς σε ορισμένες εντασσόμενες χώρες αποτελούν οπισθοδρόμηση. Η νομοθεσία για τους συνεταιρισμούς και άλλους τύπους ΕΚΟ θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί σε πολλές εντασσόμενες χώρες και να συγκλίνει περισσότερο προς το καθεστώς ευρωπαϊκού συνεταιρισμού (και προς το μελλοντικό καθεστώς του ευρωπαϊκού συνδέσμου και της ευρωπαϊκής εταιρείας αλληλασφάλισης). Χρειάζεται να εξετασθούν και να μελετηθούν συγκριτικά οι ειδικές νομοθεσίες για τις ΜΜΕ και τις ΕΚΟ. Ακόμη, σύμφωνα με τη νομοθεσία πολλών εντασσόμενων χωρών, το κόστος σύστασης των ΕΚΟ αναμένεται να μειωθεί, δεδομένου ότι τούτες δεν επιδιώκουν εξωτερικές επενδύσεις και γενικά είναι ενσωματωμένες στον τοπικό ιστό. |
3.2.2.2. |
Προκειμένου οι συνθήκες ένταξης στην ενιαία αγορά να είναι πραγματικά ισότιμες, χρειάζεται να τροποποιηθούν το ταχύτερο οι ρυθμίσεις που περιορίζουν την πρόσβαση των ΕΚΟ στις δημόσιες συμβάσεις σε πολλές εντασσόμενες χώρες. Εξάλλου, χρειάζεται να ληφθεί επίσης υπόψη τόσο στις δημόσιες συμβάσεις όσον και στην φορολογία, το αυξημένο κόστος παραγωγικότητας για ορισμένες ΜΜΕ και κυρίως για τις ΕΚΟ (40), που προκύπτει από τακτικές όπως η απασχόληση ατόμων με ειδικές ανάγκες ή η τήρηση κοινωνικών και περιβαλλοντικών προδιαγραφών πέρα από τις ελάχιστες νομοθετικές απαιτήσεις (41). |
3.2.3. Ενεργός προώθηση του επιχειρηματικού επίχειρα μετοίκου πνεύματος μέσω της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης
3.2.3.1. |
Παρά τη μεγάλη πρόοδο που φαίνεται να έχει πραγματοποιηθεί στις εντασσόμενες χώρες όσον αφορά την απλοποίηση των διαδικασιών σύστασης ΜΜΕ, συγκεκριμένα με τη δημιουργία κέντρων ενημέρωσης σε τοπικό επίπεδο, σημαντική παραμένει και η πρόοδος που πρέπει να πραγματοποιηθεί από τις δημόσιες αρχές όσον αφορά τις προσπάθειες ενημέρωσης για τις ΕΚΟ. Εξάλλου, αυτά τα κέντρα ενημέρωσης θα πρέπει να προωθούν περισσότερο τα παραδοσιακά επαγγέλματα και τους τομείς με μεγάλη ανάπτυξη, όπως οι υπηρεσίες προς τις επιχειρήσεις, οι υπηρεσίες εγγύτητας και υγείας, οι δραστηριότητες που συνδέονται με την κατασκευή, τα δημόσια έργα και τον τουρισμό. |
3.2.3.2. |
Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της διότι ο Χάρτης των μικρών επιχειρήσεων αναφέρει ότι «ειδικά μαθήματα, αφιερωμένα στην επιχείρηση, θα πρέπει να αποτελέσουν ουσιαστικό τμήμα των παιδαγωγικών προγραμμάτων σε δευτεροβάθμιο επίπεδο καθώς και στο τριτοβάθμιο και πανεπιστημιακό επίπεδο», και ακόμη «κατάλληλα προγράμματα κατάρτισης για τους επικεφαλής μικρών επιχειρήσεων». Ωστόσο πρόκειται για πολύ μακρινό στόχο για τις περισσότερες από τις εντασσόμενες χώρες. Εξάλλου, αυτά τα προγράμματα εκπαίδευσης θα πρέπει επίσης να αφορούν εν μέρει και τις ΕΚΟ πράγμα που δεν ισχύει σε γενικές γραμμές. Το δυναμικό κατάρτισης στο επιχειρηματικό πνεύμα για τις ΕΚΟ, όπως έχει διαπιστωθεί στα κράτη μέλη της ΕΕ, θα πρέπει να αξιοποιηθεί με την προώθηση μεταξύ άλλων της κατάρτισης από επιχείρηση σε επιχείρηση και με την παροχή στα στελέχη των ΕΚΟ της δυνατότητας μετάδοσης των εμπειριών τους στα κέντρα κατάρτισης στον τομέα της διαχείρισης επιχειρήσεων για επικεφαλής ΜΜΕ. |
3.2.4. Προώθηση των κέντρων στήριξης και παροχής συμβουλών στην δημιουργία, στην ανάπτυξη και στη μεταβίβαση επιχειρήσεων
3.2.4.1. |
Είναι σαφές ότι η δημιουργία επιχειρήσεων θα πρέπει να συνεχίσει να προωθείται πολύ έντονα, κυρίως στους πολλά υποσχόμενους τομείς. Την ίδια όμως καίρια σημασία κατέχει και η επιτυχία στις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων χωρίς κληρονόμο ή που βρίσκονται σε κρίση και δεν θα πρέπει να παραμεληθεί στο πλαίσιο των τρεχουσών βιομηχανικών μεταλλαγών. Οι επιτυχημένες μεταβιβάσεις όχι μόνο μπορούν να διαφυλάξουν τη δραστηριότητα της επιχείρησης αλλά ακόμα και τις συνδεδεμένες θέσεις απασχόλησης, και κατά συνέπεια ένα σημαντικό τμήμα του τοπικού κοινωνικοοικονομικού ιστού (42). Οι μεταβιβάσεις επιχειρήσεων στους εργαζομένους τους, κυρίως μέσω των ΕΚΟ, παρουσίασαν ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό επιτυχίας στις χώρες της ΕΕ, όταν προσφέρονταν οι απαραίτητες συμβουλές. Η εμπειρία αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί για κάθε τύπο μεταβίβασης ΜME. |
3.2.4.2. |
Για κάθε εξέλιξη στη ζωή μιας επιχείρησης, συμπεριλαμβανομένων της σύστασης και της μεταβίβασής της, χρειάζεται μια πραγματική πολιτική στήριξης καθώς και ποιοτικές υπηρεσίες στήριξης, παροχής συμβουλών και ποιοτικής συνοδείας όσον αφορά τη στρατηγική της επιχείρησης, το σχεδιασμό, την καινοτομία και την τεχνογνωσία, την έρευνα και ανάπτυξη, την πιστοποίηση ποιότητας κτλ όπως το δείχνουν πολλές επιτυχημένες εμπειρίες στις βιομηχανικές περιοχές της ΕΕ. Μεταξύ άλλων θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη συνεργασία των κέντρων στήριξης με τα πανεπιστήμια καθώς και στην ενθάρρυνση των νέων και των γυναικών στο επιχειρηματικό πνεύμα. Επίσης πρέπει να προωθηθεί η στήριξη για την διάθεση στο εμπόριο και την εξαγωγή των προϊόντων των ΜΜΕ και ΕΚΟ, συγκεκριμένα με την αναγνώριση των τυπικών προϊόντων, τη συμμετοχή των εμπορικών και επαγγελματικών επιμελητηρίων και των επαγγελματικών οργανώσεων για τη προώθηση των εν λόγω προϊόντων. |
3.2.5. Βελτίωση των όρων χρηματοδότησης και της πρόσβασης στη χρηματοδότηση
3.2.5.1. |
Θεμελιώδες είναι το ζήτημα του κεφαλαίου για τη δημιουργία και τη μεταβίβαση των ΜΜΕ και ΕΚΟ. Η βελτίωση του χρηματοδοτικού πλαισίου στήριξης για τη σύσταση και την ανάπτυξη αυτού του τύπου επιχειρήσεων, η βελτίωση της πρόσβασης στα διαρθρωτικά ταμεία και η ενθάρρυνση των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας επενδύσεων, όπως το προτείνει ο Χάρτης των μικρών επιχειρήσεων, είναι το ίδιο θεμελιώδεις προϋποθέσεις με τις υπηρεσίες στήριξης. Η ΕΟΚΕ προτείνει τη δημιουργία ενός χρηματοδοτικού μηχανισμού ο οποίος να ενσωματώνει τα διάφορα μέσα παρέμβασης σε όλο τον κύκλο ανάπτυξης των ΜΜΕ και ΕΚΟ στις εντασσόμενες χώρες, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων, των τραπεζών κοινωνικής οικονομίας καθώς και τη χρηματοδότηση μέσω των διαρθρωτικών ταμείων (43). Θα πρέπει επίσης να προωθηθούν τα συστήματα δημόσιας χρηματοδότησης για τη δημιουργία και μεταβίβαση των ΜΜΕ και ΕΚΟ καθώς και τα συστήματα στήριξης μέσω του ταμείου αλληλεγγύης, όπως εκείνα που δοκιμάστηκαν επιτυχώς σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (44). |
3.2.5.2. |
Θα πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν τα δίκτυα ηθικής και αλληλέγγυας χρηματοδότησης προκειμένου να διαμορφωθούν τα κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα που αρμόζουν στις ΜΜΕ και ΕΚΟ των υπό ένταξη χωρών. Το Ιταλικό Κοινοβούλιο ασχολήθηκε πρόσφατα με το θέμα υιοθετώντας ομόφωνα ένα ψήφισμα τον Οκτώβριο του 2003, στο οποίο αναφέρεται επίσης ότι οι διάφορες οργανώσεις εναλλακτικής χρηματοδότησης εργάζονται επί του παρόντος σε ένα κοινό σχέδιο που μπορεί να αποτελέσει οδηγό για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται (45). |
3.2.5.3. |
Θα πρέπει επίσης να προωθηθούν οι εταιρείες αμοιβαίας εγγύησης μεταξύ ΜΜΕ και ΕΚΟ, σύστημα που έχει αποδείξει τη χρησιμότητά του σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συχνά με τη μορφή συνεταιρισμών, εταιρειών αλληλασφάλισης και συνδέσμων (46), προκειμένου να αλληλεγγυούνται τα τραπεζικά δάνεια που συνάπτουν. |
3.2.5.4. |
Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει επίσης τη σημασία που έχει η προάσπιση της αλληλέγγυας χρηματοδότησης του κόστους ασθένειας, αναπηρίας και συντάξεων από ειδικευμένες ΕΚΟ όπως οι εταιρείες αλληλασφάλισης με τη μορφή που υφίστανται στα κράτη μέλη της ΕΕ. |
3.2.6. Προώθηση των ΜΜΕ και ΕΚΟ στο πλαίσιο της τοπικής ανάπτυξης
Οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ αποτελούν τμήμα του τοπικού ιστού. Κατά συνέπεια, διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο για την τοπική ανάπτυξη και οι τοπικές αρχές θα πρέπει να δημιουργούν μαζί τους ενεργές εταιρικές σχέσεις (47). Οι εταιρικές σχέσεις μεταξύ τοπικών αρχών και παραγόντων της κοινωνικής οικονομίας που υφίστανται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να προωθηθούν και στις εντασσόμενες χώρες (48).
3.2.7. Στήριξη της ανάπτυξης των συστημάτων επιχειρήσεων
Ο Χάρτης των μικρών επιχειρήσεων υπογραμμίζει επίσης τη σημασία της ανάπτυξης ομάδων, ομίλων, δικτύων και φυτωρίων επιχειρήσεων. Η εμπειρία που αποκτήθηκε στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεκριμένα όσον αφορά τις ομάδες και τους ομίλους συνεταιρισμών και εταιρειών αλληλασφάλισης, συχνά με βάση εδαφική ή τομεακή, δείχνει ότι η ανάπτυξη συστημάτων επιχειρήσεων μπορεί να έχει θεμελιώδη ρόλο για τις ΜΜΕ και τις ΕΚΟ, προκειμένου να προσδιορίσουν από κοινού τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές επιχειρήσεων, να αυξήσουν τις επιχειρησιακές τους κλίμακες στον ίδιο τομέα ή περιφέρεια, να αναπτύξουν την τεχνολογική τους ικανότητα και να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους, διατηρώντας ταυτόχρονα την ικανότητά τους να λαμβάνουν αποφάσεις. Εξάλλου, η διεύρυνση και η εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς συνηγορούν υπέρ της χρήσης του πανευρωπαϊκού μέσου που θα αποτελέσει ο ευρωπαϊκός συνεταιρισμός για τις ΜΜΕ και τις ΕΚΟ από τα παλαιά και τα νέα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η διαμόρφωση των διαφορετικών αυτών συστημάτων επιχειρήσεων θα πρέπει να ενθαρρυνθεί ενεργά στις εντασσόμενες χώρες.
3.2.8. Ενίσχυση της θεσμικής εκπροσώπησης των ΜΜΕ και ΕΚΟ
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να αναπτυχθεί, να ενισχυθεί και να γίνει πιο αποτελεσματική η εκπροσώπηση των συμφερόντων τους στις εντασσόμενες χώρες μέσω αντιπροσωπευτικών οργανώσεων, με ικανότητα διαπραγμάτευσης με τις δημόσιες αρχές, με στρατηγική δράση για την προώθηση υπηρεσιών στήριξης στην επιχείρηση καθώς και με τη μεταξύ τους σύνδεση σε όλα τα επίπεδα. Οι ΜΜΕ και οι ΕΚΟ των χωρών αυτών θα πρέπει να μπορούν να εκφράσουν τη γνώμη τους ως σημαντικοί παράγοντες του κοινωνικού και οικονομικού ιστού. Για το λόγο αυτό προέχει η συνέχιση της σημαντικής προσπάθειας του προγράμματος στήριξης επιχειρήσεων PHARE, προκειμένου να ενισχυθούν οι αντιπροσωπευτικές οργανώσεις στις εντασσόμενες και στις υποψήφιες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (49).
3.2.9. Η ανάπτυξη του κοινωνικού διαλόγου
Οι ΜΜΕ και ΕΚΟ των εντασσόμενων χωρών πρέπει επίσης να εξεταστούν στο ρόλο τους ως εργοδότες, ακόμα και αν η συμβατική μισθωτή εργασία συνυπάρχει με την αυτοαπασχόληση και την συνεργατική εργασία. Ως εργοδότες, είναι υποχρεωμένες να τηρούν τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια πρότυπα εργασίας. Ακόμη, οι οργανώσεις εκπροσώπησής τους οφείλουν να δεσμευτούν ως ανεξάρτητοι παράγοντες στον κοινωνικό διάλογο ο οποίος αφορά όχι μόνο τις σχέσεις εργασίας αλλά και το σύνολο των κοινωνικών πολιτικών, μαζί με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και τους άλλους οικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες όλα τα επίπεδα. Οι δραστηριότητες προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να προωθηθούν ενεργά στο πλαίσιο του προτεινόμενου προγράμματος.
3.2.10. Ανάληψη και εμβάθυνση των δραστηριοτήτων για τις ανταλλαγές καλών πρακτικών μεταξύ των ΜΜΕ και ΕΚΟ από την ΕΕ και τις εντασσόμενες χώρες
Οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (50) δείχνουν πόσο σημαντικό είναι να μεταδίδεται συστηματικά η εμπειρία στις ΜΜΕ και ΕΚΟ των εντασσόμενων χωρών από τους ομολόγους τους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε καθέναν από τους τομείς που εξετάζονται στα σημεία 3.2.1 έως 3.2.9. Χρειάζεται επίσης να ενθαρρυνθούν οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία δικτύου ανταλλαγών καλών πρακτικών όσον αφορά την ποιότητα των υπηρεσιών στήριξης στις ΜΜΕ. Τέτοιες ανταλλαγές επιτρέπουν στους επιχειρηματικούς παράγοντες των εντασσόμενων χωρών, αφενός, να βελτιώσουν την αναπτυξιακή στρατηγική τους ωθώντας τους στην εξέταση των προτεινόμενων προτύπων αριστείας και, αφετέρου, να αναδειχθούν παράγοντες υπολογίσιμη κατά την διαμόρφωση των κρατικών πολιτικών.
4. Συμπεράσματα
4.1. |
Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι η επιτυχία και η αποτελεσματικότητα των ΜΜΕ και των ΕΚΟ δεν είναι αυτόματες και δεν εξαρτώνται μόνο από τις ίδιες. Οι δυνατότητες ανάπτυξης των επιχειρήσεων αυτών και η αξιοποίηση του ρόλου τους στις οικονομίες σε φάση μετάβασης καθώς και η οικονομική διαφοροποίηση των εντασσόμενων χωρών, πρέπει να στηριχθούν από ένα ευνοϊκό πλαίσιο που να λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Ένα τέτοιο ευνοϊκό πλαίσιο μπορεί να προωθηθεί μέσω ενός ειδικού προγράμματος για τις χώρες αυτές το οποίο να περιλαμβάνει τις δέκα συνιστώσες που προαναφέρθηκαν. Η ΕΟΚΕ ζητά από την Επιτροπή να προωθήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα για τις ΜΜΕ και ΕΚΟ των εντασσόμενων χωρών. |
4.2. |
Η ΕΟΚΕ, συνεπής στις γνωμοδοτήσεις και τις δηλώσεις της των τελευταίων ετών, επιδιώκει να συμβάλει στην ανάληψη νέων μέτρων στήριξης και στην παρακολούθησή τους. Ειδικότερα, στο πλαίσιο των εργασιών της για την ενιαία αγορά, θα παρακολουθήσει από κοντά την ανάπτυξη των ΜΜΕ και ΕΚΟ στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ιδιαίτερη προσοχή στα όσα συμβαίνουν στα νέα κράτη μέλη. |
4.3. |
Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η βιομηχανική πολιτική σε μια διευρυμένη Ευρώπη οφείλει να συνεκτιμά κατά τρόπο πολύ πιο αποτελεσματικό τις ανάγκες και τις προκλήσεις στις υπό ένταξη χώρες. Εφιστά την προσοχή σε ανάγκες όπως η εκπαίδευση και κατάρτιση στη διαχείριση, η καινοτομία, η ποιότητα, ο σχεδιασμός, τα μέσα χρηματοδότησης και συνεργασίας όπως τα φυτώρια, οι δομές δεύτερου και τρίτου βαθμού, τα δίκτυα και άλλα που θα είναι ολοένα και πιο απαραίτητα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της παγκοσμιοποίησης. |
4.4. |
Τέλος δεσμεύεται και καλεί το σύνολο των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής, σε εκτεταμένο διάλογο με όλες τις αντιπροσωπευτικές οργανώσεις και τους επικεφαλής των ΜΜΕ και ΕΚΟ από τις εντασσόμενες χώρες, προκειμένου να εξευρεθούν από κοινού λύσεις για τις πολύ σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι επιχειρήσεις κατά τη διαδικασία ένταξης της χώρας τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχοντας πάντοτε υπόψη ό,τι το διακύβευμα είναι η ιστορική εξέλιξη της Ευρώπης του εικοστού πρώτου αιώνα στο σύνολό της. |
Βρυξέλλες, 1 Απριλίου 2004.
Ο Πρόεδρος
της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
Roger BRIESCH
(1) Στο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην ΕΟΚΕ από τις 14 έως τις 17 Νοεμβρίου 2000, με θέμα «Προς μια σύμπραξη για την οικονομική αύξηση και τα κοινωνικά δικαιώματα» ενόψει της διεύρυνσης, τα μέλη των Μεικτών συμβουλευτικών επιτροπών (ΜΣΕ) των υποψηφίων χωρών αναφέρθηκαν στα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες και την ανάγκη διεξαγωγής διαλόγου για τα κυριότερα θέματα, συγκεκριμένα τη συμβολή των ΜΜΕ στην οικονομία και στην έλλειψη κοινωνικού διαλόγου. Βλέπε γνωμοδότηση CESE 1635/2003.
(2) Σύσταση 2003/361/ΕΚ που αντικαθιστά τη σύσταση 96/280/ΕΚ (ΕΕ L 124 της 20.5.2003, σ. 36) η οποία θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2005. Τόσο στην ισχύουσα όσο και στη νέα σύσταση, οι ορισμοί παραμένουν οι ίδιοι. Διαφέρουν μόνον ο κύκλος εργασιών και ο συνολικός ισολογισμός.
(3) B. Roelants (συντον.): Προπαρασκευαστικός φάκελος της Πρώτης διάσκεψης για την κοινωνική οικονομία στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, 2002, σ. 34: Κοινοί παρανομαστές τους οποίους επεξεργάστηκαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Επιτροπή των Περιφερειών, η CEP-CMAF (Ευρωπαϊκή διάσκεψη συνεταιρισμών, εταιρειών αλληλασφάλισης, συνδέσμων και ιδρυμάτων) και η FONDA (που συνδέεται με τις οργανώσεις που εισήγαγαν την έννοια της κοινωνικής οικονομίας).
(4) Συμπεράσματα της Προεδρίας — Λισαβόνα, 23 και 24 Μαρτίου 2000, σημείο 14.
(5) Ευρωπαϊκός Χάρτης μικρών επιχειρήσεων, Λουξεμβούργο, OPOCE, 2002. Η Επιτροπή διαβεβαιώνει ότι η Χάρτη αναγνωρίσθηκε στο Maribor στις 23 Απριλίου 2002 (βλέπε http://europa.eu.int/comm/enterprise/enterprise_policy/sme-package/index.htm).
Η Επιτροπή των Περιφερειών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητούν να ισχύσει νομικά ο Χάρτης καθώς και να συμπεριληφθεί στο κεφάλαιο για την βιομηχανία της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης.
(6) «Μια στρατηγική για την πλήρη απασχόληση και καλύτερες θέσεις εργασίας για όλους» COM(2003) 006 τελικό.
(7) Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Η κοινωνική οικονομία και η εσωτερική αγορά» CES 242/2000 της 3ης Μαρτίου 2000.
(8) Σε μια πρόσφατη μελέτη, ο ΟΟΣΑ διευκρινίζει ότι η «κοινωνική οικονομία» είναι μια πιο ευρεία έννοια από τον μη κερδοσκοπικό τομέα διότι δεσμεύεται λιγότερο από τις υποχρεώσεις για την απαγόρευση διανομής, σύμφωνα με τις οποίες οι οργανώσεις δεν δύνανται από το νόμο να αναδιανείμουν το πλεόνασμα στους ιδιοκτήτες τους (OECD 2003, «The non-profit sector in a changing economy», Paris, σ. 299).
(9) McIntyre et al: Small and medium enterprises in transitional economies, Houndmills: Macmillan, σ. 10.
(10) Η βιομηχανική πολιτική σε μια διευρυμένη Ευρώπη, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών. CΟΜ (2002) 714 τελικό.
(11) CIRIEC 2000: «The enterprises and organisations of the third system: strategic challenge for employment» Université de Liège.
(12) Υπολογισμός με βάση τη μελέτη της Alliance Coopérative Internationale το 1997 που χρηματοδότησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
(13) Βλέπε τη Χάρτα της CEP-CMAF (Ευρωπαϊκή διάσκεψη συνεταιρισμών, εταιρειών αλληλασφάλισης, συνδέσμων και ιδρυμάτων).
(14) Βλέπε σημείο 2.1.1.
(15) Βλέπε σημείο 2.1.1.
(16) Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα τη «Διαχείριση της αλλαγής — Τελική Έκθεση της Ομάδας υψηλού επιπέδου για την οικονομική και κοινωνική επίδραση της βιομηχανικής αλλαγής» CES 698/99.
(17) Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ της 7 Ιουλίου 1999, ΕΕ C 258 της 10.9.1999, παράγραφοι 3.7.2 και 3.7.3.
(18) Με εξαίρεση την Πολωνία και την Ουγγαρία. Βλέπε έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις συνέπειες της διεύρυνσης στη βιομηχανία, SEC 2003/234, 24.2.2003, σ. 7.
(19) Συγκεκριμένα, τον αγροδιατροφικό τομέα, τα ποτά, την ξυλεία, την υφαντουργία και την μεταλλουργία.
(20) SEC 2003/234, 24.2.2003, σ. 8.
(21) Κυρίως, όσον αφορά την Τσεχία, την Σλοβενία, την Ουγγαρία και, σε μικρότερο βαθμό, την Πολωνία. Αυτός ο τύπος εμπορίου συναντάται κυρίως στους τομείς της υφαντουργίας, των ηλεκτρικών και οπτικών ειδών και του εξοπλισμού μεταφορών.
(22) SEC 2003/234, 24.2.2003, σ. 1, 4 και 5.
(23) Συγκεκριμένα στην Βουλγαρία, την Ουγγαρία και την Πολωνία.
(24) Vidovic, H. «The service sectors in Central and Eastern Europe», Research Report, Septembre 2002 N.289, σ. 16.
(25) Όπως η Πολωνία και η Τσεχία.
(26) Διαπιστώθηκαν καθαρές ζημίες, ιδίως στην Λιθουανία και τη Σλοβακία.
(27) Tang et al, 2002: Winners and losers of EU integration, Washington: World Bank, σ. 8. Η ηλικία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες διακρίσεων. Στις ευάλωτες ομάδες περιλαμβάνονται οι ανάπηροι και οι εθνικές μειονότητες όπως οι Ρόμα.
(28) Σημειώνεται η τάση οι γυναίκες να εγκαταλείπουν οριστικά την αγορά εργασίας σε μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες. Όταν εισέρχονται στην αγορά εργασίας, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να βρεθούν χωρίς απασχόληση περισσότερο από ό,τι οι άνδρες σε ορισμένες εντασσόμενες χώρες σύμφωνα με την UNICE, Economic Survey of Europe, 1999-1, πίνακας 41, gender differences in employment in 1997.
(29) Σύμφωνα με την AIM (Διεθνής Ένωση της αλληλασφάλισης). Μεταξύ των κυριοτέρων προβλημάτων, μπορούμε να αναφέρουμε την ταχεία αύξηση των δαπανών, τους μεγάλους καταλόγους αναμονής, την έλλειψη δεδομένων για την αξιολόγηση και την οργάνωση των υπηρεσιών, τα «φακελάκια» στους παρόχους υπηρεσιών υγείας κ.λπ..
(30) Kumar et al, 2002: «Transitional impacts and the EU enlargement complexity», Ljubljana: University of Ljubljana σ. 25-36.
(31) Tang et al, 2002, σ. 44.
(32) Συγκεκριμένα, το σύστημα των ιταλικών κοινωνικών συνεταιρισμών. Βλέπε επίσης την έκθεση για τη διαδικασία Best 2001 (SEC 2001/1704 — 29.10.2001). Τα μέτρα που περιγράφονται στην έκθεση BEST αποτελούν σημαντική πηγή γνώσεων για τη βελτίωση του επιχειρηματικού πνεύματος στις εντασσόμενες χώρες.
(33) Maribor 2003.
(34) Ευρωπαϊκή Επιτροπή — Πράσινη Βίβλος για την επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη, COM(2003) 27 τελικό, σημείο Γ, 2).
(35) McIntyre, R: The complex ecology of small enterprises, Chapitre 3, dans McIntyre and Dallago (eds), 2003, Small and Medium Enterprises in Transitional Economies, Palgrave, Macmillan, en association avec l'Université des Nations Unies et le World Institute for Development Economics Research, σ. 49-50.
Τα συμπεράσματα της Πρώτης διάσκεψης για την κοινωνική οικονομία στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης προσανατολίζονται προς την ίδια κατεύθυνση. Βλέπε http://www.cecop.org/praha.
(36) Glinkina, S. «Small businesses, survival strategies and the shadow economy», chapitre 4, in McIntyre and Dallago (eds), 2003, Small and Medium Enterprises in Transitional Economies, Palgrave, Macmillan, en association avec l'Université des Nations Unies et le World Institute for Development Economics Research.
(37) Επείγει να ταξινομηθούν οι ΜΜΕ σύμφωνα με το σύστημα NACE.
(38) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγγραφο διαβούλευσης «Οι συνεταιρισμοί στην επιχείρηση Ευρώπη», 7.12.2001, σ. 34.
(39) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγγραφο διαβούλευσης «Οι συνεταιρισμοί στην επιχείρηση Ευρώπη», 7.12.2001, σ. 34.
(40) Πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η Σύσταση 193/2002 του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας που υιοθετήθηκε ομόφωνα (με δύο αποχές) και βεβαίως από τα 15 κράτη μέλη και τις 10 εντασσόμενες χώρες και συγκεκριμένα το άρθρο 7 για τις φορολογικές πολιτικές και τις δημόσιες συμβάσεις και τα άρθρα 4 και 6 σχετικά με την κατάταξη των συνεταιρισμών σε έναν ευρύτερο τομέα στον οποίο περιλαμβάνονται και οι εταιρείες αλληλασφάλισης και οι σύνδεσμοι.
(41) Τακτικές που περιλαμβάνονται στην έννοια της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων: Η ανάπτυξη των τακτικών αξιολόγησης (reporting) επιτρέπει τη συνεκτίμηση των διαδικασιών προόδου που ευνοεί την βιώσιμη ανάπτυξη.
(42) Ακόμη, έχει παρατηρηθεί ότι οι πιθανότητες επιβίωσης των μεταβιβάσεων είναι κατά μέσο όρο υψηλότερες από εκείνες των start-ups. Βλέπε Ευρωπαϊκή Επιτροπή: «Helping the transfer of businesses», ΓΔ Επιχειρήσεις, 2003.
(43) Διάφοροι ευρωπαϊκοί χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (Crédit Coopératif, Crédit Mutuel, ESFIN στη Γαλλία, Coopfond (Legacoop) στην Ιταλία και SOFICATRA στο Βέλγιο) εργάζονται ήδη, σε επαφή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την δημιουργία ενός σχεδίου «Coop-Est αποτελούμενου» από διάφορα χρηματοδοτικά μέσα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των διαρθρώσεων χρηματοδότησης των ΕΚΟ.
(44) Για τους δημόσιους μηχανισμούς, συγκεκριμένα στην Ιταλία και τη Γαλλία, με την ενιαία καταβολή του επιδόματος ανεργίας. Όσον αφορά τους μηχανισμούς προώθησης, σε πολλές περιπτώσεις αριστείας στην ΕΕ, οι οργανώσεις ΕΚΟ συνέστησαν ταμεία αλληλεγγύης και επιχειρηματικών κεφαλαίων για την ανάπτυξή τους. Τα ταμεία αυτά δρουν συχνά ως μοχλός σε άλλες χρηματοδοτήσεις όπως τα δάνεια των εμπορικών τραπεζών και έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να δημιουργούν επιχειρήσεις και απασχόληση. Τέτοια ταμεία υφίστανται σε πολλές ομοσπονδίες συνεταιρισμών στις εντασσόμενες χώρες αλλά θα πρέπει να υποστηριχθεί ενεργά μια τέτοια προσπάθεια στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων.
(45) Με τη σύσταση μιας Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Τραπεζών Δεοντολογικού και Εναλλακτικού Προσανατολισμού (Febea) και μια Ευρωπαϊκό Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό Δεοντολογικού και Εναλλακτικού Προσανατολισμού (Sefea).
(46) Βλέπε: André Douette (2003): La garantie des prêts aux petites et moyennes entreprises — Les systèmes de garantie membres de l'Association européenne du Cautionnement Mutuel, Association européenne du Cautionnement Mutuel.
(47) Όπως εκείνες που υφίστανται στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Δήμων για την Κοινωνική Οικονομία (REVES) και μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις χωριστές κατηγορίες:
— |
η δημιουργία μεικτών δομών δημόσιου-ιδιωτικού τομέα π.χ. το Job Centre του Δήμου της Γένοβας, το πρακτορείο Gagner της πόλης Roubaix, και το day care centre SAKA BYAGARD/SOKOYAN KYATALO της πόλης Kokkola στη Φινλανδία·
Όλα σημαντικά παραδείγματα πολύπλευρων εταιρικών σχέσεων σε τοπικό επίπεδο με συμμετοχή ΕΚΟ στην ΕΕ περιλαμβάνουν το σύστημα ιταλικών κοινωνικών συνεταιρισμών που εντάσσονται στο Consortium Gino Matarelli για την κοινωνική συνεργασία (CGM), ο τομέας της οικιακής βοήθειας και το νέο καθεστώς του Συνεταιρισμού Κοινής Ωφελείας (SCIC) στη Γαλλία το δίκτυο των Solidarités des Alternatives Wallones, οι γυναικείοι συνεταιρισμοί στη Σουηδία κ.λπ.. |
(48) Ibid. Βλέπε επίσης Επιτροπή των Περιφερειών: Γνωμοδότηση με θέμα «Η εταιρική σχέση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας: συμβολή στην απασχόληση, την κοινωνική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή», CdR 384/2001.
(49) Το θέμα αυτό αναπτύσσεται σε βάθος στο σημείο 10 του Ευρωπαϊκού Χάρτη μικρών επιχειρήσεων.
(50) Συγκεκριμένα το πρόγραμμα στήριξης επιχειρήσεων PHARE με το BSP1 και το BSP2 de l'UAPME για τις ΜΜΕ και το SCOPE 1 et 2 de CECOP για τις ΕΚΟ, όπως αναφέρει το Έγγραφο διαβούλευσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Οι συνεταιρισμοί στην επιχείρηση Ευρώπη». 7.12.2001, σ. 29, σημείωση 27.