52001AE0531

Γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την "Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 93/7/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν παράνομα απομακρυνθεί από το έδαφος κράτους μέλους"

(2001/C 193/17)

Στις 22 Ιανουαρίου 2001, και σύμφωνα με το άρθρο 95 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής για την ανωτέρω πρόταση.

Το τμήμα "Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και δικαιώματα του πολίτη", στο οποίο ανατέθηκε η προετοιμασία των σχετικών εργασιών, επεξεργάστηκε τη γνωμοδότηση του στις 6 Απριλίου 2001 με βάση την εισηγητική έκθεση του μόνου εισηγητή κ. Sepi.

Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή κατά την 381η σύνοδο ολομέλειας της 25ης και 26ης Απριλίου 2001 (συνεδρίαση της 25ης Απριλίου) υιοθέτησε με 62 ψήφους υπέρ και 1 αποχή την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1. Κύρια σημεία της πρότασης της Επιτροπής

1.1. Ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3911/92 του Συμβουλίου, σχετικά με την εξαγωγή πολιτιστικών αγαθών, και η οδηγία 93/7/ΕΟΚ του Συμβουλίου, σχετικά με την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους, αποτελούν συνοδευτικά μέτρα της δημιουργίας της εσωτερικής αγοράς, τα οποία αποσκοπούν στο συνδυασμό της θεμελιώδους αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτιστικών αγαθών με την αρχή της προστασίας των εθνικών θησαυρών. Ο κανονισμός θεσπίζει έναν ενιαίο προληπτικό έλεγχο των εξαγωγών πολιτιστικών αγαθών στα εξωτερικά σύνορα της Κοινότητας, έλεγχο ο οποίος επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές (υπηρεσίες του υπουργείου πολιτισμού και τελωνεία) των κρατών μελών από τα οποία πρόκειται να εξαχθούν τα πολιτιστικά αγαθά προς τρίτη χώρα, να λαμβάνουν υπόψη τους τα συμφέροντα των άλλων κρατών μελών. Η οδηγία συμπληρώνει αυτό το προληπτικό νομοθετικό μέσο προβλέποντας ορισμένους μηχανισμούς και μία διαδικασία επιστροφής των εθνικών θησαυρών, στην περίπτωση κατά την οποία αυτοί απομακρύνθηκαν παράνομα από το έδαφος κράτους μέλους.

1.2. Για να οριοθετήσουν το πεδίο εφαρμογής τους, ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3911/92 και η οδηγία 93/7/ΕΟΚ απαριθμούν σε παραρτήματα ταυτόσημου περιεχομένου, διάφορες κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών. Πρόκειται για κατηγορίες που καθορίζονται με βάση κριτήρια σχετικά με την ίδια τη φύση των σχετικών αγαθών και την ηλικία τους, στα οποία προστέθηκε μία οικονομική αξία εκφρασμένη σε Εcu. Στα εν λόγω παραρτήματα ορίζεται ότι η ημερομηνία μετατροπής αυτών των εκφρασμένων σε Εcu αξιών στα εθνικά νομίσματα είναι η 1η Ιανουαρίου 1993.

1.3. Βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1103/97 του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 1997(1), σχετικά με ορισμένες διατάξεις που αφορούν την εισαγωγή του ευρώ, κάθε αναφορά στο Εcu στις νομοθετικές πράξεις καθίστανται από την 1η Ιανουαρίου 1999 αναφορά στο ευρώ κατόπιν μετατροπής με συντελεστή 1 προς 1. Όμως, εφόσον δεν τροποποιηθεί η οδηγία 93/7/ΕΟΚ και κατά συνέπεια η σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία που αντιστοιχεί στην ισοτιμία η οποία ίσχυε την 1η Ιανουαρίου 1993, τα κράτη μέλη των οποίων το νόμισμα είναι το ευρώ, θα εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν διαφορετικά ποσά, τα οποία θα έχουν μετατραπεί με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες του 1993 και όχι τις ισοτιμίες μετατροπής που καθορίστηκαν αμετάκλητα την 1η Ιανουαρίου 1999. Η κατάσταση αυτή θα διατηρείται για όσο διάστημα ο κανόνας περί μετατροπής αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της οδηγίας.

1.4. Κατά συνέπεια πρέπει να τροποποιηθεί η διάταξη του τελευταίου εδαφίου που περιλαμβάνεται στο τμήμα Β του παραρτήματος της οδηγίας 93/7/ΕΟΚ, κατά τρόπο ώστε από την 1η Ιανουαρίου 2002, τα κράτη μέλη των οποίων το νόμισμα είναι το ευρώ να εφαρμόζουν απευθείας τις εκφρασμένες σε ευρώ αξίες που προβλέπονται στην κοινοτική νομοθεσία. Για τα άλλα κράτη μέλη, τα οποία θα εξακολουθήσουν να μετατρέπουν αυτά τα κατώτατα όρια στο εθνικό τους νόμισμα πρέπει να καθορισθεί μία συναλλαγματική ισοτιμία σε εύθετο χρόνο πριν από την 1η Ιανουαρίου 2002 και να προβλεφθεί διάταξη σύμφωνα με την οποία τα εν λόγω κράτη μέλη θα προβαίνουν σε αυτόματη και περιοδική αναπροσαρμογή της εν λόγω ισοτιμίας, ώστε να αντισταθμίζονται οι διακυμάνσεις συναλλαγματικών ισοτιμιών που θα διαπιστώνονται μεταξύ του εθνικού νομίσματος και του ευρώ.

1.5. Διαπιστώθηκε επίσης ότι η αξία 0 (μηδέν), που περιλαμβάνεται στο τμήμα Β του παραρτήματος της οδηγίας 93/7/ΕΟΚ, και η οποία ισχύει ως οικονομικό κατώτατο όριο για ορισμένες κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ερμηνείας που θα έβλαπτε την αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας. Ενώ, η εν λόγω αξία 0 σημαίνει ότι τα αγαθά που ανήκουν στις σχετικές κατηγορίες, ανεξαρτήτως της αξίας τους, ακόμα κι αν αυτή είναι αμελητέα ή μηδαμινή, πρέπει να θεωρούνται ως πολιτιστικά αγαθά κατά την έννοια της οδηγίας, ωστόσο, ορισμένες αρχές την ερμήνευσαν με την έννοια ότι το εν λόγω πολιτιστικό αγαθό δεν έχει καμία αξία με αποτέλεσμα να αρνούνται στις εν λόγω κατηγορίες αγαθών την προστασία που προβλέπει η οδηγία.

1.6. Κατά συνέπεια, σκοπός της πρότασης της Επιτροπής είναι να γίνουν στο παράρτημα της οδηγίας 93/7/ΕΟΚ οι εξής δύο τροποποιήσεις:

- αφενός, να αντικατασταθεί ο αριθμός 0 που είναι μία από τις αξίες που περιλαμβάνονται στο τμήμα Β, από τη φράση "ανεξαρτήτως αξίας",

- αφετέρου, να τροποποιηθεί η υποσημείωση που περιλαμβάνεται στο τμήμα Β, καθορίζοντας για τα κράτη που δεν συμμετέχουν στην ΟΝΕ μια ημερομηνία μετατροπής στο εθνικό τους νόμισμα των αξιών που εκφράζονται σε ευρώ και προβλέποντας την περιοδική αναπροσαρμογή των εκφρασμένων σε εθνικά νομίσματα ποσών κάθε δύο έτη. Η επιλεγείσα ημερομηνία αναφοράς είναι η 31η Δεκεμβρίου 2001, τελευταία ημέρα της περιόδου μετάβασης στο ευρώ. Για την περιοδική ανά διετία αναπροσαρμογή, το σύστημα που επελέγη ακολουθεί το υπόδειγμα των περιοδικών αναπροσαρμογών που προβλέπουν οι οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων.

2. Γενικές παρατηρήσεις

2.1. Η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής.

2.2. Συμφωνεί όντως με τη σκοπιμότητα να καθοριστεί, για τα κράτη μέλη που δεν συμμετέχουν στην ΟΝΕ, η 31η Δεκεμβρίου 2001 ως ημερομηνία μετατροπής στο εθνικό τους νόμισμα των αξιών που εκφράζονται σε ευρώ, με την περιοδική αναπροσαρμογή των εκφρασμένων σε εθνικά νομίσματα ποσών κάθε δύο έτη.

2.3. Η ΟΚΕ θεωρεί επίσης σκόπιμο, προς αποφυγήν οποιασδήποτε συγχύσεως, να αντικατασταθεί ο αριθμός 0 με μία πιο σαφή έκφραση.

Βρυξέλλες, 25 Απριλίου 2001.

Ο Πρόεδρος

της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Göke Frerichs

(1) EE L 162 της 19.6.1997, σ. 1.