52003DC0575

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ - Η διάσκεψη της Μαδρίτης για την ανασυγκρότηση του Ιράκ: 24 Οκτωβρίου 2003

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κατά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης στις 19-20 Ιουνίου 2003, η Ευρωπαϊκή Ένωση επανέλαβε τη δέσμευσή της για τη δημιουργία ενός ευημερούντος και σταθερού Ιράκ και κατέληξε στο ότι "είναι πρόθυμη να συμμετάσχει στην ανασυγκρότηση του Ιράκ στο πλαίσιο της απόφασης 1483 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών". Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων του Ιουλίου επιβεβαίωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να συμμετάσχει στην ανασυγκρότηση και να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις πολυμερείς προσπάθειες για τη σύγκληση διάσκεψης των χορηγών για το Ιράκ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για τη συνεισφορά της ΕΕ στις πολυμερείς προσπάθειες που καταβάλλονται για να βοηθηθεί η μετάβαση του Ιράκ. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί απάντηση στην πρόσκληση αυτή.

Στις 24 Ιουνίου 2003, πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη προκαταρκτική διάσκεψη υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Κατά τη συνάντηση αυτή αποφασίστηκε ότι οι χορηγοί θα κληθούν να συνδράμουν το Ιράκ για τις ανάγκες ανασυγκρότησης και ανοικοδόμησης, εντός των προσεχών 12-15 μηνών. Η ισπανική κυβέρνηση δέχθηκε να φιλοξενήσει μία διεθνή διάσκεψη, στις 23 και 24 Οκτωβρίου 2003, κατά την οποία θα αναληφθεί πολυμερής πρωτοβουλία στήριξης της ανασυγκρότησης και της ανοικοδόμησης του Ιράκ και θα επιδιωχθεί η εξαγγελία ενδεικτικών μέσων βοήθειας που θα παράσχουν οι χορηγοί για το διάστημα μέχρι το τέλος του 2004.

Η παρούσα ανακοίνωση έχει ως στόχο να ληφθεί πλήρως υπόψη η κατάσταση που διαμορφώνεται στο Ιράκ, κυρίως όσον αφορά την ασφάλεια και την πορεία της πολιτικής μετάβασης. Κάτι τέτοιο καθίσταται επιτακτικότερο μετά τις πρόσφατες εκρήξεις βίας που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο πολλών Ιρακινών αλλά και μελών της διεθνούς κοινότητας, και μεταξύ αυτών του ειδικού εντεταλμένου των Ηνωμένων Εθνών, Sergio Vieira de Mello. Το Ιράκ έχει τώρα μία μοναδική ευκαιρία να μετατραπεί από χώρα με αυταρχικό καθεστώς και κατευθυνόμενη οικονομία σε μία χώρα με αντιπροσωπευτικό και δημοκρατικό πολιτικό σύστημα που στηρίζει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών και διαθέτει λειτουργούσα οικονομία αγοράς. Ένας τέτοιος στόχος αξίζει την πλήρη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της διεθνούς κοινότητας στο σύνολό της.

Η παρούσα ανακοίνωση διαμορφώνει τη βάση μιας κοινής προσέγγισης για τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διάσκεψη της Μαδρίτης, και παράλληλα διατυπώνει προτάσεις για τη συνεισφορά της Κοινότητας στην ανασυγκρότηση και την ανοικοδόμηση του Ιράκ μέχρι το τέλος του 2004. Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει μία συνολική μεσοπρόθεσμη στρατηγική όσον αφορά τις σχέσεις της με το Ιράκ λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις που σημειώνονται την περίοδο αυτή σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό και εμπορικό επίπεδο.

2. ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΜΑΔΡΙΤΗΣ

Η κατάσταση όσον αφορά την ασφάλεια

Η επίθεση κατά του αρχηγείου των ΗΕ στις 19 Αυγούστου 2003, ο βομβαρδισμός του τζαμιού στη Ναζάφ, οι συνεχείς απειλές κατά των διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων και οι απώλειες που σημειώνονται καθημερινά μεταξύ των στρατιωτών του συνασπισμού οδήγησαν τους διεθνείς οργανισμούς και τις ΜΚΟ να μειώσουν τις δραστηριότητές τους. Ένας μεγάλος αριθμός ΜΚΟ έχουν αποσύρει το διεθνές προσωπικό τους από τη χώρα, μείωσαν τις δραστηριότητές τους εκτός πρωτεύουσας και αύξησαν την προστασία του τοπικού προσωπικού. Τα Ηνωμένα Έθνη μείωσαν το διεθνές προσωπικό τους κατά τουλάχιστον δύο τρίτα.

Η γενικότερη αύξηση της εγκληματικότητας είχε σαν αποτέλεσμα να περιοριστούν οι μετακινήσεις εκτός Βαγδάτης, τόσο των αλλοδαπών που δραστηριοποιούνται στην χώρα όσο και του ιρακινού πληθυσμού. Οι πράξεις δολιοφθοράς κατά των υποδομών, ειδικότερα των γραμμών ηλεκτροδότησης, των πετρελαιαγωγών και των δικτύων ύδρευσης, υπονομεύουν τις προσπάθειες αποκατάστασης της παροχής των βασικών υπηρεσιών και επανέναρξης της παραγωγής. Όπως εξηγήθηκε και προηγουμένως, πρέπει να σημειωθεί ουσιαστική βελτίωση στο θέμα της ασφάλειας για να μπορέσουν να προχωρήσει το έργο της ανασυγκρότησης.

Το πολιτικό και νομικό πλαίσιο

Η απόφαση 1483 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) που εκδόθηκε στις 22 Μαΐου 2003 καθόριζε το διεθνές πλαίσιο για τη διοίκηση του Ιράκ. Σύμφωνα με τους όρους της απόφασης 1483, το ΣΑ λαμβάνει υπόψη ότι η προσωρινή αρχή συνασπισμού αναλαμβάνει συγκεκριμένες εξουσίες, αρμοδιότητες και υποχρεώσεις, δυνάμει του ισχύοντος διεθνούς δικαίου, ως "δυνάμεις κατοχής". Μία τέτοια δέσμευση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη συμμόρφωση προς τη Σύμβαση της Γενεύης του 1949 και τους κανονισμούς της Χάγης του 1907. Στα Ηνωμένα Έθνη ανατέθηκε - μέσω του γραφείου του ειδικού εντεταλμένου - ένας σημαντικός ρόλος στον συντονισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας και της βοήθειας για την ανασυγκρότηση και, σε συνεργασία με την προσωρινή αρχή συνασπισμού, στη δημιουργία αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης στο Ιράκ. Η απόφαση 1500 του ΣΑΗΕ, που εκδόθηκε στις 15 Αυγούστου, χαιρέτισε τη δημιουργία του Συμβουλίου διακυβέρνησης του Ιράκ ως σημαντικό βήμα για τη μεταβίβαση της εξουσίας σε μία αντιπροσωπευτική ιρακινή κυβέρνηση. Με την ίδια αυτή απόφαση συστάθηκε η αποστολή των Ηνωμένων Εθνών για τη βοήθεια στο Ιράκ (UNAMI), που επιφορτίστηκε με την εφαρμογή της εντολής που δόθηκε στα Ηνωμένα Έθνη με την απόφαση 1483 του ΣΑΗΕ.

Η απόφαση 1483 του ΣΑΗΕ αναφέρεται στη μελλοντική εγκαθίδρυση μιας διεθνώς αποδεκτής, αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης του ιρακινού λαού, η οποία θα ασκεί τις αρμοδιότητες της προσωρινής αρχής συνασπισμού. Στο διάστημα που μεσολαβεί, ο ιρακινός λαός, με τη βοήθεια της προσωρινής αρχής συνασπισμού και με τη συνεργασία του ειδικού εντεταλμένου των Ηνωμένων Εθνών, θα συστήσει μία προσωρινή μεταβατική ιρακινή διοίκηση που θα διευθύνεται από Ιρακινούς. Στις 21 Ιουλίου 2003, η Ευρωπαϊκή Ένωση χαιρέτισε τη σύσταση του ιρακινού Κυβερνητικού Συμβουλίου ως ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Την 1η Σεπτεμβρίου 2003, το Κυβερνητικό Συμβούλιο διόρισε 25 προσωρινούς υπουργούς που ανέλαβαν καθήκοντα στις 2 Σεπτεμβρίου 2003.

Στις 13 Αυγούστου 2003, το Κυβερνητικό Συμβούλιο του Ιράκ διόρισε τα 25 μέλη μιας προπαρασκευαστικής επιτροπής που ανέλαβε να καθορίσει, με κοινή συμφωνία, τη διαδικασία που θα τηρηθεί για την κατάρτιση νέου ιρακινού συντάγματος. Η επιτροπή αυτή πρέπει να έχει διατυπώσει τις προτάσεις της μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου. Ως στόχος τίθεται η εκπόνηση σχεδίου συντάγματος που θα υποβληθεί σε έγκριση μέσω δημοψηφίσματος, και θα ανοίξει το δρόμο για την εκλογή ιρακινής κυβέρνησης και τη μεταβίβαση της εξουσίας.

Η οικονομική κατάσταση

Το Ιράκ δεν στερείται πόρων. Τα αποθέματα πετρελαίου που διαθέτει κατατάσσονται αποδεδειγμένα στη δεύτερη θέση ως προς το μέγεθος παγκοσμίως, ενώ το κόστος παραγωγής του πετρελαίου είναι το χαμηλότερο στην περιοχή. Ωστόσο, επί τουλάχιστον δύο δεκαετίες υφίσταται συνεχή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης και αυστηρά ελεγχόμενη σχεδιαζόμενη οικονομία, ενώ είναι εμφανή τα σημάδια από τους δύο διαδοχικούς πολέμους και τις επακόλουθες κυρώσεις που επιβλήθηκαν. Το διάστημα μεταξύ 1990 και 2001, η κατάταξη του Ιράκ βάσει του δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών υποβαθμίστηκε από την 76η στην 127η θέση, ενώ το κατά κεφαλή ακαθάριστο εγχώριο προϊόν μειώθηκε κατά τουλάχιστον δύο τρίτα και διαμορφώθηκε στα 750-1000 δολάρια ΗΠΑ.

Η ιρακινή οικονομία διαθέτει ορισμένα διαρθρωτικά πλεονεκτήματα. Η πληθώρα των καλλιεργήσιμων εκτάσεων και των υδάτινων πόρων θα μπορούσε να συμβάλλει στην αναζωπύρωση του γεωργικού τομέα. Οι υψηλές επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα της εκπαίδευσης μέχρι τη δεκαετία του 90 είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Υπάρχουν ήδη εκατό χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις μέσω των οποίων μπορεί να επεκταθεί ο ιδιωτικός τομέας του Ιράκ. Μεσοπρόθεσμα, το Ιράκ πρέπει να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες αυτές προκειμένου να διαφοροποιήσει την οικονομία του και να αναπτύξει εναλλακτικές πηγές εσόδων.

Οι άμεσες οικονομικές προοπτικές του Ιράκ εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα που θα επιδείξει η χώρα να επεκτείνει την παραγωγή πετρελαίου το 2003-2004. Για να αυξηθεί η παραγωγή πετρελαίου από 1,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως (mbd) τον Αύγουστο 2003 σε 2,5-3,0 mbd, όπως ελπίζει να καταφέρει η προσωρινή αρχή συνασπισμού μέχρι τα τέλη του 2004, πρέπει να γίνουν σημαντικές επενδύσεις και να βελτιωθεί η κατάσταση από την άποψη της ασφάλειας. Τους ερχόμενους 12 -15 μήνες, τα έσοδα από πετρέλαιο δεν θα επαρκέσουν για να καλύψουν όλες τις δαπάνες ανασυγκρότησης και ανοικοδόμησης του Ιράκ [1].

[1] Λεπτομερής αξιολόγηση της ιρακινής οικονομίας και των προοπτικών της καταρτίζεται τη στιγμή αυτή από τα ΗΕ, το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα στο πλαίσιο των αναγκών της διαδικασίας αξιολόγησης. Πριν από τη διάσκεψη της Μαδρίτης θα δημοσιευτεί μία συνολική έκθεση.

Επιπλέον, απαιτείται δράση σε ορισμένους τομείς προκειμένου να τεθεί η ιρακινή οικονομία σε τροχιά μεσοπρόθεσμης βιωσιμότητας. Για παράδειγμα, πρέπει να αντιμετωπισθούν οι τεράστιες εξωτερικές οικονομικές υποχρεώσεις (χρέος και απαιτήσεις αποζημιώσεων) που συσσωρεύτηκαν από το προηγούμενο καθεστώς και να βελτιωθεί η οικονομική διαχείριση, μεταξύ άλλων μέσω μεταρρυθμίσεων προσανατολισμένων στην αγορά και μέσω της εισαγωγής ενός αποτελεσματικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Το πλαίσιο για την ανασυγκρότηση

Με την απόφαση 1483 του ΣΑΗΕ συστάθηκε ένα Ταμείο ανάπτυξης του Ιράκ (ΤΑΙ) [2], του οποίου η χρηματοδότηση προέρχεται από ιρακινούς πόρους, κυρίως έσοδα από το πετρέλαιο, από επαναπατρισθέντα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία και από τα εναπομένοντα κονδύλια από το πρόγραμμα "πετρέλαιο για τρόφιμα" υπό τη διαχείριση των Ηνωμένων Εθνών [3]. Η μείωση της ικανότητας παραγωγής πετρελαίου του Ιράκ και η απουσία εναλλακτικών πηγών κρατικών εσόδων δημιουργεί σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την ικανότητα του Ιράκ να χρηματοδοτήσει δραστηριότητες ανασυγκρότησης και ανοικοδόμησης το διάστημα 2003-2004 από το ΤΑΙ. Δεδομένου ότι οι πόροι του Ιράκ καλύπτουν τις τρέχουσες κρατικές διοικητικές και επενδυτικές δαπάνες, θα απαιτηθεί εξωτερική βοήθεια για να αντιμετωπισθεί το κόστος των επενδύσεων που πραγματοποιούνται για την ανοικοδόμηση.

[2] Ως διοικούσα αρχή, η προσωρινή αρχή συνασπισμού είναι αρμόδια για τις εκταμιεύσεις από το ΤΑΙ. Ένα συμβουλευτικό και εποπτικό διοικητικό συμβούλιο, απαρτιζόμενο από το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα, το Αραβικό Ταμείο για την Κοινωνική και Οικονομική Ανάπτυξη και από τα ΗΕ, είναι αρμόδιο για τον λογιστικό έλεγχο των δαπανών του ΤΑΙ.

[3] Τα Ηνωμένα Έθνη πρόκειται να μεταβιβάσουν αρμοδιότητες στο πλαίσιο του προγράμματος "πετρέλαιο για τρόφιμα" στην προσωρινή αρχή του συνασπισμού στις 21 Νοεμβρίου 2003.

Στο πλαίσιο αυτό, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών πραγματοποιήθηκαν διαβουλεύσεις στην Νέα Υόρκη, στις 24 Ιουνίου 2003, ενώ ταυτόχρονα συστάθηκαν μία ομάδα επαφών, απαρτιζόμενη από 50 περίπου κράτη, και μία βασική ομάδα που θα εξετάζει τη διεθνή συνεισφορά στην ανασυγκρότηση του Ιράκ. Από τη βασική ομάδα ζητήθηκε να συντονίζει την προετοιμασία της διάσκεψης των χορηγών [4]. Συμφωνήθηκε ότι τα Ηνωμένα Έθνη και η Παγκόσμια Τράπεζα πρέπει να διοργανώσουν αποστολές για την αξιολόγηση των αναγκών, οι οποίες θα καταλήξουν στη διάσκεψη των χορηγών τον Οκτώβριο 2003.

[4] Οι αρχικοί συμμετέχοντες στη βασική ομάδα ήταν η ΕΕ (Επιτροπή και Προεδρία), οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, τα ΗΑΕ, η ομάδα ανάπτυξης των ΗΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και η προσωρινή αρχή συνασπισμού. Μετά την απόφαση για σύγκληση της διάσκεψης των χορηγών στη Μαδρίτη, προσκλήθηκε και η Ισπανία να συμμετάσχει στην ομάδα.

Στις 16 Ιουλίου 2003, η προσωρινή αρχή συνασπισμού, σε συνεργασία με τα ιρακινά υπουργείο οικονομικών και υπουργείο σχεδιασμού, δημοσίευσαν προϋπολογισμό που καλύπτει το διάστημα Ιουλίου - Δεκεμβρίου 2003. Ο προϋπολογισμός αυτός επικεντρωνόταν στην αποκατάσταση των βασικών υπηρεσιών, στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος, στις κρατικές επιχειρήσεις και στη γεωργία καθώς και στην επέκταση των δραστηριοτήτων στους τομείς της ασφάλειας και της δικαιοσύνης. Για το 2004, η αξιολόγηση που πραγματοποιείται από τα Ηνωμένα Έθνη και την Παγκόσμια Τράπεζα, στην οποία συμμετέχουν και εμπειρογνώμονες της Επιτροπής, θα προσδιορίσει τους τομείς προτεραιότητας για την ανασυγκρότηση.

Παράλληλα, η προσωρινή αρχή συνασπισμού εκπονεί ένα σχέδιο κρατικού προϋπολογισμού του Ιράκ για το 2004, το οποίο θα δείξει τα αναμενόμενα επίπεδα εσόδων, ειδικότερα από τις πωλήσεις πετρελαίου, και τις δαπάνες τόσο όσον αφορά τα λειτουργικά έξοδα της ιρακινής διοίκησης όσο και τις επενδύσεις που είναι αναγκαίες για την ανασυγκρότηση. Το έργο αυτό συντονίζεται ώστε να εξασφαλιστεί ότι κατά τη διάσκεψη της Μαδρίτης θα παρουσιαστεί στους δυνητικούς χορηγούς ένα ολοκληρωμένο σχέδιο προτεραιοτήτων που σχετίζονται με την ανασυγκρότηση και την ανοικοδόμηση.

3. Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΧΟΡΗΓΩΝ ΣΤΗ ΜΑΔΡΙΤΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ

Για να είναι αποτελεσματική η συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της στην ανασυγκρότηση του Ιράκ, τόσο στη Μαδρίτη όσο και μετά, πρέπει να πληρούνται τρεις ευρύτεροι όροι:

* Πρέπει να βελτιωθεί η κατάσταση από την άποψη της ασφάλειας

Η κατάσταση από την άποψη της ασφάλειας στο Ιράκ πρέπει να βελτιωθεί ώστε να μπορέσει να προχωρήσει γρήγορα και αποτελεσματικά το έργο της ανασυγκρότησης. Ως δύναμη κατοχής, η προσωρινή αρχή συνασπισμού είναι αρμόδια για τη διαμόρφωση των συνθηκών που θα καταστήσουν δυνατή τη διανομή και την υλοποίηση της διεθνούς βοήθειας. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει αποτελεσματικότερη δράση εκ μέρους των στρατιωτικών δυνάμεων, μεγαλύτερη προσαρμογή στις παρούσες συνθήκες, ενώ χρειάζονται και άλλες προσπάθειες για να ενισχυθεί και να βελτιωθεί η τήρηση της τάξης από μη στρατιωτικές δυνάμεις. Ορισμένοι χορηγοί δήλωσαν πρόθυμοι να παράσχουν βοήθεια στον τομέα της μη στρατιωτικής ασφάλειας, όπως, εκπαίδευση αστυνομικών και ανεξάρτητη προστασία των διεθνών οργανισμών που λειτουργούν στο Ιράκ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιμένει στο ότι η προσωρινή αρχή συνασπισμού οφείλει να συνεχίσει τις προσπάθειές της προκειμένου να βελτιωθεί η ασφάλεια στο Ιράκ. Τα θέματα αυτά πρέπει να περιληφθούν στην ατζέντα της διάσκεψης της Μαδρίτης.

* Πρέπει να υπάρξει σαφής δέσμευση για την εγκαθίδρυση κυρίαρχης ιρακινής κυβέρνησης

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών τόνισε ότι δεν μπορεί να παραγνωριστεί η αξία που έχει για τον ιρακινό λαό η ταχεία πρόοδος προς την εγκαθίδρυση της δικής τους κυβέρνησης [5]. Είναι αναγκαίο να σημειωθεί απτή πρόοδος και να χαραχθεί σαφές χρονοδιάγραμμα μεταβίβασης της εξουσίας και της κυριαρχίας στον ιρακινό λαό προκειμένου αυτός να αποκτήσει, αφενός, αίσθημα συμμετοχής στην ανασυγκρότηση της χώρας του και, αφετέρου, αίσθημα ευθύνης. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ενθαρρυνθούν οι παράγοντες, τόσο σε υπουργικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών, να συμμετάσχουν πλήρως στη διάσκεψη της Μαδρίτης και να εκθέσουν τις απόψεις τους για τις ανάγκες και τις προτεραιότητες της διαδικασίας ανασυγκρότησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεχίσει να υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η μετάβαση σε μία διεθνώς αναγνωρισμένη και αντιπροσωπευτική ιρακινή κυβέρνηση και στον κεντρικό ρόλο που θα διαδραματίσουν τα ΗΕ στη διαδικασία αυτή.

[5] Έκθεση ΓΓ σύμφωνα με την παράγραφο 24 της απόφασης 1483 ΣΑΗΕ (S/2003/715 της 17/7/03) παρ. 23

Ο ιρακινός λαός πρέπει να πειστεί ότι εφαρμόζεται μία αξιόπιστη διαδικασία που θα οδηγήσει στην εκπόνηση νέου συντάγματος και στη διεξαγωγή εκλογών. Η ανάπτυξη δημοκρατικών θεσμών και η προώθηση μιας ανεξάρτητης και ισχυρής κοινωνίας των πολιτών ικανής να διατυπώνει τα προβλήματά της είναι σημαντικά στοιχεία για την επίτευξη του στόχου μιας πλουραλιστικής και αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης. Δύο σημαντικές διαστάσεις του ίδιου θέματος συνίστανται στην εξασφάλιση της δυναμικής συμμετοχής των γυναικών στη δημόσια ζωή και της ελευθερίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να προωθηθεί η συμφιλίωση, μέσω της διευθέτησης παλαιότερων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μέσω της δημιουργίας μίας εύρυθμης δικαστικής εξουσίας ικανής να διασφαλίζει το κράτος δικαίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στηρίξει τις προσπάθειες που ανέλαβαν τα Ηνωμένα Έθνη με σκοπό να συνδράμουν στη δημιουργία θεσμικών εθνικών και τοπικών οργάνων εγγυητών μιας αντιπροσωπευτικής διακυβέρνησης, και να προωθήσουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη δικαστική και νομοθετική μεταρρύθμιση.

* Πρέπει να χαραχθεί ένα διαφανές και λειτουργικό πολυμερές πλαίσιο για την ανασυγκρότηση

Για να διασφαλιστεί ένα διαφανές και αποτελεσματικό πρόγραμμα ανασυγκρότησης είναι αναγκαίο να καθοριστεί ένα συνεκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο. Η Παγκόσμια Τράπεζα και οι αποστολές των ΗΕ με αντικείμενο την αξιολόγηση των αναγκών βοηθούν στον καθορισμό μιας κοινής δέσμης προτεραιοτήτων για τους χορηγούς, την προσωρινή κυβέρνηση του Ιράκ και την προσωρινή αρχή συνασπισμού, για το διάστημα 2003-2004. Καθώς η προσωρινή αρχή συνασπισμού εκχωρεί όλο και περισσότερες αρμοδιότητες στην ιρακινή ενδιάμεση αρχή, ο διάλογος πρέπει σταδιακά να μετατοπιστεί και να διεξάγεται μεταξύ των χορηγών και των ιρακινών αρχών.

Οι χορηγοί επιθυμούν να διοχετεύσουν τις συνεισφορές τους στην ανασυγκρότηση ανεξάρτητα από την προσωρινή αρχή συνασπισμού και τo ΤΑΙ. Βάσει αυτών, η Παγκόσμια Τράπεζα και τα ΗΕ βρίσκονται στο στάδιο της σύστασης ενός Ταμείου πολυμερών χορηγών για το Ιράκ. Η Επιτροπή προτίθεται να διοχετεύει το μεγαλύτερο μέρος της κοινοτικής συνεισφοράς μέσω ενός τέτοιου Ταμείου, ενώ παράλληλα, για λόγους ευελιξίας, θα στηρίζει δράσεις που υλοποιούν υπηρεσίες των ΗΕ και ΜΚΟ, ειδικότερα στα πρώτα στάδια της ανασυγκρότησης. Χρειάζεται επίσης ένας μηχανισμός που θα εξασφαλίζει ικανοποιητική σύνδεση και διάλογο μεταξύ της διεθνούς κοινότητας, των ιρακινών αρχών και της προσωρινής αρχής συνασπισμού σχετικά με τις προτεραιότητες για τις δαπάνες του προϋπολογισμού και με την στρατηγική ανασυγκρότησης. Χρειάζονται επίσης διαφανείς και ισότιμες διαδικασίες, ειδικότερα όσον αφορά τους δημόσιους διαγωνισμούς, τη διαχείριση τόσο του Ταμείου ανάπτυξης του Ιράκ όσο και του Ταμείου πολυμερών χορηγών.

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Ένωση είναι η :

* Συμμετοχή των γειτόνων του Ιράκ

Η επιτυχής μετάβαση του Ιράκ καθώς και η σταθερότητα στην περιοχή θα εξαρτηθεί επίσης από τις σχέσεις συνεργασίας μεταξύ του Ιράκ και των γειτονικών χωρών, κυρίως της Τουρκίας, της Ιορδανίας, της Συρίας, των κρατών του Κόλπου, και του Ιράν.

H Eυρωπαϊκή Ένωση πρέπει να στηρίξει και να προωθήσει την ανάμιξη των γειτόνων του Ιράκ στην ανασυγκρότηση της χώρας, τόσο κατά τη διάσκεψη της Μαδρίτης όσο και μετά.

4. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι του Ιράκ δεν είναι πρόσφατη. Από το 1992, μέσω της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ECHO), η Κοινότητα είναι η σημαντικότερη εξωτερική πηγή χορήγησης ανθρωπιστικής βοήθειας στο Ιράκ, μετά το διαχειριζόμενο από τα Ηνωμένα Έθνη πρόγραμμα "πετρέλαιο για τρόφιμα". Τον Μάρτιο 2003, διατέθηκε συνολικό ποσό 100 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια στο Ιράκ. Εξ αυτών, τα 69,5 εκατ. ευρώ [6] έχουν ήδη διατεθεί για ανθρωπιστικές παρεμβάσεις σε τομείς όπως η υγεία, η ύδρευση και η αποχέτευση, η εκκαθάριση ναρκοπεδίων και η στήριξη του συντονισμού μεταξύ ανθρωπιστικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο Ιράκ.

[6] Από τις 30 Σεπτεμβρίου 2003

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε την επιθυμία της να συνεισφέρει σημαντικά στην ανασυγκρότηση και την ανοικοδόμηση της χώρας. Έχει την ικανότητα να συνδράμει στη διαδικασία αυτή, με την εμπειρία που έχει συσσωρεύσει από τη δραστηριοποίησή της σε χώρες που διανύουν μεταπολεμική κατάσταση και οικονομική μετάβαση. Για να επιτευχθούν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, πρέπει να υπάρχει στενός συντονισμός μεταξύ της βοήθειας που προέρχεται από την καθαυτό Ευρωπαϊκή Ένωση και από τα κράτη μέλη. Κατά συνέπεια, πρέπει να θέσουμε ως στόχο τη διατύπωση κοινής δέσμευσης κατά τη διάσκεψη της Μαδρίτης. Για να διευκολυνθεί ο συντονισμός, η Επιτροπή έχει δημιουργήσει ένα γραφείο συγκέντρωσης και διανομής πληροφοριών σχετικά με τις δραστηριότητες ανασυγκρότησης.

Μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης των αναγκών, που πραγματοποιούν τα ΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα, εξετάστηκαν οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες προτεραιότητες για την ανασυγκρότηση του Ιράκ, οι οποίες αφορούν 14 τομείς και θα αντιμετωπιστούν μέσω του Ταμείου πολυμερών χορηγών για το Ιράκ [7]. Υπάλληλοι της Επιτροπής συμμετείχαν σε αποστολές για το μακροοικονομικό πλαίσιο, την υγεία, την εκπαίδευση, τη δημιουργία απασχόλησης και την τοπική αυτοδιοίκηση.

[7] Οι αποστολές αξιολόγησης των αναγκών εξέτασαν τους ακόλουθους τομείς: της υγείας, της εκπαίδευσης, των υδάτινων πόρων, της γεωργίας, της άρδευσης και της επισιτιστικής ασφάλειας, της ανθρωπιστικής δράσης στον τομέα της αποναρκοθέτησης, της ύδρευσης και της αποχέτευσης, της μακροοικονομικής πολιτικής, της οικονομικής διαχείρισης, περιλαμβανομένου και του ιδιωτικού τομέα, της διοίκησης, του εμπορίου, της ελευθέρωσης των τιμών, των δικτύων ασφαλείας, του επενδυτικού κλίματος και των κρατικών επιχειρήσεων, του τραπεζικού και χρηματοοικονομικού τομέα, των μεταφορών και των επικοινωνιών, της ηλεκτρικής ενέργειας, των πόρων διαβίωσης, της δημιουργίας απασχόλησης και την επανένταξης, της εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης, της στέγασης, περιλαμβανομένων και της αστικής ανάπτυξης και της απόδοσης των περιουσιών, της δημιουργίας θεσμών τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας των πολιτών, του κράτους δικαίου και των μέσων ενημέρωσης. Παράλληλα με την ανάλυση ανά τομέα, ζητήθηκε επίσης από κάθε ομάδα να αξιολογήσει τα θέματα που άπτονται της ισότητας των φύλων, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημιουργίας θεσμικών ικανοτήτων.

Οι προτεραιότητες για την κοινοτική βοήθεια θα διαμορφωθούν βάσει των εργασιών της ECHO και θα περιλαμβάνουν στήριξη σε τομείς όπως η δημιουργία θεσμικής ικανότητας, ειδικότερα στον τομέα της μακροοικονομικής διαχείρισης περιλαμβανομένης και της εμπορικής πολιτικής, η δημιουργία συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, η υγεία, η ύδρευση και η αποχέτευση, η εκπαίδευση, η απασχόληση, η ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών και η προστασία και η προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας.

Βάσει αυτών, και λαμβάνοντας υπόψη τους πόρους που είναι διαθέσιμοι στο πλαίσιο του κεφαλαίου 4 του κοινοτικού προϋπολογισμού, η Επιτροπή θα προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή να διατεθούν 200 εκατ. ευρώ για το Ιράκ μέχρι το τέλος του 2004. Δεδομένου ότι οι ανάγκες ανασυγκρότησης του Ιράκ υπερβαίνουν τους πόρους που είναι διαθέσιμοι από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, και καθώς ορισμένα κράτη μέλη εκδήλωσαν επιθυμία να συνεισφέρουν στις προσπάθειες αυτές, η Επιτροπή προτείνει να διατυπωθεί κατά τη διάσκεψη της Μαδρίτης κοινή δέσμευση εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της.

5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τη διάσκεψη της Μαδρίτης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο :

* Να επαναλάβει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει την ανάπτυξη ενός ευημερούντος και σταθερού κυρίαρχου Ιράκ.

* Να τονίσει τον σημαντικό ρόλο των ΗΕ, σε ευθυγράμμιση με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, στη διαδικασία εγκαθίδρυσης μιας διεθνώς αποδεκτής αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης στο Ιράκ και στην κινητοποίηση της αναγκαίας βοήθειας εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας για την ανασυγκρότηση του Ιράκ.

* Να επιβεβαιώσει ότι για να είναι αποτελεσματική η βοήθεια που χορηγούν η ΕΕ και τα κράτη μέλη για την ανασυγκρότηση του Ιράκ, πρέπει να βελτιωθεί η κατάσταση από την άποψη της ασφάλειας, να υπάρξει σαφής δέσμευση εκ μέρους των εμπλεκόμενων μερών ότι θα δημιουργήσουν συνθήκες για την εγκαθίδρυση κυρίαρχης ιρακινής κυβέρνησης, και να καθοριστεί ένα διαφανές πολυμερές πλαίσιο που θα διοχετεύει κατάλληλα τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας για την ανασυγκρότηση. Οι όροι αυτοί θα καθορίσουν τη συμμετοχή της ΕΕ στη διαδικασία ανασυγκρότησης μετά τη διάσκεψη της Μαδρίτης.

* Να σημειώσει τη σημασία της προώθησης της ενσωμάτωσης του Ιράκ στο περιφερειακό του περιβάλλον και να επαναλάβει το κάλεσμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς τους γείτονες του Ιράκ να στηρίξουν τη σταθερότητα στο Ιράκ και στην περιοχή.

* Να σημειώσει ότι προχωρούν οι διαβουλεύσεις για τη σύσταση ενός ανεξάρτητου Ταμείου πολυμερών χορηγών για το Ιράκ τη διοίκηση του οποίου θα αναλάβουν τα ΗΕ και η Παγκόσμια Τράπεζα με στόχο την αντιμετώπιση των προτεραιοτήτων που καθορίζουν τα ΗΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ στο πλαίσιο των συνολικών αναγκών ανασυγκρότησης του Ιράκ.

* Να σημειώσει ότι το γεγονός αυτό προϋποθέτει την ανάγκη στενής συνεργασίας μεταξύ του Ταμείου και των αρμόδιων αρχών στο Ιράκ.

* Να επιβεβαιώσει τη σημασία τήρησης διαφανών και ισότιμων διαδικασιών, ειδικότερα όσον αφορά τους δημόσιους διαγωνισμούς, τη διαχείριση τόσο του Ταμείου ανάπτυξης του Ιράκ όσο και του Ταμείου πολυμερών χορηγών.

* Να σημειώσει ότι η ενίσχυση που προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της δύναται επίσης να χορηγείται στα όργανα των ΗΕ και στις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στο Ιράκ.

* Να ζητήσει από την Επιτροπή να εξασφαλίσει τον αναγκαίο συντονισμό με σκοπό να ανακοινωθεί, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, κατά τη διάσκεψη της Μαδρίτης, μια συνολική δέσμευση για την ανασυγκρότηση του Ιράκ για το 2003 και το 2004.

* Να εγκρίνει πρόταση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ανακοινώσει στη Μαδρίτη μία ενδεικτική δέσμευση. Η δέσμευση αυτή θα αφορά ποσό ύψους 200 εκατ. ευρώ, στο παρόν στάδιο, για το διάστημα 2003-2004, που θα προέλθει από τον προϋπολογισμό των ΕΚ, στο οποίο θα προστεθούν και οι συνεισφορές των κρατών μελών.

* Να σημειώσει ότι παράλληλα με το έργο της ανασυγκρότησης, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή της στην ανθρωπιστική βοήθεια.

* Να καλέσει την Επιτροπή να συντάξει έκθεση σχετικά με τις προετοιμασίες για τη διάσκεψη της Μαδρίτης και την παρακολούθησή της.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

1. // ΚΟΝΔΥΛΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Λαμβανομένης υπόψη της σημασίας μιας τέτοιας ανάληψης υποχρέωσης, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός νέου κεφαλαίου του προϋπολογισμού που θα προορίζεται για την χρηματοδότηση της ανασυγκρότησης και της ανοικοδόμησης του Ιράκ. Με τον τρόπο αυτό θα καταστεί δυνατό να τηρηθεί η πολιτική που έχει διατυπώσει η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή, ειδικότερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όσον αφορά τη διαφάνεια σε περίπτωση συνεισφοράς της Κοινότητας στη χρηματοδότηση δράσεων ανασυγκρότησης (Αφγανιστάν, Κοσσυφοπέδιο, Ανατολικό Τιμόρ).

* Μέσω τροποποιητικής επιστολής του ΠΠ 2004, προτείνονται η εξής ονοματολογία και ο εξής τίτλος : Άρθρο 19 08 07 "Βοήθεια για την ανασυγκρότηση και την ανοικοδόμηση του Ιράκ"

6.0 // ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΗ Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΠΟ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΣΧΕΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟΥ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ; ΟΧΙ

Η χρηματοδοτική συνεισφορά των 40 εκατ. ευρώ για το 2003 χορηγείται ως εξής:

Ι. Υφιστάμενα μέσα (11 εκατ. ευρώ)

* Μέχρι 8 εκατ. ευρώ από το άρθρο 19 02 05 "Μηχανισμός ταχείας αντίδρασης" ( [8]). Αναλήψεις υποχρεώσεων από το άρθρο ΜΤΑ. Δεν χρειάζεται μεταφορά πιστώσεων.

[8] Στις 28.8.2003, 8 εκατ. ευρώ μη προγραμματισμένα το 2003. Η παρέμβαση θα εξαρτηθεί από τον τομέα προτεραιότητας που θα καθορίσει η Επιτροπή.

* 3 εκατ. ευρώ από το άρθρο 19 04 "Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" (ΕΠΔΑΔ). Έργα για τα οποία αναλήφθηκαν υποχρεώσεις από το άρθρο ΕΠΔΑΔ. Δεν χρειάζεται μεταφορά πιστώσεων.

II. Αποθεματικό και πλεονασματικό υπόλοιπο στο κεφάλαιο 4 (29 εκατ. ευρώ)

* 6,4 εκατ. ευρώ από το άρθρο B0-4011, θέση B7-6600 "KEDO" ( [9]).

[9] Όσον αφορά την προτεινόμενη χρησιμοποίηση του τμήματος του προϋπολογισμού που προορίζεται για τον Οργανισμό πυρηνικής ανάπτυξης της Κορεατικής Χερσονήσου (Kedo), πρέπει να σημειωθούν τα εξής:

* 2,5 εκατ. ευρώ από το άρθρο Β0-4011, θέση Β7-8000 "Διεθνείς συμφωνίες για θέματα αλιείας".

* 20,1 εκατ. ευρώ από διαθέσιμες πιστώσεις στο κεφάλαιο 4.

Αυτές οι πιστώσεις των 29 εκατ. ευρώ υπό μορφή πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων θα μεταφερθούν στο άρθρο του προϋπολογισμού Β7-432 "Άλλες παρεμβάσεις υπέρ των αναπτυσσομένων χωρών της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής" μέσω μιας ειδικής μεταφοράς εκ μέρους της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής. Οι αντίστοιχες πιστώσεις πληρωμών θα μεταφερθούν επίσης ώστε να καλύψουν τις πρώτες εκταμιεύσεις των αναλήψεων υποχρεώσεων του 2003.

Η συνεισφορά των 160 εκατ. ευρώ για το 2004

Ι. Νέα συμπληρωματικά κονδύλια

* 86 εκατ. ευρώ από το περιθώριο του προσχεδίου προϋπολογισμού (ΠΠ) στο κεφάλαιο 4. Απαιτείται διορθωτική επιστολή για την αύξηση του ΠΠ για το 2004.

* 74 εκατ. ευρώ από τα κονδύλια που διατίθενται στο πλαίσιο του μηχανισμού ευελιξίας. Απαιτείται διορθωτική επιστολή για την αύξηση του ΠΠ για το 2004.

Η κατάσταση όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια που χορηγήθηκε στο Ιράκ μέσω της ECHO για το 2003 έχει ως εξής: η ECHO προγραμμάτισε 100 εκατ. ευρώ το 2003, εκ των οποίων, τα 69,5 εκατ. ευρώ έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο αποφάσεων της Επιτροπής και προκαταβολικών αναλήψεων υποχρεώσεων. Από τις 5.9.2003, η ECHO έχει υπογράψει συμβάσεις ύψους 57,3 εκατ. ευρώ. Τα εναπομένοντα κονδύλια, για τα οποία θα αναληφθούν υποχρεώσεις και θα υπογραφούν οι σχετικές συμβάσεις, ανέρχονται σε 30,5 εκατ. ευρώ. Οι αποφάσεις χρηματοδότησης αναμένεται να υποβληθούν στην ανθρωπιστική επιτροπή εντός του Οκτωβρίου 2003.