32003R2004

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2004/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

της 4ης Νοεμβρίου 2003

σχετικά με το καθεστώς και τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 191,

την πρόταση της Επιτροπής,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της συνθήκης(1),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Το άρθρο 191 της συνθήκης ορίζει ότι τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την ολοκλήρωση στα πλαίσια της Ένωσης και συμβάλλουν στη δημιουργία ευρωπαϊκής συνείδησης και στην έκφραση της πολιτικής βούλησης των πολιτών της Ένωσης.

(2) Θα πρέπει να καθορισθούν ορισμένοι βασικοί κανόνες, υπό μορφή καθεστώτος, για τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότησή τους. Η αποκτηθείσα εμπειρία από την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να δείξει εάν και κατά πόσον το καθεστώς αυτό θα πρέπει να συμπληρωθεί και με άλλους κανόνες.

(3) Η πρακτική δείχνει ότι ένα πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα έχει ως μέλη είτε πολίτες που συναθροίζονται υπό μορφή πολιτικού κόμματος είτε πολιτικά κόμματα που απαρτίζουν συνασπισμό. Συνεπώς, χρήζουν διευκρινίσεων οι έννοιες "πολιτικό κόμμα" και "συνασπισμός πολιτικών κομμάτων" που θα χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού.

(4) Είναι προέχον να καθορισθούν ορισμένοι όροι υπό τους οποίους μπορεί να προσδιορισθεί ένα "πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο". Είναι απαραίτητο ιδίως τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο να σέβονται τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες περιέχονται στις συνθήκες και έχουν αναγνωρισθεί από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(5) Θα πρέπει να προβλεφθεί η διαδικασία που πρέπει να τηρούν τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο που επιθυμούν να λάβουν χρηματοδότηση κατ' εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(6) Θα πρέπει, επίσης, να προβλεφθεί τακτική επαλήθευση των όρων που χρησιμεύουν για τον προσδιορισμό ενός πολιτικού κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

(7) Τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο που λαμβάνουν χρηματοδότηση κατ' εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να υπόκεινται στις υποχρεώσεις που έχουν στόχο να διασφαλίζεται η διαφάνεια των πηγών χρηματοδότησης.

(8) Σύμφωνα με τη δήλωση αριθ. 11 σχετικά με το άρθρο 191 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η οποία είναι προσαρτημένη στην τελική πράξη της συνθήκης της Νίκαιας, η χρηματοδότηση που χορηγείται δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε εθνικό επίπεδο. Σύμφωνα με την ίδια δήλωση, οι διατάξεις για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να εφαρμόζονται, επί της αυτής βάσεως, σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις που εκπροσωπούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

(9) Θα πρέπει να προσδιορισθεί η φύση των δαπανών στις οποίες μπορεί να εφαρμόζεται χρηματοδότηση βάσει του παρόντος κανονισμού.

(10) Οι πιστώσεις που προορίζονται για τη χρηματοδότηση που προβλέπεται από τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να καθορίζονται στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού.

(11) Είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται μέγιστη διαφάνεια και οικονομικός έλεγχος των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο που χρηματοδοτούνται από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(12) Θα πρέπει να προβλεφθεί κλείδα κατανομής των διαθέσιμων κατ' έτος πιστώσεων, λαμβάνοντας υπόψη, αφενός, τον αριθμό των δικαιούχων και, αφετέρου, τον αριθμό των εκλεγομένων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

(13) Η αρχή της ίσης μεταχείρισης θα πρέπει να διαπνέει την τεχνική βοήθεια που παρέχεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

(14) Η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού καθώς και οι χρηματοδοτούμενες δραστηριότητες θα πρέπει να εξετάζονται σε έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία θα πρέπει να δημοσιεύεται.

(15) Ο δικαστικός έλεγχος για τον οποίο αρμόδιο είναι το Δικαστήριο συμβάλλει στην ορθή εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(16) Προκειμένου να διευκολυνθεί η μετάβαση στους νέους κανόνες, η εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να αναβληθεί μέχρι τη συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2004,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής

Ο παρών κανονισμός θεσπίζει τους κανόνες σχετικά με το καθεστώς και τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Άρθρο 2

Ορισμοί

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, νοούνται ως:

1. "πολιτικό κόμμα": ένωση πολιτών η οποία:

- επιδιώκει πολιτικούς σκοπούς και

- έχει αναγνωρισθεί ή ιδρυθεί σύμφωνα με την έννομη τάξη ενός τουλάχιστον κράτους μέλους·

2. "συνασπισμός πολιτικών κομμάτων": η διαρθρωμένη συνεργασία μεταξύ δύο τουλάχιστον πολιτικών κομμάτων·

3. "πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο": πολιτικό κόμμα ή συνασπισμός πολιτικών κομμάτων που πληροί τους όρους του άρθρου 3.

Άρθρο 3

Όροι

Ένα πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο πληροί τους ακόλουθους όρους:

α) έχει νομική προσωπικότητα στο κράτος μέλος όπου εδρεύει·

β) εκπροσωπείται, τουλάχιστον στο ένα τέταρτο των κρατών μελών, από μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή στα εθνικά ή περιφερειακά κοινοβούλια ή τις περιφερειακές συνελεύσεις, ή

έχει συγκεντρώσει, τουλάχιστον στο ένα τέταρτο των κρατών μελών, τουλάχιστον 3 % των ψηφισάντων σε έκαστο από αυτά τα κράτη μέλη κατά τις τελευταίες εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·

γ) σέβεται, ιδίως στο πρόγραμμά του και με τη δράση του, τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, ήτοι τις αρχές της ελευθερίας, της δημοκρατίας, του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και του κράτους δικαίου·

δ) έχει συμμετάσχει στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή έχει εκδηλώσει την πρόθεση.

Άρθρο 4

Αίτηση χρηματοδότησης

1. Για να χρηματοδοτηθεί από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο υποβάλλει, κάθε χρόνο, αίτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λαμβάνει απόφαση εντός προθεσμίας τριών μηνών και εγκρίνει και διαχειρίζεται τις αντίστοιχες πιστώσεις.

2. Η πρώτη αίτηση συνοδεύεται από τα ακόλουθα έγγραφα:

α) τα έγγραφα που πιστοποιούν ότι ο αιτών τηρεί τους όρους που αναφέρονται στο άρθρο 3·

β) πολιτικό πρόγραμμα στο οποίο εκτίθενται οι σκοποί του πολιτικού κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

γ) καταστατικό στο οποίο, μεταξύ άλλων, κατονομάζονται οι υπεύθυνοι για την πολιτική και οικονομική διαχείριση οργανισμοί, καθώς και οι οργανισμοί ή τα φυσικά πρόσωπα που έχουν, σε έκαστο των οικείων κρατών μελών, την εξουσία νόμιμης εκπροσώπησης, ιδίως προκειμένου για την απόκτηση ή τη διάθεση κινητής και ακίνητης περιουσίας και την παράσταση ενώπιον δικαστηρίου.

3. Οιαδήποτε μεταβολή σχετικά με τα έγγραφα που αναφέρονται στην παράγραφο 2, ιδίως πολιτικού προγράμματος ή καταστατικού, τα οποία έχουν ήδη παρουσιασθεί, κοινοποιείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εντός προθεσμίας δύο μηνών. Ελλείψει κοινοποίησης, η χρηματοδότηση αναστέλλεται.

Άρθρο 5

Επαλήθευση

1. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επαληθεύει τακτικά εάν τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο εξακολουθούν να πληρούν τους όρους που καθορίζονται στο άρθρο 3 στοιχεία α) και β).

2. Καθ' όσον αφορά τον όρο που καθορίζεται στο άρθρο 3 στοιχείο γ), εάν ζητηθεί από το ένα τέταρτο των μελών του, που εκπροσωπούν τρεις τουλάχιστον πολιτικές ομάδες εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επαληθεύει, με την πλειοψηφία των μελών του, ότι ο εν λόγω όρος εξακολουθεί να πληρούται από ένα πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πριν από την επαλήθευση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προβαίνει σε ακρόαση των εκπροσώπων του εν λόγω πολιτικού κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ζητεί από επιτροπή απαρτιζόμενη από ανεξάρτητες προσωπικότητες να γνωμοδοτήσει επί του θέματος εντός ευλόγου προθεσμίας.

Η επιτροπή αυτή αποτελείται από τρία μέλη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Επιτροπή διορίζουν από ένα μέλος. Η γραμματεία και η χρηματοδότηση της επιτροπής εξασφαλίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

3. Εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπιστώσει ότι έπαψε να πληρούται οιοσδήποτε από τους όρους που καθορίζονται στο άρθρο 3 στοιχεία α), β) και γ), το πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που απώλεσε εξ αυτού του λόγου την ιδιότητα αυτή, αποκλείεται από τη χρηματοδότηση βάσει του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 6

Υποχρεώσεις που συνδέονται με τη χρηματοδότηση

Το πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο:

α) δημοσιεύει ετησίως τα έσοδα και τις δαπάνες του καθώς και δήλωση για το ενεργητικό και το παθητικό του·

β) δηλώνει τις πηγές της χρηματοδότησής του καταρτίζοντας κατάλογο των δωρητών και των δωρεών εκάστου, εξαιρέσει των δωρεών που δεν υπερβαίνουν τα 500 ευρώ·

γ) δεν δέχεται:

- ανώνυμες δωρεές,

- δωρεές προερχόμενες από τους προϋπολογισμούς των πολιτικών ομάδων στους κόλπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

- δωρεές προερχόμενες από οιαδήποτε επιχείρηση στην οποία οι δημόσιες αρχές μπορούν να ασκήσουν, άμεσα ή έμμεσα, δεσπόζουσα επιρροή λόγω κυριότητας, οικονομικής συμμετοχής ή των κανόνων που την διέπουν·

- δωρεές άνω των 12000 ευρώ ετησίως, ανά δωρητή, προερχόμενες από φυσικό ή νομικό πρόσωπο άλλο από τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στην τρίτη περίπτωση και υπό την επιφύλαξη του δευτέρου εδαφίου.

Οι εισφορές των πολιτικών κομμάτων, μελών ενός πολιτικού κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι αποδεκτές. Δεν δύνανται να υπερβαίνουν το 40 % του ετήσιου προϋπολογισμού του.

Άρθρο 7

Απαγόρευση χρηματοδότησης

Η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από οιαδήποτε άλλη πηγή, δεν δύναται να χρησιμοποιείται για την, άμεση ή έμμεση, χρηματοδότηση άλλων πολιτικών κομμάτων, και ιδίως εθνικών πολιτικών κομμάτων, τα οποία εξακολουθούν να υπόκεινται στην εφαρμογή των εθνικών τους ρυθμίσεων.

Άρθρο 8

Φύση των δαπανών

Οι πιστώσεις οι προερχόμενες από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, δύνανται να χρησιμοποιούνται μόνον για δαπάνες άμεσα συνδεδεμένες με τους στόχους που καθορίζονται στο πολιτικό πρόγραμμα που αναφέρεται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 στοιχείο β).

Οι δαπάνες αυτές καλύπτουν τα διοικητικά έξοδα και τα έξοδα που έχουν σχέση με την τεχνική υποστήριξη, τις συνεδριάσεις, την έρευνα, τις διασυνοριακές εκδηλώσεις, τις μελέτες, την ενημέρωση και τις δημοσιεύσεις.

Άρθρο 9

Εκτέλεση και έλεγχος

1. Οι πιστώσεις που προορίζονται για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθορίζονται στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού και εκτελούνται σύμφωνα με το δημοσιονομικό κανονισμό που εφαρμόζεται στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(2).

2. Η αποτίμηση των κινητών και ακινήτων και η απόσβεσή τους γίνονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2909/2000 της Επιτροπής, της 29ης Δεκεμβρίου 2000, για τη λογιστική διαχείριση των μη χρηματοπιστωτικών ακινητοποιήσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(3).

3. Ο έλεγχος των χρηματοδοτήσεων, οι οποίες χορηγούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, ασκείται σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό και τις εκτελεστικές του διατάξεις.

Ο έλεγχος βασίζεται επίσης σε ετήσια πιστοποίηση εξωτερικού και ανεξάρτητου ελεγκτή. Η πιστοποίηση αυτή διαβιβάζεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εντός προθεσμίας έξι μηνών από το τέλος του οικονομικού έτους το οποίο αφορά.

4. Μετά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, τα ποσά που εισπράττουν αχρεωστήτως τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιστρέφονται στον προϋπολογισμό αυτό.

5. Κάθε έγγραφο ή πληροφορία που χρειάζεται το Ελεγκτικό Συνέδριο για την εκπλήρωση της αποστολής του, ανακοινώνεται σε αυτό, κατόπιν αιτήσεώς του, εκ μέρους των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο που απολαύουν χρηματοδοτήσεων χορηγουμένων δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

Εάν τα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο πραγματοποιούν δαπάνες από κοινού με εθνικά πολιτικά κόμματα και άλλες οργανώσεις, τα αποδεικτικά των δαπανών των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθίστανται προσπελάσιμα στο Ελεγκτικό Συνέδριο.

6. Η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως οργανισμών οι οποίοι επιδιώκουν στόχους γενικού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, δεν υπόκειται στις διατάξεις του άρθρου 113 του δημοσιονομικού κανονισμού τις σχετικές με τον φθίνοντα χαρακτήρα της χρηματοδότησης αυτής.

Άρθρο 10

Καταμερισμός

1. Οι διαθέσιμες πιστώσεις κατανέμονται ετησίως μεταξύ των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των οποίων η αίτηση χρηματοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 4 αποτέλεσε αντικείμενο θετικής απόφασης, ως εξής:

α) 15 % κατ' ισομοιρίαν·

β) 85 % μεταξύ των κομμάτων, μέλη των οποίων έχουν εκλεγεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ανάλογα με τον αριθμό των εκλεγέντων.

Για την εφαρμογή των διατάξεων αυτών, ένα μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δικαιούται να είναι μέλος ενός μόνον πολιτικού κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

2. Η χρηματοδότηση από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπερβαίνει το 75 % του προϋπολογισμού του πολιτικού κόμματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το οικείο πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο φέρει το βάρος της απόδειξης.

Άρθρο 11

Τεχνική βοήθεια

Κάθε τεχνική βοήθεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα πολιτικά κόμματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο βασίζεται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης. Παρέχεται υπό όρους που δεν είναι λιγότερο ευνοϊκοί από τους χορηγούμενους στους άλλους εξωτερικούς οργανισμούς και ενώσεις, στους οποίους είναι δυνατόν να παρέχονται παρόμοιες διευκολύνσεις και υπόκειται σε τιμολόγηση και πληρωμή.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε ετήσια έκθεση, δημοσιεύει τις λεπτομέρειες της τεχνικής βοήθειας της παρασχεθείσας σε κάθε πολιτικό κόμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Άρθρο 12

Έκθεση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημοσιεύει έκθεση μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου 2006, το αργότερο, σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και με τις χρηματοδοτηθείσες δραστηριότητες. Η έκθεση υποδεικνύει, ανάλογα με την περίπτωση, τις ενδεχόμενες τροποποιήσεις που πρέπει να επέλθουν στο σύστημα χρηματοδότησης.

Άρθρο 13

Έναρξη ισχύος και εφαρμογή

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει τρεις μήνες μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα άρθρα 4 έως 10 εφαρμόζονται από την ημερομηνία έναρξης της πρώτης συνόδου που λαμβάνει χώρα μετά τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2004.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Βρυξέλλες, 4 Νοεμβρίου 2003.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

P. Cox

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

G. Tremonti

(1) Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 19ης Ιουνίου 2003 (δεν έχει ακόμα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα) και απόφαση του Συμβουλίου της 29ης Σεπτεμβρίου 2003.

(2) Κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2002, για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ L 248 της 16.9.2002, σ. 1).

(3) ΕΕ L 336 της 30.12.2000, σ. 75.