1.

ότι με την πρώτη αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (1) επιβεβαιώνεται ότι κάθε άτομο έχει δικαίωμα σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, κατάρτιση και διά βίου μάθηση, προκειμένου να αποκτά και να διατηρεί δεξιότητες που του επιτρέπουν να συμμετέχει πλήρως στην κοινωνία και να διαχειρίζεται με επιτυχία τις μεταβάσεις στην αγορά εργασίας·

2.

ότι η διά βίου μάθηση καλύπτει τη μάθηση από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα μέχρι τη μάθηση μετά τη συνταξιοδότηση και περιλαμβάνει ολόκληρο το φάσμα της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης μάθησης, με στόχο τη βελτίωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων από τη σκοπιά του ατόμου, του πολίτη ή από κοινωνική σκοπιά ή/και εργασιακής απασχόλησης. Η διά βίου μάθηση αντιμετωπίζει κάθε άτομο ως υποκείμενο της μάθησης, δίνει τη δυνατότητα σε όλους να αποκτήσουν τις σχετικές γνώσεις ώστε να συμμετέχουν ως ενεργοί πολίτες στην κοινωνία της γνώσης και στην αγορά εργασίας, διευκολύνοντας την ελεύθερη κινητικότητα για τους ευρωπαίους πολίτες·

3.

ότι οι τρέχουσες κοινωνιακές και οικονομικές προκλήσεις απαιτούν προσεγγίσεις που κινητοποιούν, παρακινούν και ενδυναμώνουν τους εκπαιδευόμενους, την κοινωνία και τους εργοδότες να υιοθετήσουν μια πιο πρωτόβουλη και στρατηγική στάση ώστε να καταστεί η διά βίου μάθηση πραγματικότητα για όλους, και ότι έχει σημασία ο συστηματικός και δεσμευτικός συντονισμός σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής για την επιτυχή εφαρμογή των πολιτικών διά βίου μάθησης, καθώς και ο καίριος ρόλος των κοινωνικών εταίρων στον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την επιτυχία των πολιτικών αυτών·

4.

ότι είναι σημαντικό να προωθούνται ίσες ευκαιρίες για τη συμμετοχή και την πρόσβαση στη διά βίου μάθηση για όλους, ανεξαρτήτως υποβάθρου, αναγνωρίζοντας και αξιοποιώντας τις πρότερες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες και, ως εκ τούτου, στηρίζοντας τις συνεχείς, πολλαπλές και ομαλές μεταβάσεις μεταξύ επιπέδων και μορφών εκπαίδευσης και κατάρτισης·

5.

ότι οι πολιτικές για τη διά βίου μάθηση διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ευρωπαϊκή συνεργασία για την εκπαίδευση και την κατάρτιση και στο πρόγραμμα Erasmus+ και ότι είναι σημαντικές για τις εθνικές πολιτικές στους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, στον τομέα της απασχόλησης και στον κοινωνικό τομέα, καθώς και για τη συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες·

6.

η διά βίου μάθηση δίνει στα άτομα, τις κοινωνίες και τον κόσμο της εργασίας τα μέσα και τη δυνατότητα για τη διαχείριση της τεχνολογικής και της πράσινης μετάβασης και παράλληλα συμβάλλει στην κοινωνική ένταξη·

7.

την προσήλωση της Ένωσης και των κρατών μελών στην Ατζέντα του 2030 των Ηνωμένων Εθνών και στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης·

8.

το νέο στρατηγικό θεματολόγιο για την περίοδο 2019-2024 (2), το οποίο θέτει ως στρατηγικές προτεραιότητες την ανάπτυξη ισχυρής και δυναμικής οικονομικής βάσης και τη δημιουργία μιας κλιματικά ουδέτερης, πράσινης, δίκαιης και κοινωνικής Ευρώπης και δίνει έμφαση στις πολιτικές ψηφιακού μετασχηματισμού που ενσωματώνουν τις κοινωνιακές αξίες μας και προωθούν τη συμμετοχικότητα· και διαπιστώνει ότι είναι ανάγκη να ενταθούν οι επενδύσεις στις δεξιότητες και την εκπαίδευση των ατόμων, διασφαλίζοντας τη βάση για μακροπρόθεσμη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη· διαπιστώνει ότι είναι ανάγκη να εφαρμοστεί ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και την αρχή της επικουρικότητας, και επισημαίνει ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στα κοινωνικά ζητήματα, τους κινδύνους και τον αποκλεισμό που προκύπτουν από ανισότητες και εκπαιδευτικά χάσματα·

9.

τη νέα έννοια της «οικονομίας της ευημερίας», η οποία έχει ως στόχο να θέσει τους πολίτες και την ευημερία τους στο επίκεντρο της χάραξης πολιτικής και της λήψης αποφάσεων·

10.

στα συμπεράσματά του με θέμα την προσέγγιση του οράματος για έναν Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, το Συμβούλιο ανέφερε ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Εκπαίδευσης θα πρέπει να υποστηρίζεται από τη συνεχή διαδικασία διά βίου μάθησης, από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα στη σχολική και την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και ως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένης της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης·

11.

ο εξελισσόμενος τεχνολογικός και ψηφιακός μετασχηματισμός των κοινωνιών μας αναδιαμορφώνει το οικονομικό τοπίο, τον κόσμο της εργασίας και τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνική συνοχή και την ισότητα·

12.

κατά τη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, οι πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της ευημερίας και της βιώσιμης ανάπτυξης στην Ευρώπη. Η επένδυση σε νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες είναι κρίσιμος παράγοντας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας της Ευρώπης·

13.

η ανάπτυξη της τεχνολογίας, και ειδικότερα της τεχνητής νοημοσύνης, είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήσει νέους τύπους οικονομικών δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων του δημόσιου βίου, δεξιοτήτων, θέσεων εργασίας και υπηρεσιών. Πρέπει να αναπτυχθούν αποτελεσματικές πολιτικές, εργαλεία και μέτρα εκπαίδευσης και κατάρτισης για να εξασφαλιστεί ότι όλοι έχουν τις κατάλληλες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για να συμμετέχουν πλήρως σε μια μετασχηματιζόμενη κοινωνία, αυξάνοντας παράλληλα την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις δεοντολογικές ανησυχίες και τους κινδύνους που ενέχει η ενδεχόμενη κατάχρηση της τεχνολογίας·

14.

ο τεχνολογικός μετασχηματισμός αυξάνει τη ζήτηση για υψηλού επιπέδου δεξιότητες και ικανότητες, προσαρμοστικότητα και δεξιότητες διαχείρισης της σταδιοδρομίας, ενώ παράλληλα μειώνεται η ζήτηση για δεξιότητες χαμηλού επιπέδου που χρειάζονται σε θέσεις εργασίας ρουτίνας και επαναλαμβανόμενης εργασίας. Οι επιπτώσεις ποικίλλουν ως προς τον χρόνο, τον τόπο και την κλίμακα, καθώς ορισμένοι τομείς και περιοχές επηρεάζονται περισσότερο από άλλους. Η κατάλληλη προσφορά διά βίου μάθησης και διά βίου προσανατολισμού μπορεί να συμβάλει στη μείωση του χάσματος μεταξύ των εργαζομένων υψηλής και χαμηλής ειδίκευσης στην αγορά εργασίας·

15.

στην Ευρώπη, η πρόκληση της αναπροσαρμογής και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του ενήλικου πληθυσμού είναι τεράστια. Ως εκ τούτου, η επένδυση στις βασικές δεξιότητες και βασικές ικανότητες είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η υψηλής ποιότητας εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς (τυπική, μη τυπική, άτυπη μάθηση, καθώς και μάθηση στον χώρο εργασίας) και μια ευρεία προσέγγιση της ανάπτυξης ικανοτήτων βελτιώνουν τα επίπεδα επιδόσεων όσον αφορά τις βασικές δεξιότητες και στηρίζουν την προοδευτική απόκτηση πιο προηγμένων δεξιοτήτων και ικανοτήτων·

16.

οι ανισότητες ως προς την πρόσβαση στην εκπαίδευση ενηλίκων και την παροχή της εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση, καθώς η συμμετοχή των ενηλίκων σε δραστηριότητες μάθησης παραμένει χαμηλή· ειδικότερα οι ενήλικες χαμηλής ειδίκευσης χρειάζονται πιο εντατική υποστήριξη για να επιδοθούν στη μάθηση (3). Πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για να συμμετάσχουν τα κοινωνικά μειονεκτούντα άτομα στη διά βίου μάθηση και για να τους δοθεί η δυνατότητα να εισέλθουν, να εισέλθουν εκ νέου ή να παραμείνουν στην αγορά εργασίας και να στηρίξουν την εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους·

17.

οι τρέχουσες δημογραφικές αλλαγές προσφέρουν ευκαιρίες αλλά δημιουργούν και προκλήσεις τόσο σε επίπεδο ατόμων όσο και κοινωνιών· σε πολλά κράτη μέλη τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και η αύξηση του προσδόκιμου ζωής μεταβάλλουν την πληθυσμιακή διάρθρωση με αποτέλεσμα γηράσκουσες κοινωνίες· (4)

18.

η μεγαλύτερη αναγνώριση του δυναμικού των ηλικιωμένων και η προώθηση ευκαιριών και δυνατοτήτων συμμετοχής τους στην κοινωνία, ακόμη και στις μεγαλύτερες ηλικίες, συμβάλλουν στη δημιουργία κοινωνιών με μεγαλύτερη συνοχή. Η διά βίου μάθηση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την υγιή γήρανση των ηλικιωμένων πολιτών και την ενεργό συμμετοχή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή·

19.

η υψηλή ποιότητα, η συμμετοχικότητα και η προσβασιμότητα της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, καθώς και της βασικής σχολικής εκπαίδευσης και οι δραστηριότητες μη τυπικής μάθησης είναι ουσιώδεις πολιτικές για την αντιμετώπιση των δημογραφικών αλλαγών, διότι διασφαλίζουν ότι τα παιδιά και οι νέοι διαθέτουν τις κατάλληλες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για το μέλλον, αποτρέπουν τους κινδύνους της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και δίνουν νόημα στη ζωή·

20.

πρέπει επειγόντως να προωθηθεί περαιτέρω η ισότητα των φύλων και να υποστηριχθεί η ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, ιδίως σε τομείς και επαγγέλματα όπου κυριαρχεί το ένα φύλο. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στους τομείς STEM (θετικές επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική και μαθηματικά) στην Ευρώπη, ιδίως στον ψηφιακό τομέα, και η συμμετοχή τους εξακολουθεί να μειώνεται. Η ενδυνάμωση της θέσης των γυναικών στους τομείς STEM και ιδίως στον ψηφιακό τομέα είναι σημαντική για την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών κοινωνιών και οικονομιών (5). Η εκπαίδευση και η κατάρτιση μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του χάσματος μεταξύ των φύλων στον ψηφιακό τομέα·

21.

ότι είναι ανάγκη να δοθεί ισχυρή ώθηση στις πολιτικές και την παροχή διά βίου μάθησης, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις προκλήσεις μιας μεταβαλλόμενης κοινωνίας·

22.

ότι είναι σημαντικό να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την υλοποίηση της σύστασης του Συμβουλίου όσον αφορά τις διαδρομές αναβάθμισης των δεξιοτήτων ενόψει της θέσπισης αποτελεσματικών πολιτικών για τη διά βίου μάθηση. Ωστόσο, θα χρειαστούν περισσότερες προσπάθειες και ένα ευρύτερο φάσμα πολιτικών και μέσων προκειμένου να συμπληρωθούν οι πολιτικές αυτές και να επεκταθούν οι ευκαιρίες προς όλους·

23.

ότι υπάρχει δέσμευση για μια φιλόδοξη περαιτέρω ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, ώστε να καταστεί η Ευρώπη η πρωτοπόρος κοινωνία της μάθησης παγκοσμίως, συμβάλλοντας σε μια κουλτούρα που παροτρύνει, ενδυναμώνει και παρακινεί τους ανθρώπους και τις κοινωνίες να μαθαίνουν και να καινοτομούν συνεχώς, μεταξύ άλλων σε όλα τα επίπεδα και τις μορφές εκπαίδευσης και κατάρτισης και σε όλα τα στάδια της ζωής·

24.

να αναπτύξουν στρατηγικές προσεγγίσεις για την προώθηση των πολιτικών για τη διά βίου μάθηση και να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες της διά βίου μάθησης για τη στήριξη της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης και για τη διαχείριση της τεχνολογικής και της πράσινης μετάβασης, μεταξύ άλλων με τους εξής τρόπους:

25.

να δώσει ουσιαστική ώθηση σε ενεργές, αποτελεσματικές και προσανατολισμένες στο μέλλον στρατηγικές και πολιτικές για τη διά βίου μάθηση, με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής στη διά βίου μάθηση σε όλα τα επίπεδα και τις μορφές εκπαίδευσης και κατάρτισης·

26.

να επικαιροποιήσει την αποδοτικότητα, την κλίμακα και τις ομάδες-στόχους των υφιστάμενων πολιτικών για τη διά βίου μάθηση, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις μαθησιακές ανάγκες που προκύπτουν από τις αλλαγές στην κοινωνία και στον κόσμο της εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω περαιτέρω ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, συνεκτίμησης της διά βίου μάθησης στο μελλοντικό στρατηγικό πλαίσιο για τη συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και αξιοποίησης των ευκαιριών που παρέχονται από το πρόγραμμα Erasmus+, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και άλλα συναφή μέσα της Ένωσης·

27.

να στηρίξει πρωτοβουλίες που διευκολύνουν τις επενδύσεις στη διά βίου μάθηση, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα·

28.

να συμπεριλάβει την ουσιαστική και συμμετοχική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στους τομείς για την περαιτέρω ανάπτυξη του σχεδίου δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση και του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης·

29.

να ενισχύσει τον συντονισμό των εν εξελίξει και των μελλοντικών προσπαθειών για τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας των δεδομένων, για παράδειγμα εξασφαλίζοντας την πρόσβαση σε προσωπικά εκπαιδευτικά δεδομένα, βελτιώνοντας την ανταλλαγή εκπαιδευτικών δεδομένων μεταξύ των εκπαιδευομένων, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των εργοδοτών και αποφεύγοντας τις αλληλεπικαλυπτόμενες προσπάθειες σε επίπεδο Ένωσης, προκειμένου να αξιοποιηθεί το δυναμικό του ψηφιακού μετασχηματισμού, σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό για την προστασία δεδομένων·

30.

να στηρίξει τις εθνικές πολιτικές που αποσκοπούν στην καλύτερη ανταπόκριση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στις ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας και της κοινωνίας, διευκολύνοντας και αυξάνοντας τη διάδοση και χρήση δεδομένων ανάλυσης, έρευνας και προβλέψεων, συμπεριλαμβανομένων της παρακολούθησης των αποφοίτων καθώς και πληροφοριών για τις δεξιότητες, ώστε να υπάρξει μακροπρόθεσμος αντίκτυπος στην πολιτική·

31.

να ενθαρρύνει την ουσιαστική πρόοδο προς την περαιτέρω ανάπτυξη της διά βίου μάθησης, διερευνώντας καλύτερες ευκαιρίες για συνεργασία μεταξύ των επιπέδων και των τομέων εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και των αρμόδιων αρχών (π.χ. κοινωνικών, υγειονομικών, αρμόδιων για τη μετανάστευση) και προάγοντας πολύμορφες και ευέλικτες ευκαιρίες μάθησης για την αναβάθμιση και την αναπροσαρμογή των δεξιοτήτων των ενηλίκων, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, την κοινωνία των πολιτών, τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς·

32.

να προωθήσει περαιτέρω συνέργειες μεταξύ εκπαίδευσης, κατάρτισης, έρευνας και καινοτομίας για να τονώσει την ανάπτυξη του Ευρωπαϊκού Χώρου Εκπαίδευσης, ιδίως μέσω συνεργασιών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προαγωγή της διά βίου μάθησης·

33.

κατά την αξιολόγηση και επικαιροποίηση των ευρωπαϊκών πολιτικών για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, να εξετάσει μια ευρύτερη αντίληψη για την επικύρωση γνώσεων, δεξιοτήτων και προσόντων, με στόχο να μπορούν να επικυρώνονται οι δεξιότητες και τα προσόντα ανεξαρτήτως του τόπου ή του τρόπου απόκτησής τους, ώστε να υποστηρίζονται οι ομαλές μεταβάσεις και να παροτρύνονται οι ατομικές μαθησιακές διαδρομές, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών στον τομέα αυτόν.