16.5.2006   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 115/61

1.1

εκτιμά ότι οι δημόσιες πολιτικές που ακολουθούνται τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τους τις τρέχουσες δημογραφικές αλλαγές στην Ευρώπη,

1.2

θεωρεί ότι πρέπει να διεξαχθεί συζήτηση για τη δημογραφική εξέλιξη και την αντιμετώπιση των συνεπειών της σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, ότι η συζήτηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο εφαρμογής της Στρατηγικής της Λισσαβώνας και ότι πρέπει να δώσει απαντήσεις στα εξής ερωτήματα:

Πρέπει να εγκαθιδρυθεί ένα κοινωνικό περιβάλλον και ένα πλαίσιο που να είναι ευνοϊκότερα για τις οικογένειες, για τα παιδιά και τους γονείς τους ή τους κηδεμόνες τους, όπως και για τα εξαρτώμενα άτομα και τους συγγενείς τους και αυτό σε όλους τους τομείς, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να συγκεκριμενοποιήσουν τις δικές τους στρατηγικές ζωής, πραγματοποιώντας παράλληλα τα σχέδια τους ως ζευγάρια ή γονείς και εξυπηρετώντας τα συμφέροντά τους και τις ιδιαίτερες ανάγκες των διαφόρων τύπων οικογένειας και καθενός από τα μέλη της οικογένειας. Βασική προϋπόθεση είναι η διασφάλιση πόρων ζωής για την οικογένεια και προοπτικών για το μέλλον. Από την άποψη αυτή η επιτυχία μιας πολιτικής για την οικογένεια εξαρτάται άμεσα από τις πολιτικές που εφαρμόζονται στον τομέα της οικονομίας και της αγοράς εργασίας.

1.3

θεωρεί ότι ο καλύτερος συνδυασμός της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά την ανατροφή των παιδιών, και τη φροντίδα των εξαρτώμενων ατόμων και κυρίως προσφέροντας στις οικογένειες υπηρεσίες, καθώς και νέα μέτρα για την παροχή άδειας σε αμφότερους τους γονείς,

1.4

είναι πεπεισμένη ότι η προσφορά υπηρεσιών προερχόμενων από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα μπορεί να συμβάλει στην περισσότερο εξισορροπημένη κατανομή των οικιακών και οικογενειακών ευθυνών μεταξύ ανδρών και γυναικών, χωρίς εντούτοις αυτό να θέτει σε αμφισβήτηση τη συμμετοχή των δύο γονέων ανάλογα με τις δυνατότητές τους και με όσα έχουν συμφωνήσει και βάσει της αρχής της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών,

1.5

πιστεύει ότι η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας πρέπει να προωθηθεί. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός πρέπει να αναπτυχθούν και προωθηθούν αποτελεσματικά μέτρα, ή διορθωτικές ενέργειες προκειμένου να αποτραπεί η διακριτική μεταχείριση σε βάρος των μονογονεϊκών οικογενειών.

1.6

εκτιμά ότι η ανάπτυξη της παροχής κοινωνικοεκπαιδευτικών υπηρεσιών σε παιδιά ηλικίας 0-3 ετών και της φροντίδας των ηλικιωμένων και εξαρτώμενων ατόμων που διαχειρίζονται τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να βελτιωθεί — εάν δεν έχει ήδη συμβεί — με την θέσπιση ενός νομοθετικού πλαισίου κινήτρων προς τις επιχειρήσεις προκειμένου να επενδύσουν σε αυτόν τον τομέα, για παράδειγμα μέσω της παραχώρησης κινήτρων προς όφελος τόσο των παρόχων όσο και των χρηστών αυτών των υπηρεσιών,

1.7

υπογραμμίζει ότι η πρόσβαση των γονέων, και κυρίως των νέων ζευγαριών, στην αγορά εργασίας, η επαγγελματική τους ανέλιξη, καθώς και η δυνατότητα να αποκτήσουν όσα παιδιά επιθυμούν πρέπει να εναπόκειται κυρίως στην πρωτοβουλία τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα καταργηθούν όλες οι διακρίσεις έναντι των οικογενειών με παιδιά,

1.8

λαμβάνει υπόψη της την πίεση που ασκούν οι σύγχρονες δημογραφικές αλλαγές στην Ευρώπη επί της αγοράς εργασίας και επί των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Τονίζει ότι επείγει η υιοθέτηση κατάλληλων μέτρων για τη βελτίωση της κατάστασης των ηλικιωμένων εργαζομένων στην αγορά εργασίας και η ανάληψη κατάλληλων πολιτικών πρωτοβουλιών που να είναι σε θέση όχι μόνο να αναστρέψουν αυτή την τάση αλλά και να διανοίξουν νέες προοπτικές για τη βελτίωση της ποιότητας της επαγγελματικής ζωής, για το δικαίωμα δια βίου μάθησης για μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την επιλογή καθεστώτων συνταξιοδότησης, για την ένταξη στην αγορά εργασίας των ατόμων που μειονεκτούν κοινωνικώς ή υφίστανται διακριτική μεταχείριση καθώς και για την ενδεχόμενη και σταδιακή παροχή κινήτρων για την επιμήκυνση του ενεργού επαγγελματικού βίου. Η Επιτροπή των Περιφερειών επιθυμεί, όσον αφορά το συντονισμό των συστημάτων επαγγελματικής απόσυρσης, την ανάληψη μίας ευρείας συζήτησης σχετικά με το δικαίωμα όλων σε σύνταξη αποδεκτού επιπέδου, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων που ασκούν άτυπες μορφές εργασίας ή των ατόμων που ανήκουν σε ομάδες ευρισκόμενες σε επισφαλή κατάσταση,

1.9

θεωρεί ότι ενόψει του μειούμενου αριθμού απασχολήσιμων εργαζομένων που διασφαλίζουν την ανανέωση του δυναμικού σε ειδικευμένους εργαζόμενους, είναι απαραίτητο να διενεργηθούν αναλύσεις της αγοράς εργασίας με στόχο την εξακρίβωση των αναγκών και την καλύτερη συνέργια μεταξύ όλων των ομάδων της κοινωνίας. Ιδιαίτερη σημασία έχει σε αυτό το πλαίσιο η επιχειρηματική ευθύνη στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης, προκειμένου να δημιουργηθούν θέσεις επαγγελματικής κατάρτισης που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες, και ιδίως α) να ενισχυθεί η εύστοχη προσέλκυση του ενδιαφέροντος για ορισμένα επαγγέλματα, β) να εφαρμοστούν συναφή μέτρα όπως π.χ. ο λιγότερο θεωρητικός και περισσότερο πρακτικός προσανατολισμός των προγραμμάτων κατάρτισης, γ) η αύξηση του αριθμού των εισαγόμενων φοιτητών και β) η εφαρμογή μέτρων που να ενθαρρύνουν τους πτυχιούχους να παραμένουν ακόμη και σε περιοχές με χαμηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης,

1.10

υπογραμμίζει ότι η ενημέρωση είναι βασικό μέσο για να μάθει ο πληθυσμός των μεταναστών, όχι μόνο τις διαθέσιμες δυνατότητες, αλλά και την ιδιοσυγκρασία της κοινωνίας με την οποία αποφάσισε να συμβιώσει,

1.11

παρατηρεί ότι η μετανάστευση δεν θα μπορούσε από μόνη της να επιλύσει όλα τα προβλήματα που θέτει η γήρανση του πληθυσμού ούτε να υποκαταστήσει τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις ή τις απαιτήσεις για μεγαλύτερη ευελιξία της αγοράς εργασίας. Θα μπορούσε, εντούτοις, να συνιστά ένα από τα στοιχεία αντιμετώπισης της σύγχρονης δημογραφικής εξέλιξης στην Ευρώπη,

1.12

είναι της γνώμης ότι η μετανάστευση πρέπει να θεωρείται ως πόρος για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, δεν μπορεί όμως να αποτελέσει τη μόνη λύση του προβλήματος της γήρανσης του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Οι πολιτικές για την ένταξη των μεταναστών και ιδιαίτερα των νέων και των ηλικιωμένων μεταναστών, οι οποίες έχουν θεμελιώδη σημασία για τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής σε έναν χώρο που καθίσταται ολοένα και πιο πολυπολιτισμικός, όπως η Ευρώπη του 21ου αιώνα, θα πρέπει να καλύπτουν τον οικονομικό τον κοινοτικό τον πολιτιστικό και τον κοινωνικό τομέα Η ανεπαρκής ένταξη των μεταναστών κινδυνεύει, εντούτοις, να μεταφρασθεί βραχυπρόθεσμα σε αύξηση των δημόσιων δαπανών στον κοινωνικό τομέα. Κατά την άποψη της ΕΤΠ, η καταπολέμηση των διακρίσεων (των οφειλόμενων κυρίως στο γεγονός ότι αποτελεί κάποιος μέλος μίας μειονότητας) θα πρέπει να ενταθεί και θα ήταν σκόπιμο να προσκληθούν τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές και τοπικές αρχές να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τις προόδους που σημειώθηκαν σχετικά,

1.13

εκτιμά ότι τα κοινοτικά μέσα, κυρίως το νομοθετικό πλαίσιο εναντίον των διακρίσεων, τα Διαρθρωτικά Ταμεία και η στρατηγική για την απασχόληση μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την ένταξη των μεταναστών στην ευρωπαϊκή κλίμακα αξιών,

1.14

φρονεί ότι μια κατάλληλη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τα κράτη να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της μετανάστευσης, να διευκολύνει την ενσωμάτωση των μεταναστών που διαμένουν νόμιμα στην Ένωση και, ταυτόχρονα, να δώσει τη δυνατότητα για σημαντική πρόοδο στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και να καλύψει τις ανάγκες αλλοδαπών εργαζομένων που ενδέχεται να έχει η αγορά εργασίας των χωρών της Ένωσης,

1.15

υπογραμμίζει ότι τα παιδιά πρέπει οπωσδήποτε να τύχουν μίας σύνθετης εκπαίδευσης, η οποία να τους επιτρέπει να αναπτύξουν μία προσωπικότητα που να διαθέτει κοινωνικο-πολιτιστικά σημεία αναφοράς και αξίες, να είναι σε θέση να έχουν μία ικανοποιητική ζωή και να μπορούν να αντιμετωπίζουν όλες τις καταστάσεις που ενδέχεται να προκύψουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους χωρίς να αγνοούν τις δικές τους επιδιώξεις. Ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον καθιστά δυνατή την υγιή σωματική και ψυχική ανάπτυξη των παιδιών και συνεπώς τη λειτουργία του κοινωνικού και οικονομικού συστήματος της κοινωνίας.

1.16

υποστηρίζει την ανάγκη να αντιμετωπίζονται οι ανήλικοι σαν ενεργά, συμμετέχοντα και δημιουργικά άτομα, ικανά να μεταβάλλουν το ιδιαίτερο προσωπικό και κοινωνικό τους περιβάλλον και να συμμετάσχουν στον προσδιορισμό και την ικανοποίηση των αναγκών τους και των αναγκών των άλλων, και υπογραμμίζει ότι δεν επιτρέπεται να θιγεί το ουσιαστικό περιεχόμενο των δικαιωμάτων των ανηλίκων εξαιτίας της έλλειψης βασικών κοινωνικών πόρων,

1.17

θεωρεί ότι πρέπει να εκτιμηθεί δεόντος ο ρόλος τον οποίο διαδραματίζουν σε πολλά κράτη μέλη οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στον τομέα της κατάρτισης. Τονίζει ότι η εξέλιξη της αρχικής κατάρτισης στηρίζεται στη νέα ιδέα για την κατάρτιση καθόλη τη διάρκεια του βίου, η οποία θα πρέπει να αποσκοπεί κατά προτεραιότητα στη διασφάλιση της ισότητας των ευκαιριών σε θέματα κατάρτισης και να επιτρέπει την πλήρη ένταξη στην κοινωνία. Θα πρέπει να υπάρχει σύνδεση μεταξύ της κατάρτισης των ενηλίκων και της αρχικής κατάρτισης με βάση την ποικιλομορφία των αναγκών κατάρτισης των διαφόρων ομάδων,

1.18

εκτιμά ότι το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για την είσοδο των νέων στον ενεργό βίο μετά την αποφοίτησή τους, εφόσον η αρχική κατάρτιση συνδέεται με το ασκούμενο επάγγελμα και τη συνεχή κατάρτιση, η κατάρτιση συνοδεύεται από περιόδους άσκησης στις επιχειρήσεις, και, τέλος, υφίσταται ένας αποτελεσματικός μηχανισμός πληροφόρησης και προσανατολισμού, κυρίως σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο,

1.19

θεωρεί ότι η δυνατότητα βραχυπρόθεσμης εναλλαγής μεταξύ πλήρους και μερικής απασχόλησης, η ευελιξία όσον αφορά το χρόνο εργασίας ή οι νέες μορφές εργασίας (τηλεργασία και άλλες) μπορούν να συμβάλουν στο συνυπολογισμό των ιδιαίτερων αναγκών κάθε ομάδας ηλικίας οδηγώντας στον εκσυγχρονισμό της οργάνωσης της εργασίας,

1.20

είναι πεπεισμένη ότι ο στόχος τον οποίον έταξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Στοκχόλμης της 23ης και 24ης Μαρτίου 2001 όσον αφορά την αύξηση έως το 2010 του ποσοστού συμμετοχής στην εργασία των ηλικιών μεταξύ 55 και 64 ετών σε 50 %, ανδρών και γυναικών συμπεριλαμβανομένων, δεν θα επιτευχθεί παρά μόνον άν ή αύξηση της μέσης ηλίκίας των εργαζομένων συμβαδίζει με τη βελτίωση της οργάνωσης εργασίας, και ειδικότερα στον τομέα της διά βίου κατάρτισης.

1.21

έχει τη γνώμη ότι οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να συμμετέχουν πιο ενεργά σε προγράμματα και μέτρα για την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινωνικά δρώμενα, όπως η συμμετοχή στον τομέα της φροντίδας παιδιών, νέων και ηλικιωμένων, στον πολιτιστικό τομέα ή στον τομέα της φροντίδας και περιποίησης υπερηλίκων. Η φροντίδα και η γειτονική αλληλεγγύη μεταξύ ηλικιωμένων συμβάλλουν στην αποφυγή της απομόνωσης, στη βελτίωση της κατάστασης της υγείας και στην καλύτερη κοινωνική ένταξη των ηλικιωμένων.

1.22

εκτιμά ότι η συμμετοχή των ηλικιωμένων στον οικονομικό και κοινωνικό βίο μπορεί να διασφαλισθεί με τη δημιουργία στο χώρο εργασίας συνθηκών που να τους επιτρέπουν να εργάζονται ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Δεν είναι πάντα αληθές ότι η παραγωγικότητα της εργασίας των ηλικιωμένων είναι χαμηλότερη από εκείνη των νεοτέρων. Σε κοινωνικό επίπεδο, πρέπει να παρακινούνται οι ηλικιωμένοι να ενισχύουν τα παιδιά τους και να τους μεταβιβάζουν τις γνώσεις και τις προσωπικές εμπειρίες τους,

1.23

εκτιμά ότι η κινητικότητα των συνταξιούχων μεταξύ των κρατών μελών προϋποθέτει την υιοθέτηση ενός νομοθετικού μέσου που να είναι σε θέση να διευθετεί τα προβλήματα κοινωνικής προστασίας και υγειονομικής μέριμνας σε περίπτωση μετανάστευσης στο εσωτερικό της ΕΕ,

1.24

είναι της γνώμης ότι πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ των συντάξεων γήρατος και των επιδομάτων αυτονομίας που χορηγούνται στους αναπήρους,

1.25

οι ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών ως προς τη συνταξιοδότηση είναι συνέπεια των έντονων διαφορών αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών, του επαγγελματικού διαχωρισμού και της έλλειψης ευκαιριών κατάρτισης για τις γυναίκες, της ανεπάρκειας πολιτικών που να επιτρέπουν τη συμφιλίωση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, της ανεπάρκειας κοινωνικών υπηρεσιών που χαρακτηρίζει τις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Η εφαρμογή μιας αυθεντικής πολιτικής για ίσες ευκαιρίες μεταξύ των φύλων που θα προωθεί το δικαίωμα γονικής αδείας των ανδρών για τα παιδιά ή φροντίδας των ηλικιωμένων ατόμων θα συμβάλλει στη βελτίωση της συνταξιοδότησης των γυναικών. Οι δημόσιες αρχές πρέπει να δώσουν μάχη κατά της φτώχειας των ηλικιωμένων γυναικών.

1.26

θεωρεί ότι η ενίσχυση των ηλικιωμένων θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της παραδοσιακής εκπαίδευσης και κατάρτισης και στη σύγχρονη ιδέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης καθόλη τη διάρκεια του βίου (για παράδειγμα, την ηλεκτρονική μάθηση). Στο πλαίσιο της εισαγωγής νέων μορφών επαγγελματικών δραστηριοτήτων, πρέπει να προωθηθεί η τηλεργασία και η χρησιμοποίηση του Διαδικτύου και των άλλων σύγχρονων τεχνολογιών. Οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να συμμετέχουν περισσότερο στο δημόσιο βίο. Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η παραμονή τους στην αγορά εργασίας, η οποία θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει σημαντικούς συμπληρωματικούς επαγγελματικούς και οικονομικούς πόρους,

2.1

συμφωνεί με το γεγονός ότι η πολιτική για την απασχόληση και η κοινωνική πολιτική της ΕΕ συμπεριλαμβάνουν συστηματικά μία προσέγγιση βασιζόμενη στο σύνολο του βίου προκειμένου να υποστηριχθούν οι μεταρρυθμίσεις και η υλοποίηση της ατζέντας της Λισσαβώνας,

2.2

συνιστά να διαρθρώσουν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές, στα ιδιαίτερα πεδία αρμοδιότητάς τους, ολοκληρωμένες πολιτικές για την ανάπτυξη των ανηλίκων μέσω των κατάλληλων υπηρεσιών, ιδίως όσον αφορά τα δικαιώματα που προβλέπονται στη νομοθεσία κάθε κράτους μέλους και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στο άρθρο που αναφέρεται στα δικαιώματα του παιδιού,

2.3

είναι πεπεισμένη ότι η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση των πολιτικών και ιδιωτικών παραγόντων για τις συνέπειες της βασιζόμενης στο σύνολο του βίου προσέγγισης, με την εισαγωγή της «αξιολόγησης των συνεπειών» των πολιτικών πρωτοβουλιών σε θέματα ποιότητας της εργασίας, ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ιδιωτικού βίου, χρόνου εργασίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης καθόλη τη διάρκεια της ζωής, φύλαξης των παιδιών και φροντίδας των λοιπών προστατευόμενων προσώπων, ποιότητας ζωής, ισότητας των ευκαιριών, κοινωνικής ένταξης και εκσυγχρονισμού των καθεστώτων κοινωνικής ασφάλισης,

2.4

υπογραμμίζει ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει περαιτέρω συζήτηση ως συνέχεια του Πράσινου Βιβλίου για τις δημογραφικές μεταβολές για τη σπουδαιότητα των πολιτικών που επηρεάζουν το σύνολο του βίου στους κόλπους των διαφόρων πολιτικών οργάνων: Συμβούλιο υπουργών, κοινωνικός διάλογος και διάλογος με τους πολίτες, αρμόδιες κοινοτικές υπηρεσίες, κλπ.,

2.5

είναι πεπεισμένη ότι η ΕΕ θα έπρεπε να ενθαρρύνει την έρευνα προκειμένου να διευρυνθεί η βάση γνώσεων για την εξέλιξη των επαγγελματικών σταδιοδρομιών και των συνεπειών τους καθόλη τη διάρκεια του βίου επί των εισοδημάτων, της απασχόλησης, της κοινωνικής ασφάλισης και της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικού και προσωπικού βίου,

2.6

ζητεί, τόσο η Ένωση όσο και τα κράτη μέλη να προωθήσουν πιο ευνοϊκό κοινωνικό κλίμα και να δημιουργήσουν καλύτερες συνθήκες για τις οικογένειες δηλαδή τα παιδιά και τους γονείς τους ή τους κηδεμόνες τους.

2.7

επιμένει στην προώθηση της οικογένειας ως καθοριστικού παράγοντα για την αναστροφή της τάσης των δημογραφικών αλλαγών στην ΕΕ, η οποία υποθηκεύει τη βιωσιμότητα της οικονομίας μακροπρόθεσμα και την κοινωνική ειρήνη. Πρέπει να εγκαθιδρυθεί μία αποτελεσματική οικογενειακή πολιτική με το σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας και με το συνδυασμό ενός ευρέος φάσματος παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών, και αυτό τόσο σε περιφερειακό όσο και σε τοπικό επίπεδο.