52002XC1224(01)

Κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για εξετάσεις MΕΒ, νεκρά ζώα στην εκμετάλλευση και σφαγειοαπορρίμματα

(2002/C 324/02)

I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Μετά την κρίση της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας βοοειδών (ΣΕΒ) η κοινοτική νομοθεσία που θεσπίστηκε είχε ως αποτέλεσμα μεταβολές στην οικονομία της κρεατοπαραγωγής. Παραδείγματος χάρη, μέρη σφαγμένου ζώου τα οποία προηγουμένως ήταν επικερδή να μετατραπούν σε κρεατοστεάλευρα και να πωληθούν ως ζωοτροφές, συχνά πλέον όχι μόνο δεν έχουν αξία αλλά πρέπει να καταστραφούν με επιπλέον κόστος. Η κοινοτική νομοθεσία(1) απαιτεί πλέον την αφαίρεση ειδικών υλικών κινδύνου σε επίπεδο σφαγείου. Άλλος παράγοντας επιπρόσθετου κόστους είναι η υποχρεωτική εξέταση ορισμένων ζώων για μεταδοτικές σπογγώδεις εγκεφαλοπάθειες (ΜΣΕ).

2. Συνεπεία των ανωτέρω, διάφορα κράτη μέλη έχουν κοινοποιήσει μέτρα κρατικών ενισχύσεων για τη χορήγηση ενίσχυσης όσον αφορά το κόστος εξετάσεων για ΜΣΕ, τη διάθεση ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση και ιδίως την καταστροφή ειδικών υλικών κινδύνου και κρεατοστεαλεύρων.

3. Διάφορα κράτη μέλη ζήτησαν από την Επιτροπή να διερευνήσει τη δυνατότητα καλύτερης εναρμόνισης του κόστους με το οποίο επιβαρύνθηκαν οι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων και τα σφαγεία, για την καταστροφή σφαγειοαπορριμμάτων νεκρών στις εκμεταλλεύσεις ζώων και για εξετάσεις για ΣΕΒ. Προβλήθηκε το επιχείρημα ότι η τρέχουσα κατάσταση, στην οποία ορισμένα σφαγεία και κάτοχοι εκμεταλλεύσεων λαμβάνουν κρατική ενίσχυση για την κάλυψη του κόστους αυτού ενώ άλλα δεν λαμβάνουν, προκαλεί στρέβλωση ανταγωνισμού. Το θέμα έχει επίσης τεθεί με την ευκαιρία διάφορων συνόδων του Συμβουλίου Γεωργίας κατά τα έτη 2001 και 2002.

4. Το καλοκαίρι του 2001 οι υπηρεσίες της Επιτροπής απέστειλαν σε όλα τα κράτη μέλη ερωτηματολόγιο, ζητώντας περισσότερο συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με κρατικές ενισχύσεις που έχουν χορηγηθεί όσον αφορά το κόστος το σχετικό με σφαγειοαπορρίμματα και νεκρά ζώα στις εκμεταλλεύσεις. Ανάλογο εγχείρημα αναλήφθηκε όσον αφορά το κόστος εξετάσεων για ΣΕΒ.

5. Με βάση τις πληροφορίες που λήφθηκαν και την εμπειρία που έχει συγκεντρωθεί με τις γνωστοποιήσεις κρατικών ενισχύσεων που έχουν ληφθεί από το έτος 2001, η Επιτροπή παρουσίασε τα πορίσματά της στα κράτη μέλη σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 27 Μαΐου 2002. Τα πορίσματα αυτά παρουσιάστηκαν και στις μόνιμες ομάδες για "βόειο" και "χοίρειο" κρέας της συμβουλευτικής επιτροπής για τα "ζωικά προϊόντα", με συμμετοχή αντιπροσώπων παραγωγών, του τομέα μεταποίησης και εμπορίας καθώς και καταναλωτών, στις 3 και 18 Ιουλίου 2002 αντίστοιχα. Επιπλέον έλαβαν χώρα κατευθείαν επαφές με τομεακές οργανώσεις.

6. Στις 8 Νοεμβρίου 2002 παρουσιάστηκε στα κράτη μέλη σχέδιο των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών.

7. Οι πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν καταδεικνύουν ότι οι διαφέρουσες πολιτικές κρατικών ενισχύσεων που ακολουθήθηκαν από τα κράτη μέλη συνεπάγονται σοβαρό κίνδυνο στρέβλωσης ανταγωνισμού. Κατόπιν τούτου κρίνεται αναγκαίο να συγκροτηθεί ένα ομαλότερο πλαίσιο, λαμβανομένης ταυτόχρονα υπόψη της σημασίας των υπόψη μέτρων για την προστασία της υγείας των ανθρώπων και των ζώων και για την προστασία του περιβάλλοντος.

8. Η προϊούσα εναρμόνιση μέσω κοινοτικής νομοθεσίας με την οποία ζητείται από τον τομέα να επωμισθεί τις δαπάνες είναι βραδεία και πιθανότατα για κάποιο χρονικό διάστημα θα παραμείνει ανολοκλήρωτη.

9. Κατόπιν των ανωτέρω, η Επιτροπή αποφάσισε να αποσαφηνίσει και αντίστοιχα να τροποποιήσει την πολιτική της στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων όσον αφορά το κόστος εξετάσεων για ΜΣΕ, τα νεκρά στην εκμετάλλευση ζώα και τα σφαγειοαπορρίμματα, με τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές.

10. Στην περίπτωση κατά την οποία μελλοντικά η οικονομική κατάσταση όσον αφορά τα ζωικά υποπροϊόντα μεταβληθεί σημαντικά, η Επιτροπή θα επανεξετάσει την πολιτική της, που καθορίζεται με τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές.

11. Η Επιτροπή προτρέπει τα κράτη μέλη να επιταχύνουν κατά το δυνατό την πρόβλεψη επαρκών δυνατοτήτων για τη δέουσα διάθεση ζωικών υποπροϊόντων και να ενισχύουν την έρευνα για την εναλλακτική τους χρήση.

II. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

A. Πεδίο εφαρμογής και συσχετισμός προς τις κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις στο γεωργικό τομέα

12. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές αφορούν κρατικές ενισχύσεις με αντικείμενο το κόστος εξετάσεων για ΜΣΕ, νεκρών ζώων στην εκμετάλλευση και σφαγειοαπορριμμάτων, όπως εξειδικεύεται στο παρόν, οι οποίες χορηγούνται σε επιχειρήσεις ασχολούμενες με την παραγωγή, τη μεταποίηση και την εμπορία ζώων και ζωικών προϊόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παραρτήματος I της συνθήκης και στο βαθμό που οι διατάξεις των άρθρων 87, 88 και 89 της συνθήκης έχουν κηρυχθεί εφαρμοστέες στα προϊόντα αυτά.

13. Για την εφαρμογή των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών νοείται ως μεταποίηση και εμπορία ζώου ή ζωικού προϊόντος η ενέργεια κατά την οποία το προϊόν που προκύπτει από την εν λόγω ενέργεια παραμένει ίδιο προϊόν, παραδείγματος χάρη η σφαγή ζώων για κρέας. Έτσι, η μεταποίηση προϊόντων παραρτήματος I προς προϊόντα εκτός παραρτήματος I δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών.

14. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές κατισχύουν των "Κοινοτικών κατευθυντηρίων γραμμών για κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας"(2) (εφεξής: "κατευθυντήριες γραμμές για τη γεωργία") στις περιπτώσεις και στο βαθμό που κάποιο θέμα καλύπτεται ρητά από τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές. Οι "κατευθυντήριες γραμμές για τη γεωργία" παραμένουν ισχύουσες σε επικουρική βάση.

B. Ορισμοί

15. Για την εφαρμογή των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών, η Επιτροπή κάνει χρήση των ακόλουθων όρων:

16. "Κόστος εξετάσεων για ΜΣΕ και ΣΕΒ" είναι το σύνολο των δαπανών, περιλαμβανόμενων των δαπανών για συλλογές εργαλείων εξέτασης, για λήψη, μεταφορά, εξέταση, αποθήκευση και καταστροφή δειγμάτων, των αναγκαίων για εξετάσεις πραγματοποιούμενες κατά τις διατάξεις του παραρτήματος X κεφάλαιο Γ του κανονισμού (EΚ) αριθ. 999/2001.

17. "Ζώα νεκρά στην εκμετάλλευση" είναι ζώα τα οποία έχουν θανατωθεί (ευθανασία με ή χωρίς οριστική διάγνωση) ή έχουν αποβιώσει (περιλαμβανόμενων θνησιγενών και αγέννητων ζώων) σε εκμετάλλευση ή οποιοδήποτε κατάστημα ή κατά τη διάρκεια της μεταφοράς αλλά δεν εσφάγησαν για ανθρώπινη κατανάλωση.

18. "Σφαγειοαπορρίμματα" είναι κάθε είδους απορρίμματα που προκύπτουν στο επίπεδο των σφαγείων, εργοστασίων κοπής ή κρεοπωλείων, όπου ειδικότερα περιλαμβάνονται ζωικά υποπροϊόντα καλυπτόμενα από τις κατηγορίες 1, 2 και 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1774/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον καθορισμό υγειονομικών κανόνων σχετικά με τα ζωικά υποπροϊόντα που δεν προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο(3).

19. "Ειδικά υλικά κινδύνου" είναι, από την ημερομηνία που αναφέρεται στο άρθρο 22 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 999/2001, τα ειδικά υλικά κινδύνου όπως αναφέρονται στο παράρτημα V του εν λόγω κανονισμού και, έως την ημερομηνία αυτή, τα ειδικά υλικά κινδύνου όπως κατονομάζονται στο παράρτημα XI μέρος A του ίδιου κανονισμού.

20. Η "διάθεση" περιλαμβάνει τη συλλογή, τη μεταφορά, την αποθήκευση, τη μεταποίηση για την προετοιμασία της καταστροφής, την καταστροφή και την τελική διάθεση του προς διάθεση αγαθού.

III. ΚΟΣΤΟΣ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΜΣΕ ΚΑΙ ΣΕΒ

A. Εισαγωγή

21. Από την εισαγωγή της υποχρεωτικής εξέτασης για ΣΕΒ βοοειδών ηλικίας άνω των τριάντα μηνών, η Επιτροπή έχει επιτρέψει τις κρατικές ενισχύσεις έως 100 % για την κάλυψη του κόστους των εξετάσεων αυτών. Αυτό ισχύει επίσης όσον αφορά την ενίσχυση με αντικείμενο την εξέταση για ΜΣΕ ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση και την υποχρέωση που εισήχθηκε πρόσφατα για την πραγματοποίηση τυχαίων εξετάσεων παραδείγματος χάρη σε μικρής ηλικίας μηρυκαστικά. Διάφορα κράτη μέλη έχουν γνωστοποιήσει ενισχύσεις του είδους αυτού. Σε όλες τις περιπτώσεις που γνωστοποιήθηκαν και για τις οποίες δόθηκε άδεια, τα καθεστώτα ενισχύσεων είναι περιορισμένης διαρκείας. Οι αποφάσεις της Επιτροπής με τις οποίες επιτρέπεται η κρατική αυτή ενίσχυση έχουν βασιστεί στις διατάξεις του κεφαλαίου 11.4 για την ενίσχυση για την καταπολέμηση ασθενειών φυτών και ζώων των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία.

B. Ανάλυση

22. Προκειμένου να καθορίσει τη μελλοντική της πολιτική, η Επιτροπή έχει λάβει ιδιαιτέρως υπόψη τα ακόλουθα:

α) Οι εξετάσεις αποσκοπούν στην αποφυγή εξάπλωσης της ΜΣΕ, ασθένειας η οποία προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία από άποψη προστασίας της ανθρώπινης υγείας.

β) Υπάρχει κίνδυνος στρέβλωσης ανταγωνισμού οφειλόμενος στα διαφορετικά επίπεδα παρεχόμενων κρατικών ενισχύσεων, τουλάχιστον όσον αφορά τη σφαγή βοοειδών. Όμως επί του παρόντος τα περισσότερα κράτη μέλη χορηγούν κάποιες κρατικές ενισχύσεις. Οι τιμές των εξετάσεων για ΜΣΕ εξακολουθούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις μεταξύ κρατών μελών. Προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος στρεβλώσεων ανταγωνισμού ο οποίος θα ήταν δυνατόν να προκληθεί με ενισχύσεις χορηγούμενες για εξετάσεις για ΜΣΕ σε βοοειδή που σφάζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο και προκειμένου να ενθαρρυνθεί η έρευνα για χαμηλότερου κόστους εξετάσεις, η ενίσχυση πρέπει να περιορίζεται σε 40 ευρώ, ποσόν που χονδρικά αντιπροσωπεύει την καλύτερη διαθέσιμη σήμερα τιμή στην Κοινότητα.

γ) Υπάρχει φόβος ότι, αν επιβληθεί το κόστος εξέτασης ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση, στους κατόχους εκμεταλλεύσεων, θα ήταν δυνατόν ορισμένοι από αυτούς να αποφύγουν τους ελέγχους με παράνομη διάθεση σφαγίων, μείωση της αξιοπιστίας στατιστικών δεδομένων και πρόκληση υγειονομικών κινδύνων.

δ) Όσον αφορά τα χαμηλής αξίας ζώα όπως τα αιγοπρόβατα, οι εξετάσεις για ΜΣΕ είναι δυνατόν να κοστίζουν περισσότερο από την αξία του ζώου. Αν εξαναγκαστούν οι ιδιοκτήτες να πληρώνουν για τις εξετάσεις αυτές, θα ήταν δυνατόν να προκληθεί κίνδυνος να διοχετεύονται τέτοιου είδους ζώα στην αγορά χωρίς εξέταση, και πάλι με μείωση της διαθεσιμότητας δεδομένων.

ε) Τόσο για τα νεκρά ζώα στην εκμετάλλευση όσο και για τα χαμηλής αξίας ζώα, ο κίνδυνος στρεβλώσεων ανταγωνισμού λόγω της χορήγησης ενισχύσεων φαίνεται μικρότερος από ό,τι στην περίπτωση βοοειδών για σφαγή.

Γ. Μελλοντική πολιτική όσον αφορά το κόστος εξέτασης για ΜΣΕ και ΣΕΒ

23. Προκειμένου να προωθηθεί η λήψη μέτρων για την προστασία της υγείας των ζώων και του ανθρώπου, η Επιτροπή απεφάσισε ότι θα συνεχίσει να επιτρέπει κρατική ενίσχυση έως και 100 % όσον αφορά το κόστος εξετάσεων για ΜΣΕ, τηρώντας τις αρχές που διατυπώνονται στο κεφάλαιο 11.4 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία.

24. Ωστόσο, από την 1η Ιανουαρίου 2003, η συνολική άμεση και έμμεση δημόσια επιχορήγηση σχετικά με την υποχρεωτική εξέταση για ΣΕΒ βοοειδών που σφάζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο, περιλαμβανόμενων των κοινοτικών πληρωμών, δεν είναι δυνατόν να υπερβαίνει τα 40 ευρώ ανά εξέταση. Η υποχρέωση για εξέταση είναι δυνατόν να βασίζεται σε κοινοτική ή σε εθνική νομοθεσία. Το ποσό αυτό αναφέρεται στο συνολικό κόστος εξέτασης, δηλαδή συλλογή εργαλείων εξέτασης, δειγματοληψία, μεταφορά, εξέταση, αποθήκευση και καταστροφή του δείγματος. Το ποσό αυτό είναι δυνατόν να μειωθεί μελλοντικά, ανάλογα με τις εξελίξεις στο κόστος εξέτασης.

25. Οι κρατικές ενισχύσεις για τις δαπάνες εξετάσεων για ΜΣΕ πρέπει να καταβάλλονται στην επιχείρηση όπου πρέπει να ληφθούν τα δείγματα προς εξέταση. Όμως, προκειμένου να διευκολυνθεί η διαχείριση της εν λόγω κρατικής ενίσχυσης, εναλλακτικά η καταβολή είναι δυνατόν να πραγματοποιείται στα εργαστήρια, υπό την προϋπόθεση ότι είναι δυνατόν να αποδειχθεί δεόντως πως έχει περιέλθει στην επιχείρηση το συνολικό ποσό της κρατικής ενίσχυσης. Σε κάθε περίπτωση, η άμεσα ή έμμεσα λαμβανόμενη κρατική ενίσχυση από επιχείρηση όπου προβλέπεται να ληφθούν δείγματα προς εξέταση, θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται σε αντίστοιχα χαμηλότερες τιμές επιβαλλόμενες από την εν λόγω επιχείρηση.

IV. ΖΩΑ ΝΕΚΡΑ ΣΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ

A. Εισαγωγή

26. Κατά το παρελθόν δεν κοινοποιούνταν σχεδόν καθόλου στην Επιτροπή οι κρατικές ενισχύσεις που ενδεχομένως παρέχονταν από κράτη μέλη για το κόστος συλλογής και διάθεσης νεκρών ζώων στην εκμετάλλευση. Λόγω της έλλειψης αυτής κοινοποιήσεων, η Επιτροπή δεν είχε μέχρι τώρα την ευκαιρία να καθορίσει σαφώς την πολιτική της έναντι της ενίσχυσης αυτής. Με βάση τις πληροφορίες που λήφθηκαν κατά τους τελευταίους μήνες φαίνεται πλέον δυνατό και αναγκαίο να χαραχθεί σαφής πολιτική σχετικά με τον τρόπο κατά τον οποίο η Επιτροπή θα αντιμετωπίζει στο μέλλον τις εν λόγω κρατικές ενισχύσεις.

B. Ανάλυση

27. Προκειμένου να καθορίσει τη μελλοντική της πολιτική, η Επιτροπή έλαβε ιδιαίτερα υπόψη της τα ακόλουθα:

α) Τα νεκρά στην εκμετάλλευση ζώα αποτελούν σύνηθες γεγονός κατά τη διατήρηση ζώντων ζώων και, κατά συνέπεια, μέρος του συνήθους κόστους παραγωγής.

β) Η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" που καθιερώνεται στο άρθρο 174 παράγραφος 2 της συνθήκης(4), θεμελιώνει πρωτογενή ευθύνη των παραγωγών να καταβάλλουν την ενδεδειγμένη φροντίδα για την αποκομιδή των νεκρών στην εκμετάλλευση ζώων και την κάλυψη του αντίστοιχου κόστους.

γ) Η χορήγηση ενίσχυσης για την καταστροφή αποβλήτων είναι δυνατόν να αντιβαίνει προς την αρχή που εφαρμόζεται στη γεωργία ότι ενίσχυση πρέπει να χορηγείται μόνο για συμπεριφορά η οποία υπερβαίνει τα όρια της ορθής γεωργικής πρακτικής. Η κοινοτική νομοθεσία, η οποία αποτελεί μέρος της ορθής γεωργικής πρακτικής, απαιτεί την ενδεδειγμένη διάθεση σφαγίων.

δ) Το κόστος αποκομιδής ζώων νεκρών στην επιχείρηση είναι δυνατόν να είναι υψηλό, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες σφάγια βαρέων ζώων όπως βοοειδή ή άλογα πρέπει να αποκομιστούν από απομακρυσμένους τόπους.

ε) Είναι δύσκολο να ελεγχθεί τι κάνουν οι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων με τα σφάγια. Κατόπιν τούτου υφίσταται κίνδυνος τα σφάγια να διατίθενται παράνομα, προκαλώντας σοβαρούς κινδύνους για την υγεία.

στ) Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες σφάγια πρέπει να εξεταστούν για ΜΣΕ, η χωρίς έλεγχο διάθεσή τους προκειμένου να αποφευχθεί το κόστος εξέτασης θα ήταν δυνατόν να έχει το επιπρόσθετο πρόβλημα ότι τα ζώα αυτά που δεν έχουν εξεταστεί είναι ακριβώς εκείνα που θα έπρεπε να εξεταστούν προκειμένου να διασφαλίζεται η ορθότητα των στατιστικών δεδομένων για τη ΜΣΕ.

ζ) Οι κίνδυνοι στρεβλώσεων ανταγωνισμού λόγω κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται για την αποκομιδή ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση θεωρούνται σχετικά χαμηλού επιπέδου.

η) Η κρατική ενίσχυση θα πρέπει να γίνεται δεκτή μόνο για ζώα νεκρά στην εκμετάλλευση στο επίπεδο κατόχων εκμεταλλεύσεων και όχι σε οποιοδήποτε άλλο επίπεδο, π.χ. σφαγεία, όπου ο έλεγχος της επιβαλλόμενης αποκομιδής είναι ευκολότερος.

θ) Προκειμένου να διευκολυνθεί η εισαγωγή νέων κανόνων για κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά το κόστος αποκομιδής και καταστροφής ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση, φαίνεται δικαιολογημένη μεταβατική περίοδος ενός έτους, κατά την οποία είναι δυνατόν να επιτρέπεται η καταβολή ενίσχυσης μέχρι ποσοστού 100 %.

Γ. Μελλοντική πολιτική για ζώα νεκρά στην εκμετάλλευση

28. Προκειμένου να συμβάλει στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, η Επιτροπή αποφάσισε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν κρατική ενίσχυση μέχρι ποσοστού 100 % των δαπανών αποκομιδής (δηλαδή συλλογή και μεταφορά) και καταστροφής (δηλαδή αποθήκευση, μεταποίηση, καταστροφή και τελική διάθεση) για νεκρά στην εκμετάλλευση ζώα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2003. Εναλλακτικά, μπορεί να χορηγείται ενίσχυση ισοδύναμη προς το ποσό των ασφαλίστρων που καταβάλλουν οι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων για ασφαλίσεις που καλύπτουν το κόστος αποκομιδής και καταστροφής νεκρών ζώων, με την επιφύλαξη τήρησης των κανόνων που διατυπώνονται στα σημεία 32, 33 και 34.

29. Από την 1η Ιανουαρίου 2004 και μετά, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν κρατική ενίσχυση μέχρι ποσοστού 100 % του κόστους αποκομιδής για ζώα νεκρά στην εκμετάλλευση τα οποία πρέπει να καταστραφούν και 75 % του κόστους καταστροφής σχετικών σφαγίων. Εναλλακτικά, μπορεί να χορηγείται ενίσχυση ισοδύναμη προς το ποσό των ασφαλίστρων που καταβάλλουν οι κάτοχοι εκμεταλλεύσεων για ασφαλίσεις που καλύπτουν το κόστος αποκομιδής και καταστροφής νεκρών ζώων, με την επιφύλαξη τήρησης των κανόνων που διατυπώνονται στα σημεία 32, 33 και 34.

30. Εναλλακτικά, τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν κρατική ενίσχυση μέχρι ποσοστού 100 % του κόστους αποκομιδής και καταστροφής σφαγίων στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ενίσχυση καταβάλλεται μέσω τελών ή μέσω υποχρεωτικών εισφορών προοριζόμενων να χρηματοδοτήσουν την καταστροφή των εν λόγω σφαγίων, υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω τέλη ή εισφορές περιορίζονται και επιβάλλονται άμεσα στον τομέα του κρέατος.

31. Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν κρατική ενίσχυση μέχρι ποσοστού 100 % του κόστους αποκομιδής και καταστροφής νεκρών στην εκμετάλλευση ζώων εφόσον υφίσταται υποχρέωση διενέργειας εξετάσεων για ΜΣΕ στα υπόψη νεκρά στην εκμετάλλευση ζώα.

32. Σε όλες τις περιπτώσεις, η έγκριση αυτού του είδους κρατικής ενίσχυσης τελεί υπό την προϋπόθεση ότι υφίσταται συνεκτικό πρόγραμμα εποπτείας και διασφάλισης της ασφαλούς διάθεσης όλων των νεκρών στην εκμετάλλευση ζώων στο κράτος μέλος. Κρατική ενίσχυση για νεκρά στην εκμετάλλευση ζώα μπορεί να χορηγείται μόνο σε κατόχους εκμεταλλεύσεων. Δεν είναι δυνατή η χορήγηση ενίσχυσης σε επιχειρήσεις ασχολούμενες με τη μεταποίηση και την εμπορία των ζώων αυτών.

33. Προκειμένου να διευκολύνεται η διαχείριση της εν λόγω κρατικής ενίσχυσης, η καταβολή της είναι δυνατόν να πραγματοποιείται σε επιχειρήσεις του οικονομικού χώρου που ασχολούνται στα κατάντη σε σχέση με τον κάτοχο της εκμετάλλευσης, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες συνδεόμενες με την αποκομιδή ή/και την καταστροφή νεκρών στην εκμετάλλευση ζώων, υπό την προϋπόθεση ότι είναι δυνατόν να επιδειχθεί δεόντως ότι στον κάτοχο της εκμετάλλευσης περιέρχεται στο ακέραιο το ποσό της κρατικής ενίσχυσης.

34. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η επιλογή του παρόχου τέτοιου είδους υπηρεσιών δεν αφήνεται ελεύθερα στον κάτοχο της εκμετάλλευσης, και εκτός αν επιδειχθεί ότι δεν υπάρχει παρά μόνο ένας πάροχος λόγω του είδους ή της νομικής βάσης για την παροχή δεδομένης υπηρεσίας, ο εν λόγω πάροχος πρέπει να επιλέγεται και να αμείβεται σύμφωνα με τις αρχές της αγοράς, χωρίς διακριτική μεταχείριση, εφόσον απαιτείται με διαδικασίες δημοπράτησης σύμφωνες με την κοινοτική νομοθεσία και οπωσδήποτε με επαρκή δημοσιότητα, προκειμένου να είναι δυνατόν η αγορά υπηρεσιών να ανοιχθεί στον ανταγωνισμό και να είναι δυνατός ο έλεγχος της αμεροληψίας των κανόνων δημοπράτησης.

35. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες νεκρά στην επιχείρηση ζώα συνδέονται άμεσα με μέτρα διατήρησης, π.χ. όταν επιτρέπεται η διατροφή ειδών που διατρέχουν κίνδυνο εξαφάνισης ή προστατευόμενων ειδών νεκροβόρων πτηνών με νεκρά στην επιχείρηση ζώα σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλίζονται οι στόχοι της διατήρησης.

36. Για λόγους διαφάνειας, η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ασθενούντα θανατώνονται για λόγους δημόσιας ασφάλειας, θα εξακολουθήσει να εξετάζεται και να επιτρέπεται η αποζημίωση για τον κάτοχο εκμετάλλευσης με βάση τις διατάξεις του κεφαλαίου 11.4 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις. Όσον αφορά τις ΜΣΕ, το άρθρο 13 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 999/2001 ορίζει ότι "οι ιδιοκτήτες αποζημιώνονται αμελλητί για την απώλεια των ζώων που θανατώνονται ή τα προϊόντα ζωικής προέλευσης που καταστρέφονται κατά το άρθρο 12 παράγραφος 2 και παράγραφος 1 στοιχεία α) και γ) του παρόντος άρθρου".

V. ΣΦΑΓΕΙΟΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ

A. Ανάλυση

37. Προκειμένου να καθορίσει τη μελλοντική της πολιτική, η Επιτροπή έχει λάβει ιδιαιτέρως υπόψη της τα ακόλουθα:

α) Η αποκομιδή και η καταστροφή σφαγειοαπορριμμάτων αποτελεί μείζονα συντελεστή κόστους για σφαγεία και εγκαταστάσεις κοπής (και τους πελάτες τους, εφόσον αυτοί επιβαρύνονται σχετικά).

β) Η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" καθιερώνει πρωτογενή ευθύνη των παραγωγών απορριμμάτων όσον αφορά την ενδεδειγμένη φροντίδα για την αποκομιδή τους, και την κάλυψη του αντίστοιχου κόστους.

γ) Η χορήγηση κρατικής ενίσχυσης για το σκοπό αυτό είναι δυνατόν να προκαλέσει σοβαρές στρεβλώσεις ανταγωνισμού.

δ) Φαίνεται ότι ο έλεγχος θα μπορούσε κανονικά να διασφαλίσει τον επιβαλλόμενο χειρισμό των σφαγειοαπορριμμάτων.

ε) Τα περισσότερα κράτη μέλη συμφωνούν ευρέως ότι οι δαπάνες για την αποκομιδή σφαγειοαπορριμμάτων πρέπει να αναλαμβάνονται από τις υπεύθυνες αντίστοιχα επιχειρήσεις.

στ) Κατόπιν τούτου φαίνεται σκόπιμο να αποκλειστεί σαφώς η κρατική ενίσχυση για τη δαπάνη διάθεσης σφαγειοαπορριμμάτων ή για άλλες λειτουργικές δαπάνες σφαγείων.

ζ) Όσον αφορά το κόστος διάθεσης ειδικών υλικών κινδύνου και παραγόμενων από αυτά ζωοτροφών με κρεατοστεάλευρα, η Επιτροπή έχει επιτρέψει σχετικές κρατικές ενισχύσεις έως 100 % για δύο περίπου έτη, ώστε ο τομέας να έχει τη δυνατότητα να υπολογίσει το κόστος αυτό και να το περιλάβει σταδιακά στις τιμές.

η) Ειδική λύση πρέπει να προβλέπεται για ειδικά υλικά κινδύνου και κρεατοστεάλευρα που έχουν παραχθεί πριν τεθούν σε εφαρμογή οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές και των οποίων μέχρι τώρα δεν ήταν δυνατή η διάθεση λόγω έλλειψης σχετικών εγκαταστάσεων.

θ) Ενίσχυση όσον αφορά το κόστος ασφαλούς και κατάλληλης αποθεματοποίησης (αλλά όχι της καταστροφής) ειδικών υλικών κινδύνου θα ήταν δυνατόν να θεωρηθεί αποδεκτή, μέχρις ότου γίνει διαθέσιμη επαρκής δυναμικότητα για καταστροφή.

B. Μελλοντική πολιτική για τα σφαγειοαπορρίμματα

38. Στο πλαίσιο εφαρμογής των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών, η Επιτροπή δεν θα εγκρίνει κρατικές ενισχύσεις για το κόστος της διάθεσης σφαγειοαπορριμμάτων παραγόμενων μετά τη θέση σε εφαρμογή των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών.

39. Κατ' εξαίρεση και προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στον τομέα του κρέατος να ενσωματώσει σταδιακά το υψηλότερο κόστος λόγω της εισαγωγής της νομοθεσίας για τις ΜΣΕ, η Επιτροπή θα εγκρίνει κρατικές ενισχύσεις μέχρι 50 % όσον αφορά το κόστος που προκαλείται για την ασφαλή διάθεση ειδικών υλικών κινδύνου και κρεατοστεαλεύρων χωρίς περαιτέρω εμπορική χρήση, παραγωγής έτους 2003.

40. Για τον ίδιο λόγο, η Επιτροπή θα επιτρέπει κρατική ενίσχυση μέχρι 100 % για τη διάθεση ειδικών υλικών κινδύνου και κρεατοστεαλεύρων χωρίς περαιτέρω εμπορική χρήση παραγόμενων μέχρις ότου τεθούν σε εφαρμογή οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές.

41. Επιπλέον, και προκειμένου να μειωθούν οι κίνδυνοι επισφαλούς αποθεματοποίησης τέτοιου είδους υλικών, η Επιτροπή θα επιτρέπει κρατική ενίσχυση μέχρι 100 % όσον αφορά το κόστος ασφαλούς και ενδεδειγμένης αποθήκευσης ειδικών υλικών κινδύνου και κρεατοστεαλεύρων που αναμένουν για ασφαλή διάθεση, έως το τέλος του έτους 2004. Έως τα μέσα του έτους 2004 η Επιτροπή θα επανεξετάσει κατά πόσο το μέτρο αυτό θα παραταθεί.

42. Για λόγους διαφάνειας, η Επιτροπή επιβεβαιώνει ότι η κρατική ενίσχυση για επενδύσεις αναλαμβανόμενες όσον αφορά τη διάθεση σφαγειοαπορριμμάτων θα εξετάζεται με βάση τους σχετικούς κανόνες που εφαρμόζονται για ενισχύσεις σε επενδύσεις, π.χ. κεφάλαιο 4 των κατευθυντήριων γραμμών για τη γεωργία. Όσον αφορά τις ΜΣΕ, το άρθρο 13 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 999/2001 ορίζει ότι: "Οι ιδιοκτήτες αποζημιώνονται αμελλητί για την απώλεια των ζώων που θανατώνονται ή τα προϊόντα ζωικής προέλευσης που καταστρέφονται κατά το άρθρο 12 παράγραφος 2 και παράγραφος 1 στοιχεία α) και γ) του παρόντος άρθρου".

VI. ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ

A. Εισαγωγή

43. Η Επιτροπή θα επιθυμούσε επίσης να διευκρινίσει τη θέση της όσον αφορά κρατικές ενισχύσεις οι οποίες είναι δυνατόν να έχουν χορηγηθεί παράνομα κατά το παρελθόν για την κάλυψη κόστους εξετάσεων για ΜΣΕ και ΣΕΒ ή για τη διάθεση ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση και σφαγειοαπορριμμάτων υπό την έννοια των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών.

44. Με την επιφύλαξη των σημείων 45, 46 και 47 των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών, παράνομη ενίσχυση κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 1 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999(5) θα αξιολογείται με βάση τους κανόνες και τις κατευθυντήριες γραμμές που ίσχυαν κατά το χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης.

B. Εξετάσεις για ΜΣΕ και ΣΕΒ

45. Όσον αφορά παράνομες κρατικές ενισχύσεις για την κάλυψη του κόστους εξετάσεων για ΜΣΕ και ΣΕΒ που έχουν χορηγηθεί έως τη θέση σε εφαρμογή των κατευθυντηρίων γραμμών του παρόντος, και με την επιφύλαξη της τήρησης των υπόλοιπων διατάξεων της κοινοτικής νομοθεσίας, η Επιτροπή θα αξιολογήσει το συμβιβάσιμο των ενισχύσεων αυτών προς τις διατάξεις του κεφαλαίου 11.4 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία και την πρακτική της από το 2001 και μετά, όσον αφορά την έγκριση τέτοιου είδους ενισχύσεων σε ποσοστό μέχρι 100 %.

Γ. Ζώα νεκρά στην εκμετάλλευση

46. Όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για ζώα νεκρά στην εκμετάλλευση, η Επιτροπή μέχρι τώρα δεν έχει καθορίσει σαφώς την πολιτική της, ιδίως για τη σχέση μεταξύ κανόνων για την καταπολέμηση ασθενειών, όπως ορίζεται στο κεφάλαιο 11.4 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία που επιτρέπουν κρατική ενίσχυση μέχρι 100 %, αφενός, και της εφαρμογής της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει" και των κανόνων για ενίσχυση στην επεξεργασία απορριμμάτων αφετέρου. Κατόπιν τούτου, όσον αφορά τις παράνομες κρατικές ενισχύσεις για την κάλυψη του κόστους της αποκομιδής και της καταστροφής ζώων νεκρών στην εκμετάλλευση που έχουν χορηγηθεί στο επίπεδο παραγωγής, επεξεργασίας και εμπορίας ζώων μέχρις ότου τεθούν σε εφαρμογή οι κατευθυντήριες γραμμές του παρόντος, και με την επιφύλαξη της τήρησης άλλων διατάξεων της κοινοτικής νομοθεσίας, η Επιτροπή θα επιτρέπει κρατικές ενισχύσεις μέχρι 100 % για την κάλυψη του κόστους αυτού.

Δ. Σφαγειοαπορρίμματα

47. Όσον αφορά την κρατική ενίσχυση για σφαγειοαπορρίμματα, από την Επιτροπή έχει ληφθεί από τον Ιανουάριο του 2001 σειρά μεμονωμένων αποφάσεων με τις οποίες επιτρέπεται κρατική ενίσχυση μέχρι 100 % για το κόστος διάθεσης ειδικών υλικών κινδύνου, κρεατοστεαλεύρων και ζωοτροφών που περιέχουν τέτοιου είδους προϊόντα, τα οποία έπρεπε να είχαν διατεθεί λόγω της πρόσφατα εισαχθείσας κοινοτικής νομοθεσίας σχετικά με τις ΜΣΕ. Οι εν λόγω αποφάσεις έχουν βασιστεί ειδικά στο σημείο 11.4 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία, λαμβανομένου υπόψη του βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα των ενισχύσεων αυτών και της ανάγκης τήρησης της αρχής "ο ρυπαίνων πληρώνει" μακροπρόθεσμα. Κατ' εξαίρεση η Επιτροπή έχει αποδεχθεί ότι οι κρατικές ενισχύσεις του είδους αυτού χορηγούνται και σε επιχειρήσεις άλλες από τις δραστηριοποιούμενες στην παραγωγή ζώντων ζώων, παραδείγματος χάρη σφαγεία. Για παράνομες ενισχύσεις που έχουν χορηγηθεί έως το τέλος του έτους 2002 για συγκρίσιμες δαπάνες σε σχέση με την πρόσφατα εισαχθείσα κοινοτική νομοθεσία για ΜΣΕ, και με την επιφύλαξη της τήρησης άλλων διατάξεων της κοινοτικής νομοθεσίας, η Επιτροπή θα εφαρμόζει τις ίδιες αρχές.

VII. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ

48. Κρατικές ενισχύσεις που εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης και οι οποίες πληρούν τα κριτήρια που περιέχονται στις κατευθυντήριες γραμμές του παρόντος είναι δυνατόν να υπαχθούν στην παρέκκλιση που προβλέπεται στο άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης, λόγω του ότι διευκολύνουν την ανάπτυξη του γεωργικού τομέα και δεν θίγουν τους όρους εμπορίας σε βαθμό που αντιβαίνει στο δημόσιο συμφέρον. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ενισχύσεις αυτές συμβάλλουν ιδιαίτερα στην προστασία της υγείας των ανθρώπων και των ζώων και στην προστασία του περιβάλλοντος.

VIII. ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

49. Κοινοποιήσεις και ετήσιες εκθέσεις πραγματοποιούνται όπως προβλέπουν οι κανόνες του σημείου 23 των κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία.

IX. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΜΕΤΡΑ

A. Εφαρμογή

50. Από την 1η Ιανουαρίου 2003 η Επιτροπή θα εφαρμόζει τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές σε νέες κρατικές ενισχύσεις, περιλαμβανόμενων κοινοποιήσεων από κράτη μέλη οι οποίες εκκρεμούν.

B. Προτάσεις για κατάλληλα μέτρα

51. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 88 παράγραφος 1 της συνθήκης, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τα υφιστάμενα καθεστώτα ενισχύσεων όσον αφορά κρατικές ενισχύσεις καλυπτόμενες από τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές ώστε να συμμορφωθούν προς αυτές έως τις 31 Δεκεμβρίου 2003 το αργότερο.

52. Τα κράτη μέλη καλούνται να επιβεβαιώσουν γραπτώς ότι αποδέχονται τις προτάσεις αυτές για τη λήψη μέτρων το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2003.

53. Σε περίπτωση που κάποιο κράτος μέλος παραλείψει να επιβεβαιώσει γραπτώς τη συμφωνία του πριν από την ανωτέρω ημερομηνία, η Επιτροπή θα εφαρμόσει τις διατάξεις του άρθρου 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 και, εάν είναι αναγκαίο, κινεί τις διαδικασίες που αναφέρονται στην εν λόγω διάταξη.

Γ. Περίοδος εφαρμογής

54. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013. Ύστερα από διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη, η Επιτροπή είναι δυνατόν να προβαίνει σε τροποποιήσεις τους πριν από την εν λόγω ημερομηνία, για σημαντικούς λόγους που άπτονται της πολιτικής ανταγωνισμού ή της γεωργικής πολιτικής ή πολιτικής για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων, ή προκειμένου να ληφθούν υπόψη άλλες κοινοτικές πολιτικές ή διεθνείς δεσμεύσεις.

(1) Βλέπε ειδικότερα τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 999/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για τη θέσπιση κανόνων πρόληψης, καταπολέμησης και εξάλειψης ορισμένων μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών (ΕΕ L 147 της 31.5.2001, σ. 1)· κανονισμός όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1494/2002 της Επιτροπής (ΕΕ L 225 της 22.8.2002, σ. 3).

(2) Διορθωτικό στην ΕΕ C 232 της 12.8.2000, σ. 17.

(3) ΕΕ L 273 της 10.10.2002, σ. 1.

(4) Όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις, βλέπε το σημείο 5 των "κατευθυντηρίων γραμμών για τη γεωργία" και τις "Κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στην περιβαλλοντική προστασία" (ΕΕ C 37 της 3.2.2001, σ. 3).

(5) Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου, της 22ας Μαρτίου 1999, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ (ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1).