61980J0272

Ελεύθερη κυκλοφορία τών εμπορευμάτων — Αποκλίσεις — Προστασία της υγείας τών προσώπων — Ρύθμιση περί εγκρίσεως κυκλοφορίας παρασιτοκτόνων — Προϋπόθεση εγκρίσεως κυκλοφορίας εισαγομένων προϊόντων , πού έχουν ήδη τύχει εγκρίσεως σ’ ενα άλλο Κράτος μέλος — Θεμιτό — Όρια

( Συνθήκη ΕΟΚ , άρθρα 30 καί 36 )

Κατά τό άρθρο 30 σέ συνδυασμό μέ τό άρθρο 36 τής συνθήκης ΕΟΚ δέν απαγορεύεται σ’ ενα Κράτος μέλος νά απαιτεί προηγουμένη έγκριση γιά τήν κυκλοφορία παρασιτοκτόνων , ακόμη κι άν τά προϊόντα αυτά έχουν ήδη τύχει εγκρίσεως σ’ άλλο Κράτος μέλος . Οι αρχές τού κράτους εισαγωγής δέν δικαιούνται πάντως νά απαιτούν , εφ’ οσον δέν παρίσταται ανάγκη , τεχνικές ή χημικές αναλύσεις ή εργαστηριακές εξετάσεις οταν οι ίδιες αυτες αναλύσεις καί εξετάσεις έχουν ήδη γίνει σ’ άλλο Κράτος μέλος , τά δέ αποτελέσματά τους ειναι στήν διάθεση αυτών τών αρχών , δύνανται δέ νά τούς δοθούν κατόπιν αιτήσεώς τους .

Τό Κράτος μέλος , στό οποίο τηρείται διαδικασία εγκρίσεως κυκλοφορίας μεριμνά ωστε νά μή προκαλούνται περιττά έξοδα ελέγχου , οταν τά αποτελέσματα τών ελέγχων πού διενεργήθησαν στό κράτος προελεύσεως πληρούν τίς προϋποθέσεις προστασίας τής υγείας πού υφίστανται στό κράτος εισαγωγής . Αντιθέτως , τό γεγονός απλώς καί μόνο οτι τά έξοδα αυτά επιβαρύνουν περισσότερο εναν επιχειρηματία , ο οποίος θέτει σέ κυκλοφορία ενα εγκεκριμένο προϊόν σέ μικρή ποσότητα , από ο,τι τόν ανταγωνιστή του , ο οποίος εμπορεύεται πολύ μεγαλύτερες ποσότητες αυτού τού προϊόντος , δέν δικαιολογεί τό συμπέρασμα οτι τά έξοδα αυτά συνιστούν αυθαίρετη δυσμενή διάκριση ή συγκεκαλυμμένο περιορισμό κατά τήν έννοια τού άρθρου 36 .

Στήν υπόθεση 272/80 ,

πού έχει ως αντικείμενο αίτηση τού Gerechtshof τής Χάγης ( 6ο τμήμα ) πρός τό Δικαστήριο , κατ’ εφαρμογή τού άρθρου 177 τής συνθήκης ΕΟΚ , στά πλαίσια της ενώπιον τού αιτούντος δικαστηρίου εκκρεμούς ποινικής δίκης κατά

FRANS-NEDERLANDSE MAATSCHAPPIJ VOOR BIOLOGISCHE PRODUCTEN BV , μέ εδρα τό Ρόττερνταμ , Oudorpweg 54 ,

περί εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως περί τής ερμηνείας τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ εν σχέσει πρός τό ολλανδικό Bestrijdingsmiddelenwet τού 1962 ,

1 Τό Gerechtshof τής Χάγης μέ απόφαση τής 29ης Οκτωβρίου 1980 , πού περιήλθε στό Δικαστήριο στίς 10 Δεκεμβρίου 1980 , υπέβαλε συμφώνως πρός τό άρθρο 177 τής συνθήκης ΕΟΚ ερώτημα περί τής ερμηνείας τών άρθρων 30 καί 36 τής συνθήκης ΕΟΚ , προκειμένου νά δυνηθεί νά κρίνει περί τού άν συμβιβάζεται η ολλανδική νομοθεσία περί εγκρίσεως κυκλοφορίας παρασιτοκτόνων μέ τό κοινοτικό δίκαιο .

2 Τό ερώτημα αυτό ανέκυψε σέ δίκη επί εφέσεως κατά τής εις πρώτο βαθμό καταδίκης σέ πρόστιμο τής Frans-Nederlandse Maatschappij voor Biologische Producten BV , λόγω παραβάσεως τού άρθρου 2 παράγραφος 1 τού «Bestrijdingsmiddelenwet» ( νόμου περί παρασιτοκτόνων ) τού 1962 , κατά τόν οποίο απαγορεύεται η πώληση , αποθήκευση ή χρήση παρασιτοκτόνου , τό οποίο δέν έχει τύχει εγκρίσεως βάσει τού νόμου .

3 Η ενδιαφερομένη επιχείρηση ειχε εισαγάγει , πωλήσει ή παραδώσει στίς Κάτω Χώρες ορισμένη ποσότητα ενός παρασιτοκτόνου μέ τήν ονομασία Fumicot Fumispore , τό οποίο ως ενεργός ουσία περιείχε ενα δηλητηριώδες προϊόν , τό Parahydroxyphenyl-Salizylamide . Τό παρασιτοκτόνο αυτό ειχε νομίμως τεθεί σέ κυκλοφορία στήν Γαλλία , δέν ειχε ομως λάβει στίς Κάτω Χώρες τήν απαραίτητη κατά τόν ανωτέρω νόμο έγκριση .

4 Τό ισχύον στίς Κάτω Χώρες σύστημα περί εγκρίσεως κυκλοφορίας εθεσπίσθη γιά τήν προστασία τής δημοσίας υγείας μέ τόν νόμο τού 1962 . Κατά τό σύστημα αυτό απαγορεύεται κατ’ αρχήν η χρήση τέτοιων προϊόντων χωρίς προηγουμένη άδεια . Οι απαιτούμενες προϋποθέσεις γιά τήν άδεια αφορούν τήν σύνθεση , τήν δραστικότητα καί τό αβλαβές αυτών τών προϊόντων , καθώς καί τίς οδηγίες χρήσεως πού πρέπει νά έχουν επισυναφθεί στήν συσκευασία . Τά έξοδα τής εργαστηριακής εξετάσεως έφερε , βάσει τών διατάξεων πού ίσχυαν κατά τόν χρόνο τών ενδίκων περιστατικών , ο αιτών .

5 Η ενδιαφερομένη επιχείρηση ισχυρίσθη οτι τό σύστημα αυτό αντιβαίνει πρός τίς διατάξεις τού κοινοτικού δικαίου , σύμφωνα μέ τίς οποίες απαγορεύονται ποσοτικοί περιορισμοί επί τών εισαγωγών καί μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος . Συνεπώς , δέν ηδύνατο νά αποτελέσει νόμιμο έρεισμα γιά τήν ποινική δίωξη πού ησκήθη εναντίον της .

6 Γιά νά δυνηθεί νά κρίνει επ’ αυτής τής ενστάσεως , τό Gerechtshof υπέβαλε στό Δικαστήριο τό ακόλουθο ερώτημα :

«Συμβιβάζεται τό σύστημα τού Bestrijdingsmiddelenwet τού 1962 μέ τό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , καθ’ οσον ο νόμος αυτός απαγορεύει τήν ελεύθερη εμπορία στίς Κάτω Χώρες προϊόντος άλλου Κράτους μέλους , τό οποίο έχει εκεί διατεθεί νομίμως στό εμπόριο καί συγκεντρώνει εκεί τίς νόμιμες προϋποθέσεις , οι οποίες εξυπηρετούν τίς ίδιες επιταγές προστασίας τής δημοσίας υγείας , οπως τό Bestrijdingsmiddelenwet τού 1962;»

7 Η Επιτροπή ισχυρίζεται οτι εφ’ οσον δέν έχει επιτευχθεί επί κοινοτικού επιπέδου αναγνώριση τών εγκρίσεων κυκλοφορίας παρασιτοκτόνων , τά Κράτη μέλη ειναι ελεύθερα νά απαγορεύουν πρός τό συμφέρον τής δημοσίας υγείας τήν εισαγωγή καί διάθεση στό εμπόριο προϊόντων , τά οποία προέρχονται από ενα άλλο Κράτος μέλος , στό οποίο ειχαν τεθεί νομίμως σέ κυκλοφορία .

8 Η δανική , η ιταλική , η ολλανδική καί η βρετανική κυβέρνηση υπογραμμίζουν τούς κινδύνους πού δύναται γενικώς νά προκαλέσουν τά προϊόντα αυτά γιά τήν υγεία καί τό περιβάλλον καί επικαλούνται τίς ιδιορρυθμίες τών ελέγχων , πού οφείλονται ιδίως στίς διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες . Χωρίς νά αρνούνται οτι τέτοιες εθνικές ρυθμίσεις δύνανται νά θίγουν τό ενδοκοινοτικό εμπόριο , οι τέσσερις κυβερνήσεις στηρίζουν τήν νομιμότητα αυτού τού είδους τών ρυθμίσεων στήν εξαίρεση τού άρθρου 36 τής συνθήκης ΕΟΚ , στό οποίο τονίζεται η ανάγκη προστασίας τής δημοσίας υγείας .

9 Τό Δικαστήριο δέν δύναται βεβαίως νά κρίνει στά πλαίσια μιάς δίκης , η οποία εισήχθη βάσει τού άρθρου 177 τής συνθήκης ΕΟΚ , περί τού άν συμβιβάζονται οι εσωτερικοί κανόνες δικαίου μέ τίς διατάξεις τού κοινοτικού δικαίου . Δύναται ομως νά παράσχει στό παραπέμπον δικαστήριο ολα τά στοιχεία γιά τήν ερμηνεία τού κοινοτικού δικαίου , τά οποία θά διευκολύνουν αυτό τό δικαστήριο νά κρίνει άν συμβιβάζονται οι ανωτέρω κανόνες μέ τήν οικεία κοινοτική διάταξη . Συνεπώς , πρέπει νά ληφθεί τό προδικαστικό ερώτημα ως αφορών κυρίως τό άν καί μέχρι ποίου σημείου τό σύστημα καί οι λεπτομέρειες χορηγήσεως εγκρίσεως κυκλοφορίας παρασιτοκτόνων δικαιολογούνται εν όψει τών άρθρων 30 καί 36 τής συνθήκης ΕΟΚ .

10 Άν καί στό προδικαστικό ερώτημα πρόκειται μόνο γιά τήν ερμηνεία τού άρθρου 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , πρέπει πράγματι κατά τήν απάντηση σ’ αυτό τό ερώτημα νά ληφθεί υπ’ όψη η σχέση πού υπάρχει μεταξύ τού γενικού κανόνος πού διατυπώνεται σ’ αυτό τό άρθρο καί τής εξαιρέσεως πού προβλέπεται στό άρθρο 36 τής συνθήκης ΕΟΚ .

11 Σύμφωνα μέ τό άρθρο 30 τής συνθήκης ΕΟΚ , απαγορεύονται ποσοτικοί περιορισμοί επί τών εισαγωγών , καθώς καί κάθε μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος μεταξύ τών Κρατών μελών . Ο γενικός ομως αυτός κανόνας παραπέμπει ιδίως στό άρθρο 36 , κατά τό οποίο οι διατάξεις τών άρθρων 30 εως καί 34 δέν αντιτίθενται στίς απαγορεύσεις ή στούς περιορισμούς εισαγωγών , πού δικαιολογούνται , μεταξύ άλλων , από λόγους «προστασίας τής υγείας καί τής ζωής τών ανθρώπων καί τών ζώων ή προφυλάξεως τών φυτών» . Στό άρθρο 36 εδά- φιο 2 αναφέρεται πάντως οτι «οι απαγορεύσεις ή οι περιορισμοί αυτοί δέν δύνα- νται . . . νά αποτελούν ούτε μέσο αυθαιρέτων διακρίσεων ούτε συγκεκαλυμ- μένο περιορισμό στό εμπόριο μεταξύ τών Κρατών μελών» .

12 Κατά τόν χρόνο τών ενδίκων περιστατικών δέν υπήρχαν κοινές ή εναρμονισμένες διατάξεις περί παραγωγής καί διαθέσεως στό εμπόριο παρασιτοκτόνων . Ελλείψει εναρμονίσεως εναπέκειτο συνεπώς στά Κράτη μέλη νά αποφασίζουν , σέ ποιά έκταση προετίθεντο νά εξασφαλίζουν τήν προστασία τής υγείας καί τής ζωής τών ανθρώπων , ιδίως δέ πόσο αυστηροί έπρεπε νά ειναι οι έλεγχοι πού θά διενεργούντο ( απόφαση τής 20ής Μα ΐου 1976 στήν υπόθεση 104/75 De Peijper , Jurispr . 1976 , σ . 613 , 635 ). Πάντως , ώφειλαν εν προκειμένω νά έχουν υπ’ όψη οτι τά μέτρα τους έπρεπε νά ευρίσκονται εντός τών ορίων πού χαράσσει η συνθήκη .

13 Η επίδικη εθνική ρύθμιση αποβλέπει αναμφιβόλως στήν προστασία τής δημοσίας υγείας . Συνεπώς , εμπίπτει στήν εξαίρεση τού άρθρου 36 . Επομένως , γιά τά μέτρα ελέγχου πού εφηρμόσθησαν από τίς ολλανδικές αρχές , ιδίως στά πλαίσια τής εγκρίσεως κυκλοφορίας τού προϊόντος , δέν δύνανται κατ’ αρχήν νά προβληθούν αντιρρήσεις . Η διαπίστωση αυτή αφήνει πάντως ανοικτό τό ζήτημα , μήπως οι διατυπώσεις εγκρίσεως , πού αναφέρει τό εθνικό δικαστήριο , συνιστούν ενδεχομένως συγκεκαλυμμένο περιορισμό τού εμπορίου μεταξύ τών Κρατών μελών κατά τήν έννοια τού άρθρου 36 εδάφιο 2 . Εν προκειμένω , πρέπει νά ληφθεί υπ’ όψη , αφ’ ενός τό επικίνδυνο τού προϊόντος καί , αφ’ ετέρου , τό γεγονός οτι ως πρός τό προϊόν αυτό ειχε ήδη ακολουθηθεί η διαδικασία εγκρίσεως στό Κράτος μέλος , στό οποίο ειχε τεθεί νομίμως σέ κυκλοφορία .

14 Ακόμη καί άν ενα Κράτος μέλος ειναι ελεύθερο νά υποβάλει εκ νέου ενα προϊόν , οπως τό εν λόγω , τό οποίο έχει ήδη τύχει εγκρίσεως κυκλοφορίας σέ ενα άλλο Κράτος μέλος , σέ διαδικασία ελέγχου καί εγκρίσεως , υποχρεούνται πάντως οι αρχές τών Κρατών μελών νά συμβάλλουν στήν χαλάρωση τών ελέγχων τού ενδοκοινοτικού εμπορίου . Συνεπώς , δέν πρέπει , χωρίς νά παρίσταται ανάγκη , νά απαιτούν τεχνικές ή χημικές αναλύσεις ή εργαστηριακές εξετάσεις οταν οι ίδιες αναλύσεις καί εξετάσεις έχουν ήδη γίνει σέ άλλο Κράτος μέλος , τά δέ αποτελέσματά τους ευρίσκονται στήν διάθεση τών αρχών αυτών ή δύνανται κατόπιν αιτήσεώς τους νά τούς παρασχεθούν .

15 Γιά τούς ίδιους λόγους πρέπει τό Κράτος μέλος , στό οποίο τηρείται διαδικασία εγκρίσεως κυκλοφορίας νά μεριμνά ωστε νά μή προκαλούνται περιττά έξοδα ελέγχου , οταν τά αποτελέσματα τών ελέγχων πού διενηργήθησαν στό κράτος προελεύσεως πληρούν τίς προϋποθέσεις προστασίας τής υγείας πού υφίστανται στό κράτος εισαγωγής . Αντιθέτως , τό γεγονός απλώς καί μόνο οτι τά έξοδα αυτά επιβαρύνουν περισσότερο εναν επιχειρηματία ο οποίος θέτει σέ κυκλοφορία ενα εγκεκριμένο προϊόν σέ μικρή ποσότητα , από ο,τι τόν ανταγωνιστή του , ο οποίος εμπορεύεται μεγαλύτερες ποσότητες αυτού τού προϊόντος , δέν δικαιολογεί τό συμπέρασμα οτι τά έξοδα αυτά συνιστούν αυθαίρετη δυσμενή διάκριση ή συγκεκαλυμμένο περιορισμό κατά τήν έννοια τού άρθρου 36 .

16 Συνεπώς , στό προδικαστικό ερώτημα προσήκει η απάντηση οτι δέν απαγορεύεται σέ ενα Κράτος μέλος , βάσει τού άρθρου 30 σέ συνδυασμό μέ τό άρθρο 36 τής συνθήκης ΕΟΚ , νά απαιτεί προηγουμένη έγκριση γιά τήν κυκλοφορία παρασιτοκτόνου , ακόμη καί άν τό προϊόν αυτό έχει ήδη τύχει εγκρίσεως σέ άλλο Κράτος μέλος . Οι αρχές τού κράτους εισαγωγής δέν δικαιούνται πάντως , εφ’ οσον δέν παρίσταται ανάγκη , νά απαιτούν τεχνικές ή χημικές αναλύσεις ή εργαστηριακές εξετάσεις , οταν οι ίδιες αναλύσεις καί εξετάσεις έχουν ήδη διενεργηθεί σέ άλλο Κράτος μέλος καί τά αποτελέσματά τους ευρίσκονται στήν διάθεση τών αρχών αυτών ή δύνανται νά τούς παρασχεθούν κατόπιν αιτήσεως .

17 Εναπόκειται στά εθνικά δικαστήρια νά ελέγχουν υπό τό φώς τών ανωτέρω συλλογισμών άν καί μέχρι ποίου σημείου οι προβλεπόμενες από τό εσωτερικό δίκαιο διατυπώσεις εγκρίσεως δικαιολογούνται βάσει τού άρθρου 36 .

Επί τών δικαστικών εξόδων

18 Τά έξοδα στά οποία υπεβλήθησαν η δανική κυβέρνηση , η ιταλική κυβέρνηση , η ολλανδική κυβέρνηση , η κυβέρνηση τού Ηνωμένου Βασιλείου , καθώς καί η Επιτροπή τών Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων , οι οποίες υπέβαλαν παρατηρήσεις ενώπιον τού Δικαστηρίου , δέν αποδίδονται . Δεδομένου οτι η παρούσα διαδικασία έχει ως πρός τούς διαδίκους τής κυρίας δίκης τόν χαρακτήρα παρεμπίπτοντος , πού ανέκυψε ενώπιον τού εθνικού δικαστηρίου , σ’ αυτό εναπόκειται νά αποφανθεί επί τών δικαστικών εξόδων .

Διά ταύτα

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

κρίνοντας επί τού ερωτήματος πού τού υπέβαλε τό Gerechtshof τής Χάγης , μέ απόφαση τής 29ης Οκτωβρίου 1980 , πού περιήλθε στήν γραμματεία τού Δικαστηρίου στίς 10 Δεκεμβρίου 1980 , αποφαίνεται :

Κατά τό άρθρο 30 σέ συνδυασμό μέ τό άρθρο 36 τής συνθήκης ΕΟΚ δέν απαγορεύεται σ’ ενα Κράτος μέλος νά απαιτεί προηγουμένη έγκριση γιά τήν κυκλοφορία παρασιτοκτόνων , ακόμη καί άν τά προϊόντα αυτά έχουν ήδη τύχει εγκρίσεως σέ άλλο Κράτος μέλος . Οι αρχές τού κράτους εισαγωγής δέν δικαιούνται πάντως νά απαιτούν , εφ’ οσον δέν παρίσταται ανάγκη , τεχνικές ή χημικές αναλύσεις ή εργαστηριακές εξετάσεις οταν οι ίδιες αυτές αναλύσεις καί εξετάσεις έχουν ήδη γίνει σέ άλλο Κράτος μέλος , τά δέ αποτελέσματά τους ειναι στήν διάθεση αυτών τών αρχών ή δύνανται νά τούς δοθούν κατόπιν αιτήσεώς τους .