Κοινωνική και οικονομική ένταξη των Ρομά

Η παρούσα σύσταση του Συμβουλίου ενισχύει το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) του 2011 για την ένταξη των Ρομά με ένα μη δεσμευτικό νομικό μέσο που αποσκοπεί στην επιτάχυνση της προόδου, παρέχοντας καθοδήγηση και επικεντρώνοντας την προσοχή των χωρών της ΕΕ σε σειρά συγκεκριμένων μέτρων που είναι κρίσιμα για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των στρατηγικών.

ΠΡΑΞΗ

Σύσταση του Συμβουλίου της 9ης Δεκεμβρίου 2013 για αποτελεσματικά μέτρα ένταξης των Ρομά στα κράτη μέλη (Επίσημη Εφημερίδα C 378 της 24ης Δεκεμβρίου 2013, σ. 1-7)

ΣΥΝΟΨΗ

Η παρούσα σύσταση του Συμβουλίου ενισχύει το πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) του 2011 για την ένταξη των Ρομά με ένα μη δεσμευτικό νομικό μέσο που αποσκοπεί στην επιτάχυνση της προόδου, παρέχοντας καθοδήγηση και επικεντρώνοντας την προσοχή των χωρών της ΕΕ σε σειρά συγκεκριμένων μέτρων που είναι κρίσιμα για την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των στρατηγικών.

ΒΑΣΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Η σύσταση καλύπτει τα ακόλουθα ζητήματα καίριας σημασίας:

• συγκεκριμένη στοχευμένη δράση για την ενίσχυση της ένταξης των Ρομά στην εκπαίδευση, την υγεία και τη στέγαση (με πλήρη σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας και χωρίς να υπάρχει αλληλοεπικάλυψη με την υπάρχουσα νομοθεσία της ΕΕ)·
• γενικές αρχές εξασφάλισης της διαφάνειας και κατάλληλη κατανομή κονδυλίων (όχι μόνο της ΕΕ αλλά και εθνικά και τοπικά κονδύλια) για την ένταξη των Ρομά·
• ουσιώδη οριζόντια και διαρθρωτικά μέτρα, όπως καταπολέμηση των διακρίσεων και προστασία των παιδιών και των γυναικών Ρομά· υιοθέτηση μιας προσέγγισης κοινωνικών επενδύσεων· χειραφέτηση των Ρομά· μετουσίωση εθνικών δεσμεύσεων σε τοπική δράση, μέσω της ενίσχυσης της συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών· παρακολούθηση του αντίκτυπου των πολιτικών· λήψη υπόψη των εργασιών των «φορέων ισότητας», ενισχύοντας τα εθνικά σημεία επαφής για τους Ρομά και αναπτύσσοντας διακρατική συνεργασία.

Στον τομέα της εκπαίδευσης, η σύσταση του Συμβουλίου καλεί τις χώρες της ΕΕ να εξασφαλίσουν την πλήρη πρόσβαση των Ρομά σε ποιοτική γενική εκπαίδευση και να μειώσουν την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου στο σύνολο της εκπαίδευσης. Αυτό είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για την πρωτοβάθμια όσο και για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς επίσης και για τις επαγγελματικές κατευθύνσεις. Η σύσταση προσδιορίζει ευρύ φάσμα δράσεων που μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση, εάν σχεδιαστούν και εφαρμοστούν με επιμέλεια.

Στον τομέα της απασχόλησης, η σύσταση του Συμβουλίου υπογραμμίζει τη σημασία διασφάλισης της ίσης μεταχείρισης και της μείωσης του χάσματος μεταξύ των Ρομά και άλλων εργαζομένων, με σκοπό να βελτιωθεί η κατάσταση των Ρομά. Εκτός από στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως ειδικές και εξατομικευμένες υπηρεσίες για άτομα που αναζητούν εργασία, η απόδοση σημασίας στις ανάγκες των Ρομά στις γενικές πολιτικές θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές αλλαγές.

Στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, η σύσταση αποσκοπεί να παρέχει πρακτική καθοδήγηση που αφορά θέματα από τη διασφάλιση της βασικής ασφαλιστικής κάλυψης, τον οικογενειακό προγραμματισμό έως τα δωρεάν προγράμματα εμβολιασμού για τις πιο περιθωριοποιημένες ομάδες.

Στον τομέα της στέγασης, η σύσταση εφιστά την προσοχή στην ολοκληρωμένη προσέγγιση, στην κατάργηση της χωροθετικής απομόνωσης και την προώθηση της πρόσβασης χωρίς διακρίσεις σε κοινωνική στέγη. Επίσης, η σύσταση εφιστά την προσοχή των χωρών της ΕΕ στην τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των κοινοτήτων και στις εδαφικές επενδύσεις που στηρίζονται και με χρηματοδότηση της ΕΕ.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, η σύσταση υπογραμμίζει την ανάγκη παροχής επαρκούς χρηματοδότησης για εθνικές και τοπικές στρατηγικές και σχέδια δράσης.

Όσον αφορά τα οριζόντια ζητήματα, όπως η απαγόρευση των διακρίσεων, η προστασία των παιδιών και των γυναικών Ρομά, η μείωση της φτώχειας και η κοινωνική ένταξη και χειραφέτηση, η σύσταση του Συμβουλίου υπογραμμίζει τη σημασία της επιτόπου έμπρακτης εφαρμογής τής οδηγίας για τη φυλετική ισότητα (2000/43/ΕΚ) και καλεί τις χώρες της ΕΕ να χρησιμοποιούν τη συναφή νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ως επιπρόσθετη αναφορά για τον εντοπισμό των παράνομων διατάξεων και πρακτικών.

Ο σεβασμός των δικαιωμάτων των Ρομά συνδέεται άρρηκτα με την αποτελεσματική καταπολέμηση της παιδικής εργασίας, την επαιτεία με εμπλοκή παιδιών, την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας για τους γάμους ανηλίκων, την καταπολέμηση των καταναγκαστικών γάμων και τη χειραφέτηση των Ρομά ώστε να μπορούν να αναλάβουν τον ρόλο τους ως ενεργοί πολίτες μιας χώρας.

Οι γενικές πολιτικές θα πρέπει επίσης να διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην καταπολέμηση της φτώχειας και της κοινωνικής ένταξης των Ρομά. Σε αυτό το πλαίσιο, η σύσταση κάνει έκκληση για επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και τις πολιτικές κοινωνικής συνοχής, καθώς επίσης και για σύνδεση της ένταξης των Ρομά με τα εθνικά μεταρρυθμιστικά προγράμματα στις χώρες με μεγάλο πληθυσμό Ρομά.

Η σύσταση αναλύει περαιτέρω την πρόοδο που απαιτείται για την εδραίωση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διαρθρωτικών μέτρων για την ένταξη των Ρομά, όπως της παρακολούθησης και της αξιολόγησης των πολιτικών, της τοπικής δράσης, της ενίσχυσης των φορέων που είναι αρμόδιοι για την προώθηση της ίσης μεταχείρισης καθώς και του ρόλου των εθνικών σημείων επαφής για τους Ρομά, και της αύξησης της διακρατικής συνεργασίας. Επίσης, παρέχει πρακτική καθοδήγηση για τον τρόπο με τον οποίον μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα πρόοδος σε αυτά τα θέματα.

Καθώς σκοπός της παρούσας σύστασης είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των μέτρων ένταξης των Ρομά στις χώρες της ΕΕ, κάτι που, με άλλα λόγια, παρέχει στήριξη στην επιτυχή εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά, η υποβολή εκθέσεων θα συνδέεται επίσης πολύ στενά με το πλαίσιο της ΕΕ.

Οι πληροφορίες που παρέχονται από τις χώρες της ΕΕ και αφορούν μέτρα που έχουν εγκριθεί σύμφωνα με την παρούσα σύσταση, θα τροφοδοτούν τις ετήσιες εκθέσεις της Επιτροπής για την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Η κοινότητα των Ρομά είναι η μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα στην Ευρώπη. Η Επιτροπή προτείνει τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μέσων που στοχεύουν στην κοινωνικοοικονομική ένταξη των Ρομά μέσα από μακροπρόθεσμη προσέγγιση και πολυτομεακές δράσεις (εκπαίδευση, απασχόληση, υγεία, στέγαση κ.λπ.).

Τα τελευταία χρόνια η ΕΕ έχει αναλάβει ισχυρό ηγετικό πολιτικό ρόλο προς τις χώρες της ΕΕ όσον αφορά την ένταξη των Ρομά και κατάφερε να κρατήσει το θέμα της ένταξης των Ρομά σταθερά στην ημερήσια διάταξη τόσο της ΕΕ όσο και των χωρών της.

Το 2011, οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύτηκαν με το «Πλαίσιο της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά». Όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν, ως εκ τούτου, αναπτύξει τις δικές τους στρατηγικές ένταξης των Ρομά, προσαρμοσμένες στις ανάγκες του πληθυσμού των Ρομά στη χώρα τους. Επίσης, θεσπίστηκε μηχανισμός ετήσιας υποβολής εκθέσεων για την αξιολόγηση της προόδου επιτόπου. Επιπλέον, η ΕΕ έχει συνδέσει την ένταξη των Ρομά με την ευρύτερη αναπτυξιακή ατζέντα της, τη στρατηγική«Ευρώπη 2020» . Στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», από το 2012, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εκδώσει ειδικές ανά χώρα συστάσεις για την ένταξη των Ρομά στις χώρες της ΕΕ που διαθέτουν ευμεγέθη πληθυσμό Ρομά. Τέλος, η ΕΕ έχει καταφέρει να ενισχύσει τη χρηματοδοτική στήριξή της για την ένταξη των Ρομά όχι μόνο στις 28 χώρες της ΕΕ (1), αλλά επίσης και στις χώρες της διεύρυνσης στις οποίες η προώθηση της ένταξης των Ρομά παραμένει βασική προτεραιότητα δυνάμει της ανακοίνωσης Στρατηγική διεύρυνσης και κυριότερες προκλήσεις της Επιτροπής.

Ωστόσο, αποτελεί πρωταρχική ευθύνη των χωρών της ΕΕ να αλλάξουν την κατάσταση των περιθωριοποιημένων πληθυσμών, συνεπώς οι δράσεις για τη στήριξη των Ρομά εναπόκεινται κατά κύριο λόγο στις ίδιες τις χώρες.

Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι μέσα από πολιτική δέσμευση στο υψηλότερο επίπεδο σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Σε επίπεδο ΕΕ, η σύσταση του Συμβουλίου για αποτελεσματικά μέτρα ένταξης των Ρομά, που εγκρίθηκε ομόφωνα στις 9 Δεκεμβρίου 2013, αποτέλεσε πολύ σημαντικό βήμα στη διαδικασία βελτίωσης της ένταξης των Ρομά. Η εν λόγω σύσταση προσέθεσε ένα νέο μέσο στο νομικό και πολιτικό τοπίο, κυρίως όμως αποτέλεσε μια ισχυρή και κοινή πολιτική δέσμευση όλων των χωρών της ΕΕ για την ενίσχυση των προσπαθειών τους προκειμένου να επιτευχθούν πραγματικές βελτιώσεις.

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται από τη Γενική Διεύθυνση Δικαιοσύνης και Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΕΕ και τους Ρομά και τη νομοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Η κοινωνική και οικονομική ένταξη των Ρομ στην Ευρώπη [COM(2010) 133 τελικό της 7ης Απριλίου 2010]

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Έκθεση σχετικά με την υλοποίηση του Πλαισίου της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά [COM(2014) 209 final της 2ας Απριλίου 2014]

Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει το έγγραφο: Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Έκθεση σχετικά με την υλοποίηση του Πλαισίου της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά [COM(2014) 121 final της 2ας Απριλίου 2014]

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Βήματα προόδου στην υλοποίηση των εθνικών στρατηγικών για την ένταξη των Ρομά [COM(2013) 454 final της 26ης Ιουνίου 2013]

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - Στρατηγική διεύρυνσης και κυριότερες προκλήσεις 2013-2014 [COM(2013) 700 final της 16ης Οκτωβρίου 2013]

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Εθνικές στρατηγικές για την ένταξη των Ρομά: ένα πρώτο βήμα προς την εφαρμογή του πλαισίου της ΕΕ [COM(2012) 226 final της 21ης Μαΐου 2012]

Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει το έγγραφο: Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Εθνικές στρατηγικές για την ένταξη των Ρομά: ένα πρώτο βήμα προς την εφαρμογή του πλαισίου της ΕΕ [SWD(2012) 133 final της 21ης Μαΐου 2012]

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Πλαίσιο της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά μέχρι το 2020 [COM(2011) 173 τελικό της 5ης Απριλίου 2011]

τελευταία ενημέρωση 16.06.2015

---

(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.