Κοινή ονοματολογία των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS)

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS)

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

• Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 θεσπίζει κανόνες για τη διαχείριση της ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS), ένα ιεραρχικό σύστημα το οποίο υποδιαιρεί την οικονομική επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σε γεωγραφικό επίπεδο με σκοπό τη συλλογή, την ανάπτυξη και την εναρμόνιση των ευρωπαϊκών περιφερειακών στατιστικών, αξιολογεί το επίπεδο επιλεξιμότητας για τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ και εκπονεί τις περιφερειακές πολιτικές της ΕΕ.
• Περιλαμβάνει επίσης κανόνες για μελλοντικές τροποποιήσεις της ονοματολογίας. Αυτό διασφαλίζει ότι τα δεδομένα αναφέρονται στην ίδια περιφερειακή μονάδα για ορισμένη χρονική περίοδο. Τούτο είναι σημαντικό, ειδικά για τις στατιστικές χρονοσειρές.
• Έχει έκτοτε τροποποιηθεί αρκετές φορές, και μεταξύ άλλων από:
  • τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1888/2005, (ΕΚ) αριθ. 176/2008 και (ΕΕ) αριθ. 517/2013 προκειμένου να ληφθεί υπόψη η προσχώρηση νέων κρατών μελών της ΕΕ·
  • τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 105/2007, (ΕΕ) αριθ. 31/2011, (ΕΕ) αριθ. 1319/2013, (ΕΕ) αριθ. 868/2014, (ΕΕ) 2016/2066 και τους κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμούς 2019/1755 και 2023/674, οι οποίοι τροποποιούν τα παραρτήματα για να ληφθούν υπόψη οι τροποποιήσεις της ονοματολογίας·
  • τον τροποποιητικό κανονισμό (ΕΕ) 2017/2391, ο οποίος εισάγει νομικό καθεστώς στις εδαφικές τυπολογίες που συνδέονται με την ονοματολογία NUTS — βλέπε παρακάτω.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η ιεράρχηση NUTS

Για κάθε κράτος μέλος, προβλέπεται ιεράρχηση τριών επιπέδων των περιφερειακών υποδιαιρέσεων που βασίζονται σε ελάχιστα και μέγιστα όρια πληθυσμού:

• NUTS 1. Μεγάλες κοινωνικοοικονομικές περιοχές, π.χ. γερμανικές Länder, βελγικές Gewesten/Régions, πολωνικές ή ρουμανικές μακροπεριφέρειες.
• NUTS 2. Βασικές περιοχές για την εφαρμογή των περιφερειακών πολιτικών, π.χ. βελγικές ή ολλανδικές επαρχίες, αυστριακές Bundesländer, τσεχικές (oblasti).
• NUTS 3. Μικρές περιοχές για ειδικούς σκοπούς, π.χ. γαλλικές départements, βουλγαρικές (oblasti), ιταλικές επαρχίες.

Το τρίτο επίπεδο είναι υποδιαίρεση του δεύτερου επιπέδου, το δεύτερο υποδιαίρεση του πρώτου και το πρώτο επίπεδο υποδιαίρεση των κρατών μελών. Η NUTS δεν καλύπτει το τοπικό (δημοτικό) επίπεδο. Όταν ολόκληρος ο πληθυσμός ενός κράτους μέλους είναι κάτω από το ελάχιστο όριο για ένα δεδομένο επίπεδο της NUTS, το ίδιο το κράτος μέλος αποτελεί μια εδαφική μονάδα NUTS για το επίπεδο αυτό.

Κριτήρια ταξινόμησης

Οι υφιστάμενες διοικητικές μονάδες στα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στη NUTS. Το επίπεδο NUTS ενός υφιστάμενου διοικητικού επιπέδου καθορίζεται στη βάση του μέσου μεγέθους πληθυσμού των διοικητικών μονάδων του όπως παρατίθεται παρακάτω.

Επίπεδο	Ελάχιστος πληθυσμός	Μέγιστος πληθυσμός
NUTS 1	3 εκατομμύρια	7 εκατομμύρια
NUTS 2	800.000	3 εκατομμύρια
NUTS 3	150.000	800.000

Εάν δεν υπάρχει υφιστάμενο διοικητικό επίπεδο επαρκούς μεγέθους σε ένα κράτος μέλος για ένα δεδομένο επίπεδο στην ονοματολογία, το επίπεδο αυτό διαμορφώνεται με τη συγκέντρωση επαρκούς αριθμού μικρότερων γειτονικών διοικητικών μονάδων. Οι ομαδοποιημένες μονάδες που προκύπτουν δημιουργούν «μη διοικητικό επίπεδο», στο οποίο κάθε μη διοικητική μονάδα πρέπει να πληροί τα πληθυσμιακά όρια που εμφανίζονται ανωτέρω. Εξαιρέσεις προκύπτουν για γεωγραφικούς, κοινωνικοοικονομικούς, ιστορικούς, πολιτισμικούς ή περιβαλλοντικούς λόγους, ιδίως σε νησιά και τις εξόχως απόκεντρες περιοχές.

Εδαφικές τυπολογίες (Tercet)

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕE) 2017/2391 θεσπίζει τη νομική αναγνώριση των εδαφικών τυπολογιών για τους σκοπούς των στατιστικών της ΕΕ. Αυτό καθιστά δυνατό για τους θεματικούς κανονισμούς που αφορούν στατιστικά στοιχεία και τις πολιτικές πρωτοβουλίες να αναφέρονται στις εν λόγω τυπολογίες, για σκοπούς συλλογής στατιστικής της ΕΕ ή/και να στοχεύουν συγκεκριμένα εδάφη όπως πόλεις, αστικές, αγροτικές ή παράκτιες περιοχές και περιοχές στις πολιτικές που διαμορφώνονται.

Ο κανονισμός καλύπτει υφιστάμενες εδαφικές τυπολογίες που βασίζονται είτε στο επίπεδο NUTS 3 (π.χ. αστική και αγροτική τυπολογία, μητροπολιτικές περιφέρειες) είτε σε τοπικές διοικητικές μονάδες (π.χ. βαθμός αστικοποίησης, πόλεις, παράκτιες περιοχές). Ο κανονισμός καλύπτει επίσης το επίπεδο καννάβου 1 km² που απαιτείται για τον υπολογισμό των τυπολογιών, οι οποίες εξαρτώνται από την κατανομή και την πυκνότητα του πληθυσμού σε φατνία καννάβου. Καθορίζει επίσης τις προϋποθέσεις για την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο.

Η παρούσα ταξινόμηση NUTS, εν ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021, περιλαμβάνει 92 περιοχές στο επίπεδο NUTS 1, 242 περιοχές στο επίπεδο NUTS 2 και 1,166 περιοχές στο επίπεδο NUTS 3.

Βάσει της εκτελεστικής πράξης — κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 11/2008 — όταν πραγματοποιείται τροποποίηση της ονοματολογίας NUTS, το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος πρέπει να αποστείλει στην Επιτροπή τις χρονοσειρές για τη νέα περιφερειακή ονοματολογία, προς αντικατάσταση προγενέστερων δεδομένων.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζεται από τις 11 Ιουλίου 2003.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Από τη δεκαετία του 1970, η ΕΕ ανέπτυξε την ονοματολογία NUTS ως ένα ενιαίο, συνεκτικό σύστημα για τη γεωγραφική κατανομή της επικράτειάς της, προκειμένου να παράγει περιφερειακές στατιστικές και να αξιολογεί τα επίπεδα επιλεξιμότητας για τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ με βάση αντικειμενικά, ποσοτικά κριτήρια.
• Όλα τα κράτη μέλη έχουν τα δικά τους συστήματα διακυβέρνησης και διοικητικής δομής, ενώ ορισμένα συστήματα έχουν πιο κεντρικό χαρακτήρα από άλλα. Επίσης, διαφέρουν σε πολύ μεγάλο βαθμό όσον αφορά τον πληθυσμό, την έκταση και τα επίπεδα ανάπτυξης. Η NUTS έχει αναπτυχθεί από τη Eurostat έχοντας, ειδικά, αυτές τις ετερόκλητες συνθήκες κατά νου.
• Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
  • NUTS — Ονοματολογία των εδαφικών στατιστικών μονάδων (Eurostat).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2003, για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) (ΕΕ L 154 της 21.6.2003, σ. 1-41).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕK) αριθ. 1059/2003 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2023/674 της Επιτροπής, της 26ης Δεκεμβρίου 2022 για την τροποποίηση των παραρτημάτων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) (ΕΕ L 87 της 24.3.2023, σ. 1-53).

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/690 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Απριλίου 2021, για τη θέσπιση προγράμματος για την εσωτερική αγορά, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων, τον τομέα των φυτών, των ζώων, των τροφίμων και των ζωοτροφών, και τις ευρωπαϊκές στατιστικές (Πρόγραμμα για την ενιαία αγορά) και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 99/2013, (ΕΕ) αριθ. 1287/2013, (ΕΕ) αριθ. 254/2014 και (ΕΕ) αριθ. 652/2014 (ΕΕ L 153 της 3.5.2021, σ. 1-47).

Εκτελεστική απόφαση (EE) 2021/1130 της Επιτροπής, της 5ης Ιουλίου 2021, για την κατάρτιση του καταλόγου των περιφερειών που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, καθώς και των κρατών μελών που είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής για την περίοδο 2021-2027 [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό C(2021) 4894] (ΕΕ L 244 της 9.7.2021, σ. 10-20).

τελευταία ενημέρωση 05.04.2023