Συνέχιση της ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος: η τρίτη δέσμη μέτρων για τις σιδηροδρομικές μεταφορές

Η παρούσα ανακοίνωση της Επιτροπής αποβλέπει στην ανασυγκρότηση του τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών μέσω της βελτίωσης της ελκυστικότητας και της ανταγωνιστικότητάς του. Αφορά διάφορα σημεία: την εκπαίδευση των μηχανοδηγών, τα δικαιώματα των επιβατών και το άνοιγμα της αγοράς μεταφοράς επιβατών.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαρτίου 2004, με τίτλο «Συνέχιση της ολοκλήρωσης του ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος: η τρίτη δέσμη μέτρων για τις σιδηροδρομικές μεταφορές» [COM(2004) 140 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Επιτροπή είχε αποσαφηνίσει, το 2001, τους στόχους της όσον αφορά τη μεταρρύθμιση στις σιδηροδρομικές μεταφορές, με τη Λευκή Βίβλο «Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών». Έτσι, δημοσιεύει την παρούσα ανακοίνωση κοινοποιώντας τη σειρά μέτρων της τρίτης δέσμης για τους σιδηρόδρομους. Η εν λόγω δέσμη περιλαμβάνει άνοιγμα των δρομολογίων στον ανταγωνισμό έως το 2010, καθώς και προτάσεις πιστοποίησης των μηχανοδηγών και ενίσχυσης των δικαιωμάτων των επιβατών.

Η τρίτη δέσμη μέτρων αποτελείται από δύο οδηγίες και δύο κανονισμούς (εκ των οποίων ένας απορρίφθηκε από το Κοινοβούλιο):

Πρόταση οδηγίας [COM(2004) 142 τελικό] σχετικά με την πιστοποίηση του προσωπικού οδήγησης μηχανών έλξης και συρμών

Στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή υπενθυμίζει τον αντίκτυπο που έχει η εκπαίδευση των μηχανοδηγών στην ασφάλεια. Διακρίνει μάλιστα δύο τύπους επάρκειάς τους:

• τα γενικά προσόντα που συνδέονται με το επάγγελμα του μηχανοδηγού,
• τα ειδικότερα προσόντα, καθόσον οι μηχανοδηγοί οφείλουν να γνωρίζουν τη διανυόμενη διαδρομή, το χρησιμοποιούμενο υλικό, όπως και τις διαδικασίες της επιχείρησης στην οποία εργάζονται.

Το άνοιγμα όμως των αγορών εμπορευματικών σιδηροδρομικών μεταφορών συνεπάγεται ότι όλο και περισσότεροι μηχανοδηγοί θα κινούνται στο δίκτυο άλλου κράτους μέλους. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή επιθυμεί να καθιερωθεί:

• ένα σύστημα πιστοποίησης, μέσω του οποίου θα βεβαιώνεται ότι κάθε μηχανοδηγός κατέχει επαρκείς γενικές γνώσεις, αναγνωρισμένες με άδεια που έχει εκδοθεί στο όνομά του, αναγνωρισμένη και έγκυρη σε όλο το έδαφος της Κοινότητας·
• μια σειρά πιστοποιητικών που θα επικυρώνουν τις ειδικές γνώσεις (που συνδέονται με τη διαδρομή, το συγκεκριμένο υλικό και τη συγκεκριμένη επιχείρηση) και θα βεβαιώνουν ότι ο μηχανοδηγός που τις έχει μπορεί να κινείται στο δίκτυο.

Πρόταση κανονισμού [COM(2004) 143 τελικό] για τα δικαιώματα των επιβατών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί επίσης, για να βελτιωθεί η ελκυστικότητα των σιδηροδρόμων, να εξασφαλισθούν περισσότερο τα δικαιώματα των επιβατών, ιδίως όσον αφορά την επιστροφή του αντίτιμου του εισιτηρίου σε περίπτωση καθυστέρησης του τρένου. Στις διεθνείς γραμμές, όμως, η κατάσταση του ταξιδιώτη είναι πιο επισφαλής. Η Επιτροπή κρίνει λοιπόν ότι το σημερινό διεθνές πλαίσιο, το οποίο βασίζεται στη σύμβαση περί διεθνών σιδηροδρομικών μεταφορών (COTIF), δεν αρκεί και δεν παρέχει απευθείας δικαιώματα στους επιβάτες.

Για την Επιτροπή, η πρόσβαση στην ενημέρωση και στις πληροφορίες σχετικά με τους ναύλους, καθώς και η δυνατότητα εύκολης αγοράς εισιτηρίων διεθνούς γραμμής, αποτελούν την ελάχιστη προϋπόθεση για να καταστούν ελκυστικά τα σιδηροδρομικά δρομολόγια. Eξάλλου, επιθυμεί να είναι σαφής η ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος, περιστατικού ή καθυστέρησης του τρένου. Όσον αφορά το τελευταίο σημείο, πρέπει να καθοριστούν όρια αποζημίωσης και να διευκρινιστούν τα διάφορα μέσα προσφυγής για τους επιβάτες. Τέλος, η Επιτροπή κρίνει ότι πρέπει να συνυπολογιστούν καλύτερα οι ανάγκες των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, αυτό το προστατευτικό πλαίσιο για τα δικαιώματα των επιβατών θα είναι ακόμη πιο αναγκαίο όταν θα ανοίξει η αγορά σε ορισμένα δρομολόγια.

Πρόταση οδηγίας [COM(2004) 139 τελικό] για το άνοιγμα της αγοράς μεταφοράς επιβατών

Η Επιτροπή υπενθυμίζει άλλωστε ότι υπάρχουν αντιθέσεις μεταξύ περιφερειακής, εθνικής και διεθνούς κίνησης. Επιθυμεί να ληφθεί υπόψη αυτή η ποικιλομορφία των τμημάτων με συνδυασμό δύο μοντέλων ανοίγματος στον ανταγωνισμό:

• το ένα θα επιτρέψει αναθέσεις, μέσω διαγωνισμού, συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας. Αυτό το μοντέλο θα ανταποκρίνεται, κατά την Επιτροπή, στις υπεραστικές και περιφερειακές γραμμές, με τις οποίες μεταφέρεται η συντριπτική πλειονότητα των επιβατών. Η πρόταση της Επιτροπής διαπνέεται από το πνεύμα του κανονισμού αριθ. 1191/69 για τις υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας·
• το άλλο μοντέλο συνίσταται στο άνοιγμα της υποδομής στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που επιθυμούν να εκτελούν διεθνή δρομολόγια. Το μοντέλο αυτό θα ανταποκρίνεται περισσότερο στις γραμμές μεγάλων αποστάσεων ή σε εδικές γραμμές στις οποίες η εμπορική καινοτομία μπορεί να προσελκύσει νέα πελατεία. Οι ανταγωνιζόμενοι πρέπει να διαθέτουν:

• υλικό και μηχανοδηγούς εγκεκριμένους στα αντίστοιχα κράτη μέλη·
• άδεια σιδηροδρομικής επιχείρησης κράτους μέλους·
• πιστοποιητικό ασφαλείας, το οποίο έχει εκδοθεί από την εθνική αρχή ασφαλείας κάθε κράτους μέλους από το οποίο θα διέρχεται·
• μεταφορική ικανότητα στην υποδομή ούτως ώστε να εξασφαλισθεί τακτική γραμμή.

Η Επιτροπή επιθυμεί κατ' αυτό τον τρόπο το άνοιγμα όλων των διεθνών γραμμών στον ανταγωνισμό έως την 1η Ιανουαρίου 2010. Το άνοιγμα αφορά επίσης τις ενδομεταφορές (cabotage - μεταφορά επιβατών μεταξύ δύο σημείων στο ίδιο κράτος μέλος) στις διεθνείς γραμμές.

Απαιτήσεις διαλειτουργικότητας

Η Επιτροπή υπενθυμίζει εξάλλου ότι η ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών σιδηροδρομικών συστημάτων απαιτεί τεχνική εναρμόνιση, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα υλικού και εξοπλισμού.

Μια τέταρτη πρόταση απορρίφθηκε από το Κοινοβούλιο

Η Επιτροπή είχε επίσης υποβάλει μια πρόταση κανονισμού που είχε ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των σιδηροδρομικών υπηρεσιών. Το Κοινοβούλιο την απέρριψε σε πρώτη ανάγνωση. Το κείμενο πρότεινε ιδιαίτερα τη θέσπιση ελάχιστων υποχρεωτικών ρητρών στα συμβόλαια μεταφοράς, μεταξύ των οποίων ένα σύστημα αποζημίωσης σε περίπτωση καθυστέρησης ή πρόκλησης ζημιάς στα μεταφερόμενα αγαθά. Σκοπός της πρότασης ήταν να παρακινήσει τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τους πελάτες τους να ρυθμίσουν, μέσω συμβάσεων, τη διαχείριση της ποιότητας.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 29.08.2007