Έκθεση στον αμίαντο: προστασία των εργαζομένων

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Οδηγία 2009/148/ΕΚ για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που οφείλονται στην έκθεσή τους στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

• Στόχος της οδηγίας είναι να προστατεύσει τους εργαζομένους από τους κινδύνους για την υγεία τους οι οποίοι οφείλονται στην έκθεσή τους στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας.
• Θεσπίζει οριακές τιμές έκθεσης και ειδικές διατάξεις όσον αφορά ασφαλείς πρακτικές εργασίας, μεταξύ άλλων όσον αφορά:
  • την κατεδάφιση, την επισκευή, τη συντήρηση και εργασίες αφαίρεσης αμιάντου,
  • την ενημέρωση, την εκπαίδευση των εργαζομένων και τη διαβούλευση με αυτούς, και
  • την παρακολούθηση της υγείας.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο αμίαντος είναι μια φυσική ανόργανη ουσία της οποίας οι ίνες μπορούν να χωριστούν σε λεπτά, ανθεκτικά νήματα. Έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σε πολλές βιομηχανίες επειδή οι ίνες είναι εξαιρετικοί μονωτές (ανθεκτικοί στη θερμότητα, στην πυρκαγιά και τα χημικά, και δεν είναι αγωγοί ηλεκτρισμού).

Συνιστά, ωστόσο, μια ιδιαίτερα επικίνδυνη ουσία (ταξινομείται στην κατηγορία καρκινογόνων ουσιών 1Α στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, τη συσκευασία και την επισήμανση χημικών ουσιών). Σε περίπτωση παρέμβασης σε προϊόντα που περιέχουν αμίαντο, είναι πιθανή η εισπνοή των λεπτών ινών, προκαλώντας με την πάροδο του χρόνου ασθένειες όπως η αμιάντωση*, το μεσοθηλίωμα* και άλλες μορφές καρκίνου.

Απαγορευμένες δραστηριότητες

Απαγορευμένες δραστηριότητες είναι εκείνες που εκθέτουν τους εργαζομένους στις ίνες αμιάντου κατά:

• την εξαγωγή αμιάντου, ή
• την παρασκευή και τη μεταποίηση προϊόντων αμιάντου, ή
• την παρασκευή και τη μεταποίηση προϊόντων που περιέχουν ηθελημένα προστεθέντα αμίαντο.

Μοναδική εξαίρεση αυτής της απαγόρευσης είναι η επεξεργασία και η υγειονομική ταφή προϊόντων που προέρχονται από κατεδάφιση και αφαίρεση αμιάντου.

Σε επίπεδο ΕΕ, υπάρχει επίσης μια γενική απαγόρευση για οποιαδήποτε εφαρμογή του αμιάντου με ψεκασμό καθώς και δραστηριότητες στην εργασία που συνεπάγονται την ενσωμάτωση μονωτικών ή ηχομονωτικών υλικών χαμηλής πυκνότητας που περιέχουν αμίαντο.

Αφαίρεση και κατεδάφιση

Επιτρέπεται η επεξεργασία και η υγειονομική ταφή προϊόντων που προέρχονται από αφαίρεση αμιάντου, καθώς και από κατεδάφιση κατά την οποία γίνεται αφαίρεση αμιάντου σε προγραμματισμένη επιχείρηση προτού διενεργηθεί τυχόν γενική κατεδάφιση. Η έκθεση σε αμίαντο πρέπει να διατηρείται στο ελάχιστο:

• μέσω της απασχόλησης περιορισμένου αριθμού εργαζομένων στις σχετικές εργασίες,
• μέσω του σχεδιασμού των μεθόδων εργασίας κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται η παραγωγή σκόνης αμιάντου,
• μέσω εγκαταστάσεων και εξοπλισμών που καθαρίζονται και συντηρούνται,
• μέσω της ταχείας απομάκρυνσης των αποβλήτων, σε κλειστές συσκευασίες με επισήμανση.

Εκτίμηση κινδύνων

Σε περίπτωση που μπορεί να παρουσιαστεί κίνδυνος έκθεσης στη σκόνη αμιάντου, ο κίνδυνος πρέπει να εκτιμάται έτσι ώστε να προσδιορίζεται η φύση και ο βαθμός της έκθεσης αυτής, με βάση αντιπροσωπευτική δειγματοληψία της προσωπικής έκθεσης του εργαζομένου. Οι εργοδότες πρέπει να ενημερώνουν την αρμόδια αρχή της ενδιαφερόμενης χώρας της ΕΕ προτού αρχίσουν οι εργασίες, μεταξύ άλλων σχετικά με τα εξής:

• την τοποθεσία του εργοταξίου και τον αριθμό των ενεχόμενων εργαζομένων,
• τον τύπο και την ποσότητα αμιάντου,
• τις προγραμματισμένες δραστηριότητες και μεθόδους και τη διάρκεια των εργασιών,
• τα μέτρα που λαμβάνονται για να περιοριστεί η έκθεση.

Οριακή τιμή συγκέντρωσης

Κανένας εργαζόμενος δεν πρέπει να εκτίθεται σε ατμόσφαιρα με περιεκτικότητα σε αμίαντο μεγαλύτερη των 0,1 ινών ανά cm³. Σε περίπτωση υπέρβασης της οριακής τιμής, η εργασία πρέπει να διακόπτεται μέχρι τη λήψη επιπλέον μέτρων για την προστασία των οικείων εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων:

• της διαθεσιμότητας αναπνευστικών και άλλων ατομικών προστατευτικών συσκευών,
• πινακίδων που επισημαίνουν εάν έχει γίνει υπέρβαση της οριακής τιμής,
• της αποφυγής διασκορπισμού της σκόνης εκτός του χώρου εργασίας,
• της διαβούλευσης με τους εργαζομένους προτού ξεκινήσουν οι δραστηριότητες.

Εκπαίδευση

Οι εργοδότες υποχρεούνται να παρέχουν κατάλληλη εκπαίδευση σε όλους τους εργαζομένους που εκτίθενται, ή ενδέχεται να εκτεθούν, σε σκόνη αμιάντου ή υλικά που περιέχουν αμίαντο, σε τακτικά χρονικά διαστήματα και δωρεάν για τους εργαζομένους. Η εκπαίδευση πρέπει να περιλαμβάνει οδηγίες για:

• τις ιδιότητες του αμιάντου και τις επιπτώσεις του για την υγεία,
• τις ασφαλείς πρακτικές, και
• τις διαδικασίες έκτακτης ανάγκης και ιατρικής επίβλεψης.

Ιατρική εκτίμηση και επίβλεψη

Πρέπει να γίνεται εκτίμηση της υγείας κάθε εργαζομένου πριν την έκθεση και να καταρτίζονται ατομικοί ιατρικοί φάκελοι με περαιτέρω εκτιμήσεις τουλάχιστον κάθε τρία έτη, Οι γιατροί μπορούν να αποφαίνονται σχετικά με ατομικά προστατευτικά μέτρα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν την απαγόρευση της έκθεσης του οικείου εργαζομένου στη σκόνη που προέρχεται από τον αμίαντο.

Καθήκοντα της χώρας της ΕΕ

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ανακοινώνουν κάθε εθνική νομοθεσία που εκδίδουν σε αυτό τον τομέα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να υποβάλλουν ανά πενταετία έκθεση σχετική με την πρακτική εφαρμογή της οδηγίας. Πρέπει επίσης να τηρούν μητρώο των κρουσμάτων αμιάντωσης και μεσοθηλιώματος.

Η παρούσα οδηγία καταργεί προηγούμενη οδηγία (οδηγία 83/477/ΕΟΚ) που είχε τροποποιηθεί επανειλημμένα και ουσιωδώς.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Εφαρμόζεται από τις 5 Ιανουαρίου 2010.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

*Αμιάντωση: χρόνια φλεγμονώδης αναπνευστική νόσος που προκαλείται από την εισπνοή και τη συγκράτηση ινών αμιάντου. Μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναπνευστική ανεπάρκεια και ενέχει αυξημένο κίνδυνο για ορισμένες μορφές καρκίνου.

*Μεσοθηλίωμα: επιθετική μορφή καρκίνου που επηρεάζει τα τοιχώματα των πνευμόνων και της κοιλίας Η έκθεση στον αμίαντο συνιστά την κύρια αιτία και παράγοντα κινδύνου.

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2009/148/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου 2009 για την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους που οφείλονται στην έκθεσή τους στον αμίαντο κατά τη διάρκεια της εργασίας (ΕΕ L 330 της 16.12.2009, σ. 28-36)

τελευταία ενημέρωση 06.06.2016