ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 17.12.2018

COM(2018) 842 final

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Έκθεση σχετικά με τη λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα

Πίνακας περιεχομένων

Κατάλογος αρκτικόλεξων και συντομογραφιών    

ΠΕΡΙΛΗΨΗ    

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ    

2. ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΕΔΕ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 4Η ΠΕΡΙΟΔΟ (2021-2030)    

2.1. Ενισχυμένο ΣΕΔΕ της ΕΕ    

2.2. Καλύτερα στοχοθετημένοι κανόνες διαρροής άνθρακα    

2.3 Χρηματοδότηση της καινοτομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και του εκσυγχρονισμού του τομέα της ενέργειας    

3.1. Κάλυψη των δραστηριοτήτων, των εγκαταστάσεων και των φορέων εκμετάλλευσης
αεροσκαφών    

3.2. Ενωσιακό μητρώο και ημερολόγιο συναλλαγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUTL)    

4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΝΘΡΑΚΑ ΤΟ 2017    

4.1. Προσφορά: δικαιώματα εκπομπής που τίθενται σε κυκλοφορία    

4.1.1. Ανώτατο όριο    

4.1.2. Εκχωρούμενα δικαιώματα εκπομπής    

4.1.3. Διεθνή πιστωτικά μόρια    

4.2. Ζήτηση: δικαιώματα εκπομπής που αποσύρονται από την κυκλοφορία    

4.3. Εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης    

5. ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ    

6. ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ    

6.1. Νομικός χαρακτήρας και φορολογική μεταχείριση των δικαιωμάτων εκπομπής    

7. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ, ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ    

8. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ    

9. ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ    

10. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ    

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ    

Κατάλογος αρκτικόλεξων και συντομογραφιών

ΚΕΔ        Κανονισμός για την επαλήθευση και τη διαπίστευση

ΑΑ        Αρμόδια αρχή

CCS        Δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα

CCU        Δέσμευση και χρήση διοξειδίου του άνθρακα

ΜΚΑ        Μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης

CER        Πιστοποιημένες μειώσεις των εκπομπών

CSCF        Διατομεακός διορθωτικός συντελεστής

ΕΣΔ        Ευρωπαϊκή Συνεργασία για τη Διαπίστευση

ΕΟΧ        Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος

EEX        Ευρωπαϊκό ενεργειακό χρηματιστήριο

ΕΤΕπ        Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων

ERU        Μονάδες μείωσης των εκπομπών

ΣΕΔΕ της ΕΕ    Σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης

EUTL        Ημερολόγιο συναλλαγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΑΘ        Αέρια του θερμοκηπίου

ΔΟΠΑ        Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας

ICE        ICE Futures Europe

ΚΕ        Κοινή εφαρμογή

ΚΚΑ        Κανονισμός για την κατάχρηση της αγοράς

MiFID2    Οδηγία για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων

ΚΠΥΕ        Κανονισμός για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων

ΠΕΕΔ        Παρακολούθηση, υποβολή εκθέσεων, επαλήθευση και διαπίστευση

ΑΣΑ        Αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς

ΕΟΔ        Εθνικός Οργανισμός Διαπίστευσης

NER        Απόθεμα για τους νεοεισερχομένους

PFC        Υπερφθοράνθρακες

ΑΠΕ        Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

ΣΑΔΚ        Συνολικός αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής που βρίσκονται σε κυκλοφορία

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ) αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ΑΘ) από τους τομείς της βιομηχανίας και της ηλεκτρικής ενέργειας από το 2005. Το σύστημα συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20 % έναντι των επιπέδων του 1990 έως το 2020. Μολονότι η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο για να υπερβεί τον εν λόγω στόχο 1 , η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030 –ως μέρος του πλαισίου πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια με ορίζοντα το 2030– προϋποθέτει συνεχή πρόοδο 2 . Ένα εύρυθμο ΣΕΔΕ της ΕΕ αποτελεί τον βασικό μηχανισμό για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για το 2030, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 43 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005 στους τομείς που καλύπτονται από το σύστημα.

Προκειμένου το ΣΕΔΕ της ΕΕ να επιτύχει αυτόν τον στόχο, τον Ιούλιο του 2015 η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση 3 για την αναθεώρησή του για την τέταρτη περίοδο εμπορίας (2021-2030). Έπειτα από εκτενείς διαπραγματεύσεις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στήριξαν επίσημα την αναθεώρηση τον Φεβρουάριο του 2018 και η αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ 4 άρχισε να ισχύει στις 8 Απριλίου 2018.

Το 2017, η οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ αναθεωρήθηκε περαιτέρω 5 προκειμένου να ληφθεί υπόψη η ανάπτυξη, από τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ), ενός παγκόσμιου μέτρου για τη μείωση των εκπομπών στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών, με τη διατήρηση του περιορισμού της κάλυψης των συστημάτων στις πτήσεις εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Το 2017 σηματοδοτήθηκε επίσης από την υπογραφή συμφωνίας 6 μεταξύ της ΕΕ και της Ελβετίας για τη σύνδεση του ελβετικού συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου με το ΣΕΔΕ της ΕΕ· πρόκειται για την πρώτη σχετική συμφωνία που συνάπτει η ΕΕ.

Η παρούσα έκθεση σχετικά με τη λειτουργία της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα υποβάλλεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 10 παράγραφος 5 και του άρθρου 21 παράγραφος 2 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ 7 (οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ). Όπως προβλέπεται στην οδηγία, στόχος της έκθεσης είναι να παρέχει τακτική απεικόνιση των εξελίξεων στην ευρωπαϊκή αγορά άνθρακα σε ετήσια βάση.

Η έκθεση καλύπτει το έτος 2017, αλλά παρουσιάζει επίσης πρωτοβουλίες που προτάθηκαν ή συμφωνήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2018. Σε σύγκριση με την έκθεση του προηγούμενου έτους 8 , περιλαμβάνει ένα νέο κεφάλαιο σχετικά με το πλαίσιο ΣΕΔΕ της ΕΕ κατά την 4η περίοδο και ένα νέο προσάρτημα σχετικά με την πρόοδο εφαρμογής του, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τον δείκτη πλεονάσματος του αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς (ΑΣΑ) του 2018 και τις συνεισφορές των κρατών μελών στο ΑΣΑ το 2019. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις ενισχυμένης διαφάνειας και υποβολής εκθέσεων της αναθεωρημένης οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ, η φετινή έκθεση παρέχει για πρώτη φορά επισκόπηση των πραγματικών ποσών των κρατικών ενισχύσεων που δαπάνησαν τα κράτη μέλη για την αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών το 2017.

Εκτός εάν ορίζεται κάτι διαφορετικό, για την παρούσα έκθεση χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα στο κοινό και εκείνα που ήταν στη διάθεση της Επιτροπής έως το τέλος Ιουνίου 2018 9 . Γενικές και περιγραφικές πληροφορίες σχετικά με το ΣΕΔΕ της ΕΕ παρουσιάζονται εντός των πλαισίων που παρατίθενται σε όλη την έκταση της παρούσας έκθεσης.

2.ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΕΔΕ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 4Η ΠΕΡΙΟΔΟ (2021-2030)

Η αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ κατά την 4η περίοδο έχει ως στόχο να διευκολυνθεί η εκπλήρωση του τριπλού στόχου που έγκειται στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 43 % για τους τομείς του ΣΕΔΕ της ΕΕ έως το 2030, στη διαφύλαξη της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και στην προώθηση του εκσυγχρονισμού και της καινοτομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών μέσω μιας σειράς αλληλένδετων μέτρων.

Διάγραμμα 1: Κατανομή του ανώτατου ορίου της 4ης περιόδου

2.1. Ενισχυμένο ΣΕΔΕ της ΕΕ

Για να αυξηθεί ο ρυθμός μείωσης των εκπομπών, ο συνολικός αριθμός δικαιωμάτων εκπομπής θα μειώνεται ετησίως κατά 2,2 % από το 2021 και μετά, σε σύγκριση με το 1,74 % που ισχύει σήμερα. Η αύξηση αυτή συνεπάγεται σταθερή μείωση της τάξης περίπου των 48 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής ετησίως, έναντι της μείωσης των 38 εκατομμυρίων που ισχύει σήμερα, και συνάδει με τον στόχο του 43 % όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τους τομείς που καλύπτει το ΣΕΔΕ έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005.

Επιπλέον, θα ενισχυθεί σημαντικά το αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς (ΑΣΑ), ένας μηχανισμός που θεσπίστηκε για τη μείωση της ανισορροπίας στην αγορά άνθρακα. Κατά την περίοδο από το 2019 έως το 2023, ο ρυθμός τοποθέτησης δικαιωμάτων εκπομπής στο ΑΣΑ θα διπλασιαστεί στο 24 % προκειμένου να αποκατασταθεί ταχύτερα η ισορροπία των δικαιωμάτων εκπομπής στην αγορά άνθρακα.

Για την περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας του ΣΕΔΕ της ΕΕ από το 2023 και μετά, ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής που τηρούνται στο ΑΣΑ θα περιοριστεί στις ποσότητες που εκπλειστηριάστηκαν κατά το προηγούμενο έτος. Δικαιώματα που διατηρούνται και υπερβαίνουν την ποσότητα αυτή δεν θα είναι πλέον έγκυρα, εκτός εάν αποφασιστεί διαφορετικά στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης του ΑΣΑ το 2021.

Τα κράτη μέλη δύνανται να ακυρώνουν σε εθελοντική βάση δικαιώματα εκπομπής από τις συνολικές ποσότητες των πλειστηριασμών που έχουν στη διάθεσή τους σε περίπτωση κλεισίματος ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας λόγω πρόσθετων εθνικών μέτρων. Εάν κλείνουν σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς τα οικεία κράτη μέλη να προβαίνουν σε ακύρωση δικαιωμάτων εκπομπής, οι κανόνες του ΑΣΑ θα αποτυπώνουν τα αποτελέσματα, είτε αυξάνοντας το ποσοστό απορρόφησης του αποθεματικού είτε προβαίνοντας σε μεταγενέστερο χρόνο σε απελευθέρωση δικαιωμάτων εκπομπής από το αποθεματικό.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των αναθεωρημένων διατάξεων του ΑΣΑ διατίθενται στο κεφάλαιο 4.3 (Εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης).

2.2. Καλύτερα στοχοθετημένοι κανόνες διαρροής άνθρακα

Το υφιστάμενο πλαίσιο δωρεάν κατανομής θα διατηρηθεί σε μεγάλο βαθμό ως έχει κατά την 4η περίοδο προκειμένου να διασφαλιστεί η προβλεψιμότητα και η διαφάνεια για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, μέσω της αντιμετώπισης των ανησυχιών της βιομηχανίας όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο. Η δωρεάν κατανομή θα εξακολουθήσει να είναι προβλέψιμη και διαφανής, βασιζόμενη σε τιμές δεικτών αναφοράς που προκύπτουν με σημείο αναφοράς τις επιδόσεις του 10 % των πλέον αποδοτικών εγκαταστάσεων στην ΕΕ. Ωστόσο, έχουν επέλθει διάφορες πρακτικές βελτιώσεις, οι οποίες βασίζονται στην πείρα που αποκομίστηκε από την τρέχουσα περίοδο εμπορίας όσον αφορά την εφαρμογή. 

Κατά την 4η περίοδο, η δωρεάν κατανομή θα εστιάζει στους τομείς που αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο μεταφοράς της παραγωγής τους εκτός ΕΕ. Το επίπεδο έκθεσης των τομέων σε κίνδυνο διαρροής άνθρακα θα αξιολογείται βάσει ενός δείκτη που θα αντικατοπτρίζει την ένταση εμπορικών συναλλαγών και εκπομπών. Οι τομείς με υψηλό κίνδυνο έκθεσης θα περιλαμβάνονται σε κατάλογο διαρροής άνθρακα και θα λαμβάνουν δωρεάν δικαιώματα εκπομπής ισοδύναμα προς το 100 % του αντίστοιχου δείκτη αναφοράς. Όσον αφορά τους τομείς με χαμηλότερο κίνδυνο έκθεσης, η δωρεάν κατανομή θα ανέρχεται στο 30 % έως το 2026 και στη συνέχεια θα καταργηθεί σταδιακά έως το 2030. Η Επιτροπή βρίσκεται επί του παρόντος στη διαδικασία κατάρτισης του καταλόγου διαρροής άνθρακα για την επόμενη περίοδο εμπορίας (βλ. προσάρτημα 6 του παραρτήματος), ο οποίος θα ισχύει καθ’ όλη της διάρκεια της 4ης περιόδου.

Προκειμένου να αποφευχθούν απροσδόκητα κέρδη και να αποτυπωθεί η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην τεχνολογία και την καινοτομία από το 2008, οι 54 τιμές δεικτών αναφοράς για τον προσδιορισμό του επιπέδου δωρεάν κατανομής σε κάθε εγκατάσταση θα επικαιροποιηθούν δύο φορές κατά τη διάρκεια της 4ης περιόδου, βάσει πραγματικών στοιχείων. Για κάθε δείκτη αναφοράς θα καθοριστεί ετήσιο ποσοστό μείωσης, το οποίο θα κυμαίνεται μεταξύ ελάχιστου ετήσιου ποσοστού της τάξης του 0,2 % για τους τομείς με χαμηλότερο ποσοστό αφομοίωσης της καινοτομίας και μέγιστου ετήσιου ποσοστού της τάξης του 1,6 % για τους τομείς με υψηλότερο ποσοστό αφομοίωσης της καινοτομίας. Το ελάχιστο ποσοστό θα διασφαλίζει τη συμβολή των τομέων με οδούς βραδύτερης μείωσης εκπομπών, ενώ το μέγιστο ποσοστό θα παρέχει στους καινοτόμους τομείς κίνητρο για την ταχύτερη μείωση των εκπομπών τους. Οι εργασίες για τη θέσπιση κατ’ εξουσιοδότηση πράξης σχετικά με την αναθεώρηση των κανόνων δωρεάν κατανομής για την περίοδο 2021-2030 βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ οι εργασίες για την επικαιροποίηση των τιμών των δεικτών αναφοράς για τη δωρεάν κατανομή κατά την περίοδο 2021-2025 αναμένεται να ξεκινήσουν προς το τέλος του 2019 (βλ. προσάρτημα 6 του παραρτήματος).

Επιπλέον, οι κατανομές σε μεμονωμένες εγκαταστάσεις μπορούν να προσαρμόζονται σε ετήσια βάση ώστε να αντικατοπτρίζουν σημαντικές αυξήσεις και μειώσεις στην παραγωγή. Το κατώτατο όριο για τις προσαρμογές ορίζεται στο 15 % και θα αξιολογείται με βάση έναν κυλιόμενο μέσο όρο δύο ετών. Προκειμένου να αποτραπεί η χειραγώγηση και η κατάχρηση του συστήματος προσαρμογής των κατανομών, η Επιτροπή δύναται να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό περαιτέρω ρυθμίσεων όσον αφορά τις προσαρμογές. Οι εργασίες σχετικά με την εκτελεστική πράξη αναμένεται να ξεκινήσουν προς το τέλος του 2018 (βλ. προσάρτημα 6 του παραρτήματος).

Προς αποφυγή της εφαρμογής διατομεακού διορθωτικού συντελεστή (CSCF) κατά την επόμενη περίοδο εμπορίας, έχει θεσπιστεί ένα σημαντικό νέο μέτρο διασφάλισης υπό τη μορφή «αποθεματικού ασφαλείας δωρεάν κατανομής». Σε περίπτωση που κριθεί αναγκαία η εφαρμογή διορθωτικού συντελεστή, θα χρησιμοποιηθεί το αποθεματικό ασφαλείας με μείωση του μεριδίου των δικαιωμάτων εκπομπής που θα τεθούν σε πλειστηριασμό κατά τη διάρκεια της 4ης περιόδου έως και κατά 3 % της συνολικής ποσότητας, ώστε να αυξηθεί με τον τρόπο αυτό η διαθέσιμη ποσότητα για δωρεάν κατανομή. Εάν τα δικαιώματα εκπομπής που φυλάσσονται για το αποθεματικό ασφαλείας δωρεάν κατανομής δεν χρησιμοποιηθούν, θα διατεθούν για τη «συμπληρωματική χρηματοδότηση» των νεοδημιουργηθέντων Ταμείων Καινοτομίας και Εκσυγχρονισμού (βλ. τμήμα 2.3).

Η δυνατότητα των κρατών μελών να χορηγούν κρατικές ενισχύσεις σε τομείς που εκτίθενται σε κίνδυνο διαρροής άνθρακα λόγω σημαντικού έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών (ήτοι του κόστους που προκύπτει από τις αυξημένες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας) θα διατηρηθεί και κατά τη διάρκεια της 4ης περιόδου (βλ. τμήμα 4.1.2.1.2). Επιπλέον, θα συνοδευτεί από διατάξεις ενισχυμένης διαφάνειας και υποβολής εκθέσεων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώκουν τον περιορισμό της χρήσης των εσόδων από πλειστηριασμούς για τον σκοπό αυτό στο 25 % και, σε περίπτωση υπέρβασης του ποσοστού αυτού, θα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση με τη σχετική αιτιολόγηση για λόγους διαφάνειας. Θα πρέπει επίσης να δημοσιεύουν τακτικά το ποσό που καταβάλλουν σε δικαιούχους της αντιστάθμισης, τόσο κατά τομέα όσο και συνολικά. Ενόψει των νέων διατάξεων, η Επιτροπή κίνησε διαδικασία αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ 10 για την επόμενη περίοδο εμπορίας (βλ. προσάρτημα 6 του παραρτήματος).

2.3 Χρηματοδότηση της καινοτομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και του εκσυγχρονισμού του τομέα της ενέργειας

Διάφοροι μηχανισμοί χρηματοδότησης χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών θα συνδράμουν τους τομείς της βιομηχανίας και της ηλεκτρικής ενέργειας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων καινοτομίας και επενδύσεων που ανακύπτουν κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών κατά την 4η περίοδο. Στους μηχανισμούς αυτούς περιλαμβάνονται δύο νέα ταμεία:

·Το Ταμείο Καινοτομίας θα στηρίξει, σε ανταγωνιστική βάση, την επίδειξη καινοτόμων τεχνολογιών και καινοτομίας αιχμής σε τομείς που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των καινοτόμων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της δέσμευσης και χρήσης διοξειδίου του άνθρακα (CCU) και της αποθήκευσης ενέργειας. Οι διαθέσιμοι πόροι θα αντιστοιχούν στην αγοραία αξία τουλάχιστον 450 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής κατά τον χρόνο πλειστηριασμού τους. Οι πόροι θα συμπληρώνονται από τυχόν μη εκταμιευμένα κονδύλια του προϋπολογισμού του προγράμματος NER300, καθώς και από μέγιστο αριθμό 50 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής τα οποία θα τίθενται ενδεχομένως στη διάθεση του ταμείου σε περίπτωση που δεν χρειαστούν για την κάλυψη του αποθεματικού ασφαλείας δωρεάν κατανομής, όπως διευκρινίζεται ανωτέρω. Επιλέξιμα για την παροχή στήριξης από το Ταμείο Καινοτομίας θα είναι έργα σε όλα τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων έργων μικρής κλίμακας. Οι εργασίες για τη δημιουργία του Ταμείου Καινοτομίας ξεκίνησαν με τη διεξαγωγή δημόσιας διαβούλευσης στις αρχές του 2018 11 (βλ. προσάρτημα 6 του παραρτήματος).

·Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού θα στηρίξει τις επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και των ευρύτερων ενεργειακών συστημάτων, στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς και στη διευκόλυνση της δίκαιης μετάβασης περιφερειών που εξαρτώνται από τον άνθρακα στα 10 κράτη μέλη με το χαμηλότερο εισόδημα 12 . Οι εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν στερεά ορυκτά καύσιμα δεν θα είναι επιλέξιμες για στήριξη 13 . Οι πόροι του ταμείου θα προέρχονται από δικαιώματα εκπομπής που αντιστοιχούν στο 2 % της συνολικής ποσότητας κατά την 4η περίοδο, τα οποία θα τεθούν σε πλειστηριασμό σύμφωνα με τους κανόνες και τις ρυθμίσεις που προβλέπονται για τους πλειστηριασμούς οι οποίοι διεξάγονται στον κοινό χώρο πλειστηριασμών. Ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο μειώνεται το μερίδιο των πλειστηριασμών για τους σκοπούς του αποθεματικού ασφαλείας δωρεάν κατανομής, το ποσό των δικαιωμάτων εκπομπής που διατίθενται για το ταμείο ενδέχεται να αυξηθεί έως και κατά 0,5 % της συνολικής ποσότητας των δικαιωμάτων εκπομπής. Οι εργασίες για τη δημιουργία του Ταμείου Εκσυγχρονισμού ξεκίνησαν με τη διεξαγωγή προκαταρκτικών εργαστηρίων στα δικαιούχα κράτη μέλη, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο του 2018 (βλ. προσάρτημα 6 του παραρτήματος).

Επιπλέον των δύο νέων ταμείων, η προαιρετική μεταβατική δωρεάν κατανομή δυνάμει του άρθρου 10γ της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ θα παραμείνει διαθέσιμη για τον εκσυγχρονισμό των τομέων της ενέργειας στα ίδια κράτη μέλη με το χαμηλότερο εισόδημα τα οποία είναι επιλέξιμα και για το Ταμείο Εκσυγχρονισμού. Η διαφάνεια των διαδικασιών κατανομής των πόρων έχει ενισχυθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Έργα αξίας άνω των 12,5 εκατ. EUR θα επιλέγονται με ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών, ενώ επενδύσεις μικρότερης αξίας θα πρέπει να επιλέγονται βάσει σαφών και διαφανών κριτηρίων και τα αποτελέσματα της επιλογής θα υποβάλλονται σε δημόσια διαβούλευση (εκτός εάν τα συγκεκριμένα έργα επιλεγούν και αυτά μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών). Η αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ ορίζει ότι τα μη κατανεμημένα δικαιώματα εκπομπής δυνάμει του άρθρου 10γ από την τρίτη περίοδο εμπορίας (2013-2020) μπορούν να κατανεμηθούν κατά την περίοδο 2021-2030 σε επενδύσεις επιλεγμένες μέσω της εν λόγω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών, εκτός εάν το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος αποφασίσει να μην κατανείμει το σύνολο ή μέρος των εν λόγω δικαιωμάτων και ενημερώσει σχετικά την Επιτροπή έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019. Επιπλέον, σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, τα επιλέξιμα κράτη μέλη δύνανται να χρησιμοποιήσουν το σύνολο ή μέρος της οικείας κατανομής δυνάμει του άρθρου 10γ για τη στήριξη επενδύσεων στο πλαίσιο του Ταμείου Εκσυγχρονισμού, υπό την προϋπόθεση ότι θα κοινοποιήσουν τα αντίστοιχα ποσά στην Επιτροπή έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019.

3. ΥΠΟΔΟΜΗ ΣΕΔΕ ΤΗΣ ΕΕ

3.1. Κάλυψη των δραστηριοτήτων, των εγκαταστάσεων και των φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών    

Σύμφωνα με τις εκθέσεις του άρθρου 21 που υποβλήθηκαν από τις συμμετέχουσες χώρες 14 το 2018, ο συνολικός αριθμός των επιτρεπόμενων εγκαταστάσεων ανερχόταν σε 10 688 το 2017, σε σύγκριση με 10 790 εγκαταστάσεις το 2016 και περίπου 10 950 εγκαταστάσεις το 2015.

Όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, τα καύσιμα που χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ το 2017 παρέμειναν στη συντριπτική τους πλειονότητα ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, 28 χώρες ανέφεραν επίσης τη χρήση βιομάζας (έναντι 29 το προηγούμενο έτος) σε σχέση με 2 181 εγκαταστάσεις (20,4 % του συνολικού αριθμού των εγκαταστάσεων). Συγκριτικά, ο αντίστοιχος αριθμός το προηγούμενο έτος ήταν 2 079 εγκαταστάσεις, που αποτελούσαν το 19 % του συνολικού αριθμού των εγκαταστάσεων. Τρεις χώρες (LI, LV και MT) δεν ανέφεραν καθόλου χρήση βιομάζας 15 . Οι εκπομπές από βιομάζα το 2017 ανήλθαν περίπου σε 145 εκατομμύρια τόνους CO2 (8 % των αναφερόμενων εκπομπών ΣΕΔΕ), σημειώνοντας ελαφρά αύξηση από περίπου 141 εκατομμύρια τόνους CO2 το 2016 (τότε επίσης περίπου 8 % των αναφερόμενων εκπομπών ΣΕΔΕ). Το 2017, μόνο η Σουηδία ανέφερε τη χρήση βιοκαυσίμων για δύο φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών (το 2016 και το 2015, χρήση βιοκαυσίμων είχε αναφερθεί τόσο από τη Γερμανία όσο και από τη Σουηδία για τρεις και τέσσερις φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών αντίστοιχα).

Στις κατηγορίες εγκαταστάσεων με βάση τις ετήσιες εκπομπές 16 , από τα δεδομένα για το 2017 προκύπτει ότι, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, το 72 % των εγκαταστάσεων είναι κατηγορίας Α, περίπου το 21 % είναι κατηγορίας Β και λίγο πάνω από το 7 % είναι κατηγορίας Γ. 6 110 εγκαταστάσεις αναφέρθηκαν ως «εγκαταστάσεις με χαμηλά επίπεδα εκπομπών» (57 % επί του συνόλου).

Εγκαταστάσεις του ΣΕΔΕ της ΕΕ με δραστηριότητες καύσης υπάρχουν σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες, ενώ δραστηριότητες διύλισης πετρελαίου, παραγωγής χάλυβα, τσιμέντου, ασβέστη, γυαλιού, κεραμικών, χαρτοπολτού και χαρτιού υπάρχουν στις περισσότερες από αυτές. Όσον αφορά τις δραστηριότητες του ΣΕΔΕ της ΕΕ που παρατίθενται επιπροσθέτως για τις μη ανθρακούχες εκπομπές, σε 12 χώρες (DE, FR, EL, IS, IT, NL, NO, RO, SE, SI, SK, UK) αναφέρεται ότι έχουν εκδοθεί άδειες για την παραγωγή πρωτογενούς αλουμινίου και υπερφθορανθράκων (PFC), ενώ σε 20 χώρες (όλες εκτός των CY, DK, EE, ES, IE, IS, LI, LU, LV, MT και SI) αναφέρεται ότι έχουν εκδοθεί άδειες για την παραγωγή νιτρικού οξέος και N2O. Οι υπόλοιποι τομείς εκπομπών N2O –παραγωγή αδιπικού οξέος και παραγωγή γλυοξάλης και γλυοξυλικού οξέος– αναφέρονται σε 3 (DE, FR, IT) και 2 (DE, FR) χώρες αντίστοιχα. Μόνο η Νορβηγία έχει δηλώσει δραστηριότητες δέσμευσης και αποθήκευσης CO2.

Επτά χώρες (ES, FR, HR, IS, IT, SI, UK) έχουν κάνει χρήση της δυνατότητας να εξαιρούν τους μικρούς προξένους εκπομπών από το ΣΕΔΕ της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Οι εκπομπές που εξαιρέθηκαν για το 2017 ανήλθαν σε 2,85 εκατομμύρια τόνους CO2 (περίπου το 0,16 % του συνόλου των εξακριβωμένων εκπομπών).

Σύμφωνα με τις εκθέσεις που υποβλήθηκαν βάσει του άρθρου 21 το 2018, μέχρι στιγμής οκτώ χώρες (BE, DK, FR, HR, HU, LI, LT, NL) αξιοποίησαν το πλεονέκτημα που προσφέρει η διάταξη του άρθρου 13 του κανονισμού για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων (ΚΠΥΕ) 17 , βάσει της οποίας επιτρέπεται η χρήση απλουστευμένων σχεδίων παρακολούθησης σε περιπτώσεις χαμηλού κινδύνου για σταθερές εγκαταστάσεις. Από το 2016 έχουν προσχωρήσει μόνο οι Κάτω Χώρες. Στην περίπτωση των φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών με χαμηλά επίπεδα εκπομπών, η χρήση της εν λόγω διάταξης αναφέρθηκε από τρεις χώρες το 2017 (BE, IS και PL).

Το 2017 οι φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών που αναφέρθηκε ότι διαθέτουν σχέδιο παρακολούθησης ανέρχονταν σε 541 (έναντι 503 το 2016 και 524 το 2015). Το 58 % (316) των φορέων εκμετάλλευσης που αναφέρθηκαν ήταν εμπορικοί φορείς εκμετάλλευσης, ενώ το υπόλοιπο 42 % (225) μη εμπορικοί φορείς εκμετάλλευσης 18 . Συνολικά 280 φορείς (52 % περίπου) χαρακτηρίζονταν μικροί πρόξενοι εκπομπών [έναντι 249 (50 %) το 2016 και 274 (52 %) το 2015].

3.2. Ενωσιακό μητρώο και ημερολόγιο συναλλαγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUTL)

Το ενωσιακό μητρώο και το EUTL βρίσκονταν σε πλήρη λειτουργία επί 365 ημέρες και σε 24ωρη βάση καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017, με μικρές μόνο διακοπές, οι οποίες αντιστοιχούν συνολικά σε σχεδόν 17 ώρες διακοπής λόγω τεχνικών αναβαθμίσεων.

Το 2017 η Επιτροπή ξεκίνησε τη μετάβαση σε μια πιο εκσυγχρονισμένη και ασφαλή πλατφόρμα φιλοξενίας τόσο για το ενωσιακό μητρώο όσο και για το EUTL. Η μετάβαση αυτή ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2018. Επιπλέον, η Επιτροπή, με τη σύμφωνη γνώμη των κρατών μελών, ξεκίνησε την υλοποίηση διαφόρων αλλαγών με σκοπό τη βελτίωση της αποδοτικότητας των εργασιών με τη χρήση του ενωσιακού μητρώου.

Τον Φεβρουάριο του 2018 ο κανονισμός για το μητρώο του ΣΕΔΕ της ΕΕ 19 τροποποιήθηκε με στόχο την εφαρμογή μέτρων προστασίας για τη διασφάλιση της περιβαλλοντικής ακεραιότητας του ΣΕΔΕ της ΕΕ σε περιπτώσεις στις οποίες το δίκαιο της ΕΕ παύει να εφαρμόζεται σε ένα κράτος μέλος λόγω της αποχώρησής του από την ΕΕ.

4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΑΝΘΡΑΚΑ ΤΟ 2017

Στο παρόν κεφάλαιο παρέχονται πληροφορίες σχετικά με πτυχές της προσφοράς και της ζήτησης δικαιωμάτων εκπομπής στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ. Στο τμήμα σχετικά με την προσφορά περιλαμβάνονται πληροφορίες για το ανώτατο όριο, τη δωρεάν κατανομή, το πρόγραμμα NER300, τον πλειστηριασμό, την παρέκκλιση από τον πλήρη πλειστηριασμό για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας (άρθρο 10γ), τη χρήση διεθνών πιστωτικών μορίων, καθώς και ένα κεφάλαιο σχετικά με τα καθεστώτα αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών.

Από την πλευρά της ζήτησης, παρέχονται πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα των εξακριβωμένων εκπομπών και τις μεθόδους εξισορρόπησης της προσφοράς και της ζήτησης δικαιωμάτων, όπως το αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς (ΑΣΑ).

4.1. Προσφορά: δικαιώματα εκπομπής που τίθενται σε κυκλοφορία

4.1.1. Ανώτατο όριο

Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται τα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με το ανώτατο όριο για τις σταθερές εγκαταστάσεις και τον αριθμό των δικαιωμάτων του κλάδου των αεροπορικών μεταφορών που τίθενται σε κυκλοφορία 20 για κάθε έτος της 3ης περιόδου του ΣΕΔΕ της ΕΕ.

Πίνακας 1: Ανώτατο όριο για το ΣΕΔΕ της ΕΕ, 2013-2020

4.1.2. Εκχωρούμενα δικαιώματα εκπομπής

4.1.2.1. Δωρεάν κατανομή

Κατά την 3η περίοδο, το 43 % της συνολικής ποσότητας διαθέσιμων δικαιωμάτων θα κατανεμηθεί δωρεάν σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις και εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ το ποσοστό των δικαιωμάτων που θα τεθούν σε πλειστηριασμό από τα κράτη μέλη ανέρχεται στο 57 %.

Το αρχικό απόθεμα για τους νεοεισερχομένους (NER), μετά την αφαίρεση 300 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής για το πρόγραμμα NER300, διέθετε 480,2 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής. Έως τον Ιούνιο του 2018 είχαν δεσμευτεί 153,1 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής για 780 εγκαταστάσεις για το σύνολο της 3ης περιόδου. Το υπόλοιπο NER, το οποίο ανέρχεται σε 327,1 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής, μπορεί να διανεμηθεί στο μέλλον. Ωστόσο, αναμένεται ότι σημαντικός αριθμός από τα δικαιώματα αυτά δεν θα κατανεμηθούν.

Έως τον Ιούνιο του 2018, η δωρεάν κατανομή είχε μειωθεί κατά περίπου 376 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής επειδή ορισμένες εγκαταστάσεις έκλεισαν ή μείωσαν την παραγωγή τους ή την παραγωγική τους ικανότητα σε σύγκριση με εκείνη που είχε χρησιμοποιηθεί αρχικά για τον υπολογισμό της κατανομής κατά την 3η περίοδο.

Πίνακας 2: Αριθμός των δικαιωμάτων (σε εκατομμύρια μονάδες) που κατανεμήθηκαν στη βιομηχανία δωρεάν από το 2013 έως το 2018 23

Δεδομένου ότι η ζήτηση για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων ήταν μεγαλύτερη από τη διαθέσιμη ποσότητα, η κατανομή για όλες τις εγκαταστάσεις που υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ μειώθηκε κατά το ίδιο ποσοστό με την εφαρμογή του «διατομεακού διορθωτικού συντελεστή (CSCF)» 25 . Τον Ιανουάριο του 2017 η Επιτροπή αναθεώρησε 26 τις αρχικές τιμές του διατομεακού διορθωτικού συντελεστή μετά την έκδοση απόφασης 27 του Δικαστηρίου.

4.1.2.1.1. Πρόγραμμα NER300

Ως αποτέλεσμα των δύο προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, κατακυρώθηκαν σε 20 κράτη μέλη της ΕΕ συνολικά 38 έργα ΑΠΕ και 1 έργο CCS, συνολικού ύψους 2,1 δισ. EUR. Από τα έργα αυτά, 6 βρίσκονται ήδη σε λειτουργία: τα έργα βιοενέργειας BEST στην Ιταλία και Verbiostraw στη Γερμανία, τα έργα χερσαίας αιολικής ενέργειας Windpark Blaiken στη Σουηδία και Windpark Handalm στην Αυστρία, και τα έργα υπεράκτιας αιολικής ενέργειας Veja Mate και Nordsee One στη Γερμανία.

Μέχρι στιγμής, τελική επενδυτική απόφαση έχει ληφθεί για συνολικά 13 επιπλέον έργα, ενώ 14 έργα ακυρώθηκαν. 11 έργα βρίσκονται σε διάφορα στάδια προετοιμασίας. Η απόφαση για το πρόγραμμα NER300 τροποποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2017 28 με σκοπό να παρασχεθεί η δυνατότητα εκ νέου επένδυσης των αποδεσμευθέντων κεφαλαίων από τα ακυρωμένα έργα της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων (487 εκατ. EUR μέχρι στιγμής) σε υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα, δηλαδή στη διευκόλυνση InnovFin για ενεργειακά έργα επίδειξης και στο χρεωστικό μέσο για τον τομέα των μεταφορών στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», τα οποία τελούν αμφότερα υπό τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Τα αποδεσμευθέντα κεφάλαια από τα ακυρωμένα έργα της δεύτερης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων (515 εκατ. EUR μέχρι στιγμής) θα προστεθούν στους πόρους που διατίθενται για το Ταμείο Καινοτομίας (βλ. κεφάλαιο 2.3 και προσάρτημα 6).

Πίνακας 3: Έργα NER300 που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο της πρώτης και της δεύτερης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων 29

4.1.2.1.2. Αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών

Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή έχει εγκρίνει 12 30 καθεστώτα αντιστάθμισης του έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών σε 11 κράτη μέλη. Οι τελευταίες προσθήκες αφορούν το καθεστώς της Βαλονίας, το οποίο τέθηκε σε ισχύ στις 16 Μαρτίου 2018, και το καθεστώς του Λουξεμβούργου, το οποίο έλαβε έγκριση κρατικής ενίσχυσης στις 6 Ιουλίου 2018.

Όπως αναφέρεται στο τμήμα 2.2, το 2018 τέθηκαν σε ισχύ νέες απαιτήσεις διαφάνειας και υποβολής εκθέσεων στο πλαίσιο της αναθεωρημένης οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, εντός τριών μηνών από το τέλος κάθε έτους, τα κράτη μέλη που έχουν λάβει τέτοια χρηματοδοτικά μέτρα θα πρέπει να θέτουν στη διάθεση του κοινού, σε εύκολα προσβάσιμη μορφή, το συνολικό ποσό αντιστάθμισης που χορηγήθηκε και κατανεμήθηκε ανά δικαιούχο τομέα και υποτομέα.

Σύνοψη των στοιχείων που δημοσιεύτηκαν από τα κράτη μέλη σχετικά με τις αντισταθμίσεις που καταβλήθηκαν το 2017 παρατίθενται στον πίνακα 4.

Πίνακας 4: Αντισταθμίσεις του έμμεσου κόστους ανθρακούχων εκπομπών που καταβλήθηκαν από τα κράτη μέλη το 2017

Οι συνολικές αντισταθμίσεις του έμμεσου κόστους που καταβλήθηκαν από τα 10 κράτη μέλη το 2017 ανέρχονταν σε περίπου 694 εκατ. EUR. Τα κράτη μέλη στα οποία εφαρμόζονται καθεστώτα αντιστάθμισης αντιπροσωπεύουν περίπου το 70 % του ΑΕΠ της ΕΕ. Οι μεγαλύτεροι αποδέκτες αντιστάθμισης ήταν, αντίστοιχα, ο τομέας των χημικών προϊόντων, ο τομέας των μη σιδηρούχων μετάλλων και ο τομέας του σιδήρου και του χάλυβα.

Μία από τις διατάξεις διαφάνειας που περιλαμβάνονται στην αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ ορίζει ότι τα κράτη μέλη τα οποία έχουν δαπανήσει ποσοστό άνω του 25 % των οικείων εσόδων από πλειστηριασμούς για την αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους σε οποιοδήποτε έτος υποχρεούνται να δημοσιεύσουν έκθεση στην οποία αιτιολογούν την υπέρβαση του εν λόγω ποσού. Ως εκ τούτου, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη προέβησαν σε σύγκριση των πληρωμών που κατέβαλαν για την αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους το 2017 με τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς το ημερολογιακό έτος 2016 42 . Το 2017, το Βέλγιο (Φλάνδρα), η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες υπερέβησαν το ανώτατο όριο του 25 % και υπέβαλαν, συνεπώς, σχετική έκθεση.

4.1.2.2. Πλειστηριασμός των δικαιωμάτων

Το 2017, ο κανονισμός για τους πλειστηριασμούς τροποποιήθηκε ώστε να οριστεί εκ νέου ο ICE Futures Europe (ICE) ως χώρος πλειστηριασμών του Ηνωμένου Βασιλείου από τις 10 Νοεμβρίου 2017. Η τροποποίηση κάλυπτε επίσης διατάξεις οι οποίες κρίθηκαν απαραίτητες στο πλαίσιο της επικείμενης εφαρμογής του αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς (ΑΣΑ). Ο κανονισμός για τους πλειστηριασμούς βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο της περαιτέρω τροποποίησης προκειμένου να συμπεριληφθεί εκ νέου ο EEX στον κατάλογο των χώρων πλειστηριασμών της Γερμανίας και να εξασφαλιστεί η δυνατότητα πλειστηριασμού των πρώτων 50 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής για το Ταμείο Καινοτομίας που θα ληφθούν από το αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς το 2020.

Κατά την περίοδο αναφοράς, οι πλειστηριασμοί πραγματοποιήθηκαν μέσω των ακόλουθων χώρων πλειστηριασμών:

·European Energy Exchange AG («ΕΕΧ»), που διεξάγει πλειστηριασμούς ως ο κοινός χώρος πλειστηριασμού για τα συμμετέχοντα 25 κράτη μέλη σε κοινή διαδικασία σύναψης συμβάσεων, καθώς και για την Πολωνία, η οποία αυτοεξαιρέθηκε από την κοινή διαδικασία σύναψης συμβάσεων αλλά δεν έχει ορίσει ακόμη άλλο χώρο πλειστηριασμού. Από τις 5 Σεπτεμβρίου 2016, ο ΕΕΧ διεξάγει πλειστηριασμούς ως ο δεύτερος κοινός χώρος πλειστηριασμού που ορίστηκε στις 13 Ιουλίου 2016·

·ΕΕΧ, που διεξάγει πλειστηριασμούς για τη Γερμανία ως χώρος πλειστηριασμών «αυτοεξαίρεσης»·

·ICE, που διεξάγει πλειστηριασμούς για το Ηνωμένο Βασίλειο ως χώρος πλειστηριασμών «αυτοεξαίρεσης».

Η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και η Νορβηγία δεν έχουν αρχίσει ακόμη τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων. Βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες ώστε να καταστεί εφικτός ο πλειστηριασμός των εν λόγω δικαιωμάτων εκπομπής στον κοινό χώρο πλειστηριασμών.

Το 2017 ο ΕΕΧ, εξ ονόματος των 27 κρατών μελών του, έθεσε σε πλειστηριασμό το 89 % της συνολικής ποσότητας δικαιωμάτων που εκπλειστηριάστηκε, ενώ ο ICE έθεσε σε πλειστηριασμό το 11 % της συνολικής ποσότητας εξ ονόματος του Ηνωμένου Βασιλείου. Έως τις 30 Ιουνίου 2018 είχαν διενεργηθεί περισσότεροι από 1 270 πλειστηριασμοί.

Ο πίνακας 5 παρέχει μια επισκόπηση των ποσοτήτων δικαιωμάτων 43 που εκπλειστηριάστηκαν από τον EEX και τον ICE έως τις 30 Ιουνίου 2018, συμπεριλαμβανομένων των πρώιμων πλειστηριασμών 44 γενικών δικαιωμάτων εκπομπής.

Πίνακας 5: Συνολική ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής της 3ης περιόδου που τέθηκαν σε πλειστηριασμό την περίοδο 2012-2018

Οι πλειστηριασμοί διεξήχθησαν σε γενικές γραμμές ομαλά και οι τιμές εκκαθάρισης πλειστηριασμού ήταν εν γένει πολύ κοντά στις τιμές της δευτερογενούς αγοράς.

Μεταξύ του Ιανουαρίου 2017 και του Ιουνίου 2018 ακυρώθηκαν τέσσερις πλειστηριασμοί είτε λόγω μη επίτευξης της οριακής τιμής είτε διότι η συνολική ποσότητα των προσφορών υπολειπόταν της πλειστηριαζόμενης ποσότητας. Συμπεριλαμβανομένων των ανωτέρω τεσσάρων περιπτώσεων, από τα τέλη του 2012 έχουν ακυρωθεί συνολικά εννέα πλειστηριασμοί από τους 1 270 και πλέον που διεξήχθησαν. Στο προσάρτημα 2 παρέχεται επισκόπηση των τιμών εκκαθάρισης πλειστηριασμού, του αριθμού των συμμετεχόντων και της αναλογίας προσφοράς–κάλυψης για τους πλειστηριασμούς γενικών δικαιωμάτων εκπομπής που διεξήχθησαν από το 2013 έως τις 30 Ιουνίου 2018. Οι χώροι πλειστηριασμών δημοσιεύουν εγκαίρως σε ειδικούς ιστότοπους τα λεπτομερή αποτελέσματα κάθε πλειστηριασμού. Περαιτέρω πληροφορίες για τη διεξαγωγή των πλειστηριασμών, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη συμμετοχή, την αναλογία προσφοράς-κάλυψης και τις τιμές, παρέχονται στις εκθέσεις των κρατών μελών που δημοσιεύονται στον ιστότοπο της Επιτροπής 45 .

Το σύνολο των εσόδων των κρατών μελών από τους πλειστηριασμούς που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2012 και 30ής Ιουνίου 2018 υπερέβη τα 26 δισ. EUR (μόνο το 2017, τα συνολικά έσοδα ήταν 5,6 δισ. EUR). Η οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ προβλέπει ότι τουλάχιστον το 50 % των εσόδων από πλειστηριασμούς, περιλαμβανομένων όλων των εσόδων που προκύπτουν από τα δικαιώματα εκπομπής που κατανέμονται για τους σκοπούς της αλληλεγγύης και της ανάπτυξης, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από τα κράτη μέλη για σκοπούς που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή, το 2017 τα κράτη μέλη δαπάνησαν ή προγραμμάτιζαν να δαπανήσουν περίπου το 80 % των εν λόγω εσόδων για συγκεκριμένους σκοπούς που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια 46 .

4.1.2.3. Παρέκκλιση από τους πλήρεις πλειστηριασμούς για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας

Ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής που κατανεμήθηκαν δωρεάν σε παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας το 2017 αναφέρεται στον πίνακα 1 στο προσάρτημα 1 του παραρτήματος, ενώ ο μέγιστος αριθμός δικαιωμάτων ανά έτος αναφέρεται στον πίνακα 2 του προσαρτήματος 1.

Η συνολική αξία της επενδυτικής στήριξης που δηλώθηκε κατά τα έτη από το 2009 έως το 2017 ανέρχεται περίπου σε 11,3 δισ. EUR. Περίπου το 80 % του ποσού αυτού αφιερώθηκε στην αναβάθμιση και μετασκευή των υποδομών, ενώ οι υπόλοιπες επενδύσεις αφορούσαν καθαρές τεχνολογίες ή τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού.

Τα μη κατανεμημένα δικαιώματα εκπομπής μπορούν είτε να τεθούν σε πλειστηριασμό είτε, σύμφωνα με τις διατάξεις της αναθεωρημένης οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ, να κατανεμηθούν κατά την περίοδο 2021-2030 σε επενδύσεις του άρθρου 10γ που επιλέγονται μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών (βλ. τμήμα 2.3). Στο διάγραμμα 2 αποτυπώνεται ο αριθμός δικαιωμάτων που κατανεμήθηκαν κατά τα έτη 2013-2017.

Διάγραμμα 2: Δικαιώματα που κατανεμήθηκαν δωρεάν σύμφωνα με το άρθρο 10γ

Στο διάγραμμα 3 απεικονίζεται ο βαθμός στον οποίο κατανεμήθηκαν, προστέθηκαν στους πλειστηριασμούς ή παρέμειναν μη χρησιμοποιηθέντα (δηλαδή ούτε κατανεμήθηκαν ούτε προστέθηκαν στους πλειστηριασμούς) τα δικαιώματα του άρθρου 10γ. Για παράδειγμα, 113 εκατομμύρια από τα δικαιώματα εκπομπής που αφαιρέθηκαν από το μερίδιο των δικαιωμάτων της Πολωνίας για εκπλειστηριασμό μεταξύ του 2013 και του 2017 για τους σκοπούς του άρθρου 10γ, δεν έχουν ακόμη κατανεμηθεί ή προστεθεί στους πλειστηριασμούς.

Διάγραμμα 3: Διανομή δικαιωμάτων εκπομπής (κατανεμημένα, εκπλειστηριασθέντα, υπόλοιπα μη χρησιμοποιηθέντα)

Στον πίνακα 6 παρουσιάζεται ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής του άρθρου 10γ για τα έτη έως το 2017 τα οποία εκπλειστηριάστηκαν την περίοδο 2013-2017, καθώς και ο αριθμός των υπολοίπων μη χρησιμοποιηθέντων δικαιωμάτων εκπομπής. Στην τελευταία στήλη του πίνακα αναφέρεται ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής μέχρι στιγμής που μπορούν να μεταφερθούν και να κατανεμηθούν την περίοδο 2021-2030 σε επενδύσεις που επιλέγονται μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών.

Πίνακας 6: Μεταχείριση μη χρησιμοποιηθέντων δικαιωμάτων του άρθρου 10γ, 2013-2017

4.1.3. Διεθνή πιστωτικά μόρια

Αν και η ακριβής ποσότητα των διεθνών δικαιωμάτων πιστωτικών μορίων στη διάρκεια της 2ης και 3ης περιόδου (2008-2020) θα εξαρτηθεί εν μέρει από την ποσότητα των μελλοντικών εξακριβωμένων εκπομπών, οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι θα ανέλθει σε περίπου 1,6 δισεκατομμύρια πιστωτικά μόρια. Από τις 30 Ιουνίου 2018 ο συνολικός αριθμός των διεθνών πιστωτικών μορίων που χρησιμοποιούνται ή ανταλλάσσονται ανέρχεται σε 1,49 δισεκατομμύρια, αριθμός που υπερβαίνει το 90 % του εκτιμώμενου επιτρεπόμενου ανώτατου ορίου.

Για πλήρη επισκόπηση της ανταλλαγής διεθνών πιστωτικών μορίων, βλ. προσάρτημα 3 του παραρτήματος.

4.2. Ζήτηση: δικαιώματα εκπομπής που αποσύρονται από την κυκλοφορία

Το 2017 οι εκπομπές από εγκαταστάσεις που συμμετέχουν στο ΣΕΔΕ της ΕΕ εκτιμάται ότι αυξήθηκαν ελαφρώς κατά 0,18 % σε σύγκριση με το 2016 με βάση τις πληροφορίες που έχουν καταχωριστεί στο ενωσιακό μητρώο. Μολονότι αυτή η μικρή αύξηση ανακόπτει την καθοδική τάση των εκπομπών από την έναρξη της 3ης περιόδου εμπορίας το 2013, μπορεί να αιτιολογηθεί από την άνοδο της τάξης του 2,4 % στο πραγματικό ΑΕΠ, η οποία είναι η υψηλότερη που έχει σημειωθεί για οποιοδήποτε έτος από την έναρξη της τρέχουσας περιόδου εμπορίας.

Πίνακας 7: Εξακριβωμένες εκπομπές (σε εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου CO2)

Στοιχεία για το ΑΕΠ, όπως αναφέρονται στη διεύθυνση http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tec00115  

(προσπελάστηκε τον Ιούλιο του 2018). Οι εξακριβωμένες εκπομπές από τις αεροπορικές μεταφορές αναφέρονται χωριστά στο τμήμα 5.

Όπως προκύπτει από τον πίνακα, η αύξηση των εκπομπών οφείλεται κυρίως στη βιομηχανία, ενώ οι εκπομπές από τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν ελαφρώς.

Ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής που ακυρώθηκαν σε εθελοντική βάση ανήλθε σε 84 827 δικαιώματα εκπομπής το 2017. Συνολικά, έως το τέλος Ιουνίου 2018 είχαν καταγραφεί εθελοντικές ακυρώσεις 300 181 δικαιωμάτων εκπομπής.

4.3. Εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης

Κατά την έναρξη της 3ης περιόδου το 2013, το ΣΕΔΕ της ΕΕ χαρακτηριζόταν από μεγάλη δομική ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης δικαιωμάτων εκπομπής, η οποία αντιστοιχούσε σε 2,1 δισεκατομμύρια δικαιώματα. Το πλεόνασμα μειώνεται σταθερά κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου εμπορίας, παραμένοντας σταθερό το 2014 και παρουσιάζοντας στη συνέχεια σημαντική μείωση που διαμορφώθηκε σε 1,78 δισεκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής το 2015, 1,69 δισεκατομμύρια δικαιώματα το 2016 και 1,65 δισεκατομμύρια δικαιώματα το 2017. Η εξέλιξη αυτή αντιστοιχεί σε συνολική μείωση σχεδόν μισού δισεκατομμυρίου κατά την τελευταία τριετία. Η εν λόγω μείωση αντικατοπτρίζει τον αντίκτυπο του μέτρου παρακράτησης 49 που εφαρμόστηκε από το 2014 έως το 2016, το οποίο αντισταθμίστηκε εν μέρει από την πτώση των εκπομπών κατά την περίοδο 2013-2016.

Στο διάγραμμα 4 παρουσιάζεται η εξέλιξη του πλεονάσματος της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα έως το τέλος του 2017.

Διάγραμμα 4: Εξέλιξη του πλεονάσματος της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα την περίοδο 2013-2017

Για την αντιμετώπιση της διαρθρωτικής ανισορροπίας μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης δικαιωμάτων εκπομπής, το 2015 δημιουργήθηκε ένα αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς (ΑΣΑ) 50 με στόχο να αυξηθεί η ευελιξία της προσφοράς δικαιωμάτων εκπομπής σε πλειστηριασμό. Το ΑΣΑ θα αρχίσει να λειτουργεί τον Ιανουάριο του 2019.

Η έκθεση για την αγορά άνθρακα επιτρέπει την ενοποίηση των δεδομένων της προσφοράς και της ζήτησης που δημοσιεύονται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων οι οποίες απορρέουν από την οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ και τις εκτελεστικές της διατάξεις. Το εν λόγω χρονοδιάγραμμα, τα σχετικά δεδομένα και το πεδίο εφαρμογής παρουσιάζονται στον πίνακα 2 στο προσάρτημα 4 του παραρτήματος. Στο διάγραμμα 5 παρουσιάζεται η σύνθεση της προσφοράς και της ζήτησης το 2017. Τα σχετικά δεδομένα δημοσιεύτηκαν επίσης στο πλαίσιο της ανακοίνωσης για τον συνολικό αριθμό των δικαιωμάτων εκπομπής σε κυκλοφορία (ΣΑΔΚ) για τους σκοπούς του ΑΣΑ 51 .

Διάγραμμα 5: Σύνθεση σωρευτικής προσφοράς και ζήτησης έως το τέλος του 2017

Προσφορά (σωρευτική, σε εκατομμύρια)     Ζήτηση (σωρευτική, σε εκατομμύρια)

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την έναρξη λειτουργίας του ΑΣΑ το 2019, η Επιτροπή δημοσιεύει τακτικά από τα μέσα Μαΐου του 2017 52 τον ΣΑΔΚ για το προηγούμενο έτος. Τον Μάιο του 2018 δημοσιεύτηκε για δεύτερη φορά ο ΣΑΔΚ, ο οποίος ανέρχεται σε 1 654 574 598 δικαιώματα 53 . Η δημοσίευση του 2018 θα οδηγήσει για πρώτη φορά στην τοποθέτηση δικαιωμάτων εκπομπής στο ΑΣΑ, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τις ποσότητες που θα τεθούν σε πλειστηριασμό κατά τους πρώτους 8 μήνες του 2019.

Η αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ επιφέρει δύο σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία του ΑΣΑ (βλ. επίσης τμήμα 2.1). Πρώτον, το ποσοστό του ΣΑΔΚ που θα τοποθετηθεί στο αποθεματικό από το 2019 έως το 2023 διπλασιάζεται από 12 % σε 24 %. Η εξέλιξη αυτή αυξάνει σημαντικά τον ρυθμό μείωσης του πλεονάσματος. Δεύτερον, από το 2023 δεν θα ισχύουν πλέον τα δικαιώματα εκπομπής που τηρούνται στο ΑΣΑ και υπερβαίνουν τις ποσότητες του προηγούμενου έτους που τέθηκαν σε πλειστηριασμό.

Επομένως, βάσει του ΣΑΔΚ του 2018 και της αναθεωρημένης νομοθεσίας, οι ποσότητες που θα τεθούν σε πλειστηριασμό το 2019 θα μειωθούν κατά σχεδόν 265 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής κατά τους πρώτους 8 μήνες του 2019, αριθμός που αντιστοιχεί στο 16 % του πλεονάσματος. Ως εκ τούτου, κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2019 θα τεθούν σε πλειστηριασμό περίπου 40 % λιγότερα δικαιώματα εκπομπής από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2018. Βάσει των ποσοτήτων προς πλειστηριασμό για το 2019, στο προσάρτημα 7 παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τις συνεισφορές στο ΑΣΑ κατά κράτος μέλος από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2019.

5. ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

Εν αναμονή της θέσπισης των σχετικών με το σύστημα CORSIA πράξεων από τον ΔΟΠΑ και των επακόλουθων αποφάσεων από την ΕΕ για την πιθανή εφαρμογή του συστήματος CORSIA στην ΕΕ, καθώς και για την παροχή συνεχούς ώθησης στη διεθνή διαδικασία, η ΕΕ αποφάσισε το 2017 να παρατείνει την ισχύουσα παρέκκλιση από τις υποχρεώσεις του ΣΕΔΕ της ΕΕ για τις πτήσεις από και προς τρίτες χώρες έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023, με την επιφύλαξη σχετικής επανεξέτασης 54 . Κατά συνέπεια, το ισχύον πεδίο εφαρμογής εντός του ΕΟΧ διατηρείται έως το 2023. Στη συνέχεια, απουσία επανεξέτασης, αναμένεται να επανέλθει στο αρχικό «πλήρες πεδίο εφαρμογής».

Επιπλέον, η αναθεωρημένη οδηγία για το ΣΕΔΕ της ΕΕ προβλέπει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τους πιθανούς τρόπους ενσωμάτωσης του συστήματος CORSIA στο δίκαιο της ΕΕ μέσω αναθεώρησης της οδηγίας. Προβλέπει επίσης την εφαρμογή, από το 2021, του γραμμικού συντελεστή μείωσης του 2,2 % στα δικαιώματα εκπομπής των αεροπορικών μεταφορών.

Το 2017 εκχωρήθηκαν δικαιώματα εκπομπής σύμφωνα με το πεδίο εφαρμογής εντός του ΕΟΧ. Η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής ανήλθε σε ποσό λίγο μεγαλύτερο από τις 33,1 εκατομμύρια μονάδες. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει τη δωρεάν κατανομή (ελαφρώς άνω των 32,0 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής) και σχεδόν 1,1 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής που κατανεμήθηκαν από το ειδικό απόθεμα για τους νεοεισερχόμενους και τους ταχέως αναπτυσσόμενους φορείς εκμετάλλευσης. Οι κατανομές από το συγκεκριμένο απόθεμα διπλασιάζονται κατά την περίοδο 2017-2020 διότι αφορούν την πλήρη περίοδο 2013-2020.

Όσον αφορά τις εξελίξεις σχετικά με τις εκπομπές από τις αεροπορικές μεταφορές, οι εξακριβωμένες εκπομπές συνέχισαν να αυξάνονται και ανήλθαν σε 64,2 εκατομμύρια τόνους CO2 το 2017, δηλαδή αυξήθηκαν κατά 4,5 % σε σύγκριση με το 2016.

Η ποσότητα των δικαιωμάτων εκπομπής που τέθηκαν σε πλειστηριασμό μεταξύ Ιανουαρίου και Δεκεμβρίου του 2017 ήταν περίπου 4,7 εκατομμύρια δικαιώματα.

Στον πίνακα 8 παρουσιάζονται συνοπτικά οι εξακριβωμένες εκπομπές, η δωρεάν κατανομή και οι ποσότητες που τέθηκαν σε πλειστηριασμό για τον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών από την έναρξη της 3ης περιόδου.

Πίνακας 8: Εξακριβωμένες εκπομπές και κατανομή δικαιωμάτων στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών

Οι ποσότητες δικαιωμάτων εκπομπής του κλάδου των αεροπορικών μεταφορών που τέθηκαν σε πλειστηριασμό την περίοδο 2013-2015 αντικατοπτρίζουν την απόφαση των συννομοθετών το 2013 για «πάγωμα του χρόνου» 57 και περιορισμό των υποχρεώσεων για το κλίμα μόνο στις πτήσεις εντός του ΕΟΧ. Η συμμόρφωση για τον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών αναβλήθηκε για το 2012 και το 2013. Συνεπώς, οι αναβληθείσες ποσότητες του 2012 εκπλειστηριάστηκαν το 2014, ενώ η συμμόρφωση για τις εκπομπές από τις αεροπορικές μεταφορές για το 2013 και το 2014 πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου του 2015.

6. ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Η MiFID2 και ο ΚΚΑ, που εκδόθηκαν το 2014, προβλέπουν ορισμένες προσαρμογές του γενικού καθεστώτος στις ιδιαιτερότητες της αγοράς άνθρακα (βλ. έκθεση για την αγορά άνθρακα 2015 58 ).

Την περίοδο 2016-2018 θεσπίστηκαν διάφορα μέτρα που ρυθμίζουν λεπτομερείς πτυχές των διατάξεων της MiFID2 59 και του ΚΚΑ 60 .

6.1. Νομικός χαρακτήρας και φορολογική μεταχείριση των δικαιωμάτων εκπομπής

Ο νομικός χαρακτήρας των δικαιωμάτων διαφέρει ανά χώρα και κυμαίνεται από χρηματοπιστωτικά μέσα και άυλα περιουσιακά στοιχεία έως δικαιώματα ιδιοκτησίας και βασικά προϊόντα. Σύμφωνα με τις εκθέσεις που υποβλήθηκαν βάσει του άρθρου 21 το 2018, τουλάχιστον πέντε συμμετέχουσες χώρες (DE, IE, IT, NO, SE) ανέφεραν ότι έχουν εφαρμόσει ή σχεδιάζουν αλλαγές στην εθνική νομοθεσία, κυρίως όσον αφορά την εφαρμογή της MiFID2 61 .

Όσον αφορά τη φορολογική μεταχείριση των δικαιωμάτων εκπομπής, μόνο τρεις χώρες αναφέρουν ότι ισχύει φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για την εκχώρηση δικαιωμάτων εκπομπής. Αντιθέτως, καταλογίζεται ΦΠΑ για συναλλαγές δικαιωμάτων εκπομπής στη δευτερογενή αγορά στις περισσότερες συμμετέχουσες χώρες (σε όλες εκτός των CY, EE, IS και LI).

Η πλειονότητα των χωρών αναφέρουν ότι εφαρμόζουν τον μηχανισμό αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις εγχώριες συναλλαγές που αφορούν δικαιώματα εκπομπής. Η παρέκκλιση του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης μεταφέρει την ευθύνη για την καταβολή του ΦΠΑ από τον πωλητή στον αγοραστή εμπορεύματος ή υπηρεσίας και συνιστά αποτελεσματική προστασία από την απάτη στον τομέα του ΦΠΑ. Τον Νοέμβριο του 2018 το Συμβούλιο ενέκρινε τροποποίηση 62 της οδηγίας 2006/112/ΕΚ (οδηγία για τον ΦΠΑ) με την οποία παρατείνεται η εφαρμογή της παρέκκλισης και μετά το πέρας του 2018, έως τις 30 Ιουνίου 2022. Τα κράτη μέλη παροτρύνονται να συνεχίσουν την εφαρμογή του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης ώστε να συνεχίσει να παρέχεται επαρκές επίπεδο προστασίας στην αγορά άνθρακα.

Τα δικαιώματα εκπομπής για επιχειρήσεις μπορούν επιπλέον να φορολογούνται (π.χ. μέσω της εφαρμογής φόρου εταιρειών ή φόρου εισοδήματος των εταιρειών). Δεκαέξι χώρες ανέφεραν ότι δεν εφαρμόζεται τέτοιου είδους φορολογία.

7. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ, ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΞΑΚΡΙΒΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΟΜΠΩΝ

7.1. Γενικές εξελίξεις

Η Επιτροπή εξακολουθεί να ενθαρρύνει βελτιώσεις στον τρόπο εφαρμογής του ΚΠΥΕ και του ΚΕΔ ανά χώρα, με βάση τα παρεχόμενα έγγραφα καθοδήγησης και υποδείγματα 63 .

Η πείρα που έχει αποκομιστεί από την εφαρμογή των εν λόγω δύο κανονισμών αναδεικνύει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης, αποσαφήνισης και απλούστευσης των κανόνων ΠΕΕΔ προκειμένου να προαχθεί περαιτέρω η εναρμόνιση, να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση για τους φορείς εκμετάλλευσης και τις συμμετέχουσες χώρες, καθώς και για να ενισχυθεί περισσότερο η αποτελεσματικότητα του συστήματος.

Από τον Φεβρουάριο του 2017 ξεκίνησε διαβούλευση με τις συμμετέχουσες χώρες για την επικαιροποίηση των εν λόγω δύο κανονισμών προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι προπαρασκευαστικές εργασίες για την 4η περίοδο του ΣΕΔΕ της ΕΕ και να βελτιωθούν και να απλουστευθούν οι διαδικασίες ΠΕΕΔ.

Αναγνωρίζεται ότι η αποτελεσματικότητα του συστήματος συμμόρφωσης έχει βελτιωθεί από τότε που ο ΚΠΥΕ επέτρεψε στις χώρες να καταστήσουν υποχρεωτική την ηλεκτρονική υποβολή εκθέσεων. Το 2018, 16 συμμετέχουσες χώρες ανέφεραν τη χρήση ηλεκτρονικών υποδειγμάτων ή ειδικών μορφότυπων αρχείων για τα σχέδια παρακολούθησης, τις εκθέσεις εκπομπών, τις εκθέσεις επαλήθευσης και/ή τις εκθέσεις βελτίωσης με βάση τις ελάχιστες απαιτήσεις που έχει καθορίσει η Επιτροπή. Δώδεκα συμμετέχουσες χώρες ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν κάποια μορφή αυτοματοποιημένου συστήματος ΤΠ για την υποβολή εκθέσεων στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ.

7.2. Εφαρμογή της παρακολούθησης

Σύμφωνα με τις εκθέσεις του άρθρου 21 που υποβλήθηκαν το 2018, οι περισσότερες εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν τη βασιζόμενη σε υπολογισμούς μεθοδολογία 64 . Μόνο 179 εγκαταστάσεις (1,7 %) σε 23 χώρες ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν συστήματα συνεχούς μέτρησης εκπομπών, κυρίως στη Γερμανία, τη Γαλλία και την Τσεχική Δημοκρατία. Ενώ ο αριθμός των χωρών είναι ο ίδιος με το προηγούμενο έτος, συνολικά 29 επιπλέον εγκαταστάσεις χρησιμοποιούν την προσέγγιση αυτή.

Μόνο 11 χώρες ανέφεραν τη χρήση της εφεδρικής προσέγγισης, από 36 εγκαταστάσεις και για περίπου 3,4 εκατομμύρια τόνους CO2e (σε σύγκριση με 5,1 εκατομμύρια τόνους CO2e το προηγούμενο έτος). Μία εγκατάσταση στις Κάτω Χώρες είναι υπεύθυνη για το 35 % των συνολικών εκπομπών που αναφέρθηκαν σε σχέση με την εφεδρική μεθοδολογία.

Η συντριπτική πλειονότητα των εγκαταστάσεων πληρούν τις προκαθορισμένες τιμές της κατώτατης βαθμίδας βάσει του ΚΠΥΕ 65 . Μόνο 106 εγκαταστάσεις κατηγορίας Γ (μία παραπάνω σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος), ήτοι το 13,7 % του συνόλου (έναντι 13 % το προηγούμενο έτος) αναφέρθηκε ότι αποκλίνουν για τουλάχιστον μία παράμετρο από την απαίτηση εφαρμογής των ανώτατων βαθμίδων για τις μείζονες ροές πηγής. Οι αποκλίσεις αυτές επιτρέπονται μόνον εάν ο φορέας εκμετάλλευσης αποδεικνύει ότι η ανώτατη βαθμίδα δεν είναι τεχνικά εφικτή ή συνεπάγεται αδικαιολόγητο κόστος. Εφόσον οι όροι αυτοί δεν ισχύουν πλέον, ο φορέας εκμετάλλευσης θα πρέπει να βελτιώσει αναλόγως το σύστημα παρακολούθησής του. Κατά την περίοδο αναφοράς του 2013, το 16 % του συνόλου των εγκαταστάσεων κατηγορίας Γ αναφέρθηκε ότι δεν πληρούσαν κατά τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις ανώτατες βαθμίδες. Ως εκ τούτου, παρατηρείται βελτίωση της συμμόρφωσης των εγκαταστάσεων κατηγορίας Γ όσον αφορά τις ανώτατες βαθμίδες από την αρχή της 3ης περιόδου.

Αντιστοίχως, στις εκθέσεις που υποβλήθηκαν από 23 συμμετέχουσες χώρες αναφέρεται ότι επιτρέπουν κάποια μορφή απόκλισης από τις απαιτήσεις προκαθορισμένων τιμών του ΚΠΥΕ σε συνολικό ποσοστό 21 % των εγκαταστάσεων κατηγορίας Β, έναντι 22% κατά το προηγούμενο έτος και 26 % το προπροηγούμενο έτος, γεγονός που καταδεικνύει σταθερή βελτίωση της συμμόρφωσης όσον αφορά τις ανώτατες βαθμίδες.

7.3. Διαπιστευμένη επαλήθευση

Παρότι στις εκθέσεις του άρθρου 21 δεν αναφέρεται ο συνολικός αριθμός των ελεγκτών, σύμφωνα με εύλογη εκτίμηση βάσει του αριθμού των διαπιστευμένων ελεγκτών για τις δραστηριότητες καύσης (που αποτελούν και το κύριο πεδίο εφαρμογής της διαπίστευσης) υπολογίζεται ότι, στο πλαίσιο των επαληθεύσεων του 2017, έλαβαν συνολικά διαπίστευση τουλάχιστον 124 διαφορετικοί ελεγκτές. Όσον αφορά τον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών, στις εκθέσεις του άρθρου 21 που υποβλήθηκαν το 2018 αναφέρεται ότι έλαβαν διαπίστευση 46 μεμονωμένοι ελεγκτές για το 2017. Η Ευρωπαϊκή Συνεργασία για τη Διαπίστευση (ΕΣΔ) παρέχει κεντρικό σύνδεσμο προς τους αρμόδιους Εθνικούς Οργανισμούς Διαπίστευσης (ΕΟΔ) και τους οικείους καταλόγους διαπιστευμένων ελεγκτών για το ΣΕΔΕ της ΕΕ 66 .

Η αμοιβαία αναγνώριση των ελεγκτών μεταξύ συμμετεχουσών χωρών εφαρμόζεται με επιτυχία: 26 χώρες ανέφεραν ότι στο έδαφός τους δραστηριοποιείται τουλάχιστον ένας αλλοδαπός ελεγκτής.

Διαπιστώνεται υψηλό επίπεδο συμμόρφωσης των ελεγκτών με τις διατάξεις του ΚΕΔ. Η Πολωνία ανέφερε μία περίπτωση αναστολής διαπίστευσης ελεγκτή, ενώ δύο χώρες (PL και CZ) ανέφεραν περιπτώσεις ανάκλησης διαπίστευσης ενός και δύο ελεγκτών αντίστοιχα το 2017, έναντι μίας αναστολής και μίας ανάκλησης το 2016 και καμίας αναφερθείσας αναστολής ή ανάκλησης το 2015. Μόνο η Πολωνία ανέφερε περιορισμό της έκτασης της διαπίστευσης δύο ελεγκτών το 2017, έναντι ενός ελεγκτή το 2016, και τέσσερις χώρες ανέφεραν αντίστοιχες περιπτώσεις περιορισμού για πέντε ελεγκτές το 2015.

Εννέα χώρες ανέφεραν περιπτώσεις καταγγελιών εις βάρος ελεγκτών κατά το τρέχον έτος (μία παραπάνω σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος). Ωστόσο, ο συνολικός αριθμός καταγγελιών είναι κατά 12 % μικρότερος. Το 95 % των καταγγελιών αναφέρεται ότι διευθετήθηκαν (ποσοστό αντίστοιχο με το προηγούμενο έτος κατά το οποίο ανερχόταν στο 96 %). Δώδεκα χώρες ανέφεραν ότι διαπιστώθηκαν ελλείψεις συμμόρφωσης εκ μέρους των ελεγκτών στο πλαίσιο της διαδικασίας ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ΕΟΔ και των αρμόδιων αρχών (έναντι εννέα το προηγούμενο έτος).

8. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

Από την τελευταία περίοδο αναφοράς δεν έχουν παρατηρηθεί σημαντικές αλλαγές στις διοικητικές ρυθμίσεις των συμμετεχουσών χωρών. Σύμφωνα με τις εκθέσεις του άρθρου 21 που υποβλήθηκαν το 2018, στην εφαρμογή του ΣΕΔΕ της ΕΕ σε κάθε χώρα συμμετείχαν κατά μέσο όρο 5 αρμόδιες αρχές 67 . Όσον αφορά τον συντονισμό μεταξύ των αρχών, αναφέρθηκαν διαφορετικά εργαλεία και μέθοδοι όπως, μεταξύ άλλων, νομοθετικές πράξεις για την κεντρική διαχείριση των σχεδίων παρακολούθησης ή των εκθέσεων εκπομπών (σε 13 χώρες), παροχή δεσμευτικών οδηγιών και καθοδήγησης από κεντρική αρμόδια αρχή στις τοπικές αρχές (σε 9 χώρες), τακτικές ομάδες εργασίας ή συνεδριάσεις μεταξύ των αρχών (σε 15 χώρες) και χρήση κοινής πλατφόρμας ΤΠ (σε 11 χώρες). Οκτώ χώρες (CY, EE, IE, IS, IT, LI, LU, MT) δεν ανέφεραν εφαρμογή κανενός από τα ανωτέρω μέτρα.

Όσον αφορά τα διοικητικά τέλη που χρεώνονται σε σχέση με την αδειοδότηση και την έγκριση σχεδίων παρακολούθησης, 14 χώρες –οι ίδιες με το προηγούμενο έτος– ανέφεραν το 2018 ότι δεν χρεώνουν τέλη στους φορείς εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων (CY, DE, EE, FR, GR, IE, LI, LT, LU, LV, MT, NL, SE, SK). Και πάλι χωρίς διαφοροποίηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος, οι φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών δεν καταβάλλουν τέλη σε 15 χώρες (BE, CY, CZ, DE, EE, ES, GR, LI, LT, LU, LV, MT, NL, SE, SK). Οι επιβαρύνσεις διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τη χώρα και την εκάστοτε υπηρεσία. Για παράδειγμα, τα τέλη για την έγκριση αδειών και σχεδίων παρακολούθησης για τις εγκαταστάσεις κυμαίνονται από 5 EUR έως 7 690 EUR, ενώ στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών τα τέλη για την έγκριση σχεδίων παρακολούθησης κυμαίνονται από 5 EUR έως 2 400 EUR.

Συνολικά, τα συστήματα των συμμετεχουσών χωρών είναι σε μεγάλο βαθμό αποτελεσματικά, καθότι εναρμονίζονται με την οικεία διοικητική οργάνωση. Η επικοινωνία μεταξύ των τοπικών αρχών και η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των αρμόδιων αρχών, μεταξύ άλλων μέσω των δραστηριοτήτων του φόρουμ συμμόρφωσης και της ετήσιας διάσκεψης συμμόρφωσης του ΣΕΔΕ της ΕΕ, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ενισχύονται και να ενθαρρύνονται.

9. ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΒΟΛΗ

Το ΣΕΔΕ της ΕΕ χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλό ποσοστό συμμόρφωσης: κάθε χρόνο, περίπου το 99 % των εκπομπών καλύπτονται εμπρόθεσμα από τον απαιτούμενο αριθμό δικαιωμάτων. Το 2017 περίπου το 1 % των εγκαταστάσεων που δήλωσαν εκπομπές δεν παρέδωσαν δικαιώματα που να καλύπτουν το σύνολο των εκπομπών τους μέχρι τη λήξη της προθεσμίας, στις 30 Απριλίου 2018. Οι εγκαταστάσεις αυτές αντιπροσώπευαν περίπου το 0,4 % των εκπομπών που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Το επίπεδο συμμόρφωσης ήταν επίσης πολύ υψηλό και στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών, καθώς συμμορφώθηκαν με αυτό φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών που ήταν υπεύθυνοι για το 98 % των εκπομπών.

Οι αρμόδιες αρχές εξακολουθούν να διεξάγουν διάφορους ελέγχους συμμόρφωσης στις ετήσιες εκθέσεις εκπομπών. Σύμφωνα με τις εκθέσεις του άρθρου 21 που υποβλήθηκαν το 2018, όλες οι συμμετέχουσες χώρες ελέγχουν τις ετήσιες εκθέσεις εκπομπών ως προς την πληρότητά τους (100 % των εκθέσεων, εκτός της ES 95 %, της FR 99 %, της SE 3 % και του UK 59 %). Επιπλέον, από τις εκθέσεις προκύπτει ότι, κατά μέσο όρο, οι χώρες ελέγχουν περίπου το 80 % των εκθέσεων ως προς τη συνέπειά τους έναντι των σχεδίων παρακολούθησης (όλες οι χώρες) και περίπου το 74 % έναντι των δεδομένων κατανομής (όλες οι χώρες εκτός από τις FI, IT, MT, NO και SE). Είκοσι τέσσερις χώρες ανέφεραν ότι διενεργούν επίσης ελέγχους διασταύρωσης με άλλα δεδομένα.

Σύμφωνα με τις εκθέσεις του άρθρου 21 που υποβλήθηκαν το 2018, οι αρμόδιες αρχές σε δεκαπέντε χώρες προέβησαν σε συντηρητικές εκτιμήσεις σχετικά με ελλιπή δεδομένα σε 131 περιπτώσεις εγκαταστάσεων. Ωστόσο, 79 από αυτές τις εγκαταστάσεις αναφέρθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο για εκπομπές που αφορούσαν έτη πριν από το 2017, βάσει προσφάτως διαπιστωθέντων ιστορικών σφαλμάτων. Μετά την αφαίρεση των δεδομένων του Ηνωμένου Βασιλείου από τα σύνολα για το 2017, συντηρητικές εκτιμήσεις αναφέρθηκαν για 52 εγκαταστάσεις (περίπου 0,5 % του συνολικού αριθμού των εγκαταστάσεων), έναντι 57 εγκαταστάσεων (0,5 %) το 2016 και 45 (0,4 %) το 2015. Η αναφερθείσα ποσότητα των σχετικών εκπομπών του 2017 ανήλθε σε 2,8 εκατομμύρια τόνους CO2 (έναντι 1,9 εκατομμυρίων τόνων CO2 το προηγούμενο έτος και 8,3 εκατομμυρίων τόνων το προπροηγούμενο έτος), ήτοι περίπου 0,2 % των συνολικών εκπομπών (έναντι 0,1 % και 0,5 % για το 2016 και το 2015 αντίστοιχα). Η συνηθέστερη αιτιολόγηση για τις συντηρητικές εκτιμήσεις ήταν η έλλειψη έκθεσης εκπομπών έως τις 31 Μαρτίου ή η μη πλήρης συμμόρφωση των εκθέσεων εκπομπών με τις απαιτήσεις των ΚΠΥΕ/ΚΕΔ.

Συντηρητικές εκτιμήσεις σχετικά με ελλιπή δεδομένα στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών αναφέρθηκαν μόνο από 8 χώρες για 33 φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών (6,1 % του συνόλου) και το 0,8 % των εκπομπών από τις αεροπορικές μεταφορές. Συγκριτικά, ο αντίστοιχος αριθμός το προηγούμενο έτος ανερχόταν σε 18 φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών (3,5 %) που αναφέρθηκαν από τέσσερις χώρες.

Οι έλεγχοι που διενεργούνται από τις αρμόδιες αρχές εξακολουθούν να είναι σημαντικοί και ως συμπλήρωμα στο έργο των ελεγκτών. Για το έτος 2017, όλες οι χώρες επιβεβαίωσαν ότι διενεργούν περαιτέρω ελέγχους στην περίπτωση των εγκαταστάσεων. Οι περισσότερες χώρες ανέφεραν ότι ακολουθούν παρόμοια προσέγγιση και για τους φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών (εκτός από τις CY, EL, IT, LI και RO). Οι περισσότερες χώρες (εκτός από τις EL, IT, LU, MT και SE) ανέφεραν ότι διενήργησαν επιτόπιους ελέγχους σε εγκαταστάσεις το 2017.

Για το 2017 η εφαρμογή του προστίμου για υπέρβαση εκπομπών αναφέρθηκε για 30 εγκαταστάσεις σε εννέα χώρες (BE 1, BG 3, CZ 1, FR 1, IT 8, PL 1, PT 1, RO 6 και UK 8). Όσον αφορά τις αεροπορικές μεταφορές, κυρώσεις για υπέρβαση εκπομπών αναφέρθηκαν για 61 φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών (DE 7, ES 3, FR 1, IT 6, LT 1, NL 1, PL 1, PT 6 και UK 35).

Εννέα χώρες επιβεβαίωσαν την επιβολή κυρώσεων (πέραν των κυρώσεων για υπέρβαση εκπομπών) κατά την περίοδο αναφοράς του 2017. Δεν αναφέρθηκαν ποινές φυλάκισης, αλλά καταγράφηκαν πρόστιμα, οχλήσεις ή τελικές προειδοποιήσεις προς 73 εγκαταστάσεις και 27 φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών, συνολικού ύψους 37,8 εκατ. EUR 68 . 

Οι συνηθέστερες παραβάσεις που αναφέρθηκαν για το 2017 ήταν η μη κοινοποίηση μεταβολών της παραγωγικής ικανότητας (24 περιπτώσεις), η μη υποβολή εκθέσεων για τις εξακριβωμένες ετήσιες εκπομπές εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας (23 περιπτώσεις), η λειτουργία χωρίς άδεια (17 περιπτώσεις) και η μη τήρηση δεόντως εγκεκριμένου σχεδίου παρακολούθησης (11 περιπτώσεις).

Στις αρχές του 2018 ξεκίνησε η πέμπτη αξιολόγηση του κύκλου συμμόρφωσης προς το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Σκοπός της αξιολόγησης αυτής είναι να προσδιοριστούν ζητήματα συμμόρφωσης προς το ΣΕΔΕ της ΕΕ στο επίπεδο των συμμετεχουσών χωρών και να παρασχεθεί στήριξη στις εν λόγω χώρες ώστε να βελτιώσουν την εφαρμογή του ΣΕΔΕ της ΕΕ μέσω του προσδιορισμού δυνατοτήτων βελτίωσης, βέλτιστων πρακτικών και αναγκών κατάρτισης. Η νέα αξιολόγηση θα βασιστεί στην προηγούμενη αξιολόγηση του 2014, καθώς και στις περαιτέρω εργασίες ελέγχου της συμμόρφωσης που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2015-2016 στο έργο για τη στήριξη της ΠΕΕΔ του ΣΕΔΕ της ΕΕ, στο πλαίσιο του οποίου διαμορφώθηκαν σχέδια δράσης για την υποστήριξη των συμμετεχουσών χωρών όσον αφορά τη συμμόρφωσή τους προς το ΣΕΔΕ της ΕΕ.

Βασική καινοτομία της νέας αξιολόγησης αποτελεί η δοκιμή επάρκειας, κατά την οποία ζητείται από μία αντιπροσωπευτική αρμόδια αρχή από κάθε χώρα να ελέγξει ένα δείγμα σχεδίου παρακολούθησης, μια ετήσια έκθεση εκπομπών και άλλες εκθέσεις μιας εγκατάστασης. Επιπλέον, θα εξεταστεί διεξοδικά ένα σύνολο εγγράφων ΠΕΕΔ του ΣΕΔΕ της ΕΕ για μία συγκεκριμένη εγκατάσταση σε κάθε χώρα, ενώ θα διαμορφωθούν επίσης ειδικές ανά χώρα έρευνες για την εξασφάλιση ολοκληρωμένης κατανόησης της εφαρμογής των διαδικασιών αδειοδότησης, επιθεώρησης και επιβολής του ΣΕΔΕ της ΕΕ, καθώς και της ΠΕΕΔ.

10. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Η σημαντικότερη εξέλιξη κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους ήταν η θέσπιση της φιλόδοξης μεταρρύθμισης του ΣΕΔΕ της ΕΕ για την επόμενη περίοδο εμπορίας του. Με τη μεταρρύθμιση αυτή καθίσταται εφικτή η συμβολή του ΣΕΔΕ της ΕΕ στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα με ορίζοντα το 2030, καθώς και η υλοποίηση των δεσμεύσεών της στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Το αναμορφωμένο ΣΕΔΕ θα αποφέρει μειώσεις των εκπομπών κατά 43 % έως το 2030, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Επιπλέον, θα συνδράμει τους τομείς της βιομηχανίας και της ηλεκτρικής ενέργειας στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνεπάγεται η μετάβαση σε χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές από πλευράς καινοτομίας και επενδύσεων. Έπειτα από την έκδοση της αναθεωρημένης νομοθεσίας, η έμφαση στρέφεται πλέον προς την εφαρμογή των νέων διατάξεων ενόψει της έναρξης της 4ης περιόδου. Οι εργασίες εφαρμογής, ιδιαίτερα όσον αφορά τη διαρροή άνθρακα και τη δωρεάν κατανομή, καθώς και το Ταμείο Καινοτομίας, βρίσκονται επί του παρόντος σε πλήρη εξέλιξη (βλ. προσάρτημα 6).

Οι νομοθετικές τροποποιήσεις που συμφωνήθηκαν τα τελευταία έτη για την αντιμετώπιση του πλεονάσματος δικαιωμάτων εκπομπής αρχίζουν επίσης να αποφέρουν αποτελέσματα. Κυρίως λόγω της παρακράτησης, το πλεόνασμα δικαιωμάτων εκπομπής έχει καταγράψει σημαντική πτώση και το 2017 άγγιξε το χαμηλότερο επίπεδό του από την έναρξη της 3ης περιόδου. Η φετινή δεύτερη δημοσίευση του δείκτη πλεονάσματος του αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς ενεργοποιεί για πρώτη φορά τη μεταφορά δικαιωμάτων εκπομπής στο εν λόγω αποθεματικό. Με τον τρόπο αυτό, και σε συνδυασμό με τα μέτρα ενίσχυσης του αναμορφωμένου ΣΕΔΕ, θα μειωθούν οι ποσότητες των πλειστηριασμών κατά τους πρώτους 8 μήνες του 2019 κατά περίπου 40 % σε σύγκριση με τις αντίστοιχες ποσότητες του 2018. Λόγω της διπλάσιας ποσότητας των δικαιωμάτων εκπομπής που θα τοποθετηθούν στο αποθεματικό για τα πρώτα πέντε έτη της λειτουργίας του, αναμένεται ευρέως ότι το πλεόνασμα θα συνεχίσει να μειώνεται σημαντικά κατά τα προσεχή έτη. Η πρόοδος που σημειώθηκε ως προς τα ζητήματα αυτά έχει αποτυπωθεί στην αύξηση της εμπιστοσύνης των συμμετεχόντων στην αγορά, όπως καταδεικνύεται και από την ενίσχυση της τιμής του άνθρακα κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους.

Σημαντική πρόοδος επιτεύχθηκε επίσης στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών. Για την παροχή συνεχούς ώθησης στη διεθνή διαδικασία για την καθιέρωση ενός παγκόσμιου συστήματος με στόχο τη μείωση των εκπομπών από τις αεροπορικές μεταφορές, καθώς και για τη διευκόλυνση της μελλοντικής εφαρμογής του στην ΕΕ, το πεδίο εφαρμογής εντός του ΕΟΧ για τις αεροπορικές μεταφορές παρατάθηκε έως το 2023. Αυξήθηκε επίσης το επίπεδο φιλοδοξίας, δεδομένου ότι από το 2021 θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις αεροπορικές μεταφορές ο ίδιος γραμμικός συντελεστής μείωσης που εφαρμόζεται στις εγκαταστάσεις, στοιχείο που θα επιφέρει μείωση του ανώτατου ορίου των δικαιωμάτων εκπομπής από τις αεροπορικές μεταφορές κατά 2,2 % ετησίως.

Επίσης, κατά το πέμπτο έτος της 3ης περιόδου, η αρχιτεκτονική του ΣΕΔΕ της ΕΕ παρέμεινε εύρωστη και η διοικητική οργάνωση σε όλα τα κράτη μέλη αποδείχθηκε αποτελεσματική. Επιπλέον, το συνολικό επίπεδο διαφάνειας, προστασίας των επενδυτών και ακεραιότητας στην αγορά άνθρακα αυξήθηκε με την ταξινόμηση των δικαιωμάτων εκπομπής ως χρηματοπιστωτικών μέσων βάσει των νέων κανόνων για τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Σημαντικό βήμα προόδου επιτεύχθηκε επίσης ως προς τη διατήρηση της προστασίας της ευρωπαϊκής αγοράς άνθρακα έναντι της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, με την έγκριση τροποποίησης της οδηγίας για τον ΦΠΑ ώστε να παραταθεί η εφαρμογή της παρέκκλισης του μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης και μετά το πέρας του 2018.

Το ενισχυμένο και ισχυροποιημένο ΣΕΔΕ αναδεικνύει επίσης την ενεργή συνεργασία με άλλες ρυθμιστικές αρχές και εταίρους πέραν των συνόρων της Ευρώπης που αναπτύσσουν ή θέτουν σε εφαρμογή αγορές άνθρακα.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την ευρωπαϊκή αγορά άνθρακα και θα παρουσιάσει την επόμενη έκθεση στα τέλη του 2019.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 

Προσάρτημα 1

Πίνακας 1: Αριθμός δωρεάν δικαιωμάτων που κατανεμήθηκαν για τον εκσυγχρονισμό του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας

Πίνακας 2: Μέγιστος αριθμός δωρεάν δικαιωμάτων ανά έτος δυνάμει της παρέκκλισης από τους πλήρεις πλειστηριασμούς για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας

Προσάρτημα 2

Διάγραμμα 1: Επισκόπηση πλειστηριασμών γενικών δικαιωμάτων εκπομπής από το 2013 έως τις 30 Ιουνίου 2018

___ Τιμή εκκαθάρισης πλειστηριασμού

. Αναλογία προσφοράς–κάλυψης

Προσάρτημα 3

Πίνακας 1: Σύνοψη της ανταλλαγής διεθνών πιστωτικών μορίων έως το τέλος Ιουνίου 2018

Προσάρτημα 4

Πίνακας 1: Στοιχεία προσφοράς και ζήτησης του ΣΕΔΕ

Πίνακας 2: Χρονοδιάγραμμα δημοσίευσης δεδομένων

Προσάρτημα 5

Πίνακας 1: Αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ σχετικά με τη λειτουργία του ΣΕΔΕ της ΕΕ την περίοδο μεταξύ Ιουλίου 2017 και Ιουνίου 2018

Προσάρτημα 6

Πίνακας 1: Κατάσταση εφαρμογής του ΣΕΔΕ της ΕΕ για την 4η περίοδο

Προσάρτημα 7

Πίνακας 1: Συνεισφορές των κρατών μελών στο αποθεματικό για τη σταθερότητα της αγοράς από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2019

(1)

Το 2015 οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ ήταν ήδη 22 % χαμηλότερες από τα επίπεδα του 1990.

(2)

Σύμφωνα με τις εθνικές προβλέψεις, οι εκπομπές θα μειωθούν περαιτέρω έως το 2020, αλλά για την επίτευξη του στόχου του 2030 θα πρέπει να εφαρμοστούν πρόσθετες πολιτικές.

(3)

COM(2015) 337, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A52015PC0337

(4)

Οδηγία (ΕΕ) 2018/410 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και της απόφασης (ΕΕ) 2015/1814, ΕΕ L 76 της 19.3.2018, σ. 3.

(5)

Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2392 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2017, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ για τη συνέχιση των ισχυόντων περιορισμών του πεδίου εφαρμογής για τις αεροπορικές δραστηριότητες και για την προετοιμασία για την εφαρμογή ενός παγκόσμιου αγορακεντρικού μέτρου από το 2021, ΕΕ L 350 της 29.12.2017, σ. 7.

(6)

Συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελβετικής Συνομοσπονδίας για τη σύνδεση των συστημάτων τους εμπορίας εκπομπών αέριων θερμοκηπίου, ΕΕ L 322 της 7.12.2017, σ. 3.

(7)

Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου, ΕΕ L 275 της 25.10.2003, σ. 32.

(8)

Οι εκθέσεις που δημοσιεύτηκαν κατά τα προηγούμενα έτη διατίθενται στη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/clima/policies/ets_el#tab-0-1

(9)

Η καταληκτική ημερομηνία που χρησιμοποιήθηκε είναι η 29η Ιουνίου 2018.

(10)

Κατευθυντήριες γραμμές για ορισμένα μέτρα κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου μετά το 2012, ΕΕ C 158 της 5.6.2012, σ. 4.

(11)

Πληροφορίες σχετικά με τη δημόσια διαβούλευση διατίθενται στη διεύθυνση: https://ec.europa.eu/clima/consultations/public-consultation-establishment-innovation-fund_el

(12)

Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Κροατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία και Σλοβακία.

(13)

Προβλέφθηκε εξαίρεση για την αποδοτική και βιώσιμη τηλεθέρμανση σε κράτη μέλη στα οποία το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε τιμές αγοράς ήταν χαμηλότερο του 30 % του μέσου όρου της ΕΕ το 2013 (Βουλγαρία και Ρουμανία). Η εξαίρεση αυτή αφορά μόνο το 30 % των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων για τα εν λόγω κράτη μέλη.

(14)

Για την αναφορά στις εκθέσεις του άρθρου 21, ο όρος «συμμετέχουσες χώρες» ή απλώς «χώρες» περιλαμβάνει τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ και τις χώρες του ΕΟΧ (Ισλανδία, Νορβηγία και Λιχτενστάιν).

(15)

Οι εκπομπές από βιομάζα έχουν μηδενικό συντελεστή στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ, ήτοι οι εκπομπές πρέπει να αναφέρονται αλλά δεν απαιτείται επιστροφή δικαιωμάτων για αυτές.

(16)

Οι εγκαταστάσεις κατηγορίας Γ εκπέμπουν πάνω από 500 000 τόνους CO2e ετησίως, οι εγκαταστάσεις κατηγορίας Β εκπέμπουν μεταξύ 500 000 και 50 000 τόνων CO2e ετησίως και οι εγκαταστάσεις κατηγορίας Α εκπέμπουν λιγότερο από 50 000 τόνους CO2e ετησίως. Επιπλέον, οι «εγκαταστάσεις με χαμηλά επίπεδα εκπομπών» είναι ένα υποσύνολο των εγκαταστάσεων κατηγορίας Α που εκπέμπουν λιγότερους από 25 000 τόνους CO2e ετησίως. Βλ. κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 601/2012 της Επιτροπής, της 21ης Ιουνίου 2012, για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ΕΕ L 181 της 12.7.2012, σ. 30.

(17)

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 601/2012 της Επιτροπής, της 21ης Ιουνίου 2012, για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ΕΕ L 181 της 12.7.2012, σ. 30.

(18)

Ένα παράδειγμα εμπορικού φορέα εκμετάλλευσης αεροσκαφών είναι μια αεροπορική εταιρεία μεταφοράς επιβατών που παρέχει υπηρεσίες στο ευρύ κοινό. Ένα παράδειγμα μη εμπορικού φορέα εκμετάλλευσης αεροσκαφών είναι ένα ιδιωτικό αεροσκάφος.

(19)

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/208 της Επιτροπής, της 12ης Φεβρουαρίου 2018, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2013 για τη σύσταση ενωσιακού μητρώου, ΕΕ L 39/3 της 13.2.2018, σ. 3.

(20)

Ο αριθμός των δικαιωμάτων εκπομπής του κλάδου των αεροπορικών μεταφορών που τίθενται σε κυκλοφορία από το 2013 προκύπτει από την εφαρμογή προσέγγισης από τη βάση προς τα πάνω, με αφετηρία τη δωρεάν κατανομή (που καθορίζεται σύμφωνα με δείκτες αναφοράς βάσει δραστηριοτήτων για τη δραστηριότητα των φορέων εκμετάλλευσης εντός του ΕΟΧ). Στη συνέχεια, ο αριθμός των δικαιωμάτων που τίθενται σε πλειστηριασμό προκύπτει βάσει του γεγονότος ότι η δωρεάν κατανομή (περιλαμβανομένου ειδικού αποθέματος προς μεταγενέστερη διανομή σε ταχέως αναπτυσσόμενους φορείς εκμετάλλευσης αεροσκαφών και νεοεισερχομένους) θα πρέπει να ανέρχεται σε 85 % του συνόλου και ο πλειστηριασμός σε 15 %.

(21)

Στα επικαιροποιημένα αριθμητικά στοιχεία περιλαμβάνονται ανταλλαγές διεθνών πιστωτικών μορίων, επιπλέον των ποσοτήτων της δωρεάν κατανομής και των πλειστηριασμών.

(22)

Περιλαμβάνονται πληροφορίες από το χρονοδιάγραμμα πλειστηριασμών του 2018 στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών.

(23)

Τα αριθμητικά στοιχεία περιλαμβάνουν τις κοινοποιήσεις που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη έως τον Ιούνιο του 2018 και υπόκεινται σε σημαντικές μεταβολές λόγω μεταγενέστερων κοινοποιήσεων.

(24)

Αρχικό ποσό, πριν από την εφαρμογή των μειώσεων που αναφέρονται παρακάτω στον πίνακα.

(25)

Απόφαση 2013/448/ΕΕ της Επιτροπής, ΕΕ L 240 της 7.9.2013, σ. 27.

(26)

Απόφαση (ΕΕ) 2017/126 της Επιτροπής, ΕΕ L 19 της 25.1.2017, σ. 93.

(27)

Απόφαση του Δικαστηρίου της 28ης Απριλίου 2016, στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-191/14, C-192/14, C-295/14, C-389/14 και C-391/14 έως C-393/14, Borealis Polyolefine GmbH κ.λπ. κατά Bundesminister für Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft κ.λπ., EU:C:2016:311.

(28)

Απόφαση (ΕΕ) 2017/2172 της Επιτροπής, της 20ής Νοεμβρίου 2017, για την τροποποίηση της απόφασης 2010/670/ΕΕ όσον αφορά τη διάθεση των μη εκταμιευμένων εσόδων από τον πρώτο κύκλο προσκλήσεων υποβολής προτάσεων.

(29)

Σύμφωνα με την απόφαση 2010/670/ΕΕ της Επιτροπής, οι τελικές επενδυτικές αποφάσεις για τα έργα των οποίων η χρηματοδότηση κατακυρώθηκε στο πλαίσιο της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων έπρεπε να έχουν ληφθεί έως το τέλος του 2016, ενώ η αντίστοιχη διαδικασία για τα έργα των οποίων η χρηματοδότηση κατακυρώθηκε στο πλαίσιο της δεύτερης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος Ιουνίου του 2018.

(30)

Επιπλέον, εγκρίθηκαν τροποποιήσεις στο γαλλικό και το ισπανικό καθεστώς.

(31)

https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/723181/Indirect_Cost_Compensation_EU_ETS_UK_Publication_2017_Revised.pdf

(32)

Με βάση τη μέση συναλλαγματική ισοτιμία EUR/GBP 0,88723 το 2017.

(33)

  https://www.strompreiskompensation.de/SPK/SharedDocs/news/SPK-Auswertungsbericht.html?__site=SPK  

(34)

https://www.cnc-nkc.be/sites/default/files/report/file/2018-08-13_rapportering_icl_2017_goedgekeurd_door_nkc_fr_en_nl.pdf

(35)

https://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/subsidieregeling-indirecte-emissiekosten-ets

(36)

  http://www.lagie.gr/anakoinoseis/anakoinoseis/anakoinosi/article/1605/  

(37)

  http://ukmin.lrv.lt/lt/veiklos-sritvs/versloaplinka/pramone/valstybes-pagalba  

(38)

  http://www.envirofond.sk/_img/Prehlady/Dotacie/Dotacie_2017.pdf  

(39)

  https://www.ecologique-solidaire.gouv.fr/sites/default/files/Informations%20sur%20la%20compensation%20des%20coûts%20indirects%20en%20France.pdf  

(40)

https://tem.fi/documents/1410877/2414868/Päästökauppadirektiivin+mukaiset+tiedot+2017+maksetusta+kompensaatiotuesta/86ca7fc7-04f7-446b-843d-c4c6fb861386/Päästökauppadirektiivin+mukaiset+tiedot+2017+maksetusta+kompensaatiotuesta.pdf

(41)

  http://www.mincotur.gob.es/PortalAyudas/emisionesCO2/concesion/2017/Paginas/Resolucion.aspx και http://www.mincotur.gob.es/PortalAyudas/emisionesCO2/concesion/2017/Paginas/PropComplementaria.aspx

(42)

Η σύγκριση των πληρωμών που καταβλήθηκαν το 2017 με τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς του 2016 αιτιολογείται από το γεγονός ότι οι πληρωμές του 2017 συνιστούν αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους με το οποίο επιβαρύνθηκαν οι καταναλωτές για αγορές ηλεκτρικής ενέργειας το ημερολογιακό έτος 2016.

(43)

Οι ποσότητες των γενικών δικαιωμάτων εκπομπής ορίστηκαν λαμβανομένης υπόψη της απόφασης αριθ. 1359/2013/ΕΕ. Οι ποσότητες των δικαιωμάτων εκπομπής του κλάδου των αεροπορικών μεταφορών ορίστηκαν λαμβανομένων υπόψη των διατάξεων της απόφασης αριθ. 377/2013/ΕΕ και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 421/2014.

(44)

 Το 2012 πραγματοποιήθηκαν πρώιμοι πλειστηριασμοί δικαιωμάτων της 3ης περιόδου στο πλαίσιο της διαδεδομένης εμπορικής πρακτικής στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας να πωλείται ενέργεια εκ των προτέρων και οι απαιτούμενες εισροές (συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων) να αγοράζονται όταν πωλείται η παραγωγή τους.

(45)

  http://ec.europa.eu/clima/policies/ets/auctioning/documentation_el.htm

(46)

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη χρήση των εσόδων από πλειστηριασμούς εκ μέρους των κρατών μελών διατίθενται στην έκθεση προόδου της δράσης για το κλίμα του 2018: COM/2018/716 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=COM:2018:716:FIN

(47)

Στοιχεία για το ΑΕΠ, όπως αναφέρονται στη διεύθυνση http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&language=en&pcode=tec00115  

(προσπελάστηκε τον Ιούλιο του 2018)

(48)

Απόφαση αριθ. 1359/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, που τροποποιεί την οδηγία 2003/87/ΕΚ, διασαφηνίζοντας τις διατάξεις για τον χρόνο διεξαγωγής των πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου, ΕΕ L 343 της 19.12.2013, σ. 1.

(49)

Απόφαση (ΕΕ) 2015/1814 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με τη θέσπιση και τη λειτουργία αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς όσον αφορά το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου και την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, ΕΕ L 264 της 9.10.2015, σ. 1.

(50)

C(2018) 2801 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018XC0516(01)&from=EN

(51)

C(2017) 3228 final, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52017XC0513(01)&from=EL

(52)

C(2018) 2801 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018XC0516(01)&from=EN

(53)

Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2392 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2017, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ για τη συνέχιση των ισχυόντων περιορισμών του πεδίου εφαρμογής για τις αεροπορικές δραστηριότητες και για την προετοιμασία για την εφαρμογή ενός παγκόσμιου αγορακεντρικού μέτρου από το 2021, ΕΕ L 350 της 29.12.2017, σ. 7.

(54)

Στα στοιχεία αυτά δεν λαμβάνεται υπόψη το κλείσιμο φορέων εκμετάλλευσης αεροσκαφών.

(55)

Έως το τέλος Ιουνίου 2018.

(56)

Απόφαση αριθ. 377/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Απριλίου 2013, για προσωρινή παρέκκλιση από την οδηγία 2003/87/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ), ΕΕ L 113 της 25.4.2013, σ. 1.

(57)

COM(2015) 576 final, https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:adf850de-8de4-11e5-b8b7-01aa75ed71a1.0019.02/DOC_2&format=PDF

(58)

https://ec.europa.eu/info/law/markets-financial-instruments-mifid-ii-directive-2014-65-eu/amending-and-supplementary-acts/implementing-and-delegated-acts_el

(59)

https://ec.europa.eu/info/law/market-abuse-regulation-eu-no-596-2014/amending-and-supplementary-acts/implementing-and-delegated-acts_el

(60)

Η ταξινόμηση των δικαιωμάτων εκπομπής ως χρηματοπιστωτικών μέσων σε επίπεδο ΕΕ στο πλαίσιο της MiFID2 δεν προϋποθέτει αυτομάτως τη νομική (ανα)ταξινόμηση των δικαιωμάτων εκπομπής στο πλαίσιο του εθνικού δικαίου, δεδομένου ότι πραγματοποιείται για τους σκοπούς της εφαρμογής του κανονισμού της ΕΕ για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και δεν αποσκοπεί ούτε στην εξέταση του νομικού χαρακτήρα των δικαιωμάτων εκπομπής (βάσει του ιδιωτικού δικαίου) ούτε στη λογιστική τους μεταχείριση.

(61)

Οδηγία (ΕΕ) 2018/1695 του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας όσον αφορά την περίοδο εφαρμογής του προαιρετικού μηχανισμού αντιστροφής της επιβάρυνσης για τις παραδόσεις ορισμένων αγαθών και την παροχή ορισμένων υπηρεσιών που είναι επιδεκτικά απάτης, και του μηχανισμού ταχείας αντίδρασης κατά της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ, ΕΕ L 282 της 12.11.2018, σ. 5-7.

(62)

Τα υποδείγματα και τα έγγραφα καθοδήγησης για τον ΚΠΥΕ και τον ΚΕΔ διατίθενται στη διεύθυνση https://ec.europa.eu/clima/policies/ets/monitoring_el#tab-0-1

(63)

Ο κύριος λόγος είναι ότι η βασιζόμενη σε μετρήσεις μεθοδολογία προϋποθέτει την κινητοποίηση σημαντικών πόρων και τεχνογνωσίας για τη συνεχή μέτρηση της συγκέντρωσης των αντίστοιχων αερίων του θερμοκηπίου, που πολλοί μικρότεροι φορείς εκμετάλλευσης δεν διαθέτουν.

(64)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 601/2012 της Επιτροπής απαιτεί από όλους τους φορείς εκμετάλλευσης να πληρούν ορισμένες ελάχιστες βαθμίδες, ενώ οι μεγαλύτερες πηγές εκπομπών οφείλουν να πληρούν υψηλότερες βαθμίδες (με πιο αξιόπιστη ποιότητα δεδομένων), αν και, για λόγους οικονομικής αποδοτικότητας, για τις μικρότερες πηγές ισχύουν λιγότερο αυστηρές απαιτήσεις.

(65)

Κατάλογος της ΕΣΔ με τα εθνικά σημεία πρόσβασης στους διαπιστευμένους ελεγκτές των ΕΟΔ για το ΣΕΔΕ της ΕΕ: http://www.european-accreditation.org/information/national-accreditation-bodies-having-been-successfully-peer-evaluated-by-ea  

(66)

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι χώρες ενδέχεται να αναφέρουν ένα σύνολο περισσότερων της μίας περιφερειακών/τοπικών αρχών ως μία αρμόδια αρχή.

(67)

Στο σύνολο αυτό δεν περιλαμβάνονται τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στον κλάδο των αεροπορικών μεταφορών στην Πορτογαλία καθώς το ύψος των προστίμων δεν είχε ακόμη προσδιοριστεί διότι η διαδικασία επιβολής κυρώσεων ήταν σε εξέλιξη.

(68)

Η HU έκανε χρήση της παρέκκλισης του άρθρου 10γ μόνο το 2013.

(69)

Τα δεδομένα συμμόρφωσης που αφορούν προηγούμενα έτη μπορούν να διορθωθούν αναδρομικά, π.χ. λόγω καθυστερημένης υποβολής.

(70)

Ανακοίνωση της Επιτροπής C(2018) 2801 final της 15.5.2018, η οποία είναι διαθέσιμη στη διεύθυνση https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018XC0516(01)&from=EN και δημοσιεύτηκε δυνάμει της απόφασης (ΕΕ) 2015/1814 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6.10.2015 («απόφαση ΑΣΑ»).