Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Document 52018AE2861

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Ένας ευρωπαϊκός τομέας του λιανικού εμπορίου κατάλληλος για τον 21ο αιώνα» [COM(2018) 219 final]

EESC 2018/02861

OJ C 110, 22.3.2019, p. 41–45 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

Date of document:
12/12/2018; ημερομηνία ψήφισης
Date of vote:
12/12/2018
Date lodged:
18/06/2018
Author:
Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
Responsible body:
EESC_INT
Rapporteur:
Ronny LANNOO
Co-rapporteur:
Gerardo LARGHI
Form:
Γνωμοδότηση
Term of office:
2015-2020
Internal reference:
AVIS-SECTION 2018/2861 FIN, INT/854
Session:
539
Procedure number:
Treaty:
Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Legal basis:
Link
Link
Link
Select all documents mentioning this document
Earlier related instruments:
Instruments cited:
Link

22.3.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 110/41

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Ένας ευρωπαϊκός τομέας του λιανικού εμπορίου κατάλληλος για τον 21ο αιώνα»

[COM(2018) 219 final]

(2019/C 110/07)

Εισηγητής:

ο κ. Ronny LANNOO

Συνεισηγητής:

ο κ. Gerardo LARGHI

Αίτηση γνωμοδότησης

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 18.6.2018

Νομική βάση

Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αρμόδιο τμήμα

Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση

Υιοθετήθηκε από το τμήμα

21.11.2018

Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

12.12.2018

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

539

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

171/3/2

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό του τομέα του λιανικού εμπορίου. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει εκ νέου την οικονομική και κοινωνική σημασία του τομέα του λιανικού εμπορίου για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και για την κοινωνία στο σύνολό της (1). Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι έχει ήδη συστήσει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις τη δημιουργία ενός ανοικτού οικονομικού περιβάλλοντος με στόχο τη διασφάλιση δίκαιου ανταγωνισμού και τη δημιουργία των αναγκαίων προϋποθέσεων για τη θετική συνύπαρξη και τη συνεργασία μεταξύ μεγάλων, μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών εμπόρων λιανικής πώλησης.

1.2.

 Η προάσπιση και η προαγωγή της πολυμορφίας στον τομέα του λιανικού εμπορίου είναι ζωτικής σημασίας για την κάλυψη των αναγκών των καταναλωτών και για την προάσπιση και την προαγωγή του ευρωπαϊκού συστήματος παραγωγής. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ των μέτρων υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων λιανικής πώλησης, τα οποία εκτίθενται με σαφήνεια στην ανακοίνωση, και των αντίστοιχων μέτρων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πολύ μικρών και των μικρών επιχειρήσεων.

1.3.

 Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η πρόταση της Επιτροπής επικεντρώνεται υπερβολικά στην «τιμή» ως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο για τους καταναλωτές, σε βάρος άλλων βασικών πτυχών όπως η πληροφόρηση, η ποιότητα και η εξατομίκευση των προϊόντων, η εγγύτητα, η κινητικότητα, η κυκλική οικονομία και η ανθεκτικότητα, η σχέση ποιότητας/τιμής και οι υπηρεσίες που παρέχονται πριν από ή μετά την αγορά. Η διαφοροποίηση των προϊόντων θα πρέπει να προστατεύεται επαρκώς από την Επιτροπή προς το συμφέρον όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

1.4.

 Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι το δικαίωμα εγκατάστασης θα πρέπει να εξετάζεται σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας και ότι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης των αναγκών όλων των ενδιαφερομένων μερών είναι μέσω της συναίνεσης σε εθνικό, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο.

1.5.

 Ειδικότερα, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ορισμένα εμπόδια στην ελευθερία εγκατάστασης και ορισμένοι περιορισμοί λειτουργίας που παρατηρούνται σήμερα σε κάποια κράτη μέλη αποτελούν φραγμό για τη σύσταση νέων επιχειρήσεων, όμως και η πλήρης ελευθέρωση δεν διασφαλίζει την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ των μεγάλων εταιρειών, των μικρών επιχειρήσεων και των οικογενειακών επιχειρήσεων.

1.6.

 Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι εθνικές ρυθμίσεις σχετικά με τις ώρες λειτουργίας και τον χρόνο εργασίας των καταστημάτων είναι καθοριστικής σημασίας για την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους και πρωτίστως για την εξασφάλιση επαρκούς κοινωνικής προστασίας τόσο για τους μισθωτούς όσο και για τους αυτοαπασχολούμενους, λαμβανομένων επίσης υπόψη των μεταβολών στην καταναλωτική συμπεριφορά.

1.7.

 Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει ότι η συναίνεση σε εθνικό ή σε υποεθνικό επίπεδο είναι ο καλύτερος τρόπος για τον καθορισμό του χρόνου και των ημερών λειτουργίας, τον συνδυασμό των αναγκών των καταναλωτών για πρόσβαση σε συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες με την επιθυμία ορισμένων επιχειρήσεων να λειτουργούν τις Κυριακές και τις αργίες, διασφαλίζοντας παράλληλα την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής για τους επιχειρηματίες και τους εργαζόμενους και προβλέποντας επαρκή χρόνο διαθέσιμο για κατάρτιση.

1.8.

 Η ΕΟΚΕ επισημαίνει επίσης, σύμφωνα με τον κοινωνικό πυλώνα, την ανάγκη να διασφαλιστεί δίκαιη αμοιβή και ποιότητα εργασίας για όλους τους εργαζόμενους στον κλάδο, ανεξαρτήτως εάν δραστηριοποιούνται εντός ή εκτός του διαδικτύου. Ειδικότερα, εφιστά την προσοχή στην περίπτωση των συμβάσεων εργασίας χιλιάδων εργαζομένων σε διαδικτυακές επιχειρήσεις που εξακολουθούν να μην καλύπτονται από συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς και στις συμβάσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις λιανικής πώλησης, οι οποίες αποσκοπούν αποκλειστικά στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών κατά τα Σαββατοκύριακα (με αποτέλεσμα την αύξηση των συμβάσεων ευκαιριακού χαρακτήρα) ή που δεν υπολογίζουν τα Σαββατοκύριακα ή τις νύχτες ως υπερωρίες. Τέλος, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού κοινωνικού διαλόγου που θα περιλαμβάνει και τις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις θα παράσχει στις επιχειρήσεις καλύτερες ευκαιρίες ανάπτυξης και στους εργαζομένους καλύτερο σύστημα διασφαλίσεων.

1.9.

 Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή σχετικά με την ανάγκη να ενθαρρυνθεί και να στηριχθεί η καινοτομία στον τομέα του λιανικού εμπορίου, η διά βίου μάθηση για τους εργοδότες και τους εργαζομένους, καθώς και η μακροπρόθεσμη προώθηση προϊόντων. Ωστόσο, θεωρεί ότι, παράλληλα με την πρόταση της Επιτροπής, θα πρέπει να υπάρχει οδικός χάρτης που θα συνοδεύει την εν λόγω διαδικασία στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης, με την κατάλληλη χρηματοδότηση και ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, σε συνεργασία με οργανώσεις που εκπροσωπούν τις ΜΜΕ.

1.10.

 Η ΕΟΚΕ καλεί τις αρχές όλων των επιπέδων να συνεργαστούν στενά με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για την κατάρτιση ειδικού σχεδίου δράσης για το μέλλον του ευρωπαϊκού λιανικού εμπορίου τον 21ο αιώνα (δηλαδή στους τομείς της ενημέρωσης, της κατάρτισης, της χρηματοδότησης και των βέλτιστων πρακτικών κ.λπ.).

2.   Κύρια σημεία του εγγράφου της Επιτροπής

2.1.

 Σκοπός της ανακοίνωσης είναι να συμβάλει στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων του λιανικού εμπορίου για την οικονομία της ΕΕ με τον προσδιορισμό των βέλτιστων πρακτικών. Συνεπώς, απαιτούνται προσπάθειες από την πλευρά των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών προς στήριξη της ανταγωνιστικότητας του τομέα σε μια εποχή κατά την οποία μετασχηματίζεται λόγω της ταχείας ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου και της μεταβολής της συμπεριφοράς των καταναλωτών.

2.2.

 Για να είναι αποδοτική η ενιαία αγορά, πρέπει να ληφθούν κατάλληλα μέτρα σε όλα τα επίπεδα. Η παραγωγικότητα του λιανικού εμπορίου στην ΕΕ υπολείπεται άλλων τομέων. Αυτό οφείλεται στη συσσώρευση φορολογικών ρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα και στην καθυστέρηση στη μετάβαση προς την ψηφιακή αγορά.

2.3.

 Οι έμποροι λιανικής πώλησης αντιμετωπίζουν πολυάριθμους περιορισμούς όσον αφορά την ίδρυση καταστημάτων και τις συναλλαγές. Πολλοί από αυτούς τους περιορισμούς δικαιολογούνται λόγω θεμιτών στόχων δημόσιας πολιτικής. Ενδέχεται επίσης να δημιουργούν εμπόδια για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και την παραγωγικότητα.

2.4.

 Το άνοιγμα νέων εμπορικών σημείων πώλησης αποτελεί βασικό στοιχείο για τη βιωσιμότητα του τομέα. Είναι σημαντικό να δίδεται η δυνατότητα επιδίωξης στρατηγικών όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά, οι οποίες να συνδυάζουν την παρουσία εντός και εκτός διαδικτύου. Οι απλές, διαφανείς και αποτελεσματικές διαδικασίες εγκατάστασης προσφέρουν ευκαιρίες στον τομέα του λιανικού εμπορίου να βελτιώσει την παραγωγικότητά του.

2.5.

 Η Επιτροπή συνιστά στα κράτη μέλη να αξιολογούν και να εκσυγχρονίζουν, στον βαθμό που είναι αναγκαίο, τα ρυθμιστικά τους πλαίσια, με βάση, κατά περίπτωση, βέλτιστες πρακτικές που έχουν ήδη αναπτυχθεί σε άλλα κράτη μέλη.

2.6.

 Συνήθως, οι περιορισμοί λειτουργίας επηρεάζουν, κυρίως, τους συμβατικούς εμπόρους λιανικής. Οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να αξιολογούν την ισορροπία, την αναλογικότητα και την αποτελεσματικότητα των εν λόγω περιορισμών προκειμένου να διασφαλίζουν ίσους όρους ανταγωνισμού με το ηλεκτρονικό εμπόριο.

2.7.

 Το κόστος συμμόρφωσης ανέρχεται μεταξύ 0,4 % και 6 % του ετήσιου κύκλου εργασιών των εμπόρων λιανικής πώλησης. Για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις το κόστος αυτό είναι υπέρογκο. Για να τονωθεί η ανάπτυξη του λιανικού εμπορίου προς όφελος, τελικά, των καταναλωτών απαιτείται μια διευρυμένη προσέγγιση: να απλουστευθούν τα ρυθμιστικά πλαίσια, να εξασφαλιστεί ότι αρμόζουν σε ένα περιβάλλον πολλαπλών διαύλων, καθώς και να μειωθούν τα υπερβολικά επαχθή και δαπανηρά μέτρα και διαδικασίες που επιβάλλονται στους εμπόρους λιανικής προκειμένου να εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τους εν λόγω κανόνες.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

 Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την προσπάθεια της Επιτροπής να εκσυγχρονίσει τον τομέα του λιανικού εμπορίου ώστε να αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις που συνδέονται με την ψηφιοποίηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο.

3.2.

 Σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, ιδιαίτερα στη γνωμοδότηση INT/682 με θέμα «Χάραξη ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για το λιανικό εμπόριο» (2), η ΕΟΚΕ συνιστούσε ήδη τη δημιουργία ενός ανοικτού οικονομικού περιβάλλοντος με στόχο τη διασφάλιση δίκαιου ανταγωνισμού μεταξύ οντοτήτων του ιδίου μεγέθους. Ειδικότερα, η ΕΕ πρέπει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την πολυμορφία, τη θετική συνύπαρξη και τη συνεργασία μεταξύ, διαδικτυακών και μη, μεγάλων, μεσαίων, μικρών και πολύ μικρών εμπόρων λιανικής πώλησης. Η προαγωγή της πολυμορφίας στον τομέα του λιανικού εμπορίου της ΕΕ αποτελεί έναν πολύ αποδοτικό τρόπο ανταπόκρισης στις ποικίλες ανάγκες των καταναλωτών, αλλά και προάσπισης και προαγωγής του ευρωπαϊκού συστήματος παραγωγής.

3.3.

 Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι η Επιτροπή επικεντρώνεται υπερβολικά στην «τιμή» ως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο για τους καταναλωτές, ενώ κύριος στόχος θα πρέπει να είναι η παροχή ακριβούς πληροφόρησης για τους καταναλωτές (ευαισθητοποίηση των καταναλωτών). Οι καταναλωτές θα πρέπει να αισθάνονται ελεύθεροι να λαμβάνουν υπόψη και άλλα στοιχεία υπόψη κατά την αγορά ενός προϊόντος, όπως η ποιότητά του, η εξατομίκευσή του, η ανθεκτικότητά του, η κινητικότητα των καταναλωτών, η εγγύτητα, η σχέση ποιότητας/τιμής, οι υπηρεσίες που παρέχονται κατά τη διάρκεια της πραγματοποίησης της αγοράς ή μετά την αγορά, ο αντίκτυπος στην κυκλική οικονομία και τα περιβαλλοντικά κριτήρια. Η διαφοροποίηση των προϊόντων αντιπροσωπεύει προστιθέμενη αξία για τους τομείς της παραγωγής και του λιανικού εμπορίου της ΕΕ και θα πρέπει να προστατεύεται επαρκώς από την Επιτροπή (3).

3.4.

 Η ΕΟΚΕ θεωρεί την προσέγγιση της Επιτροπής προκατειλημμένη υπέρ των μεγάλων εμπόρων λιανικής πώλησης και πιστεύει ότι είναι σημαντικό να εξισορροπηθεί με τις ανάγκες των μικρών και των πολύ μικρών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι πρέπει να διασφαλιστεί η συνύπαρξη μεγάλων εταιρειών και πολύ μικρών και οικογενειακών επιχειρήσεων.

3.5.

 Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι ορισμένοι περιορισμοί στο δικαίωμα εγκατάστασης και οι περιορισμοί λειτουργίας που εφαρμόζονται σε ορισμένα κράτη μέλη μπορεί να λειτουργήσουν ως φραγμός για τη σύσταση νέων επιχειρήσεων και την ανάπτυξή τους. Ωστόσο, θεωρεί ότι η πλήρης ελευθέρωση του δικαιώματος εγκατάστασης δεν αποτελεί πανάκεια. Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να τηρείται η αρχή της επικουρικότητας και να υπάρξει συναίνεση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την εξεύρεση των κατάλληλων απαντήσεων στις τοπικές ανάγκες και στις ανάγκες όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

3.6.

 Η ΕΟΚΕ δεν συμφωνεί με την αρνητική ανάγνωση της απόφασης στην υπόθεση Visser από την Επιτροπή. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η εν λόγω υπόθεση επιβεβαιώνει τον σκοπό του νομοθέτη σχετικά με την οδηγία για τις υπηρεσίες: κωδικοποιεί τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την ελευθερία εγκατάστασης και απαγορεύει μόνον ορισμένες απαιτήσεις, όπως τη διενέργεια οικονομικών δοκιμών, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι «[o] σκοπός προστασίας του αστικού περιβάλλοντος δύναται να αποτελεί επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος ικανό να δικαιολογεί εδαφικούς περιορισμούς, όπως οι επίμαχοι στην υπόθεση της κύριας δίκης». Είναι σημαντικό να εξισορροπηθούν αυτές οι ανάγκες με βάση τις αρχές της αναλογικότητας και της επικουρικότητας.

3.7.

 Στο πλαίσιο αυτό, πολλά μπορούν να γίνουν για τη σφυρηλάτηση μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς προκειμένου οι διαδικασίες έναρξης επιχείρησης να απλοποιηθούν και να καταστούν διαφανείς και ομοιόμορφες, τηρουμένων παράλληλα των εύλογων υφιστάμενων περιορισμών σε εδαφική κλίμακα που έχουν θεσπιστεί σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας.

3.8.

 Η ΕΟΚΕ θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθούν και να προστατευθούν ορισμένα ειδικά οικονομικά περιβάλλοντα, ιδίως όταν συνδέονται με τη διατήρηση της εθνικής ιστορικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς ή με στόχους της κοινωνικής και πολιτιστικής πολιτικής. Μια διαφορετική προσέγγιση θα μπορούσε να έχει αποδιοργανωτικό αντίκτυπο για τις τοπικές κοινότητες και τους καταναλωτές (4).

3.9.

 Σε γενικές γραμμές, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η διασυνοριακή επέκταση, η ανάπτυξη και το ηλεκτρονικό εμπόριο θα πρέπει να θεωρούνται σοβαρή επιλογή και οι επιχειρήσεις, σε συντονισμό με τις οργανώσεις τους, να υποστηρίζονται σε αυτήν τη διαδικασία, όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να θεωρηθεί υποχρεωτικό ή ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν όλες οι επιχειρήσεις, σύμφωνα και με το πρωταρχικό συμφέρον των καταναλωτών (διανομή και υπηρεσίες πολλαπλών διαύλων). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι απαραίτητο να ενθαρρυνθούν και να διατηρηθούν οι διαδικασίες καινοτομίας, η κατάρτιση και η προώθηση προϊόντων μακροπρόθεσμα, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη των μικρών και των πολύ μικρών επιχειρήσεων και των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους με την κατάλληλη χρηματοδότηση.

3.10.

 Μια αποτελεσματική πολιτική λιανικού εμπορίου πρέπει να επιτυγχάνει ισορροπία μεταξύ της κερδοφορίας και της απόδοσης όσον αφορά τον τόπο. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι μεσοπρόθεσμοι/μακροπρόθεσμοι προβληματισμοί, ιδίως όσον αφορά τις συμβατικές εγκαταστάσεις και τη σχέση τους με υφιστάμενες και πιθανές μελλοντικές εξελίξεις (στέγαση, διαθέσιμες υπηρεσίες κ.λπ. και, συνεπώς, με υφιστάμενα αστικά κέντρα και γειτονιές). Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Επιτροπή θα πρέπει να συμπληρώσει την πρότασή της, σε συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές και περιφερειακές οργανώσεις, με την εισαγωγή διαρθρωτικών μέτρων με στόχο την ενσωμάτωση παραγόντων εδαφικής ανάπτυξης για τις τοπικές κοινότητες και τα αστικά κέντρα (τουριστικές περιοχές, τοπικός χωροταξικός σχεδιασμός, οικοδομικός κώδικας, όροι δόμησης κ.λπ.).

3.11.

 Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι εθνικές ρυθμίσεις σχετικά με τις ώρες λειτουργίας και τον χρόνο εργασίας των καταστημάτων, σε συμφωνία με τις νέες τεχνολογικές λύσεις, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους και στην εξασφάλιση επαρκούς κοινωνικής προστασίας τόσο για τους μισθωτούς όσο και για τους αυτοαπασχολούμενους και συνιστούν, πρωτίστως, σημαντικό εργαλείο για την κοινωνική προστασία των αυτοαπασχολούμενων και των μισθωτών.

3.12.

 Η ΕΟΚΕ επαναλαμβάνει ότι η συναίνεση σε εθνικό ή σε υποεθνικό επίπεδο με τους ενδιαφερόμενους φορείς είναι ο καλύτερος τρόπος για τον καθορισμό του χρόνου και των ημερών λειτουργίας. Είναι, πράγματι, ζωτικής σημασίας να συνδυαστούν οι ανάγκες των καταναλωτών για πρόσβαση σε συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες με την επιθυμία ορισμένων επιχειρήσεων να ανοίγουν τις αργίες ή τα βράδια, καθώς και να προστατευθούν οι ανάγκες ανάπαυσης των ιδιοκτητών πολύ μικρών επιχειρήσεων και των εργαζομένων τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και προβλέποντας χρόνο διαθέσιμο για κατάρτιση.

3.13.

 Η ΕΟΚΕ επισημαίνει επίσης, σύμφωνα με τον κοινωνικό πυλώνα, την ανάγκη να διασφαλιστεί δίκαιη αμοιβή και ποιότητα εργασίας για όλους τους εργαζόμενους στον κλάδο, ανεξαρτήτως εάν δραστηριοποιούνται εντός ή εκτός του διαδικτύου. Ειδικότερα, εφιστά την προσοχή στην περίπτωση των συμβάσεων εργασίας χιλιάδων εργαζομένων σε ηλεκτρονικές επιχειρήσεις που εξακολουθούν να μην καλύπτονται από συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς και στις συμβάσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις λιανικής πώλησης οι οποίες αποσκοπούν αποκλειστικά στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών κατά τα Σαββατοκύριακα (με αποτέλεσμα την αύξηση των συμβάσεων ευκαιριακού χαρακτήρα) ή που δεν υπολογίζουν τα Σαββατοκύριακα ή τις νύχτες ως υπερωρίες. Τέλος, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού κοινωνικού διαλόγου που θα περιλαμβάνει και τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις θα παράσχει στις επιχειρήσεις καλύτερες ευκαιρίες ανάπτυξης και στους εργαζομένους καλύτερο σύστημα διασφαλίσεων.

3.14.

 Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη σύσταση οι δημόσιες αρχές να διευκολύνουν την υιοθέτηση των ψηφιακών τεχνολογιών εκ μέρους των μικρών επιχειρήσεων. Ωστόσο, αυτή δεν μπορεί να είναι η μόνη επιλογή. Τα παραδοσιακά καταστήματα παραμένουν κρίσιμο στοιχείο όχι μόνο ανάπτυξης στην ΕΕ, αλλά και σε σχέση με την κοινωνική συνοχή, ιδίως στις τοπικές κοινότητες, αλλά και για τους αλλογενείς ψηφιακούς καταναλωτές. Για τον λόγο αυτό, το ηλεκτρονικό και το συμβατικό εμπόριο θα πρέπει να συνυπάρχουν. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η Επιτροπή υποτιμά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μικρές και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις όσον αφορά τη συμμετοχή τους και την αξιοποίηση του ηλεκτρονικού εμπορίου.

3.15.

 Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την Επιτροπή όσον αφορά την ανάγκη ποιοτικής κατάρτισης των εργοδοτών που επιθυμούν να συμμετάσχουν στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη και οι ΜΜΕ, ιδίως οι μικρές και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις, όπως: α) αλλαγή και προσαρμογή της εσωτερικής τους οργάνωσης, β) γνώση ξένων γλωσσών, γ) λήψη και κατανόηση νομικών και διοικητικών πληροφοριών, δ) θέσπιση αποτελεσματικού και ανταγωνιστικού συστήματος παραδόσεων, ε) υπέρβαση του φορολογικού και κοινωνικού ντάμπινγκ σε επίπεδο ΕΕ (απάτη στον τομέα του ΦΠΑ, παραχάραξη κ.λπ.). Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τις ΜΜΕ και τις οργανώσεις τους καθ’ όλη τη διαδικασία μετάβασής τους προς το ηλεκτρονικό εμπόριο, με ευρεία προσέγγιση που θα εξετάζει όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη δημιουργία επιτυχημένων διαδικτυακών επιχειρήσεων.

3.16.

 Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο θα μπορούσε να αποτελεί σημαντική επιλογή για πολλές ΜΜΕ. Επιπλέον, η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι μόλις πρόσφατα η Επιτροπή δημοσίευσε την πρώτη πρόταση που αποσκοπεί στη ρύθμιση των σχέσεων πλατφόρμας-προς-επιχείρηση στην ψηφιακή αγορά. Το μέτρο αυτό επικεντρώνεται στη διαφάνεια, όμως δεν εξετάζει ορισμένες συχνές καταχρηστικές πρακτικές που παρεμποδίζουν τον θεμιτό ανταγωνισμό (π.χ. ρήτρες τιμών ισοτιμίας, φορολογικό ντάμπινγκ, διαφορετική φορολογία κ.λπ.) μεταξύ εμπορικών χρηστών και μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών (5). Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να δημιουργήσει ισότιμους όρους όσον αφορά τον θεμιτό ανταγωνισμό στην ψηφιακή αγορά.

3.17.

 Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, είναι αναγκαία η λήψη διαφόρων μέτρων για την παροχή των απαραίτητων συνθηκών για τον τομέα του λιανικού εμπορίου, και ιδίως για τις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις που είναι οι μεγαλύτεροι καθαροί δημιουργοί θέσεων απασχόλησης, για την αντιμετώπιση της αναντιστοιχίας των δεξιοτήτων με την ενίσχυση του προσδιορισμού και της πρόβλεψης των αναγκών σε δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένης της καθοδήγησης, τη βελτίωση των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης και της κατάρτισης σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της ΕΕΚ, τη βελτίωση των συνθηκών-πλαίσιο για την καλύτερη αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης, και την παροχή καλύτερης υποστήριξης στις ανάγκες κατάρτισης των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων.

3.18.

 Η ΕΟΚΕ επικροτεί την προσοχή της Επιτροπής στο κόστος συμμόρφωσης, ιδίως για τις μικρές επιχειρήσεις, καθώς και το γεγονός ότι αναδεικνύει την έλλειψη επίγνωσης των ιδιαιτεροτήτων του τομέα.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1.

 Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο πρόβλημα της ερημοποίησης των αστικών κέντρων και στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες αυτής. Το πόσο βιώσιμες είναι οι μεγάλες και οι μικρές πόλεις εξαρτάται, αν μη τι άλλο, από την επιβίωση πολλών μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (τοπικά καταστήματα) που ανταποκρίνονται στις ανάγκες πολλών καταναλωτών, κινδυνεύουν, όμως, να συντριβούν από την αυξανόμενη συγκέντρωση στους μεγάλους ομίλους λιανικού εμπορίου.

4.2.

 Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη λύπη της για την απουσία οιασδήποτε αναφοράς σε έναν βιώσιμο τομέα του λιανικού εμπορίου και στον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στη διαδικασία αυτή οι μικροί και οι πολύ μικροί έμποροι λιανικής πώλησης. Ωστόσο, είναι απαραίτητο ένα ευνοϊκότερο πλαίσιο προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι τελευταίοι όσον αφορά τη σχέση μεταξύ βιώσιμων επιλογών και ανταγωνιστικότητας και να τους παρασχεθεί εξατομικευμένη ενημέρωση και τεχνική βοήθεια, καθώς και τα απαραίτητα πιστωτικά συστήματα για την υλοποίηση των παραμέτρων που μπορούν να βελτιωθούν. Με δεδομένη την αδύναμη θέση τους όσον αφορά την άσκηση επιρροής επί των καταναλωτών και των παραγωγών, οι μικροί και οι πολύ μικροί έμποροι λιανικής πώλησης δεν θα πρέπει να εξαναγκάζονται σε επιλογές που τους επιβάλλονται.

4.3.

 Στην ανακοίνωση, δεν δίδεται προσοχή στις τριβές που υπάρχουν στις συμβατικές σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων, π.χ. ασύμμετρες συμβάσεις δικαιόχρησης, καθυστερήσεις πληρωμών και αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Ειδικότερα, η αυξανόμενη συγκέντρωση ισχύος μεταξύ των μεγάλων εμπόρων λιανικής πώλησης στην Ευρώπη δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις (6). Για να αντιμετωπιστεί ο στρεβλωμένος ανταγωνισμός και να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα, θα έπρεπε να είχαν εξεταστεί και τα δύο αυτά ζητήματα στην ανακοίνωση.

4.4.

 Η ΕΟΚΕ, όπως είχε επισημάνει και στη σχετική γνωμοδότηση με θέμα «Μια νέα συμφωνία για τους καταναλωτές», συνιστά στην Επιτροπή να καθορίσει και να υλοποιήσει επειγόντως ένα αποτελεσματικό σύστημα επίλυσης διαφορών, που θα μπορεί να αντιμετωπίζει περιπτώσεις κατάχρησης της οικονομικής ισχύος και πρακτικών που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.

Βρυξέλλες, 12 Δεκεμβρίου 2018.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Luca JAHIER

(1)  Κύκλος εργασιών το 2016: 9 864 468,4 εκατ. ευρώ, αριθμός επιχειρήσεων (το 2015): 6 205 080, αξία παραγωγής (το 2015) 2 687 115 εκατ. ευρώ. Το 2016, 33 399 447 άτομα απασχολούνταν στον κλάδο, 27 892 082 εξ αυτών ως υπάλληλοι.

(2)  ΕΕ C 327 της 12.11.2013, σ. 20.

(3)  ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 165.

(4)  Βλέπε υποσημείωση 2.

(5)  ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 177.

(6)  Βλέπε υποσημείωση 3.

Top