52010DC0186

[pic] | ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ |

Βρυξέλλες, 28.4.2010

COM(2010)186 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Ευρωπαϊκή στρατηγική για τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

1. Στοχοι της στρατηγικής

Η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία ηγείται των προσπαθειών που καταβάλλονται διεθνώς για την ανάπτυξη καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών τεχνολογιών που βασίζονται σε κινητήρες εσωτερικής καύσης. Αυτό είναι αποτέλεσμα των σημαντικών επενδύσεων που πραγματοποιούνται τα τελευταία 15 χρόνια στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης. Ο συγκεκριμένος ευρωπαϊκός κλάδος έχει καίρια σημασία, είναι ανταγωνιστικός και καινοτόμος και στηρίζει μεγάλο αριθμό συναφών κλάδων.

Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει μια στρατηγική που προορίζεται να ενθαρρύνει την ανάπτυξη και την αποδοχή καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών («πράσινων») βαρέων (λεωφορείων και φορτηγών)[1] και ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων (αυτοκινήτων και ημιφορτηγών)[2], καθώς και δίτροχων, τρίτροχων και τετράτροχων οχημάτων[3]. Σήμερα, ο τομέας των μεταφορών ευθύνεται για το ένα τέταρτο περίπου των εκπομπών CO2 της ΕΕ και συμβάλλει σημαντικά στη μειωμένη ποιότητα του αέρα (σωματίδια, NOx, HC και CO) και στην εμφάνιση σχετικών προβλημάτων υγείας, ιδίως στα αστικά κέντρα.

Ο κινητήρας εσωτερικής καύσης είναι πιθανόν να διατηρήσει, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, την κυριαρχία του στα οδικά οχήματα. Ωστόσο, τα εναλλακτικά καύσιμα και οι εναλλακτικές τεχνολογίες πρόωσης θα αποκτήσουν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στο μέλλον. Τα «πράσινα» οχήματα έχουν πολύ περιορισμένες επιπτώσεις στο περιβάλλον καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους: χρησιμοποιούν ενεργειακές πηγές με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, έχουν πολύ χαμηλές εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων και θορύβου και μπορούν εύκολα να ανακυκλωθούν.

Τα «πράσινα» οχήματα, συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων που μπορούν να κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια, υδρογόνο, βιοαέριο και μείγματα υγρών καυσίμων σε υψηλή αναλογία, είναι πιθανόν ότι θα συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη των προτεραιοτήτων που θέτει η στρατηγική «Ευρώπη 2020[4]», δηλαδή της δημιουργίας μιας οικονομίας που θα βασίζεται στη γνώση και στην καινοτομία (έξυπνη ανάπτυξη) και της προώθησης μιας οικονομίας που θα χρησιμοποιεί αποτελεσματικότερα τους πόρους και θα είναι πιο «πράσινη» και πιο ανταγωνιστική (βιώσιμη ανάπτυξη). Η στρατηγική αυτή αποτελεί νευραλγικό μέρος της εμβληματικής πρωτοβουλίας της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» με τίτλο «Μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους της», η οποία αποβλέπει στην προώθηση νέων τεχνολογιών με σκοπό να εκσυγχρονιστεί ο τομέας των μεταφορών και να απαλλαγεί από τις εκπομπές άνθρακα, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Επομένως, ένας από τους στόχους της εμβληματικής πρωτοβουλίας είναι να προωθήσει τα «πράσινα» οχήματα, ενθαρρύνοντας την έρευνα, θεσπίζοντας κοινά πρότυπα και δημιουργώντας τις υποδομές που απαιτούνται για να υποστηριχθεί «η μετάβαση προς μια οικονομία αποδοτικής χρησιμοποίησης των πόρων και χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η οποία [θα] χρησιμοποιεί αποδοτικά όλους τους πόρους της»[5].

Ο στόλος αυτοκινήτων προβλέπεται ότι θα αυξηθεί παγκοσμίως από 800 εκατομμύρια σε 1,6 δισ. οχήματα[6] έως το 2030. Αυτός ο διπλασιασμός του στόλου αυτοκινήτων παγκοσμίως καθιστά αναγκαία μια σημαντική αλλαγή σε επίπεδο τεχνολογίας, ώστε να εξασφαλιστεί βιώσιμη κινητικότητα μακροπρόθεσμα, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της απαλλαγής των μεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα. Ως εκ τούτου, η στρατηγική θα πρέπει να βοηθήσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο διεθνώς όσον αφορά την ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών πρόωσης. Η τάση προς βιώσιμες μεταφορές που επικρατεί παγκοσμίως αποδεικνύει ότι η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία θα παραμείνει ανταγωνιστική μόνο αν ηγηθεί των προσπαθειών στον τομέα των «πράσινων» τεχνολογιών. Αυτό απαιτεί τη σταδιακή μεταβολή της σημερινής κατάστασης. Μια νέα βιομηχανική προσέγγιση που θα βασίζεται σε καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην αυτοκινητοβιομηχανία και σε άλλους κλάδους της αλυσίδας εφοδιασμού και θα στηρίξει τις προσπάθειες αναδιάρθρωσης. Επομένως, αυτή η πρωτοβουλία βασίζεται στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «πράσινων» αυτοκινήτων, που άρχισε να εφαρμόζεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας[7] τον Νοέμβριο του 2008.

Η δημιουργία προηγμένων κοινών προτύπων για την ασφάλεια, τις περιβαλλοντικές επιδόσεις και τη διαλειτουργικότητα θα διατηρήσει επίσης την εσωτερική αγορά απολύτως λειτουργική και θα εξασφαλίσει βεβαιότητα σχεδιασμού για όλους τους ενδιαφερομένους.

Επιπλέον, οι ανταγωνιστές της ΕΕ παγκοσμίως, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ασία, επενδύουν και στην έρευνα τεχνολογιών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και εφαρμόζουν στοχοθετημένα προγράμματα για να επιτύχουν τη μετατροπή των οδικών μεταφορών σε έναν τομέα χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Καταβάλλουν προσπάθειες για να αναπτύξουν με ταχύ ρυθμό πρότυπα για εναλλακτικές τεχνολογίες. Η ΕΕ, για να δώσει τη δυνατότητα στον συγκεκριμένο κλάδο της να παραμείνει ανταγωνιστικός και να εξασφαλίσει τον ηγετικό ρόλο του στον τομέα των «πράσινων» τεχνολογιών, πρέπει να διαμορφώσει το σωστό πλαίσιο για προηγμένα προϊόντα που θα είναι αναγκαία διεθνώς.

Η στρατηγική βασίζεται στη στρατηγική του 2007 για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τα επιβατηγά αυτοκίνητα και τα ελαφρά εμπορικά οχήματα[8], και συμπληρώνει τις υλοποιούμενες και τις σχεδιαζόμενες δραστηριότητες για την απαλλαγή των μεταφορών από τις εκπομπές άνθρακα και τη μείωση του αντικτύπου τους στο περιβάλλον. Η εν λόγω στρατηγική, αν και περιορίζεται στις οδικές μεταφορές, τα οδικά οχήματα και τη μεσοπρόθεσμη προοπτική, στηρίζει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών άνθρακα κατά 80-95% έως το 2050. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα των «πράσινων» τεχνολογιών πρόωσης οχημάτων μπορεί/αναμένεται να επηρεάσουν θετικά τις θαλάσσιες, εναέριες, αστικές και ελαφρές σιδηροδρομικές μεταφορές, καθώς και τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα.

2. Σχεδιο δρασησ για «πρασινα» οχηματα

Η παρούσα στρατηγική αποβλέπει στη διαμόρφωση κατάλληλου και τεχνολογικώς ουδέτερου πλαισίου πολιτικής για καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα. Οι ενέργειες πρέπει να στραφούν προς δύο κατευθύνσεις ταυτόχρονα: την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων που βασίζονται σε συμβατικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης, και την ευχερέστερη ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών σε οχήματα με εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Εξετάζονται τα ακόλουθα συστήματα κίνησης:

- Τα εναλλακτικά καύσιμα που θα χρησιμοποιούνται σε κινητήρες εσωτερικής καύσης και θα αντικαθιστούν το πετρέλαιο ή το ντίζελ περιλαμβάνουν τα υγρά βιοκαύσιμα και τα αέρια καύσιμα (όπως το LPG, το CNG και το βιοαέριο). Παρέχουν τη δυνατότητα μείωσης του περιβαλλοντικού αντικτύπου των οδικών μεταφορών μέσω της μείωσης των εκπομπών CO2 και ρύπων. Ωστόσο, η χρήση εναλλακτικών καυσίμων άλλων από τα βιοκαύσιμα απαιτεί την τροποποίηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης, ειδικό σύστημα αποθήκευσης του καυσίμου επί του οχήματος και επαρκώς εκτεταμένο δίκτυο ανεφοδιασμού. Τα υγρά βιοκαύσιμα, όπως η αιθανόλη και το βιοντίζελ, μπορούν να αναμειχθούν με συμβατικά υγρά καύσιμα και να χρησιμοποιηθούν σε υφιστάμενους κινητήρες εσωτερικής καύσης έως κάποια αναλογία. Ωστόσο, μείγματα σε υψηλότερη αναλογία απαιτούν την τροποποίηση του συστήματος τροφοδοσίας καυσίμου και του κινητήρα του οχήματος. Τα αέρια καύσιμα μπορούν να χρησιμοποιούνται σε τροποποιημένους κινητήρες εσωτερικής καύσης και να αποθηκεύονται επί του οχήματος σε ειδικές δεξαμενές καυσίμου. Τα οχήματα ευέλικτου καυσίμου μπορούν να χρησιμοποιούν συνδυασμό διαθέσιμων καυσίμων. Τα εναλλακτικά καύσιμα, για να επιτύχουν την αναμενόμενη μείωση του περιβαλλοντικού τους αντικτύπου σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα πετρελαίου ή ντίζελ, πρέπει να παράγονται με βιώσιμο τρόπο. Θα πρέπει, λοιπόν, να συνεχιστούν οι εργασίες για την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας των εν λόγω συμβατικών καυσίμων.

- Τα ηλεκτρικά οχήματα χρησιμοποιούν ηλεκτροκινητήρα για να κινηθούν και φορτίζονται με ηλεκτρική ενέργεια. Η ενέργεια αποθηκεύεται σε μπαταρίες ή σε άλλα εναλλακτικά συστήματα αποθήκευσης επί του οχήματος. Η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων μπορεί να εξακολουθήσει να είναι μια εξειδικευμένη αγορά στο άμεσο μέλλον, αλλά οι πωλήσεις αναμένεται να αυξηθούν καθώς βελτιώνονται οι τεχνολογίες για τις μπαταρίες. Όσον αφορά τα ηλεκτρικά οχήματα που τροφοδοτούνται αποκλειστικά από μπαταρίες, μελέτες προβλέπουν μερίδιο αγοράς στις πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων ποσοστού 1 έως 2 % το 2020, το οποίο θα αυξηθεί στο 11 έως 30 % το 2030. Για τα βυσματωτά υβριδικά οχήματα προβλέπεται μερίδιο 2 % το 2020 και 5 έως 20 % έως το 2030[9]. Το προσιτό κόστος αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εισαγωγή των ηλεκτρικών οχημάτων στην κύρια καταναλωτική αγορά. Οι τιμές καταναλωτή θα πρέπει να μειωθούν σημαντικά μέσω των τεχνολογικών βελτιώσεων και των οικονομιών κλίμακας, ώστε να αυξηθεί το μερίδιο αγοράς. Η τεχνολογία των ηλεκτρικών οχημάτων έχει αξιόλογες δυνατότητες τις οποίες θα πρέπει να αξιοποιήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να αντιμετωπίσει δραστικά αρκετές από τις προκλήσεις με τις οποίες αναμετράται, όπως την υπερθέρμανση του πλανήτη, την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, την ατμοσφαιρική ρύπανση σε τοπικό επίπεδο και την αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε μπαταρίες οχημάτων μέσω ευφυών δικτύων. Τα καθαρά ηλεκτρικά οχήματα φαίνεται να είναι η πλέον ελπιδοφόρα λύση για τα αστικά κέντρα, λόγω της σχετικά περιορισμένης αυτονομίας που παρέχουν οι μπαταρίες και της δυνητικά καλύτερης σχέσης κόστους-οφέλους που παρουσιάζει η ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης πρωτίστως στις πόλεις. Οι χαμηλότερες εκπομπές ρύπων και θορύβου παρέχουν επίσης τα μεγαλύτερα κοινωνικά (και υγειονομικά) οφέλη στις αστικές περιοχές.

- Τα οχήματα με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου μπορούν επίσης να έχουν παρόμοια περιβαλλοντικά οφέλη με εκείνα που παρέχουν τα ηλεκτρικά οχήματα που τροφοδοτούνται αποκλειστικά από μπαταρίες. Τα οχήματα με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου διαθέτουν επίσης ηλεκτροκινητήρες, αλλά παράγουν την ηλεκτρική ενέργεια επί του οχήματος από καύσιμο υδρογόνου που χρησιμοποιεί κυψέλες καυσίμου, παράγοντας μόνο υδρατμούς. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη και η διάδοση οχημάτων με μπαταρία και οχημάτων με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου αλληλοσυμπληρώνονται, καθώς έχουν πολλά παρόμοια ηλεκτρικά κατασκευαστικά στοιχεία όσον αφορά το σύστημα κίνησης.

Η στρατηγική βασίζεται σε εφαρμοζόμενα μέτρα και καθορίζει μεσομακροπρόθεσμες ενέργειες . Οι ενέργειες αυτές θα εξασφαλίσουν ότι –ενώ θα γίνουν αντιληπτά τα οφέλη των νέων τεχνολογιών πρόωσης όσον αφορά τους στόχους της πολιτικής για το περιβάλλον και την ενέργεια– θα αποφευχθεί η διαμόρφωση μιας κατάστασης όπου η πρόοδος στις νέες τεχνολογίες θα εξουδετερώνεται από μειωμένες βελτιώσεις στα συμβατικά οχήματα ή από την αυξανόμενη ζήτηση για λιγότερο αποδοτικά οχήματα. Οι εν λόγω ενέργειες θα αξιοποιούν τον συνδυασμό της βελτίωσης των κινητήρων εσωτερικής καύσης και της εισαγωγής τεχνολογιών με εξαιρετικά χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Επιπλέον, διευκολύνει την ανάπτυξη και διάδοση καινοτόμων τεχνολογιών οι οποίες, σε συνδυασμό με προτάσεις που θα υποβληθούν στην επικείμενη Λευκή Βίβλο για την ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών, μπορεί να αναμένεται ότι θα συμβάλουν σημαντικά σε μια περισσότερο βιώσιμη κινητικότητα.

Προς το παρόν, δεν υπάρχει ευρωπαϊκό πλαίσιο για την ηλεκτροκίνηση. Ως εκ τούτου, για να εξασφαλιστεί η τεχνολογική ουδετερότητα στην πράξη, στο σημείο 2.7. γίνεται ειδική αναφορά στις ενέργειες που χρειάζονται για να διαμορφωθεί ισοδύναμο κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο θα καταστήσει εφικτή αυτή την τεχνολογία.

Στις ειδικές πρωτοβουλίες πολιτικής που περιλαμβάνονται στη στρατηγική θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η εκτίμηση του περιβαλλοντικού, οικονομικού και κοινωνικού αντικτύπου. Οι ενέργειες σε επίπεδο ΕΕ θα συμπληρώνουν τις ενέργειες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και θα εστιάζονται σε τομείς στους οποίους υπάρχει σαφής ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, τηρουμένης της αρχής της επικουρικότητας.

2.1. Κανονιστικό πλαίσιο

Η ΕΕ έχει καταρτίσει μια φιλόδοξη στρατηγική προκειμένου να μειώσει τις εκπομπές CO2 των οδικών οχημάτων[10] και πολλοί στόχοι έχουν ήδη επιτευχθεί. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 443/2009 σχετικά με τα πρότυπα επιδόσεων για τις εκπομπές από τα καινούργια επιβατικά αυτοκίνητα θέτει ως στόχο για τις μέσες εκπομπές των καινούργιων επιβατικών αυτοκινήτων τα 130 g CO2/km, στόχος που θα πρέπει να επιτευχθεί πλήρως έως το 2015. Ο βιομηχανικός κλάδος θα πρέπει να επενδύσει ακόμα περισσότερο σε τεχνολογίες για τη μείωση των εκπομπών, όπως σε τεχνολογίες για την ευφυή διαχείριση της κυκλοφορίας, και να βελτιώσει περαιτέρω την αποδοτικότητα των κινητήρων.

Επιπλέον, εξετάζεται ήδη από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο πρόταση της Επιτροπής[11] για τη μείωση των εκπομπών CO2 από ελαφρά εμπορικά οχήματα (ημιφορτηγά). Η πρόταση αυτή θέτει ως στόχο για τις μέσες εκπομπές όλων των καινούργιων ημιφορτηγών τα 175 g/km από 2016.

Η ΕΕ έχει επίσης μειώσει τις εκπομπές ρύπων, όπως σωματιδίων και οξειδίου του αζώτου (NOx), με τη θέσπιση ακόμη αυστηρότερων προτύπων. Τα όρια που θέτει το πρότυπο Euro 6[12] για τα αυτοκίνητα και τα ημιφορτηγά και το EURO VI για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από το 2014.

Αν και οι πετρελαιοκινητήρες και ντιζελοκινητήρες θα απολέσουν την απόλυτη κυριαρχία τους από το 2020, πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα μέσα για να περιοριστεί ο αρνητικός τους αντίκτυπος στο περιβάλλον.

Η Επιτροπή:

- θα υποβάλει, το 2010, πρόταση κανονισμού σχετικά με τις απαιτήσεις έγκρισης τύπου για τα δίτροχα, τρίτροχα και τετράτροχα οχήματα (οχήματα της κατηγορίας L), η οποία θα θέτει πρότυπα για τις εκπομπές και θα προσαρμόζει τα μέτρα στις νέες τεχνολογίες ή θα καταρτίζει μέτρα με γνώμονα τις τεχνολογίες αυτές·

- θα εκπονήσει τα μέτρα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 443/2009 έως το 2011: λεπτομερείς κανόνες σχετικά με την παρακολούθηση και την υποβολή στοιχείων· λεπτομερείς κανόνες σχετικά με την αίτηση παρέκκλισης από τους ειδικούς στόχους για τις εκπομπές CO2 όσον αφορά τους μικρούς κατασκευαστές και εκείνους που απευθύνονται σε εξειδικευμένες αγορές· λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τη διαδικασία για την έγκριση καινοτόμων τεχνολογιών (οικολογικών καινοτομιών)· λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τις μεθόδους για την είσπραξη του τιμήματος υπέρβασης εκπομπών·

- θα προτείνει λεπτομερείς κανόνες για την εμπορία της «πράσινης προσθετικότητας» των οχημάτων, με σκοπό την αποφυγή παραπλανητικών περιβαλλοντικών ισχυρισμών·

- θα υποβάλει, έως το 2011, πρόταση για τη μείωση του αντικτύπου που έχει η κατανάλωση καυσίμων από τα κινητά συστήματα κλιματισμού·

- στο πλαίσιο της «ολοκληρωμένης προσέγγισης», θα καταρτίσει, το συντομότερο δυνατόν, κατάλογο με τα μέτρα που παρέχουν περιβαλλοντικά οφέλη και θα καθορίσει περαιτέρω ενέργειες, και διά της κανονιστικής οδού, ώστε να προωθηθούν τα εν λόγω μέτρα·

- θα υποβάλει, έως το τέλος του 2011, πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας 70/157/ΕΟΚ[13], με σκοπό τη μείωση των εκπομπών θορύβου των οχημάτων·

- θα εξασφαλίσει τη μείωση των εκπομπών CO2 και ρύπων σε πραγματικές συνθήκες οδήγησης προτείνοντας, το αργότερο έως το 2013, αναθεωρημένο κύκλο δοκιμών για τη μέτρηση των εκπομπών, που θα αναπτυχθεί μέσω της UNECE[14], καθώς και μεθοδολογία για τον συνυπολογισμό των καινοτόμων τεχνολογιών· και θα καταρτίσει, έως το 2012, αρραγή διαδικασία για τη μέτρηση των πραγματικών εκπομπών, εξετάζοντας το ενδεχόμενο χρήσης φορητών συστημάτων μέτρησης των εκπομπών·

- θα προτείνει στρατηγική που θα αφορά ειδικά την κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές CO2 από τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα·

- θα προωθήσει επιπλέον μέτρα τα οποία μπορεί να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών CO2 και ρύπων από τα μέσα οδικής μεταφοράς — όπως η οικολογική οδήγηση, τα ευφυή συστήματα μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογιών επί του οχήματος και των εφαρμογών που προέρχονται από το Galileo, τα μέτρα υποδομής και η διαχείριση αστικών μεταφορών·

- θα εξασφαλίσει την εφαρμογή των ενωσιακών κριτηρίων βιωσιμότητας για τα βιοκαύσιμα και θα προωθήσει την ανάπτυξη προηγμένων καυσίμων με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και βιώσιμων βιοκαυσίμων, καθώς και τεχνολογίας κινητήρων ικανής να χρησιμοποιεί τα εν λόγω καύσιμα.

2.2. Στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας στον τομέα των «πράσινων» τεχνολογιών

Τα ηλεκτρικά οχήματα και τα οχήματα με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου, καθώς και τα κατασκευαστικά τους στοιχεία, εξακολουθούν να είναι ακριβά, παρά την πρόσφατη τεχνολογική πρόοδο. Για να μειωθεί το κόστος και να βελτιωθούν η αυτονομία και η οδηγησιμότητα των ηλεκτρικών οχημάτων και των οχημάτων με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου, είναι αναγκαίο να συνεχιστούν η έρευνα και η τεχνολογική πρόοδος, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας για συνεργατικά συστήματα οχημάτων με τη χρήση τεχνολογιών επικοινωνίας οχήματος προς όχημα και οχήματος προς υποδομή. Πρέπει να αναζητηθούν νέα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στις μπαταρίες και για την αποθήκευση υδρογόνου για τα οχήματα με κυψέλες καυσίμου, καθώς και εναλλακτικές τεχνολογίες φόρτισης και αποθήκευσης ενέργειας. Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «πράσινων» αυτοκινήτων χρηματοδοτεί την έρευνα και την επίδειξη ηλεκτροκίνητων μέσων μεταφοράς, ενώ η κοινή τεχνολογική πρωτοβουλία «Κυψέλες καυσίμου και υδρογόνο» στηρίζει την πρόοδο της έρευνας και της τεχνολογίας όσον αφορά τα οχήματα με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου και τη σχετική υποδομή.

Η Επιτροπή:

- θα εξασφαλίσει ότι η ευρωπαϊκή έρευνα θα εξακολουθήσει να στοχεύει σε καύσιμα με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και σε καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά μέσα μεταφοράς, καθώς και στη βελτίωση των συμβατικών κινητήρων και των ηλεκτρικών συστημάτων κίνησης, συμπεριλαμβανομένων των εναλλακτικών τεχνολογιών για τις μπαταρίες και των τεχνολογιών υδρογόνου, με επιδοτήσεις ειδικά για θέματα που έχουν καθαρή προστιθέμενη αξία σε επίπεδο ΕΕ·

- θα απλουστεύσει και θα εξορθολογίσει τους διοικητικούς κανόνες για την απόκτηση επιδοτήσεων της ΕΕ για την έρευνα·

- θα προτείνει, το 2011, μακροπρόθεσμη στρατηγική για την έρευνα στο στρατηγικό σχέδιο τεχνολογικών συστημάτων μεταφορών και στην ανακοίνωση για καθαρά συστήματα μεταφορών·

- θα εξετάσει, με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, το ενδεχόμενο να συνεχιστεί η στήριξη των προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας με σκοπό την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών προϊόντων αυτοκινητοβιομηχανίας, ώστε να στηριχθεί η αναδιαμόρφωση της βιομηχανίας.

2.3. Θετική ανταπόκριση της αγοράς και ενημέρωση των καταναλωτών

Η μετατροπή του ευρωπαϊκού στόλου οχημάτων σ’ έναν στόλο «πράσινων» οχημάτων θα είναι επιτυχής μόνο αν οι καταναλωτές επιλέξουν πράγματι την αγορά καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων. Τα «πράσινα» οχήματα, λόγω της προηγμένης τεχνολογίας τους, εξακολουθούν να είναι πολύ πιο ακριβά από τα συμβατικά. Για τον λόγο αυτό, η δραστηριοποίηση των καταναλωτών και η παροχή κινήτρων όσον αφορά τη ζήτηση θα επηρεάσουν σημαντικά τη θετική ανταπόκριση της αγοράς. Η θέσπιση αυτών των κινήτρων πρέπει να γίνει την κατάλληλη στιγμή, να είναι στοχοθετημένη –χωρίς όμως να δημιουργεί διακρίσεις– και να περιορίζεται ως προς τον χρόνο και το χρηματικό ποσό.

Τα περισσότερα κράτη μέλη εφαρμόζουν, με μη συντονισμένο τρόπο, συστήματα φορολόγησης των οχημάτων με βάση τις εκπομπές τους σε CO2, ενώ άλλα κράτη μέλη ενέκριναν ή εξετάζουν την εφαρμογή συστημάτων παροχής ειδικών κινήτρων –πολλά από αυτά χρηματικού χαρακτήρα–, με σκοπό να παροτρύνουν τους καταναλωτές να επιλέξουν ηλεκτρικά οχήματα. Τα συστήματα αυτά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και, γενικώς, λειτουργούν μεμονωμένα, αφού η ισχύουσα φορολογία στα καύσιμα δεν λαμβάνει υπόψη τις επιδόσεις των οχημάτων όσον αφορά τις εκπομπές CO2 όταν αυτά τίθενται σε κυκλοφορία. Υπάρχει ο προβληματισμός μήπως τα οφέλη εξουδετερωθούν από τις σημαντικές αποκλίσεις που παρουσιάζουν αυτά τα κίνητρα μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που μπορεί να βλάψει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Οι πόλεις και τα αστικά κέντρα είναι οι πλέον πρόσφορες περιοχές για την ανάπτυξη νέων οχημάτων με σχετικά περιορισμένη αυτονομία. Η μείωση των εκπομπών ρύπων είναι ο σημαντικότερος στόχος για τις πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές, και οι ενεργειακώς αποδοτικές τεχνολογίες παρέχουν το μεγαλύτερο όφελος όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών CO2 σε περιπτώσεις όπου παρατηρούνται συνεχείς αυξομειώσεις στη ροή της κυκλοφορίας στα αστικά κέντρα, όπως αναγνωρίζεται στο σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα[15]. Κατά συνέπεια, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο ως αναθέτουσες αρχές, αξιοποιώντας με ευφυή τρόπο τους κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις, προκειμένου να επισπεύσουν τη θετική ανταπόκριση της αγοράς. Αυτό θα συνιστούσε επίσης σημαντικό κίνητρο για την καινοτομία.

Η οδηγία 2009/33/ΕΚ[16] σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών, η οποία αποβλέπει στη μείωση των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου και στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα (ιδίως στις πόλεις), απαιτεί από τις δημόσιες αρχές να λαμβάνουν υπόψη τον ενεργειακό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο που έχει η λειτουργία των οχημάτων καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Αυτό δίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα «πράσινα» οχήματα και συνιστά ισχυρό επιχείρημα υπέρ της αθρόας εισόδου των οχημάτων αυτών στην αγορά.

Για να γίνουν αποδεκτά τα «πράσινα» οχήματα ως πραγματική εναλλακτική πρόταση έναντι των συμβατικών οχημάτων, οι καταναλωτές πρέπει να είναι πλήρως ενήμεροι για τις ευκαιρίες, τα πλεονεκτήματα και τις πρακτικές πτυχές της «πράσινης» κινητικότητας, έργο που εναπόκειται κυρίως στη βιομηχανία. Οι καταναλωτές θα πρέπει επίσης να έχουν στη διάθεσή τους τα μέσα που θα τους επιτρέπουν να συγκρίνουν αυτές τις τεχνολογίες με τα συμβατικά οχήματα.

Η Επιτροπή:

- θα υποβάλει, το 2010, κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την παροχή χρηματικών κινήτρων στους καταναλωτές για την αγορά «πράσινων» οχημάτων και θα ενθαρρύνει τον συντονισμό των μέτρων για τη ζήτηση τα οποία εγκρίθηκαν στα κράτη μέλη, και θα εξασφαλίσει ότι οποιοδήποτε όφελος προκύπτει για τον βιομηχανικό κλάδο θα είναι σύμφωνο με τους ισχύοντες κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις·

- θα εργαστεί για την αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με τη φορολογία της ενέργειας, ώστε να δοθούν αποτελεσματικότερα κίνητρα για την αποδοτική χρήση των συμβατικών καυσίμων και τη σταδιακή αποδοχή των εναλλακτικών καυσίμων με χαμηλές εκπομπές άνθρακα·

- θα λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει μεγαλύτερο συντονισμό και να βελτιώσει τη συνολική αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνουν τα κράτη μέλη στον τομέα της φορολογίας των οχημάτων ώστε να προωθηθούν τα «πράσινα» οχήματα·

- θα παρακολουθεί την εφαρμογή της οδηγίας 2009/33/ΕΚ·

- θα εφαρμόσει ερευνητικό πρόγραμμα για να γίνουν πλήρως κατανοητές οι προσδοκίες των καταναλωτών και η αγοραστική συμπεριφορά τους, καθώς και για να δοκιμαστούν διάφορα πιθανά μέσα ενημέρωσης, ώστε να συγκριθούν τα καθαρά και ενεργειακώς αποδοτικά οχήματα με τα συμβατικά·

- θα υποβάλει πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας 1999/94/ΕΚ[17] σχετικά με την επισήμανση των αυτοκινήτων·

- θα εγκαινιάσει, το 2011, ένα σχέδιο επίδειξης για την ηλεκτροκίνηση σε ολόκληρη την ΕΕ, το οποίο εντάσσεται στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία «πράσινων» αυτοκινήτων, με σκοπό να αξιολογηθούν η συμπεριφορά των καταναλωτών και οι μορφές χρήσης και να αποκτήσουν οι χρήστες περισσότερες πληροφορίες για όλους τους τύπους ηλεκτρικής τεχνολογίας, καθώς και να δοκιμαστούν νέες εξελίξεις στον τομέα της τυποποίησης για τα ηλεκτρικά οχήματα· ανάλογες μελλοντικές πρωτοβουλίες μπορεί να στοχεύουν ειδικά στα αστικά κέντρα που υπερβαίνουν συστηματικά τα όρια σχετικά με την ποιότητα του αέρα.

2.4. Ζητήματα παγκόσμιου ενδιαφέροντος

Η βιομηχανία της ΕΕ δραστηριοποιείται στις παγκόσμιες αγορές και έχει πολλές συμμαχίες διεθνώς. Το μεγαλύτερο άνοιγμα και οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού είναι αναγκαία στοιχεία για τις σημαντικότερες αγορές αυτοκινήτων, ώστε να βελτιωθεί το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον και να εξασφαλιστεί ότι θα υπάρχουν επιχειρηματικές ευκαιρίες για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Οι ανοικτές διεθνείς αγορές συνιστούν σημαντική πηγή κερδών παραγωγικότητας, ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Η παροχή πρόσβασης στις διεθνείς αγορές συνεπάγεται μείωση των δασμών και άρση των τεχνικών κανονισμών που περιορίζουν χωρίς λόγο τις εμπορικές συναλλαγές. Θα πρέπει να επιδιωχθεί, οπουδήποτε είναι δυνατόν, η κανονιστική σύγκλιση με τους κύριους εμπορικούς εταίρους μας, καθώς και η φιλόδοξη πρόσβαση στην αγορά.

Η μεγάλης κλίμακας κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων και οχημάτων με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου απαιτεί τη χρήση πρώτων υλών διαφορετικών από εκείνες που χρησιμοποιούνται για τα συμβατικά οχήματα. Ορισμένες από αυτές τις πρώτες ύλες, όπως τα στοιχεία σπάνιων γαιών για μπαταρίες και τα ευγενή μέταλλα για κυψέλες καυσίμου, σπανίζουν και είναι συγκεντρωμένες σε εξαιρετικά ελάχιστες γεωγραφικές περιοχές. Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η δίκαιη και ανοικτή πρόσβαση σε αυτές τις πρώτες ύλες, ώστε η δυνητική έλλειψή τους να μην πλήξει την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ.

Η Επιτροπή:

- θα συμμετέχει σε διεθνείς εργασίες τυποποίησης και σε διαλόγους ρυθμιστικού χαρακτήρα με τους κύριους εμπορικούς εταίρους μας και θα παρέχει τεχνική βοήθεια σε χώρες εκτός ΕΕ, με σκοπό να προωθήσει τις εμπορικές συναλλαγές και να αποτρέψει την εφαρμογή κανόνων για τα «πράσινα» οχήματα οι οποίοι θα προκαλούν στρεβλώσεις στην αγορά·

- θα εξακολουθήσει να λαμβάνει πρωτοβουλίες για τη συνεργασία σε κανονιστικά ζητήματα, με σκοπό την προώθηση εναρμονισμένων κανονισμών σε παγκόσμιο επίπεδο με χώρες οι οποίες δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη της UNECE·

- θα στηρίξει την πρόσβαση σε πρώτες ύλες στις οποίες διαπιστώνεται έλλειψη, μέσω της πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες[18].

2.5. Απασχόληση

Η πρόβλεψη και η διαχείριση της αναδιάρθρωσης και η εκ των προτέρων γνώση των ικανοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων που απαιτούνται για τον σχεδιασμό και την κατασκευή καινοτόμων οχημάτων είναι σημαντικά στοιχεία που θα εξασφαλίσουν στους ευρωπαίους κατασκευαστές οχημάτων εργατικό δυναμικό με κατάλληλα προσόντα. Αυτά τα προσόντα σήμερα σπανίζουν. Οι κοινωνικοί φορείς, στο πλαίσιο της Automotive Partnership (σύμπραξη για την αυτοκινητοβιομηχανία), εξέδωσαν πρόσφατα δήλωση με την οποία ζητούσαν τη δημιουργία πανευρωπαϊκού παρατηρητηρίου.

Η Επιτροπή:

- με βάση τη δήλωση της Automotive Partnership, θα συστήσει ένα ευρωπαϊκό συμβούλιο τομεακών προσόντων, σκοπός του οποίου θα είναι η δημιουργία ενός δικτύου εθνικών παρατηρητηρίων των κρατών μελών·

- θα στρέψει, από το 2011, τη χρήση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου προς την ενθάρρυνση της επανακατάρτισης και της απόκτησης νέων προσόντων.

2.6 . Ενδιάμεση επανεξέταση της νομοθεσίας για τις εκπομπές CO 2

Η Επιτροπή:

- θα επανεξετάσει τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 443/2009 έως το 2013, εξετάζοντας τους τρόπους επίτευξης του στόχου του 2020 για εκπομπές 95 g/km όσον αφορά τα επιβατικά οχήματα και την υλοποίηση της μακροπρόθεσμης προοπτικής (2030), ενώ, παράλληλα, θα βασίζεται στην πείρα που έχει αποκτηθεί από την εφαρμογή των βραχυπρόθεσμων στόχων·

- θα επανεξετάσει τους όρους για την επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου για μείωση των εκπομπών CO2 των ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων (ημιφορτηγών) έως την ημερομηνία που θα καθοριστεί από τον νομοθέτη[19].

Ένας από τους στόχους της ενδιάμεσης επανεξέτασης θα είναι να δοθεί στην αυτοκινητοβιομηχανία η βεβαιότητα σχεδιασμού ως προς τον μακροπρόθεσμο στόχο. Κάθε νέο πρότυπο για τις εκπομπές CO2 θα πρέπει να βασίζεται στο πλήρες δυναμικό διαφόρων τεχνολογικών επιλογών, επειδή οι φιλόδοξοι στόχοι ως προς τις εκπομπές θα είναι καθοριστικοί για την πρόοδο των καινοτομιών μακροπρόθεσμα, και θα λαμβάνει υπόψη τη συμβολή τους στην επίτευξη του συνολικού επιπέδου της απαιτούμενης μείωσης, στον τομέα των μεταφορών, των αερίων που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ο σημαντικότερος στόχος την περίοδο αυτή θα είναι να εξασφαλιστεί ότι οποιοσδήποτε μηχανισμός στήριξης για οχήματα με εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα εκπομπών δεν θα αποδυναμώνει το κίνητρο για τη μείωση των εκπομπών από τον σημερινό στόλο συμβατικών οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης.

2.7. Ειδικά μέτρα για τα ηλεκτρικά οχήματα

1. Διάθεση στην αγορά

Η έγκριση τύπου για οδικά οχήματα[20] επεκτάθηκε ώστε να καλύπτει όλα τα συστήματα πρόωσης, με σκοπό την άρση δυνητικών κανονιστικών εμποδίων και τη διασφάλιση ότι τα οχήματα με εναλλακτικό σύστημα πρόωσης είναι τουλάχιστον εξίσου ασφαλή με τα συμβατικά οχήματα. Ως εκ τούτου, έχουν ήδη καταρτιστεί κοινοί κανόνες για τα υδρογονοκίνητα οχήματα, τα οχήματα που κινούνται με αέριο και τα βιοκαύσιμα[21]. Απαιτούνται κοινές προδιαγραφές και για τα ηλεκτρικά οχήματα, κάτι που θα διευκολύνει την παροχή ασφάλειας δικαίου στον βιομηχανικό κλάδο και θα προστατεύσει τους καταναλωτές.

Μέσω της συνεργασίας με διεθνείς εταίρους στο πλαίσιο της UNECE, η Επιτροπή:

- θα προτείνει, το 2010, προδιαγραφές ηλεκτρικής ασφάλειας για την έγκριση τύπου οχήματος·

- θα επανεξετάσει, έως 2011, άλλες απαιτήσεις έγκρισης τύπου που καλύπτονται από την οδηγία 2007/46/ΕΚ·

- θα επανεξετάσει, έως το 2012, τις προδιαγραφές ασφάλειας έναντι της πρόσκρουσης και θα εξετάσει κατά πόσον το γεγονός ότι αυτά τα οχήματα είναι αθόρυβα μπορεί να αποβεί επικίνδυνο για τους ευάλωτους χρήστες του οδοστρώματος.

2. Τυποποίηση

Τα κοινά πρότυπα θα πρέπει να επιτρέπουν σε όλα τα ηλεκτρικά οχήματα να φορτίζονται και να συνδέονται με το δίκτυο ηλεκτροδότησης οπουδήποτε στην ΕΕ και με όλους τους τύπους φορτιστών. Οι επενδύσεις σε σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων με βάση διαφορετικά πρότυπα θα πρέπει να αποφεύγονται στο μέτρο του δυνατού. Τα προβλήματα συμβατότητας που εμποδίζουν τους οδηγούς να φορτίζουν τα οχήματά τους σε οποιοδήποτε διαθέσιμο σημείο θα μπορούσαν να κλονίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην τεχνολογία των ηλεκτρικών οχημάτων.

Η βραδεία φόρτιση ενός οχήματος από τους υφιστάμενους ρευματολήπτες είναι ήδη εφικτή. Ωστόσο, η ταχεία φόρτιση σε υψηλή τάση, τα δημόσια σημεία φόρτισης και η ανάγκη να εξασφαλιστεί η σύνδεση του οχήματος με το δίκτυο ηλεκτροδότησης απαιτούν ειδικό ρευματοδέκτη και ρευματολήπτη, που πρέπει να τυποποιηθούν σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η διαλειτουργικότητα. Η ταχεία έκδοση ευρωπαϊκού προτύπου θα ενίσχυε τη συνολική ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, καθιστώντας την πρωτοπόρο στον συγκεκριμένο τομέα. Το πρότυπο θα λαμβάνει υπόψη το έργο που συντελείται στους διεθνείς οργανισμούς τυποποίησης.

Η Επιτροπή:

- στο πλαίσιο της οδηγίας 98/34/ΕΚ[22], θα δώσει εντολή στους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης το 2010 να δημιουργήσουν, έως το 2011, τυποποιημένη διεπαφή φόρτισης, η οποία θα εξασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα και τη δυνατότητα σύνδεσης μεταξύ του σημείου ηλεκτροδότησης και του φορτιστή του ηλεκτρικού οχήματος, ώστε να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για την ασφάλεια, να επιλυθούν τα ζήτημα που αφορούν την ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα και να εξεταστεί η δυνατότητα ευφυούς φόρτισης (δυνατότητα των χρηστών να αξιοποιούν τη χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας εκτός των ωρών αιχμής)·

- θα καθορίσει μέθοδο για την εφαρμογή αυτού του προτύπου, ώστε η διαλειτουργική διεπαφή να εγκριθεί από όλους τους παράγοντες της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών οχημάτων, των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και των επιχειρήσεων εκμετάλλευσης δικτύων ηλεκτροδότησης·

- θα παρακολουθεί συνεχώς τις εξελίξεις που σημειώνονται διεθνώς στον τομέα της τεχνολογίας και της αγοράς, ώστε να επικαιροποιεί τα ευρωπαϊκά πρότυπα αν κρίνεται σκόπιμο.

3. Υποδομή

Με την είσοδο των ηλεκτρικών οχημάτων στην αγορά, οι καταναλωτές μπορούν να αρχίσουν να τα φορτίζουν από τα υφιστάμενα σημεία ηλεκτροδότησης. Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρξουν δημόσια σημεία φόρτισης, ώστε να ικανοποιούνται οι ανάγκες των καταναλωτών όσον αφορά την φόρτιση της μπαταρίας. Η δημιουργία κατάλληλου δικτύου φόρτισης με ηλεκτρικό ρεύμα θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις και την κατάρτιση προτύπων για την ασφάλεια, τη διαλειτουργικότητα και τις μορφές πληρωμής. Θα πρέπει να διερευνηθεί κατά πόσον υπάρχουν συνέργειες μεταξύ της αύξησης της χωρητικότητας για τα ηλεκτροκίνητα και υδρογονοκίνητα οχήματα και της σύνδεσής τους με πηγές ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.

Η Επιτροπή:

- θα αποδώσει πρωτεύουσα σημασία στη συνεργασία της με τα κράτη μέλη σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, με σκοπό τη βελτίωση της υποδομής της ΕΕ όσον αφορά τη φόρτιση και τον ανεφοδιασμό·

- θα εξετάσει, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τους τρόπους χρηματοδότησης ώστε να τονωθούν οι επενδύσεις με σκοπό τη βελτίωση των υποδομών και των υπηρεσιών για τα «πράσινα» οχήματα.

4. Ενέργεια, παραγωγή και διανομή ισχύος

Ο αντίκτυπος των «πράσινων» οχημάτων που χρησιμοποιούν εναλλακτικές τεχνολογίες πρέπει να αξιολογηθεί διεξοδικά και να συγκριθεί με τον αντίκτυπο των συμβατικών οχημάτων μέσω προσέγγισης η οποία να καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής. Αυτή η προσέγγιση εξετάζει τον αντίκτυπο των εκπομπών «από το διυλιστήριο στον τροχό»[23], συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών από την παραγωγή ηλεκτρική ενέργειας, καθώς και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο που έχει η κατασκευή και η τελική διάθεση του οχήματος.

Ο εξηλεκτρισμός των μέσων μεταφοράς αναμένεται να αυξήσει τη συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας· η αύξηση αυτή, ωστόσο, δεν θα είναι απότομη, δεδομένου ότι η εισαγωγή ηλεκτρικών οχημάτων στην αγορά θα είναι σταδιακή[24]. Ωστόσο, ιδίως αν τα οχήματα φορτίζονται σε ώρες αιχμής, η επιπλέον ζήτηση θα μπορούσε να δημιουργήσει την ανάγκη να εγκατασταθούν επιπλέον σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίοι θα έχουν δυνητικά σημαντικές εκπομπές άνθρακα. Ο κίνδυνος μπορεί να μετριαστεί αν τα επαναφορτιζόμενα οχήματα είναι πλήρως ενσωματωμένα στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, με απώτερο στόχο την εφαρμογή ευφυών δικτύων, ευφυούς μέτρησης και κατάλληλων κινήτρων προς τους καταναλωτές, καθώς και άλλων επιχειρησιακών μοντέλων, όπως η ανταλλαγή μπαταριών. Η πλήρης ενσωμάτωση θα καθιστούσε επίσης εφικτή τη χρήση των μπαταριών των ηλεκτρικών οχημάτων ως δευτερεύοντος χώρου αποθήκευσης της πλεονάζουσας παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Αυτό συνεπάγεται, π.χ., την προσαρμογή του υφιστάμενου δικτύου ηλεκτροδότησης και τη δημιουργία ευφυών δικτύων και πρωτοκόλλων επικοινωνίας μεταξύ του οχήματος και του δικτύου, κάτι που θα επιτρέψει τον αυτόματο προγραμματισμό της φόρτισης, ώστε να πραγματοποιείται εκτός των ωρών αιχμής ή κατά τη στιγμή που υπάρχει πλεόνασμα διαλείπουσας ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, λαμβανομένου υπόψη του αντικτύπου στις τιμές.

Οι βιομηχανικές πρωτοβουλίες του Ευρωπαϊκού Στρατηγικού Σχεδίου Ενεργειακών Τεχνολογιών (σχέδιο SET) θα επηρεάσουν σημαντικά αυτές τις εξελίξεις. Ειδικότερα, η πρωτοβουλία για το δίκτυο ηλεκτροδότησης προβλέπει την ανάπτυξη του εξηλεκτρισμού των μέσων μεταφοράς, ενώ σκοπός της ευρωπαϊκής βιομηχανικής πρωτοβουλίας βιοενέργειας είναι να αναπτύξει περαιτέρω τις τεχνολογίες για την παραγωγή προηγμένων βιοκαυσίμων, στο πλαίσιο του σεβασμού των κριτηρίων αειφορίας (βιωσιμότητας) που ορίζει η οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.

Η Επιτροπή:

- θα καθορίσει και θα συγκρίνει τις επιδόσεις των οχημάτων ως προς το περιβάλλον και τις εκπομπές άνθρακα (κινητήρας εσωτερικής καύσης, ηλεκτρικά οχήματα, οχήματα που κινούνται με φυσικό αέριο και υδρογονοκίνητα οχήματα), με βάση προσέγγιση η οποία θα καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής·

- θα αξιολογήσει κατά πόσον η προώθηση ηλεκτρικών οχημάτων οδηγεί στην πρόσθετη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα μέσω της προώθησης πηγών ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνεται από τα ηλεκτρικά οχήματα δεν θα έχει ως αποτέλεσμα η αναμενόμενη ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλές εκπομπές άνθρακα να μην ικανοποιήσει τις απαιτήσεις που ορίζει η οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές[25]·

- θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο της αυξημένης απαίτησης για ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλές εκπομπές άνθρακα στο σύστημα τροφοδότησης και στο δίκτυο.

5. Ανακύκλωση και μεταφορά μπαταριών

Η εντατική χρήση μπαταριών από ηλεκτρικά οχήματα έχει τον δικό της αντίκτυπο στο περιβάλλον. Κατά τον ίδιο τρόπο, τα οχήματα με τροφοδοτούμενες από υδρογόνο κυψέλες καυσίμου θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα, όπως η ανακύκλωση καταλυτών που περιέχουν λευκόχρυσο. Το υψηλό ποσοστό ανακύκλωσης δικαιολογείται επίσης από τη σπανιότητα και την τιμή ορισμένων πρώτων υλών.

Οι μπαταρίες, όταν δεν είναι πλέον χρήσιμες για τα οχήματα, επειδή φθίνει η δυνατότητά τους να αποθηκεύουν ενέργεια, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άλλους σκοπούς, όπως για τη σταθερή αποθήκευση ενέργειας στα σπίτια. Θα εξεταστούν τρόποι και προγράμματα γι’ αυτή τη «δευτερεύουσα χρήση».

Η ποσότητα λειτουργικών μπαταριών που μπορεί να μεταφερθεί περιορίζεται προς το παρόν από την οδηγία για τις μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων[26]. Το συνεπαγόμενο υψηλό κόστος μεταφοράς συμβάλλει στο υψηλό κόστος των μπαταριών των οχημάτων.

Η Επιτροπή:

- θα εξετάσει τις ενδεχόμενες αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν στην ισχύουσα νομοθεσία όσον αφορά την ανακύκλωση των μπαταριών και το τέλος της ζωής των οχημάτων, για να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες της αγοράς·

- θα προωθήσει ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα για την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των μπαταριών·

- θα επανεξετάσει τις εναλλακτικές λύσεις για την αλλαγή των κανόνων σχετικά με τη μεταφορά μπαταριών, έπειτα από προσεκτική εκτίμηση του κόστους και των δυνητικών κινδύνων.

3. Διακυβέρνηση

Η παρούσα ανακοίνωση καθορίζει τη στρατηγική για τη στήριξη της δημιουργίας ενός συστήματος καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών μεταφορών στην ΕΕ, το οποίο θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», με την ενίσχυση της ικανότητας της Ευρώπης να παράγει ευφυή και βιώσιμα προϊόντα σ’ έναν νευραλγικό τομέα.

Οι ενέργειες στους τομείς που καθορίζονται από την παρούσα στρατηγική απαιτούν υψηλό επίπεδο συντονισμού μεταξύ των σχετικών τομέων πολιτικής (βιομηχανία, μεταφορές, ενέργεια, εμπόριο, κλιματική δράση και περιβάλλον, απασχόληση, υγεία και καταναλωτές, έρευνα) και όλων των ενδιαφερομένων, ώστε να υπάρχουν όλα τα απαραίτητα στοιχεία που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να αποκτήσει βιώσιμο σύστημα μεταφορών με ανταγωνιστική βιομηχανική βάση. Η πρόκληση αυτή απαιτεί συνεχείς συνομιλίες μεταξύ ενδιαφερόμενων μερών και παραγόντων που δεν έχουν απαραίτητα συνεργαστεί στο παρελθόν — της αυτοκινητοβιομηχανίας (κατασκευαστές και προμηθευτές οχημάτων), των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, των εταιρειών φυσικού αερίου, των διαχειριστών δικτύων, των κατασκευαστών ηλεκτρικών εξαρτημάτων και των επιστημονικών φορέων και οργανισμών τυποποίησης, καθώς και της ΕΕ, των εθνικών και περιφερειακών αρχών, των δήμων και των καταναλωτών.

Επιπροσθέτως, ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν εθνικά προγράμματα για να προωθήσουν την ηλεκτροκίνηση. Η Επιτροπή αναγνωρίζει την αξία αυτών των προγραμμάτων, τα οποία παρέχουν έγκαιρη ενημέρωση της αγοράς και των καταναλωτών όσον αφορά την τεχνολογία. Ωστόσο, αν οι προσεγγίσεις δεν είναι συντονισμένες, η εσωτερική αγορά της ΕΕ μπορεί να κατακερματιστεί και να κινδυνεύσει να χάσει το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα ως προς τη συγκεκριμένη τεχνολογία.

Η Επιτροπή:

- θα προτείνει την επανενεργοποίηση της ομάδας υψηλού επιπέδου CARS 21, με αναθεωρημένη εντολή και διευρυμένη συμμετοχή ενδιαφερομένων, ώστε να αντιμετωπίσει ιδίως τους φραγμούς που συναντά η θετική ανταπόκριση της αγοράς στις εναλλακτικές τεχνολογίες·

- θα εφαρμόσει τη στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τα οδικά οχήματα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος για την κλιματική αλλαγή (ΕΠΑΚ)·

- θα συντονίσει στενά τη ροή εργασιών του ΕΠΑΚ και της CARS 21·

- θα εξασφαλίσει την ενσωμάτωση αυτής της στρατηγικής στη συνολική πολιτική μεταφορών της ΕΕ, με την επικείμενη Λευκή Βίβλο για την ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών·

- θα εξασφαλίσει τον συντονισμό και τη συνεργασία με τα κράτη μέλη όσον αφορά τις ενέργειες της παρούσας στρατηγικής, ιδίως για να διασφαλίσει την εσωτερική αγορά, να αποφύγει τον κατακερματισμό των προσπαθειών, να δημιουργήσει επαρκή κρίσιμη μάζα για τη βιομηχανία και να παρακολουθήσει και να εξετάσει τις εξελίξεις σε εθνικό επίπεδο.

Η προστιθέμενη αξία μιας ενωσιακής στρατηγικής είναι σαφής: ενοποιεί πολλαπλές πρωτοβουλίες και ενέργειες, δημιουργεί μια πλατφόρμα για τον συντονισμό των προσπαθειών μεταξύ ευρωπαϊκών, εθνικών και περιφερειακών παραγόντων και εξασφαλίζει την ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Αυτή η πρωτοβουλία προωθεί τη βελτίωση της νομοθεσίας, καθορίζοντας μακροπρόθεσμες κατευθύνσεις πολιτικής και αυξάνοντας τη βεβαιότητα για τους επιχειρηματικούς παράγοντες.

Η παρούσα στρατηγική, για να εξασφαλιστεί η επιτυχής υλοποίησή της, θα επανεξεταστεί το 2014, προκειμένου να καταγραφεί η πρόοδος που θα έχει επιτευχθεί, να αξιολογηθούν οι εξελίξεις στην αγορά και τις τεχνολογίες και να δοθούν συστάσεις για περαιτέρω δράση.

[1] Οχήματα των κατηγοριών M2, M3 και N2, N3, όπως ορίζονται στην οδηγία 2007/46/ΕΚ.

[2] Οχήματα των κατηγοριών Μ1 και Ν1, όπως ορίζονται στην οδηγία 2007/46/ΕΚ.

[3] Οχήματα της κατηγορίας L, όπως ορίζονται στην οδηγία 2002/24/ΕΚ.

[4] COM(2010) 2020 της 3.3.2010.

[5] COM(2010) 2020 της 3.3.2010, σ. 14.

[6] Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη – Παγκόσμιο Φόρουμ για την Εναρμόνιση των Κανονισμών Οχημάτων (UNECE-WP.29): ανεπίσημο έγγραφο GRPE-58-02.

[7] COM(2008) 800 της 26.11.2008.

[8] COM(2007) 19 της 7.2.2007.

[9] IHS - Global Insight: Battery Electric and Plug-in Hybrid Vehicles study.

[10] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 443/2009 (ΕΕ L 140 της 5.6.2009, σ. 1).

[11] COM(2009) 593 της 28.10.2009.

[12] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 715/2007 (ΕΕ L 171 της 29.6.2007, σ. 1).

[13] ΕΕ L 42 της 23.2.1970, σ. 16.

[14] Ωστόσο, αν δεν επιτευχθεί σύντομα πρόοδος, τότε εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα μονομερούς θέσπισης νομοθεσίας εντός της ΕΕ.

[15] COM(2009) 490 της 30.9.2009.

[16] ΕΕ L 120 της 15.5.2009, σ. 5.

[17] ΕΕ L 12 της 18.1.2000, σ. 16.

[18] COM(2008) 699 της 4.11.2008.

[19] Η πρόταση της Επιτροπής προβλέπει ως στόχο για το 2020 τα 135g/km [COM(2009) 593 της 28.10.2009].

[20] Ρυθμίζεται με την οδηγία 2007/46/ΕΚ (ΕΕ L 263 της 9.10.2007, σ. 1).

[21] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 79/2009 (ΕΕ L 35 της 4.2.2009, σ. 32). Κανονισμοί UNECE 67 και 110· οδηγία 2009/30/ΕΚ (ΕΕ L 140 της 5.6.2009, σ. 88).

[22] ΕΕ L 204 της 21.7.1998, σ. 37.

[23] Ως αντίκτυπος «από το διυλιστήριο στον τροχό» νοείται το άθροισμα του αντικτύπου της παρασκευής καυσίμου (από το διυλιστήριο στη δεξαμενή) και του αντικτύπου της χρήσης του οχήματος (από τη δεξαμενή στον τροχό). Η έννοια «από το διυλιστήριο στον τροχό» είναι ένα σημαντικό στοιχείο του αντικτύπου που έχει ο πλήρης κύκλος ζωής ενός οχήματος, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο της κατασκευής και της τελικής διάθεσης του οχήματος.

[24] Ευρωπαϊκό θεματικό κέντρο για την ατμόσφαιρα και τις κλιματικές αλλαγές: Environmental impacts and impact on the electricity market of a large scale introduction of electric cars in Europe, σ. 97.

[25] Οδηγία για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές – Οδηγία 2009/28/ΕΚ (ΕΕ L 140 της 5.6.2009, σ. 16).

[26] Οδηγία 2008/68/ΕΚ (ΕΕ L 260 της 30.9.2008, σ. 13).