(1)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει ένα χρηματοδοτικό κονδύλιο για το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη για την περίοδο 2021-2027 που πρόκειται να αποτελέσει το βασικό ποσό αναφοράς, κατά την έννοια της [η παραπομπή να αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με τη νέα διοργανική συμφωνία: σημείο 17 της διοργανικής συμφωνίας της 2ας Δεκεμβρίου 2013 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε θέματα προϋπολογισμού και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (4)], για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού}.

(2)

Στο παρόν πρόγραμμα εφαρμόζεται ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/ 1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) ▌(Δημοσιονομικός Κανονισμός). Καθορίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις δημόσιες συμβάσεις, την έμμεση εκτέλεση, τη χρηματοδοτική συνδρομή, τα χρηματοδοτικά μέσα και τις δημοσιονομικές εγγυήσεις.

(3)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2988/95 του Συμβουλίου (7), τον κανονισμό (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (8) και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου (9), τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης, της ανίχνευσης, της διόρθωσης και της διερεύνησης των παρατυπιών, συμπεριλαμβανομένης της απάτης, της ανάκτησης των απολεσθέντων, των αχρεωστήτως καταβληθέντων ή των μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, της επιβολής διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις διατάξεις και τις διαδικασίες που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) μπορεί να διενεργεί διοικητικές έρευνες, συμπεριλαμβανομένων επιτόπιων ελέγχων και επιθεωρήσεων, με σκοπό να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) μπορεί να διερευνά και να ασκεί δίωξη σε υποθέσεις απάτης και άλλων ποινικών αδικημάτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης οφείλει να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, την OLAF, την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) και να μεριμνά ώστε τυχόν τρίτοι που συμμετέχουν στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης να εκχωρούν ισοδύναμα δικαιώματα.

(4)

Σύμφωνα με το {η παραπομπή να αναπροσαρμοστεί σύμφωνα με νέα απόφαση σχετικά με τις ΥΧΕ: άρθρο 88 της απόφασης του Συμβουλίου / /ΕΕ (11)}, πρόσωπα και οντότητες που είναι εγκατεστημένα σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ) θα πρέπει να είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του προγράμματος και των ενδεχόμενων ρυθμίσεων που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το έδαφος. Η αποτελεσματική συμμετοχή τους στο πρόγραμμα θα πρέπει να παρακολουθείται και να αξιολογείται τακτικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

(5)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (12), είναι αναγκαίο να αξιολογηθεί αυτό το πρόγραμμα με βάση τις πληροφορίες που συλλέγονται μέσω ειδικών απαιτήσεων παρακολούθησης, σε συσχέτιση με τις υφιστάμενες ανάγκες και σε συμμόρφωση με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου  (13), αποφεύγοντας ταυτόχρονα την υπερβολική ρύθμιση και τον διοικητικό φόρτο, ιδίως για τα κράτη μέλη κ αι λαμβάνοντας υπόψη τα υφιστάμενα πλαίσια μέτρησης και συγκριτικής αξιολόγησης στον ψηφιακό τομέα . Κατά περίπτωση, οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν μετρήσιμους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων του προγράμματος σε επίπεδο πολιτών.

(5α)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να διασφαλίζει στο έπακρο τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων και μηχανισμών που σχετίζονται με τον προϋπολογισμό της Ένωσης, ιδίως σε ό,τι αφορά τη συμβολή τους στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης, τόσο ως προς τις αρχικές προσδοκίες όσο και ως προς τα τελικά αποτελέσματα.

(6)

Η Ψηφιακή Σύνοδος Κορυφής του Τάλιν (14) του Σεπτεμβρίου 2017 και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (15) της 19ης Οκτωβρίου 2017 κατέδειξαν την ανάγκη να επενδύσει η Ευρώπη στις οικονομίες μας και στην αντιμετώπιση του χάσματος των δεξιοτήτων για τη διατήρηση και ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας , της ποιότητας ζωής και του κοινωνικού ιστού. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για καινοτομία, ανάπτυξη και απασχόληση, θα συμβάλει στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητά μας και θα ενισχύσει τη δημιουργική και πολιτιστική πολυμορφία. Η αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών απαιτεί συλλογική αντιμετώπιση ▌των προκλήσεων που θέτει ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η επανεξέταση των πολιτικών που επηρεάζονται από τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

(6α)

Η οικοδόμηση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας θα επωφεληθεί από την ορθή εφαρμογή του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», της πρωτοβουλίας Wifi4EU και του Ευρωπαϊκού κώδικα ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

(7)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε ιδίως στο συμπέρασμα ότι η Ένωση θα πρέπει να αντιμετωπίσει επειγόντως τις αναδυόμενες τάσεις: σε αυτές περιλαμβάνει ζητήματα όπως η ▌ τεχνητή νοημοσύνη, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα υψηλό επίπεδο προστασίας των δεδομένων σε πλήρη συμμόρφωση με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 , των ψηφιακών δικαιωμάτων, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δεοντολογικών προτύπων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για μια ευρωπαϊκή προσέγγιση για την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τις αρχές του 2018 και ζήτησε από την Επιτροπή να προτείνει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των όρων πλαισίωσης, με σκοπό να μπορέσει η ΕΕ να διερευνήσει νέες αγορές μέσα από ριζικές καινοτομίες βάσει κινδύνου και να επιβεβαιώσει εκ νέου τον ηγετικό ρόλο της βιομηχανίας της.

(7γ)

Η Ευρώπη πρέπει να πραγματοποιήσει αποφασιστικές επενδύσεις στο μέλλον της, με την οικοδόμηση στρατηγικών ψηφιακών ικανοτήτων προκειμένου να επωφεληθεί από την ψηφιακή επανάσταση. Πρέπει να εξασφαλιστεί σημαντικός προϋπολογισμός (τουλάχιστον 9,2 δισεκατομμυρίων EUR) σε επίπεδο ΕΕ για αυτόν τον σκοπό, ο οποίος πρέπει να συμπληρωθεί με αξιόλογες επενδυτικές προσπάθειες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, δηλαδή με μια συνεπή και συμπληρωματική σχέση με τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής.

(8)

Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ένα νέο, σύγχρονο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για μια Ευρωπαϊκή Ένωση που θα υλοποιεί αποτελεσματικά τις προτεραιότητές της μετά το 2020» (16) περιγράφει μεταξύ των επιλογών για το μελλοντικό δημοσιονομικό πλαίσιο, ένα πρόγραμμα για τους ψηφιακούς μετασχηματισμούς της Ευρώπης, προκειμένου να επιτευχθεί «μεγάλη πρόοδος προς την έξυπνη ανάπτυξη σε τομείς όπως οι υψηλής ποιότητας υποδομές δεδομένων, η συνδεσιμότητα και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο». Θα επιδιώξει να εξασφαλίσει την ηγετική θέση της Ευρώπης στον τομέα της υπερυπολογιστικής, του διαδικτύου επόμενης γενιάς, της τεχνητής νοημοσύνης, της ρομποτικής και των μαζικών δεδομένων. Θα ενισχύσει την ανταγωνιστική θέση της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων στην Ευρώπη σε ολόκληρη την ψηφιοποιημένη οικονομία και θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην γεφύρωση και την κάλυψη του χάσματος δεξιοτήτων σε ολόκληρη την Ένωση, ούτως ώστε οι Ευρωπαίοι πολίτες να έχουν τις αναγκαίες δεξιότητες και γνώσεις για να αντεπεξέλθουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

(9)

Η ανακοίνωση με τίτλο «Προς έναν κοινό ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων» (17), αντιμετωπίζει το νέο μέτρο που πρέπει να ληφθεί ως βασικό βήμα προς έναν κοινό χώρο δεδομένων στην ΕΕ — ένας ψηφιακός χώρος απρόσκοπτης πρόσβασης με κλίμακα που θα επιτρέψει την ανάπτυξη και καινοτομία νέων προϊόντων και υπηρεσιών βασισμένων σε δεδομένα.

(10)

Ο γενικός στόχος του προγράμματος θα πρέπει να είναι η υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της βιομηχανίας και η προώθηση της καλύτερης εκμετάλλευσης του βιομηχανικού δυναμικού των πολιτικών καινοτομίας, έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών σε ολόκληρη την Ένωση, συμπεριλαμβανομένων και των εξόχως απόκεντρων, καθώς και των οικονομικά μειονεκτουσών περιοχών . Το πρόγραμμα θα πρέπει να διαρθρωθεί σε πέντε ειδικούς στόχους που θα αντικατοπτρίζουν βασικούς τομείς πολιτικής, και συγκεκριμένα: υπολογιστική υψηλών επιδόσεων ▌, τεχνητή νοημοσύνη, κυβερνοασφάλεια , προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες και ανάπτυξη, βέλτιστη χρήση των ψηφιακών δυνατοτήτων και διαλειτουργικότητα. Για όλους αυτούς τους τομείς, το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να στοχεύει στην καλύτερη ευθυγράμμιση των πολιτικών της Ένωσης, των κρατών μελών και των περιφερειακών πολιτικών και στη συγκέντρωση ιδιωτικών και βιομηχανικών πόρων προκειμένου να αυξηθούν οι επενδύσεις και να αναπτυχθούν ισχυρότερες συνέργειες. Επιπλέον, το πρόγραμμα θα πρέπει να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης και την ανθεκτικότητα της οικονομίας της.

(10α)

Οι πέντε ειδικοί στόχοι είναι ξεχωριστοί αλλά αλληλεξαρτώμενοι. Για παράδειγμα, η τεχνητή νοημοσύνη χρειάζεται την κυβερνοασφάλεια για να είναι αξιόπιστη, η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων θα είναι καθοριστική για τη στήριξη της μάθησης στο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, ενώ και οι τρεις ικανότητες απαιτούν προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες. Παρόλο που οι επιμέρους δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος μπορεί να αφορούν έναν μόνο ειδικό στόχο, οι στόχοι δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μεμονωμένα, αλλά να θεωρείται ότι αποτελούν τον πυρήνα μιας συνεκτικής δέσμης μέτρων.

(10β)

Είναι ανάγκη να υποστηριχθούν οι ΜΜΕ που προτίθενται να αξιοποιήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό στις παραγωγικές διαδικασίες τους. Αυτό θα επιτρέψει στις ΜΜΕ να συμβάλουν στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων.

(11)

Θα πρέπει να αποδοθεί κεντρικός ρόλος για την εφαρμογή του προγράμματος στους ευρωπαϊκούς κόμβους ψηφιακής καινοτομίας, οι οποίοι θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ευρεία υιοθέτηση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών από τη βιομηχανία, ιδίως από τις ΜΜΕ και τις οντότητες που απασχολούν πάνω από 3 000 εργαζομένους, αλλά δεν είναι ΜΜΕ (εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης) , από δημόσιους οργανισμούς και ακαδημαϊκούς κύκλους. Για να γίνει σαφέστερη η διάκριση μεταξύ κόμβων ψηφιακής καινοτομίας που πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας του παρόντος προγράμματος και κόμβων ψηφιακής καινοτομίας που ιδρύθηκαν βάσει της ανακοίνωσης για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (COM(2016)0180) και χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές, οι κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας που χρηματοδοτούνται από το παρόν πρόγραμμα πρέπει να αποκαλούνται ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας. Οι ευρωπαϊκοί ψηφιακοί κόμβοι καινοτομίας θα πρέπει να συνεργάζονται ως ένα αποκεντρωμένο δίκτυο. Χρησιμεύουν ως σημεία πρόσβασης στις τελευταίες ψηφιακές ικανότητες, συμπεριλαμβανομένης της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων (ΥΥΕ), της τεχνητής νοημοσύνης, της κυβερνοασφάλειας, καθώς και άλλων υφιστάμενων καινοτόμων τεχνολογιών όπως οι βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, διαθέσιμες επίσης σε εργαστήρια εργοστασίων ή εργαστήρια πόλεων. Δρουν ως σημεία ενιαίας εισόδου στην πρόσβαση στις δοκιμασμένες και επικυρωμένες τεχνολογίες και στην προώθηση της ανοιχτής καινοτομίας. Θα παρέχουν επίσης υποστήριξη στον τομέα των προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων ( π.χ. σε συντονισμό με εκπαιδευτικούς φορείς για την παροχή βραχυπρόθεσμων προγραμμάτων κατάρτισης για εργαζόμενους και περιόδους πρακτικής άσκησης για φοιτητές). Το δίκτυο ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να διασφαλίζει ευρεία γεωγραφική κάλυψη σε όλη την Ευρώπη  (18) και θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη συμμετοχή των εξόχως απόκεντρων περιφερειών στην ψηφιακή ενιαία αγορά.

(11α)

Κατά το πρώτο έτος υλοποίησης του προγράμματος, θα πρέπει να δημιουργηθεί αρχικό δίκτυο ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας μέσω ανοικτής και ανταγωνιστικής διαδικασίας από οντότητες που ορίζονται από τα κράτη μέλη. Με αυτόν τον σκοπό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να προτείνουν τους υποψηφίους σύμφωνα με τις εθνικές διαδικασίες, τις διοικητικές και θεσμικές δομές τους ενώ η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει ιδιαιτέρως υπόψη τη γνώμη κάθε κράτους μέλους πριν από την επιλογή ευρωπαϊκού κόμβου ψηφιακής καινοτομίας στο έδαφός του. Οι οντότητες που ήδη ασκούν καθήκοντα ως κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ψηφιοποίησης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μπορούν, ως αποτέλεσμα της ανταγωνιστικής και ανοικτής διαδικασίας, να οριστούν από τα κράτη μέλη ως υποψήφιες. Η Επιτροπή δύναται να καλέσει ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες να συμμετέχουν στη διαδικασία επιλογής. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφεύγουν την άσκοπη επικάλυψη αρμοδιοτήτων και καθηκόντων σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να υπάρχει επαρκής ευελιξία κατά τον προσδιορισμό των κόμβων και τον καθορισμό των δραστηριοτήτων και της σύνθεσής τους. Προκειμένου να διασφαλίζεται τόσο ευρεία γεωγραφική κάλυψη σε όλη την Ευρώπη όσο και μια ισορροπημένη κάλυψη των τεχνολογιών ή των κλάδων, το δίκτυο μπορεί να διευρυνθεί περαιτέρω μέσω μιας ανοικτής και ανταγωνιστικής διαδικασίας.

(11β)

Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να αναπτύξουν κατάλληλες συνέργειες με τους ψηφιακούς κόμβους καινοτομίας που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» ή άλλα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας (Ε&Κ), το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας, συγκεκριμένα το EIT Digital και επίσης με καθιερωμένα δίκτυα όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιχειρήσεων ή τους κόμβους EU Invest.

(11γ)

Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να λειτουργούν ως παράγοντας διευκόλυνσης προκειμένου να φέρνουν σε επαφή τη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις και τις διοικήσεις που έχουν ανάγκη νέες τεχνολογικές λύσεις, αφενός, και τις εταιρείες, ιδιαίτερα τις νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜΜΕ, που προσφέρουν λύσεις προς άμεση διάθεση στην αγορά, αφετέρου.

(11δ)

Μια κοινοπραξία νομικών οντοτήτων μπορεί να επιλεγεί ως ευρωπαϊκός κόμβος ψηφιακής καινοτομίας βάσει της διάταξης του άρθρου 197 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του δημοσιονομικού κανονισμού που επιτρέπει σε οντότητες που δεν διαθέτουν νομική προσωπικότητα δυνάμει του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου να συμμετέχουν σε προσκλήσεις υποβολής προτάσεων υπό τον όρο ότι οι εκπρόσωποί τους έχουν την ικανότητα να αναλαμβάνουν νομικές υποχρεώσεις για λογαριασμό των οντοτήτων και ότι οι οντότητες παρέχουν εγγυήσεις για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης ισοδύναμες με εκείνες που παρέχουν τα νομικά πρόσωπα.

(11ε)

Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν συνεισφορές από τα κράτη μέλη, τις συμμετέχουσες τρίτες χώρες ή τις δημόσιες αρχές τους, συνεισφορές διεθνών φορέων ή ιδρυμάτων, συνεισφορές του ιδιωτικού τομέα, ιδίως από τα μέλη, τους μετόχους ή τους εταίρους των ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, έσοδα που προέρχονται από τα ίδια τα περιουσιακά στοιχεία και τις δραστηριότητες των ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, κληροδοτήματα, δωρεές και συνεισφορές από ιδιώτες ή χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων με τη μορφή επιχορηγήσεων από το πρόγραμμα και άλλα προγράμματα της Ένωσης.

(12)

Το πρόγραμμα πρέπει να υλοποιηθεί μέσω έργων που ενισχύουν τις βασικές ψηφιακές δυνατότητες και την ευρεία χρήση τους. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τη συγχρηματοδότηση με τα κράτη μέλη και, όταν χρειάζεται, τον ιδιωτικό τομέα. Το ποσοστό συγχρηματοδότησης θα πρέπει να ορίζεται στο πρόγραμμα εργασίας. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις δύναται η ενωσιακή χρηματοδότηση να καλύπτει ως και το 100 % των επιλέξιμων δαπανών. Αυτό θα πρέπει ιδίως να απαιτεί την επίτευξη κρίσιμης μάζας στις δημόσιες συμβάσεις, ώστε να επιτυγχάνεται καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής και να εξασφαλίζεται ότι οι προμηθευτές στην Ευρώπη παραμένουν στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής προόδου.

(13)

Οι στόχοι πολιτικής του παρόντος προγράμματος θα αντιμετωπιστούν επίσης μέσω χρηματοδοτικών μέσων και εγγύησης από τον προϋπολογισμό βάσει ▌του επενδυτικού ταμείου InvestEU.

(14)

Οι δράσεις του προγράμματος θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την περαιτέρω βελτίωση των ψηφιακών ικανοτήτων της Ένωσης καθώς και για την αντιμετώπιση ελλείψεων της αγοράς ή ανεπαρκών επενδύσεων κατά τρόπο αναλογικό, χωρίς να διπλασιάζεται ή να παραγκωνίζεται η ιδιωτική χρηματοδότηση, και θα πρέπει να έχουν σαφή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

(15)

Για να επιτευχθεί η μέγιστη ευελιξία καθ' όλη τη διάρκεια του προγράμματος και να αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ των συνιστωσών του, καθένας από τους συγκεκριμένους στόχους μπορεί να εφαρμοστεί μέσω όλων των μέσων που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανονισμού. Οι μηχανισμοί υλοποίησης που πρέπει να χρησιμοποιηθούν είναι η άμεση διαχείριση και η έμμεση διαχείριση όταν η χρηματοδότηση από την Ένωση πρέπει να συνδυαστεί με άλλες πηγές χρηματοδότησης ή όταν η εκτέλεση απαιτεί τη δημιουργία δομών κοινής διαχείρισης. Επιπλέον, για να ανταποκριθεί ειδικότερα σε νέες εξελίξεις και ανάγκες, π.χ. νέες τεχνολογίες, η Επιτροπή μπορεί, στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού και σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, να προτείνει παρέκκλιση από τα ενδεικτικά ποσά που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό.

(15α)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική διάθεση κονδυλίων από τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία όλων των δράσεων και δραστηριοτήτων που υλοποιούνται με το πρόγραμμα και η συμπληρωματικότητά τους με τις δράσεις των κρατών μελών, ενώ θα πρέπει να επιδιώκονται η συνοχή, η συμπληρωματικότητα και οι συνέργειες με χρηματοδοτικά προγράμματα για τη στήριξη τομέων πολιτικής με στενούς δεσμούς μεταξύ τους. Ενώ για δράσεις άμεσης ή έμμεσης διαχείρισης τα σχετικά προγράμματα εργασίας προβλέπουν ένα εργαλείο που διασφαλίζει τη συνέπεια, θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στην Επιτροπή και στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών ώστε να διασφαλίζεται επίσης συνεκτικότητα και συμπληρωματικότητα μεταξύ πόρων υπό άμεση ή έμμεση διαχείριση και πόρων υπό επιμερισμένη διαχείριση.

(16)

Η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων και οι συναφείς δυνατότητες επεξεργασίας δεδομένων στην Ένωση πρέπει να επιτρέπουν την ευρύτερη χρήση της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων από τη βιομηχανία και, γενικότερα, σε τομείς δημόσιου συμφέροντος προκειμένου να αξιοποιήσουν τις μοναδικές ευκαιρίες που προσφέρουν οι υπερυπολογιστές στην κοινωνία όσον αφορά την υγεία, το περιβάλλον και την ασφάλεια, καθώς και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, ιδίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η απόκτηση υπερυπολογιστών παγκόσμιας κλάσης, θα ασφαλίσει το σύστημα εφοδιασμού της Ένωσης και θα συμβάλει στην ανάπτυξη υπηρεσιών για την προσομοίωση, την απεικόνιση και την κατασκευή πρωτοτύπων με παράλληλη διασφάλιση ενός συστήματος ΥΥΕ σύμφωνα με τις αξίες και τις αρχές της Ένωσης.

(17)

Η υποστήριξη της παρέμβασης της Ένωσης στον τομέα αυτό εκφράστηκε από το Συμβούλιο (19) και, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (20). Επιπλέον, την περίοδο 2017 -2018 δεκαεννέα κράτη μέλη υπέγραψαν τη δήλωση EuroHPC (21), μια συμφωνία μεταξύ πολλών κυβερνήσεων στην οποία δεσμεύονται να συνεργαστούν με την Επιτροπή για τη δημιουργία και την ανάπτυξη υποδομών ΥΥΕ και δεδομένων τελευταίας τεχνολογίας στην Ευρώπη που θα είναι διαθέσιμες σε ολόκληρη την Ένωση για επιστημονικές κοινότητες, δημόσιους και ιδιωτικούς εταίρους.

(18)

Για τον ειδικό στόχο της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων κρίνεται ως πλέον κατάλληλη μια κοινή επιχείρηση, ιδίως για να συντονίζει τις εθνικές και ενωσιακές στρατηγικές και επενδύσεις σε υποδομές υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων και στην έρευνα και ανάπτυξη, να συγκεντρώνει πόρους από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και να διασφαλίζει τα οικονομικά και τα στρατηγικά συμφέροντα της Ένωσης (22). Επιπλέον, τα κέντρα ικανοτήτων υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1488 του Συμβουλίου , στα κράτη μέλη θα παράσχουν υπηρεσίες υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων στη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ και των νεοφυών επιχειρήσεων , στον ακαδημαϊκό χώρο και στις δημόσιες διοικήσεις.

(19)

Η ανάπτυξη ικανοτήτων που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί βασική κινητήρια δύναμη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας , των υπηρεσιών και του δημόσιου τομέα. Ολοένα και περισσότερα αυτόνομα ρομπότ χρησιμοποιούνται σε εργοστάσια, εφαρμογές βαθέων υδάτων, σπίτια, πόλεις και νοσοκομεία. Οι εμπορικές πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης έχουν προχωρήσει από δοκιμές σε πραγματικές εφαρμογές στην υγεία και το περιβάλλον· όλοι οι μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων αναπτύσσουν αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα και οι τεχνικές εκμάθησης μηχανών βρίσκονται στον πυρήνα όλων των κύριων διαδικτυακών πλατφορμών και εφαρμογών μαζικών δεδομένων. Είναι απαραίτητο η Ευρώπη να ενώσει τις δυνάμεις της σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να είναι ανταγωνιστική διεθνώς. Τα κράτη μέλη έχουν αναγνωρίσει το γεγονός αυτό αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες δεσμεύσεις συνεργασίας στο πλαίσιο συντονισμένου σχεδίου δράσης.

(19α)

Οι βιβλιοθήκες αλγορίθμων δύνανται να καλύπτουν μεγάλο εύρος αλγορίθμων, μεταξύ άλλων απλές λύσεις όπως αλγόριθμους ταξινόμησης, αλγόριθμους νευρωνικών δικτύων ή αλγόριθμους σχεδιασμού ή λογικής, ή πιο πολύπλοκες λύσεις, όπως αλγόριθμους αναγνώρισης φωνής, αλγόριθμους πλοήγησης ενσωματωμένους σε αυτόνομες συσκευές, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) ή σε αυτόνομα αυτοκίνητα, αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης ενσωματωμένους σε ρομπότ ώστε να τους επιτρέπουν διάδραση με και προσαρμογή στο περιβάλλον τους. Οι βιβλιοθήκες αλγορίθμων θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμες από όλους με βάση δίκαιους και εύλογους όρους που δεν εισάγουν διακρίσεις.

(19β)

Στο ψήφισμά του της 1ης Ιουνίου 2017 σχετικά με την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επεσήμανε τον αντίκτυπο των γλωσσικών φραγμών στη βιομηχανία και την ψηφιοποίησή της. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάπτυξη γλωσσικών τεχνολογιών μεγάλης κλίμακας που θα βασίζονται σε τεχνητή νοημοσύνη, όπως η αυτόματη μετάφραση, η αναγνώριση ομιλίας, η ανάλυση κειμένων μαζικών δεδομένων, τα συστήματα διαλόγου και απάντησης ερωτήσεων, είναι ουσιώδης για τη διατήρηση της γλωσσικής πολυμορφίας, την εξασφάλιση της συμμετοχικότητας και τη δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων και μεταξύ ανθρώπων και μηχανών.

(19γ)

Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να είναι φιλικά προς τον χρήστη, να είναι σύννομα εξ ορισμού και να παρέχουν στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές και περισσότερες πληροφορίες, ιδιαίτερα όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών.

(20)

Η διαθεσιμότητα συνόλων δεδομένων μεγάλης κλίμακας και εγκαταστάσεων δοκιμών και πειραματισμού είναι μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών τεχνολογιών.

(21)

Στο ψήφισμά του της 1ης Ιουνίου 2017 σχετικά με την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (23) το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε τη σημασία μιας κοινής ευρωπαϊκής προσέγγισης στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, αναγνωρίζοντας την ανάγκη ευαισθητοποίησης και θεώρησε την ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο ως βασική ευθύνη για τους ηγέτες των επιχειρήσεων και τους εθνικούς και Ευρωπαίους υπευθύνους χάραξης πολιτικής για τη βιομηχανική ασφάλεια , καθώς και την εφαρμογή της ασφάλειας και της ιδιωτικότητας εξ ορισμού και εκ σχεδιασμού .

(22)

Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο αποτελεί πρόκληση για ολόκληρη την Ένωση, η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με ▌εθνικές πρωτοβουλίες. Οι ικανότητες της Ευρώπης όσον αφορά την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο θα πρέπει να ενισχυθούν ώστε να εφοδιαστεί η Ευρώπη με τις απαραίτητες ικανότητες για την προστασία των πολιτών, των δημόσιων διοικήσεων και των επιχειρήσεων ▌από τις απειλές στον κυβερνοχώρο. Επιπλέον, οι καταναλωτές θα πρέπει να προστατεύονται όταν χρησιμοποιούν συνδεδεμένα προϊόντα που μπορούν να παραβιαστούν και να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλειά τους. Αυτό πρέπει να επιτευχθεί από κοινού με τα κράτη μέλη και τον ιδιωτικό τομέα, αναπτύσσοντας και διασφαλίζοντας τον συντονισμό μεταξύ των έργων που ενισχύουν τις ικανότητες της Ευρώπης στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και διασφαλίζοντας την ευρεία ανάπτυξη των τελευταίων λύσεων στον τομέα της κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την οικονομία για να διασφαλιστεί η κρίσιμη μάζα και η αριστεία.

(23)

Τον Σεπτέμβριο του 2017, η Επιτροπή υπέβαλε δέσμη πρωτοβουλιών (24) καθορίζοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της Ένωσης στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, με στόχο την ενίσχυση των ικανοτήτων της Ευρώπης για την αντιμετώπιση επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και απειλών και την ενίσχυση της τεχνολογίας και της βιομηχανικής ικανότητας στον τομέα αυτό. Η δέσμη αυτή περιλαμβάνει τον κανονισμό σχετικά με οργανισμό της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο (ENISA) και την πιστοποίηση της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο στον τομέα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών («πράξη για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο»)

(24)

Η εμπιστοσύνη αποτελεί προαπαιτούμενο για τη λειτουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Οι τεχνολογίες για την κυβερνοασφάλεια, όπως οι ψηφιακές ταυτότητες, η κρυπτογραφία ή η ανίχνευση εισβολών, και η εφαρμογή τους σε τομείς όπως ο χρηματοοικονομικός, η βιομηχανία 4.0, η ενέργεια, οι μεταφορές, η υγειονομική περίθαλψη ή η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της εμπιστοσύνης των ηλεκτρονικών δραστηριοτήτων και διαδικτυακών συναλλαγών, τόσο για τους πολίτες όσο και για τις δημόσιες διοικήσεις και τις εταιρείες.

(25)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματά του στις 19 Οκτωβρίου 2017 τόνισε ότι για να οικοδομηθεί επιτυχώς μια Ψηφιακή Ευρώπη, η Ένωση χρειάζεται ιδίως αγορές εργασίας, εκπαιδευτικά συστήματα και συστήματα κατάρτισης κατάλληλα για την ψηφιακή εποχή και ότι υπάρχει ανάγκη για επενδύσεις σε ψηφιακές δεξιότητες, για να ενισχυθούν όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες και να τους επιτρέψει και να τους βοηθήσει να εμπλακούν·

(26)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του της 14ης Δεκεμβρίου 2017, κάλεσε τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και την Επιτροπή να προωθήσουν την ατζέντα της Κοινωνικής Διάσκεψης Κορυφής του Γκέτεμποργκ του Νοεμβρίου 2017, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, καθώς και της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, και της υλοποίησης του νέου ευρωπαϊκού θεματολογίου δεξιοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε επίσης από την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να εξετάσουν τα πιθανά μέτρα αντιμετώπισης των προκλήσεων δεξιοτήτων που συνδέονται με την ψηφιοποίηση, την κυβερνοασφάλεια, την παιδεία στα Μέσα και την τεχνητή νοημοσύνη και την ανάγκη για μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς, βασισμένη στη δια βίου μάθηση και με γνώμονα την καινοτομία στην εκπαίδευση και την κατάρτιση. Σε απάντηση, η Επιτροπή υπέβαλε στις 17 Ιανουαρίου 2018 μια πρώτη δέσμη μέτρων, η οποία αφορά τις βασικές ικανότητες, τις ψηφιακές δεξιότητες (25), καθώς και τις κοινές αξίες και την ενταξιακή εκπαίδευση. Τον Μάιο του 2018, υποβλήθηκε δεύτερη δέσμη μέτρων, η οποία αποτελεί πρόοδο προς τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης μέχρι το 2025 και, με τη σειρά της, τονίζει την καθοριστική σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων.

(26α)

Η παιδεία στα Μέσα περιλαμβάνει τις βασικές ικανότητες (γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις) που επιτρέπουν στους πολίτες να αλληλεπιδρούν με τα μέσα ενημέρωσης και άλλους παρόχους πληροφοριών αποτελεσματικά, και να αναπτύσσουν κριτική σκέψη και δεξιότητες δια βίου μάθησης για σκοπούς κοινωνικοποίησης και διαμόρφωσής τους σε ενεργούς πολίτες·

(26β)

Έχοντας υπόψη την ανάγκη για μια ολιστική προσέγγιση, το πρόγραμμα θα πρέπει να λαμβάνει επίσης υπόψη τους τομείς της ένταξης, των προσόντων, της κατάρτισης και της εξειδίκευσης οι οποίοι, επιπλέον των προηγμένων ψηφιακών ικανοτήτων, είναι καθοριστικής σημασίας για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στην κοινωνία της γνώσης.

(27)

Στο ψήφισμά του της 1ης Ιουνίου 2017 για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (26) το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε ότι η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η δια βίου μάθηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής συνοχής σε μια ψηφιακή κοινωνία. Επιπλέον, ζήτησε να ενσωματωθεί η οπτική του φύλου σε όλες τις ψηφιακές πρωτοβουλίες, τονίζοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το χάσμα μεταξύ των φύλων στον τομέα των ΤΠΕ, καθώς αυτό είναι ουσιώδες για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία της Ευρώπης.

(28)

Οι προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες που υποστηρίζονται από αυτό το πρόγραμμα, όπως η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, η κυβερνοασφάλεια και η τεχνητή νοημοσύνη, είναι τώρα αρκετά ώριμες για να κάνουν το επόμενο βήμα από την ερευνητική αρένα και να αναπτυχθούν, να εφαρμοστούν και να κλιμακωθούν σε επίπεδο Ένωσης. Ακριβώς όπως η ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών απαιτεί ανταπόκριση εκ μέρους της Ένωσης, το ίδιο ισχύει και για τη διάσταση των δεξιοτήτων. Οι ευκαιρίες κατάρτισης σε προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των ικανοτήτων προστασίας δεδομένων, πρέπει να κλιμακωθούν, να αυξηθούν και να καταστούν προσιτές σε ολόκληρη την ΕΕ. Η αποτυχία σε αυτό θα μπορούσε να εμποδίσει την ομαλή ανάπτυξη προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών και να παρεμποδίσει τη συνολική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της Ένωσης. Οι δράσεις που στηρίζονται από το παρόν πρόγραμμα είναι συμπληρωματικές με τις δράσεις που στηρίζονται από τα προγράμματα ΕΚΤ, ΕΤΠΑ, ERASMUS+ και Ορίζων Ευρώπη . Θα έχουν ως αποδέκτες το εργατικό δυναμικό, στον ιδιωτικό αλλά και τον δημόσιο τομέα, ιδίως τους επαγγελματίες του τομέα των ΤΠΕ και άλλους σχετικούς επαγγελματίες, καθώς και τους σπουδαστές. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνουν τους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτές. Η έννοια «εργατικό δυναμικό» αναφέρεται στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και περιλαμβάνει τόσο τους απασχολούμενους (υπαλλήλους και αυτοαπασχολούμενους) όσο και τους ανέργους.

(29)

Ο εκσυγχρονισμός των δημόσιων διοικήσεων και υπηρεσιών μέσω ψηφιακών μέσων είναι ζωτικής σημασίας στη μείωση του διοικητικού φόρτου για ▌τους πολίτες ▌, καθιστώντας τις σχέσεις τους με τις δημόσιες αρχές ταχύτερες, πιο βολικές και λιγότερο δαπανηρές, καθώς και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις με παράλληλη αύξηση της αποδοτικότητας των δημόσιων δαπανών. Δεδομένου ότι ορισμένες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας έχουν ήδη ενωσιακή διάσταση, η στήριξη για την υλοποίηση και την ανάπτυξή τους σε επίπεδο Ένωσης πρέπει να διασφαλίσει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις δύνανται να επωφεληθούν από την πρόσβαση σε πολυγλωσσικές ψηφιακές υπηρεσίες υψηλής ποιότητας σε όλη την Ευρώπη. Επιπλέον, η στήριξη της Ένωσης σε αυτόν τον τομέα αναμένεται να ενθαρρύνει την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

(29α)

Η ψηφιοποίηση μπορεί να διευκολύνει και να βελτιώσει την απρόσκοπτη προσβασιμότητα για όλους, περιλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα ή με αναπηρία, και εκείνων που ζουν σε απόκεντρες ή αγροτικές περιοχές.

(30)

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των τομέων δημόσιου συμφέροντος, όπως η υγειονομική περίθαλψη (27), η κινητικότητα, η δικαιοσύνη, η παρακολούθηση της γης/του περιβάλλοντος, η ασφάλεια , η μείωση των ανθρακούχων εκπομπών , η ενεργειακή υποδομή , η εκπαίδευση και κατάρτιση και ο πολιτισμός απαιτούν τη συνέχιση και επέκταση των υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών, οι οποίες καθιστούν δυνατή την ασφαλή διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων και προωθούν την εθνική ανάπτυξη. Ο συντονισμός τους βάσει του παρόντος κανονισμού επιτυγχάνει με τον καλύτερο τρόπο τη δυνατότητα αξιοποίησης των συνεργειών.

(30α)

Η ανάπτυξη αναγκαίων ψηφιακών τεχνολογιών, ειδικότερα όσων εντάσσονται στους ειδικούς στόχους της υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων, της τεχνητής νοημοσύνης και της κυβερνοασφάλειας και εμπιστοσύνης είναι καίριας σημασίας για να αποκομιστούν τα οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού και μπορεί να συμπληρωθεί από άλλες τεχνολογίες αιχμής και τεχνολογίες του μέλλοντος, όπως τις τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού (π.χ. «blockchain»).

(30β)

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αναμένεται να επιτρέψει στους πολίτες της ΕΕ να έχουν πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα τους, να τα χρησιμοποιούν και να τα διαχειρίζονται με ασφάλεια διασυνοριακά, ανεξάρτητα από τη φυσική θέση τους ή τη θέση των δεδομένων.

(31)

Το Συμβούλιο της ΕΕ στη δήλωση που εξέδωσε στο Τάλιν στις 6 Οκτωβρίου 2017 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ψηφιακή πρόοδος μετασχηματίζει τις κοινωνίες και τις οικονομίες μας στον πυρήνα τους, αμφισβητώντας την αποτελεσματικότητα των προηγουμένως αναπτυγμένων πολιτικών σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, καθώς και τον ρόλο και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης συνολικά. Είναι καθήκον μας να προβλέψουμε και να διαχειριστούμε αυτές τις προκλήσεις για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών και των επιχειρήσεων.

(32)

Ο εκσυγχρονισμός των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες για την επιτυχή υλοποίηση της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά. Η ενδιάμεση αξιολόγηση της εν λόγω στρατηγικής υπογράμμισε την ανάγκη ενίσχυσης του μετασχηματισμού των δημόσιων διοικήσεων και την εξασφάλιση της εύκολης, αξιόπιστης και απρόσκοπτης πρόσβασης των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες.

(33)

Η ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης που δημοσίευσε η Επιτροπή το 2017 (28) καταδεικνύει ότι η ποιότητα των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων έχει άμεσο αντίκτυπο στο οικονομικό περιβάλλον και έχει, συνεπώς, καίρια σημασία για την τόνωση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της οικονομικής συνεργασίας, της βιώσιμης ανάπτυξης, της απασχόλησης και των θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας . Ειδικότερα, η αποδοτική και διαφανής δημόσια διοίκηση και τα αποτελεσματικά δικαστικά συστήματα είναι απαραίτητα για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας σε επιχειρήσεις και πολίτες.

(34)

Η διαλειτουργικότητα των ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών αφορά όλα τα επίπεδα της διοίκησης: ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Εκτός από την άρση των εμποδίων για μια λειτουργούσα ενιαία αγορά, η διαλειτουργικότητα διευκολύνει τη διασυνοριακή συνεργασία, την προώθηση ευρωπαϊκών προτύπων , την επιτυχή εφαρμογή των πολιτικών και προσφέρει μεγάλες δυνατότητες αποφυγής διασυνοριακών ηλεκτρονικών εμποδίων, διασφαλίζοντας περαιτέρω την εμφάνιση νέων ή την ενοποίηση της ανάπτυξης κοινών δημόσιων υπηρεσιών σε επίπεδο Ένωσης. Προκειμένου να εξαλειφθεί ο κατακερματισμός των ευρωπαϊκών υπηρεσιών, να υποστηριχθούν οι θεμελιώδεις ελευθερίες και η επιχειρησιακή αμοιβαία αναγνώριση στην ΕΕ, πρέπει να προωθηθεί μια ολιστική διατομεακή και διασυνοριακή προσέγγιση της διαλειτουργικότητας με τον τρόπο που είναι πιο αποτελεσματικός και ανταποκρίνεται περισσότερο στις τελικούς χρήστες. Αυτό συνεπάγεται ότι η διαλειτουργικότητα πρέπει να γίνει κατανοητή με ευρεία έννοια, η οποία εκτείνεται από τεχνικά σε νομικά στρώματα και περιλαμβάνει στοιχεία πολιτικής στον τομέα.Συνεπώς, το εύρος των δραστηριοτήτων θα ξεπερνούσε τον συνήθη κύκλο ζωής των λύσεων, ώστε να συμπεριληφθούν όλα τα στοιχεία παρέμβασης που θα υποστήριζαν τις απαραίτητες συνθήκες πλαισίου για τη διαρκή διαλειτουργικότητα. Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να διευκολύνει τη γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών εθνικών πρωτοβουλιών, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη της ψηφιακής κοινωνίας.

(34α)

Συνεπώς, το πρόγραμμα θα πρέπει να ενθαρρύνει τις λύσεις ανοικτού κώδικα, ώστε να καθίσταται δυνατή η περαιτέρω χρήση, να ενισχύεται η εμπιστοσύνη και να εξασφαλίζεται η διαφάνεια. Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα των χρηματοδοτούμενων έργων.

(35)

Ο προϋπολογισμός που διατίθεται για συγκεκριμένες δραστηριότητες που αφορούν την εφαρμογή του πλαισίου διαλειτουργικότητας και τη διαλειτουργικότητα των αναπτυγμένων λύσεων ανέρχεται σε 194 εκατομμύρια EUR.

(36)

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 1ης Ιουνίου 2017 σχετικά με ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας (29) τονίζει τη σημασία της αποδέσμευσης επαρκών δημόσιων και ιδιωτικών οικονομικών πόρων για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

(37)

Τον Απρίλιο του 2016, η Επιτροπή ενέκρινε την πρωτοβουλία ψηφιοποίησης της ευρωπαϊκής βιομηχανίας για να εξασφαλίσει ότι «κάθε βιομηχανία στην Ευρώπη, μεγάλη ή μικρή, όπου και αν βρίσκεται, μπορεί να επωφεληθεί πλήρως από τις ψηφιακές καινοτομίες». Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ΜΜΕ του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα.

(38)

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση με τίτλο «Ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας» και την εξέτασε μαζί με τα συνοδευτικά έγγραφα, ως «το πρώτο βήμα σε ένα τεράστιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα εργασίας που θα διεξαχθεί σε στενή αμοιβαία συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων» (30).

(39)

Η επίτευξη των αντικειμενικών στόχων ενδέχεται να απαιτήσει τη χρησιμοποίηση των δυνατοτήτων συμπληρωματικών τεχνολογιών στους τομείς δικτύωσης και πληροφορικής, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση «Ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας» (31) που αναγνωρίζει «διαθεσιμότητα δικτύων και υποδομής υπολογιστικού νέφους παγκόσμιας κλάσης» ως βασική συνιστώσα της ψηφιοποίησης της βιομηχανίας.

(40)

▌Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 , παρέχοντας ένα ενιαίο σύνολο κανόνων που θα εφαρμόζονται άμεσα στις νομοθετικές διατάξεις των κρατών μελών, εγγυάται την ελεύθερη ροή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και ενισχύει την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια των ατόμων, δύο απαραίτητα στοιχεία για μια πραγματική Ψηφιακή Ενιαία Αγορά. Όλες οι δράσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος, όταν αφορούν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, πρέπει να υποστηρίζουν την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 , για παράδειγμα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας αλυσίδας συστοιχιών (blockchain). Θα πρέπει να στηρίζουν την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών που συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις «προστασίας των δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού».

(41)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να υλοποιηθεί με πλήρη σεβασμό του διεθνούς και κοινοτικού πλαισίου προστασίας και επιβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η αποτελεσματική προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας διαδραματίζει βασικό ρόλο στην καινοτομία και επομένως είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική υλοποίηση του προγράμματος.

(42)

Οι φορείς υλοποίησης του παρόντος προγράμματος θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις διατάξεις που ισχύουν για τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και με την εθνική νομοθεσία σχετικά με τη διαχείριση πληροφοριών, ιδίως ευαίσθητων μη διαβαθμισμένων πληροφοριών και διαβαθμισμένων πληροφοριών της ΕΕ. Για τον ειδικό στόχο 3, οι λόγοι ασφάλειας μπορούν να περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό των οντοτήτων που ελέγχονται από τρίτες χώρες από προσκλήσεις υποβολής προτάσεων και οι προσκλήσεις υποβολής προσφορών στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο αποκλεισμός αυτός μπορεί επίσης να απαιτείται για τους ειδικούς στόχους 1 και 2. Οι λόγοι ασφάλειας που επιβάλλουν αυτόν τον αποκλεισμό θα πρέπει να είναι αναλογικοί και δεόντως αιτιολογημένοι σε ό,τι αφορά τους κινδύνους που αναμένεται να δημιουργήσει η συμμετοχή αυτών των οντοτήτων.

(43)

Αντικατοπτρίζοντας τη σημασία της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το παρόν πρόγραμμα θα συμβάλει στην ενσωμάτωση των ενεργειών για το κλίμα και θα οδηγήσει στην επίτευξη ενός συνολικού στόχου 25 % των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ για τους στόχους για το κλίμα (32). Σχετικές δράσεις θα πρέπει να προσδιοριστούν κατά την προετοιμασία και υλοποίηση του προγράμματος και να επανεκτιμηθούν στο πλαίσιο των σχετικών διαδικασιών αξιολόγησης και επανεξέτασης.

▌

(45)

Θα πρέπει να εγκριθούν προγράμματα εργασίας ώστε οι στόχοι του προγράμματος να επιτυγχάνονται σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Ένωσης και των κρατών μελών, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συνοχή, τη διαφάνεια και τη συνέχεια της κοινής δράσης της Ένωσης και των κρατών μελών. Τα προγράμματα εργασίας πρέπει να εγκρίνονται κατ’ αρχήν ανά διετία, ή, εφόσον δικαιολογείται από τις ανάγκες που συνδέονται με την εφαρμογή του προγράμματος, σε ετήσια βάση . Οι μορφές χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εφαρμογής δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση την ικανότητά τους να επιτύχουν τους συγκεκριμένους στόχους των δράσεων και να παρουσιάσουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ειδικότερα, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την εξέταση της χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή ποσών και μοναδιαίου κόστους, καθώς και χρηματοδότηση που δεν σχετίζεται με τις δαπάνες όπως αναφέρεται στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(46)

Η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή σχετικά με τροποποιήσεις των παραρτημάτων Ι και II ώστε να αναθεωρούνται και/ή να συμπληρώνονται οι δείκτες. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διενεργεί η Επιτροπή κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων, σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων και οι εν λόγω διαβουλεύσεις να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου της 13ης Απριλίου 2016. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(47)

Ο παρών κανονισμός σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως εκείνες που προβλέπονται στα άρθρα 8, 11, 16, 21, 35, 38 και 47 σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, την επιχειρηματική ελευθερία, την απαγόρευση των διακρίσεων, την υγειονομική περίθαλψη, την προστασία των καταναλωτών και το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής και δίκαιης δίκης. Τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού κατά τρόπο συνεπή προς τα εν λόγω δικαιώματα και αρχές.

▌

(49)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που θεσπίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζονται στον παρόντα κανονισμό. Οι κανόνες αυτοί προβλέπονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, προμηθειών, βραβείων, έμμεσης εκτέλεσης και προβλέπουν ελέγχους της ευθύνης των δημοσιονομικών παραγόντων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ αφορούν επίσης την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης σε περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη, δεδομένου ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση και αποτελεσματική χρηματοδότηση της ΕΕ.