20.7.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 264/93

Εισηγητής:

ο κ. Petru Sorin DANDEA

Συνεισηγητής:

ο κ. Roger BARKER

1.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει την ενιαία εφαρμογή σε επίπεδο κρατών μελών των κανόνων που περιέχονται στο σχέδιο BEPS (Base Erosion and Profit Shifting — διάβρωση της φορολογικής βάσης και μετατόπιση των κερδών) του ΟΟΣΑ. Η πρόταση οδηγίας της Επιτροπής εντάσσεται στο πλαίσιο των προσπαθειών για την καταπολέμηση του φαινομένου του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού που εφαρμόζουν ορισμένες πολυεθνικές εταιρείες, και ο οποίος προκαλεί τη διάβρωση της φορολογικής βάσης των κρατών μελών με ένα ποσό που εκτιμάται μεταξύ 50 και 70 δισεκατ. ευρώ ετησίως.

1.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, προκειμένου να διασφαλιστούν η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, η ελκυστικότητα της ΕΕ ως τόπου επενδύσεων και η συνοχή του διεθνούς φορολογικού συστήματος στην παρούσα περίοδο βραδείας και εύθραυστης ανάκαμψης της οικονομίας από την κρίση, τα μέτρα που θα ληφθούν πρέπει να ευθυγραμμίζονται με όσα έχουν συμφωνηθεί σε επίπεδο ΟΟΣΑ και υλοποιούνται από άλλους διεθνείς εταίρους.

1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί εν προκειμένω σημαντικό να επιδιωχθεί η επίτευξη πραγματικά ισότιμων όρων ανταγωνισμού και να θεσπιστεί ένα ομοιόμορφο καθεστώς που να εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να τεθεί υπό έλεγχο ο κίνδυνος κατακερματισμού, δεδομένου ότι μπορεί να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων.

1.4

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι οι εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν θα πρέπει να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να εντείνουν τις διαπραγματευτικές τους προσπάθειες σε διεθνές επίπεδο, στο πλαίσιο οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ ή η G20, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη εφαρμογή των προτεινόμενων κανόνων σε επίπεδο ΕΕ και σε επίπεδο ΟΟΣΑ και να διερευνηθεί η δυνατότητα και ο τρόπος εφαρμογής τους και στις επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα.

1.5

Η ΕΟΚΕ στηρίζει την πρόταση και θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν στον διακανονισμό μέσω κλιμακωτών πληρωμών αποκλειστικά στην περίπτωση που η μεταβίβαση δεν στοχεύει αποκλειστικά στη μείωση της φορολογικής εισφοράς της οικείας επιχείρησης.

1.6

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή η ρήτρα προοδευτικής απαλλαγής («switch-over») να εφαρμόζεται άμεσα σε κάθε φορολογούμενο με εισόδημα προερχόμενο από δικαιοδοσίες που αναγνωρίζονται ως φορολογικοί παράδεισοι.

1.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τους κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες που ορίζονται στην πρόταση οδηγίας.

1.8

Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι οι ενέργειες του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού πραγματοποιούνται κυρίως από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι ΜΜΕ θα πρέπει να εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και της οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία.

1.9

Έχοντας κατά νου τα αιτήματα που υποβλήθηκαν από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με την ενίσχυση της διαφάνειας σε ό,τι αφορά τη φορολογία των πολυεθνικών επιχειρήσεων, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να συμπεριλάβει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία την υποχρέωση των κρατών μελών να δημοσιοποιούν τις εκθέσεις σχετικά με τα οικονομικά αποτελέσματα που θα αποτελέσουν αντικείμενο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών.

1.10

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την Επιτροπή να ολοκληρώσει την κατάρτιση του καταλόγου των κρατών ή των εδαφών που αρνούνται να συμμορφωθούν με τα ελάχιστα πρότυπα χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο κατάλογος αυτός θα πρέπει να συνοδεύεται από κυρώσεις που θα επιβάλλονται σε εταιρείες οι οποίες συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται σε αυτά τα εδάφη.

1.11

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να καθορίσουν συντομότερη προθεσμία για την εφαρμογή αυτών των κανόνων, οι οποίοι αποσκοπούν στην ενιαία εφαρμογή σε επίπεδο ΕΕ των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της διαδικασίας BEPS του ΟΟΣΑ.

1.12

Λόγω του πιθανού αντικτύπου στο επενδυτικό κλίμα στην Ευρώπη, η ΕΟΚΕ είναι θετικά διακείμενη σε εκτίμηση των επιπτώσεων του σχεδίου οδηγίας, όπως συνηθίζεται στην περίπτωση προτάσεων που συνεπάγονται σημαντικές αλλαγές.

2.1

Τον Ιανουάριο του 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής στο πλαίσιο ενός θεματολογίου για ένα σύστημα φορολόγησης των εταιρειών πιο διαφανές, πιο δίκαιο και πιο αποτελεσματικό (1).

2.2

Η εν λόγω δέσμη μέτρων περιλαμβάνει μια γενική ανακοίνωση (2), στην οποία παρουσιάζονται το πολιτικό, οικονομικό και διεθνές πλαίσιο της καταπολέμησης του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, καθώς και τα ακόλουθα κύρια στοιχεία της δέσμης: μια πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής (3), μία πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας όσον αφορά τη διοικητική συνεργασία (4), μια σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τις φορολογικές συμβάσεις (5) και μια ανακοίνωση σχετικά με την εξωτερική στρατηγική της ΕΕ (6) για τη συνεργασία με τρίτες χώρες στον τομέα της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης.

2.3

Η γενική ανακοίνωση παρουσιάζει το πολιτικό, οικονομικό και διεθνές πλαίσιο εντός του οποίου δρομολογείται η δέσμη μέτρων για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής. Η δέσμη αυτή περιέχει μέτρα που αποσκοπούν στην αφομοίωση σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών ορισμένων στοιχείων του σχεδίου BEPS (Base Erosion Profit Shifting — διάβρωση της φορολογικής βάσης και μετατόπιση των κερδών) του ΟΟΣΑ, καθώς και μιας σειράς νέων συμπληρωματικών μέτρων.

2.4

Η πρόταση οδηγίας σχετικά με τη φοροαποφυγή θεσπίζει κανόνες οι οποίοι στοχεύουν στην καταπολέμηση πρακτικών φοροαποφυγής που επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Οι κανόνες αυτοί αφορούν τη δυνατότητα φορολογικής έκπτωσης των τόκων, τη φορολόγηση κατά την έξοδο από μια χώρα, τη ρήτρα προοδευτικής απαλλαγής («switch-over»), έναν γενικό κανόνα απαγόρευσης των καταχρήσεων, κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες και το πλαίσιο για την αντιμετώπιση υβριδικών αποκλίσεων.

2.5

Η πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία περιλαμβάνει μέτρα που αποσκοπούν στην εφαρμογή, σε επίπεδο κρατών μελών, της δράσης 13 (7) του σχεδίου BEPS του ΟΟΣΑ. Αυτά τα μέτρα αφορούν τη βελτίωση του μηχανισμού για την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων των κρατών μελών και συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις πληροφορίες σχετικά με τα αποτελέσματα κατά τη λήξη του οικονομικού έτους για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις.

2.6

Η σύσταση της Επιτροπής που περιέχεται στη δέσμη για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής αποσκοπεί στην ενίσχυση των διατάξεων των φορολογικών συμβάσεων που έχουν συνάψει τα κράτη μέλη προκειμένου να περιοριστούν οι πρακτικές του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

2.7

Η ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εξωτερική στρατηγική θεσπίζει ένα αυστηρότερο και συνεπέστερο πλαίσιο συνεργασίας με τρίτες χώρες στον τομέα της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης.

3.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, προκειμένου να διασφαλιστούν η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, η ελκυστικότητα της ΕΕ ως τόπου επενδύσεων και η συνοχή του διεθνούς φορολογικού συστήματος στην παρούσα περίοδο βραδείας και εύθραυστης ανάκαμψης της οικονομίας από την κρίση, τα μέτρα που θα ληφθούν πρέπει να ευθυγραμμίζονται με όσα έχουν συμφωνηθεί σε επίπεδο ΟΟΣΑ και υλοποιούνται από άλλους διεθνείς εταίρους.

3.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί εν προκειμένω σημαντικό να επιδιωχθεί η επίτευξη πραγματικά ισότιμων όρων ανταγωνισμού και να θεσπιστεί ένα ομοιόμορφο καθεστώς που να εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να τεθεί υπό έλεγχο ο κίνδυνος κατακερματισμού, δεδομένου ότι μπορεί να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων.

3.3

Το σχέδιο οδηγίας προτείνει την ομοιόμορφη εφαρμογή σε επίπεδο κρατών μελών των κανόνων που περιέχονται στο σχέδιο BEPS του ΟΟΣΑ (8), το οποίο έχει ως στόχο την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Όπως έχει υπογραμμίσει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις (9), η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής και υποστηρίζει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού, μιας πρακτικής ορισμένων μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων η οποία επιφέρει τη διάβρωση της φορολογικής βάσης των κρατών μελών κατά ένα ποσό που εκτιμάται μεταξύ 50 και 70 δισεκατ. ευρώ ετησίως.

3.4

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τις προτεινόμενες διατάξεις για τον περιορισμό της δυνατότητας φορολογικής έκπτωσης των τόκων στον τομέα των επιχειρήσεων. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι κανόνες της ΕΕ να συνάδουν με τους κανόνες του ΟΟΣΑ καθώς και με την εφαρμογή τους στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες μείζονες οικονομικές δικαιοδοσίες. Μια συντονισμένη προσέγγιση σε διεθνές επίπεδο θα συμβάλει στον περιορισμό των δραστηριοτήτων του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού από ορισμένες πολυεθνικές επιχειρήσεις οι οποίες καταβάλλουν «διογκωμένους» τόκους σε θυγατρικές που είναι εγκατεστημένες σε δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολογία. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να εντείνουν τις διαπραγματευτικές τους προσπάθειες σε διεθνές επίπεδο, στο πλαίσιο οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ ή η G20, προκειμένου να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη εφαρμογή των προτεινόμενων κανόνων σε επίπεδο ΕΕ και σε επίπεδο ΟΟΣΑ και να διερευνηθεί η δυνατότητα εφαρμογής τους και στις επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα.

3.5

Όσον αφορά τους κανόνες σχετικά με την «φορολόγηση κατά την έξοδο», η ΕΟΚΕ στηρίζει την πρόταση και θεωρεί ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν στο διακανονισμό μέσω κλιμακωτών πληρωμών αποκλειστικά στην περίπτωση που η μεταβίβαση δεν στοχεύει αποκλειστικά στη μείωση της φορολογικής εισφοράς της οικείας επιχείρησης.

3.6

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή η ρήτρα προοδευτικής απαλλαγής («switch-over») να εφαρμόζεται άμεσα σε κάθε φορολογούμενο με εισόδημα προερχόμενο από δικαιοδοσίες που αναγνωρίζονται ως φορολογικοί παράδεισοι.

3.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τους κανόνες για τις ελεγχόμενες αλλοδαπές εταιρείες που ορίζονται στην πρόταση οδηγίας.

3.8

Έχοντας υπόψη τη βλάβη που προκαλεί ο επιθετικός φορολογικός σχεδιασμός στις φορολογικές βάσεις των κρατών μελών, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να θέσουν το συντομότερο δυνατόν σε ισχύ τις διατάξεις της οδηγίας που σχετίζονται με τις δεσμεύσεις που προβλέπει η διαδικασία BEPS στο πλαίσιο συμφωνιών OCDE/G20. Η ΕΟΚΕ κρίνει υπερβολική την προθεσμία των τριών ετών που καθορίζεται στην πρόταση οδηγίας.

3.9

Λόγω του πιθανού αντικτύπου στο επενδυτικό κλίμα στην Ευρώπη, η ΕΟΚΕ είναι θετικά διακείμενη σε εκτίμηση των επιπτώσεων του σχεδίου οδηγίας, όπως συνηθίζεται στην περίπτωση προτάσεων που συνεπάγονται σημαντικές αλλαγές.

3.10

Δεδομένων των σοβαρών επιπτώσεων της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής, η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τις διατάξεις που παρατίθενται στην πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τη διοικητική συνεργασία. Η συμπερίληψη των εκθέσεων σχετικά με τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων στις κατηγορίες των πληροφοριών που αποτελούν αντικείμενο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων των κρατών μελών θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα αυτού του μέσου που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

3.11

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι εκθέσεις που προβλέπονται στην πρόταση οδηγίας θα πρέπει να απαιτούνται μόνον από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που αναφέρονται στην πρόταση και όχι από τις ΜΜΕ, δεδομένου ότι η υποβολή εκθέσεων θα έχει για αυτές δυσανάλογες επιπτώσεις από πλευράς κόστους. O περιορισμός αυτών των απαιτήσεων μόνο σε πολυεθνικές εταιρείες με ενοποιημένα έσοδα που υπερβαίνουν ένα ορισμένο όριο μπορεί να αποδειχθεί ένα αντιπαραγωγικό μέτρο και να επιφέρει διακρίσεις.

3.12

Οι τροποποιήσεις που προτείνονται στην πρόταση οδηγίας ενθαρρύνουν τη μεταφορά με ομοιόμορφο τρόπο, σε όλα τα κράτη μέλη, της δράσης 13 του σχεδίου BEPS του ΟΟΣΑ. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τη θέση της Επιτροπής, η οποία ισχυρίζεται ότι μια αποτελεσματική καταπολέμηση του φαινομένου του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού μπορεί να υλοποιηθεί μόνο σε παγκόσμιο επίπεδο.

3.13

Λαμβανομένου υπόψη του πλήθους των αιτημάτων που υποβλήθηκαν από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σχετικά με την ενίσχυση της διαφάνειας στον τομέα της φορολόγησης των πολυεθνικών επιχειρήσεων, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να συμπεριλάβει στις διατάξεις της οδηγίας και την υποχρέωση των κρατών μελών να δημοσιοποιούν τα δεδομένα που περιλαμβάνονται στις εκθέσεις οι οποίες θα αποτελέσουν αντικείμενο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών.

3.14

Η σύσταση της Επιτροπής έχει ως στόχο τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των δράσεων 6 και 7 του σχεδίου BEPS του ΟΟΣΑ, οι οποίες αφορούν την τροποποίηση του μοντέλου φορολογικής σύμβασης, προκειμένου να περιοριστεί η δυνατότητα κατάχρησης εκ μέρους των πολυεθνικών εταιρειών.

3.15

Η ΕΟΚΕ στηρίζει τις δύο αντικαταχρηστικές ρήτρες που πρότεινε η Επιτροπή στη σύσταση. Με την ενσωμάτωσή της στις συμβάσεις που συνάπτουν τα κράτη μέλη μεταξύ τους ή με τρίτες χώρες μειώνεται σημαντικά η δυνατότητα τα έσοδα που προέρχονται από τις πολυεθνικές εταιρείες να διαφεύγουν από τη φορολόγηση μέσω της αναζήτησης ευνοϊκότερης φορολογικής σύμβασης (treaty shopping).

3.16

Στην παρούσα ανακοίνωση της Επιτροπής παρουσιάζεται η εξωτερική στρατηγική της ΕΕ για πραγματική φορολόγηση των επιχειρήσεων, δεδομένου του παγκόσμιου χαρακτήρα της φοροδιαφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την προσέγγιση της Επιτροπής.

3.17

Η Επιτροπή προτείνει να υιοθετηθεί μια συντονισμένη προσέγγιση από τα κράτη μέλη απέναντι στις τρίτες χώρες όσον αφορά τα ζητήματα που συνδέονται με τη φορολογική διαφάνεια. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τη θέση της Επιτροπής, έχοντας κατά νου ότι η ανομοιογενής εφαρμογή των προτύπων χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης εκ μέρους των κρατών μελών στις σχέσεις τους με τρίτες χώρες δεν έχει οδηγήσει σε πειστικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

3.18

Λαμβανομένης υπόψη της ταχείας εξέλιξης του παγκόσμιου φορολογικού πλαισίου, κρίνεται σκόπιμο να επικαιροποιηθούν τα κριτήρια της ΕΕ όσον αφορά τη χρηστή φορολογική διακυβέρνηση. Η Επιτροπή προτείνει νέα κριτήρια χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης στο παράρτημα Ι της ανακοίνωσης. Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής και ενθαρρύνει το Συμβούλιο να εγκρίνει τα νέα κριτήρια.

3.19

Η ΕΟΚΕ τάχθηκε υπέρ (10) της κατάρτισης ενός ευρωπαϊκού καταλόγου μη συνεργάσιμων δικαιοδοσιών που αρνούνται να εφαρμόσουν τα πρότυπα της χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης. Σήμερα, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν το δικό τους σύστημα καταλόγων και κυρώσεων για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές στις οποίες εμπλέκονται οι εν λόγω δικαιοδοσίες. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι ένας ευρωπαϊκός κατάλογος ο οποίος θα θεσπίζει σαφή κριτήρια για τον προσδιορισμό των μη συνεργαζόμενων δικαιοδοσιών, καθώς και κυρώσεις που θα εφαρμόζονται με ομοιόμορφο τρόπο από όλα τα κράτη μέλη, θα αποτελούσε ένα πολύ πιο αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ επικροτεί τις δράσεις που προτείνει η Επιτροπή στην παρούσα στρατηγική.