ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 14.7.2015

COM(2015) 352 final

2015/0154(NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά το σχέδιο εσωτερικού κανονισμού της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών στη συνθήκη για το εμπόριο όπλων (ΣΕΟ)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

•Αιτιολόγηση και στόχοι της πρότασης

Ο σκοπός της συνθήκης για το εμπόριο όπλων (ΣΕΟ) είναι να συμβάλει στην ειρήνη, την ασφάλεια και τη σταθερότητα σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, μέσω της ρύθμισης του διεθνούς εμπορίου συμβατικών όπλων και της εξάλειψης του παράνομου εμπορίου όπλων. Θεσπίζει πρότυπα για τις μεταφορές συμβατικών όπλων και απαιτεί από τα συμβαλλόμενα κράτη να επανεξετάσουν το καθεστώς του συνόλου των εξαγωγών όπλων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα χρησιμοποιούνται συμβατικά όπλα και πυρομαχικά, μεταξύ άλλων, για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τρομοκρατία και παραβιάσεις του ανθρωπιστικού δικαίου.

Η συνθήκη για το εμπόριο όπλων (ΣΕΟ) με αφετηρία το ψήφισμα 61/89 των ΗΕ το οποίο εγκρίθηκε το 2006, εγκρίθηκε στις 2 Απριλίου 2013 από τη Γενική Συνέλευση των ΗΕ. Η ΣΕΟ τέθηκε σε ισχύ την 24η Δεκεμβρίου 2014 ύστερα από την κύρωσή της από 50 κράτη μέλη. 69 κράτη έχουν επικυρώσει την ΣΕΟ, μεταξύ των οποίων 26 κράτη μέλη της ΕΕ.

Η ΣΕΟ προβλέπει, μεταξύ άλλων, μέτρα (όπως ελέγχους των εισαγωγών και των εξαγωγών) που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της κοινής εμπορικής πολιτικής της Ένωσης. Στον τομέα αυτό, η ΣΕΟ διέπει τομείς του δικαίου της Ένωσης στους οποίους o βαθμός κανονιστικής ρύθμισης είναι πολύ υψηλός. Επιπλέον, παρουσιάζουν επίσης ενδιαφέρον οι ακόλουθες νομοθετικές πράξεις του παράγωγου δικαίου της ΕΕ που σχετίζονται με την εσωτερική αγορά: α) η οδηγία 2009/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Μαΐου 2009, για την απλούστευση των όρων και προϋποθέσεων για τις μεταφορές προϊόντων συνδεόμενων με τον τομέα της άμυνας εντός της Κοινότητας, β) η οδηγία 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 1991, σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων, γ) ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 258/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2012, για την εφαρμογή του άρθρου 10 του πρωτοκόλλου των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την καταπολέμηση της παράνομης κατασκευής και διακίνησης πυροβόλων όπλων, των εξαρτημάτων τους, των μερών τους και των πυρομαχικών, το οποίο επισυνάπτεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος («πρωτόκολλο των ΗΕ για τα πυροβόλα όπλα»), και για τη θέσπιση άδειας εξαγωγής, μέτρων εισαγωγής και διαμετακόμισης για πυροβόλα όπλα, μέρη και εξαρτήματά τους και πυρομαχικά.

Σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 1 και 2 της ΣΕΟ, η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών συγκαλείται υποχρεωτικά από την προσωρινή γραμματεία εντός 18 μηνών από την έναρξη ισχύος της ΣΕΟ και πρέπει να εγκρίνει ομόφωνα τον εσωτερικό κανονισμό της κατά την πρώτη συνεδρίασή της. Η πρώτη σύνοδος της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών θα πραγματοποιηθεί στις 24-27 Αυγούστου στο Μεξικό. Μια τελική προπαρασκευαστική συνεδρίαση πραγματοποιείται στη Γενεύη στις 6-8 Ιουλίου με στόχο να παρουσιάσει τις εργασίες της συντακτικής επιτροπής του εσωτερικού κανονισμού και να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για το θέμα αυτό.

Η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών είναι αρμόδια για την επανεξέταση της υλοποίησης της ΣΕΟ, λαμβάνοντας υπόψη τις τροποποιήσεις της ΣΕΟ και θέματα που προκύπτουν από την ερμηνεία της ΣΕΟ. Συνεπώς, η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών θα ασχοληθεί με ερωτήματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ. Επιπλέον, ο εσωτερικός κανονισμός που θα εγκριθεί θα διέπει τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργεί και θα λαμβάνει αποφάσεις η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών. Ως εκ τούτου, ο εσωτερικός κανονισμός πρέπει να θεωρηθεί απόφαση που θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ και στη συμμετοχή της ΕΕ ως παρατηρητής στη διάσκεψη. Λόγω της πρόθεσης των συμβαλλόμενων κρατών να ψηφίσουν για τον εσωτερικό κανονισμό στη διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών, η Επιτροπή προτείνει την έκδοση απόφασης του Συμβουλίου κατά την έννοια του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ που θεσπίζει τη θέση σχετικά με τον εσωτερικό κανονισμό που πρέπει να εγκριθεί εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πρώτη σύνοδο της διάσκεψης.

•Συνεκτικότητα με τις υφιστάμενες πολιτικές διατάξεις στον τομέα πολιτικής

Άνευ αντικείμενου

•Συνεκτικότητα με άλλες πολιτικές της Ένωσης

Σύμφωνα με τους κανόνες περί εξωτερικής αρμοδιότητας, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η ΣΕΟ περιέχει θέματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης.

Απόφαση που λαμβάνεται δυνάμει της ΣΕΟ, όπως η έκδοση του εσωτερικού κανονισμού της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών στην ΣΕΟ μπορεί να έχει αντίκτυπο στην αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ. Συνεπώς, ο εσωτερικός κανονισμός δεν περιλαμβάνει διατάξεις οι οποίες:

1)μπορούν να εμποδίζουν τα κράτη μέλη στην εφαρμογή των εξής οδηγιών:

α)της οδηγίας 91/477/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Ιουνίου 1991, σχετικά με τον έλεγχο της απόκτησης και της κατοχής όπλων, όπως τροποποιήθηκε∙

β)της οδηγίας 93/15/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 1993, για την εναρμόνιση των διατάξεων περί της εμπορίας και του ελέγχου των εκρηκτικών υλών εμπορικής χρήσεως, όπως τροποποιήθηκε∙

γ)της οδηγίας 2009/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Μαΐου 2009, για την απλούστευση των όρων και προϋποθέσεων για τις μεταφορές προϊόντων συνδεόμενων με τον τομέα της άμυνας εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε.

2)ενδέχεται να περιορίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, προσώπων, υπηρεσιών και κεφαλαίων στην εσωτερική αγορά της Ένωσης, εκτός εάν ο περιορισμός αυτός δικαιολογείται ειδικά από το άρθρο 36, το άρθρο 45 παράγραφος 3, το άρθρο 52 παράγραφος 1, το άρθρο 65 ή το άρθρο 346 της ΣΛΕΕ.

3)ενδέχεται να περιορίζουν τις εξαγωγές ή τις εισαγωγές από/προς την Ένωση, ή η διέλευση μέσω του εδάφους της Ένωσης πρέπει να είναι συμβατή με τις ισχύουσες διατάξεις του δικαίου της Ένωσης, και ιδίως με:

α)    τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 260/2009 του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2009, για το κοινό καθεστώς εισαγωγών∙

β)    τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1061/2009 του Συμβουλίου, της 19ης Οκτωβρίου 2009, για θέσπιση κοινού καθεστώτος εξαγωγών∙

γ)    τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 258/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2012, για την εφαρμογή του άρθρου 10 του πρωτοκόλλου των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την καταπολέμηση της παράνομης κατασκευής και διακίνησης πυροβόλων όπλων, των εξαρτημάτων τους, των μερών τους και των πυρομαχικών, το οποίο επισυνάπτεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος (πρωτόκολλο των ΗΕ για τα πυροβόλα όπλα), και για τη θέσπιση άδειας εξαγωγής, μέτρων εισαγωγής και διαμετακόμισης για πυροβόλα όπλα, μέρη και εξαρτήματά τους και πυρομαχικά και

δ)    την οδηγία 2009/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Μαΐου 2009, για την απλούστευση των όρων και προϋποθέσεων για τις μεταφορές προϊόντων συνδεόμενων με τον τομέα της άμυνας εντός της Κοινότητας, όπως τροποποιήθηκε.

Οι διάφορες αυτές νομικές πράξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν μέρος του κεκτημένου και είναι, ως εκ τούτου, σημαντικό να μην τεθούν υπό αμφισβήτηση άμεσα ή έμμεσα από την έγκριση του εσωτερικού κανονισμού της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών στη ΣΕΟ. Αυτό αφορά και τυχόν τροποποιήσεις της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ καθώς και την προβλέψιμη μελλοντική νομοθεσία της ΕΕ σε τομείς πολιτικής που επηρεάζονται από την ΣΕΟ.

2.ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ, ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ

•Νoμική βάση

Το άρθρο 218 παράγραφος 9 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι «[το] Συμβούλιο, βάσει πρότασης της Επιτροπής […] εκδίδει απόφαση […] για τον καθορισμό των θέσεων που θα πρέπει να ληφθούν, εξ ονόματος της Ένωσης, σε όργανο που συνιστάται από συμφωνία, όταν το εν λόγω όργανο καλείται να θεσπίσει πράξεις που παράγουν έννομα αποτελέσματα […]».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επειδή δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της ΣΕΟ, δεν μπορεί να εγκρίνει τον εσωτερικό κανονισμό της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών στην ΣΕΟ. Ωστόσο, η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών πρέπει να θεωρηθεί όργανο που συνιστάται από διεθνή συμφωνία κατά την έννοια του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ· και ο εσωτερικός κανονισμός της εν λόγω διάσκεψης πρέπει να θεωρηθεί πράξη που παράγει τα έννομα αποτελέσματα κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου. Συνεπώς, ισχύει το άρθρο 18 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ παρά το γεγονός ότι η ΕΕ δεν είναι μέρος της ΣΕΟ.

Δεδομένου ότι ο εσωτερικός κανονισμός έχει έννομα αποτελέσματα σε τομείς που εμπίπτουν εντός της αποκλειστικής αρμοδιότητας της Ένωσης είναι απαραίτητο τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και τα κράτη μέλη να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να συνεργασθούν για τη θέσπιση του εσωτερικού κανονισμού της ΣΕΟ και να διασφαλίσουν την υλοποίηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από την εν λόγω συνθήκη. Ο εσωτερικός κανονισμός θα πρέπει ιδίως να επιτρέπει επαρκή χρόνο για διαβουλεύσεις και συζητήσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και των θεσμικών οργάνων της Ένωσης σχετικά με σχέδια πράξεων που παράγουν έννομα αποτελέσματα που θα υιοθετούνται από τη διάσκεψη των συμβαλλομένων κρατών.

•Επικουρικότητα (για μη αποκλειστική αρμοδιότητα)

Βλέπε παραπάνω

•Αναλογικότητα

Η πρόταση είναι συνεπής και ανάλογη υπό την έννοια του άρθρο 218 παράγραφος 9.

•Επιλογή του μέσου

Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση θέσης εξ ονόματος της ΕΕ

3.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΩΝ, ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ

•Εκ των υστέρων αξιολογήσεις/έλεγχοι καταλληλότητας της υφιστάμενης νομοθεσίας

Άνευ αντικείμενου

•Διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη

Άνευ αντικείμενου

•Συγκέντρωση και χρησιμοποίηση των εκτιμήσεων εμπειρογνωμόνων

Η Επιτροπή δεν ζητά καμιά εξωτερική εμπειρογνωμοσύνη για την εκπόνηση της παρούσας πρότασης

•Εκτίμηση επιπτώσεων

Άνευ αντικείμενου

•Καταλληλότητα του ρυθμιστικού πλαισίου και απλούστευση

Άνευ αντικείμενου

•Θεμελιώδη δικαιώματα

Η πρόταση δεν έχει αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα.

4.ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

5.ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

•Σχέδια εφαρμογής και ρυθμίσεις παρακολούθησης, αξιολόγησης και υποβολής εκθέσεων

Άνευ αντικείμενου

•Επεξηγηματικά έγγραφα (για οδηγίες)

Άνευ αντικείμενου

•Αναλυτική επεξήγηση των επιμέρους διατάξεων της πρότασης

Άρθρο 1

Λόγω της αδυναμίας της ΕΕ να καταστεί συμβαλλόμενο μέρος της Συνθήκης, το άρθρο αυτό καθορίζει τη θέση της ΕΕ σχετικά με το σχέδιο εσωτερικού κανονισμού της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών στη ΣΕΟ που πρόκειται να εγκριθεί κατά την πρώτη σύνοδο της διάσκεψης, καθώς οι εν λόγω όροι συνιστούν πράξη που έχει έννομα αποτελέσματα κατά την έννοια του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

Άρθρο 3

Σκοπός της απόφασης είναι να εξουσιοδοτήσει τα κράτη μέλη, όσον αφορά τις πτυχές που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης, να δεσμευτούν από τη Συνθήκη και επομένως η απόφαση απευθύνεται σε αυτά.

2015/0154 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά το σχέδιο εσωτερικού κανονισμού της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών στη συνθήκη για το εμπόριο όπλων (ΣΕΟ)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 114 και άρθρο 207 παράγραφος 3, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 παράγραφος 9,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)Η συνθήκη για το εμπόριο όπλων (στο εξής «ΣΕΟ») τέθηκε σε ισχύ την 24η Δεκεμβρίου 2014. 26 κράτη μέλη της ΕΕ επικύρωσαν την ΣΕΟ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος της ΣΕΟ.

(2)Σύμφωνα με το άρθρο 17 της ΣΕΟ, η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών συγκαλείται από την προσωρινή γραμματεία, η οποία συγκροτείται σύμφωνα με το άρθρο 18, εντός ενός έτους μετά την έναρξη ισχύος της ΣΕΟ. Η διάσκεψη των συμβαλλομένων κρατών εγκρίνει με συναίνεση τον εσωτερικό κανονισμό της στην πρώτη σύνοδό της που θα πραγματοποιηθεί στις 24-27 Αυγούστου 2015.

(3)Ορισμένες από τις διατάξεις της ΣΕΟ αφορούν ζητήματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ένωσης, καθώς βρίσκονται εντός του πεδίου εφαρμογής της κοινής εμπορικής πολιτικής ή επηρεάζουν τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς που αφορούν τη μεταφορά συμβατικών όπλων και εκρηκτικών.

(4)Η διάσκεψη των συμβαλλομένων κρατών επανεξετάζει την εφαρμογή της ΣΕΟ, την ερμηνεύει και την εφαρμόζει και μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποιήσεών της. Ο εσωτερικός κανονισμός της θα διέπει τον τρόπο με τον οποίο η διάσκεψη των συμβαλλόμενων κρατών θα λειτουργεί και θα λαμβάνει αποφάσεις. Συνεπώς, ο εσωτερικός κανονισμός της πρέπει να θεωρηθεί ως πράξη που παράγει έννομα αποτελέσματα κατά την έννοια του άρθρου 218 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ.

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η θέση της Ένωσης όσον αφορά τον εσωτερικό κανονισμό της διάσκεψης των συμβαλλόμενων κρατών της ΣΕΟ, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 24-27 Αυγούστου 2015, πρέπει να είναι σύμφωνη με το παράρτημα της παρούσας απόφασης και πρέπει να εγκριθεί από τα κράτη μέλη που είναι συμβαλλόμενα κράτη της ΣΕΟ, ενεργώντας από κοινού προς το συμφέρον της Ένωσης.

Οι επιτόπου εκπρόσωποι της Ένωσης μπορούν να συμφωνήσουν σχετικά με ελάσσονες διορθώσεις στη θέση που ορίζεται στο παράρτημα της παρούσας απόφασης χωρίς περαιτέρω απόφαση του Συμβουλίου.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει στις .

Άρθρο 3

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες,