52014PC0716

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1.   ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Η απόφαση 2005/387/ΔΕΥ του Συμβουλίου σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών, την αξιολόγηση κινδύνων και τον έλεγχο νέων ψυχοτρόπων ουσιών[1] (εφεξής «απόφαση του Συμβουλίου») προβλέπει διαδικασία τριών σταδίων που μπορεί να οδηγήσει στην υπαγωγή μιας νέας ψυχοτρόπου ουσίας σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση.

Στις 20 Ιουνίου 2014, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 της απόφασης του Συμβουλίου, το Συμβούλιο ζήτησε να αξιολογηθούν οι κίνδυνοι που συνεπάγονται η χρήση, η παραγωγή και η παράνομη διακίνηση της νέας ψυχοτρόπου ουσίας 4-μεθυλο-5-(4-μεθυλφαινυλο)-4,5-διυδροοξαζολ-2-αμίνης (επίσης γνωστή ως 4,4'-DMAR ή 4,4'-dimethylaminorex), η συμμετοχή του οργανωμένου εγκλήματος και οι πιθανές συνέπειες μέτρων ελέγχου για την εν λόγω ουσία.

Οι κίνδυνοι από την 4,4'-DMAR αξιολογήθηκαν από την επιστημονική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (ΕΚΠΝΤ), που ενήργησε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 παράγραφοι 2, 3 και 4 της απόφασης του Συμβουλίου. Ο πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής υπέβαλε έκθεση αξιολόγησης κινδύνων στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, στις 19 Σεπτεμβρίου 2014.

Τα κυριότερα πορίσματα της αξιολόγησης κινδύνων είναι τα ακόλουθα:

· Η νέα ψυχοτρόπος ουσία 4,4'-DMAR φαίνεται να έχει ψυχοδιεγερτικές ιδιότητες. Η 4,4'-DMAR είναι συγγενής, από άποψη δομής, με δύο ουσίες που περιλαμβάνονται στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971 (4-methylaminorex και aminorex).

· Η 4,4'-DMAR είναι διαθέσιμη στην αγορά των ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση τουλάχιστον από τον Δεκέμβριο του 2012 και έχει εντοπιστεί σε εννέα κράτη μέλη.

· Παρόλο που από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι η εν λόγω ουσία δεν χρησιμοποιείται ευρέως, έχουν καταγραφεί 31 θάνατοι συνδεόμενοι με την 4,4'-DMAR σε τρία κράτη μέλη σε περίοδο περίπου ενός έτους, και μία μη θανατηφόρος δηλητηρίαση.

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2014, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 της απόφασης του Συμβουλίου, το Συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει αξιολόγηση κινδύνου για την 1-κυκλοεξυλο-4-(1,2-διφαινυλαιθυλο)πιπεραζίνη (επίσης γνωστή ως MT-45). 

Οι κίνδυνοι από την MT-45 αξιολογήθηκαν από την επιστημονική επιτροπή του ΕΚΠΝΤ, που ενήργησε σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 παράγραφοι 2, 3 και 4 της απόφασης του Συμβουλίου. Ο πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής υπέβαλε έκθεση αξιολόγησης κινδύνων στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, στις 6 Οκτωβρίου 2014.

Τα κυριότερα πορίσματα της αξιολόγησης κινδύνων είναι τα ακόλουθα:

· Η νέα ψυχοτρόπος ουσία MT-45 είναι συνθετικό οπιοειδές, με μοναδική δομή, το οποίο είχε αποτελέσει αντικείμενο έρευνας για τις αναλγητικές του ιδιότητες κατά τη δεκαετία του 1970.

· Η MT-45 είναι διαθέσιμη στην αγορά ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τον Οκτώβριο 2013 και έχει εντοπιστεί σε τρία κράτη μέλη.

· Έχουν αναφερθεί συνολικά 28 θάνατοι που συνδέονται με την MT-45 σε ένα κράτος μέλος, εντός περιόδου εννέα μηνών, καθώς και 18 μη θανατηφόρες δηλητηριάσεις.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 της απόφασης του Συμβουλίου, εντός έξι εβδομάδων από την ημερομηνία παραλαβής της έκθεσης αξιολόγησης κινδύνων, η Επιτροπή υποβάλλει στο Συμβούλιο είτε πρωτοβουλία για την υπαγωγή της νέας ψυχοτρόπου ουσίας σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση ή έκθεση στην οποία εξηγούνται οι απόψεις σχετικά με τους λόγους για τους οποίους μια τέτοια πρωτοβουλία δεν κρίνεται απαραίτητη.

Μολονότι τα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με τη συνολική επικινδυνότητα των δύο ουσιών είναι περιορισμένα στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή θεωρεί ότι συντρέχουν λόγοι για την υπαγωγή των ουσιών 4,4'-DMAR και MT-45 σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση. Ο κύριος λόγος είναι ότι, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες από τις εκθέσεις αξιολόγησης κινδύνων, η τοξικότητα των συγκεκριμένων ουσιών μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στην ανθρώπινη υγεία. Επιπλέον, οι κίνδυνοι επιτείνονται από το γεγονός ότι, όπως έχει αναφερθεί, οι εν λόγω ουσίες καταναλώνονται, σε ορισμένες περιπτώσεις, εν αγνοία ορισμένων χρηστών, μαζί με άλλες ψυχοτρόπους ουσίες ή αντί αυτών.

2.   ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Στόχος της παρούσας πρότασης απόφασης του Συμβουλίου είναι να κληθούν τα κράτη μέλη να υπαγάγουν τις ουσίες 4,4'-DMAR και MT-45 σε μέτρα ελέγχου και ποινικές κυρώσεις βάσει της νομοθεσίας τους, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971.

2014/0340 (NLE)

Πρόταση

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με την υπαγωγή της 4-μεθυλο-5-(4-μεθυλφαινυλο)-4,5-διυδροοξαζολ-2-αμίνης (4,4'-DMAR) και της 1-κυκλοεξυλο-4-(1,2-διφαινυλαιθυλο)πιπεραζίνης (MT-45) σε μέτρα ελέγχου

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Έχοντας υπόψη την απόφαση 2005/387/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2005, σχετικά με την ανταλλαγή πληροφοριών, την αξιολόγηση κινδύνων και τον έλεγχο νέων ψυχοτρόπων ουσιών[2], και ιδίως το άρθρο 8 παράγραφος 3,

Έχοντας υπόψη την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)       Η έκθεση αξιολόγησης κινδύνων σχετικά με τη νέα ψυχοτρόπο ουσία 4-μεθυλο-5-(4-μεθυλφαινυλο)-4,5-διυδροοξαζολ-2-αμίνη (4,4'-DMAR) καταρτίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 6 της απόφασης 2005/387/ΔΕΥ, στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίασης της διευρυμένης επιστημονικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας ΕΚΠΝΤ), και στη συνέχεια υποβλήθηκε στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, στις 19 Σεπτεμβρίου 2014.

(2)       Η 4,4'-DMAR είναι συνθετικό παράγωγο υποκατεστημένης οξαζολίνης. Είναι παράγωγο του aminorex και του 4-methylaminorex (4-MAR), δύο συνθετικών διεγερτικών ουσιών που υπόκεινται σε έλεγχο βάσει της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971.

(3)       Η 4,4'-DMAR είναι διαθέσιμη στην ενωσιακή αγορά ναρκωτικών τουλάχιστον από τον Δεκεμβρίου του 2012 και κοινοποιήθηκε στο σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης τον Δεκέμβριο του 2012. Εννέα κράτη μέλη ανέφεραν τον εντοπισμό της σε κατασχέσεις, κυρίως υπό τη μορφή λευκών ή έγχρωμων σκονών και δισκίων, καθώς και σε βιολογικά και συλλεχθέντα δείγματα.

(4)       Η 4,4'-DMAR εμφανίστηκε στην αγορά νέων ψυχοτρόπων ουσιών ως «ερευνητική χημική ουσία», πωλούμενη από εμπόρους λιανικής, μέσω του Διαδικτύου, και είναι πλέον διαθέσιμη για πώληση στους δρόμους. Η 4,4'-DMAR πωλείται και καταναλώνεται ως ουσία αφεαυτής, αλλά έχει επίσης πωληθεί καταχρηστικά στην παράνομη αγορά ως «Έκσταση» και αμφεταμίνες.

(5)       Μεταξύ Ιουνίου 2013 και Ιουνίου 2014 καταγράφηκαν 31 θάνατοι συνδεόμενοι με την εν λόγω ουσία  σε τρία κράτη μέλη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η 4,4'-DMAR είτε αποτελούσε την αιτία θανάτου ή είχε πιθανώς συμβάλει στον θάνατο σε συνδυασμό με άλλες ουσίες. Ένα κράτος μέλος ανέφερε μία περίπτωση μη θανατηφόρας δηλητηρίασης.

(6)       Δεν υπάρχουν μελέτες σχετικά με την τοξικότητα της 4,4'-DMAR.

(7)       Μολονότι δεν υπάρχουν στοιχεία επιπολασμού για τη χρήση της 4,4'-DMAR, από τις διαθέσιμες πληροφορίες προκύπτει ότι δεν χρησιμοποιείται ευρέως. Από τα στοιχεία για περιστατικά θανάτου προκύπτει επίσης ότι οι χρήστες κατανάλωσαν 4,4'-DMAR εν αγνοία τους, ενώ αναζητούσαν άλλα διεγερτικά.

(8)       Η συμμετοχή του οργανωμένου εγκλήματος στην παρασκευή, διανομή, παράνομη διακίνηση και προσφορά 4,4'-DMAR εντός της Ένωσης. Οι πρόδρομες χημικές ενώσεις και η συνθετική πορεία για την παρασκευή της 4,4'-DMAR είναι άγνωστες.

(9)       Η 4,4'-DMAR δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των προς έλεγχο ουσιών στην ενιαία σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί ναρκωτικών του 1961 ή στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971· δεν αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο αξιολόγησης, δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο αξιολόγησης στο πλαίσιο του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών και δεν προγραμματίζεται σχετική αξιολόγηση.

(10)     Η 4,4'-DMAR δεν έχει καμία καθιερωμένη ή αναγνωρισμένη ιατρική ή κτηνιατρική χρήση εντός της Ένωσης. Εκτός από τη χρήση της στα αναλυτικά υλικά αναφοράς και στην επιστημονική έρευνα που έχει ως αντικείμενο τη χημική, φαρμακολογική και τοξικολογική δράση της, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι χρησιμοποιείται για άλλους σκοπούς.

(11)     Στην έκθεση αξιολόγησης κινδύνων αναφέρεται ότι τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την 4,4'-DMAR είναι περιορισμένα και επισημαίνεται ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τον προσδιορισμό των κινδύνων που αυτή εγκυμονεί για την υγεία και για την κοινωνία. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία και πληροφορίες παρέχουν επαρκείς λόγους για την υπαγωγή της 4,4'-DMAR σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση. Λόγω των κινδύνων για την υγεία που εγκυμονεί η 4,4'-DMAR, όπως αποδεικνύεται από την ανίχνευσή της σε αρκετά περιστατικά θανάτων, του γεγονότος ότι οι χρήστες είναι πιθανό να καταναλώσουν την ουσία εν αγνοία τους και του ότι δεν έχει ιατρική ή θεραπευτική αξία, η 4,4'-DMAR θα πρέπει να υπαχθεί σε μέτρα ελέγχου.

(12)     Δεδομένου ότι τρία κράτη μέλη ελέγχουν ήδη τη 4,4'-DMAR βάσει της εθνικής νομοθεσίας για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971 και ότι πέντε κράτη μέλη εφαρμόζουν άλλα νομοθετικά μέτρα ελέγχου της εν λόγω ουσίας, η υπαγωγή της σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή προσκομμάτων κατά τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών και να εξασφαλίσει την προστασία από τους κινδύνους που εγκυμονεί η διάθεση και η κατανάλωσή της.

(13)     Η έκθεση αξιολόγησης κινδύνων σχετικά με τη νέα ψυχοτρόπο ουσία 1-κυκλοεξυλο-4-(1,2-διφαινυλαιθυλο)πιπεραζίνη (MT-45) καταρτίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφοι 2, 3 και 4 της απόφασης 2005/387/ΔΕΥ, στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίασης της διευρυμένης επιστημονικής επιτροπής του ΕΚΠΝΤ, και στη συνέχεια υποβλήθηκε στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο, στις 6 Οκτωβρίου 2014.

(14)     Η MT-45 είναι μια N,N’-δις υποκατεστημένη πιπεραζίνη, με ένα κυκλοεξανικό δακτύλιο συνδεδεμένο με ένα από τα άτομα αζώτου του δακτυλίου της πιπεραζίνης και με μια ομάδα 1,2-διφαινυλαιθυλίου συνδεδεμένη με το δεύτερο άτομο αζώτου. Η MT-45 ανήκει σε μια σειρά αναλγητικών ουσιών με βάση την 1-(1,2-διφαινυλ­αιθυλ)πιπεραζίνη που επινοήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1970.

(15)     Η MT-45 κυκλοφορεί στην αγορά των ναρκωτικών στην Ένωση από τον Οκτώβριο του 2013, όπου πωλείται ως «ερευνητική χημική ουσία», κυρίως μέσω του Διαδικτύου. Το ΕΚΠΝΤ εντόπισε 12 δικτυακούς τόπους προμηθευτών και εμπόρων λιανικής που πωλούν μέσω Διαδικτύου και προσέφεραν την MT-45 προς πώληση, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που φαίνεται να έχουν την έδρα τους στην Ένωση.

(16)     Ένα κράτος μέλος έχει αναφέρει συνολικό αριθμό 28 θανάτων, που σημειώθηκαν μεταξύ Νοεμβρίου 2013 και Ιουλίου 2014. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η παρουσία της MT-45 σε βιολογικά δείγματα επιβεβαιώθηκε με αναλυτική μέθοδο. Αναφέρθηκαν επίσης περίπου 18 μη θανατηφόρες δηλητηριάσεις από το ίδιο κράτος μέλος, των οποίων τα κλινικά χαρακτηριστικά ήταν παρόμοια με αυτά της δηλητηρίασης από οπιοειδή, ανταποκρινόμενα σε ορισμένες περιπτώσεις στον ανταγωνιστή του υποδοχέα οπιοειδών ναλοξόνη.

(17)     Από διάφορες μελέτες σε ζώα προκύπτει ότι η οξεία τοξικότητα της MT-45 είναι πολλαπλάσια αυτής της μορφίνης.

(18)     Από τις διαθέσιμες πληροφορίες προκύπτει ότι η MT- 45 δεν χρησιμοποιείται ευρέως. Η ουσία φαίνεται ότι χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον στο οικιακό περιβάλλον είτε από χρήστες που επιθυμούν να δοκιμάσουν οποιαδήποτε νέα ουσία ή από χρήστες εξαρτημένους από οπιοειδή, που δεν έχουν πρόσβαση σε ηρωίνη ή άλλο οπιοειδές. Οι χρήστες ενδέχεται να συνδυάζουν την MT-45 με άλλες ψυχοτρόπους ουσίες. Δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με τους κοινωνικούς κινδύνους που ενδέχεται να σχετίζονται με την MT-45.

(19)     Δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για τη συμμετοχή του οργανωμένου εγκλήματος στην παρασκευή, διανομή, παράνομη διακίνηση και προσφορά. Οι πρόδρομες χημικές ουσίες και η συνθετική πορεία για την παρασκευή της ΜΤ-45 που εντοπίστηκε στα κράτη μέλη είναι άγνωστες.

(20)     Η MT-45 δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο ουσιών προς έλεγχο στην ενιαία σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί ναρκωτικών του 1961 ούτε στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971· δεν αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο αξιολόγησης, δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο αξιολόγησης στο πλαίσιο του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών και δεν προγραμματίζεται σχετική αξιολόγηση.

(21)     Η MT-45 δεν έχει καμία καθιερωμένη ή αναγνωρισμένη ιατρική ή κτηνιατρική χρήση εντός της Ένωσης. Εκτός από τη χρήση της στα αναλυτικά υλικά αναφοράς και στην επιστημονική έρευνα με αντικείμενο τη χημική, φαρμακολογική και τοξικολογική δράση της, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι χρησιμοποιείται για άλλους σκοπούς.

(22)     Στην έκθεση αξιολόγησης κινδύνων αναφέρεται ότι τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με την MT-45 είναι περιορισμένα και επισημαίνεται ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τον προσδιορισμό των κινδύνων που αυτή εγκυμονεί για την υγεία και την κοινωνία. Ωστόσο, τα διαθέσιμα στοιχεία και πληροφορίες παρέχουν επαρκείς λόγους για την υπαγωγή της MT-45 σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση. Λόγω των κινδύνων για την υγεία που εγκυμονεί η εν λόγω ουσία, όπως αποδεικνύεται από την ανίχνευσή της σε πολλά περιστατικά θανάτων, και του γεγονότος ότι δεν έχει ιατρική αξία, η MT-45 θα πρέπει να υπαχθεί σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση.

(23)     Δεδομένου ότι ένα κράτος μέλος ελέγχει την MT-45 βάσει της εθνικής νομοθεσίας για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τις συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών περί ναρκωτικών και ότι επτά κράτη μέλη εφαρμόζουν άλλα νομοθετικά μέτρα ελέγχου της εν λόγω ουσίας, η υπαγωγή αυτής της ουσίας σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση μπορεί να συμβάλει στην αποφυγή προσκομμάτων κατά τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών και να εξασφαλίσει την προστασία από τους κινδύνους που εγκυμονεί η διάθεση και η κατανάλωσή της.

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Οι ακόλουθες νέες ψυχότροποι ουσίες υπάγονται σε μέτρα ελέγχου σε ολόκληρη την Ένωση:

(a) 4-μεθυλο-5-(4-μεθυλφαινυλο)-4,5-διυδροοξαζολ-2-αμίνη (4,4'-DMAR)·

(b) 1-κυκλοεξυλο-4-(1,2-διφαινυλαιθυλο)πιπεραζίνη (MT-45).

Άρθρο 2

Το αργότερο [ένα έτος από την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας απόφασης], τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα, σύμφωνα με την εθνική τους νομοθεσία, για την υπαγωγή των νέων ψυχοτρόπων ουσιών που αναφέρονται στο άρθρο 1 στα μέτρα ελέγχου και ποινικές κυρώσεις που προβλέπονται στην νομοθεσία τους, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που υπέχουν δυνάμει της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών περί ψυχοτρόπων ουσιών του 1971.

Άρθρο 3

Η παρούσα απόφαση αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βρυξέλλες,

                                                                       Για το Συμβούλιο

                                                                       Ο Πρόεδρος

[1]               ΕΕ L 127 της 20.5.2005, σ. 32.

[2]               ΕΕ L 127 της 20.5.2005, σ. 32.