22.5.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 143/102

1.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής: η ύπαρξη αυτού του τρίτου προγράμματος στην παρούσα περίοδο κρίσης, αποτελεί ένα θετικό μήνυμα προς τους ευρωπαίους πολίτες. Εκφράζει την ικανοποίησή της για το πρόγραμμα που αφορά ειδικά την υγεία και του οποίου ο προϋπολογισμός, αν και ανεπαρκής, αυξήθηκε.

1.2

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την επικέντρωση του ενδιαφέροντος σε περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων και την αύξηση του ανώτατου ορίου επιδότησης για τις χώρες των οποίων το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα ανά κάτοικο είναι μικρότερο από το 90% του μέσου όρου της ΕΕ (1).

1.3

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη να αναζητηθεί μια καλύτερη χρήση των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων, αλλά προειδοποιεί ότι πρέπει να προβάλλεται αντίσταση στον πειρασμό που αντιμετωπίζεται σε περιόδους κρίσης για μείωση των προϋπολογισμών και των δημόσιων υπηρεσιών υγείας.

1.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι, στον τομέα της υγείας, η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία συνίσταται στην ενθάρρυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών και της διάδοσης των αρχών ένταξης της υγείας σε όλες τις πολιτικές, της καταπολέμησης των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, και της καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

1.5

Η ΕΟΚΕ δίνει έμφαση στην πρόληψη για τη διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού: εκπαίδευση σε θέματα υγείας, βελτίωση των συνθηκών εργασίας, διαβίωσης και στέγασης. Η υγιής γήρανση απαιτεί προετοιμασία καθ' όλη τη διάρκεια του βίου.

1.6

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, αν η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι γενική σε αυτόν τον τομέα, μπορούν να βρεθούν κοινές λύσεις: επαγγελματική ισότητα, εκ νέου αξιολόγηση των δεξιοτήτων και των μισθών, αναγνώριση υψηλής τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης, συνεκτίμηση της τεχνογνωσίας που προκύπτει από την άτυπη εργασία εντός της οικογένειας, μικτή απασχόληση, βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της οργάνωσης του χρόνου εργασίας, δια βίου εκπαίδευση, εξέλιξη των στόχων σταδιοδρομίας λαμβανομένων υπόψη των φυσικών και ψυχολογικών αναγκών του νοσηλευτικού προσωπικού.

1.7

Η ΕΟΚΕ θεωρεί προτιμότερη την εκπαίδευση ανέργων σε αυτά τα επαγγέλματα παρά την άφιξη προσωπικού που έχει ήδη εκπαιδευτεί σε τρίτες χώρες ή άλλες χώρες της ΕΕ, ούτως ώστε οι χώρες αυτές να μη στερούνται το εκπαιδευτικό δυναμικό τους.

1.8

Η ΕΟΚΕ τονίζει την ανάγκη να δοθούν στις οικογένειες και στην κοινότητα (φίλους, γείτονες ..) τα μέσα ώστε να φροντίζουν τους ασθενείς και τα εξαρτώμενα άτομα, με καλύτερη κατανομή του χρόνου εργασίας καθ 'όλη τη διάρκεια ζωής.

1.9

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την ανταλλαγή εμπειριών όσον αφορά τη χρήση ηλεκτρονικών συστημάτων υγείας από τους επαγγελματίες και τους ιδιώτες, και ζητεί να καθοριστούν ευρωπαϊκά πλαίσια:

1.10

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι μεταξύ των προτεραιοτήτων (καπνός, αλκοόλ, παχυσαρκία και HIV), θα πρέπει να προστεθούν νέοι κίνδυνοι που συνδέονται:

1.11

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι είναι αναγκαία η περαιτέρω ενθάρρυνση νέων τεχνολογιών στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για τη μείωση του φόρτου εργασίας του υγειονομικού προσωπικού, τη βελτίωση της ποιότητας της μέριμνας και της υποστήριξης των ασθενών και τη βελτίωση και διατήρηση της κινητικότητας των ηλικιωμένων.

2.1

Από την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας έως την καταπολέμηση του αλκοολισμού, από τη νόσο του Αλτσχάιμερ έως τον καρκίνο, από την καταπολέμηση του καπνίσματος έως την ασφάλεια των ασθενών, οι γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής την τελευταία διετία σχετικά με τα θέματα υγείας είναι πολυάριθμες (2).

2.2

Εάν ο τομέας των υπηρεσιών υγείας μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη, η υγεία δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο σε αυτό. Προκειμένου να βελτιωθεί η βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας, τα οποία παρεμβαίνουν όταν η ασθένεια ήδη υπάρχει, πρέπει πρώτα να διατηρηθεί η καλή υγεία του πληθυσμού με μέτρα πρόληψης και δημόσιας υγείας και να περιλαμβάνεται ο τομέας της υγείας σε όλες τις πολιτικές. Θα ήταν χρήσιμο να υπάρχουν περισσότερα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τις δράσεις των συστημάτων περίθαλψης.

2.3

Η οικονομική κρίση οδηγεί σε δραστικές περικοπές των προϋπολογισμών οι οποίες απειλούν την ποιότητα της δημόσιας υγείας, και την πρόσβαση όλων στην περίθαλψη. Η διατήρηση της καλής υγείας του πληθυσμού σε ένα περιβάλλον δημογραφικών και κλιματικών αλλαγών απαιτεί τη διάθεση επαρκών πόρων.

2.4

Η διατήρηση της καλής υγείας απαιτεί την εκπαίδευση σε θέματα υγείας από την παιδική ηλικία (από την οικογένεια, το σχολείο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης), μια υγιεινή διατροφή σε όλες τις ηλικίες, τον περιορισμό της έκθεσης σε επικίνδυνα υλικά, αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και ούτω καθεξής. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην υγιή γήρανση, καθώς οι μεγαλύτεροι καταναλωτές των συστημάτων υπηρεσιών υγείας είναι - εκτός από τα νεογέννητα - οι ηλικιωμένοι. Η υγιής γήρανση χρήζει έγκαιρης προετοιμασίας.

2.5

Η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας και η πρόληψη αποτελούν τα καλύτερα μέσα διατήρησης της υγείας του πληθυσμού και κατά συνέπεια της μείωσης των συχνών απουσιών των εργαζομένων και του κόστους των υπηρεσιών υγείας.

2.6

Η πρώτη μάστιγα που πρέπει να καταπολεμηθεί είναι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός: το κρύο, η πείνα, η μη ισορροπημένη διατροφή, η έλλειψη υγιεινής - συχνά σε συνδυασμό με τη μοναξιά-, οι κακές συνθήκες στέγασης, η απουσία προληπτικής ιατρικής κλπ. ευνοούν την ανάπτυξη των ασθενειών, ιδιαίτερα δε χρόνιων ασθενειών, που αντιπροσωπεύουν ένα πολύ υψηλό κόστος για τα συστήματα κοινωνικής προστασίας, δηλαδή για όλους τους πολίτες που συνεισφέρουν στη χρηματοδότησή τους.

2.7

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τον στόχο συμβολής σε καινοτόμα και βιώσιμα συστήματα υγείας, τα οποία απαιτούν την ανάπτυξη κοινών εργαλείων και μηχανισμών για την αντιμετώπιση της έλλειψης ανθρώπινων και οικονομικών πόρων. Είναι απαραίτητο να επενδυθούν περισσότεροι πόροι στην κατ' οίκον περίθαλψη και στη μη επείγουσα ή χειρουργική περίθαλψη προσαρμόζοντας τις νοσοκομειακές δαπάνες για την υγεία, γεγονός που θα επιτρέψει να αναγνωριστεί ο σημαντικός ρόλος των οικογενειών όσον αφορά τη διατήρηση ενός υγιούς πληθυσμού και τη βελτίωση της βιωσιμότητας του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.

2.8

Η εκπαίδευση σε θέματα υγείας, που περιλαμβάνει τις έννοιες της υγιεινής, της ισορροπημένης διατροφής, της συμπεριφοράς αλλά και ενός σταθερού συναισθηματικού περιβάλλοντος ξεκινά από την πολύ νεαρή ηλικία και στους κόλπους της οικογένειας. Εάν η οικογένεια αποτελεί τον πρώτο χώρο εκμάθησης των κανόνων διατήρησης της καλής υγείας, είναι επίσης αυτή η ίδια που φροντίζει τον άρρωστο, αφενός, επειδή πολλές ασθένειες δεν απαιτούν νοσηλεία και οι άνθρωποι μένουν στα σπίτια τους, στις οικογένειές τους, αφετέρου δε, γιατί όταν ένας ασθενής είναι στο νοσοκομείο, οι επισκέψεις της οικογένειας και των συγγενών του παρέχουν ψυχολογική και υλική υποστήριξη, μαζί με το προσωπικό του νοσοκομείου. Πρέπει να διατηρηθεί αυτός ο βασικός ρόλος της οικογένειας και του στενού περιβάλλοντος, γιατί όταν η ασθένεια μειώνει τις ικανότητες, ο ασθενής έχει ανάγκη να περιβάλλεται και να στηρίζεται από την οικογένειά του.

2.9

Οι αλλαγές στη δομή της οικογένειας έχουν συνέπειες στην ψυχική και σωματική υγεία και θα πρέπει επίσης να αναζητηθεί τι είναι αυτό που καθιστά την οικογένεια ασφαλές περιβάλλον.

2.10

«Η μείωση της παροχής άτυπης φροντίδας μέσα στην οικογένεια» δεν είναι αναπόφευκτο δεδομένο. Η επιθυμία των ασθενών δεν είναι να λαμβάνουν φροντίδα μόνο από επαγγελματίες. Η οικογένεια δεν μπορεί να αντικαταστήσει τους επαγγελματίες για πράξεις που απαιτούν εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις. Όμως, οι ασθενείς και οι οικογένειές τους πρέπει να έχουν τη δυνατότητα επιλογής όσον αφορά όλες τις ενέργειες που συνοδεύουν την υποστήριξη της κατ' οίκον φροντίδας. Εξ ου και η ανάγκη να μπορεί ο καθένας να απουσιάζει από την εργασία του όταν ένα μέλος της οικογένειας χρειάζεται φροντίδα.

2.11

Τη στιγμή που όλα τα συνταξιοδοτικά συστήματα πρέπει να αναθεωρηθούν, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η ευκαιρία ώστε να εξισορροπηθεί εκ νέου ο χρόνος εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια του βίου. Αν η επιμήκυνση της ζωής καθιστά δυνατή την επιμήκυνση του εργατικού βίου, οι άνδρες και οι γυναίκες θα πρέπει να μπορούν να ζητούν μακράς διάρκειας άδεια κατά την ενεργό ζωή, με πλήρη ή μερική απασχόληση, που να χρηματοδοτείται όπως η σύνταξη, για τη φροντίδα ασθενών στην οικογένεια, εξαρτημένων ηλικιωμένων. Πρέπει να καθιερωθεί μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής ώστε οι εργαζόμενοι να μπορούν να διαθέτουν ανάλογα με τις ανάγκες τους πίστωση χρόνου, ο οποίος να χρηματοδοτείται από την εργασία τους, και αυτό όχι μόνο κατά τη σύνταξη.. Οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι οι οποίοι διαπραγματεύθηκαν ήδη τη γονική άδεια θα μπορούσαν να συνεχίσουν σε αυτή τη βάση και να συμφωνήσουν σχετικά με αυτές τις άδειες, και την πίστωση χρόνου εργασίας, που απαιτούνται για να αντιμετωπιστεί η ανάγκη καλύτερης συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής.

2.12

Προκειμένου να παραμείνει η οικογένεια βασικός χώρος αλληλεγγύης, πρέπει να διαθέτει τα απαραίτητα μέσα. Πρέπει, από σήμερα ήδη, να συνυπολογίζεται ο χρόνος που αφιερώνουν όσοι φροντίζουν έναν άρρωστο συγγενή ή εξαρτώμενο άτομο, κατά τον καθορισμό των δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλειας και συνταξιοδότησης.

2.13

Πρέπει επίσης να αναπτυχθούν υπηρεσίες που να βοηθούν εξαρτώμενα άτομα να ανταπεξέρχονται στις ανάγκες της καθημερινής ζωής: σωματική περιποίηση, νοικοκυριό, προετοιμασία γευμάτων, νυχτερινός νοσοκόμος. Ο τομέας αυτός των θέσεων εργασίας της κατ' οίκον φροντίδας είναι υπό ανάπτυξη: δημιουργεί θέσεις εργασίας. Σε πάρα πολλές χώρες, η εργασία στο σπίτι εξακολουθεί να είναι άτυπη, αδήλωτη, απροστάτευτη, χωρίς αναγνωρισμένη εξειδίκευση και συχνά εκτελείται από μετανάστριες. Πρόκειται για έναν βασικό τομέα για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπου επικρατούν τα στερεότυπα, η τεχνική εμπειρογνωμοσύνη δεν είναι αναγνωρισμένη, οι συμβάσεις είναι προσωρινές ή οι μισθοί χαμηλοί, ενώ αυτές οι θέσεις εργασίας είναι απαραίτητες για την λειτουργία της οικονομίας. Η σύμβαση που μόλις εγκρίθηκε από τη ΔΟΕ για την αξιοπρεπή εργασία όσον αφορά τις οικιακές βοηθούς πρέπει να συμβάλλει στην ανάπτυξη ήθους και επαγγελματισμού στον τομέα αυτό, με την προϋπόθεση να βρεθούν οι όροι χρηματοδότησης, η οποία δεν μπορεί να προέλθει μόνο από την τσέπη των ασθενών που έχουν ανάγκη ή των οικογενειών τους.

3.1

Το πρόγραμμα προτείνει τη διάδοση καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού. Σε αυτή την περίοδο της μαζικής ανεργίας στην Ευρώπη, πρέπει κανείς να αναρωτηθεί για τα αίτια που δημιουργούν τις δυσκολίες πρόσληψης στον τομέα των υπηρεσιών υγείας. Αυτός ο επαγγελματικός κλάδος, όπου οι περισσότεροι εργαζόμενοι είναι γυναίκες, δεν προσελκύει αρκετούς νέους, ούτε άνδρες, λόγω της ανεπαρκούς αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων και δεξιοτήτων, των ωραρίων και των δύσκολων συνθηκών εργασίας, των χαμηλών μισθών. Η επαγγελματική ισότητα επιτυγχάνεται με την αύξηση των μισθών και την καλύτερη αναγνώριση των τεχνικών δεξιοτήτων καθώς και με την πρόσβαση στην δια βίου εκπαίδευση.

3.2

Μια σημαντική καινοτομία θα ήταν να αυξηθεί η παρουσία των ανδρών με τη λήψη των απαραίτητων μέτρων. Οι κοινωνικοί εταίροι θα πρέπει να προωθήσουν πολιτικές ώστε να αυξηθεί η παρουσία ομάδων που υποεκπροσωπούνται. Πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε το καθεστώς του αυτοαπασχολούμενου να μην οδηγήσει το νοσηλευτικό προσωπικό στην παραμέληση του χρόνου παύσης και στην εξοντωτική εργασία. Έμφαση πρέπει να δοθεί επίσης σε όλες τις τεχνολογικές, οργανωτικές και κοινωνικές καινοτομίες που θα βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και θα μειώσουν το επίπονο της εργασίας.

3.3

Στον τομέα των υπηρεσιών υγείας όπου είναι έντονες οι πιέσεις, οι ασθενείς χρειάζονται φροντίδα 24 ώρες το 24ωρο και 7 ημέρες την εβδομάδα. Αυτό προϋποθέτει νυχτερινή εργασία και ωράρια εργασίας που δύσκολα συνδυάζονται με την οικογενειακή ζωή,. Η επίτευξη ικανοποιητικών συνθηκών εργασίας απαιτεί τη στενή συμμετοχή του προσωπικού στη λήψη των αποφάσεων. Οι κοινωνικοί εταίροι, στα πλαίσια του τομεακού κοινωνικού διαλόγου, θα πρέπει να εξετάσουν την εφαρμογή καινοτόμου σχεδιασμού του τόπου εργασίας όπως η ατομική διαχείριση του χρόνου εργασίας (self-rostering) και η χρήση εργαλείων των ΤΠΕ (Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας).

3.4

Οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να συνεργαστούν με τις δημόσιες αρχές για την στήριξη της κατάρτισης της δια βίου μάθησης, την εσωτερική επαγγελματική κινητικότητα και την απόκτηση δεξιοτήτων στη διαχείριση και την οργάνωση. Προκειμένου να καταστεί ευκολότερος ο συνδυασμός εργασίας και μάθησης, οι κοινωνικοί εταίροι πρέπει να λάβουν υπόψη μια σειρά επιλογών, όπως οι αποσπάσεις, η εκπαίδευση στην εργασία, η μάθηση μέσω υπολογιστών. Η διεύρυνση των δυνατοτήτων σταδιοδρομίας είναι απαραίτητη για τη διατήρηση του προσωπικού.

3.5

Η αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού με την υποστήριξη της κατάρτισης των ανέργων και με έναν κατάλληλο μισθό φαίνεται καλύτερη λύση από την προσέλκυση ήδη εκπαιδευμένων εργαζομένων από τρίτες χώρες: πράγματι, αυτοί οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι φυσικοθεραπευτές κ.α. από την Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική θα λείψουν από τις χώρες τους οι οποίες χρηματοδότησαν την κατάρτισή τους. Οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι του τομέα της υγείας έχουν αναπτύξει έναν κώδικα συμπεριφοράς όσον αφορά τη διασυνοριακή δεοντολογία πρόσληψης και παραμονής στον νοσοκομειακό τομέα. Ενδείκνυται να εφαρμοστεί και να επεκταθεί. Όταν επαγγελματίες από τρίτες χώρες, ωστόσο, επιθυμούν να εγκατασταθούν στην Ευρώπη, η ΕΟΚΕ στη γνωμοδότησή της του 2007 με θέμα την υγεία και τη μετανάστευση πρότεινε τη δημιουργία ενός ειδικού ταμείου αποζημίωσης ώστε και άλλοι επαγγελματίες να μπορούν να εκπαιδευτούν στις χώρες τους (3).

3.6

Ο πρώτος στόχος του προγράμματος αποσκοπεί στο να «ενισχυθεί η ευρωπαϊκή συνεργασία για την αξιολόγηση των τεχνολογιών της υγείας και να διερευνηθούν οι δυνατότητες της ηλεκτρονικής υγείας και των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ) για την υγεία».Θα πρέπει να καθοριστούν ευρωπαϊκά πλαίσια για την προστασία των εμπιστευτικών στοιχείων σε περίπτωση διασυνοριακής ανταλλαγής (π.χ. φακέλων ασθενών ή συνταγογραφήσεων).

3.7

Ο δεύτερος στόχος του προγράμματος είναι η «Βελτίωση της πρόσβασης στην ιατρική εμπειρογνωμοσύνη και ενημέρωση για ειδικά θέματα και πέρα από τα εθνικά σύνορα και ανάπτυξη κοινών λύσεων και κατευθυντήριων γραμμών για τη βελτίωση της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης και της ασφάλειας των ασθενών, ούτως ώστε να βελτιωθεί η πρόσβαση των πολιτών της ΕΕ σε καλύτερη και ασφαλέστερη υγειονομική περίθαλψη». Δικτυακοί τόποι για θέματα υγείας και με αποδέκτη το ευρύ κοινό έχουν δημιουργηθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, παρέχουν πληροφορίες για την υγεία και συμβάλλουν στην εκπαίδευση σε θέματα υγείας. Για καλοήθεις διαταραχές, η ανάγνωσή τους προλαμβάνει την ανώφελη επίσκεψη σε γιατρό. Με την παροχή πληροφοριών για τα οφέλη της παραδοσιακής ιατρικής ή της εναλλακτικής ιατρικής, των φυτοθεραπειών, των ειδικών θεραπειών, των μασάζ κλπ. αυτοί οι δικτυακοί τόποι συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής υγείας. Η διάδοση της καλύτερης αυτογνωσίας, ψυχολογικών και φυσιολογικών αναγκών, είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού, για τον περιορισμό των θεραπειών και της υπερκατανάλωσης τόσο υπηρεσιών υγείας όσο και φαρμάκων. Πρέπει να οργανωθούν οι ανταλλαγές και να καθοριστούν ευρωπαϊκά πλαίσια για τη διασφάλιση της ακρίβειας των πληροφοριών που διαδίδονται στο κοινό (διαπίστευση) προκειμένου να αποφευχθεί ο πολλαπλασιασμός όσων αναζητούν μόνο το κέρδος εκμεταλλευόμενοι την ευπιστία των ασθενών.

3.8

Πρέπει να ενθαρρυνθεί η ανταλλαγή ορθών πρακτικών σχετικά με τους μηχανισμούς που εφαρμόζονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή για τη βελτίωση της πρόσβασης στην περίθαλψη, τη διατήρηση ή την άφιξη γιατρών και ειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού στις αγροτικές περιοχές ή στις φτωχότερες συνοικίες, με τον προγραμματισμό συστημάτων και πολιτικών υγείας καθώς και προσωπικών υπηρεσιών.

3.9

Ο τρίτος στόχος αφορά τον «Εντοπισμό, διάδοση και προώθηση της υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών για οικονομικώς αποδοτικά μέτρα πρόληψης, μέσω της αντιμετώπισης των κρίσιμων παραγόντων κινδύνου και συγκεκριμένα του καπνίσματος, της κατάχρησης οινοπνεύματος και της παχυσαρκίας, όπως και του VIH/AIDS». Σε ένα πρόγραμμα όπου κυριαρχεί η καινοτομία, πρέπει επίσης να προωθούνται ανταλλαγές πρακτικών όσον αφορά τους νέους παράγοντες κινδύνου, τόσο σημαντικούς για το μέλλον.

3.10

Εμφανίζονται νέες διαταραχές και νέες χρόνιες παθήσεις που θα είναι τα σημαντικά προβλήματα του εικοστού πρώτου αιώνα, οφείλονται δε στην αλλαγή του κλίματος, στην αύξηση της ρύπανσης, στην αλλαγή του τρόπου ζωής (καθιστική ζωή, πολύωρο κάθισμα μπροστά από μια οθόνη κλπ.) και στη διάχυση πολλών χημικών ουσιών των οποίων οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία είναι άγνωστες.

3.11

Από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, όταν άρχισε να χρησιμοποιείται στη βιομηχανία και στις κατασκευές έως την απαγόρευσή του στα τέλη του εικοστού αιώνα, ο αμίαντος έχει προκαλέσει το θάνατο δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων.

3.12

Στη γεωργία χρησιμοποιούνται φυτοφάρμακα και άλλα χημικά προϊόντα η βλαβερότητα των οποίων για τον οργανισμό αποκαλύπτεται πολύ αργότερα. Σε μελέτες εκφράζονται ανησυχίες για τα ποσοστά καρκίνου μεταξύ των αγροτών. Αυτά τα προϊόντα διαχέονται στον αέρα, το νερό και τα τρόφιμα. Για να διατηρηθούν τα τρόφιμα περισσότερο, για να αλλάξει η γεύση τους, η βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιεί και προσθετικές ουσίες.

3.13

Σε αυτά προστίθενται τα προϊόντα καθαρισμού για το σπίτι και τον χώρο εργασίας, τα πολλά προϊόντα που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία και τα φάρμακα. Η υπερκατανάλωση φαρμάκων έχει ήδη αυξήσει την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Αυτά τα αντιβιοτικά δίνονται και στα ζώα και διαχέονται στο νερό. Άλλα προϊόντα όπως φυσικό αέριο, αιθάλη κλπ διαχέονται στην ατμόσφαιρα. Τα προϊόντα αυτά σχηματίζουν όλα μαζί μια «χημική σούπα», παρούσα στο περιβάλλον, μία από τις συνέπειες της οποίας φαίνεται να είναι η ταχεία αύξηση των αλλεργιών και των καρκίνων. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα αποτελούν επίσης πηγή οχλήσεων.

3.14

Ένα άλλο ζήτημα που προβληματίζει είναι η επίδραση της έκθεσης σε προϊόντα και σε ακτινοβολίες και των αλλαγών του τρόπου ζωής στην αναπαραγωγική ικανότητα των ανθρώπων. Εάν τα αίτια της μείωσης της γεννητικότητας είναι κατά κύριο λόγο κοινωνιολογικού χαρακτήρα, ας μην αγνοηθούν οι αυξανόμενες φυσιολογικές δυσκολίες πολλών ζευγαριών όταν αποφασίζουν να κάνουν ένα παιδί.

3.15

Μεταξύ των νέων κινδύνων, το άγχος στον χώρο εργασίας είναι μία από τις αιτίες κατάθλιψης που μπορεί να οδηγήσει έως και την αυτοκτονία. Πρέπει να καταπολεμηθεί επίσης το άγχος των ανέργων και, γενικότερα, όλων όσοι νιώθουν ότι είναι άχρηστοι για την κοινωνία. Η ψυχική υγεία είναι βασικός παράγοντας της κατάστασης της υγείας του πληθυσμού.

3.16

Η ευγηρία αποτελεί αντικείμενο προετοιμασίας καθόλη τη διάρκεια του βίου. Οι συνθήκες εργασίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, εφόσον το προσδόκιμο ζωής δεν είναι το ίδιο για τους υπαλλήλους γραφείου, τους εργαζόμενους με βάρδιες ή τους γεωργικούς εργάτες. Η μείωση της κόπωσης, ο περιορισμός της νυκτερινής εργασίας, η μείωση του άγχους αποτελούν διάφορους τρόπους προετοιμασίας για μια υγιή γήρανση.

3.17

Για μία υγιή γήρανση, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένα αίσθημα κοινωνικής χρησιμότητας να υπάρχει ένα δίκτυο κοινωνικών σχέσεων, να διατηρείται η περιέργεια σε εγρήγορση, να συνεχίζεται μία επαγγελματική ή εθελοντική δραστηριότητα, ·να ασκείται μία αθλητική δραστηριότητα και να υπάρχει μέριμνα για έναν υγιεινό τρόπο ζωής.

3.18

Ένα άλλο θέμα, το τέλος της ζωής, χρήζει ανταλλαγής απόψεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο επειδή αφορά την ευθύνη του κάθε ατόμου και τη σχέση του με την αντίληψη για μια αξιοπρεπή ζωή. Σήμερα, η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού πεθαίνει στο νοσοκομείο· για τον λόγο αυτό το τέλος της ζωής είναι ένα σημαντικό θέμα.

3.19

Είναι απαραίτητη η ανάπτυξη υπηρεσιών παρηγορητικής αγωγής προς αποφυγή του πόνου, όταν ο ασθενής είναι καταδικασμένος και η θεραπευτική αγωγή αναποτελεσματική. Οι υπηρεσίες αυτές δεν είναι διαθέσιμες σε όλα τα νοσοκομεία, ή δεν μπορούν να καλύψουν όλους όσους τις χρειάζονται.

3.20

Ο τέταρτος στόχος του προγράμματος αφορά την «ανάπτυξη κοινών προσεγγίσεων και απόδειξη της αξίας τους για τη βελτίωση της ετοιμότητας και του συντονισμού σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας, με στόχο την προστασία των πολιτών από διασυνοριακές απειλές υγείας». Επειδή οι επιδημίες δεν γνωρίζουν σύνορα, είναι απαραίτητη η συνεργασία στον τομέα αυτό. Θα πρέπει να αντληθούν διδάγματα από τα μέτρα που λαμβάνονται ώστε να αποφευχθεί στο μέλλον η κατασπατάληση πόρων. Πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ των προληπτικών μέτρων, που εντάσσονται στην εκπαίδευση, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν μόνιμο χαρακτήρα, και των μέτρων που συνεπάγεται η αγορά προϊόντων των οποίων η διάρκεια ζωής είναι περιορισμένη. Η ανταλλαγή απόψεων όσον αφορά τις δαπάνες και τα αποτελέσματα θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη μεθόδων κατάλληλων για την επίτευξη των στόχων.

ΕΕ C 18/74 της 19.01.2011

ΕΕ C 339/1 της 14.12.2010

ΕΕ C 255/72 και 76 της 22.09.2010

ΕΕ C 128/89 της 18.05.2010

ΕΕ C 228/113 της 22.09.2009

ΕΕ C 318/10 της 23.12.2009

ΕΕ C 306/64 της 16.12.2009

ΕΕ C 317/105 της 23.12.2009

ΕΕ C 218/91 της 11.09.2009

ΕΕ C 175/116 της 28.07.2009

ΕΕ C 77/115 της 31.03.2009

ΕΕ C 224/88 της 30.08.2008

ΕΕ C 77/96 της 31.03.2009