52011DC0882

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Ανοιχτά δεδομένα Κινητήρας καινοτομίας, οικονομικής μεγέθυνσης και διακυβέρνησης με διαφάνεια

1. Εισαγωγή

Ο κεντρικός στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είναι να τεθούν οι οικονομίες των χωρών της Ευρώπης σε τροχιά ισχυρής και διατηρήσιμης οικονομικής μεγέθυνσης. Προς τον σκοπό αυτό, η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει το δυναμικό καινοτομίας της και να αξιοποιήσει τους πόρους της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Ένας από αυτούς τους πόρους είναι τα δεδομένα του δημοσίου τομέα[1] – όλες οι πληροφορίες τις οποίες παράγουν, συλλέγουν ή πληρώνουν οι δημόσιοι φορείς στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχετικά παραδείγματα είναι οι γεωγραφικές πληροφορίες, τα στατιστικά δεδομένα, τα μετεωρολογικά δεδομένα, δεδομένα από δημόσια χρηματοδοτούμενα ερευνητικά έργα, και τα ψηφιοποιημένα βιβλία από βιβλιοθήκες. Είναι σημαντικό το – επί του παρόντος αναξιοποίητο – δυναμικό περαιτέρω χρήσης αυτών των πληροφοριών σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες και για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διοίκησης. Τα συνολικά οικονομικά οφέλη στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την αποδέσμευση αυτού του πόρου θα μπορούσαν να ανέλθουν σε 40 δις ευρώ ετησίως. Το άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων θα τονώσει επίσης τη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική και κοινωνική ζωή και θα συμβάλει θετικά σε τομείς πολιτικής όπως το περιβάλλον.

Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζεται δέσμη μέτρων ενταγμένη στο πλαίσιο του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, με σκοπό να ξεπεραστούν τα υφιστάμενα εμπόδια και ο κατακερματισμός σε ολόκληρη την ΕΕ. Αποτελείται από τρία σκέλη που αλληλοενισχύονται:

· Προσαρμογή του νομικού πλαισίου για την περαιτέρω χρήση δεδομένων. Μαζί με την παρούσα ανακοίνωση προτείνεται αναθεώρηση της οδηγίας για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα και αναθεωρημένη απόφαση της Επιτροπής για την περαιτέρω χρήση των δικών της πληροφοριών.

· Κινητοποίηση χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη των ανοιχτών δεδομένων και μέτρα για την εξάπλωσή τους, όπως η δημιουργία ευρωπαϊκών δικτυακών πυλών δεδομένων.

· Διευκόλυνση του συντονισμού και της ανταλλαγής πείρας μεταξύ των κρατών μελών.

Οι δράσεις εστιάζονται σε πεδία στα οποία διακυβεύεται η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και όπου τα κοινά πρότυπα και οι προσεγγίσεις θα οδηγήσουν σε νέες και καλύτερες υπηρεσίες και προϊόντα πληροφόρησης για τον ευρωπαίο καταναλωτή. Βασίζονται στα εθνικά συστήματα για την πρόσβαση σε πληροφορίες, χωρίς ωστόσο να τα επηρεάζουν.

2. Γιατί τα ανοιχτά δεδομένα είναι σημαντικά για την Ευρώπη; 2.1. Αναξιοποίητες επιχειρηματικές και οικονομικές ευκαιρίες

Το 2009, στην έκθεση Digital Britain τα δεδομένα χαρακτηρίζονται «νόμισμα καινοτομίας» και «ελιξίριο ζωής της οικονομίας της γνώσης» [2]. Οι κυβερνήσεις ολόκληρης της ΕΕ παράγουν, εισπράττουν ή πληρώνουν ένα μεγάλο μέρος αυτού του νομίσματος καινοτομίας. Είναι μια βασική πρώτη ύλη για ευρύ φάσμα νέων προϊόντων και υπηρεσιών πληροφοριών που βασίζονται σε νέες δυνατότητες για την ανάλυση και οπτικοποίηση δεδομένων από διαφορετικές πηγές.

Το φάσμα αυτών των προϊόντων εκτείνεται από τα συστήματα υποστήριξης αποφάσεων για τις επιχειρήσεις, υπηρεσίες βασιζόμενες στη γεωγραφική θέση και συστήματα πλοήγησης αυτοκινήτου έως την πρόγνωση του καιρού και άλλες «apps» (δικτυακές εφαρμογές) για τα έξυπνα τηλέφωνά μας (smartphones).

Το μέγεθος της αγοράς και ο ρυθμός ανάπτυξης του τομέα των γεωγραφικών πληροφοριών δείχνουν τις δυνατότητες των δημόσιων δεδομένων ως κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η γερμανική αγορά για τις γεωγραφικές πληροφορίες, το 2007 είχε εκτιμηθεί σε 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ, αύξηση κατά 50% από το 2000[3]. Το 2008 εργάζονταν στον τομέα των γεωγραφικών πληροφοριών στις Κάτω Χώρες 15 000 άτομα με πλήρη απασχόληση. Τα μετεωρολογικά δεδομένα, οι νομικές πληροφορίες και οι επιχειρηματικές πληροφορίες αποτελούν τη βάση άλλων σταθερά αναπτυσσόμενων αγορών.

Κατά τις εκτιμήσεις πρόσφατης μελέτης, η συνολική αγορά για πληροφορίες του δημόσιου τομέα ανερχόταν το 2008 σε 28 δις ευρώ σε ολόκληρη την ΕΕ[4]. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, τα συνολικά οικονομικά οφέλη από το περαιτέρω άνοιγμα των πληροφοριών του δημόσιου τομέα με διευκόλυνση της πρόσβασης σε αυτές ανέρχεται σε περίπου 40 δις ευρώ ετησίως για την ΕΕ των 27. Το σύνολο των άμεσων και έμμεσων οικονομικών οφελών από τις εφαρμογές και τη χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα στην οικονομία ολόκληρης της ΕΕ των 27 θα ήταν της τάξης των 140 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.

2.2. Αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων

Η έξυπνη επεξεργασία των δεδομένων είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων. Για παράδειγμα, τα δεδομένα είναι δυνατόν να χρησιμοποιούνται για να ενισχυθεί η βιωσιμότητα των εθνικών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Κατά τις εκτιμήσεις στην έκθεση McKinsey 2011, η αποτελεσματική χρήση των δεδομένων θα ήταν δυνατόν να αποφέρει αξία 300 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως[5].

Η πρόοδος στον τομέα της γονιδιωματικής, οι ανακαλύψεις φαρμάκων και η διάγνωση και θεραπεία σοβαρών ασθενειών όπως ο καρκίνος ή η καρδιακή ανεπάρκεια εξαρτώνται όλο και περισσότερο από εξελιγμένες τεχνικές απόκτησης και ανάλυσης δεδομένων.

Η διαχείριση των δεδομένων είναι επίσης απαραίτητη για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Παραδείγματα αποτελούν η επεξεργασία των τρόπων κατανάλωσης ενέργειας για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης ή των δεδομένων που αφορούν τη ρύπανση για τη διαχείριση της κυκλοφορίας. Τεκμηριωμένες αποφάσεις χάραξης πολιτικής στους τομείς των μεταφορών, των χρήσεων γης και της κλιματικής αλλαγής εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων.

2.3. Επιτάχυνση της επιστημονικής προόδου

Ολοένα και περισσότερες επιστημονικές δραστηριότητες εκτελούνται με τη συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω του διαδικτύου, χρησιμοποιώντας πολύ μεγάλες συλλογές δεδομένων, τεράστιους υπολογιστικούς πόρους και υψηλής απόδοσης απεικόνιση. Η ηλ-επιστήμη (έρευνα που καθιστούν δυνατή οι ηλεκτρονικές υποδομές/ΤΠΕ) είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα όσον αφορά τις επιστημονικές ανακαλύψεις και τη μάθηση. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται προέρχονται από προσομοιώσεις, ψηφιακά εργαλεία, δίκτυα αισθητήρων και παρατηρητήρια.

Το 2010, σε έκθεση με τίτλο «Riding the Wave»[6] υπογραμμίστηκε ο καίριος ρόλος των δεδομένων για την επιστήμη και οι δυνατότητες των δεδομένων να αλλάξουν την ίδια τη φύση της επιστημονικής μεθόδου.

Η ευρεία πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα, για παράδειγμα, θα βοηθήσει τους ερευνητές σε διάφορους τομείς να συνεργαστούν με το ίδιο σύνολο δεδομένων, να συμμετάσχουν σε εντελώς νέες μορφές επιστημονικής έρευνας και να διερευνηθούν οι συσχετίσεις μεταξύ των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Η μεταβολή της επιστημονικής μεθόδου που επιφέρει η ηλεκτρονική επιστήμη θα αυξήσει την παραγωγικότητα της έρευνας και θα προωθήσει νέες και απρόσμενες λύσεις στις κοινωνικές προκλήσεις. Επιπλέον, η γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας και του εμπορικού τομέα στο πλαίσιο του «επιγραμμικού Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» θα εντείνει τον ρυθμό και τον αντίκτυπο της καινοτομίας.

2.4. Ανάγκη για δραστηριοποίηση σε όλα τα επίπεδα: τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό

Τα δημόσια δεδομένα παράγονται σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Οι συνθήκες υπό τις οποίες τα δεδομένα καθίστανται διαθέσιμα για εμπορική ή μη εμπορική περαιτέρω χρήση έχουν επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και την ανταγωνιστικότητα.

Πολλά από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που βασίζονται στις πληροφορίες του δημόσιου τομέα έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα. Δεν θα ήταν ελκυστική η παροχή κινητής τηλεφωνίας που σταματά στα σύνορα, θα ήταν δε πολύ περιορισμένο το ενδιαφέρον για υπηρεσίες επιχειρηματικών πληροφοριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα παρουσίαζαν κενά για μία ή περισσότερες χώρες. Επιπλέον, προκειμένου οι ΜΜΕ να επωφεληθούν από το μέγεθος της εσωτερικής αγοράς και να στηριχθεί η ανάπτυξή τους πέραν των εθνικών συνόρων τους, θα πρέπει να διευκολυνθεί η εξάπλωση των υπηρεσιών επιχειρηματικών πληροφοριών σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ως εκ τούτου, οι ίδιες βασικές προϋποθέσεις πρέπει να ισχύουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τον τρόπο αυτό θα δημιουργηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και θα δημιουργηθούν κίνητρα για μια ακμάζουσα αγορά καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών βασιζόμενων σε δημόσια δεδομένα.

3. Ποια είναι η κατάσταση και τι έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα; 3.1. Ποια είναι η κατάσταση σήμερα;

Η τάση προς ανοιχτά δεδομένα αποκτά δυναμική σε πολλά κράτη μέλη, τα οποία ενστερνίζονται την ιδέα αυτή για λόγους διαφάνειας, διοικητικής αποτελεσματικότητας και του οικονομικού δυναμικού για περαιτέρω χρήση των δεδομένων. Τα κράτη μέλη υποστηρίζουν την ανοιχτή διακυβέρνηση μέσω νομοθεσίας και πρακτικών μέτρων, λόγου χάρη για την παραγωγή των δεδομένων σε μηχαναγνώσιμο μορφότυπο και τη συγκρότηση δικτυακών πυλών δεδομένων.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δημιουργήσει τη δικτυακή πύλη data.gov.uk, όπου συγκεντρώνονται δεδομένα από κυβερνητικούς οργανισμούς όλων των βαθμίδων διοίκησης. Σε άλλα κράτη μέλη είναι υπό εξέλιξη η συγκρότηση παρόμοιων δικτυακών πυλών, π.χ. η ETALAB στη Γαλλία. Δικτυακές πύλες δεδομένων υπάρχουν επίσης σε περιφερειακό επίπεδο, όπως η dadesobertes.gencat.cat στην Καταλωνία και η dati.piemonte.it στο Πεδεμόντιο, Ιταλία.

Ωστόσο, είναι άνισος μεταξύ των κρατών μελών ο βαθμός ανάληψης πρωτοβουλίας και ευαισθητοποίησης σε ζητήματα ανοιχτών δεδομένων. Υπάρχει κίνδυνος η Ευρώπη να απολέσει τις ευκαιρίες που προσφέρουν τα ανοιχτά δεδομένα και να υστερεί σε σχέση με άλλες περιοχές στις οποίες έχουν παγιωθεί πολιτικές για τα ανοιχτά δεδομένα.

3.2. Τι έχει επιτευχθεί σε επίπεδο ΕΕ; 3.2.1. Νομοθετικό πλαίσιο και πολιτικές πρωτοβουλίες

(1) Οδηγία σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα

Στην οδηγία του 2003 σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα[7] καθορίζεται το γενικό νομοθετικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην οδηγία προβλέπεται ο ελάχιστος βαθμός εναρμόνισης. Στην επανεξέταση της οδηγίας, το 2009, αναφέρεται ότι, παρά την πρόοδο από το 2003, εξακολουθούσαν να υφίστανται εμπόδια στη διασυνοριακή χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Μερικά από αυτά τα εμπόδια είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της υφιστάμενης νομοθεσίας, ενώ άλλα όχι.

(2) Πρωτοβουλίες πολιτικής

Η γενική πολιτική στο θέμα της περαιτέρω χρήσης συμπληρώνεται με νομοθετικές ή πολιτικές πρωτοβουλίες σε συγκεκριμένους τομείς. Σχετικά παραδείγματα είναι:

· η οδηγία για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες και η οδηγία για τη δημιουργία υποδομής χωρικών πληροφοριών στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (Inspire)[8], με σκοπό την ευρύτερη δυνατή διάδοση των περιβαλλοντικών πληροφοριών και την εναρμόνιση των βασικών συνόλων δεδομένων·

· η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Γνώσεις για τη θάλασσα 2020»[9], με στόχο, μεταξύ άλλων, η χρήση των θαλάσσιων δεδομένων να καταστεί ευκολότερη και λιγότερο δαπανηρή·

· οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του Σχεδίου δράσης του 2008 για την εξάπλωση των ευφυών συστημάτων μεταφοράς στην Ευρώπη[10], των οποίων αντικείμενο είναι, μεταξύ άλλων, η πρόσβαση ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών σε πληροφορίες για τις μετακινήσεις και σε πληροφορίες για την κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο·

· η πολιτική της Επιτροπής σχετικά με την ανοιχτή πρόσβαση στις επιστημονικές πληροφορίες[11], στην οποία συγκαταλέγονται πιλοτικό σχέδιο για την ανοιχτή πρόσβαση σε δημοσιεύσεις που προκύπτουν από έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και πανευρωπαϊκή συμμετοχική ηλεκτρονική υποδομή για αποθετήρια με ελεύθερη πρόσβαση· εν προκειμένω πρέπει επίσης να αναφερθεί και το αρχείο δημοσιεύσεων του ΚΚΕρ.·

· οι πολιτικές για την ψηφιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάπτυξη της Europeana – συνδυασμός ψηφιοποιημένης βιβλιοθήκης αρχείων και μουσείων της Ευρώπης – με σκοπό να εξασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή χρήση του ψηφιοποιημένου πολιτιστικού υλικού και των σχετικών δεδομένων.

Κατά την περαιτέρω χρήση των δεδομένων του δημόσιου τομέα, για εμπορικούς ή μη εμπορικούς σκοπούς, θα πρέπει να τηρείται πλήρως η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Ο στόχος του ανοίγματος των δημόσιων δεδομένων, αφενός, και ο στόχος της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, αφετέρου, είναι δυνατόν να αλληλοενισχύονται εάν βασίζονται σε προορατική και συνειδητή διαχείριση των πληροφοριών από τον δημόσιο τομέα.

Επιπλέον, κατά την εφαρμογή πολιτικών για τα ανοιχτά δεδομένα θα πρέπει να διασφαλίζονται πλήρως τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας τρίτων και η τήρηση των υποχρεώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απορρέουν από τις διεθνείς συμβάσεις για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.

3.2.2. Συγχρηματοδότηση της Έρευνας&Ανάπτυξης&Καινοτομίας (Ε&Α&Κ)

Η Επιτροπή έχει υποστηρίξει τα ανοιχτά δεδομένα μέσω των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της, συγκεκριμένα μέσω των προγραμμάτων-πλαισίων για έρευνα και ανάπτυξη, του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, καθώς και μέσω του προγράμματος ISA («Λύσεις διαλειτουργικότητας για τις ευρωπαϊκές δημόσιες διοικήσεις»). Τα έργα καλύπτουν ευρύ φάσμα έρευνας, τομέων εφαρμογής και τύπων οργανισμών.

Το έργο Linked Open Data (LOD2)[12] ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του 2010 και θα διαρκέσει 4 έτη. Το αντικείμενό του είναι η αξιοποίηση του παγκόσμιου ιστού ως πλατφόρμας για ενοποίηση δεδομένων και πληροφοριών και η χρήση των σημασιολογικών τεχνολογιών που να καθιστούν πιο εύχρηστα τα διοικητικά δεδομένα.

Το έργο OpenAIRE[13], που άρχισε τον Δεκέμβριο του 2009 με εταίρους από 25 χώρες της ΕΕ και διάφορες συνδεδεμένες χώρες, στοχεύει στη δημιουργία συμμετοχικής υποδομής για πιλοτική πρωτοβουλία της ΕΚ στον τομέα της ελεύθερης πρόσβασης σε πληροφορίες από ερευνητικά προγράμματα.

Με τη δράση ISA για τη σημασιολογική διαλειτουργικότητα (SEMIC.EU)[14] προωθείται η ιδέα ανοιχτών διοικητικών μεταδεδομένων, ως πρώτο βήμα προς την εναρμόνιση των μεταδεδομένων τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

3.2.3. Υλοποίηση των επαγγελιών

Το 2006, η Επιτροπή έθεσε σε εφαρμογή πολιτική ανοιχτής περαιτέρω χρήσης των ιδίων πόρων πληροφόρησης, με την απόφασή της σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών της Επιτροπής. Με αυτήν κατέστησαν διαθέσιμες για εμπορικούς και μη εμπορικούς σκοπούς όλες οι γενικώς προσβάσιμες πληροφορίες της Επιτροπής. Παραδείγματα είναι τα δεδομένα της Eurostat και οι μεταφραστικές μνήμες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Οι πληροφορίες παρέχονται συνήθως δωρεάν ή, κατ’ εξαίρεση, με αντίτιμο το οριακό κόστος της διάδοσης.

4. Προκλήσεις και ευκαιρίεσ 4.1. Νέες ευκαιρίες από την τεχνολογική πρόοδο

Πολλές είναι οι εξελίξεις που ανοίγουν νέες ευκαιρίες για την περαιτέρω χρήση των δεδομένων – συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων του δημόσιου τομέα – σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες πληροφόρησης.

Πρώτον, σε ολόκληρη την υφήλιο παρατηρείται έκρηξη της ποσότητας των δεδομένων. Τον Απρίλιο του 2011 και μόνο, η βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ συνέλεξε 235 terabytes δεδομένων[15]. Κατά τις προγνώσεις, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των δεδομένων που παράγονται παγκοσμίως εκτιμάται σε 40%.

Μέρος αυτής της αύξησης οφείλεται σε νέους τύπους δεδομένων. Ήδη, περισσότερα από 30 εκατομμύρια δικτυωμένοι κόμβοι αισθητήρων λειτουργούν στους τομείς των μεταφορών, των αυτοκινήτων, των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και άλλους[16].

Παράλληλα, είμαστε μάρτυρες μιας επανάστασης των τεχνολογιών για ανάλυση, αξιοποίηση και επεξεργασία των δεδομένων, λόγου χάρη για την πολυγλωσσική αναζήτηση και για την αυτόματη εξαγωγή του νοήματος από τα δίκτυα αισθητήρων.

4.2. Οι προκλήσεις και τα εναπομένοντα εμπόδια

Τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε κάποια πρόοδος στο άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων, αλλά παραμένουν διάφορα εμπόδια.

Το νομικό πλαίσιο

Παρά την ελάχιστη εναρμόνιση από το 2003, χάρη στην οδηγία για την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εθνικών κανόνων και πρακτικών. Αυτές επιφέρουν κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς πληροφοριών και παρεμποδίζουν τη δημιουργία διασυνοριακών υπηρεσιών πληροφοριών.

Οι διαφορές εντοπίζονται εντονότερα στις χρεώσεις για την περαιτέρω χρήση, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις εφαρμόζεται κάλυψη κόστους, ενώ σε άλλες ισχύει δωρεάν ή σχεδόν δωρεάν περαιτέρω χρήση. Από την ανάλυση των πρόσφατων μελετών προκύπτει ότι από μακροοικονομική άποψη το μοντέλο των ανοιχτών δεδομένων αποφέρει καλύτερα συνολικά αποτελέσματα[17]. Από σειρά μελέτες περιπτώσεων σε φορείς του δημόσιου τομέα οι οποίοι στράφηκαν από την πλήρη κάλυψη κόστους σε σύστημα οριακού κόστους προκύπτει ότι η μεταστροφή όχι μόνο απέφερε αύξηση της περαιτέρω χρήσης, αλλά και ήταν επωφελής για τους εν λόγω φορείς του Δημοσίου[18]. Επιπλέον, με τη μέθοδο των ανοιχτών δεδομένων εξαλείφονται πιθανές μονοπωλιακές τάσεις λόγω εξάρτησης από μία και μόνη πηγή δεδομένων.

Η ευαισθητοποίηση των δημόσιων οργανισμών και των επιχειρήσεων

Ένας άλλος βασικός παράγοντας είναι η έλλειψη ευαισθητοποίησης των δημόσιων οργανισμών σχετικά με τις δυνατότητες των ανοιχτών δεδομένων. Εξακολουθεί να είναι ευρύτερα διαδεδομένος ο φόβος της απώλειας ελέγχου. Ορισμένες από τις ανησυχίες είναι βάσιμες, όπως η προστασία της ιδιωτικής ζωής, η εθνική ασφάλεια και η ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας τρίτων. Άλλα επιχειρήματα φαίνεται να είναι μάλλον δικαιολογίες για την αδράνεια[19].

Για την αλλαγή νοοτροπίας σε δημόσιες διοικήσεις απαιτείται ισχυρή πολιτική δέσμευση στο ανώτατο δυνατό επίπεδο και δυναμικός διάλογος μεταξύ των ενδιαφερομένων, στους οποίους συγκαταλέγονται οι διοικητικοί φορείς και οι κάτοχοι των δημόσιων δεδομένων, οι επιχειρήσεις και η ακαδημαϊκή κοινότητα. Πιλοτικές πρωτοβουλίες και δοκιμαστικές περιπτώσεις, η ανταλλαγή ορθής πρακτικής, καθώς και εκστρατείες ενεργοποίησης (χρησιμοποιώντας για παράδειγμα διαγωνισμούς ανοιχτών δεδομένων) μπορούν να συμβάλλουν ώστε ο δημόσιος τομέας να υιοθετήσει τη νοοτροπία ανοιχτών δεδομένων. Έτσι, θα ευαισθητοποιηθούν περισσότερο οι επιχειρήσεις σχετικά με τη διαθεσιμότητα των δεδομένων και τις ευκαιρίες που προσφέρει.

Πρακτικά και τεχνικά εμπόδια

Τέλος, πρέπει να λυθούν τα πρακτικά και τεχνικά ζητήματα. Πρέπει να αντιμετωπιστούν οι γλωσσικοί φραγμοί και οι πτυχές της διαλειτουργικότητας, ώστε να είναι δυνατόν να συνδυάζονται πόροι πληροφόρησης από διαφορετικούς οργανισμούς και χώρες. Η διαθεσιμότητα των πληροφοριών σε μηχαναγνώσιμο μορφότυπο, καθώς και λεπτό στρώμα από κοινού συμφωνηθέντων μεταδεδομένων θα μπορούσαν να διευκολύνουν τις παραπομπές σε δεδομένα και τη διαλειτουργικότητά τους και, κατά συνέπεια, να αυξήσουν σημαντικά την αξία της περαιτέρω χρήσης τους. Η τεχνική υποδομή πρέπει να είναι ικανή να εξασφαλίζει τη διαθεσιμότητα των πληροφοριών σε μακροπρόθεσμη βάση. Επιπλέον, απαιτείται μεγαλύτερη υποστήριξη της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας (Ε&Α&Κ) στα θέματα της ανάλυσης δεδομένων και των εργαλείων απεικόνισης.

4.3. Συμπέρασμα

Η αξιοποίηση των δημόσιων δεδομένων έχει τεράστιο δυναμικό για την οικονομία της ΕΕ και την ευημερία των καταναλωτών. Ωστόσο, τα υφιστάμενα μέσα κανονιστικής ρύθμισης και η εφαρμογή τους, η έλλειψη ενημέρωσης των διοικήσεων και επιχειρήσεων και η αργή αφομοίωση καινοτόμων τεχνολογιών αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη πραγματικής αγοράς για την περαιτέρω χρήση των δημόσιων δεδομένων και δεν επιτρέπουν να προκύψουν τα μέγιστα οφέλη από τις νέες ευκαιρίες που προσφέρουν τα δεδομένα και οι εξελισσόμενες τεχνολογίες.

Οι σκέψεις αυτές οδήγησαν την Επιτροπή να αναθεωρήσει και να ενισχύσει τη στρατηγική της για τα δημόσια δεδομένα, με στόχευση στο νομικό πλαίσιο για την περαιτέρω χρήση και τα διαθέσιμα εργαλεία υποστήριξης.

5. Δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο: Αναθεωρημένη στρατηγική για ανοιχτά δεδομένα του δημόσιου τομέα

Η αναθεωρημένη στρατηγική της Επιτροπής στηρίζεται σε τρία συμπληρωματικά σκέλη:

· Προσαρμογή του πλαισίου σχετικά με την περαιτέρω χρήση δεδομένων, στο οποίο συγκαταλέγονται νομοθετικά μέτρα, ελαστική νομοθεσία καθώς και μέτρα άσκησης πολιτικής,

· Κινητοποίηση των χρηματοδοτικών μέσων με τον καθορισμό ιδιαίτερης προτεραιότητας για τα ανοιχτά δεδομένα στην Ε&Α&Κ και τα προγράμματα για τις υποδομές,

· Διευκόλυνση του συντονισμού και ανταλλαγή πείρας μεταξύ των κρατών μελών.

5.1. Αναθεωρημένο νομοθετικό πλαίσιο ευνοϊκό για τη διαφάνεια και την περαιτέρω χρήση

Η παρούσα ανακοίνωση συνοδεύεται από πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα, με τα ακόλουθα:

– Καθιέρωση της αρχής ότι επιτρέπεται η περαιτέρω χρήση για εμπορικούς και μη εμπορικούς σκοπούς όλων των δημόσιων πληροφοριών που δεν καλύπτονται ρητώς από μία από τις εξαιρέσεις.

– Καθορισμό του ποσού που επιτρέπεται να χρεώνεται για τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα σε ύψος όχι μεγαλύτερο του οριακού κόστος διάδοσης· κατ’ εξαίρεση παραμένει δυνατή η χρέωση του πλήρους κόστους για την παραγωγή και τη διάδοση των πληροφοριών.

– Επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας ώστε να συμπεριλαμβάνονται βιβλιοθήκες, αρχεία, μουσεία και πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες – αλλά με τρόπο που να περιορίζει τις πιθανές οικονομικές συνέπειες και να μην επιβάλλει σημαντική διοικητική επιβάρυνση των εν λόγω ιδρυμάτων.

Επίσης, οι τροποποιήσεις της οδηγίας θα επιφέρουν πολύ περιορισμένη οικονομική και διοικητική επιβάρυνση διαφόρων φορέων του δημόσιου τομέα, την οποία θα υπερβαίνουν κατά πολύ τα αναμενόμενα οφέλη για την κοινωνία στο σύνολό της.

Παράλληλα, η Επιτροπή αναθεωρεί τους κανόνες σχετικά με την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών που κατέχει. Οι κύριες αλλαγές αφορούν την ενσωμάτωση των πληροφοριών από την έρευνα που διενεργείται στο Κοινό Κέντρο Ερευνών, μέτρα για να βελτιωθεί η εφαρμογή της απόφασης, καθώς και διάταξη σχετικά με τους μηχαναγνώσιμους μορφότυπους. Το 2012, η Επιτροπή θα διερευνήσει κατά πόσο και με ποιο τρόπο θα ήταν δυνατόν να· υιοθετηθούν παρόμοιοι κανόνες από τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τους κυριότερους βασικούς ευρωπαϊκούς οργανισμούς.

Στις επικείμενες νομοθετικές και πολιτικές πρωτοβουλίες της σε τομείς όπως οι μεταφορές, το περιβάλλον, η ναυτιλιακή πολιτική και πολιτική για το διάστημα, θα λάβει πλήρως υπόψη τις ευκαιρίες που προσφέρουν τα ανοιχτά δεδομένα. Επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή χρήση των πηγών δεδομένων, η Επιτροπή δεν θα περιοριστεί, ανάλογα με την περίπτωση, στις ελάχιστες προϋποθέσεις που θέτει η οδηγία για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

5.2. Μη δεσμευτικά μέτρα όσον αφορά τις ανοιχτές πληροφορίες από την έρευνα

Λόγω των ιδιαιτεροτήτων των ερευνητικών δεδομένων, η Επιτροπή θα καθορίσει λεπτομερώς και με χωριστά έγγραφα τη στρατηγικής της σχετικά με τα επιστημονικά και ερευνητικά δεδομένα και τις συναφείς υποδομές. Η Επιτροπή προτίθεται να εκδώσει το 2012 ανακοίνωση και σύσταση σχετικά με την προσβασιμότητα και διαφύλαξη των επιστημονικών πληροφοριών. Θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη ώστε να εντείνουν τις δραστηριότητές τους για την παροχή ανοιχτής πρόσβασης σε επιστημονικές πληροφορίες, με βάση δέσμη συγκεκριμένων μέτρων. Παράλληλα, η Επιτροπή θα περιγράψει λεπτομερώς με ποιον τρόπο θα επιληφθεί των αποτελεσμάτων της έρευνας που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

5.3. Χρηματοδότηση και μέτρα στήριξης: τόνωση της Ε&Α&Κ για τα ανοιχτά δεδομένα

Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει μέσω των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της να ενισχύει δραστηριότητες για το άνοιγμα των διοικητικών δεδομένων. Θα αξιοποιήσει διάφορα μέσα για την τόνωση της αγοράς, τη δοκιμασία και την προώθηση της ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων, και την εξασφάλιση της ευρύτερης δυνατής χρήσης των ανοιχτών δεδομένων.

(1) Στήριξη Ε&Α&Κ

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει την Ε&Α στην τεχνολογίες χειρισμού δεδομένων, π.χ. εξόρυξη, ανάλυση και οπτικοποίηση δεδομένων. Την περίοδο 2011-2013 η Επιτροπή θα δαπανήσει περίπου 100 εκατ. ευρώ για Ε&Α στα πεδία αυτά. Η διαχείριση των πληροφοριών είναι επίσης ένας από τους τομείς προτεραιότητας που προβλέπονται για τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», ως υποστήριξη της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία την περίοδο 2014-2020.

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει την τεχνολογική καινοτομία και την αφομοίωσή της, με πιλοτικές δράσεις, δοκιμές και προβολή καινοτόμων εφαρμογών, όπως συστήματα γεωγραφικών πληροφοριών και υπηρεσίες βασιζόμενες στη γεωγραφική θέση, καθώς και δημιουργικές εφαρμογές περιεχομένου στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό ή τη μόδα. Αυτά θα υποστηριχθούν στο πλαίσιο του προγράμματος CIP-ICT PSP το διάστημα 2012-13 και περαιτέρω υποστήριξη προβλέπεται στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020».

Επιπλέον, η Επιτροπή θα βοηθήσει στη διοργάνωση διαγωνισμών ανοιχτών δεδομένων για να ενισχυθεί η ανάπτυξη νέων υπηρεσιών πληροφοριών και θα αναλάβει πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της πρόσβασης σε κεφάλαια από τους επιχειρηματίες που χτίζουν νέες υπηρεσίες πληροφόρησης εδραζόμενες σε δεδομένα του δημόσιου τομέα.

(2) Στήριξη των υποδομών δεδομένων – δικτυακών πυλών δεδομένων στην Ευρώπη

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των προϊόντων και υπηρεσιών πληροφοριών που συνδυάζουν δεδομένα από ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Επιτροπή θα επιδιώξει τη δημιουργία δύο αλληλένδετων ευρωπαϊκών δικτυακών πυλών δεδομένων.

Το 2012 θα αρχίσει να λειτουργεί δικτυακή πύλη η οποία θα καταστήσει εύκολα προσβάσιμες και εύχρηστες τις πηγές δεδομένων της Επιτροπής και των άλλων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και οργανισμών. Παράλληλα, θα εντοπιστούν και θα προωθηθούν ορισμοί μεταδεδομένων με υψηλό δυναμικό περαιτέρω χρήσης. Σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών της Επιτροπής, στόχος των τυποποιημένων συνθηκών χρήσης θα είναι να εξασφαλίζουν την ευρύτερη δυνατή αφομοίωση των ευρωπαϊκών δεδομένων από καινοτόμες υπηρεσίες πληροφόρησης.

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη, φορείς του δημόσιου τομέα και περιφερειακούς φορείς συγκέντρωσης δεδομένων με σκοπό τη συγκρότηση πανευρωπαϊκής δικτυακής πύλης δεδομένων, η οποία θα αρχίσει να λειτουργεί το 2013 και θα προσφέρει άμεση πρόσβαση σε επιλεγμένο φάσμα συνόλων δεδομένων από όλη την ΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που είναι διαθέσιμα μέσω της δικτυακής πύλης της Επιτροπής). Όπου είναι δυνατόν, οι εργασίες θα βασιστούν στις υφιστάμενες δομές και τις εξελίξεις, ενώ θα επεκταθεί σταδιακά το περιεχόμενο της δικτυακής πύλης ώστε να καλύψει τα βασικά σύνολα δεδομένων από όλα τα κράτη μέλη.

Κατά την φάση εκκίνησης (2011-2013) θα παρέχεται υποστήριξη από το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας (CIP). Την περίοδο 2014-2020, η χρηματοδότηση για την ευρωπαϊκή υποδομή ηλεκτρονικής υπηρεσίας για τα δημόσια δεδομένα θα προέρχεται από την Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (Connecting Europe Facility, CEF)[20].

Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να υποστηρίζει δραστηριότητες ψηφιοποίησης και για την ανάπτυξη της πλατφόρμας Europeana, η οποία αφορά σημαντική πτυχή της περαιτέρω χρήσης δεδομένων.

(3) Στήριξη των υποδομών ερευνητικών δεδομένων

Η Επιτροπή στηρίζει μέσω του 7ου ΠΠ, και προβλέπει να συνεχίσει να στηρίζει μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», την ανάπτυξη μόνιμης και στιβαρής υποδομής υπηρεσιών για επιστημονικά δεδομένα στην Ευρώπη που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες έντασης δεδομένων για την επιστήμη και την έρευνα του 2020 και θα έχει γνώμονα τις συστάσεις της έκθεσης «Riding the Wave». Η υποδομή αυτή θα καθιστά δυνατή την πρόσβαση και την αλληλεπίδραση με συνεχή ροή πληροφοριών, που θα εκτείνονται από τις πρώτες παρατηρήσεις και πειραματικά δεδομένα μέχρι τις δημοσιεύσεις σε όλους τους επιστημονικούς κλάδους.

Στην υποδομή αυτή συγκαταλέγονται οι τεχνικές, οργανωτικές και ρυθμιστικές πτυχές που απαιτούν εκτενή συντονισμό με τα κράτη μέλη, αλλά και με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς για την εξασφάλιση της παγκόσμιας διαλειτουργικότητας και αμοιβαίας πρόσβασης. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τους διεθνείς εταίρους μας για να καταρτίσει πρότυπα για την παγκόσμια πρόσβαση σε δεδομένα και τη διαλειτουργικότητα.

5.4. Συντονιστικά μέτρα σε επίπεδο κρατών μελών και σε επίπεδο ΕΕ

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να διευκολύνει το συντονισμό και την ανταλλαγή πείρας μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως μέσω:

· της ομάδας PSI, ομάδας εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών για την ανταλλαγή ορθής πρακτικής και πρωτοβουλιών που θα στηρίζουν την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα,

· της πλατφόρμας πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Αυτή η δικτυακή πύλη παρέχει ειδήσεις σχετικά με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, τις ορθές πρακτικές, παραδείγματα νέων προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και νομικές υποθέσεις που αφορούν την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα,

· του δικτύου LAPSI, το οποίο αναλύει τα νομικά ζητήματα που σχετίζονται με τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα και ενθαρρύνει τη συζήτηση μεταξύ των ερευνητών και των ενδιαφερόμενων φορέων. Το δίκτυο αυτό θα καταρτίσει σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για τις πολιτικές και πρακτικές που αφορούν την πρόσβαση και περαιτέρω χρήση,

· της δράσης ISA για τη σημασιολογική διαλειτουργικότητα.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει και να συμμετέχει σε συμβουλευτικές ομάδες χάραξης πολιτικής ― όπως το Φόρουμ Πολιτικής για τις Ηλεκτρονικές Υποδομές και η Ομάδα Προβληματισμού για τις Ηλεκτρονικές Υποδομές ― που είναι σημαντικές για τον συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τις υποδομές ερευνητικών δεδομένων.

6. Συμπέρασμα

Οι πληροφορίες που παράγουν, συλλέγουν ή χρηματοδοτούν οι δημόσιοι οργανισμοί σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελούν βασικό πόρο στην οικονομία της πληροφορίας. Η πλήρης αξιοποίηση του δυναμικού του πόρου αυτού απέχει ακόμη πολύ. Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την ελευθέρωση του δυναμικού των πηγών δεδομένων του δημοσίου τομέα στην Ευρώπη, μέτρα τα οποία εκτείνονται από την αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα έως τη δημιουργία πανευρωπαϊκής δικτυακής πύλης .

Τα κράτη μέλη μπορούν να συμβάλλουν στο να καταστούν πραγματικότητα τα ανοιχτά δεδομένα, με την ταχεία θέσπιση, μεταφορά στο εθνικό δίκαιο και εφαρμογή της αναθεωρημένης οδηγίας για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα. Με τον τρόπο αυτό θα διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για οικονομική δραστηριότητα βασιζόμενη σε ανοιχτά δεδομένα και θα ενθαρρυνθούν οι διασυνοριακές εφαρμογές.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη πρέπει να χαράξουν και να εφαρμόσουν πολιτικές στο θέμα των ανοιχτών δεδομένων, οι οποίες να υιοθετούν παραδείγματα βέλτιστης πρακτικής από ολόκληρη την ΕΕ. Η στήριξη θα πρέπει να κατευθυνθεί, για παράδειγμα, σε πιλοτικά έργα και διαγωνισμούς ανοιχτών δεδομένων, ιδίως σε εκείνα που στοχεύουν στην ανάπτυξη των διασυνοριακών προϊόντων και υπηρεσιών.

Τέλος, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συμβάλουν στην ανάπτυξη της πανευρωπαϊκής δικτυακής πύλης δεδομένων. Η Επιτροπή θα αρχίσει συζητήσεις με εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη, προκειμένου να διασφαλιστούν γερά θεμέλια για τη δικτυακή πύλη. Κατά τη διάρκεια της φάσης συγκρότησης της δικτυακής πύλης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προσφέρουν ευρύ φάσμα συνόλων δεδομένων μέσω αυτής, ώστε να στεφθεί με επιτυχία η λειτουργία της και να αποτελέσει τη βάση οικονομικής δραστηριότητας.

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, στο πλαίσιο των οικείων αρμοδιοτήτων, να δημιουργήσουν το κατάλληλο πλαίσιο για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, και να στηρίξουν τα έργα και υποδομές που μπορούν να μετατρέψουν δημόσια δεδομένα της Ευρώπης σε κινητήρια δύναμη για την καινοτομία, την ανάπτυξη και τη διαφάνεια.

Τα βασικά μέτρα της στρατηγικής για τα ανοιχτά δεδομένα

Το νομοθετικό πλαίσιο

· Πρόταση για αναθεώρηση της οδηγίας για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα, Δεκέμβριος 2011·

· Αναθεώρηση της απόφασης της Επιτροπής για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών της Επιτροπής, Δεκέμβριος 2011. Εργασίες για την επέκταση του καθεστώτος σε άλλα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και οργανισμούς, 2012.

· Ένταξη του θέματος των ανοιχτών δεδομένων σε τομεακές νομοθετικές και πολιτικές πρωτοβουλίες.

Ευρωπαϊκές δικτυακές πύλες και πλατφόρμες ανοιχτών δεδομένων

· Δικτυακή πύλη που θα παρέχει πρόσβαση σε δεδομένα της Επιτροπής και σε δεδομένα από άλλα θεσμικά όργανα και οργανισμούς της ΕΕ, από την άνοιξη του 2012·

· Εκκίνηση πανευρωπαϊκής δικτυακής πύλης δεδομένων, που θα παρέχει πρόσβαση σε σύνολα δεδομένων από όλη την ΕΕ, την άνοιξη του 2013, μετά από προκαταρκτικές εργασίες με τα κράτη μέλη από το 2011·

· Συγχρηματοδότηση της ευρωπαϊκής υποδομής ηλεκτρονικής υπηρεσίας για τα δημόσια δεδομένα μέσω της Διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» 2014-2020.

Ανοιχτά επιστημονικά δεδομένα

· Ανακοίνωση και σύσταση προς τα κράτη μέλη σχετικά με επιστημονικές πληροφορίες, στις αρχές του 2012·

· Επέκταση στο σύνολο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» της πιλοτικής πρωτοβουλίας για την ανοιχτή πρόσβαση στις επιστημονικές δημοσιεύσεις, καθώς και πιλοτική πρωτοβουλία για την ανοιχτή πρόσβαση σε ερευνητικά δεδομένα.

Έρευνα και καινοτομία

· Έργα έρευνας και καινοτομίας σχετικά με τα ανοιχτά δεδομένα, ιδίως μέσω του 7ου ΠΠ, του προγράμματος πλαισίου ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας (CIP) και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», με τη χρηματοδότηση των ερευνητικών υποδομών που υποστηρίζουν την ανοιχτή πρόσβαση σε άρθρα και δεδομένα σχετικά με την έρευνα·

· Διαγωνισμοί ανοιχτών δεδομένων (2012-2013) και βελτίωση της πρόσβασης σε κεφάλαια από επιχειρηματίες του εν λόγω τομέα.

Στόχοι

Η Επιτροπή δεσμεύεται:

· να αρχίσει η λειτουργία δικτυακής πύλης ανοιχτών δεδομένων της Επιτροπής το 2012.

· να αρχίσει το 2013 πιλοτική δικτυακή πύλη με πολυγλωσσικό περιβάλλον εργασίας και δυνατότητες αναζήτησης, η οποία να προσφέρει σύνολα δεδομένων από όλη την ΕΕ.

Η συνεργασία με τα κράτη μέλη πρέπει να καταλήξει:

· στη χάραξη και εφαρμογή πολιτικών για ανοιχτά δημόσια δεδομένα, σε όλα τα κράτη μέλη το αργότερο στις αρχές του 2013·

· έως το 2015 να καταστεί δυνατή η αναζήτηση του 1/3 όλων των διαθέσιμων δομημένων διοικητικών δεδομένων στα κράτη μέλη, μέσω της πανευρωπαϊκής δικτυακής πύλης δεδομένων.

Αναμενόμενη συνολική επίδραση:

· το 2017 (τρία χρόνια μετά την αναμενόμενη ημερομηνία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας σχετικά με την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα), τα συνολικά κέρδη από την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα στην ΕΕ αναμένεται να έχουν φτάσει τα 100 δις ευρώ ετησίως, συμπεριλαμβανομένων των νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών του δημόσιου τομέα.

[1]               Στην παρούσα ανακοίνωση οι έννοιες «δεδομένα» και «πληροφορίες» είναι ταυτόσημες και αναφέρονται σε οποιοδήποτε περιεχόμενο, ανεξάρτητα από το μέσο του.

[2]               http://www.official-documents.gov.uk/document/cm76/7650/7650.pdf.

[3]               Assessment of the Re-use of Public Sector Information in the Geographical Information, Meteorological Information and Legal Information sectors (Αξιολόγηση της περαιτέρω χρήσης πληροφοριών του δημόσιου τομέα στους τομείς των γεωγραφικών, μετεωρολογικών και νομικών πληροφοριών), MICUS, Δεκέμβριος 2008.

[4]               Review of recent studies on PSI re-use and related market developments (Επανεξέταση των πρόσφατων μελετών για την περαιτέρω χρήση ΠΔΤ και των σχετικών εξελίξεων της αγοράς), G. Vickery, Αύγουστος 2011.

[5]               Έκθεση Mc Kinsey με τίτλο ‘Big Data, The next frontier for innovation, competition and productivity’, Μάιος 2011.

[6]               Τελική έκθεση της Ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου σχετικά τα επιστημονικά δεδομένα, Οκτώβριος 2010.

[7]               ΕΕ L 345 της 31.12.2003, σ. 90.

[8]               Οδηγία 2003/4/ΕΚ, ΕΕ L 41 της 14.2.2003, σ. 26 και οδηγία 2007/2/ΕΚ, ΕΕ L108 της 14.3.2007. σ. 1.

[9]               COM(2008) 461 τελικό.

[10]             COM(2008) 886 τελικό/2.

[11]             Ανακοίνωση σχετικά με τις επιστημονικές πληροφορίες στην ψηφιακή εποχή, COM(2007) 56, Ανακοίνωση σχετικά με τις ΤΠΕ για την ηλ-επιστήμη, COM(2009) 108, και τα σχετικά συμπεράσματα του Συμβουλίου.

[12]             http://lod2.eu/.

[13]             http://www.openaire.eu/.

[14]             http://www.semic.eu/

[15]             McKinsey, ό.π.

[16]             Ομοίως.

[17]             G. Vickery, ό.π.

[18]             Μελέτη ‘Pricing of Public Sector Information’ (Τιμολόγηση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα), Εταιρεία συμβούλων Deloitte και άλλοι, Ιούνιος 2011.

[19]             Για παραδείγματα βλ. στην ιστοσελίδα: http://www.dr0i.de/lib/2011/07/04/a_sample_of_data_hugging_excuses.html

[20]             Βλ. τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με τη Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη»: COM(2011)665, COM(2011)657/3.