52011DC0693

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΙΚΟΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ (2010) SEC(2011) XXX

Η παρούσα έκθεση υποβάλλεται σύμφωνα με το άρθρο 45 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 περί γενικών διατάξεων για τα διαρθρωτικά ταμεία. Η έκθεση καλύπτει τις δραστηριότητες που αφορούν τις ενισχύσεις των διαρθρωτικών ταμείων 2000-2006 κατά τη διάρκεια του 2010.

Περισσότερα στοιχεία διατίθενται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (συνημμένο στην παρούσα έκθεση).

1. Εισαγωγή

Το 2010 ήταν το ενδέκατο έτος κατά το οποίο υλοποιήθηκαν προγράμματα και έργα των διαρθρωτικών ταμείων της περιόδου προγραμματισμού 2000-2006. Το 2010 οι υπηρεσίες της Επιτροπής διαχειρίστηκαν συνολικά 718[1] επιχειρησιακά προγράμματα.

Το 2010, ξεκίνησε η διαδικασία κλεισίματος των περισσότερων από τα επιχειρησιακά προγράμματα 2000-2006. Τα περισσότερα από τα έγγραφα κλεισίματος υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη το Σεπτέμβριο του 2010. Το 2006 θεσπίστηκε το γενικό πλαίσιο για το κλείσιμο των ενισχύσεων των διαρθρωτικών ταμείων της περιόδου 2000-2006 με την απόφαση C(2006) 3424 της Επιτροπής, η οποία τροποποιήθηκε με τις αποφάσεις C(2008)1362 και C(2009)960 της Επιτροπής.

Στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την οικονομική ανάκαμψη που πρότεινε η Επιτροπή, ανταποκρινόμενη στη χρηματοπιστωτική κρίση, δόθηκε στα κράτη μέλη που το επιθυμούσαν παράταση έξι (ή δώδεκα) μηνών για κάθε επιμέρους πρόγραμμα. Η ευελιξία αυτή επέτρεψε στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες να μεγιστοποιήσουν την απορρόφηση των χορηγούμενων κονδυλίων, ξεπερνώντας απρόβλεπτα προβλήματα όσον αφορά την εκτέλεση του προγράμματος και, ως εκ τούτου, να επιτύχουν τους στόχους των προγραμμάτων.

Εκτός από την εκτέλεση των προγραμμάτων και των έργων των διαρθρωτικών ταμείων την περίοδο 2000-2006 και την προετοιμασία για το κλείσιμό τους, το 2010 η Επιτροπή συμμετείχε ενεργά στην υλοποίηση 434 προγραμμάτων [317 του Eευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και 117 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ)][2] της περιόδου 2007-2013.

Προκειμένου να μπορέσει η Επιτροπή να καταδείξει την προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή, η Επιτροπή συνέχισε να διεξάγει την εκ των υστέρων αξιολόγηση των στόχων 1 και 2 για την περίοδο 2000-2006. Η συγκεφαλαιωτική έκθεση της εκ των υστέρων αξιολόγησης δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2010[3]. Επιπλέον, τον Ιούνιο 2010, δημοσιεύτηκαν οι εκ των υστέρων αξιολογήσεις των κοινοτικών πρωτοβουλιών URBAN[4] και INTERREG[5] που ξεκίνησαν το 2008. Η εκ των υστέρων αξιολόγηση της κοινοτικής πρωτοβουλίας EQUAL δρομολογήθηκε στις αρχές του 2009 και τα πρώτα αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν στις αρχές του 2010. Όσον αφορά το Χρηματοδοτικό Μέσο Προσανατολισμού της Αλιείας (ΧΜΠΑ), η εκ των υστέρων αξιολόγηση έγινε το 2009 και παρουσιάστηκε το Μάιο του 2010[6]. Το Δεκέμβριο του 2010, η Επιτροπή παρουσίασε επίσης την εκ των υστέρων αξιολόγηση του προγράμματος Leader+[7], ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η αξιολόγηση του Τμήματος Προσανατολισμού του Ευρωπαϊκού Ταμείου Γεωργικού Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ).

Βελτιώθηκε η ανταλλαγή εμπειριών, κυρίως μέσω διαπεριφερειακών και αστικών δικτύων και της διάσκεψης «Περιφέρειες για την οικονομική αλλαγή: δημιουργία βιώσιμης ανάπτυξης» στις 20 και 21 Μαΐου με 755 συμμετέχοντες και από τις 27 χώρες.

Η 8η εκδήλωση OPEN DAYS «Eυρωπαϊκή εβδομάδα περιφερειών και πόλεων» διοργανώθηκε από κοινού από την Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών στις 4-7 Οκτωβρίου 2010. Συμμετείχαν 5 900 υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων και εμπειρογνώμονες σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, σε θέματα περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης. Επιπλέον διοργανώθηκαν 263 τοπικές εκδηλώσεις σε 33 χώρες. Η εκδήλωση αυτή αποτελεί χώρο για συνεργασία και δικτύωση, την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, και προσφέρει στις περιφέρειες και στις πόλεις τη δυνατότητα να προβάλουν τα επιτεύγματά τους. Προσφέρει, επίσης, την ιδανική ευκαιρία για την προβολή των συνεργειών μεταξύ της πολιτικής για τη συνοχή και άλλων πολιτικών της ΕΕ.

Η βελγική προεδρία διοργάνωσε διημερίδα (στις 18 και 19 Noεμβρίου 2010) με θέμα «Ο ρόλος του ΕΚΤ στην καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού». Οι σύνοδοι εργασίας που διήρκεσαν δύο πρωινά είχαν ως κεντρικό θέμα τους το ρόλο του ΕΚΤ ως μέσου πολιτικής για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

2. Ανάλυση της εκτελεσης

2.1. Εκτέλεση του προϋπολογισμού

2.1.1. ΕΤΠΑ

Παρά την ύφεση, το 2010 ήταν εξαιρετική χρονιά όσον αφορά την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Το συνολικό ποσοστό απορρόφησης έφθασε το 100,0% πράγμα που σημαίνει ότι 1.693 εκατομμύρια ευρώ επιστράφηκαν σε επιχειρησιακά προγράμματα. Ενώ το ποσοστό εκτέλεσης βάσει του στόχου 2 ήταν υψηλότερο από εκείνο που είχε ψηφιστεί αρχικά (230 εκατομμύρια ευρώ αντί για 104 εκατομμύρια ευρώ), οι πληρωμές στο πλαίσιο του στόχου 1 και των προγραμμάτων INTERREG ήταν χαμηλότερες από εκείνες που είχαν προβλεφθεί αρχικά (για το στόχο 1, 1 348 εκατομμύρια ευρώ αντί για 2 077 εκατομμύρια ευρώ και για το INTERREG 90 εκατομμύρια ευρώ αντί για 202 εκατομμύρια ευρώ), κυρίως λόγω μεταφοράς πιστώσεων στο πλαίσιο της γενικής μεταφοράς για την ενίσχυση των πιστώσεων της περιόδου 2007-2013. Για τα υπόλοιπα προγράμματα (Urban, καινοτόμοι δράσεις) καταβλήθηκαν συνολικά 25 εκατομμύρια ευρώ.

Το 2010, ξεκίνησε η διαδικασία κλεισίματος για τα περισσότερα από τα επιχειρησιακά προγράμματα ΕΤΠΑ 2000-2006. Από τα 379 προγράμματα, τα 281 (ή το 74%), που αντιστοιχούσαν στο 90% των κονδυλίων ΕΤΠΑ, επέλεξαν να παρατείνουν την προθεσμία επιλεξιμότητάς τους. Στις 31 Δεκεμβρίου 2010, παραλήφθηκαν έγγραφα κλεισίματος για 356 προγράμματα. Οι αρμόδιες διοικητικές μονάδες αναλύουν προς το παρόν τις δηλώσεις κατά την περάτωση και τις τελικές εκθέσεις.

Στάλθηκε πρόταση κλεισίματος στα κράτη μέλη για 25 προγράμματα, ενώ τα υπόλοιπα 354 θα κλείσουν την περίοδο 2011 και 2012.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2010 είχαν καταβληθεί στα κράτη μέλη, για ολόκληρη την περίοδο 2000-2006, 123 339 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό απορρόφησης 95,2% για όλα τα κράτη μέλη από το συνολικό προϋπολογισμό των 129 600 εκατομμυρίων ευρώ. Οι περισσότερες από τις εναπομένουσες πληρωμές αφορούν πληρωμές των τελικών υπολοίπων για το κλείσιμο των προγραμμάτων.

Στο τέλος του 2010, οι αναλήψεις υποχρεώσεων από προηγούμενα έτη για τις οποίες υπολείπονταν πληρωμές (ΥΠΕ) ανέρχονταν σε 6 719 εκατομμύρια. ευρώ για το ΕΤΠΑ, σε σύγκριση με 8 400 εκατομμύρια στα τέλη του 2009. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό 5,2% του συνολικού ποσού που είχε δεσμευτεί για το ΕΤΠΑ. Προβλέπεται περαιτέρω μείωση των ΥΠΕ με την πληρωμή των τελικών υπολοίπων κατά το κλείσιμο των προγραμμάτων.

Το 2010, όπως και τον προηγούμενο χρόνο, δεν εφαρμόστηκε ο επονομαζόμενος κανόνας «ν+2». Κατά γενικό κανόνα, η τελευταία δόση αναλήψεων υποχρεώσεων (δηλαδή, το 2006) θα χρησιμοποιηθεί για την εκτέλεση των τελικών πληρωμών, όταν συμφωνηθεί το κλείσιμο του προγράμματος μεταξύ του κράτους μέλους και των υπηρεσιών της Επιτροπής. Αντιστοίχως, το ποσό που θα πρέπει να αποδεσμευτεί θα υπολογιστεί μόνο στο στάδιο του κλεισίματος των επιχειρησιακών προγραμμάτων[8].

2.1.2. ΕΚΤ

Για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006, η απορρόφηση πιστώσεων πληρωμών έφθασε τα 319 εκατομμύρια ευρώ το 2010. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 26,42 % του ετήσιου προϋπολογισμού των πιστώσεων πληρωμών.

Οφείλεται δε στο γεγονός ότι τα περισσότερα από τα προγράμματα έφθασαν το όριο του 95% και το εναπομένον υπόλοιπο θα καταβληθεί μόνο στο πλαίσιο του υπό εξέλιξη κλεισίματος των προγραμμάτων.

Οι συνολικές υποχρεώσεις προς εκκαθάριση (ΥΠΕ) στα τέλη του 2010 ήταν 3 400 εκατομμύρια ευρώ (σε σύγκριση με 4 700 εκατομμύρια ευρώ το 2009). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 4,38% των συνολικών αναλήψεων υποχρεώσεων για την περίοδο 2000-2006. Οι ΥΠΕ καταναλώθηκαν από ενδιάμεσες πληρωμές, λίγες τελικές πληρωμές και έγινε αυτόματη αποδέσμευση των μη χρησιμοποιημένων ΥΠΕ ύψους 1 460 εκατομμυρίων στο πλαίσιο της διαδικασίας κλεισίματος.

Το 2010, όπως και το προηγούμενο έτος, δεν εφαρμόστηκε ο γνωστός ως 'n+2’ κανόνας και οι σχετικές ΥΠΕ μειώθηκαν μέσω αποδεσμεύσεων για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006 κατά το κλείσιμο των επιχειρησιακών προγραμμάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 105 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006.

Για ολόκληρη την περίοδο, στο τέλος του 2010 είχαν καταβληθεί στα κράτη μέλη 64 118 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό απορρόφησης 93,47% για όλα τα κράτη μέλη, από το συνολικό προϋπολογισμό των 68 600 εκατομμυρίων ευρώ.

Συνολικά για τα 229 προγράμματα που βρίσκονταν σε διαδικασία κλεισίματος το 2010, τα έγγραφα κλεισίματος υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα και 10 από τα προγράμματα αυτά έχουν ήδη κλείσει.

2.1.3. ΕΓΤΠΕ

Το συνολικό ποσό που εκταμιεύτηκε το 2010 ήταν 168,3 εκατομμύρια ευρώ ή 30,7% του διαθέσιμου προϋπολογισμού στα τέλη του έτους (13,9 εκατομμύρια ευρώ μεταφέρθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους σε άλλες γραμμές του προϋπολογισμού εκτός ΕΓΤΠΕ). Το ποσοστό εκτέλεσης, όσον αφορά τον αρχικό προϋπολογισμό για τις πιστώσεις πληρωμών, ήταν 29,9%.

Με απόλυτους όρους, το καταβληθέν ποσό είναι πολύ χαμηλότερο από το ποσό που καταβλήθηκε το 2009 (300 εκατομμύρια ευρώ λιγότερο). Η μείωση αυτή οφείλεται σε τρείς λόγους:

- Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης που χρηματοδοτήθηκαν από το ταμείο προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ είχαν πολύ υψηλό ρυθμό υλοποίησης τα προηγούμενα χρόνια. Στο τέλος του 2009, το 94% της συνεισφοράς του τμήματος προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ που είχε προγραμματιστεί για ολόκληρη την περίοδο είχε ήδη καταβληθεί και μεγάλος αριθμός προγραμμάτων (112 από τα 152 που ήταν συνολικά) είχαν ήδη φθάσει το 95% του ορίου πληρωμής για τις ενδιάμεσες πληρωμές. Στις περιπτώσεις αυτές δεν ήταν δυνατό να γίνουν άλλες πληρωμές το 2010 πριν από το κλείσιμο.

- Το 2010 ξεκίνησε το κλείσιμο προγραμμάτων του τμήματος προσανατολισμού του EΓΤΠΕ 2000 – 2006, και έως τα τέλη του έτους είχαν κλείσει 19 προγράμματα (από 152 συνολικά).

- Οι χαμηλές δαπάνες του τμήματος προσανατολισμού του EΓΤΠΕ το 2010 αντισταθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τα 11,12 δισεκατομμύρια ευρώ των δαπανών του EΓΤΑΑ στο πλαίσιο του προγραμματισμού αγροτικής ανάπτυξης 2007-2013 (που αντιστοιχεί σε 2,91 δισεκατομμύρια περισσότερο από ό,τι το 2009).

Στα τέλη του 2010, οι υποχρεώσεις προς εκκαθάριση (ΥΠΕ) του τμήματος προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ ανέρχονταν σε 1 183,3 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 5,3% του συνολικού προϋπολογισμού για την περίοδο 2000-2006. Το ποσό αυτό είναι κατά 171,3 εκατομμύρια ευρώ μικρότερο από τα 1 354,6 εκατομμύρια ευρώ ΥΠΕ στα τέλη του 2009.

2.1.4. ΧΜΠΑ

Το συνολικό ποσοστό απορρόφησης όσον αφορά τις πληρωμές ήταν 100 %, και 10 εκατ. ευρώ χορηγήθηκαν στα κράτη μέλη.

Όσον αφορά το επίπεδο εκτέλεσης των πιστώσεων πληρωμών, στο πλαίσιο του στόχου 1 καταβλήθηκαν 10 εκατομμύρια ευρώ. Εκτός στόχου 1 δεν έγινε καμία πληρωμή.

Το σύνολο των ΥΠΕ για το ΧΜΠΑ στα τέλη του 2010 ανήλθε σε 296,44 εκατ. ευρώ (σε σχέση με τα 306,41 εκατ. ευρώ το 2009). Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 7,5 % των συνολικών αναλήψεων υποχρεώσεων για την περίοδο 2000-2006.

Για ολόκληρη την περίοδο, στο τέλος του 2010 είχαν καταβληθεί στα κράτη μέλη 3.639 εκατομμύρια ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό απορρόφησης 92,5% για όλα τα κράτη μέλη από το συνολικό προϋπολογισμό των 3 935 εκατομμυρίων ευρώ.

2.2. Υλοποίηση του Προγράμματος

2.2.1. Στόχος 1

Τα προγράμματα του στόχου 1 επικεντρώθηκαν σε έργα βασικής υποδομής (40,2%), από τα οποία πάνω από τα μισά αφορούσαν συγκοινωνιακές υποδομές (49,9%). Πάνω από το ένα τρίτο (34,9%) των πόρων του στόχου 1 επενδύθηκαν στο παραγωγικό περιβάλλον όπου προτεραιότητα εξακολουθεί να αποτελεί η στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και ο βιοτεχνικός κλάδος (26,6 %).

2.2.2. Στόχος 2

Στις περιφέρειες του στόχου 2 επίκεντρο των προγραμμάτων εξακολούθησε να αποτελεί το παραγωγικό περιβάλλον και, συγκεκριμένα, πάνω από το ήμισυ του συνόλου των χρηματοδοτικών πόρων διοχετεύτηκε στην εν λόγω κατηγορία (55,4%) και κυρίως στις ΜΜΕ και στο βιοτεχνικό κλάδο. Ο δεύτερος σημαντικότερος κλάδος παρέμβασης ήταν οι βασικές υποδομές, όπου απορροφήθηκε το 29,2% των συνολικών πόρων του στόχου 2. Στην κατηγορία του ανθρώπινου δυναμικού για την οποία είχε δεσμευτεί το 10,5% των πόρων, οι κυριότεροι επενδυτικοί τομείς είναι η ευελιξία του ανθρώπινου δυναμικού, η επιχειρηματική δραστηριότητα, η καινοτομία και οι τεχνολογίες των πληροφοριών και επικοινωνιών.

2.2.3. Στόχος 3

Η υλοποίηση των προγραμμάτων του ΕΚΤ το 2010 εξακολούθησε να εστιάζεται στην ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση, ιδίως στα μέτρα που στοχεύουν στη βελτίωση της απασχολησιμότητας στην αγορά εργασίας (30,9 % των πιστοποιημένων δαπανών), της διά βίου μάθησης (οι δράσεις για την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση αντιπροσώπευσαν το 31,2 % των πιστοποιημένων δαπανών), της κοινωνικής ένταξης (13,3 %), των ίσων ευκαιριών (5,2 % των πιστοποιημένων δαπανών) και των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, της ευελιξίας του ανθρώπινου δυναμικού, της καινοτομίας και των τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (19,05%).

2.2.4. Τομέας της αλιείας εκτός του στόχου 1

Οι δαπάνες των προγραμμάτων ΧΜΠΑ πλην του στόχου 1 επικεντρώθηκαν στην επεξεργασία, την εμπορία και την προώθηση στην αγορά αλιευτικών προϊόντων (26,7%). Το δεύτερο σημαντικότερο μέτρο ήταν η προσαρμογή της αλιευτικής προσπάθειας (17,8%) και στη συνέχεια η ανανέωση και ο εκσυγχρονισμός του αλιευτικού στόλου (17,5%), οι αλιευτικές λιμενικές εγκαταστάσεις (16,9%) και οι δράσεις από επαγγελματίες (επαγγελματική κατάρτιση, παράκτια αλιεία μικρής κλίμακας) (12,8%).

2.2.5. Ενωσιακές πρωτοβουλίες

2.2.5.1. INTERREG

Έως το τέλος του 2010 επιλέχθηκαν περίπου 19 000 έργα και δίκτυα, στο πλαίσιο 81 προγραμμάτων INTERREG III/Γειτνίαση, τα οποία είχαν ως θέμα την άμβλυνση της επίδρασης των εθνικών συνόρων, των γλωσσικών φραγμών και των πολιτισμικών διαφορών και την ανάπτυξη των παραμεθόριων περιοχών, την υποστήριξη της στρατηγικής ανάπτυξης και της εδαφικής ολοκλήρωσης κατά μήκος μεγαλύτερων ζωνών της Ένωσης, καθώς και την καλύτερη ολοκλήρωση με τις γειτονικές της χώρες. Η αποτελεσματικότητα των πολιτικών και των μέσων για την περιφερειακή ανάπτυξη υποστηρίχτηκε επίσης μέσω της διάδοσης ορθών πρακτικών και της ανταλλαγής εμπειριών.

Έως τα τέλη του 2010, το ποσοστό απορρόφησης πληρωμών ήταν περίπου 92%. Λόγω της πιο ειδικής και απαιτητικής φύσης των προγραμμάτων και των έργων συνεργασίας, για ορισμένα προγράμματα δεν έγινε δυνατό να αποφευχθούν οι αποδεσμεύσεις που συνδέονται με τον κανόνα «n+2». Συνολικά, αποδεσμεύτηκαν 135 εκατομμύρια ευρώ κατά την περίοδο προγραμματισμού λόγω του κανόνα της αυτόματης αποδέσμευσης.

Το 2010, ξεκίνησε η διαδικασία κλεισίματος 81 προγραμμάτων INTERREG III/Γειτνίαση και έχει ήδη ολοκληρωθεί το κλείσιμο 3 προγραμμάτων.

2.2.5.2. EQUAL

Τα προγράμματα της κοινοτικής πρωτοβουλίας EQUAL έκλεισαν διοικητικά το 2008 στα περισσότερα κράτη μέλη. Για λίγα μόνο ζητήθηκε παράταση της τελικής προθεσμίας επιλεξιμότητας έως το 2009, ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερο ποσοστό απορρόφησης και να συνεχιστούν οι ενέργειες ενσωμάτωσης. Το 2010 συνεχίστηκε η διαδικασία διοικητικού κλεισίματος και έως τα τέλη του έτους ολοκληρώθηκε το κλείσιμο 4 επιχειρησιακών προγραμμάτων EQUAL.

2.2.5.3. URBAN

Το 2010, έκλεισε το πρόγραμμα URBACT I. Tο πρόγραμμα URBACT ανέφερε συνολικό επιλέξιμο κόστος ύψους 25 043 714 ευρώ εκ των οποίων 15 386 591 ευρώ στο πλαίσιο του EΤΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρησιμοποιήθηκαν 2 644 526 ευρώ από τα κονδύλια του ΕΤΠΑ ή 14,67%.

Tο πρόγραμμα URBACT II, το πρόγραμμα δικτύου για την αστική ανάπτυξη στο πλαίσιο του στόχου ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας, είναι ένα πρόγραμμα ανταλλαγών και μάθησης που αφορά τις πόλεις και βασίζεται στις καλές εμπειρίες από το πρόγραμμα URBACT I. Το 2010, συνεχίστηκαν οι εργασίες για τη διαχείριση του προγράμματος URBACT II μέσω επιτροπών παρακολούθησης και διαδικασιών υποβολής εκθέσεων.

2.2.5.4. LEADER+

Η κοινοτική πρωτοβουλία Leader+ αποτελείται από τρεις δράσεις: υλοποίηση στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης από συμπράξεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, συνεργασία μεταξύ αγροτικών περιοχών και δικτύωση. Για την περίοδο 2000-2006 εγκρίθηκαν 73 προγράμματα του LEADER+ για την ΕΕ-15. Τα κράτη μέλη της ΕΕ που προσχώρησαν μετά την 1η Μαΐου 2004 είχαν την επιλογή να ενσωματώσουν μέτρα τύπου Leader+ στα προγράμματά τους του ΕΓΤΠΕ του στόχου 1.

Έως τα τέλη του 2010, 14 προγράμματα LEADER+ έκλεισαν και στάλθηκαν σε κράτη μέλη 8 επιστολές προκλεισίματος.

2.2.6. Καινοτόμοι δράσεις

2.2.6.1. ΕΤΠΑ

Η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής διαχειρίστηκε επίσης 181 περιφερειακά προγράμματα καινοτόμων δράσεων (από αυτά, 171 είχαν κλείσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010 και 24 έκλεισαν στη διάρκεια του 2010) που συμβάλλουν στην προαγωγή της καινοτομίας σε στρατηγικό επίπεδο στις περιφέρειες, με την πειραματική εφαρμογή καινοτόμων μεθόδων και πρακτικών που αποβλέπουν στη βελτίωση του επιπέδου καινοτομίας και της ποιότητας της συνδρομής της ΕΕ με βάση τρία θέματα: γνώση και τεχνολογική καινοτομία, κοινωνία της πληροφορίας και βιώσιμη ανάπτυξη.

2.2.6.2. ΕΚΤ

Οι υπολειπόμενες καινοτόμοι δράσεις για το 2005 και 2006 ολοκληρώθηκαν, όπως είχε προγραμματιστεί, και έκλεισαν το 2010.

3. συνοχη και συντονισμος

3.1. Συνοχή με άλλες κοινοτικές πολιτικές

Στις προηγούμενες εκθέσεις παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι εξελίξεις σχετικά με τη διασφάλιση της συνοχής μεταξύ της πολιτικής για τη συνοχή και άλλων πολιτικών προτεραιοτήτων της ΕΕ, όπως η πολιτική ανταγωνισμού, η εσωτερική αγορά, το περιβάλλον, οι μεταφορές και η ισότητα των φύλων. Δεν υπήρξαν συγκεκριμένες αλλαγές στις απαιτήσεις ή τις προσδοκίες από τις διαχειριστικές αρχές, επειδή τα προγράμματα της περιόδου 2000-2006 εισήλθαν στη φάση κλεισίματος.

3.2. Συντονισμός των μέσων

3.2.1. Τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής

Την περίοδο 2000-2006 και τα 25 κράτη μέλη ωφελήθηκαν από τη στήριξη των διαρθρωτικών ταμείων, ενώ δεκατρία κράτη μέλη ωφελήθηκαν και από το Ταμείο Συνοχής, το οποίο υποστηρίζει τις λιγότερο εύπορες χώρες.

Ο προγραμματισμός και η υλοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων συντονίστηκαν προσεκτικά μεταξύ τους καθώς και με το ταμείο συνοχής (ιδίως το ΕΤΠΑ), ώστε να αποφευχθεί η επικάλυψη στα υποστηριζόμενα έργα.

3.2.2. Τα διαρθρωτικά ταμεία και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων / το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων

Καθόλη την περίοδο 2000-2006, η Επιτροπή, η ΕTΕπ και το ΕταΕ ενέτειναν τη συνεργασία τους με την ανάληψη των τριών πρωτοβουλιών JASPERS, JEREMIE και JESSICA. Λεπτομέρειες για τη συνεργασία αυτή περιλαμβάνονται σε προηγούμενες εκθέσεις. Από το 2010 που η υλοποίηση της περιόδου 2000-2006 εισήλθε στη φάση κλεισίματος, δεν υπάρχει κανένα νεώτερο στοιχείο.

4. Αξιολογήσεις

Το 2010 η Επιτροπή συνέχισε να διενεργεί αξιολογήσεις για τη στήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή.

ΕΤΠΑ

Το 2010, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την εκ των υστέρων αξιολόγηση των παρεμβάσεων του ΕΤΠΑ στις περιφέρειες των στόχων 1 και 2. Η συγκεφαλαιωτική έκθεση όλων των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν δημοσιεύτηκε και παρουσιάστηκε στο κοινό τον Απρίλιο του 2010. Οι εκ των υστέρων αξιολογήσεις των ενωσιακών πρωτοβουλιών URBAN και INTERREG ολοκληρώθηκαν επίσης το 2010.

Επιπλέον, το 2010 η Επιτροπή ξεκίνησε αξιολογήσεις για τη στήριξη της πολιτικής για τη συνοχή υπέρ των επιχειρήσεων, της καινοτομίας και της έρευνας. Επιπλέον ξεκίνησαν τρεις θεματικές μελέτες σχετικά με την πολιτική συνοχής και την τοπική ανάπτυξη, τις περιφέρειες με γεωγραφικές ιδιαιτερότητες και τις καινοτόμους δραστηριότητες.

ΕΚΤ

Το 2010 ολοκληρώθηκε η εκ των υστέρων αξιολόγηση των παρεμβάσεων του ΕΚΤ για την περίοδο 2000-2006. Η αξιολόγηση αυτή περιλαμβάνει 1 προπαρασκευστική μελέτη, 2 θεματικές μελέτες (εκ των οποίων η μία αφορά τη στήριξη του ΕΚΤ στην ανοικτή μέθοδο συντονισμού σε θέματα κοινωνικής προστασίας και κοινωνικής ένταξης και η άλλη τον αντίκτυπο του ΕΚΤ στη λειτουργία της αγοράς εργασίας και στις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο μέσω της στήριξης στα συστήματα και στις δομές), και 2 κύριες αξιολογήσεις για το ΕΚΤ και το EQUAL Δημοσιεύτηκαν όλες οι εκθέσεις αξιολόγησης.

Το 2010 ολοκληρώθηκαν άλλες 5 αξιολογήσεις και μελέτες, ενώ άλλες 3 ξεκίνησαν στη διάρκεια του έτους.

ΕΓΤΠΕ

T0 2010 ολοκληρώθηκε η εκ των υστέρων αξιολόγηση του προγράμματος Leader+. Η εν λόγω αξιολόγηση καλύπτει τα προγράμματα Leader+, όπως καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1260/99, και τα μέτρα τύπου Leader+ που περιλαμβάνονται στα μεταβατικά προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης για την περίοδο 2004-2006 (ΕΕ-10). Η αξιολόγηση κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα Leader+ αποτελεί σημαντικό συμπλήρωμα των κύριων πολιτικών και έχει συμβάλει στην οικονομική διαφοροποίηση, στην ποιότητα της ζωής και στη βελτίωση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος των αγροτικών περιοχών.

Το 2010 η Επιτροπή ξεκίνησε την εκ των υστέρων αξιολόγηση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης 2000.2006. Η αξιολόγηση θα εκτιμήσει τη συνάφεια, τη συνοχή, την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των διαφόρων μέτρων και προγραμμάτων. Θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2011.

5. Έλεγχοι

Αναλυτικές πληροφορίες για τα αποτελέσματα των ελέγχων διατίθενται στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριότητας των αντίστοιχων γενικών διευθύνσεων [9].

5.1. ΕΤΠΑ

Από το 204 η αποτελεσματική λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των κρατών μελών έχει αποτελέσει το αντικείμενο πολλών και διαφόρων λογιστικών ελέγχων που αφορούν βασικές παραμέτρους της διαχείρισης και ελέγχου. Τα προγράμματα που ελέγχθηκαν αντιπροσωπεύουν το 43% των κυριοτέρων προγραμμάτων και το 76% της προγραμματισμένης συνεισφοράς του ΕΤΠΑ. Όσον αφορά το INTERREG, το 2010 ολοκληρώθηκε μια χωριστή έρευνα λογιστικού ελέγχου που είχε ξεκινήσει το 2006 για τα 23 προγράμματα που εξετάστηκαν (28% του συνόλου των προγραμμάτων) που αντιπροσώπευαν το 54% της προγραμματισμένης συνεισφοράς.

Από το 2007 έως το 2010 διενεργήθηκε εκτεταμένη προπαρασκευαστική έρευνα για την εξέταση των φορέων εκκαθάρισης προκειμένου να εξακριβωθεί η αξιοπιστία της εργασίας κλεισίματος στην οποία βασίζονται οι δηλώσεις κατά την περάτωση, να εξακριβωθεί ο βαθμός στο οποίο είχαν προετοιμαστεί τα κράτη μέλη για το κλείσιμο και να επισημανθούν και αμβλυνθούν οι συναφείς κίνδυνοι.. Οι 42 λογιστικοί έλεγχοι που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο της εν λόγω έρευνας, σε συνδυασμό με ελεγκτικές αποστολές που πραγματοποιήθηκαν στο φορέα εκκαθάρισης στο πλαίσιο των τακτικών λογιστικών ελέγχων των συστημάτων που ξεκίνησαν το 2004, είχε ως αποτέλεσμα να καλυφθούν φορείς εκκαθάρισης που είναι υπεύθυνοι περίπου για το 85% του εγκεκριμένου ποσού των προγραμμάτων 2000-2006.

Επιπλέον, κατά το 2010, διενεργήθηκαν τέσσερις ελεγκτικές αποστολές για την παρακολούθηση των προηγούμενων λογιστικών ελέγχων των συστημάτων ΕΤΠΑ (κυρίως εφαρμογή μέτρων διορθωτικών δράσεων σε συνέχεια του εντοπισμού ελλείψεων στα συστήματα) σε τρεις χώρες: στην Ισπανία (1), στη Γερμανία (1) και στην Ιταλία (2).

Άλλες ελεγκτικές εργασίες που διενεργήθηκαν το 2010 για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006 συμπεριελάμβαναν την εξέταση των ελεγκτικών εκθέσεων 86 συστημάτων που υπέβαλαν εθνικοί ελεγκτές βάσει του άρθρου 13 του κανονισμού αριθ. 438/2001 (το 2009 ήταν το τελευταίο έτος που ήταν υποχρεωτική η υποβολή ετήσιας έκθεσης ελέγχου στην οποία αναφερόταν συνοπτικά το σύνολο της ελεγκτικής εργασίας που είχε εκτελεστεί στη διάρκεια του έτους, πριν από την υποβολή των εγγράφων κλεισίματος από τα κράτη μέλη για τα περισσότερα προγράμματα το 2010). Στάλθηκαν σε όλα τα κράτη μέλη επιστολές αξιολόγησης με παρατηρήσεις και, κατά περίπτωση, υποβλήθηκαν αιτήματα συμπληρωματικής ενημέρωσης προκειμένου τα αποτελέσματα της εθνικής ελεγκτικής εργασίας να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή αξιοπιστία.

5.2. ΕΚΤ

Κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού 2000-2006, η εργασία που διεξήγαγε η διεύθυνση ελέγχου συμπεριελάμβανε την αξιολόγηση των περιγραφών των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, την ανάλυση των εκθέσεων λογιστικού ελέγχου του εθνικού συστήματος και των ετήσιων εκθέσεων ελέγχου, στο πλαίσιο των ετήσιων διμερών συναντήσεων συντονισμού και τρεις κύριες ελεγκτικές έρευνες.

Λαμβανομένου υπόψη του σταδίου υλοποίησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων προγραμματισμού 2000-2006, το 2010 δεν διοργανώθηκαν περαιτέρω λογιστικοί έλεγχοι των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου. Απεναντίας, η ελεγκτική εργασία επικεντρώθηκε στην παρακολούθηση των παρατυπιών και των επιφυλάξεων που διατυπώθηκαν στην ετήσια έκθεση δραστηριότητας 2009 και στην ανάλυση των δηλώσεων κατά την περάτωση.

5.3. ΕΓΤΠΕ

Συνολικά, 103 προγράμματα από τα 152 είχαν υποβληθεί σε έλεγχο στο τέλος του 2010 (67,8%) και αφορούσαν 21 700 εκατομμύρια ευρώ (το 96,4%) των συνολικών προγραμματισμένων δαπανών. Συνολικά υποβλήθηκαν σε λογιστικό έλεγχο παρακολούθησης 44 προγράμματα. Στη διάρκεια του 2010 έκλεισαν όλοι αυτοί οι λογιστικοί έλεγχοι .

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2010, ολοκληρώθηκε η εξέταση δηλώσεων κατά την περάτωση που υπέβαλαν τα κράτη μέλη όσον αφορά 78 προγράμματα, που αντιπροσώπευαν 51,3% του συνολικού αριθμού προγραμμάτων.

5.4. ΧΜΠΑ

Από την έναρξη της περιόδου προγραμματισμού 2000-2006, η Γενική Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας (ΓΔ MARE) διενήργησε συνολικά 58 ελεγκτικές αποστολές που καλύπτουν όλα τα μονοταμειακά προγράμματα που υπάγονται στις αρμοδιότητές της (18 προγράμματα που αντιπροσωπεύουν αρχική συνεισφορά από τον προϋπολογισμό ύψους 3 608,73 εκατομμύριων - 87,4% του συνολικού προϋπολογισμού 2000-2006) καθώς και 18 πολυταμειακά προγράμματα που αντιπροσωπεύουν συνεισφορά ύψους 374,58 εκατομμυρίων ευρώ (9,2% του συνολικού αρχικού προϋπολογισμού της περιόδου 2000-2006). Συνολικά, τα συστήματα ελέγχου της ΓΔ MARE κάλυψαν προγράμματα που αντιστοιχούν στο 96,6% του συνόλου της αρχικής συνεισφοράς του ΧΜΠΑ για την περίοδο 2000-2006. Για τα υπόλοιπα προγράμματα, η διασφάλιση αποκτάται μέσω άλλων εργασιών λογιστικού ελέγχου των ΓΔ για τα διαρθρωτικά ταμεία και/ή εθνικών ελέγχων.

Έως τα τέλη του 2010, αναλύθηκαν 17 δηλώσεις κατά την περάτωση: 9 έγιναν δεκτές, για τις 8 διακόπηκε η ανάλυση και ζητήθηκαν επιπλέον στοιχεία και για τις υπόλοιπες 43 συνεχίστηκε η ανάλυση. Από τις 9 που έγιναν δεκτές, διατυπώθηκε γνώμη χωρίς επιφυλάξεις για τις 8 και για μία με επιφυλάξεις (και για την οποία θα προταθεί δημοσιονομική διόρθωση).

5.5. Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF)

Κατά το 2010 η OLAF πραγματοποίησε 53 αποστολές στα κράτη μέλη σε σχέση με τα μέτρα που συγχρηματοδοτήθηκαν από τα διαρθρωτικά ταμεία. Στη διάρκεια αυτών των αποστολών διενεργήθηκαν επιτόπιοι έλεγχοι [10] σε 52 επιχειρήσεις και πραγματοποιήθηκαν 6 επιπλέον είδη αποστολών για τη συλλογή πληροφοριών ή τη συνδρομή των εθνικών διοικήσεων ή των δικαστικών αρχών. Όπως συνέβη και τα προηγούμενα έτη, τυπικά προβλήματα που επισημάνθηκαν από την OLAF στη διάρκεια του 2010 ήταν ψευδείς δηλώσεις, ψευδή τιμολόγια και μη τήρηση των κανόνων για τους δημόσιους διαγωνισμούς καθώς και ειδικές περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων σε ορισμένες διαδικασίες υποβολής προσφορών.

Το 2010 τα κράτη μέλη κοινοποίησαν στην Επιτροπή, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1681/94[11], όπως αυτός τροποποιήθηκε[12], και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1828/2006[13], όπως αυτός τροποποιήθηκε[14], 6 910[15] παρατυπίες ύψους 1 546 εκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες αφορούσαν συγχρηματοδοτούμενα μέτρα των περιόδων προγραμματισμού 1994-99, 2000-2006 και 2007-2013.

6. Επιτροπές που επικουρούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

6.1. Επιτροπή Συντονισμού των Ταμείων (COCOF)

Η μοναδική δραστηριότητα της επιτροπής συντονισμού των ταμείων (COCOF) το 2010 σχετικά με την υλοποίηση της περιόδου 2000-2006 ήταν η εξέταση δύο αποφάσεων της Επιτροπής:

- Το σχέδιο ΑΠΟΦΑΣΗΣ της Επιτροπής για την εξαίρεση ορισμένων παρατυπιών που προκύπτουν από τις πράξεις που συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006 από τις ειδικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1681/94 και του άρθρου 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1831/94, και

- Το σχέδιο ΑΠΟΦΑΣΗΣ της Επιτροπής για την εξαίρεση ορισμένων παρατυπιών που προκύπτουν από πράξεις που συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006 από τις ειδικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1681/94 και του άρθρου 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1831/94, και

Η Επιτροπή έδωσε τη σύμφωνη γνώμη της και στις δύο προτάσεις.

6.2. Επιτροπή ΕΚΤ

Το 2010 πραγματοποιήθηκαν τρεις συνεδριάσεις ολομελείας και έξι συνεδριάσεις της τεχνικής ομάδας εργασίας, που όμως δεν εξέτασαν θέματα που αφορούσαν την υλοποίηση της περιόδου 2000-2006.

6.3. Επιτροπή γεωργικών διαρθρώσεων και αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΔΑΑ)

Η επιτροπή STAR συνεδρίασε έξι φορές το 2010 και διατύπωσε ευνοϊκή γνώμη για δύο αποφάσεις:

- Το σχέδιο ΑΠΟΦΑΣΗΣ της Επιτροπής για την εξαίρεση ορισμένων περιπτώσεων παρατυπιών που προκύπτουν από τις πράξεις που συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006 από τις ειδικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1681/94 και του άρθρου 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1831/94, και

- το σχέδιο ΑΠΟΦΑΣΗΣ της Επιτροπής για την εξαίρεση ορισμένων περιπτώσεων παρατυπιών που προκύπτουν από πράξεις που συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία και το ταμείο συνοχής για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006 από τις ειδικές απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1681/94 και του άρθρου 5 παράγραφος 2 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1831/94, και

6.4. Επιτροπή διαρθρώσεων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (CSFA)

Η Επιτροπή διαρθρώσεων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (CSFA) συνεδρίασε δύο φορές το 2010. Στα κυριότερα θέματα που συζητήθηκαν περιλαμβάνεται η εκ των υστέρων αξιολόγηση και το κλείσιμο του ΧΜΠΑ.

[1] 226 ανήκαν στους στόχους 1 και 2, 47 στο στόχο 3, 12 στο ΧΜΠΑ (εκτός στόχου 1), 81 στο INTERREG, 71 στο URBAN, 27 στο EQUAL, 73 στο LEADER+ και 181 προγράμματα καινοτόμων δράσεων.

[2] Βλέπε ανακοίνωση σχετικά με τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων για τις στρατηγικές και τα προγράμματα για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013.

[3] Διατίθεται στην εξής διεύθυνση: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/evaluation/expost_reaction_en.htm

[4] Διατίθεται στην εξής διεύθυνση http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/evaluation/expost2006/urban_ii_en.htm

[5] Διατίθεται στη εξής διεύθυνση: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/evaluation/expost2006/interreg_en.htm

[6] Διατίθεται στην εξής διεύθυνση: http://ec.europa.eu/fisheries/documentation/studies/fifg_evaluation/index_en.htm

[7] Διατίθεται στην εξής διεύθυνση: http://ec.europa.eu/agriculture/eval/reports/leaderplus-expost/index_en.htm

[8] Άρθρο 105 παράγραφος 3 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1083/2006.

[9] Διατίθεται στην εξής διεύθυνση: http://ec.europa.eu/atwork/synthesis/aar/index_en.htm

[10] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2185/1996, ΕΕ L 292 της 15.10.1996, σ. 2.

[11] ΕΕ L 178 της 12.7.1994, σ. 43.

[12] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2035/2005, ΕΕ L 328 της 15.12.2005, σ. 8.

[13] ΕΕ L 371 της 27.12.2006, σ. 1.

[14] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 846/2009, ΕΕ L 250 της 23.9.2009, σ. 1.

[15] 2009: αριθμός κοινοποιηθεισών παρατυπιών 4 858; συνολικού ύψους 1 161 865 730 ευρώ