(1)

Η οδηγία 2003/87/ΕΚ αναθεωρήθηκε και τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2023/959 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3), ο οποίος θέτει ως στόχο τη μείωση των καθαρών εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990. Η αναθεώρηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ αφορά επίσης τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής και απαιτεί αλλαγές στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2019/331 της Επιτροπής (4).

(2)

Η οδηγία (ΕΕ) 2023/959 θεσπίζει υποχρεώσεις για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές για τους φορείς εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων αποτέφρωσης αστικών αποβλήτων. Δεδομένου ότι οι εν λόγω εγκαταστάσεις δεν υποχρεούνται να παραδίδουν δικαιώματα σύμφωνα με το άρθρο 12 της εν λόγω οδηγίας, είναι σκόπιμο να μην θεωρείται ότι η θερμότητα που παρέχουν οι εν λόγω εγκαταστάσεις σε άλλες εγκαταστάσεις καλύπτεται από το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΔΕ της ΕΕ) για τους σκοπούς της δωρεάν κατανομής.

(3)

Προκειμένου να δοθούν κίνητρα για τον εξηλεκτρισμό των βιομηχανικών διεργασιών, ο οποίος αποτελεί βασική τεχνολογία για τη σημαντική μείωση των εκπομπών από τις εν λόγω διεργασίες, και για να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση των διεργασιών που καλύπτονται από δείκτες αναφοράς προϊόντος και δείκτες αναφοράς θερμότητας και καυσίμου, η μετρήσιμη και η μη μετρήσιμη θερμότητα που παράγεται από ηλεκτρική ενέργεια θα πρέπει καταρχήν να είναι επιλέξιμη για δωρεάν κατανομή βάσει των δεικτών αναφοράς θερμότητας και καυσίμου.

(4)

Στην υπόθεση C-271/20 (5), το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η χημική ενέργεια που αποθηκεύεται στην πρώτη ύλη και εκλύεται ως θερμότητα κατά τη διεργασία καύσης πρέπει να αντιμετωπίζεται ως καύσιμο για τους σκοπούς της δωρεάν κατανομής. Δεδομένου ότι οι εν λόγω διεργασίες καύσης απελευθερώνουν εκπομπές εκτός των αερίων θερμοκηπίου, είναι σκόπιμο να εξαιρεθεί ρητά η θερμότητα που εκλύεται κατά τη διάρκεια των εν λόγω διεργασιών καύσης από τη δωρεάν κατανομή βάσει του δείκτη αναφοράς καυσίμου, ώστε να διασφαλίζεται η περιβαλλοντική ακεραιότητα, ιδίως ενόψει της έκλυσης οξειδίων του θείου κατά τη διάρκεια των εν λόγω διεργασιών καύσης. Ως εκ τούτου, η χρήση του δείκτη αναφοράς καυσίμου θα πρέπει να περιορίζεται σε διεργασίες καύσης στις οποίες πρωταρχικός σκοπός είναι η παραγωγή μη μετρήσιμης θερμότητας.

(5)

Το άρθρο 10α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ παρέχει στην Επιτροπή εντολή να ενσωματώσει την εφαρμογή της νέας αιρεσιμότητας για τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης στον υφιστάμενο πενταετή κύκλο για τις εγκαταστάσεις που υποβάλλουν αίτηση για δωρεάν κατανομή, ο οποίος θεσπίζεται με τον παρόντα κανονισμό, προκειμένου να διασφαλιστεί η εναρμόνιση με τις υφιστάμενες διαδικασίες και να αποφευχθεί ο περιττός διοικητικός φόρτος.

(6)

Η αρμόδια αρχή θα πρέπει να εγκρίνει το σχέδιο μεθοδολογίας παρακολούθησης προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή με τους κανόνες παρακολούθησης. Λόγω χρονικών περιορισμών, δεν απαιτήθηκε έγκριση από την αρμόδια αρχή για την υποβολή των εκθέσεων δεδομένων αναφοράς το 2019, έτος κατά το οποίο θεσπίστηκαν τα σχέδια μεθοδολογίας παρακολούθησης με τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2019/331. Η εξαίρεση αυτή δεν είναι πλέον αναγκαία και δεν θα πρέπει πλέον να εφαρμόζεται.

(7)

Η οδηγία 2003/87/ΕΚ προβλέπει ότι δεν παρέχεται δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων σε σχέση με την παραγωγή προϊόντων που καλύπτονται από τον μηχανισμό συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ), ο οποίος θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/956 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), με σταδιακή κατάργηση της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου. Για να εξασφαλιστεί η εναρμονισμένη εφαρμογή της εν λόγω διάταξης, οι φορείς εκμετάλλευσης θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία, ιδίως με βάση τους κωδικούς της Συνδυασμένης Ονοματολογίας (ΣΟ) που θεσπίστηκαν με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87 του Συμβουλίου (7), σχετικά με τα παραγόμενα εμπορεύματα.

(8)

Προκειμένου να απλουστευθούν οι διαδικασίες, ιδίως σε σχέση με την ετήσια υποβολή εκθέσεων σχετικά με το επίπεδο δραστηριότητας και τις επακόλουθες προσαρμογές της δωρεάν κατανομής σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2019/1842 της Επιτροπής (8), τα δεδομένα για όλες τις υποεγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των μικρών υποεγκαταστάσεων, θα πρέπει να αναφέρονται ως βάση για μεταγενέστερες προσαρμογές της δωρεάν κατανομής.

(9)

Προκειμένου να δοθούν κίνητρα για τον εξηλεκτρισμό των βιομηχανικών διεργασιών με σκοπό τη σημαντική μείωση των εκπομπών από τις εν λόγω διεργασίες, είναι αναγκαίο να καταργηθούν οι κανόνες για την ανταλλαξιμότητα καυσίμου και ηλεκτρικής ενέργειας. Κατά συνέπεια, οι διεργασίες με υψηλό βαθμό εξηλεκτρισμού ή πλήρως εξηλεκτρισμένες οι οποίες υπάγονται στο ΣΕΔΕ της ΕΕ θα πρέπει να επωφελούνται από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων κατά τον ίδιο τρόπο με τις διεργασίες με υψηλές άμεσες εκπομπές. Ως εκ τούτου, η ποσότητα της δωρεάν κατανομής θα πρέπει να καθορίζεται ανεξάρτητα από το μερίδιο των άμεσων και έμμεσων εκπομπών για τις εγκαταστάσεις που εμπίπτουν στον ίδιο δείκτη αναφοράς. Μολονότι η δωρεάν κατανομή για τις εν λόγω διεργασίες θα καλύπτει και τις έμμεσες εκπομπές, δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη ότι οι κίνδυνοι διαρροής άνθρακα που προσδιορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 6 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ έχουν αντιμετωπιστεί πλήρως για τις εν λόγω διεργασίες. Το έμμεσο κόστος που μετακυλίεται στους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας σε μια γεωγραφική περιοχή αναφοράς. Οποιαδήποτε δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων που χορηγείται σε έμμεσες εκπομπές εξηλεκτρισμένων διεργασιών δεν θα πρέπει να προδικάζει τη δυνατότητα αποζημίωσης για το έμμεσο κόστος σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 6 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Αντίστοιχα, τα χρηματοδοτικά μέτρα για την αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους που μετακυλίεται στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας δεν θα πρέπει να αντισταθμίζουν το ίδιο έμμεσο κόστος που καλύπτεται από τη δωρεάν κατανομή. Για τους σκοπούς του καθορισμού των δεικτών αναφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, είναι σκόπιμο να συλλέγονται δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για τους σχετικούς δείκτες αναφοράς προϊόντος.

(10)

Προκειμένου να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για την ανάκτηση θερμότητας από υποεγκαταστάσεις δείκτη αναφοράς καυσίμου και υποεγκαταστάσεις εκπομπών διεργασίας, η εν λόγω θερμότητα θα πρέπει να είναι επιλέξιμη για δωρεάν κατανομή επιπλέον της κατανομής με βάση την κατανάλωση καυσίμου και τις εκπομπές διεργασίας. Ο κίνδυνος διπλής προσμέτρησης θα πρέπει να θεωρείται ότι μετριάζεται από τις επικαιροποιήσεις της τιμής του δείκτη αναφοράς καυσίμου και του πολλαπλασιαστή που εφαρμόζεται στις εκπομπές διεργασίας σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 2 στοιχείο ε) του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2019/331.

(11)

Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο διοικητικός φόρτος για τους φορείς εκμετάλλευσης, οι πληροφορίες σχετικά με τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας θα πρέπει να ενσωματωθούν στα υφιστάμενα εθνικά μέτρα εφαρμογής που χρησιμεύουν ως βάση για τον υπολογισμό της δωρεάν κατανομής.

(12)

Με σκοπό την ανταμοιβή των χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις και της καινοτομίας, η οδηγία 2003/87/ΕΚ εξαιρεί από την εφαρμογή του διατομεακού διορθωτικού συντελεστή τις εγκαταστάσεις των οποίων τα επίπεδα εκπομπών αερίων θερμοκηπίου είναι χαμηλότερα από τον μέσο όρο του 10 % των αποδοτικότερων εγκαταστάσεων βάσει ενός δεδομένου δείκτη αναφοράς. Δεδομένου ότι οι δείκτες αναφοράς ορίζονται σε επίπεδο υποεγκατάστασης, είναι σκόπιμο να ενεργοποιηθεί η εξαίρεση εάν τα επίπεδα εκπομπών αερίων θερμοκηπίου τουλάχιστον μίας υποεγκατάστασης πληρούν το όριο, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω υποεγκατάσταση συμβάλλει σημαντικά στη συνολική δωρεάν κατανομή για την εγκατάσταση.

(13)

Για να διευκολυνθεί η εναρμονισμένη εφαρμογή των προσαρμογών κατανομής και των παύσεων λειτουργίας, τα καθ’ υπέρβαση δικαιώματα που δεν επιστρέφονται δεόντως από φορέα εκμετάλλευσης θα πρέπει να αφαιρούνται από τη δωρεάν κατανομή στον οικείο φορέα εκμετάλλευσης.

(14)

Για να διασφαλιστεί ότι οι φορείς εκμετάλλευσης διορθώνουν τυχόν περιπτώσεις μη συμμόρφωσης ή τυχόν σφάλματα στις εκθέσεις δεδομένων αναφοράς που επηρεάζουν τον καθορισμό των ιστορικών επιπέδων δραστηριότητας, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διόρθωση των εν λόγω σφαλμάτων ή περιπτώσεων μη συμμόρφωσης και όχι μόνο να ζητούν τις διορθώσεις.

(15)

Για να διασφαλιστεί ότι τα ιστορικά επίπεδα δραστηριότητας είναι, στο μέτρο του δυνατού, αντιπροσωπευτικά των κύκλων της βιομηχανίας και για να μειωθεί ο αντίκτυπος ειδικών περιστάσεων, όπως οι οικονομικές κρίσεις, τα επίπεδα αυτά θα πρέπει να υπολογίζονται με βάση τη διάμεση τιμή των επιπέδων δραστηριότητας κατά την περίοδο αναφοράς.

(16)

Για να διασφαλιστεί η εναρμονισμένη και ορθή εφαρμογή των κανόνων δωρεάν κατανομής, είναι σκόπιμο να αποσαφηνιστεί ο προσδιορισμός των ιστορικών επιπέδων δραστηριότητας σε περιπτώσεις στις οποίες μια υποεγκατάσταση άρχισε να λειτουργεί κανονικά μόνο κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς. Από την άποψη αυτή, τα ιστορικά επίπεδα δραστηριότητας θα πρέπει να βασίζονται σε δραστηριότητες πλήρων ημερολογιακών ετών.

(17)

Η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων για εκπομπές διεργασίας που δεν καλύπτονται από δείκτες αναφοράς προϊόντος βασίζεται στην αποδοχή του προϋφιστάμενου καθεστώτος για τις ιστορικές εκπομπές. Από το 2013 παρέχεται δωρεάν κατανομή στο επίπεδο του 97 % των ιστορικών εκπομπών. Για να δοθούν κίνητρα για τη μείωση των εν λόγω εκπομπών διεργασίας και να διασφαλιστεί καλύτερη ευθυγράμμιση με τη δωρεάν κατανομή για τις εκπομπές διεργασίας που καλύπτονται από δείκτες αναφοράς προϊόντος, είναι αναγκαίο να μειωθεί το επίπεδο της δωρεάν κατανομής για τις εκπομπές διεργασίας που δεν καλύπτονται από δείκτες αναφοράς προϊόντος στο 91 %, ποσοστό που ισοδυναμεί με ετήσια μείωση κατά 0,3 % ως το ελάχιστο ποσοστό επικαιροποίησης που εφαρμόζεται στους δείκτες αναφοράς προϊόντος σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 2 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Ο μειωμένος πολλαπλασιαστικός συντελεστής θα πρέπει να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2028 για την καλύτερη ευθυγράμμιση με το χρονοδιάγραμμα σχετικά με την ανάπτυξη λύσεων για τη μείωση των εκπομπών διεργασίας, όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα.

(18)

Για να διασφαλιστεί η σταδιακή κατάργηση της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων για εμπορεύματα που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/956, στην προκαταρκτική δωρεάν κατανομή για την οικεία υποεγκατάσταση θα πρέπει να εφαρμόζεται ο σχετικός συντελεστής ΜΣΠΑ που ορίζεται στο άρθρο 10α παράγραφος 1α δεύτερο εδάφιο της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Οι πιθανές μελλοντικές αλλαγές στο πεδίο εφαρμογής του ΜΣΠΑ και στον σχετικό συντελεστή ΜΣΠΑ που θεσπίστηκαν με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/956 θα πρέπει να αντικατοπτρίζονται στην αντίστοιχη σταδιακή κατάργηση της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων.

(19)

Η οδηγία (ΕΕ) 2023/959 καταργεί την έννοια των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από την 1η Ιανουαρίου 2026 και την ειδική μεταχείρισή τους όσον αφορά τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων από το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να διαγραφούν αναλόγως οι σχετικές διατάξεις του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2019/331.

(20)

Για να διατηρηθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ κατεστημένων εγκαταστάσεων και νεοεισερχομένων, είναι αναγκαίο να αντικατοπτρίζονται οι αλλαγές στους αντίστοιχους κανόνες για τις νεοεισερχόμενες όσον αφορά τα ιστορικά επίπεδα δραστηριότητας και τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων.

(21)

Για την παροχή περαιτέρω κινήτρων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στο άρθρο 10α τρίτο εδάφιο της οδηγίας 2003/87/ΕΚ εισήχθη διάταξη για την αιρεσιμότητα σχετικά με τη δωρεάν κατανομή όσον αφορά την εφαρμογή μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, η οποία πρέπει να συμπληρωθεί. Οι συστάσεις που περιλαμβάνονται σε εκθέσεις ενεργειακού ελέγχου ή σε πιστοποιημένα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης που αναφέρονται στο άρθρο 10α παράγραφος 1 τρίτο εδάφιο της εν λόγω οδηγίας, οι οποίες αναφέρονται σε επίπεδο εταιρείας, πρέπει να μεταφερθούν σε επίπεδο εγκατάστασης. Για λόγους ασφάλειας δικαίου, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να θεωρεί ότι οι εν λόγω συστάσεις έχουν εφαρμοστεί μόνο όταν έχει ολοκληρωθεί η εφαρμογή και ο ελεγκτής έχει επιβεβαιώσει την ολοκλήρωσή τους. Προκειμένου να διασφαλιστεί το κίνητρο που παρέχεται με την εισαγωγή της αιρεσιμότητας, θα πρέπει να παρέχεται σε μια εγκατάσταση η δυνατότητα ανάκτησης της μειωμένης δωρεάν κατανομής, αφού εφαρμόσει τα συνιστώμενα μέτρα, στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσης για το επίπεδο δραστηριότητας και μετά την επαλήθευση της εφαρμογής των συνιστώμενων μέτρων. Θα πρέπει να θεσπιστεί ετήσιος κύκλος επανεξέτασης της αιρεσιμότητας για τις μη συμμορφούμενες εγκαταστάσεις, ο οποίος θα ακολουθεί την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα ετήσια επίπεδα δραστηριότητας. Οι φορείς εκμετάλλευσης μη συμμορφούμενων εγκαταστάσεων που αντιμετωπίζουν μείωση κατά 20 % της δωρεάν κατανομής θα πρέπει να παρέχουν επαληθευμένα αποδεικτικά στοιχεία στην αρμόδια αρχή σχετικά με την εφαρμογή όλων των συνιστώμενων μέτρων για να διασφαλίσουν την ανάκτηση της δωρεάν κατανομής η οποία μειώθηκε λόγω της αιρεσιμότητας.

(22)

Μετά την εισαγωγή νέων κανόνων για την αιρεσιμότητα σχετικά με τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων για τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 1 και το άρθρο 10β παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, πρέπει να συμπληρωθούν τα διαδικαστικά στάδια της αιρεσιμότητας. Σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 1 πέμπτο εδάφιο της εν λόγω οδηγίας, οι φορείς εκμετάλλευσης πρέπει να καταρτίσουν σχέδια κλιματικής ουδετερότητας έως την 1η Μαΐου 2024. Προκειμένου να ευθυγραμμιστεί η αιρεσιμότητα με την υφιστάμενη διαδικασία υποβολής αιτήσεων για δωρεάν κατανομή, τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας θα πρέπει να υποβληθούν έως τις 30 Μαΐου 2024 ή, κατά περίπτωση, ανάλογα με την εναλλακτική προθεσμία για την υποβολή των εν λόγω αιτήσεων που καθορίζεται από τα κράτη μέλη. Σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, οι εγκαταστάσεις τις οποίες αφορά η εν λόγω αιρεσιμότητα είναι εκείνες των οποίων τα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι υψηλότερα από το 80ο εκατοστημόριο των επιπέδων εκπομπών για τους σχετικούς δείκτες αναφοράς προϊόντος κατά τα έτη 2016 και 2017. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο υπολογισμός για τον καθορισμό των αναθεωρημένων τιμών των δεικτών αναφοράς σύμφωνα με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2021/447 της Επιτροπής (9). Ο προσδιορισμός αυτός βασίζεται σε επαληθευμένες πληροφορίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εγκαταστάσεων ως προς τα αέρια θερμοκηπίου που υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 11 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ για τα έτη 2016 και 2017. Δεδομένου ότι οι δείκτες αναφοράς ορίζονται σε επίπεδο υποεγκατάστασης, είναι σκόπιμο να θεσπιστεί όριο για μικρές υποεγκαταστάσεις κάτω από το οποίο δεν θα ισχύει η αιρεσιμότητα, υπό την προϋπόθεση ότι η υποεγκατάσταση δεν συνεισφέρει περισσότερο από το 20 % της συνολικής προκαταρκτικής δωρεάν κατανομής της εγκατάστασης.

(23)

Για την παροχή κινήτρων και την επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από την τηλεθέρμανση, το άρθρο 10β παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ καθορίζει περαιτέρω κανόνες για την αιρεσιμότητα όσον αφορά τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας στην περίπτωση εγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης. Ως εκ τούτου, οι εγκαταστάσεις ΣΕΔΕ που παρέχουν θερμότητα σε συστήματα τηλεθέρμανσης μπορούν να υποβάλουν αίτηση για πρόσθετη δωρεάν κατανομή κατά την περίοδο από το 2026 έως το 2030. Προκειμένου να παρασχεθεί στους φορείς εκμετάλλευσης υποεγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης που υποβάλλουν αίτηση για πρόσθετη δωρεάν κατανομή βεβαιότητα σχετικά με τις περαιτέρω προϋποθέσεις όσον αφορά τη σημαντική επίτευξη μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου πριν από το 2030, πρέπει να καθοριστεί η αξία των πρόσθετων δωρεάν δικαιωμάτων για το μέγεθος της επένδυσης που πρόκειται να πραγματοποιηθεί. Για λόγους συνέπειας, η τιμή των ανθρακούχων εκπομπών που χρησιμοποιείται για τον καθορισμό της χρηματικής αξίας των εν λόγω δικαιωμάτων θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τρόπο παρόμοιο με το άρθρο 10γ παράγραφος 3 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Για να αποσαφηνιστεί το επίπεδο και το είδος των επενδύσεων που απαιτούνται από τους φορείς εκμετάλλευσης και να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των σχετικών εγκαταστάσεων, η σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου θα πρέπει να καθοριστεί με τη χρήση γραμμικής πορείας του μέσου γραμμικού συντελεστή μείωσης κατά την περίοδο μεταξύ του μέσου σημείου της περιόδου αναφοράς 2019-2023, δηλαδή του 2021, και του 2030, σύμφωνα με το άρθρο 9 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Η μεθοδολογία αυτή οδηγεί στην ίδια απαίτηση μείωσης για όλους τους σχετικούς φορείς εκμετάλλευσης τηλεθέρμανσης και δεν απαιτεί τον καθορισμό ειδικών ανά εγκατάσταση ποσοστών μείωσης.

(24)

Προκειμένου να διασφαλιστούν τα κίνητρα της διπλής αιρεσιμότητας και να αποφευχθούν αδικαιολόγητες συνέπειες, η αιρεσιμότητα σχετικά με τη δωρεάν κατανομή για την εφαρμογή των μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και η αιρεσιμότητα σχετικά με τη δωρεάν κατανομή για τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας δεν θα πρέπει να είναι σωρευτικές. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση της δωρεάν κατανομής κατά 20 % θα πρέπει να εφαρμόζεται εάν δεν πληρούνται η μία ή και οι δύο αιρεσιμότητες σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 1 τρίτο και πέμπτο εδάφιο της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(25)

Σύμφωνα με το άρθρο 10β παράγραφος 4 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2023/2441 της Επιτροπής (10) καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο και τη μορφή των σχεδίων κλιματικής ουδετερότητας. Είναι επίσης σκόπιμο τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας να επανεξετάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να παρέχεται η δυνατότητα αναθεώρησης και αντικατάστασης των ενδιάμεσων στόχων και οροσήμων, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες τεχνολογίες και τις μειώσεις εκπομπών που έχουν ήδη επιτευχθεί ή δεν έχουν επιτευχθεί, όπως ορίζεται για κάθε περίοδο επαλήθευσης το 2025 και στη συνέχεια ανά πενταετία, εφόσον εξακολουθούν να είναι κατάλληλα για τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1119.

(26)

Για λόγους διαφάνειας, τα σχέδια κλιματικής ουδετερότητας θα πρέπει να δημοσιεύονται από τις αρμόδιες αρχές. Η δημοσίευση των σχεδίων κλιματικής ουδετερότητας επιτρέπει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση και καλύτερη κατανόηση της μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου στο εσωτερικό της εγκατάστασης. Προκειμένου να προστατεύονται οι εμπορικά ευαίσθητες πληροφορίες, οι φορείς εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων θα πρέπει να μπορούν να ζητούν τη διαγραφή ορισμένων εμπορικά ευαίσθητων στοιχείων από την έκδοση των σχεδίων κλιματικής ουδετερότητας που πρέπει να δημοσιοποιούνται. Τα αιτήματα αυτά θα πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογημένα.

(27)

Για να διευκολυνθεί η εφαρμογή των κανόνων για τις συγχωνεύσεις και τις διασπάσεις εγκαταστάσεων και λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων των σχετικών εγκαταστάσεων ενόψει των κανόνων δωρεάν κατανομής, είναι σκόπιμο να παρασχεθεί μεγαλύτερη ευελιξία για την κάλυψη αιτιολογημένων περιπτώσεων διαφορετικών επιπέδων κατανομής πριν και μετά τη συγχώνευση ή τη διάσπαση, με την κατάργηση της απαίτησης να υπάρχει το ίδιο επίπεδο κατανομής μετά τη συγχώνευση ή τη διάσπαση.

(28)

Για να αποφευχθεί η αδικαιολόγητη δωρεάν κατανομή σε εγκαταστάσεις που δεν λειτουργούν πλέον, δεν θα πρέπει να χορηγείται δωρεάν κατανομή για το υπόλοιπο ημερολογιακό έτος μετά την ημερομηνία παύσης της λειτουργίας.

(29)

Για να ενισχυθούν τα κίνητρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τις νέες και τις υφιστάμενες τεχνολογίες, η οδηγία 2003/87/ΕΚ προβλέπει επανεξέταση των καθορισμένων εκ των προτέρων δεικτών αναφοράς σε επίπεδο Ένωσης με σκοπό την πιθανή τροποποίηση των ορισμών και των ορίων του συστήματος των υφιστάμενων δεικτών αναφοράς προϊόντων. Η επανεξέταση πραγματοποιήθηκε και προσδιόρισε ορισμένους δείκτες αναφοράς στους οποίους θα πρέπει να εισαχθούν τροποποιήσεις στους ορισμούς και τα όρια του συστήματος ώστε να δοθούν αυτά τα πρόσθετα κίνητρα ή τεχνικές διευκρινίσεις.

(30)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, προκειμένου να δοθούν κίνητρα για την υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών για την παραγωγή προϊόντων συσσωματωμένου σιδηρομεταλλεύματος ως τροφοδοτικής ύλης για την πρωτογενή παραγωγή χάλυβα και να εξεταστούν οι ανάγκες των τεχνολογιών του πράσινου χάλυβα, είναι σκόπιμο να ανοιχτεί ο δείκτης αναφοράς του πυροσυσσωματωμένου μεταλλεύματος σε εναλλακτικά προϊόντα. Για να μεγιστοποιηθούν τα κίνητρα αυτά, το σήμα του δείκτη αναφοράς και οι ορισμοί των καλυπτόμενων προϊόντων και των ορίων του συστήματος θα πρέπει να παραμείνουν τεχνολογικά ουδέτερα.

(31)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, προκειμένου να δοθούν κίνητρα για την υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλών και μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών για την παραγωγή πρωτογενούς χάλυβα και για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού για την υφιστάμενη μέθοδο της υψικαμίνου με βάση τον οπτάνθρακα και την τεχνολογία άμεσης μείωσης, ο δείκτης αναφοράς θερμού μετάλλου θα πρέπει να τροποποιηθεί με προσθήκες στους ορισμούς των καλυπτόμενων προϊόντων και των ορίων του συστήματος.

(32)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, προκειμένου να δοθούν κίνητρα για την υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλών και μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών για την παραγωγή εναλλακτικών υδραυλικών συνδετικών υλικών ως υποκατάστατων του λευκού και του φαιού κλίνκερ τσιμέντου, είναι σκόπιμο να ανοιχτούν οι δείκτες αναφοράς του φαιού κλίνκερ τσιμέντου και του λευκού κλίνκερ τσιμέντου σε εναλλακτικά προϊόντα. Τα προϊόντα που καλύπτονται από άλλους δείκτες αναφοράς προϊόντος και τα υποπροϊόντα ή τα απόβλητα που προκύπτουν από άλλες διαδικασίες δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι αποφεύγουν την αδικαιολόγητη κατανομή.

(33)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, για να διευκολυνθεί η εναρμονισμένη εφαρμογή των κανόνων δωρεάν κατανομής όσον αφορά τη μεταχείριση των εκπομπών από αντιδραστήρες διοξειδίου του άνθρακα, για τον δείκτη αναφοράς ανθρακικού νατρίου θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι οι εν λόγω διεργασίες καλύπτονται από το όριο συστήματος του εν λόγω δείκτη αναφοράς προϊόντος.

(34)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, για να αποφευχθεί η διπλή προσμέτρηση όσον αφορά τη δωρεάν κατανομή στην παραγωγή χάλυβα από σπογγώδη σίδηρο και για να διασφαλιστεί ότι οι δείκτες αναφοράς προϊόντος θερμού μετάλλου, ανθρακοχάλυβα EAF και θερμού κραματοποιημένου χάλυβα EAF δεν αλληλεπικαλύπτονται, είναι αναγκαίο να εξαιρεθεί ο χάλυβας που παράγεται από σπογγώδη σίδηρο από τον ορισμό των δεικτών αναφοράς για τον ανθρακοχάλυβα EAF και τον θερμό κραματοποιημένο χάλυβα EAF.

(35)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, προκειμένου να δοθούν κίνητρα για την υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλών και μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών για την παραγωγή υδρογόνου και για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού για υφιστάμενες και νέες τεχνολογίες, όπως η ηλεκτρόλυση του νερού, η οδηγία (ΕΕ) 2023/959 επέκτεινε την περιγραφή της δραστηριότητας για την παραγωγή υδρογόνου ώστε να συμπεριλάβει την παραγωγή πράσινου υδρογόνου και μείωσε το όριο παραγωγής. Ο δείκτης αναφοράς υδρογόνου θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως. Ωστόσο, οι διεργασίες ηλεκτρόλυσης όπου το υδρογόνο είναι υποπροϊόν δεν θα πρέπει να επωφελούνται από δωρεάν κατανομή βάσει του δείκτη αναφοράς για το υδρογόνο ή την αμμωνία, καθώς οι τεχνολογίες αυτές δεν είναι νέες και ο πρωταρχικός σκοπός που εξυπηρετούν είναι διαφορετικός από την παραγωγή υδρογόνου. Για την περαιτέρω αποσαφήνιση των κανόνων δωρεάν κατανομής, είναι σκόπιμο να εξαιρεθεί ρητά το υδρογόνο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή αμμωνίας από τον δείκτη αναφοράς προϊόντος για το υδρογόνο.

(36)

Σε συνέχεια της επανεξέτασης, για την περαιτέρω εναρμόνιση της εφαρμογής των κανόνων δωρεάν κατανομής για την παραγωγή ασβέστου και δολομίτη και για να διασφαλιστεί η συνέπεια με την ετήσια υποβολή εκθέσεων για τις εκπομπές, είναι σκόπιμο να διαγραφούν οι αναφορές σε συντηρητικές εκτιμήσεις όσον αφορά την περιεκτικότητα σε ελεύθερο οξείδιο του ασβεστίου και οξείδιο του μαγνησίου.

(37)

Για να αντικατοπτρίζεται καλύτερα η ενεργειακή ένταση της παραγωγής μειγμάτων αιθυλενοξειδίου και αιθυλενογλυκολών και της σύνθεσης των μειγμάτων αερίων υδρογόνου και μονοξειδίου του άνθρακα, είναι σκόπιμο να προσαρμοστεί ο υπολογισμός των ιστορικών επιπέδων δραστηριότητας για τους δείκτες αναφοράς προϊόντος για το αιθυλενοξείδιο/αιθυλενογλυκόλη και για το υδρογόνο.

(38)

Για να αντικατοπτρίζονται οι αλλαγές στους κανόνες κατανομής, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης των δεικτών αναφοράς προϊόντος, η εισαγωγή της αιρεσιμότητας για τη δωρεάν κατανομή και η σταδιακή κατάργηση της δωρεάν κατανομής δικαιωμάτων λόγω του ΜΣΠΑ, το πεδίο εφαρμογής για τη συλλογή δεδομένων στο πλαίσιο των αιτήσεων για τη δωρεάν κατανομή θα πρέπει να προσαρμοστεί αναλόγως. Παρόμοιες αλλαγές είναι αναγκαίες για το ελάχιστο περιεχόμενο των σχεδίων μεθοδολογίας παρακολούθησης.

(39)

Ως εκ τούτου, ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2019/331 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(40)

Οι τροποποιήσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εφαρμόζονται στις κατανομές που αφορούν την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2024. Ωστόσο, για να μειωθεί ο αδικαιολόγητος διοικητικός φόρτος και να διασφαλιστεί η προβλεψιμότητα των επιπέδων δωρεάν κατανομής, για τους νεοεισερχόμενους των οποίων οι αιτήσεις για δωρεάν κατανομή υποβλήθηκαν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 στην Επιτροπή και τις κατεστημένες εγκαταστάσεις, οι διατάξεις σχετικά με τους ορισμούς των δεικτών αναφοράς, τις μονάδες αποτέφρωσης αποβλήτων, του ΜΣΠΑ, των μικρών υποεγκαταστάσεων, της ανταλλαξιμότητας καυσίμου και ηλεκτρικής ενέργειας, της ανάκτησης θερμότητας από υποεγκαταστάσεις δείκτη αναφοράς καυσίμου και υποεγκαταστάσεις εκπομπών διεργασίας, του ιστορικού επιπέδου δραστηριότητας των κατεστημένων εγκαταστάσεων, της κατανομής σε επίπεδο εγκατάστασης για τις κατεστημένες εγκαταστάσεις, της κατανομής για τις εκπομπές διεργασίας που δεν καλύπτονται από δείκτες αναφοράς προϊόντος, της αφαίρεσης της έννοιας των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας και της κατανομής όσον αφορά την ατμοπυρόλυση και το μονομερές βινυλοχλωρίδιο, θα πρέπει να εφαρμόζονται στις κατανομές που αφορούν την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2026. Η δωρεάν κατανομή για την περίοδο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 δεν θα πρέπει να επηρεαστεί από τις τροποποιήσεις. Για να εξασφαλιστούν ίση μεταχείριση και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους νεοεισερχόμενους με διαφορετικές ημερομηνίες υποβολής αιτήσεων κατανομής, θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικοί κανόνες εφαρμογής. Για τους νεοεισερχόμενους των οποίων οι αιτήσεις για δωρεάν κατανομή υποβάλλονται την 1η Ιανουαρίου 2024 ή αργότερα, οι τροποποιήσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να εφαρμόζονται στις κατανομές που αφορούν την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2024, ενώ για τις κατανομές που αφορούν την περίοδο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 εφαρμόζεται ο κανονισμός στην έκδοσή του που ίσχυε στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

(41)

Δεδομένου ότι η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων υπολογίζεται με βάση πλήρη ημερολογιακά έτη και ότι οι περισσότερες τροποποιήσεις της οδηγίας 2003/87/ΕΚ που εισήχθησαν με την οδηγία (ΕΕ) 2023/959 εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου 2024, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2024.

(42)

Ο παρών κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ επειγόντως, δεδομένου ότι απαιτείται από τους φορείς εκμετάλλευσης να συμμορφωθούν με τους κανόνες του για την υποβολή έκθεσης στοιχείων αναφοράς από τον Απρίλιο, τον Μάιο ή τον Ιούνιο του 2024, όπως ορίζεται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2019/331,

1)

το άρθρο 2 τροποποιείται ως εξής:

2)

στο άρθρο 4, η παράγραφος 2 τροποποιείται ως εξής:

3)

το άρθρο 6 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

4)

το άρθρο 10 τροποποιείται ως εξής:

5)

το άρθρο 14 τροποποιείται ως εξής:

6)

το άρθρο 15 τροποποιείται ως εξής:

7)

το άρθρο 16 τροποποιείται ως εξής:

8)

στο άρθρο 17, τα στοιχεία α) έως στ) αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

9)

το άρθρο 18 παράγραφος 1 τροποποιείται ως εξής:

10)

τα άρθρα 19, 20 και 21 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

11)

το άρθρο 22 διαγράφεται·

12)

προστίθενται τα ακόλουθα άρθρα:

(*2)  Οδηγία 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, για την ενεργειακή απόδοση, την τροποποίηση των οδηγιών 2009/125/ΕΚ και 2010/30/ΕΕ και την κατάργηση των οδηγιών 2004/8/ΕΚ και 2006/32/ΕΚ (ΕΕ L 315 της 14.11.2012, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2012/27/2023-05-04)."

(*3)  Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2018/2067 της Επιτροπής, της 19ης Δεκεμβρίου 2018, σχετικά με την επαλήθευση των δεδομένων και τη διαπίστευση των ελεγκτών σύμφωνα με την οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 334 της 31.12.2018, σ. 94, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg_impl/2018/2067/2021-01-01).»·"

13)

το άρθρο 23 παράγραφος 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

14)

στο άρθρο 25, η παράγραφος 4 απαλείφεται·

15)

το άρθρο 26 τροποποιείται ως εξής:

16)

το παράρτημα I τροποποιείται σύμφωνα με το παράρτημα I του παρόντος κανονισμού·

17)

το παράρτημα III αντικαθίσταται από το κείμενο του παραρτήματος II του παρόντος κανονισμού·

18)

το παράρτημα IV τροποποιείται σύμφωνα με το παράρτημα III του παρόντος κανονισμού·

19)

το παράρτημα VI τροποποιείται σύμφωνα με το παράρτημα IV του παρόντος κανονισμού·

20)

το παράρτημα VII τροποποιείται σύμφωνα με το παράρτημα V του παρόντος κανονισμού·

21)

το κείμενο που παρατίθεται στο παράρτημα VI του παρόντος κανονισμού προστίθεται ως παράρτημα VIII.