(1)

Το διοικητικό συμβούλιο διενήργησε έλεγχο σχετικά με το επιτόκιο των καταθέσεων οι οποίες τηρούνται στις εθνικές κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών με νόμισμα το ευρώ (εφεξής οι «ΕθνΚΤ») και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και οι οποίες δεν σχετίζονται με την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής (εφεξής οι «καταθέσεις μη σχετιζόμενες με τη νομισματική πολιτική»). Σκοπός του ελέγχου ήταν να αποτραπεί ενδεχόμενη παρέμβαση των εν λόγω καταθέσεων στην ενιαία νομισματική πολιτική και παράλληλα να διασφαλιστούν η συμμόρφωση με την αρχή της οικονομίας της ανοικτής αγοράς και η συνεπής μεταχείριση παρόμοιων καταθέσεων εντός του Ευρωσυστήματος.

(2)

Κατόπιν της διενέργειας του ελέγχου το διοικητικό συμβούλιο έκρινε ότι απαιτείται μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τον τοκισμό καταθέσεων μη σχετιζόμενων με τη νομισματική πολιτική. Τα επιτόκια που εφαρμόζονται στις εν λόγω καταθέσεις καθορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές (ΕΕ) 2019/671 (ΕΚΤ/2019/7) (1), (ΕΕ) 2024/1211 (ΕΚΤ/2024/13) (2), (ΕΕ) 2022/912 (ΕΚΤ/2022/8) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (3) και στην απόφαση (ΕΕ) 2019/1743 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2019/31) (4). Προς ενίσχυση της διαφάνειας, καθώς και της συνοχής των συναφών νομικών πράξεων μεταξύ τους, είναι σκόπιμος ο διεξοδικός καθορισμός των επιτοκίων σε ενιαία νομική πράξη, ώστε να διευκολύνεται η γνωστοποίησή τους και να καθίστανται δυνατές οι προσαρμογές τους στο μέλλον.

(3)

Ο τοκισμός καταθέσεων μη σχετιζόμενων με τη νομισματική πολιτική δεν θα πρέπει να συντελεί στη διατάραξη της μετάδοσης ή εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής με συστηματικό ή διαρθρωτικό τρόπο και θα πρέπει να διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, περιορίζοντας τα περιθώρια για μεγάλης κλίμακας μεταβολές των εν λόγω καταθέσεων.

(4)

Το διοικητικό συμβούλιο καθόρισε ως βασικό επιτόκιο της επιτοκιακής πολιτικής για τις καταθέσεις το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο του ευρώ (ευρώSTR) μειωμένο κατά ορισμένο περιθώριο. Σε περίπτωση μεταβολής των συνθηκών της αγοράς το περιθώριο αυτό προσαρμόζεται εύκολα, ώστε να διαφυλάσσεται η αποτελεσματικότητα της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και παράλληλα να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος απότομων ροών προς ή από τις χρηματαγορές και να καθίσταται δυνατή η λειτουργία ενός απλού και συνεπούς πλαισίου τοκισμού, με πολύ λίγες εξαιρέσεις. Το διοικητικό συμβούλιο καθόρισε το περιθώριο, το οποίο και θα προσαρμόζει όποτε το κρίνει αναγκαίο, προκειμένου να εκπληρώνονται οι σκοποί της επιτοκιακής πολιτικής για τις καταθέσεις και να αποσοβούνται τυχόν αρνητικές συνέπειες κατά την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής ή τη λειτουργία της αγοράς. Επί του παρόντος το περιθώριο καθορίζεται στις 20 μονάδες βάσης.

(5)

Το διοικητικό συμβούλιο έκρινε απαραίτητες ορισμένες παρεκκλίσεις ή εξαιρέσεις από το βασικό επιτόκιο της επιτοκιακής πολιτικής για τις καταθέσεις. Η έννοια του ανώτατου ορίου επιτοκίου θα εξακολουθεί να έχει εφαρμογή στον τοκισμό των καταθέσεων κεντρικής διοίκησης και ορισμένων άλλων καταθέσεων μη σχετιζόμενων με τη νομισματική πολιτική, προκειμένου να παρέχεται στις ΕθνΚΤ η δυνατότητα να τοκίζουν τις εν λόγω καταθέσεις με επιτόκιο χαμηλότερο από το ανώτατο όριο επιτοκίου, όπου κρίνεται σκόπιμο, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν ανά χώρα, όπως είναι οι συνθήκες στην αγορά των συναλλαγών επαναγοράς. Τόσο στην περίπτωση εγγυητικών κεφαλαίων που τηρούνται από υποδομές χρηματοπιστωτικών αγορών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, όπως είναι τα συστήματα πληρωμών, οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων, όσο και στην περίπτωση προχρηματοδοτημένων λογαριασμών που τηρούνται στο TARGET, θα πρέπει να εφαρμόζεται περιθώριο μικρότερο των 20 μονάδων βάσης, αρχικά οριζόμενο ως μηδενικό„ λόγω της σημασίας των διακρατούμενων αυτών διαθεσίμων για την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Τα κεφάλαια που απαιτείται να κατατίθενται προσωρινά στις ΕθνΚΤ ή στην ΕΚΤ και αφορούν οικονομική στήριξη θα πρέπει να εξακολουθήσουν να εξαιρούνται από την εφαρμογή αρνητικών επιτοκίων.

(6)

Το διοικητικό συμβούλιο έκρινε επίσης ότι είναι αναγκαίο να προβλεφθούν η δυνατότητα της ΕΚΤ να ζητεί από τις ΕθνΚΤ αναλυτικές πληροφορίες για καταθέσεις μη σχετιζόμενες με τη νομισματική πολιτική υπό ορισμένες περιστάσεις και η κατά περίπτωση ανταλλαγή των πληροφοριών αυτών εντός της ΕΚΤ και του Ευρωστήματος αυστηρά βάσει της ανάγκης γνώσης, όταν η ΕΚΤ κρίνει ότι οι πληροφορίες είναι απαραίτητες προκειμένου να το Ευρωσύστημα να είναι σε θέση να αξιολογήσει τον ενδεχόμενο αντίκτυπο των καταθέσεων αυτών στην εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής.

(7)

Προκειμένου να επιτευχθούν οι εν λόγω σκοποί και να παρασχεθεί στις ΕθνΚΤ επαρκής χρόνος προετοιμασίας για την εφαρμογή της νέας επιτοκιακής πολιτικής για καταθέσεις μη σχετιζόμενες με τη νομισματική πολιτική, η παρούσα απόφαση θα πρέπει να εφαρμοστεί από την 1η Δεκεμβρίου 2024,

1)

ως «κατάθεση» νοείται πιστωτικό υπόλοιπο σε ευρώ ή άλλο νόμισμα, το οποίο προκύπτει από τη διατήρηση κεφαλαίων σε λογαριασμό τηρούμενο σε ΕθνΚΤ ή την ΕΚΤ ή από προσωρινού χαρακτήρα καταστάσεις αναγόμενες σε άλλες υπηρεσίες τις οποίες παρέχει ΕθνΚΤ ή η ΕΚΤ, παράγοντας υποχρέωση αποτυπούμενη στη λογιστική κατάσταση της ΕθνΚΤ ή της ΕΚΤ, και το οποίο η ΕθνΚΤ ή ΕΚΤ απαιτείται να αποπληρώσει με βάση τους εκάστοτε ισχύοντες συμβατικούς ή κανονιστικούς όρους, περιλαμβανομένων των καταθέσεων μίας ημέρας και των καταθέσεων προθεσμίας·

2)

ως «ευρώSTR» νοείται το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο του ευρώ, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 σημείο 2) της κατευθυντήριας γραμμής (ΕΕ) 2019/1265 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2019/19) (5) και δημοσιεύεται από την ΕΚΤ·

3)

ως «ευρώSTR OIS» νοείται πράξη ανταλλαγής δεικτών επιτοκίου διάρκειας μίας ημέρας (overnight index swap - OIS), όπως ορίζεται στο άρθρο 1 σημείο 25) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1333/2014 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2014/48) (6), στην οποία το επιτόκιο ευρώSTR αποτελεί τον δείκτη επιτοκίου διάρκειας μίας ημέρας για τις περιοδικές πληρωμές κυμαινόμενου επιτοκίου·

4)

ως «καταθέσεις μη σχετιζόμενες με τη νομισματική πολιτική» νοούνται καταθέσεις οι οποίες δεν πραγματοποιούνται για σκοπούς εφαρμογής της ενιαίας νομισματικής πολιτικής, όπως αυτή καθορίζεται από το διοικητικό συμβούλιο, και οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής μίας εκ των ακόλουθων νομικών πράξεων: