(1)

Το άρθρο 325 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) απαιτεί από την Ένωση και τα κράτη μέλη να καταπολεμούν την απάτη και κάθε άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Η Ένωση θα πρέπει να στηρίζει δραστηριότητες στους εν λόγω τομείς.

(2)

Η στήριξη κατά το παρελθόν τέτοιων δραστηριοτήτων μέσω της απόφασης αριθ. 804/2004/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) (πρόγραμμα Hercule), η οποία τροποποιήθηκε και παρατάθηκε με την απόφαση αριθ. 878/2007/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) (πρόγραμμα Hercule ΙΙ), η οποία καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 250/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) (πρόγραμμα Hercule III), κατέστησε εφικτή την ενίσχυση των δραστηριοτήτων που αναλήφθηκαν από την Ένωση και τα κράτη μέλη σε θέματα καταπολέμησης της απάτης, της διαφθοράς και κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(3)

Η ενωσιακή νομοθεσία που ορίζει κανόνες για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων, το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους, καθώς και για την προενταξιακή βοήθεια όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 και εξής προβλέπει υποχρέωση των κρατών μελών, των υποψήφιων χωρών και των δυνάμει υποψηφίων για υποβολή εκθέσεων σχετικά με παρατυπίες και περιπτώσεις απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Το σύστημα διαχείρισης παρατυπιών (Irregularity Management System - IMS) είναι ένα ασφαλές εργαλείο ηλεκτρονικών επικοινωνιών που διευκολύνει την εκπλήρωση της υποχρέωσης των κρατών μελών, καθώς και των υποψήφιων χωρών και των δυνάμει υποψηφίων να αναφέρουν τις εντοπισθείσες παρατυπίες και το οποίο στηρίζει επίσης τη διαχείριση και την ανάλυση των παρατυπιών.

(4)

Μολονότι η σημασία του έργου της Επιτροπής στο πλαίσιο της πρόληψης της απάτης είναι αδιαμφισβήτητη, θα πρέπει επίσης να αναγνωριστεί πλήρως η σημασία, μεταξύ άλλων, της υλοποίησης του συστήματος πληροφοριών κατά της απάτης (Anti-Fraud Information System - AFIS), καθώς και των στρατηγικών για την καταπολέμηση της απάτης σε εθνικό επίπεδο.

(5)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 515/97 του Συμβουλίου (6) και η απόφαση 2009/917/ΔΕΥ του Συμβουλίου (7) προβλέπουν ότι η Ένωση πρέπει να στηρίζει την αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των διοικητικών αρχών των κρατών μελών και τη συνεργασία αυτών με την Επιτροπή, με σκοπό τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής των τελωνειακών και γεωργικών ρυθμίσεων.

(6)

Η εν λόγω στήριξη παρέχεται σε σειρά επιχειρησιακών δραστηριοτήτων. Αυτές αφορούν το AFIS, μια πλατφόρμα τεχνολογίας πληροφοριών (ΤΠ) η οποία περιλαμβάνει δέσμη εφαρμογών που λειτουργούν στο πλαίσιο ενός κοινού συστήματος πληροφοριών υπό τη διαχείριση της Επιτροπής. Το IMS λειτουργεί επίσης στο πλαίσιο της πλατφόρμας AFIS. Το κοινό σύστημα πληροφοριών απαιτεί σταθερή και προβλέψιμη χρηματοδότηση με τη πάροδο των ετών προκειμένου να διασφαλίζεται η βιωσιμότητά του.

(7)

Η πλατφόρμα AFIS περιλαμβάνει αρκετά συστήματα πληροφοριών, μεταξύ άλλων το τελωνειακό σύστημα πληροφοριών. Το τελωνειακό σύστημα πληροφοριών είναι ένα αυτοματοποιημένο σύστημα πληροφοριών, το οποίο έχει στόχο να συνδράμει τα κράτη μέλη στην πρόληψη, τη διερεύνηση και τη δίωξη πράξεων που αντίκεινται στις τελωνειακές και γεωργικές ρυθμίσεις, ενισχύοντας, χάρη στην ταχύτερη διαβίβαση των πληροφοριών, την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών συνεργασίας και ελέγχου των τελωνειακών διοικητικών αρχών των οποίων η αρμοδιότητα καλύπτει αυτές τις επιχειρήσεις. Η ενιαία δομή του τελωνειακού συστήματος πληροφοριών καλύπτει υποθέσεις διοικητικής συνεργασίας και αστυνομικής συνεργασίας βάσει του πρώην πυλώνα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ένωσης. Η διάσταση της αστυνομικής συνεργασίας του του τελωνειακού συστήματος πληροφοριών δεν μπορεί τεχνικά να διαχωριστεί από τη διοικητική του διάσταση, καθώς αμφότερες λειτουργούν στο πλαίσιο κοινού συστήματος τεχνολογίας πληροφοριών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ίδιο το τελωνειακό σύστημα πληροφοριών είναι απλά ένα από τα διάφορα συστήματα πληροφοριών στο πλαίσιο της πλατφόρμας AFIS και ότι ο αριθμός των υποθέσεων αστυνομικής συνεργασίας είναι μικρότερος από τον αριθμό των υποθέσεων διοικητικής συνεργασίας στο τελωνειακό σύστημα πληροφοριών, η διάσταση της αστυνομικής συνεργασίας της πλατφόρμας AFIS θεωρείται επικουρική σε σχέση με τη διοικητική της διάσταση.

(8)

Προκειμένου να αυξηθούν οι συνέργειες και η δημοσιονομική ευελιξία και να απλουστευθεί η διαχείριση, η ενωσιακή στήριξη στους τομείς της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, της υποβολής έκθεσης παρατυπιών και της αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής και συνεργασίας σε τελωνειακά και γεωργικά θέματα θα πρέπει να συγκεντρωθεί και να ευθυγραμμιστεί στο πλαίσιο ενός ενιαίου προγράμματος, του Προγράμματος της Ένωσης για την καταπολέμηση της απάτης (το «Πρόγραμμα»). Το Πρόγραμμα θα πρέπει να θεσπιστεί για περίοδο επτά ετών, ώστε η διάρκειά του να ευθυγραμμιστεί με τη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (8).

(9)

Επομένως, το Πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει μια συνιστώσα παρόμοια με το πρόγραμμα Hercule III, μια δεύτερη συνιστώσα που να διασφαλίζει τη χρηματοδότηση του IMS και μια τρίτη συνιστώσα που να χρηματοδοτεί τις δραστηριότητες που έχουν ανατεθεί στην Επιτροπή δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 515/97, συμπεριλαμβανομένης της πλατφόρμας AFIS.

(10)

Το Πρόγραμμα θα πρέπει να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και μεταξύ των κρατών μελών, της Επιτροπής και άλλων αρμόδιων οργάνων της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης, κατά περίπτωση, της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου (9), προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, καθώς και η ορθή εφαρμογή των τελωνειακών και γεωργικών ρυθμίσεων, χωρίς να θίγονται οι αρμοδιότητες των κρατών μελών, και προκειμένου να διασφαλιστεί μια περισσότερο αποδοτική χρήση των πόρων σε σχέση με ό,τι θα μπορούσε να επιτευχθεί σε εθνικό επίπεδο. Η ανάληψη δράσης σε επίπεδο Ένωσης είναι αναγκαία και δικαιολογημένη, δεδομένου ότι συντρέχει τα κράτη μέλη στη συλλογική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και ευνοεί τη χρήση κοινών ενωσιακών δομών για την αύξηση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών, στηρίζοντας παράλληλα την υποβολή στοιχείων σχετικά με παρατυπίες και περιπτώσεις απάτης.

(11)

Επιπλέον, η στήριξη της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης θα πρέπει να καλύπτει όλες τις πτυχές του προϋπολογισμού της Ένωσης, τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και στο σκέλος των δαπανών. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή στο γεγονός ότι το Πρόγραμμα είναι το μόνο πρόγραμμα της Ένωσης που προστατεύει το σκέλος των δαπανών του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(12)

Ο παρών κανονισμός προβλέπει χρηματοδοτικό κονδύλιο για το Πρόγραμμα, το οποίο αποτελεί το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της διοργανικής συμφωνίας, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής 'Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και τους νέους ιδίους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων (10), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, κατά την ετήσια δημοσιονομική διαδικασία.

(13)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11) (ο «δημοσιονομικός κανονισμός») έχει εφαρμογή στο παρόν Πρόγραμμα. Ο δημοσιονομικός κανονισμός θεσπίζει κανόνες εκτέλεσης του ενωσιακού προϋπολογισμού, συμπεριλαμβανομένων κανόνων περί επιχορηγήσεων, βραβείων, προμηθειών, έμμεσης διαχείρισης, χρηματοδοτικών μέσων, εγγυήσεων από τον προϋπολογισμό, χρηματοδοτικής συνδρομής και της εξόφλησης των εξωτερικών εμπειρογνωμόνων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης ένα γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(14)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εφαρμογής βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλλουν στην επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότησης που δεν συνδέεται με δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(15)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να περιλαμβάνει ενδεικτικό κατάλογο των προς χρηματοδότηση δράσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια της χρηματοδότησης όλων των δράσεων που έχουν ανατεθεί στην Επιτροπή δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 515/97, συμπεριλαμβανομένης της πλατφόρμας AFIS.

(16)

Οι δράσεις θα πρέπει να είναι επιλέξιμες βάσει της ικανότητάς τους να επιτύχουν τους ειδικούς στόχους του Προγράμματος. Στους ειδικούς στόχους του Προγράμματος θα πρέπει να περιλαμβάνεται, η παροχή ειδικής τεχνικής βοήθειας για τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, όπως μέσω της παροχής ειδικών γνώσεων, εξειδικευμένου και τεχνικά προηγμένου εξοπλισμού, και αποτελεσματικών εργαλείων της ΤΠ· μέσω της διασφάλισης της απαιτούμενης στήριξης και διευκόλυνσης των ερευνών, ιδίως με τη σύσταση κοινών ομάδων έρευνας και διασυνοριακές επιχειρήσεις· ή μέσω της ενίσχυσης των ανταλλαγών προσωπικού για συγκεκριμένα έργα. Επιπλέον, στις επιλέξιμες δράσεις θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνεται η διοργάνωση στοχευμένης εξειδικευμένης κατάρτισης, εργαστηρίων ανάλυσης κινδύνου καθώς και, κατά περίπτωση, διασκέψεων και μελετών.

(17)

Η αγορά εξοπλισμού μέσω του ενωσιακού μέσου χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων, που θεσπίζεται με κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ο οποίος θεσπίζει, ως μέρος του ταμείου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, το μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων θα είχε θετικές επιπτώσεις στην καταπολέμηση της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Βάσει του εν λόγω μέσου, θα υφίστατο υποχρέωση αποφυγής τυχόν επαναλήψεων στην ενωσιακή στήριξη. Το Πρόγραμμα θα πρέπει παρομοίως να διασφαλίζει την αποφυγή τυχόν επαναλήψεων στην ενωσιακή στήριξη και θα πρέπει, κατ' αρχήν, να στηρίζει την απόκτηση τύπων εξοπλισμού που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού μέσου χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων, ή εξοπλισμού του οποίου δικαιούχοι είναι αρχές διαφορετικές από αυτές που καλύπτονται από το ενωσιακό μέσο χρηματοδοτικής στήριξης για τον εξοπλισμό τελωνειακών ελέγχων. Επιπλέον, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι ο χρηματοδοτούμενος εξοπλισμός είναι κατάλληλος για να συμβάλει στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(18)

Το Πρόγραμμα θα πρέπει να είναι ανοικτό στη συμμετοχή μελών της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Επίσης, θα πρέπει να είναι ανοικτό στη συμμετοχή προσχωρουσών και υποψήφιων χωρών και δυνάμει υποψηφίων καθώς και χωρών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας, σύμφωνα με τις γενικές αρχές και τους γενικούς όρους και προϋποθέσεις για τη συμμετοχή αυτών των χωρών στα προγράμματα της Ένωσης που ορίζονται στις αντίστοιχες συμφωνίες-πλαίσια και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Σύνδεσης ή σε παρόμοιες συμφωνίες. Το Πρόγραμμα θα πρέπει να είναι επίσης ανοικτό σε άλλες τρίτες χώρες, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές συνάπτουν ειδικές συμφωνίες που καλύπτουν τις ειδικές προϋποθέσεις συμμετοχής τους σε προγράμματα της Ένωσης.

(19)

Λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες αξιολογήσεις των προγραμμάτων Hercule και προκειμένου να ενισχυθεί το Πρόγραμμα, η συμμετοχή οντοτήτων που είναι εγκατεστημένες σε τρίτη χώρα μη συνδεδεμένη με το Πρόγραμμα θα πρέπει να είναι δυνατή κατ’ εξαίρεση.

(20)

Ειδικότερα, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η συμμετοχή οντοτήτων εγκατεστημένων σε τρίτες χώρες που έχουν συνάψει συμφωνία σύνδεσης με την Ένωση, με σκοπό την ενίσχυση της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης μέσω της συνεργασίας σχετικά με τα τελωνεία και μέσω της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, ιδίως όσον αφορά τρόπους καταπολέμησης της απάτης, της διαφθοράς και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και όσον αφορά την αντιμετώπιση των προκλήσεων των νέων τεχνολογικών εξελίξεων.

(21)

Το Πρόγραμμα θα πρέπει να εφαρμοστεί λαμβανομένων υπόψη των συστάσεων και μέτρων που απαριθμούνται στην ανακοίνωση της Επιτροπής, της 6ης Ιουνίου 2013, με τίτλο «Ενίσχυση της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου τσιγάρων και άλλων μορφών παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού — Μια συνολική στρατηγική της ΕΕ», καθώς και στην έκθεση της 12ης Μαΐου 2017 σχετικά με την εφαρμογή αυτής της ανακοίνωσης.

(22)

Η Ένωση επικύρωσε το πρωτόκολλο για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού της σύμβασης-πλαισίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού (το «πρωτόκολλο») το 2016. Το πρωτόκολλο συμβάλλει στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, καθόσον αφορά την καταπολέμηση του διασυνοριακού παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού, το οποίο προκαλεί απώλειες εσόδων. Το Πρόγραμμα θα πρέπει να στηρίζει τη γραμματεία της σύμβασης-πλαισίου της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον έλεγχο του καπνού ως προς τις αρμοδιότητές της που συνδέονται με το πρωτόκολλο. Επίσης, θα πρέπει να στηρίζει άλλες δραστηριότητες που διοργανώνονται από τη γραμματεία σε σχέση με την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού.

(23)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) και τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2988/95 (13), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου (14) και (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικά με την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων απάτης, με την ανάκτηση των απολεσθέντων, των αχρεωστήτως καταβληθέντων ή των μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, με την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ανατίθεται η εξουσία, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, να διερευνά και να ασκεί δίωξη σε περιπτώσεις ποινικών αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, στην OLAF, στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(24)

Τρίτες χώρες που είναι μέλη του ΕΟΧ μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα της Ένωσης στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται από τη συμφωνία για τον ΕΟΧ (16), η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων βάσει απόφασης που θεσπίζεται στο πλαίσιο της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετάσχουν βάσει άλλων νομικών μέσων. Στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να εισαχθεί ειδική διάταξη που θα απαιτεί από τις τρίτες χώρες να παρέχουν τα απαραίτητα δικαιώματα και την απαιτούμενη πρόσβαση στον αρμόδιο διατάκτη, στην OLAF και στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, ώστε να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(25)

Δυνάμει της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (17), τα πρόσωπα και οι οντότητες που είναι εγκατεστημένα σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση, με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του Προγράμματος και των ενδεχόμενων ρυθμίσεων που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το έδαφος.

(26)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του Προγράμματος, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές εξουσίες. Η Επιτροπή θα πρέπει να εγκρίνει προγράμματα εργασίας στα οποία θα προσδιορίζονται, μεταξύ άλλων, οι προτεραιότητες και τα κριτήρια αξιολόγησης για τις επιχορηγήσεις των δράσεων.

(27)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθορίζει το μέγιστο δυνατό ποσοστό συγχρηματοδότησης για επιχορηγήσεις.

(28)

Δυνάμει των παραγράφων 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (18), το παρόν Πρόγραμμα θα πρέπει να αξιολογείται βάσει πληροφοριών που συλλέγονται σύμφωνα με συγκεκριμένες απαιτήσεις παρακολούθησης ενώ παράλληλα πρέπει να αποφεύγεται ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη, καθώς και η υπερβολική ρύθμιση. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει, κατά περίπτωση, να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων που θα έχει το Πρόγραμμα στην πράξη. Η αξιολόγηση θα πρέπει να διενεργείται εγκαίρως, ανεξάρτητα και αντικειμενικά.

(29)

Θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ, όσον αφορά την τροποποίηση του καταλόγου δεικτών για τη μέτρηση της επίτευξης των γενικών και ειδικών στόχων, όταν κρίνεται αναγκαίο, καθώς και όσον αφορά τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με διατάξεις για τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης του Προγράμματος. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(30)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη λόγω της διασυνοριακής φύσης των σχετικών ζητημάτων, μπορούν όμως, λόγω της ενωσιακής προστιθέμενης αξίας, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(31)

Το άρθρο 42α παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 515/97 είναι η νομική βάση για τη χρηματοδότηση του AFIS. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αντικαταστήσει την εν λόγω νομική βάση με νέα. Το άρθρο 42α παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 515/97 θα πρέπει, συνεπώς, να καταργηθεί.

(32)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 250/2014 με τον οποίο θεσπίστηκε το πρόγραμμα Hercule III κάλυψε την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2014 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να προβλέπει τη συνέχεια του προγράμματος Hercule ΙΙΙ, από την 1η Ιανουαρίου 2021. Συνεπώς, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 250/2014 θα πρέπει να καταργηθεί.

(33)

Λόγω της σημασίας που έχει η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού, που θεσπίστηκε βάσει της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, και των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το Πρόγραμμα σκοπεύει να συμβάλλει στην ενσωμάτωση των κλιματικών δράσεων και στην επίτευξη του συνολικού στόχου του 30 % του ενωσιακού προϋπολογισμού για τη στήριξη στόχων που σχετίζονται με το κλίμα.

(34)

Σύμφωνα με το άρθρο 193 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού, η επιχορήγηση δράσεων που έχουν ήδη αρχίσει επιτρέπεται μόνον στις περιπτώσεις που ο αιτών μπορεί να αποδείξει την ανάγκη έναρξης της δράσης πριν από την υπογραφή της συμφωνίας επιχορήγησης. Ωστόσο, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης επιχορήγησης δεν είναι επιλέξιμες, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες εξαιρετικές περιπτώσεις. Προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε διαταραχή της στήριξης της Ένωσης που θα μπορούσε να είναι επιζήμια για τα συμφέροντα της Ένωσης, θα πρέπει να είναι δυνατόν να προβλέπεται στην απόφαση χρηματοδότησης, για περιορισμένο χρονικό διάστημα στην αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, και μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η επιλεξιμότητα των δραστηριοτήτων και των δαπανών από την αρχή του οικονομικού έτους 2021, ακόμη και αν αυτές υλοποιήθηκαν και πραγματοποιήθηκαν πριν από την υποβολή της αίτησης επιχορήγησης.

(35)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην παροχή στήριξης στον σχετικό τομέα πολιτικής και να καταστεί δυνατή η υλοποίηση του Προγράμματος από την αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως και να εφαρμόζεται αναδρομικά από 1ης Ιανουαρίου 2021,