Προσάρτημα 3

Λόγος απόδοσης κατά τη χρήση

1.   Εισαγωγή

1.1.   Στο παρόν προσάρτημα καθορίζεται ο λόγος της απόδοσης κατά τη χρήση για μια συγκεκριμένη διεργασία παρακολούθησης Μ των απαιτήσεων των συστημάτων OBD (IUPR M) για οχήματα τύπου L3e, L5e-A και L7e-A που έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

2.   Έλεγχος IUPR M

2.1.   Εφόσον ζητηθεί από την αρχή έγκρισης τύπου, ο κατασκευαστής ενημερώνει την αρχή έγκρισης τύπου σχετικά με τυχόν αξιώσεις αποζημίωσης και επισκευής, καθώς και σχετικά με ενδεχόμενες βλάβες του συστήματος OBD που καταγράφηκαν κατά τη συντήρηση, χρησιμοποιώντας το έντυπο που συμφωνείται κατά την έγκριση τύπου. Οι πληροφορίες πρέπει να δηλώνουν λεπτομερώς τη συχνότητα και τη σημασία των βλαβών για κατασκευαστικά στοιχεία και συστήματα που συνδέονται με τις εκπομπές. Οι εκθέσεις υποβάλλονται τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια του κύκλου παραγωγής του οχήματος για κάθε μοντέλο οχήματος για χρονικό διάστημα 5 ετών ή για την απόσταση που ορίζεται στο παράρτημα VII μέρος A του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 168/2013, όποιο από τα δύο συμβεί νωρίτερα.

2.2.   Παράμετροι που ορίζουν την οικογένεια οχημάτων ως προς τον λόγο της απόδοσης κατά τη χρήση (IUPR)

Για τον καθορισμό της οικογένειας οχημάτων ως προς τον λόγο της απόδοσης κατά τη χρήση (IUPR) θα χρησιμοποιηθούν οι παράμετροι της οικογένειας οχημάτων ως προς το OBD που απαριθμούνται στο προσάρτημα 5.

2.3.   Απαιτήσεις πληροφοριών

Ο έλεγχος IUPR M διενεργείται από την αρχή έγκρισης βάσει των πληροφοριών που παρέχει ο κατασκευαστής. Οι πληροφορίες αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν, ιδίως, τα εξής:

2.3.1.

Την επωνυμία και τη διεύθυνση του κατασκευαστή·

2.3.2.

Την επωνυμία, τη διεύθυνση, τους αριθμούς τηλεφώνου και φαξ καθώς και τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου του στις περιοχές που καλύπτονται από τις πληροφορίες του κατασκευαστή·

2.3.3.

Την/τις ονομασία/-ες μοντέλου/-ων των οχημάτων που περιλαμβάνονται στις πληροφορίες του κατασκευαστή·

2.3.4.

Κατά περίπτωση, τον κατάλογο των τύπων οχημάτων που καλύπτονται από τις πληροφορίες του κατασκευαστή, δηλαδή το σύστημα OBD και IUPR M, την οικογένεια οχημάτων ως προς το σύστημα OBD σύμφωνα με το προσάρτημα 5·

2.3.5.

Τους κωδικούς του αριθμού αναγνώρισης οχήματος (VIN) που ισχύουν για τους εν λόγω τύπους της οικογένειας οχημάτων (πρόθεμα VIN)·

2.3.6.

Τους αριθμούς των εγκρίσεων τύπου που ισχύουν για τους εν λόγω τύπους της οικογένειας οχημάτων IUPR, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, των αριθμών όλων των επεκτάσεων και των τοπικών επιδιορθώσεων/ανακλήσεων (ανακατασκευών)·

2.3.7.

Λεπτομερή στοιχεία των επεκτάσεων, τοπικών επιδιορθώσεων/ανακλήσεων των εγκρίσεων τύπου για τα οχήματα που καλύπτονται από τις πληροφορίες του κατασκευαστή (εφόσον ζητηθούν από την αρχή έγκρισης)·

2.3.8.

Το χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου συγκεντρώθηκαν οι πληροφορίες του κατασκευαστή·

2.3.9.

Το χρονικό διάστημα κατασκευής του οχήματος που καλύπτεται από τις πληροφορίες του κατασκευαστή (π.χ. οχήματα που κατασκευάστηκαν κατά τη διάρκεια του ημερολογιακού έτους 2017)·

2.3.10.

Τη διαδικασία που εφαρμόζει ο κατασκευαστής για τον έλεγχο IUPR M, περιλαμβανομένων των εξής: α) μέθοδος εντοπισμού του οχήματος· β) κριτήρια επιλογής και απόρριψης του οχήματος· γ) τύποι και διαδικασίες δοκιμής που χρησιμοποιούνται για το πρόγραμμα· δ) κριτήρια αποδοχής/απόρριψης που χρησιμοποιεί ο κατασκευαστής για την ομάδα της οικογένειας οχημάτων· ε) γεωγραφική/-ές περιοχή/-ές, εντός της/των οποίας/-ων ο κατασκευαστής έχει συλλέξει πληροφορίες· στ) μέγεθος του δείγματος και χρησιμοποιηθέν σχέδιο δειγματοληψίας.

2.3.11.

Τα αποτελέσματα της διαδικασίας που εφαρμόζει ο κατασκευαστής για τη IUPR M, περιλαμβανομένων των εξής: α) προσδιορισμός των οχημάτων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα (είτε έχουν υποβληθεί σε δοκιμή είτε όχι). Ο προσδιορισμός περιλαμβάνει: — ονομασία μοντέλου, — αριθμό αναγνώρισης του οχήματος (VIN), — περιοχή χρήσης (όπου είναι γνωστή), — ημερομηνία παραγωγής· β) τον/τους λόγο/-ους απόρριψης οχήματος από το δείγμα· γ) τα δεδομένα της δοκιμής, συμπεριλαμβανομένων των εξής: — ημερομηνία της δοκιμής/τηλεφόρτωσης, — τόπος της δοκιμής/τηλεφόρτωσης, — όλα τα απαιτούμενα στοιχεία σύμφωνα με το σημείο 4.1.6. του προσαρτήματος 1 τηλεφορτώνονται από το όχημα, — για κάθε οθόνη πρέπει να αναφερθεί ο λόγος απόδοσης κατά τη χρήση.

2.3.12.

για τη δειγματοληψία IUPR M, τα ακόλουθα στοιχεία: α) ο μέσος λόγος απόδοσης κατά τη χρήση IUPR M όλων των επιλεχθέντων οχημάτων για κάθε οθόνη σύμφωνα με το σημείο 4.1.4. του προσαρτήματος 1. β) Το ποσοστό των επιλεχθέντων οχημάτων, τα οποία έχουν IUPR M μεγαλύτερη ή ίση με την ελάχιστη τιμή που ισχύει για την οθόνη σύμφωνα με το σημείο 4.1.4. του προσαρτήματος 1.

3.   Επιλογή των οχημάτων για IUPR M

3.1.   Η δειγματοληψία του κατασκευαστή προέρχεται από δύο τουλάχιστον κράτη μέλη με σημαντικές διαφορές στις συνθήκες λειτουργίας του οχήματος (εκτός εάν διατίθεται μόνο στην αγορά ενός κράτους μέλους). Παράγοντες όπως οι διαφορές στα καύσιμα, οι συνθήκες περιβάλλοντος, οι τιμές μέσης ταχύτητας στον δρόμο και οι παράμετροι οδήγησης εντός/εκτός πόλης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την επιλογή των κρατών μελών.

Όσον αφορά τη δοκιμή IUPR M, μόνο οχήματα που πληρούν τα κριτήρια του προσαρτήματος 4 σημείο 2.3. περιλαμβάνονται στο δείγμα δοκιμής.

3.2.   Κατά την επιλογή των κρατών μελών για τη δειγματοληψία των οχημάτων, ο κατασκευαστής μπορεί να επιλέγει οχήματα από κράτος μέλος που θεωρείται ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικό. Στην περίπτωση αυτή, ο κατασκευαστής πρέπει να αποδείξει στην αρχή που έχει χορηγήσει την έγκριση τύπου ότι η επιλογή αυτή είναι αντιπροσωπευτική (π.χ. αποτελεί την αγορά με τον υψηλότερο ετήσιο αριθμό πωλήσεων για συγκεκριμένη οικογένεια οχημάτων στην Ένωση). Όταν για μια οικογένεια οχημάτων απαιτείται η διενέργεια δοκιμών σε περισσότερες από μία παρτίδες δειγμάτων, όπως ορίζεται στο σημείο 3.3, τα οχήματα της δεύτερης και τρίτης παρτίδας δειγμάτων πρέπει να αντιπροσωπεύουν διαφορετικές συνθήκες λειτουργίας για το όχημα σε σχέση με το πρώτο δείγμα.

3.3.   Μέγεθος του δείγματος

3.3.1.   Ο αριθμός των παρτίδων δειγμάτων εξαρτάται από τον όγκο των ετήσιων πωλήσεων στην Ένωση για μια δεδομένη οικογένεια οχημάτων OBD, όπως ορίζεται στον πίνακα που ακολουθεί:

Ταξινομήσεις στην ΕΕ ανά ημερολογιακό έτος (για δοκιμές για εκπομπές καυσαερίων) οχημάτων μιας οικογένειας OBD με IUPR κατά την περίοδο δειγματοληψίας	Αριθμός παρτίδων δειγματοληψίας
έως 100 000	1
100 001 έως 200 000	2
πάνω από 200 000	3

3.3.2.   Για τον IUPR, ο αριθμός των παρτίδων δειγμάτων που πρέπει να ληφθούν περιγράφεται στον πίνακα του σημείου 3.3.1 και βασίζεται στον αριθμό των οχημάτων μιας οικογένειας IUPR που εγκρίνονται με IUPR.

Για την πρώτη περίοδο δειγματοληψίας μιας οικογένειας IUPR, όλοι οι τύποι οχημάτων στη συγκεκριμένη οικογένεια που εγκρίθηκαν με IUPR θεωρούνται ότι υπόκεινται σε δειγματοληψία. Για τις επόμενες περιόδους δειγματοληψίας, μόνο οι τύποι οχημάτων που δεν έχουν υποβληθεί σε δοκιμές ή καλύπτονται από εγκρίσεις εκπομπών που επεκτάθηκαν μετά την προηγούμενη περίοδο δειγματοληψίας θεωρούνται ότι υπόκεινται σε δειγματοληψία.

Για τις οικογένειες που αποτελούνται από λιγότερες από 5 000 ταξινομήσεις στην ΕΕ και υπόκεινται σε δειγματοληψία εντός της περιόδου δειγματοληψίας, ο ελάχιστος αριθμός οχημάτων σε μια παρτίδα δειγμάτων είναι έξι. Για όλες τις άλλες οικογένειες, ο ελάχιστος αριθμός οχημάτων σε μια παρτίδα δειγμάτων είναι δεκαπέντε.

Κάθε παρτίδα δειγμάτων απεικονίζει ικανοποιητικά το σύστημα πωλήσεων, δηλαδή τουλάχιστον οι τύποι οχημάτων με μεγάλο όγκο πωλήσεων (≥ 20 % του συνόλου της οικογένειας).

Οχήματα που ανήκουν σε μικρές σειρές με λιγότερα από 1 000 οχήματα ανά οικογένεια ενσωματωμένου συστήματος διάγνωσης OBD εξαιρούνται από τις ελάχιστες απαιτήσεις IUPR, καθώς και από την απαίτηση επίδειξης αυτών στην αρχή έγκρισης τύπου.

4.   Βάσει του ελέγχου που αναφέρεται στην παράγραφο 2, η αρχή έγκρισης πρέπει να λαμβάνει μία από τις ακόλουθες αποφάσεις:

α)	αποφασίζει ότι η οικογένεια IUPR είναι ικανοποιητική και δεν προβαίνει σε περαιτέρω ενέργειες·

β)	αποφασίζει ότι τα δεδομένα που παρέχει ο κατασκευαστής δεν επαρκούν για να ληφθεί απόφαση και ζητά πρόσθετες πληροφορίες ή δεδομένα δοκιμών από τον κατασκευαστή·

γ)	αποφασίζει ότι, βάσει των δεδομένων που προέρχονται από την αρχή έγκρισης ή τα προγράμματα δοκιμών παρακολούθησης από τα κράτη μέλη, οι πληροφορίες που παρέχονται από τον κατασκευαστή δεν επαρκούν για να ληφθεί απόφαση και ζητά πρόσθετες πληροφορίες ή δεδομένα δοκιμών από τον κατασκευαστή·

δ)	αποφασίζει ότι το αποτέλεσμα του ελέγχου για την οικογένεια IUPR δεν είναι ικανοποιητικό και προχωρά στον έλεγχο του εν λόγω τύπου οχήματος ή της οικογένειας IUPR σύμφωνα με το προσάρτημα 1.

Αν σύμφωνα με τον έλεγχο IUPR M πληρούνται τα κριτήρια δοκιμών του προσαρτήματος 4 σημείο 3.2. για τα οχήματα σε μια παρτίδα δειγμάτων, η αρχή έγκρισης τύπου πρέπει να λάβει τα περαιτέρω μέτρα που περιγράφονται στο στοιχείο δ) του παρόντος σημείου.

4.1.   Η αρχή έγκρισης, σε συνεργασία με τον κατασκευαστή, επιλέγει δείγμα οχημάτων με επαρκή αριθμό χιλιομέτρων, για τα οποία μπορεί να υπάρχει η εύλογη βεβαιότητα ότι χρησιμοποιούνται υπό κανονικές συνθήκες. Ζητείται η γνώμη του κατασκευαστή για την επιλογή των οχημάτων του δείγματος και του επιτρέπεται να παρακολουθήσει τους ελέγχους συμμόρφωσης των οχημάτων.

Προσάρτημα 4

Κριτήρια επιλογής για οχήματα σε σχέση με τους λόγους της απόδοσης κατά τη χρήση

1.   Εισαγωγή

1.1.   Στο παρόν προσάρτημα παρατίθενται τα κριτήρια που αναφέρονται στο προσάρτημα 1 τμήμα 4 σχετικά με την επιλογή των προς δοκιμή οχημάτων και τις διαδικασίες για IUPR Μ.

2.   Κριτήρια επιλογής

Τα κριτήρια για την αποδοχή επιλεγμένου οχήματος για IUPR Μ καθορίζονται στα σημεία 2.1 έως 2.5.

2.1.   Το όχημα πρέπει να υπάγεται σε τύπο οχημάτων για τον οποίο έχει χορηγηθεί έγκριση σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και να συνοδεύεται από πιστοποιητικό συμμόρφωσης βάσει του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 901/2014 της Επιτροπής (3). Για τον έλεγχο IUPR M, το όχημα πρέπει να έχει λάβει έγκριση για το πρότυπο στάδιο ΙΙ ή για μεταγενέστερο στάδιο του συστήματος OBD. Πρέπει να έχει ταξινομηθεί και χρησιμοποιηθεί σε χώρα της Ένωσης.

2.2.   Το όχημα πρέπει να έχει διανύσει τουλάχιστον 3 000 km ή να έχει κυκλοφορήσει επί 6 μήνες, όποιο από τα δύο έχει συμβεί αργότερα, αλλά όχι περισσότερο από τη διάρκεια ζωής ανά διανυθείσα απόσταση για τη συναφή κατηγορία οχημάτων που αναφέρεται στο παράρτημα VII μέρος Α του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 168/2013 ή 5 έτη, όποιο από τα δύο συμβεί νωρίτερα.

2.3.   Όταν διενεργούνται έλεγχοι IUPR M, το δείγμα δοκιμής περιλαμβάνει μόνο οχήματα:

α)

για τα οποία έχουν συγκεντρωθεί αρκετά στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία του οχήματος ώστε να υποβληθεί σε δοκιμή η οθόνη. Για τα όργανα παρακολούθησης που πρέπει να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις απόδοσης κατά τη χρήση και να εντοπίζουν και να αναφέρουν τα δεδομένα ως προς την αναλογία αυτή σύμφωνα με το σημείο 4.6.1. του προσαρτήματος 1, επαρκή δεδομένα για τη λειτουργία του οχήματος σημαίνει ότι ο παρονομαστής πληροί τα κριτήρια που παρατίθενται κατωτέρω. Ο παρονομαστής, όπως ορίζεται στα σημεία 4.3. και 4.5. του προσαρτήματος 1, για τη δοκιμή του οργάνου παρακολούθησης πρέπει να έχει τιμή ίση ή μεγαλύτερη από μία από τις παρακάτω τιμές: i) 15 αν πρόκειται για οθόνες συστημάτων εξάτμισης, συστημάτων δευτερεύοντος αέρα και για οθόνες στις οποίες χρησιμοποιείται παρονομαστής που αυξάνεται σύμφωνα με το σημείο 4.3.2 του προσαρτήματος 1 (π.χ. οθόνες εκκίνησης ψυχρού κινητήρα, οθόνες συστήματος κλιματισμού κ.λπ.)· ή ii) 5 για την παρακολούθηση με φίλτρο σωματιδίων και την παρακολούθηση με καταλύτη οξείδωσης με τη χρήση παρονομαστή που αυξάνεται σύμφωνα με το σημείο 4.3.2 του προσαρτήματος 1· ή iii) 30 αν πρόκειται για οθόνες του καταλύτη, του αισθητήρα οξυγόνου, του συστήματος EGR, του συστήματος VVT και όλων των άλλων κατασκευαστικών στοιχείων.

β)	που δεν έχουν υποστεί αλλοίωση λόγω παρέμβασης ή εξοπλιστεί με πρόσθετα στοιχεία ή τροποποιημένα μέρη που θα είχαν ως συνέπεια το σύστημα OBD να μην πληροί τις απαιτήσεις του παραρτήματος XII.

2.3.   Αν έχει πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε επισκευή, αυτή λαμβάνει χώρα κατά τα διαστήματα χρήσης που συνιστώνται από τον κατασκευαστή.

2.4.   Το όχημα δεν πρέπει να φέρει ενδείξεις υπερβολικής καταπόνησης (π.χ. οδήγηση σε αγώνες ταχύτητας, υπερφόρτωση, χρήση ακατάλληλου καυσίμου ή άλλη κακή χρήση) ή άλλων παραγόντων (π.χ. παρεμβάσεις αλλοίωσης) που μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά ως προς τις εκπομπές. Λαμβάνεται υπόψη ο κωδικός βλάβης και οι πληροφορίες για τον αριθμό χιλιομέτρων που είναι καταχωρισμένες στον υπολογιστή. Τα οχήματα δεν επιλέγονται για δοκιμή εάν οι καταχωρισμένες στον υπολογιστή πληροφορίες δείχνουν ότι τα οχήματα χρησιμοποιήθηκαν μετά την καταχώριση κωδικού βλάβης και δεν έγινε σχετικά γρήγορα η κατάλληλη επισκευή.

2.5.   Τόσο ο κινητήρας όσο και το όχημα δεν πρέπει να έχουν υποστεί μη εγκεκριμένη επισκευή μεγάλης έκτασης.

3.   Πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων

3.1.   Η αρχή έγκρισης τύπου απαιτεί από τον κατασκευαστή να υποβάλει πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων για να αποκατασταθεί η συμμόρφωση, όταν:

3.2.   Για IUPRM συγκεκριμένης οθόνης M πληρούνται οι ακόλουθοι στατιστικοί όροι σε ένα δείγμα δοκιμής, του οποίου το μέγεθος καθορίζεται σύμφωνα με το σημείο 3.3.1 του προσαρτήματος 3.

Για τα οχήματα που πιστοποιήθηκαν με λόγο απόδοσης κατά τη χρήση ίσο με 0,1 σύμφωνα με το σημείο 4.1.4 του προσαρτήματος 1, τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τα οχήματα δείχνουν για μία τουλάχιστον οθόνη M στο δείγμα δοκιμής είτε ότι ο μέσος λόγος απόδοσης κατά τη χρήση του δείγματος δοκιμής είναι μικρότερος από 0,1 είτε ότι το 66 % ή περισσότερο των οχημάτων στο δείγμα δοκιμής έχουν λόγο απόδοσης κατά τη χρήση μικρότερο από 0,1.

3.3.   Το πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων κατατίθεται στην αρχή έγκρισης τύπου το αργότερο εντός 60 εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία της ειδοποίησης σύμφωνα με το σημείο 3.1. Η αρχή έγκρισης τύπου δηλώνει εντός 30 εργάσιμων ημερών την έγκριση ή την απόρριψη του προγράμματος διορθωτικών μέτρων. Ωστόσο, εάν ο κατασκευαστής μπορεί να αποδείξει επαρκώς στην αρμόδια αρχή έγκρισης τύπου ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος για τη διερεύνηση της μη συμμόρφωσης προκειμένου να υποβληθεί πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων, δίνεται παράταση.

3.4.   Τα διορθωτικά μέτρα εφαρμόζονται σε όλα τα οχήματα που ενδέχεται να παρουσιάσουν το ίδιο ελάττωμα. Εκτιμάται το ενδεχόμενο να υπάρχει ανάγκη τροποποίησης των εγγράφων της έγκρισης τύπου.

3.5.   Ο κατασκευαστής παρέχει αντίγραφο όλων των ανακοινώσεων που αφορούν το πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων και διατηρεί επίσης μητρώο της εκστρατείας ανάκλησης οχημάτων, ενώ υποβάλλει σε τακτικά διαστήματα στην αρχή έγκρισης τύπου εκθέσεις σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης.

3.6.   Το περιεχόμενο του προγράμματος διορθωτικών μέτρων προσδιορίζεται στις παραγράφους 3.6.1 έως 3.6.11. Ο κατασκευαστής δίνει στο πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων ένα μοναδικό χαρακτηριστικό όνομα ή αριθμό.

3.6.1.   Στο πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων περιλαμβάνεται περιγραφή κάθε τύπου οχήματος.

3.6.2.   Περιγράφονται οι συγκεκριμένες τροποποιήσεις, μετατροπές, επιδιορθώσεις, προσαρμογές, ή άλλες αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα οχήματα ώστε να αποκατασταθεί η συμμόρφωση. Η περιγραφή συνοδεύεται από συνοπτική παρουσίαση των δεδομένων και των τεχνικών μελετών στις οποίες βασίστηκε η απόφαση του κατασκευαστή σχετικά με τα συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να αποκατασταθεί η συμμόρφωση.

3.6.3.   Περιγραφή της μεθόδου με την οποία ο κατασκευαστής θα ενημερώνει τους κατόχους οχημάτων.

3.6.4.   Περιγραφή της κατάλληλης συντήρησης ή χρήσης, εάν υπάρχει, την οποία ο κατασκευαστής θέτει ως όρο για τη διενέργεια επισκευών βάσει του προγράμματος διορθωτικών μέτρων, καθώς και εξήγηση των λόγων για τους οποίους ο κατασκευαστής επιβάλλει τον όποιο συγκεκριμένο όρο. Δεν μπορούν να επιβληθούν όροι συντήρησης ή χρήσης, εκτός εάν σχετίζονται αποδεδειγμένα με τη μη συμμόρφωση και τα διορθωτικά μέτρα.

3.6.5.   Περιγραφή της διαδικασίας που πρέπει να τηρείται από τον κάτοχο του οχήματος για να αποκατασταθεί η συμμόρφωση. Στην περιγραφή περιλαμβάνεται η ημερομηνία ύστερα από την οποία είναι δυνατόν να ληφθούν τα διορθωτικά μέτρα, ο εκτιμώμενος χρόνος επιδιόρθωσης στο συνεργείο και πού μπορεί να διενεργηθεί η επιδιόρθωση. Η επιδιόρθωση γίνεται με αποτελεσματικό τρόπο, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος μετά την παράδοση του οχήματος.

3.6.6.   Αντίγραφο των πληροφοριών που διαβιβάζονται στον κάτοχο του οχήματος.

3.6.7.   Σύντομη περιγραφή του συστήματος που χρησιμοποιεί ο κατασκευαστής για να εξασφαλίσει επαρκές απόθεμα των κατασκευαστικών στοιχείων ή συστημάτων που χρειάζονται για να εκπληρώσει το πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων. Πρέπει να αναφέρεται πότε θα είναι διαθέσιμο επαρκές απόθεμα κατασκευαστικών στοιχείων ή συστημάτων για την έναρξη της εκστρατείας ανάκλησης των οχημάτων.

3.6.8.   Αντίγραφο των οδηγιών που πρέπει να σταλούν στους υπεύθυνους για την εκτέλεση των επιδιορθώσεων.

3.6.9.   Περιγραφή του αντίκτυπου των προτεινόμενων διορθωτικών μέτρων στις εκπομπές, την κατανάλωση καυσίμου, την οδική συμπεριφορά και την ασφάλεια κάθε τύπου οχήματος. Στην περιγραφή πρέπει να περιλαμβάνονται δεδομένα, τεχνικές μελέτες κ.λπ. του προγράμματος διορθωτικών μέτρων που αποτελούν τη βάση των πορισμάτων αυτών.

3.6.10.   Άλλες πληροφορίες, εκθέσεις ή δεδομένα που η αρχή έγκρισης μπορεί ευλόγως να κρίνει αναγκαία για την αξιολόγηση του προγράμματος διορθωτικών μέτρων.

3.6.11.   Εάν το πρόγραμμα διορθωτικών μέτρων περιλαμβάνει ανάκληση των οχημάτων, πρέπει να υποβληθεί στην αρχή έγκρισης τύπου η περιγραφή της μεθόδου καταγραφής της επιδιόρθωσης. Σε περίπτωση που χρησιμοποιείται προς τούτο ετικέτα, πρέπει να υποβληθεί υπόδειγμα της ετικέτας αυτής.

3.7.   Μπορεί να ζητηθεί από τον κατασκευαστή να διενεργήσει εύλογα μελετημένες και αναγκαίες δοκιμές σε κατασκευαστικά στοιχεία και οχήματα στα οποία έχει επιτελεστεί προτεινόμενη αλλαγή, επισκευή ή τροποποίηση, ώστε να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα της αλλαγής, της επιδιόρθωσης ή της τροποποίησης.

3.8.   Ο κατασκευαστής φέρει την ευθύνη να διατηρεί μητρώο κάθε οχήματος που έχει ανακληθεί και επιδιορθωθεί, καθώς και του συνεργείου που εκτέλεσε την επιδιόρθωση. Το μητρώο πρέπει να είναι στη διάθεση της αρχής έγκρισης τύπου, εφόσον το ζητήσει, για περίοδο 5 ετών μετά την εφαρμογή του προγράμματος διορθωτικών μέτρων.

3.9.   Η πραγματοποιούμενη επιδιόρθωση και/ή τροποποίηση ή η προσθήκη νέου εξοπλισμού σημειώνεται σε πιστοποιητικό που παρέχεται από τον κατασκευαστή στον κάτοχο του οχήματος.

Προσάρτημα 5

Ενσωματωμένο διαγνωστικό σύστημα για οικογένεια οχημάτων

1.   Εισαγωγή

1.1.   Στο παρόν προσάρτημα παρατίθενται τα κριτήρια για τον ορισμό του ενσωματωμένου διαγνωστικού συστήματος για οικογένεια οχημάτων, όπως αναφέρεται στα προσαρτήματα 3 και 4.

2.   Κριτήρια επιλογής

Οι τύποι οχημάτων των οποίων οι παράμετροι που περιγράφονται κατωτέρω είναι πανομοιότυπες θεωρείται ότι ανήκουν στον ίδιο συνδυασμό κινητήρα/ελέγχου εκπομπών/συστήματος OBD.

2.2.   Κινητήρας:

—	διαδικασία καύσης (δηλαδή επιβαλλόμενη ανάφλεξη/ανάφλεξη με συμπίεση, δίχρονος/τετράχρονος/περιστροφικός κύκλος),

—	μέθοδος τροφοδοσίας καυσίμου (δηλ. ψεκασμός καυσίμου ενός ή πολλαπλών σημείων),

—	τύπος καυσίμου (δηλαδή βενζίνη, ντίζελ, ευέλικτο καύσιμο βενζίνης/αιθανόλης, ευέλικτο καύσιμο ντίζελ/βιοντίζελ, φυσικό αέριο/βιομεθάνιο, υγραέριο, δύο καύσιμα: βενζίνη/φυσικό αέριο/βιομεθάνιο, δύο καύσιμα: βενζίνη/υγραέριο).

2.3.   Σύστημα ελέγχου εκπομπών:

—	τύπος καταλυτικού μετατροπέα (δηλαδή οξείδωσης, τριοδικός, θερμαινόμενος καταλύτης, σύστημα επιλεκτικής καταλυτικής αναγωγής ή άλλος),

—	τύπος παγίδας σωματιδίων,

—	ψεκασμός δευτερεύοντος αέρα (δηλ. με ή χωρίς),

—	ανακυκλοφορία αερίων (δηλ. με ή χωρίς).

2.4.   Μέρη και λειτουργία του συστήματος OBD:

—	οι μέθοδοι για την παρακολούθηση της λειτουργίας του OBD, τον εντοπισμό δυσλειτουργίας και την ένδειξη της δυσλειτουργίας στον οδηγό του οχήματος.

Προσάρτημα 3

Εργαστηριακή δοκιμή αντοχής μέσω γήρανσης

1.   Εργαστηριακή δοκιμή αντοχής μέσω γήρανσης

1.1   Το όχημα που υποβάλλεται σε δοκιμή σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στο παρόν προσάρτημα έχει διανύσει αθροιστικά περισσότερα από 100 χιλιόμετρα αφού τέθηκε για πρώτη φορά σε λειτουργία στο τέρμα της γραμμής παραγωγής.

1.2.   Το καύσιμο που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της δοκιμής είναι ένα από εκείνα που ορίζονται στο προσάρτημα 2 του παραρτήματος II.

2.   Διαδικασία για οχήματα με κινητήρες επιβαλλόμενης ανάφλεξης

2.1.   Η ακόλουθη διαδικασία εργαστηριακής γήρανσης εφαρμόζεται σε οχήματα με κινητήρες επιβαλλόμενης ανάφλεξης, συμπεριλαμβανομένων των υβριδικών που χρησιμοποιούν καταλύτη ως κύρια διάταξη μετεπεξεργασίας για τον έλεγχο των εκπομπών.

Η εργαστηριακή διαδικασία γήρανσης προβλέπει την εγκατάσταση του συστήματος αισθητήρων καταλύτη-οξυγόνου επί της κλίνης γήρανσης του καταλύτη.

Η εργαστηριακή γήρανση πραγματοποιείται με εφαρμογή του πρότυπου εργαστηριακού κύκλου (ΠΕΚ) για το χρονικό διάστημα που υπολογίζεται βάσει της εξίσωσης για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης. Για την εξίσωση για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης απαιτούνται τα δεδομένα χρόνου προς θερμοκρασία του καταλύτη που μετρούνται κατά τη διάρκεια του πρότυπου κύκλου δρόμου (ΠΚΔ-LeCV) που περιγράφεται στο προσάρτημα 1. Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν, κατά περίπτωση, τα δεδομένα χρόνου προς θερμοκρασία του καταλύτη που μετρούνται κατά τη διάρκεια του κύκλου δοκιμής αντοχής AMA, όπως περιγράφεται στο προσάρτημα 2.

2.2.   Πρότυπος εργαστηριακός κύκλος (ΠΕΚ). Η πρότυπη εργαστηριακή γήρανση καταλύτη διενεργείται με εφαρμογή του ΠΕΚ. Ο ΠΕΚ εκτελείται για το χρονικό διάστημα που υπολογίζεται βάσει της εξίσωσης για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης. Ο ΠΕΚ περιγράφεται στο προσάρτημα 4.

2.3.   Δεδομένα χρόνου προς θερμοκρασία του καταλύτη. Η θερμοκρασία του καταλύτη μετράται κατά τη διάρκεια τουλάχιστον δύο πλήρων ΠΚΔ-LeCV, όπως περιγράφεται στο προσάρτημα 1 ή, κατά περίπτωση, κατά τη διάρκεια τουλάχιστον δύο πλήρων κύκλων AMA, όπως περιγράφεται στο προσάρτημα 2.

Η θερμοκρασία του καταλύτη μετράται στη θέση της υψηλότερης θερμοκρασίας στον θερμότερο καταλύτη του οχήματος δοκιμής. Εναλλακτικά, η θερμοκρασία μπορεί να μετράται σε άλλη θέση, υπό την προϋπόθεση ότι προσαρμόζεται ώστε να αντιπροσωπεύεται δεόντως η θερμοκρασία της θερμότερης θέσης.

Η θερμοκρασία του καταλύτη μετράται με ελάχιστο ρυθμό 1 hertz (μία μέτρηση ανά δευτερόλεπτο).

Τα αποτελέσματα της μέτρησης της θερμοκρασίας καταλύτη καταγράφονται σε ιστόγραμμα κατά ομάδες θερμοκρασίας που δεν υπερβαίνουν τους 25 °C.

2.4.   Χρόνος εργαστηριακής γήρανσης. Ο χρόνος εργαστηριακής γήρανσης υπολογίζεται βάσει της εξίσωσης για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης ως εξής:

te για συγκεκριμένη ομάδα θερμοκρασίας = th e((R/Tr) – (R/Tv))

Συνολικό te = Άθροισμα των te για το σύνολο των ομάδων θερμοκρασίας

Χρόνος εργαστηριακής γήρανσης = A (Συνολικό te)

Όπου:

A	=	1.1 Η τιμή αυτή προσαρμόζει τον χρόνο γήρανσης του καταλύτη, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η επιδείνωση από πηγές πέραν της θερμικής γήρανσης του καταλύτη.
R	=	Θερμική αντοχή του καταλύτη = 18 500
th	=	Ο χρόνος (σε ώρες) που μετράται στο πλαίσιο της καθορισμένης ομάδας θερμοκρασίας του ιστογράμματος των θερμοκρασιών καταλύτη του οχήματος, προσαρμοσμένος σε βάση πλήρους ωφέλιμης διάρκειας ζωής, π.χ. εάν το ιστόγραμμα αντιπροσωπεύει 400 km, και η ωφέλιμη διάρκεια ζωής είναι 20 000 km, σύμφωνα με το παράρτημα VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 168/2013, για παράδειγμα για οχήματα L3e· όλες οι εγγραφές χρόνου του ιστογράμματος πολλαπλασιάζονται επί 50 (20 000 /400).
Συνολικός te	=	Ο ισοδύναμος χρόνος (σε ώρες) για τη γήρανση του καταλύτη σε θερμοκρασία Tr επί της κλίνης γήρανσης του καταλύτη με την εφαρμογή του κύκλου γήρανσης για την παραγωγή επιδείνωσης παρόμοιας έκτασης με εκείνη που υφίσταται ο καταλύτης λόγω θερμικής υποβάθμισης κατά τη χρήση με ταχύτητα που προσδιορίζεται για την κλάση οχήματος στο παράρτημα VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 168/2013, για παράδειγμα 20 000 km για οχήματα L3e.
te για συγκεκριμένη ομάδα θερμοκρασίας	=	Ο ισοδύναμος χρόνος (σε ώρες) για τη γήρανση του καταλύτη σε θερμοκρασία Tr επί της κλίνης γήρανσης του καταλύτη με την εφαρμογή του κύκλου γήρανσης του καταλύτη για την παραγωγή επιδείνωσης παρόμοιας έκτασης με εκείνη που υφίσταται ο καταλύτης λόγω θερμικής υποβάθμισης στην ομάδα θερμοκρασίας Tv κατά τη χρήση με ταχύτητα που προσδιορίζεται για την κλάση οχήματος στο παράρτημα VII του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 168/2013, για παράδειγμα 20 000 km για οχήματα L3e.
Tr	=	Η πραγματική θερμοκρασία αναφοράς (σε °K) του καταλύτη επί της κλίνης κατά τη διάρκεια του κύκλου εργαστηριακής γήρανσης. Η πραγματική θερμοκρασία είναι η σταθερή θερμοκρασία που θα οδηγούσε σε γήρανση παρόμοιας έκτασης με τις διάφορες τιμές θερμοκρασίας που εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια του κύκλου εργαστηριακής γήρανσης.
Tv	=	Η μέση τιμή θερμοκρασίας (σε °K) μιας ομάδας θερμοκρασίας του σχετικού ιστογράμματος του καταλύτη του οχήματος επί του δρόμου.

2.5.   Πραγματική θερμοκρασία αναφοράς κατά τον πρότυπο εργαστηριακό κύκλο (ΠΕΚ). Η πραγματική θερμοκρασία αναφοράς του ΠΕΚ καθορίζεται για τον πραγματικό σχεδιασμό του συστήματος καταλύτη και για την πραγματική κλίνη δοκιμής γήρανσης, όπως χρησιμοποιούνται στις ακόλουθες διαδικασίες:

α)

Μέτρηση των δεδομένων χρόνου προς θερμοκρασία του συστήματος του καταλύτη στην κλίνη γήρανσης σύμφωνα με τον ΠΕΚ. Η θερμοκρασία του καταλύτη μετράται στη θέση της υψηλότερης θερμοκρασίας στον θερμότερο καταλύτη του συστήματος. Εναλλακτικά, η θερμοκρασία μπορεί να μετράται σε άλλη θέση υπό την προϋπόθεση ότι προσαρμόζεται ώστε να αντιπροσωπεύεται δεόντως η θερμοκρασία της θερμότερης θέσης. Η θερμοκρασία του καταλύτη μετράται με ελάχιστο ρυθμό 1 hertz (μία μέτρηση ανά δευτερόλεπτο) κατά τη διάρκεια τουλάχιστον 20 λεπτών εργαστηριακής γήρανσης. Τα αποτελέσματα της μέτρησης της θερμοκρασίας καταλύτη καταγράφονται σε ιστόγραμμα κατά ομάδες θερμοκρασίας που δεν υπερβαίνουν τους 10 °C.

β)

Η εξίσωση για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της πραγματικής θερμοκρασίας αναφοράς με επαναληπτικές αλλαγές στη θερμοκρασία αναφοράς (Tr) έως ότου ο υπολογιζόμενος χρόνος γήρανσης να ισούται ή να υπερβαίνει τον πραγματικό χρόνο, όπως αναπαρίσταται στο ιστόγραμμα της θερμοκρασίας καταλύτη. Η θερμοκρασία που προκύπτει είναι η πραγματική θερμοκρασία αναφοράς του πρότυπου εργαστηριακού κύκλου για το συγκεκριμένο σύστημα καταλύτη και την κλίνη δοκιμής.

2.6.   Κλίνη γήρανσης του καταλύτη. Η κλίνη γήρανσης του καταλύτη προσαρμόζεται στον πρότυπο εργαστηριακό κύκλο και παρέχει την κατάλληλη ροή καυσαερίων και τα κατάλληλα επίπεδα εκπομπών σύμφωνα με τη ροή καυσαερίων του κινητήρα για τον οποίο έχει σχεδιαστεί ο καταλύτης, τα συστατικά των καυσαερίων και τη θερμοκρασία των καυσαερίων στην έξοδο του καταλύτη.

Όλος ο εξοπλισμός και οι διαδικασίες που αφορούν την εργαστηριακή γήρανση καταγράφουν τις κατάλληλες πληροφορίες (όπως οι μετρώμενες αναλογίες Α/Κ και οι τιμές χρόνου προς θερμοκρασία του καταλύτη), ώστε να διασφαλίζεται ότι έχει επιτευχθεί επαρκής γήρανση.

2.7.   Απαιτούμενες δοκιμές. Για τον υπολογισμό των συντελεστών επιδείνωσης εκτελούνται τουλάχιστον δύο δοκιμές τύπου 1 πριν από την εργαστηριακή γήρανση του εξοπλισμού ελέγχου των εκπομπών και τουλάχιστον δύο δοκιμές τύπου 1 μετά την επανατοποθέτηση του εξοπλισμού που έχει υποστεί εργαστηριακή γήρανση στο όχημα δοκιμής.

Ο υπολογισμός των συντελεστών επιδείνωσης γίνεται σύμφωνα με τη μέθοδο υπολογισμού που ορίζεται κατωτέρω.

Ο πολλαπλασιαστικός συντελεστής επιδείνωσης εκπομπών καυσαερίων (DEF) υπολογίζεται για κάθε ρύπο ως εξής:

Όπου:

Mi 1	=	μάζα εκπομπών του ρύπου i σε g/km μετά τη δοκιμή τύπου 1 του οχήματος, που ορίζεται στο σημείο 1.1. του παρόντος προσαρτήματος.
Mi 2	=	μάζα εκπομπών του ρύπου i σε g/km μετά τη δοκιμή τύπου 1 γηρασμένου οχήματος σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται στο παρόν παράρτημα.

Πριν διαιρεθούν μεταξύ τους οι τιμές αυτές για να προσδιοριστεί ο συντελεστής επιδείνωσης, εκφράζονται τουλάχιστον με τέσσερις θέσεις ψηφίων στα δεξιά της υποδιαστολής. Το αποτέλεσμα στρογγυλεύεται σε τρεις θέσεις στα δεξιά της υποδιαστολής.

Εάν ο συντελεστής επιδείνωσης είναι μικρότερος της μονάδας, τότε λογίζεται ίσος με τη μονάδα.

Εφόσον το ζητήσει ο κατασκευαστής, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικός συντελεστής επιδείνωσης εκπομπών καυσαερίων, ο οποίος υπολογίζεται για κάθε ρύπο ως εξής:

D. E. F. = Mi2 – Mi1

Προσάρτημα 4

Πρότυπος εργαστηριακός κύκλος (ΠΕΚ)

1.   Εισαγωγή

Η πρότυπη διαδικασία της δοκιμής αντοχής περιλαμβάνει τη γήρανση ενός συστήματος αισθητήρων καταλύτη/οξυγόνου επί της κλίνης γήρανσης με εφαρμογή του πρότυπου εργαστηριακού κύκλου (ΠΕΚ) που περιγράφεται στο παρόν προσάρτημα. Ο ΠΕΚ προβλέπει τη χρήση κλίνης γήρανσης με κινητήρα ως πηγή τροφοδότησης αερίου για τον καταλύτη. Ο ΠΕΚ είναι κύκλος 60 δευτερολέπτων, ο οποίος επαναλαμβάνεται όσες φορές είναι απαραίτητο επί της κλίνης δοκιμής ώστε να επιτευχθεί γήρανση για το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα. Ο ΠΕΚ καθορίζεται βάσει της θερμοκρασίας του καταλύτη, της αναλογίας αέρα/καυσίμου (Α/Κ) του κινητήρα και της ποσότητας του ψεκασμού δευτερεύοντος αέρα που προστίθεται μπροστά στον πρώτο καταλύτη.

2.   Έλεγχος της θερμοκρασίας του καταλύτη

2.1.   Η θερμοκρασία μετράται στον πυθμένα του καταλύτη, στη θέση όπου σημειώνεται η υψηλότερη θερμοκρασία στον θερμότερο καταλύτη. Εναλλακτικά, μπορεί να μετράται η θερμοκρασία του αερίου τροφοδότησης, η οποία μετατρέπεται σε θερμοκρασία του πυθμένα του καταλύτη μέσω γραμμικού μετασχηματισμού που υπολογίζεται από δεδομένα συσχέτισης τα οποία συλλέγονται με βάση το σχέδιο του καταλύτη και την κλίνη δοκιμής που χρησιμοποιείται στη διαδικασία γήρανσης.

2.2.   Ο έλεγχος της θερμοκρασίας του καταλύτη σε στοιχειομετρική λειτουργία (1 έως 40 δευτερόλεπτα επί του κύκλου) και με ελάχιστη θερμοκρασία 800 °C (± 10 °C) γίνεται με επιλογή της κατάλληλης ταχύτητας κινητήρα, φορτίου και χρόνου σπινθηρισμού του κινητήρα. Η μέγιστη θερμοκρασία καταλύτη που εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια του κύκλου στους 890 °C (± 10 °C) ελέγχεται με επιλογή της κατάλληλης αναλογίας Α/Κ του κινητήρα κατά τη διάρκεια της “πλούσιας” φάσης που περιγράφεται στον ακόλουθο πίνακα.

2.3.   Εάν χρησιμοποιείται χαμηλή θερμοκρασία ελέγχου διαφορετική από τους 800 °C, η υψηλή θερμοκρασία ελέγχου είναι κατά 90 °C υψηλότερη από τη χαμηλή.

Πρότυπος εργαστηριακός κύκλος (ΠΕΚ)

Χρόνος (δευτερόλεπτα)	Αναλογία αέρα/καυσίμου του κινητήρα	Ψεκασμός δευτερεύοντος αέρα
1-40	Στοιχειομετρική με έλεγχο φορτίου, χρόνου σπινθηρισμού και ταχύτητας κινητήρα ώστε να επιτυγχάνεται ελάχιστη θερμοκρασία καταλύτη 800 °C	Κανένας
41-45	“Πλούσια” (επιλογή αναλογίας Α/Κ ώστε να επιτυγχάνεται μέγιστη θερμοκρασία καταλύτη καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου στους 890 °C ή 90 °C υψηλότερη σε σχέση με τη χαμηλότερη θερμοκρασία ελέγχου)	Κανένας
46-55	“Πλούσια” (επιλογή αναλογίας Α/Κ ώστε να επιτυγχάνεται μέγιστη θερμοκρασία καταλύτη καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου στους 890 °C ή 90 °C υψηλότερη σε σχέση με τη χαμηλότερη θερμοκρασία ελέγχου)	3 % (± 0,1 %)
56-60	Στοιχειομετρική με το ίδιο φορτίο, τον χρόνο σπινθηρισμού και την ταχύτητα του κινητήρα που χρησιμοποιείται στην περίοδο κύκλου 1-40 δευτερολέπτων	3 % (± 0,1 %)

3.   Εξοπλισμός και διαδικασίες της κλίνης γήρανσης

3.1.   Διαμόρφωση παραμέτρων της κλίνης γήρανσης. Η κλίνη γήρανσης παρέχει την κατάλληλη ροή καυσαερίων, θερμοκρασία, αναλογία αέρα/καυσίμου, συστατικά καυσαερίων και ψεκασμό δευτερεύοντος αέρα στην πλευρά εισόδου του καταλύτη.

Η πρότυπη κλίνη γήρανσης αποτελείται από κινητήρα, διάταξη ελέγχου του κινητήρα και δυναμόμετρο κινητήρα. Διαφορετικές διαμορφώσεις μπορούν να γίνουν αποδεκτές (π.χ. ολόκληρο όχημα επί του δυναμόμετρου ή καυστήρας αερίου που δημιουργεί τις σωστές συνθήκες καυσαερίων), υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι ως προς το σημείο εισόδου του καταλύτη και τα χαρακτηριστικά ελέγχου που προβλέπονται στο παρόν προσάρτημα.

Όταν υπάρχει μία μόνο κλίνη δοκιμής γήρανσης, η ροή των καυσαερίων μπορεί να διαιρείται σε περισσότερα ρεύματα καυσαερίων υπό την προϋπόθεση ότι κάθε ρεύμα πληροί τις προϋποθέσεις του παρόντος προσαρτήματος. Εάν η κλίνη διαθέτει περισσότερα από ένα ρεύματα καυσαερίων, διάφορα συστήματα καταλύτη μπορούν να υποβάλλονται ταυτόχρονα σε γήρανση.

3.2.   Εγκατάσταση του συστήματος καυσαερίων. Το συνολικό σύστημα αισθητήρα/-ων καταλύτη/-τών οξυγόνου, μαζί με ολόκληρη τη σωλήνωση καυσαερίων μέσω της οποίας συνδέεται με τα σχετικά κατασκευαστικά στοιχεία, τοποθετούνται στην κλίνη. Για κινητήρες με πολλαπλά ρεύματα καυσαερίων, κάθε συστοιχία του συστήματος καυσαερίων τοποθετείται χωριστά στην κλίνη σε παραλληλία.

Για συστήματα καυσαερίων που περιέχουν διάφορους καταλύτες σε σειρά, το συνολικό σύστημα καταλύτη, συμπεριλαμβανομένων όλων τα καταλυτών, όλων των αισθητήρων οξυγόνου και των σχετικών σωληνώσεων, τοποθετείται στην κλίνη γήρανσης ως ενιαία μονάδα. Εναλλακτικά, κάθε μεμονωμένος καταλύτης μπορεί να υποβάλλεται χωριστά σε γήρανση για το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα.

3.3.   Μέτρηση θερμοκρασίας. Η θερμοκρασία του καταλύτη μετράται με τη χρήση θερμοζεύγους που τοποθετείται στον πυθμένα του καταλύτη, στη θέση όπου σημειώνεται η υψηλότερη θερμοκρασία στον θερμότερο καταλύτη. Εναλλακτικά, μπορεί να μετράται η θερμοκρασία του αερίου τροφοδότησης ακριβώς πριν από την πλευρά εισόδου του καταλύτη, η οποία μετατρέπεται σε θερμοκρασία του πυθμένα του καταλύτη μέσω γραμμικού μετασχηματισμού που υπολογίζεται από δεδομένα συσχέτισης τα οποία συλλέγονται με βάση το σχέδιο του καταλύτη και την κλίνη δοκιμής που χρησιμοποιείται στη διαδικασία γήρανσης. Η θερμοκρασία του καταλύτη αποθηκεύεται ψηφιακά με ρυθμό 1 hertz (μία μέτρηση ανά δευτερόλεπτο).

3.4.   Μέτρηση αέρα/καυσίμου. Λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για τη μέτρηση της αναλογίας αέρα/καυσίμου (Α/Κ) (π.χ. αισθητήρας οξυγόνου μεγάλους εύρους), όσο το δυνατόν πιο κοντά στην είσοδο του καταλύτη και στις φλάντζες της εξόδου. Οι πληροφορίες από τους αισθητήρες αυτούς αποθηκεύονται ψηφιακά με ταχύτητα 1 hertz (μία μέτρηση ανά δευτερόλεπτο).

3.5.   Στάθμιση της ροής καυσαερίων. Λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ώστε να διασφαλίζεται ότι η κατάλληλη ποσότητα καυσαερίων (μετρώμενη σε γραμμάρια/δευτερόλεπτο σε στοιχειομετρική λειτουργία, με ανοχή ± 5 γραμμάρια/δευτερόλεπτο) διέρχεται από κάθε σύστημα καταλύτη που υποβάλλεται σε εργαστηριακή γήρανση.

Η κατάλληλη ροή καθορίζεται με βάση τη ροή καυσαερίων που θα εκδηλωνόταν στον κινητήρα του πρωτότυπου οχήματος με ταχύτητα κινητήρα σε σταθερή κατάσταση και φορτίο επιλεγμένο για την εργαστηριακή γήρανση σύμφωνα με το σημείο 3.6.

3.6.   Ρύθμιση. Η ταχύτητα του κινητήρα, όπως και το φορτίο και ο χρόνος σπινθηρισμού, επιλέγονται με τρόπο ώστε να επιτυγχάνεται θερμοκρασία πυθμένα καταλύτη 800 °C (± 10 °C) σε στοιχειομετρική λειτουργία.

Το σύστημα ψεκασμού αέρα ρυθμίζεται ώστε να παρέχει την απαραίτητη ροή αέρα προκειμένου να παράγει 3,0 % οξυγόνο (± 0,1 %) στο ρεύμα καυσαερίων κατά τη στοιχειομετρική λειτουργία σταθερής κατάστασης, ακριβώς μπροστά από τον πρώτο καταλύτη. Μια συνήθης ένδειξη στο σημείο μέτρησης Α/Κ στην ανάντη της ροής του καταλύτη (όπως προβλέπεται στο σημείο 5) είναι λάμδα 1,16 (το οποίο αντιστοιχεί σε περίπου 3 % οξυγόνο).

Με τον ψεκασμό αέρα σε λειτουργία, ρυθμίζεται η “πλούσια” αναλογία Α/Κ ώστε να προκαλείται θερμοκρασία πυθμένα καταλύτη 890 °C (± 10 °C). Μια συνήθης τιμή Α/Κ για το συγκεκριμένο στάδιο είναι λάμδα 0,94 (περίπου 2 % CO).

3.7.   Κύκλος γήρανσης. Για τις πρότυπες διαδικασίες εργαστηριακής γήρανσης χρησιμοποιείται ο πρότυπος εργαστηριακός κύκλος (ΠΕΚ). Ο ΠΕΚ επαναλαμβάνεται έως ότου επιτευχθεί η γήρανση που υπολογίζεται βάσει της εξίσωσης για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης.

3.8.   Διασφάλιση ποιότητας. Οι θερμοκρασίες και η αναλογία Α/Κ των σημείων 3.3. και 3.4. αναθεωρούνται περιοδικά (τουλάχιστον κάθε 50 ώρες) κατά τη διάρκεια της γήρανσης. Γίνονται οι απαραίτητες ρυθμίσεις ώστε να διασφαλίζεται η σωστή εφαρμογή του ΠΕΚ καθ' όλη τη διάρκεια της διαδικασίας γήρανσης.

Μετά την ολοκλήρωση της γήρανσης, τα δεδομένα χρόνου προς θερμοκρασία του καταλύτη που συλλέγονται κατά τη διαδικασία γήρανσης καταγράφονται σε ιστόγραμμα κατά ομάδες θερμοκρασίας που δεν υπερβαίνουν τους 10 °C. Η εξίσωση για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης και η υπολογιζόμενη πραγματική θερμοκρασία αναφοράς για τον κύκλο γήρανσης σύμφωνα με το παράρτημα VI προσάρτημα 3 σημείο 2.4 χρησιμοποιούνται προκειμένου να καθορίζεται αν έχει πράγματι επιτευχθεί το κατάλληλο εύρος θερμικής γήρανσης του καταλύτη. Η εργαστηριακή γήρανση παρατείνεται εάν το θερμικό αποτέλεσμα του υπολογιζόμενου χρόνου γήρανσης δεν αντιστοιχεί σε τουλάχιστον 95 % του στόχου της θερμικής γήρανσης.

3.9.   Εκκίνηση και σβήσιμο. Πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε να διασφαλίζεται ότι η μέγιστη θερμοκρασία καταλύτη για ταχεία επιδείνωση (π.χ. 1 050 °C) δεν εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της εκκίνησης ή του σβησίματος. Για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους προβλημάτων μπορούν να εφαρμόζονται ειδικές διαδικασίες εκκίνησης και σβησίματος σε χαμηλές θερμοκρασίες.

4.   Εμπειρικός προσδιορισμός του συντελεστή R για τις διαδικασίες εργαστηριακής δοκιμής αντοχής μέσω γήρανσης

4.1.   Ο συντελεστής R είναι ο συντελεστής θερμικής αντοχής του καταλύτη που χρησιμοποιείται στην εξίσωση για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης. Οι κατασκευαστές μπορούν να προσδιορίζουν εμπειρικά την τιμή του R εφαρμόζοντας τις ακόλουθες διαδικασίες.

4.2.   Με χρήση του σχετικού εργαστηριακού κύκλου και του εξοπλισμού εργαστηριακής γήρανσης, υποβάλλονται σε γήρανση διάφοροι καταλύτες (τουλάχιστον 3 για κάθε σχέδιο) σε διαφορετικές θερμοκρασίες ελέγχου, μεταξύ της κανονικής θερμοκρασίας λειτουργίας και της οριακής θερμοκρασίας επιδείνωσης. Μετρώνται οι εκπομπές [ή η αναποτελεσματικότητα του καταλύτη (αποτελεσματικότητα καταλύτη 1)] για κάθε συστατικό εξάτμισης. Διασφαλίζεται ότι η τελική δοκιμή παράγει δεδομένα από μία έως δύο φορές πολλαπλάσια εκείνων του προτύπου εκπομπής.

4.3.   Υπολογίζεται η τιμή του συντελεστή R, καθώς και η πραγματική θερμοκρασία αναφοράς (Tr) για τον κύκλο εργαστηριακής γήρανσης σε κάθε θερμοκρασία ελέγχου σύμφωνα με το παράρτημα VI προσάρτημα 3 σημείο 2.4.

4.4.   Απεικονίζονται σε γραφική παράσταση οι εκπομπές (ή η αναποτελεσματικότητα του καταλύτη) σε συνάρτηση με τον χρόνο γήρανσης για κάθε καταλύτη. Υπολογίζεται η λιγότερο τετραγωνισμένη και καλύτερα προσαρμοσμένη γραμμή μεταξύ των δεδομένων. Προκειμένου το σύνολο των δεδομένων να είναι χρήσιμο για τον συγκεκριμένο σκοπό, τα δεδομένα έχουν μια κατά προσέγγιση κοινή τεταγμένη [μεταξύ 0 και 6 400 km. Σχετικό παράδειγμα δίνεται στο ακόλουθο γράφημα.]

4.5.   Υπολογίζεται η κλίση της καλύτερα προσαρμοσμένης γραμμής για κάθε θερμοκρασία γήρανσης.

4.6.   Απεικονίζεται σε γραφική παράσταση ο φυσικός λογάριθμος (ln) της κλίσης κάθε καλύτερα προσαρμοσμένης γραμμής (όπως προσδιορίζεται στο σημείο 4.5) κατά μήκος του κατακόρυφου άξονα, σε σχέση με το αντίστροφο της θερμοκρασίας γήρανσης [1/(θερμοκρασία γήρανσης, deg K)] κατά μήκος του οριζόντιου άξονα. Υπολογίζονται οι λιγότερο τετραγωνισμένες και καλύτερα προσαρμοσμένες γραμμές μεταξύ των δεδομένων. Η κλίση της γραμμής είναι ο συντελεστής R. Σχετικό παράδειγμα δίνεται στο ακόλουθο γράφημα:

4.7.   Ο συντελεστής R συγκρίνεται με την αρχική τιμή που χρησιμοποιήθηκε σύμφωνα με το σημείο 4.3. Εάν ο υπολογιζόμενος συντελεστής R διαφέρει από την αρχική τιμή κατά περισσότερο από 5 %, επιλέγεται νέος συντελεστής R ο οποίος βρίσκεται μεταξύ των αρχικών και των υπολογιζόμενων τιμών και στη συνέχεια επαναλαμβάνονται τα στάδια του σημείου 4 ώστε να προκύψει νέος συντελεστής R. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται μέχρις ότου ο υπολογιζόμενος συντελεστής R να μην αποκλίνει κατά περισσότερο από 5 % από την αρχική του τιμή.

4.8.   Συγκρίνονται οι τιμές του συντελεστή R που έχουν προσδιοριστεί χωριστά για κάθε συστατικό εξάτμισης. Για την εξίσωση για τον χρόνο της εργαστηριακής γήρανσης χρησιμοποιείται ο χαμηλότερος συντελεστής R (χειρότερη περίπτωση).